1 POSTANOWIENIE Z DNIA 9 CZERWCA 2011 R., II AKzw 303/11

POSTANOWIENIE Z DNIA 9 CZERWCA 2011 R.,
II AKzw 303/11
Po pierwsze, skazany ma ustanowionego przez Sąd Rejonowy w Ł. obrońcę
z urzędu i fakt ten był znany Sądowi penitencjarnemu w chwili wzywania skazanego do
uzupełnienia braku formalnego pisma poprzez uiszczenie opłaty sądowej w kwocie
45 złotych. Uwadze Sądu Okręgowego uszło jednak to, że występujący w sprawie
obrońca z urzędu, pełniąc rolę pełnomocnika procesowego strony, powinien zgodnie
z treścią art. 140 k.p.k. zostać zawiadomiony o wezwaniu skazanego do uiszczenia opłaty
od wniosku o warunkowe przedterminowe zwolnienie. Zaniechanie powiadomienia
obrońcy o wezwaniu skazanego do uiszczenia opłaty od wniosku stanowi ograniczenie
prawa do obrony. Wszak strona nie może ponosić ujemnych konsekwencji procesowych,
wynikających z działania lub zaniechania obrońcy, co do którego nie dopełniono
obowiązku wynikającego z art. 140 k.p.k. (por. postanowienie SN z 30.12.2008 r.,
IV KZ 92/08, LEX nr 478149).
Po drugie, z opinii o skazanym sporządzonej przez administrację Zakładu
Karnego w Rz. (k. 20) wynika, że W.K. prawo do ubiegania się o warunkowe
przedterminowe zwolnienie nabędzie dopiero z dniem 29 sierpnia 2011 r. Wynika z tego,
że wniosek skazanego nie spełnia niezbędnych wymogów ustawowych, by w ogóle mógł
zostać uwzględniony (art. 78 § 1 k.k.), a tym samym nie należało wzywać wnioskodawcy
o uzupełnienie wniosku opłatą w trybie art. 120 § 1 k.p.k. w zw. z art. 1 § 2 k.k.w.
i art. 15 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych
(Dz. U. z 1983 r., Nr 49, poz. 223 ze zm.). Por. postanowienie SA w Krakowie z 2.12. 1993
r., II AKo 39/93, KZS 1993, Nr 12, poz. 17.
art. 140 k.p.k., art. 120 § 1 k.p.k., art. 78 § 1 k.k.
Sędzia SA Stanisław Urban (przewodniczący)
przy udziale Prokuratora Prokuratury Apelacyjnej w Rzeszowie – Andrzeja Kiełtyki
Sąd Apelacyjny w Rzeszowie, po rozpoznaniu w sprawie skazanego W.K., zażalenia
wniesionego przez obrońcę skazanego na zarządzenie sędziego Sądu Okręgowego z dnia
28 kwietnia 2011 r., sygn. akt III Kow .../wz, o odmowie przyjęcia środka odwoławczego,
na podstawie art. 437 § 1 k.p.k. i art. 624 § 1 k.p.k. w zw. z art. 1 § 2 k.k.w.,
u t r z y m a ł zaskarżone zarządzenie w mocy, zwolnił skazanego w całości od obowiązku
ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie przed Sądem Apelacyjnym, a wydatkami
obciążył Skarb Państwa.
1
U za sa dnienie
Pismem z dnia 21 stycznia 2011 r. skazany W.K. wniósł o „ponowne zawieszenie
wyroków”, mając na uwadze orzeczenia Sądu Rejonowego w Ł.:
z dnia 10 maja 2005 r., sygn. akt II K ... ;
z dnia 27 września 2005 r., sygn. akt II K ... ;
z dnia 19 marca 2007 r., sygn. akt II K ... (k. 4).
Sąd Rejonowy w Ł., do którego wystąpił skazany, zarządzeniem z dnia 28 stycznia
2011 r. wyznaczył skazanemu obrońcę z urzędu w osobie adw. B. Sz. – D., Kancelaria
Adwokacka w Ł. (k.6).
Postanowieniem z dnia 18 lutego 2011 r., sygn. akt II K ..., tenże Sąd na podstawie
art. 35 § 1 k.p.k. w zw. z art. 1 § 2 k.k.w. w zw. z art. 3 § 2 k.k.w. uznał się niewłaściwym
rzeczowo i przekazał sprawę do rozpoznania Sądowi Okręgowemu – Sądowi penitencjarnemu
w Rz., albowiem w dniu 29 stycznia 2009 r. W.K. został osadzony w Zakładzie Karnym
w Rz. celem wykonania kary 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności, orzeczonej
wyrokiem Sądu Rejonowego w Ł. z dnia 19 marca 2007 r., sygn. akt II K ... .
Z uzasadnienia postanowienia wynika, że pismo skazanego może być potraktowane
jako wniosek o warunkowe przedterminowe zwolnienie, ewentualnie jako wniosek
o udzielenie przerwy w wykonaniu kary pozbawienia wolności (k. 8 i 12).
Sąd penitencjarny w Rz. uznał pismo skazanego za wniosek o warunkowe
przedterminowe zwolnienie (k. 15) i w związku z tym skazany, pismem z dnia 8 marca
2011 r. wezwany został do uiszczenia opłaty w kwocie 45 złotych, z równoczesnym
pouczeniem o skutkach wynikających z przepisu art. 120 § 2 k.p.k. (k. 16).
Skazany nie uiścił w zakreślonym 7-dniowym terminie stosownej opłaty (k. 17) i w tej
sytuacji zarządzeniem z dnia 4 kwietnia 2011 r. sędzia Sądu Okręgowego w Rz. pozostawił
wniosek bez rozpoznania (k. 18). Odpis zarządzenia doręczono zarówno skazanemu, jak
i jego obrońcy (k. 19). Obrońca skazanego wniosła zażalenie na powyższe zarządzenie,
podnosząc m. in. zarzut braku zawiadomienia jej o obowiązku uiszczenia opłaty od wniosku
o warunkowe przedterminowe zwolnienie (k. 21).
Zarządzeniem z dnia 28 kwietnia 2011 r. sędzia Sądu Okręgowego w Rz. na podstawie
art. 429 § 1 k.p.k. w zw. z art. 1 § 2 k.k.w. odmówił przyjęcia zażalenia obrońcy skazanego,
albowiem nie przysługuje ono z mocy prawa (art. 459 § 1 k.p.k.), gdyż zarządzenie wydane
w trybie art. 120 § 2 k.p.k. nie zamyka drogi do wydania orzeczenia w przedmiocie
warunkowego zwolnienia z reszty kary (k. 23).
Na to zarządzenie żali się obrońca skazanego, zarzucając niezasadne przyjęcie,
że obrońcy z urzędu nie przysługuje zażalenie na zarządzenie o pozostawieniu wniosku bez
rozpoznania w sytuacji braku jego opłacenia, gdy tenże obrońca z urzędu został pominięty
przy wzywaniu skazanego o uiszczenie opłaty od wniosku, co w konsekwencji stanowi
naruszenie prawa do obrony skazanego – art. 8 § 2 pkt 2 k.k.w.
Wnosi o uchylenie zaskarżonego zarządzenia i poprzedzającego je zarządzenia
o pozostawieniu wniosku skazanego bez rozpoznania oraz o przyznanie kosztów obrony
wykonywanej z urzędu w postępowaniu wykonawczym, oświadczając, że nie zostały one
uiszczone.
2
Dodatkowo wniosła o zwolnienie skazanego od obowiązku uiszczenia opłaty od
wniosku w kwocie 45 zł, albowiem nie jest on w stanie tejże opłaty uiścić ze względów
podanych w uzasadnieniu.
Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:
Zażalenie obrońcy skazanego nie zasługuje na uwzględnienie.
Podzielić należy pogląd wyrażony w uzasadnieniu zarządzenia sędziego Sądu
Okręgowego z dnia 28 kwietnia 2011 r. o odmowie przyjęcia zażalenia (k. 23), iż zarządzenie
o pozostawieniu wniosku skazanego o warunkowe przedterminowe zwolnienie bez
rozpoznania, nie zamyka drogi do wydania orzeczenia w przyszłości, a tym samym nie
podlega ono zaskarżeniu (art. 459 § 1 k.p.k.).
Wedle bowiem utrwalonej judykatury i doktryny „zamyka drogę do wydania wyroku”
(postanowienia) taka i tylko taka decyzja, która w obecnym układzie w sposób niewątpliwy
(bezwarunkowy) wyłącza możliwość spowodowania wydania wyroku (postanowienia).
W aspekcie art. 459 k.p.k. chodzi o „bezwarunkowe”, a więc generalne i niezależne
od trafności ocen sądu, zamknięcie drogi do wydania wyroku (zob. m.in. postanowienie
SN z 9.07.1996 r., IV KZ 33/96, Prok. i Pr. 1997, Nr 2, poz. 13). Skazany lub jego obrońca
w każdym czasie będzie mógł złożyć wniosek o warunkowe przedterminowe zwolnienie,
co uruchomi formalną procedurę jego rozpoznania.
Niemniej jednak, niejako na marginesie tej sprawy, celowym wydaje się odniesienie
do dwóch kwestii.
Po pierwsze, skazany ma ustanowionego przez Sąd Rejonowy w Ł. obrońcę z urzędu
i fakt ten był znany Sądowi penitencjarnemu w chwili wzywania skazanego do uzupełnienia
braku formalnego pisma poprzez uiszczenie opłaty sądowej w kwocie 45 złotych. Uwadze
Sądu Okręgowego uszło jednak to, że występujący w sprawie obrońca z urzędu, pełniąc rolę
pełnomocnika procesowego strony, powinien zgodnie z treścią art. 140 k.p.k. zostać
zawiadomiony o wezwaniu skazanego do uiszczenia opłaty od wniosku o warunkowe
przedterminowe zwolnienie. Zaniechanie powiadomienia obrońcy o wezwaniu skazanego do
uiszczenia opłaty od wniosku, stanowi ograniczenie prawa do obrony. Wszak strona nie może
ponosić ujemnych konsekwencji procesowych, wynikających z działania lub zaniechania
obrońcy, co do którego nie dopełniono obowiązku wynikającego z art. 140 k.p.k.
(por. postanowienie SN z 30.12.2008 r., IV KZ 92/08, LEX nr 478149).
Po drugie, z opinii o skazanym sporządzonej przez administrację Zakładu Karnego
w Rz. (k. 20) wynika, że W.K. prawo do ubiegania się o warunkowe przedterminowe
zwolnienie nabędzie dopiero z dniem 29 sierpnia 2011 r. Wynika z tego, że wniosek
skazanego nie spełnia niezbędnych wymogów ustawowych, by w ogóle mógł zostać
uwzględniony (art. 78 § 1 k.k.), a tym samym nie należało wzywać wnioskodawcy
o uzupełnienie wniosku opłatą w trybie art. 120 § 1 k.p.k. w zw. z art. 1 § 2 k.k.w.
i art. 15 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych
(Dz. U. z 1983 r., Nr 49, poz. 223 ze zm.). Por. postanowienie SA w Krakowie z 2.12.1993 r.,
II AKo 39/93, KZS 1993, Nr 12, poz. 17.
Mając powyższe na uwadze, Sąd Apelacyjny orzekł jak w postanowieniu.
3
O kosztach postępowania orzeczono z uwzględnieniem aktualnej sytuacji majątkowej
skazanego.
4