GMINNY PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA NARKOMANII W GMINIE
Transkrypt
GMINNY PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA NARKOMANII W GMINIE
Załącznik Nr 2 do Uchwały Nr XV/135/08 Rady Miejskiej w Namysłowie z dnia 14.02.2008 r. Załącznik do Uchwały Nr ……… GMINNY PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA NARKOMANII W GMINIE NAMYSŁÓW w 2008 roku Lupa 1 Spis treści: Rozdział I. Wprowadzenie, ………………………………………………… s. 3 Rozdział II. Cele strategiczne Gminnego Programu Przeciwdziałania Narkomanii w Gminie Namysłów w 2008 roku ………………. s. 7 Rozdział III. Realizatorzy Gminnego Programu Przeciwdziałania Narkomanii w Gminie Namysłów w 2008 roku ….………... ..s. 8 Rozdział IV. Źródła finansowania Gminnego Programu Przeciwdziałania Narkomanii w Gminie Namysłów w 2008 roku …………………….…………...…………..…… s. 8 Rozdział V. Ramowy plan realizacji oraz finansowania zadań Gminnego Programu Przeciwdziałania Narkomanii w Gminie Namysłów w 2008 roku …..…………………………………..…………... s. 9 Rozdział VI. Harmonogram działań finansowanych ze środków gminnych …..………………………………………………… s. 10 Rozdział VII. Plan finansowy w szczegółowości do działu, rozdziału i paragrafów klasyfikacji budŜetowej, ……….....……….…. s. 15 2 Rozdział I WPROWADZENIE Współczesne spojrzenie na narkomanię, a szczególnie przedstawienie jej przez środki masowego przekazu jako zjawiska znacznie bardziej powaŜniejszego niŜ palenie papierosów, czy picie alkoholu, stało się czymś bardzo niepokojącym. Zjawisko narkomanii ma charakter procesu – postępuje, ewoluuje i odznacza się zróŜnicowaną dynamiką. W dzisiejszych czasach narkomania to nie tylko subkultura, to moda narkotykowa, która przebiega zgodnie z zachodzącymi w niej trendami. Młodzi ludzie, swobodnie dokonują wyborów między dostępnymi uŜywkami – alkoholem, nikotyną i narkotykami. W temacie narkotyków są bardzo dobrze zorientowani, co do ich działania, wiedzą gdzie i od kogo moŜna je kupić, znają ich cenę, co jest modne, a od czego się juŜ odchodzi. Z pojęć związanych z narkotykami moŜna stworzyć słownik nowej gwary. KaŜdy środek, czynność, stan umysłu miałby w nim swoje odniesienie. To Ŝywy, ciągle zmieniający się język, którym nie posługują się nim osoby z marginesu społecznego, to słowa, których codziennie uŜywają tysiące młodych ludzi. Marihuana, a w niektórych środowiskach takŜe haszysz i amfetamina, stały się powszechnie akceptowane, dostępne i masowo stosowane. Moda na zaŜywanie narkotyków narasta z kaŜdym rokiem. Powszechność narkotyków wcześniej była problemem głównie duŜych miast, dzisiaj są obecne w miasteczkach, a nawet na wsiach, gdzie docierają dilerzy narkotykowi. Substancje psychoaktywne są w szkołach podstawowych, gimnazjach, szkołach średnich i wyŜszych uczelniach. Wszechobecne są na dyskotekach, wszelkich imprezach młodzieŜowych. ZaŜywają je równieŜ ludzie na stanowiskach urzędniczych, zajmujący dobrą pozycję w renomowanych firmach oraz posiadający wyŜsze wykształcenie. Stosują je w trakcie przerwy w pracy, wykładów itp. 3 Coraz bardziej stają się popularne narkotyki syntetyczne, zwłaszcza amfetamina. Zwiększyła się popularność heroiny do palenia. Rosną takŜe rozmiary przetworów konopi. Coraz większego znaczenia nabierają problemy zdrowotne będące wynikiem okazjonalnego uŜywania narkotyków. Biorąc pod uwagę wzrost rozpowszechniania narkotyków syntetycznych moŜna niestety spodziewać się w dalszych latach trendu wzrostowego narkomanii. Problem narkomanii jest szczególnie istotny wśród młodzieŜy, gdyŜ obecnie do „zaraŜenia narkomanią” dochodzi coraz częściej juŜ w szkole podstawowej; nastolatek wówczas przeŜywa kryzys toŜsamości. Kryzys ten oznacza załamanie się pewnej rzeczywistości, jest to bowiem okres gwałtownych zmian fizycznych i psychicznych, jakich doświadcza młody człowiek. W miarę prosty świat dziecka zaczyna się wtedy rozpadać, coraz mniej jest w nim miejsca na beztroskie zabawy, pojawiają się obowiązki i odpowiedzialność za to, co się robi. Nastolatek przestaje wierzyć bezkrytycznie, w to co mówią dorośli. Chce mieć własne zdanie i poglądy. Ogromnie waŜnym elementem wchodzenia w dorosłość młodego człowieka jest głęboka więź z rodzicami, poniewaŜ stosunki z rodzicami mają istotny wpływ na wybory Ŝyciowe, a nieefektywna komunikacja wewnątrzrodzinna moŜe przyśpieszać zaangaŜowanie dziecka w narkotyki. Psychologowie wskazują na trzy główne powody, które mogą skłonić nastolatka do sięgania po narkotyk, tj.: poszukiwanie nowych i przyjemnych wraŜeń (narkotyk tylko pozornie zaspokaja te potrzeby, pozwala bowiem bez wysiłku ze strony nastolatka na odczuwanie przyjemności i dreszczu emocji), chęć uwolnienia się od stresu, napięć i problemów (narkotyk na krótką chwilę pozwala oderwać się od rzeczywistości, rozluźnić się i stłumić uczucia), chęć bycia akceptowanym przez grupę (młody człowiek chce poczuć się silnym i „wyluzowanym”, co pozwoli mu na uzyskanie aprobaty i uznania). Bardzo istotne w zapobieganiu narkomanii jest uświadomienie, jakie ryzyko niesie za sobą sięgnięcie po narkotyk. Konieczna jest przede wszystkim skuteczna profilaktyka, która dotyczy zapobiegania zidentyfikowanym i spodziewanym zagroŜeniom poprzez przedsięwzięcie działań mających 4 na celu niedopuszczenie do negatywnie ocenianych przekształceń istniejącego stanu rzeczy. Odpowiednio do stopnia ryzyka profilaktyka prowadzona jest na trzech poziomach: Pierwszorzędowa – adresowana do grupy niskiego ryzyka, są to działania prewencyjne obejmujące szerokie, niezdiagnozowane populacje, ma na celu promocję zdrowego stylu Ŝycia oraz opóźnienie wieku inicjacji. Drugorzędowa – adresowana do grupy podwyŜszonego ryzyka, celem jest ograniczenie głębokości i czasu trwania dysfunkcji, umoŜliwienie wycofania się z zachowań ryzykownych. Trzeciorzędowa – adresowana do grupy wysokiego ryzyka, przeciwdziałanie pogłębiania się procesu chorobowego i degradacji społecznej oraz umoŜliwienie powrotu do normalnego Ŝycia w społeczeństwie. Podstawą prawną działań związanych z przeciwdziałaniem narkomani jest ustawa z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. Nr 179, poz. 1485 z późn. zm.). Ustawa ta określa zadania dla organów administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego jako zadanie własne oraz dla szkół wyŜszych, zakładów opieki zdrowotnej i innych jednostek organizacyjnych działających w dziedzinie ochrony zdrowia. W zakresie realizacji zadań z zakresu przeciwdziałania narkomanii mogą równieŜ uczestniczyć stowarzyszenia, organizacje pozarządowe, fundacje, kościoły i inne związki wyznaniowe, medyczne samorządy zawodowe, rodziny osób uzaleŜnionych oraz grupy samopomocy osób uzaleŜnionych i ich rodzin. W latach dziewięćdziesiątych mieliśmy do czynienia w naszym kraju ze znacznym wzrostem rozmiarów problemu narkotyków. Szybko rosło rozpowszechnienie eksperymentalnego i okazjonalnego uŜywania substancji nielegalnych wśród młodzieŜy. Pojawiły się pierwsze sygnały zainteresowania narkotykami wśród dorosłych, przynajmniej w duŜych miastach. Rosły w znacznym tempie wskaźniki narkomanii rozumianej jako regularne uŜywanie 5 narkotyków powodujące powaŜne problemy. Zwiększała się podaŜ narkotyków na nielegalnym rynku i w ślad za tym ich dostępność. Wraz ze wzrostem ilościowym następowały zmiany jakościowe. Polska scena lekowa zaczęła upodabniać się do zachodnioeuropejskich. Pojawiły się na szerszą skalę nowe, charakterystyczne dla krajów zachodnich substancje i nowe wzory ich uŜywania. Z czasem zaczęły one dominować na naszej scenie lekowej. Dynamicznie zmieniająca się sytuacja w zakresie rozmiarów i charakteru problemu narkotyków skłania do bacznego śledzenia trendów. O ile badania nad alkoholem są prowadzone od dawna i wiele rzeczy jest znanych to w zakresie narkomanii wiele moŜna się tylko domyślać lub bazować na przeprowadzonych badaniach ankietowych. Ostatnie badania prowadzono w 2005 roku wg Europejskiego Programu Badań Ankietowych w Szkołach. Do badań wybrano grupy wiekowe – rocznik 1987 – to jest klas II szkół ponadgimnazjalnych i rocznik 1989 czyli klasy III gimnazjum. Badaniami objęto 2400 uczniów – to jest około 112 klas obu poziomów z terenu Opolszczyzny. Badania prowadzono metodą audytoryjną przez zespół ankieterów spoza oświaty. Byli to głównie studenci. Badania z Opolszczyzny były następnie porównywane z badaniami ogólnopolskimi. Zbadano popyt na narkotyki, z którego wynika, Ŝe chęć spróbowania potwierdziło 18% badanych uczniów klas III gimnazjum i 41% uczniów klas II ponadgimnazjalnych. UŜycie kiedykolwiek w Ŝyciu narkotyku deklarowało 5.31% badanych, ale zaleŜy to od rodzaju substancji i wyniosło od 14% w przypadku marihuany do 0,8% heroiny. W klasach II wygląda to następująco: średnia deklarowana to 10% w przypadku marihuany, to 37% do 1,3% heroiny. Jest to porównywalne ze średnimi wynikami dla Polski. Z badań wynika teŜ, Ŝe dostępność niektórych substancji na Opolszczyźnie jest mniejsza niŜ w skali kraju. W badaniach zastosowano mechanizm sprawdzający wiarygodność uzyskanych wyników. Wprowadzono środek nie będący narkotykiem. Jego znajomość 6 deklarowało 14% klas III gimnazjum i 13% klas II ponadgimnazjalnych. Do jego uŜycia przyznało się 0,7% badanych. Oznacza to, Ŝe badani tylko w nieznacznym stopniu deklarowali doświadczenie, nie mając pokrycia w faktach. Na tej podstawie badania uznano za wiarygodne. Rozdział II CELE STRATEGICZNE GMINNEGO PROGRAMU PRZECIWDZIAŁANIA NARKOMANII W GMINIE NAMYSŁÓW W 2008 ROKU 1. Strategia informacyjna – jej celem jest dostarczenie adekwatnych informacji na temat skutków zachowań ryzykownych i tym samym umoŜliwienie dokonywania racjonalnego wyboru. U podstaw tej strategii leŜy przekonanie, Ŝe ludzie, zwłaszcza młodzi, zachowują się ryzykownie, poniewaŜ wiedzą zbyt mało o mechanizmach i następstwach takich zachowań. Zakłada się, iŜ dostarczenie informacji o skutkach odurzania się narkotykami spowoduje zmianę postaw, a w rezultacie wpłynie na zmianę zachowań. Zazwyczaj są to wykłady, ilustrowane niekiedy filmami. 2. Strategia edukacyjna – jej celem jest pomoc w rozwijaniu waŜnych umiejętności psychologicznych i społecznych (umiejętności nawiązywania kontaktów z ludźmi, radzenia sobie ze stresem, rozwiązywania konfliktów, opierania się naciskom ze strony otoczenia itp.). U podstaw tej strategii leŜy przekonanie, Ŝe ludzie, nawet dysponujący odpowiednią wiedzą, podejmują zachowania ryzykowne z powodu braku wielu umiejętności niezbędnych w Ŝyciu społecznym. Deficyt w zakresie kompetencji społecznych umoŜliwia im budowanie głębszych, satysfakcjonujących związków z ludźmi, powoduje ciągłą frustrację, uniemoŜliwia odnoszenie sukcesów, np. zawodowych. Szukając więc chemicznych lub innych podpórek, Ŝeby przetrwać. 3. Strategia działań alternatywnych – jej celem jest pomoc w zaspokojeniu waŜnych potrzeb (np. sukcesu, przynaleŜności) oraz osiąganie satysfakcji Ŝyciowej przez stwarzanie moŜliwości zaangaŜowania się w działalność pozytywną (artystyczną, sportową, społeczną itp.). U podstaw tej strategii leŜy załoŜenie, Ŝe wiele ludzi nie ma moŜliwości zrealizowania swej potrzeby aktywności, podniesienia samooceny poprzez osiąganie sukcesów czy teŜ rozwoju zainteresowań. Dotyczy to zwłaszcza dzieci i młodzieŜy zaniedbanej wychowawczo. 4. Strategia interwencyjna – celem tych działań jest pomoc osobom mającym trudności w identyfikowaniu i rozwiązywaniu ich problemów oraz wspieranie w sytuacjach kryzysowych. 7 5. Strategia zmniejszania szkód – adresatem tych działań są grupy najwyŜszego ryzyka, wobec których zawiodła wczesna profilaktyka, interwencje, terapia, resocjalizacja. Są to narkomani z długim staŜem, którzy nie chcą wycofać się z ryzykownych zachowań. Rozdział III REALIZATORZY GMINNEGO PROGRAMU PRZECIWDZIAŁANIA NARKOMANII W GMINIE NAMYSŁÓW W 2008 ROKU Realizatorzy Gminnego Programu Przeciwdziałaniu Narkomanii w Gminie Namysłów w 2008 roku to: 1) Burmistrz Namysłowa, 2) Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, 3) Ośrodek Pomocy Społecznej w Namysłowie, 4) Namysłowski Ośrodek Kultury, 5) Świetlice opiekuńczo – wychowawcze, 6) Placówki oświatowo – wychowawcze, 7) Komenda Powiatowa Policji w Namysłowie , 8) Instytucje, organizacje i stowarzyszenia działające na rzecz przeciwdziałania narkomanii i przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Rozdział IV ŹRÓDŁA FINANSOWANIA GMINNEGO PROGRAMU PRZECIWDZIAŁANIA NARKOMANII W GMINIE NAMYSŁÓW W 2008 ROKU 1. Źródłem finansowania zadań Gminnego Programu Przeciwdziałania Narkomanii w Gminie Namysłów w 2008 roku, są środki finansowe budŜetu Gminy, pochodzące z opłat za korzystanie z zezwoleń na sprzedaŜ detaliczną napojów alkoholowych. 2. Zadania realizowane w ramach Gminnego Programu Przeciwdziałania Narkomanii w Gminie Namysłów w 2008 roku, mogą być równieŜ finansowane z dotacji celowych Urzędu Marszałkowskiego Województwa Opolskiego. 8 Rozdział V RAMOWY PLAN REALIZACJI ORAZ FINANSOWANIA ZADAŃ GMINNEGO PROGRAMU PRZECIWDZIAŁANIA NARKOMANII W GMINIE NAMYSŁÓW W 2008 ROKU WEDŁUG ZADAŃ, ZAMIERZEŃ I CELÓW LP. ZADANIA, ZAMIERZENIA I CELE 1. 2. 3. 4. Zwiększenie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzaleŜnionych oraz zagroŜonych uzaleŜnieniem Udzielanie rodzinom, w których występują problemy narkomanii, pomocy psychospołecznej i prawnej. Prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej, edukacyjnej oraz szkoleniowej w zakresie rozwiązywania problemów narkomanii, w szczególności dla dzieci i młodzieŜy, w tym prowadzenie zajęć sportowo – rekreacyjnych dla uczniów, a takŜe działań na rzecz doŜywiania dzieci uczestniczących w pozalekcyjnych programach opiekuńczo – wychowawczych i socjoterapeutycznych Wspomaganie działań instytucji, organizacji pozarządowych i osób fizycznych, słuŜących rozwiązywaniu problemów narkomanii RAZEM 9 ŚRODKI FINANSOWE 4.800 zł 4.000 zł 9.300 zł 3.800 zł 21.900 zł Rozdział VI HARMONOGRAM DZIAŁAŃ FINANSOWANYCH ZE ŚRODKÓW GMINNYCH Zadania, zamierzenia, Sposób Odpowiedzialni za Termin Przeznaczenie środków cele / nakłady finansowe realizacji realizację realizacji finansowych Lp 1 Zwiększenie dostępności pomocy 1. Prowadzenie zajęć terapeutycznej terapeutycznych dla osób i rehabilitacyjnej dla osób uzaleŜnionych od narkotyków zagroŜonych uzaleŜnieniem. i członków ich rodzin. 2. Realizacja programów - 4.800 zł Burmistrz wynagrodzenie i pochodne j.w. I – XII terapeutów I – XII Koszty programów ponadpodstawowego dla osób Koszty organizacji zajęć uzaleŜnionych od środków Zakup materiałów i wyposaŜenia psychotropowych. Koszty delegacji 3. Prowadzenie punktu Burmistrz I – XII konsultacyjnego dla osób Organizacje pozarządowe uzaleŜnionych od narkotyków spełniające kryteria i dla członków ich rodzin merytoryczne Koszty materiałów Opłaty za telefon 4. Zakup i dystrybucja materiałów j.w. Materiały informacyjno - edukacyjnych druki 10 2 3 Wynagrodzenia terapeutów Udzielanie rodzinom, 1.Organizacja i utrzymanie punktu Burmistrz w których występują problemy konsultacyjnego dla osób Stowarzyszenia narkomanii, pomocy uzaleŜnionych Abstynenckie psychospołecznej i współuzaleŜnionych Poradnia Psychologiczno i prawnej. od narkotyków – Pedagogiczna - 4.000 zł 2. Prowadzenie grupy wsparcia dla Komenda Powiatowa osób uzaleŜnionych od środków Policji psychotropowych Związki Wyznaniowe Prowadzenie profilaktycznej 1. Organizowanie i prowadzenie Burmistrz Dyrektorzy działalności informacyjnej, na terenie placówek oświatowo - placówek oświatowo – edukacyjnej oraz szkoleniowej wychowawczych programów wychowawczych w zakresie rozwiązywania profilaktycznych dla dzieci i NOK problemów narkomanii, młodzieŜy, kadry pedagogicznej ZHP w szczególności dla dzieci oraz rodziców: Komenda Powiatowa. i młodzieŜy, w tym prowadzenie • konferencje Policji zajęć sportowo – rekreacyjnych • pogadanki dla uczniów, a takŜe działań na • spektakle i imprezy kulturalne rzecz doŜywiania dzieci • Programy t.j.: uczestniczących „Noe” w pozalekcyjnych programach „Być albo brać” opiekuńczo – wychowawczych „Narkotyki – sprawa rodziny” i socjoterapeutycznych. „Dopóki masz wybór” I – XII Zakup materiałów biurowych I – XII Wynagrodzenia dla prowadzących Koszty organizacji - 9.300 zł 11 Koszty delegacji krajowych 2. Prowadzenie zajęć Burmistrz Namysłowa psychokorekcyjnych w Świetlice opiekuńczo - placówkach przeznaczonych dla wychowawcze I – XII Zakup materiałów biurowych, druki i ulotki dzieci z grup ryzyka np. w świetlicach lub klubach socjoterapeutycznych 3. Dofinansowanie działalności w części dotyczącej zajęć psychoterapeutycznych 4. Organizacja aktywnego Burmistrz wypoczynku dla dzieci Dyrektorzy placówek I – XII i młodzieŜy (zajęcia pozalekcyjne) oświatowo – Zakup art. papierniczych Zakup sprzętu sportowego 5. Prowadzenie lokalnych i regio - wychowawczych nalnych kampanii edukacyjnych Stowarzyszenia Wynagrodzenia na tematy związane Abstynenckie i płaty za spektakle artystów, z przeciwdziałaniem narkomanii NOK muzyków 6.Wspieranie działań Związki Wyznaniowe podejmowanych przez lokalne Komenda Powiatowa koalicje trzeźwościowe Policji 7. Organizowanie lokalnych Organizacje pozarządowe imprez rozrywkowych i ZHP sportowych dla dzieci i młodzieŜy Świetlice opiekuńczo wychowawcze 12 8. Aktywizacja młodzieŜowych inicjatyw profilaktycznych 9.Organizowanie konkursów Burmistrza o problematyce uzaleŜnień Dyrektorzy placówek połączonych z nagrodami oświatowo – 10.Zagospodarowanie czasu wychowawczych Zakup materiałów do realizacji wolnego dla dzieci i młodzieŜy z ZHP programów rodzin dotkniętych patologią Świetlice opiekuńczo – społeczną, w tym: wychowawcze - festyny szkolno – rodzinne OPS - imprezy środowiskowe NOK I – XII Nagrody rzeczowe promujące zdrowy styl Ŝycia 4 Wspomaganie działań instytucji, 1.Realizowanie programów przez Burmistrz organizacji pozarządowych organizacje pozarządowe w Organizacje pozarządowe i osób fizycznych, słuŜących ramach gminnego programu spełniające kryteria rozwiązywaniu problemów przeciwdziałania narkomanii merytoryczne narkomanii. realizowane z młodzieŜą 2.Dofinansowanie świetlic - 3.800 zł NOK I – XII Koszty wyŜywienia w miarę Zakup materiałów potrzeb i sprzętu socjoterapeutycznych w materiały niezbędne do realizacji programów Świetlice opiekuńczo – profilaktycznych Sprzęt sportowy wychowawcza 3.Dofinansowanie celowych Koszty realizacji programów działań Międzyszkolnych Klubów profilaktycznych 13 Sportowych i Ludowych Zespołów Sportowych (LZS, LKS, NKS) 4.Zakup narkotesterów dla Komendy Powiatowej Policji RAZEM 21.900 zł 14 Rozdział VII PLAN FINANSOWY W SZCZEGÓŁOWOŚCI DO DZIAŁU, ROZDZIAŁU I PARAGRAFÓW KLASYFIKACJI BUDśETOWEJ Rozdział 85153 – Przeciwdziałanie narkomanii OGÓŁEM WYDATKI …………………… 21.900 zł § 4170 – Wynagrodzenie bezosobowe …………………………………...…. 5.000 zł Wydatki przeznaczone na wynagrodzenia dla terapeutów prowadzących punkt konsultacyjny dla osób uzaleŜnionych od środków psychoaktywnych i członków ich rodzin. § 4210 – Zakup materiałów i wyposaŜenia ………………………………… 7.000 zł 1) DoposaŜenie świetlic opiekuńczo-wychowawczych w Namysłowie ……… 1.500 zł Wydatki przeznaczone na zakup między innymi: - ulotek i broszur informacyjnych; - czasopism; - ksiąŜek; - artykułów papierniczo – biurowych; 2) Zakup narkotesterów dla Komendy Powiatowej Policji w Namysłowie ...... 4.000 zł 3) Zakup pomocy audiowizualnych, czasopism, ksiąŜek i innych materiałów i sprzętu dla realizatorów Gminnego Programu Przeciwdziałania Narkomanii ………………….………………..…………………….……… 1.500 zł 15 § 4300 – Zakup usług pozostałych …………………………………………... 8.000 zł 1) Realizację profesjonalnych – specjalistycznych programów Profilaktycznych o tematyce uzaleŜnienia od narkotyków ………………………………………….....……………….. 3.500 zł 2) Opieka psychoterapeutyczna nad grupami samopomocowymi ………......... 4.ooo zł 3) Szkolenia prowadzone w sprawach przeciwdziałania narkomanii ………...… 500 zł § 4410 – Krajowe podróŜe słuŜbowe …………………...…………………………....... 500 zł Delegacje pracowników Urzędu Miejskiego § 4110 – Składki na ubezpieczenia społeczne..………………………………….……. 800 zł ZUS od umów – zleceń i wynagrodzeń terapeutów § 4120 – Składki na Fundusz Pracy ……………………………………………….….. 100 zł ZUS od wynagrodzeń terapeutów § 4700 – Szkolenia pracowników nie będących członkami korpusu słuŜby cywilnej ……………………………………………………………………... 500 zł Szkolenia pracowników Urzędu Miejskiego 16