Brytyjskie składki na ubezpieczenie społeczne

Brytyjskie składki na ubezpieczenie społeczne
W Wielkiej Brytanii odpowiednikiem polskich składek płaconych do ZUS są
składki National Insurance Contributions. Istnieją ich cztery rodzaje,
pobierane jako procent od dochodu lub stała suma.
Nie ma tu odpowiednika polskiego ZUS, a więc odrębnej instytucji zajmującej
się pobieraniem i zarządzaniem składkami ubezpieczenia społecznego.
National Insurance Contribution Office stanowi część urzędu podatkowego
(Her Majesty Revenue and Customs). Różne składki są naliczane zależnie od
tego czy dana osoba jest zatrudniona “na etacie” czy prowadzi własną
działalność gospodarczą.
Pracując w Zjednoczonym Królestwie musisz płacić składki na ubezpieczenie społeczne (National Insurance
contributions). Dzięki temu będziesz uprawniony do darmowych świadczeń zdrowotnych, a także otrzymywania
pewnych zasiłków oraz emerytury państwowej. Wysokość składek zależy od wysokości dochodów oraz od tego,
czy pracujesz dla kogoś czy też dla siebie.
Kogo obowiązują składki na ubezpieczenie społeczne?
Obowiązek płacenia składek National Insurance spoczywa na osobach pracujących w Wielkiej Brytanii
(zatrudnionych bądź samozatrudnionych), w wieku od 16 lat do osiągnięcia wieku emerytalnego.
Wiek emerytalny wynosi 65 lat dla mężczyzn urodzonych przed 6 kwietnia 1959 i 60 lat dla kobiet urodzonych
przed 6 kwietnia 1950 r. Od kwietnia 2010 r. do 2020 r. wiek emerytalny kobiet będzie stopniowo wzrastać.
Sprawdź aktualne informacje na ten temat na stronie rządowej GOV.UK
Składki ubezpieczenia społecznego stają się obowiązkowe po przekroczeniu określonej wysokości
wynagrodzenia – o czym poniżej. Osoby o bardzo niskich zarobkach nie maja obowiązku wpłacania składek
ubezpieczenia społecznego.
Jeśli pracodawca oferuje Ci pracę płatną 'do ręki', postępuje niezgodnie z prawem.
Zatrudnienie w Wielkiej Brytanii i działalność na własny rachunek w
Polsce
Gdy zatrudnienie (lub działalność na własny rachunek) wykonywane jest jednocześnie w kilku państwach Unii,
o miejscu opłacania składek na ubezpieczenia społeczne decyduje miejsce wykonywania pracy. Tak więc jeśli
jesteś zatrudniony na terytorium jednego państwa bądź prowadzisz działalność na własny rachunek na
terytorium jednego państwa UE, podlegasz ustawodawstwu tego państwa, nawet jeżeli mieszkasz na terytorium
innego.
Generalnie uznaną zasadą jest podleganie ubezpieczeniom miejsca wykonywania pracy jest to tzw. zasada lex
loci laboris. zgodnie z art. 13 ust. 2 rozporzadzenia 1408/71 EWG, pracownik najemny zatrudniony na
terytorium jednego państwa podlega jego ustawodawstwu, nawet jeżeli zamieszkuje na terytorium innego
państwa lub jeżeli przedsiębiorstwo lub pracodawca, który go zatrudnia, ma swoją zarejestrowaną siedzibę lub
miejsce prowadzenia działalności na terytorium innego państwa członkowskiego.
W tym miejscu wyjaśnienia wymaga zakres stosowania pojęcia "pracownik", ponieważ zgodnie z
prawem wspólnotowym pojęcie to należy interpretować szerzej niż na gruncie prawa polskiego. W odniesieniu
do wspólnotowego rozumienia "pracownikiem" jest każdy, kto wykonuje przez pewien czas pracę na rzecz i pod
kierownictwem innej osoby w zamian za wynagrodzenie.
Możemy tu zatem zaliczyć oprócz osób zatrudnionych na podstawie stosunku pracy, również
np. zleceniobiorców po wyjaśnieniu zakresu pojęcia "pracownik" należy zakreślić ramy pojęcia
osoby prowadzącej działalność także w ujęciu wspólnotowym.
Do osób prowadzących działalność na własny rachunek zalicza się w takim rozumieniu:
osoby prowadzące pozarolnicza działalność gospodarcza,
wspólników spółek partnerskich, jawnych i komandytowych,
wspólników jednoosobowych spółek z ograniczona odpowiedzialnością,
przedstawicieli wolnych zawodów, twórców, artystów oraz rolników.
Tak więc w przypadku zbiegu dwóch tytułów osoba jednocześnie będąca pracownikiem w
jednym państwie oraz prowadząca działalność w innym zgodnie z powyższą zasada podlega
ustawodawstwu państwa, w którym wykonuje pracę.
Od tej zasady istnieją jednak wyjątki. Wspomniane wyjątki od art. 13 ust. 1a rozporządzenia 1408/71 mają
zastosowanie w odniesieniu do osób wykonujących pracę w kilku państwach jednocześnie. Mogą oni właśnie w
drodze wyjątku, w zależności od sytuacji, podlegać albo przepisom państwa w którym mają miejsce
zamieszkania, albo państwa w którym siedzibę ma przedsiębiorstwo ich zatrudniające albo pracodawca, z
którym zawarli umowę.
Wyróżniamy tutaj trzy podstawowe przypadki:
W pierwszej kolejności wyjątek stanowią pracownicy delegowani, tj. wykonujący jedynie tymczasowo
swoją pracę w innym państwie.
Następnie, zgodnie z art. 14 ust. 2b(i) rozporządzenia 1408/71 pracownik zatrudniony w
kilku państwach członkowskich u rożnych pracodawców lub wykonuje pracę u tego samego pracodawcy w kilku
jego zakładach położonych w rożnych państwach członkowskich a jednym z państw zatrudnienia jest państwo
w którym pracownik ma miejsce zamieszkania - objęty jest przepisami
ubezpieczeniowymi państwa w którym zamieszkuje, jeśli wykonuje tam część swojej pracy.
Trzeci wyjątek stanowi pracownik zatrudniony jednocześnie w kilku państwach członkowskich a nie
zamieszkały ani w państwie w którym siedzibę ma pracodawca, ani w państwie lub państwach w których
wykonuje swoją pracę - tu stosuje się przepisy tego państwa na obszarze którego znajduje się siedziba
zatrudniającego pracodawcy - art. 14 ust. 2b(ii) rozporządzenia 1408/71.
Więcej szczegółów na ten temat można znaleźć na stronie internetowej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych
(ZUS) a także na stronie HMRC.
Zatrudnienie w Polsce oraz w Wielkiej Brytanii
Jeśli jesteś zatrudniony w Polsce oraz w Wielkiej Brytanii, wówczas jesteś objęty przepisami
ubezpieczeniowymi państwa, w którym mieszkasz. Osoby, które pracują dla pracodawcy w Polsce i są przez
niego oddelegowane do pracy w Wielkiej Brytanii na okres nie dłuższy niż 12 miesięcy mogą być uprawnione
do zaświadczenia E101 z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS), dzięki czemu nie muszą płacić składek na
ubezpieczenie społeczne w Zjednoczonym Królestwie.
Numer Ubezpieczenia Społecznego - NIN
Do rejestracji podatnika w systemie ubezpieczeń socjalnych i systemie podatkowym służy Numer Ubezpieczenia
Społecznego, zwany w skrócie NIN.
Każdy pracownik w Wielkiej Brytanii powinien posiadać swój własny NIN, jego odpowiednikiem w Polsce jest
numer NIP i PESEL. Jego przyznawaniem zajmuje się HM Revenue and Customs (The National Insurance
Contributions Office).
Więcej informacji na temat Numeru Ubezpieczenia Społecznego NIN.
Rodzaje i wysokość składek
W Wielkiej Brytanii istnieje kilka klas składek ubezpieczenia społecznego, ustanowionych przez brytyjski urząd
podatkowy. Wszystkie obowiązujące stawki możesz sprawdzić na stronie internetowej HM Revenue and
Customs, HMRC. Zmiany dokonywane są zwykle w kwietniu.
Klasa 1 składek (Class 1 NIC) – pracownicy i pracodawcy
Klasa 1 składek (Class 1 NIC) obejmuje pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę oraz ich
pracodawców. Składki stanowią procent wynagrodzenia otrzymywanego przez pracownika. Odsetek ten zmienia
się zależnie od wysokości zarobków.
Stawki ubezpieczenia społecznego Class 1 płacone przez pracownika ("primary") w roku podatkowym 20132014, przedstawiają się następująco:
nie płacisz składek, jeśli Twoje wynagrodzenie brutto nie przekracza poziomu "primary threshold" (czyli 149
funtów tygodniowo w roku podatkowym 2013-2014);
jeśli zarabiasz powyżej 149 funtów, ale poniżej 797 funtów tygodniowo (to wysokość "Upper earnings limit" w
roku podatkowym 2013-2014), płacisz 12% otrzymywanego wynagrodzenia jako Class 1 NIC (część główna);
płacisz również 2% zarobków powyżej 797 funtów tygodniowo jako Class 1 NIC (część dodatkowa);
płacisz mniejszą składkę, jeśli bierzesz udział w akredytowanym programie składek rentalnych Twojego
pracodawcy.
Pracodawca natomiast płaci składkę ubezpieczeniową Class 1 "secondary" na poziomie 13,8%. Tu obowiązek
płacenia występuje również w przypadku, kiedy wynagrodzenie brutto pracownika przekroczy poziom primary
threshold.
Składki Class 1 są potrącane bezpośrednio z wynagrodzenia pracownika razem z podatkiem dochodowym i
odprowadzane do budżetu przez pracodawcę.
Klasa składek 1A (Class 1A NIC) obejmuje pracodawców, którzy zapewniają swoim pracownikom dodatkowe
profity niegotówkowe, takie jak możliwość korzystania z samochodu służbowego, paliwa czy telefonu
komórkowego do celów prywatnych, których roczna wartość przekracza pewną kwotę.
Składka w klasie 1B (Class 1B NIC) odnosi się do pracodawców, którzy podpisali z HMRC umowę PAYE
Settlement Agreement (PSA). Na podstawie tej umowy pracodawca ma prawo odprowadzać składkę na
ubezpieczenie społeczne w formie ryczałtu po końcu roku podatkowego. Składka naliczana jest od ściśle
określonych w umowie PSA wydatków ponoszonych na rzecz pracownika lub świadczeń niegotówkowych
zapewnianych pracownikowi. W przypadku braku ww. umowy takie wydatki i świadczenia stanowią
zwiększenie podstawy naliczania składki na ubezpieczenie społeczne w klasie 1 lub 1A. Umowa PSA z biurem
HMRC jest nieobowiązkowa.
Klasa 2 i 4 składek – osoby samozatrudnione
Osoby samozatrudnione obowiązuje cotygodniowa jednakowa składka na ubezpieczenie społeczne w klasie 2 –
Class 2 NIC. Po przekroczeniu określonej wielkości dochodów, na koniec roku podatkowego oprócz Class 2
NIC trzeba zapłacić dodatkową kwotę składek ubezpieczenia społecznego – Class 4 NIC (klasa 4 składek),
naliczaną od dochodu.
W roku podatkowym 2013-2014 składki te kształtują się następująco:
płacisz cotygodniowe składki Class 2 NIC w wysokości 2,70 funtów;
płacisz też Class 4 NIC w wysokości 9% opodatkowanych dochodów pomiędzy 7,755 funtów i 41,450 funtów
rocznie i 2% więcej na każdym opodatkowanym zysku powyżej tej wartości;
jeśli Twoje dochody w roku podatkowym 2013-2014 będą mniejsze niż 5,725 funtów, możesz być uprawniony
do Small Earnings Exception (SEE), czyli nie będziesz musiał opłacać żadnych składek Class 2.
Pracując na własny rachunek, sam jesteś odpowiedzialny za wpłacanie składek bezpośrednio do HMRC. Możesz
płacić za pomocą usługi Direct Debit (polecenia zapłaty)
W razie pytań osoby prowadzące własną działalność gospodarczą lub planujące ją uruchomić, mogą skorzystać z
infolinii Self Employed Contact Centre: 08459 154 515.
Klasa 3 składek – ubezpieczenie dobrowolne
Składka w ramach klasy 3 jest składką nieobowiązkową, opłacaną w celu zapewnienia kontynuacji
ubezpieczenia przez osoby które nie pracują, nie są zobowiązane do odprowadzania składek w klasie 1 lub 2 lub
z innych powodów mogłyby nie być uprawnione do świadczeń zapewnianych dzięki National Insurance.
Ubezpieczenie to jest płacone w stałej kwocie 13,55 funtów tygodniowo za rok 2013-2014.
Ubezpieczenie, a świadczenia zdrowotne
Osoby, które pracują legalnie w Wielkiej Brytanii i opłacają obowiązkowe składki ubezpieczenia, są uprawnione
do bezpłatnego korzystania z pełnej opieki zdrowotnej w ramach National Health Service. Podobnie sytuacja
wygląda w przypadku samozatrudnienia
O tym, jakie świadczenia NHS są dostępne bezpłatnie dla wszystkich, a jakie tylko dla osób opłacających
składki, jakie są dostępne dla gości i turystów oraz dla osób, które udają się do Zjednoczonego Królestwa z
zamiarem długotrwałego pobytu i nie mogą znaleźć pracy, dowiesz się z artykułu Narodowa Służba Zdrowia
(NHS).
Te same uprawnienia do opieki zdrowotnej przysługują Twojemu partnerowi z którym prowadzisz wspólne
gospodarstwo domowe oraz dzieciom.
Ubezpieczenie rodziny w Polsce
Zgodnie z przepisami Wspólnoty Europejskiej, pracując w UK możesz też ubezpieczyć swoją rodzinę
mieszkającą w Polsce. Dzięki temu będą mogli na koszt Wielkiej Brytanii korzystać ze świadczeń służby
zdrowia w kraju zamieszkania. Więcej informacji na ten temat znajdziesz w artykule "Ubezpieczenie członków
rodziny osoby pracującej i ubezpieczonej w Wielkiej Brytanii".
Wysokość składek a zasiłki
Od wysokości składek National Insurance jakie płacisz Ty lub (w niektórych przypadkach) Twój partner mogą
zależeć Twoje uprawnienia renty oraz do niektórych zasiłków i/lub ilości pieniędzy, jaką możesz otrzymać.
Dotyczy to m.in.:
Jobseeker's Allowance tylko Class 1);
State Pension (emerytura państwowa);
Contribution-based Employment and Support Allowance;
Bereavement Allowance
Szczegółowe informacje na ten temat znajdziesz na stronie GOV.UK - National Insurance and State Benefits.
Dalsze informacje i porady
Wszelkie potrzebne informacje odnośnie zasad funkcjonowania ubezpieczeń społecznych w Wielkiej Brytanii
oraz obowiązujących aktualnie składek znajdziesz na stronie internetowej HM Revenue and Customs.
Wskazówki można uzyskać również telefonując na specjalną infolinię brytyjskiego urzędu podatkowego,
HMRC Business Payment Support Service Helpline: 0845 302 14 35.