Program ochrony środowiska dla Gminy Bełżec na

1
PROGRAM
OCHRONY ŚRODOWISKA
DLA GMINY BEŁŻEC
NA LATA 2013-2016 Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU
2020
AKTUALIZACJA 2013
OPRACOWANIE
BEŁŻEC 2013
1
2
SPIS TREŚCI
1. WSTĘP. ............................................................................................................................................... 4
1.1. PODSTAWA PRAWNA OPRACOWANIA. ............................................................................................... 4
1.2. METODYKA PRACY NAD PROGRAMEM ............................................................................................... 6
1.3. W YKORZYSTANE MATERIAŁY I DOKUMENTY. ..................................................................................... 7
1.4. AKTY PRAWNE UWZGLĘDNIONE W OPRACOWANIU: ............................................................................ 8
2. ZAŁOŻENIA WYJŚCIOWE PROGRAMU .......................................................................................... 9
2.1. W PROWADZENIE........................................................................................................................... 10
2.2. UWARUNKOWANIA ZEWNĘTRZNE PROGRAMU ................................................................................. 10
2.3. UWARUNKOWANIA WEWNĘTRZNE ................................................................................................. 16
3.OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA GMINY BEŁŻEC. ........................................................................ 20
3.1. POŁOŻENIE GMINY BEŁŻEC ........................................................................................................... 20
3.2. POŁOŻENIE FIZYCZNO-GEOGRAFICZNE. .......................................................................................... 20
3.3. KLIMAT ......................................................................................................................................... 21
3.4.GEOLOGIA..................................................................................................................................... 21
3.5. HYDROGEOLOGIA ......................................................................................................................... 22
3.6. SUROWCE MINERALNE .................................................................................................................. 24
3.7. GLEBY ......................................................................................................................................... 24
3.8. LASY I ZIELEŃ. .............................................................................................................................. 25
3.9. GOSPODARKA ODPADAMI .............................................................................................................. 26
3.10. OBSZARY CHRONIONE NA PODSTAWIE USTAWY O OCHRONIE PRZYRODY........................................ 26
3.11. POMNIKI PRZYRODY .................................................................................................................... 28
3.12. OBSZARY I OBIEKTY OCHRONY PLANISTYCZNEJ ............................................................................ 29
3.13. SYSTEM PRZYRODNICZY GMINY. ................................................................................................. 30
3.14. POWIĄZANIA PRZYRODNICZE OBSZARU GMINY Z JEGO SZERSZYM OTOCZENIEM. ............................. 30
3.15. POWIĄZANIA BIOCENOTYCZNE. ................................................................................................... 31
3.16. POWIĄZANIA HYDROGEOLOGICZNE I HYDROLOGICZNE. ................................................................ 31
3.17. OBIEKTY ZABYTKOWE WPISANE DO REJESTRU. ............................................................................. 31
4. INFRASTRUKTURA GMINY. ........................................................................................................... 33
4.1. W ODOCIĄGI - ZAOPATRZENIE LUDNOŚCI GMINY W WODĘ ................................................................. 33
4.2. KANALIZACJA I GOSPODARKA ŚCIEKOWA ........................................................................................ 33
4.3. SIEĆ KOMUNIKACYJNA................................................................................................................... 33
4.4. GOSPODARKA CIEPLNA I ENERGETYCZNA ....................................................................................... 34
4.5. TELEKOMUNIKACJA ....................................................................................................................... 34
4.6. PRZEMYSŁ I INNE JEDNOSTKI ORGANIZACYJNE ................................................................................ 34
4.7. EKOFIZJOGRAFICZNE UWARUNKOWANIA ROZWOJU SPOŁECZNO-GOSPODARCZEGO .......................... 35
5. STAN ŚRODOWISKA NA TERENIE GMINY BEŁŻEC ................................................................... 35
5.1. W ODY POWIERZCHNIOWE.............................................................................................................. 35
5.2. W ODY PODZIEMNE. ....................................................................................................................... 36
5.3. STAN POWIETRZA I EMISJA HAŁASU ................................................................................................ 36
5.4. GLEBY ......................................................................................................................................... 37
5.5. GOSPODARKA ODPADAMI. ............................................................................................................. 38
6. GŁÓWNE CZYNNIKI ZAGROŻENIA DLA ŚRODOWISKA NA TERENIE GMINY BEŁŻEC W
OKRESIE OBOWIĄZYWANIA AKTUALIZOWANEGO PROGRAMU– CHARAKTERYSTYKA
OGÓLNA. ................................................................................................................................. 39
6.1. W PROWADZENIE........................................................................................................................... 39
6.2. ZAGROŻENIA NATURALNE .............................................................................................................. 39
6.3. ZAGROŻENIA ANTROPOGENICZNE .................................................................................................. 39
7. STRATEGIA DZIAŁAŃ W ZAKRESIE OCHRONY ŚRODOWISKA ............................................... 41
DO ROKU 2016 Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020 ........................................................................ 41
2
3
8. CELE ORAZ KIERUNKI DZIAŁAŃ W ZAKRESIE OCHRONY ŚRODOWISKA DO ROKU 2016 Z
PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020 ........................................................................................... 42
8.1. STAN JAKOŚCI POWIETRZA .......................................................................................................... 42
8.2. STAN AKUSTYCZNY ŚRODOWISKA ................................................................................................. 44
8.3. W ODY POWIERZCHNIOWE I PODZIEMNE. ........................................................................................ 46
14.1. GOSPODARKA ODPADAMI ....................................................................................................... 52
8.5. POWIERZCHNIA ZIEMI I GLEBY. ...................................................................................................... 55
8.6. LASY............................................................................................................................................ 56
8.7. PROMIENIOWANIE ELEKTROMAGNETYCZNE. .................................................................................. 59
8.8. OCHRONA ISTNIEJĄCYCH OBSZARÓW I OBIEKTÓW PRAWNIE CHRONIONYCH ...................................... 61
8.9. OBSZARY OCHRONY PLANISTYCZNEJ ............................................................................................. 65
8.10. SYSTEM PRZYRODNICZY GMINY. ................................................................................................. 66
8.11. EDUKACJA EKOLOGICZNA- UDZIAŁ SPOŁECZEŃSTWA W DZIAŁANIACH NA RZECZ OCHRONY
ŚRODOWISKA....................................................................................................................................... 71
8.12. ASPEKT EKOLOGICZNY W PLANOWANIU PRZESTRZENNYM.............................................................. 72
9. ORGANIZACJA ZARZĄDZANIA OCHRONĄ ŚRODOWISKA NA TERENIE GMINY BEŁŻEC ... 73
9.1. W STĘP ......................................................................................................................................... 73
9.2. W SPÓŁPRACA WEWNĘTRZNA......................................................................................................... 73
9.3. W SPÓŁPRACA ZEWNĘTRZNA.......................................................................................................... 73
10. PLAN OPERACYJNY- RODZAJE I HARMONOGRAM DZIAŁAŃ PROEKOLOGICZNYCH ORAZ
ŚRODKÓW NIEZBĘDNYCH DO OSIĄGNIĘCIA CELÓW NA LATA 2013-2016. ................ 74
11. SKUTKI DLA ŚRODOWISKA, WYNIKAJĄCE Z REALIZACJI PROJEKTU PROGRAMU
OCHRONY ŚRODOWISKA. .................................................................................................... 78
11.1. STOPIEŃ, W JAKIM PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA USTALA RAMY DLA PRZEDSIĘWZIĘĆ, W
ODNIESIENIU DO USYTUOWANIA, RODZAJU I SKALI TYCH PRZEDSIĘWZIĘĆ. ................................................ 78
11.2. CHARAKTERYSTYKA PLANOWANYCH W RAMACH REALIZACJI „PROGRAMU..” PRZEDSIĘWZIĘĆ
MOGĄCYCH ZNACZĄCO ODDZIAŁYWAĆ NA ŚRODOWISKO. ........................................................................ 79
11.2.1. CHARAKTERYSTYKA PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA.............................................................. 79
„BUDOWA PODCIŚNIENIOWEJ KANALIZACJI SANITARNEJ DLA AGLOMERACJI BEŁŻEC”. .............................. 79
11.2.2. CHARAKTERYSTYKA PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA – .......................................................... 80
,,UJĘCIE WODY I SIEĆ WODOCIĄGOWA Z PRZYŁĄCZAMI DLA GMINY BEŁŻEC” ............................................ 80
12. INSTRUMENTY PRAWNE REALIZACJI PROGRAMU................................................................. 92
13.FINANSOWANIE ZADAŃ OCHRONY ŚRODOWISKA .................................................................. 95
14.
HARMONOGRAM WDROŻENIA PROGRAMU ................................................................................. 99
15.WSPÓŁPRACA .............................................................................................................................. 100
16. PODSUMOWANIE. ....................................................................................................................... 100
3
4
1. WSTĘP.
1.1. Podstawa prawna opracowania.
Zgodnie z postanowieniami Konstytucji RP ochrona środowiska jest obowiązkiem
władz publicznych, na których spoczywa obowiązek prowadzenia polityki ekologicznej w
Państwie (art. 5).
Polityka ta ma zapewnić bezpieczeństwo ekologiczne jak też zapobiegać
negatywnym skutkom degradacji środowiska, przy jego gospodarczym wykorzystaniu
bez ujemnych oddziaływań na życie i zdrowie ludzi.
Dbałość o stan środowiska jest także podstawowym obowiązkiem obywatelskim,
wynikającym z postanowień Konstytucji RP: „Każdy jest zobowiązany do dbałości o
stan środowiska i ponosi odpowiedzialność za spowodowane przez siebie jego
pogorszenie".
Aktem ustawodawczym precyzującym zakres i sposób ochrony środowiska jest
ustawa Prawo ochrony środowiska, natomiast cele w zakresie ochrony środowiska
określa Nowa Polityka Ekologiczna Państwa.
Opracowanie Programu ochrony środowiska jest realizacją wymogu art.17
Prawa ochrony środowiska (POŚ).
Programy ochrony środowiska tworzone są przez administrację samorządową na
szczeblu województwa, powiatu i gminy.
Aktualizowany niniejszym opracowaniem Program ochrony środowiska dla
Gminy Bełżec został przyjęty Uchwałą nr XXII/107/2005 z dnia 3.03.2005r.
Zgodnie z ustawą Prawo ochrony środowiska programy ochrony środowiska muszą
być zgodne z Polityką Ekologiczną Państwa, uchwaloną przez Sejm na podstawie
ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska.
Zgodnie z art.14 POŚ polityka ekologiczna ma określać:
- cele ekologiczne,
- priorytety ekologiczne,
- rodzaj i harmonogram działań proekologicznych,
- środki niezbędne do osiągnięcia celów.
Podobnie jak polityka ekologiczna państwa, programy ochrony środowiska nie
stanowią aktów prawa, o których mowa w art.87 ust.2 Konstytucji RP. Uznanie
uchwały za taki akt możliwe jest wtedy, gdy ustawa wyraźnie tak stanowi (jak to ma
miejsce w przypadku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego).
Przyjęte przez organy gminy programy ochrony środowiska wpływają na
rozstrzygnięcia administracyjne organów wykonawczych.
Przygotowany przez Gminę Bełżec projekt aktualizacji Programu ochrony środowiska
podlega zaopiniowaniu przez organ wykonawczy powiatu. (art.17. ust.2 pkt.3 ustawy
z dnia 27. 04.2001 r. Prawo ochrony środowiska–(t.j. Dz.U. Nr 25, poz. 150 z2008 r.).
Organami opiniującymi w ramach strategicznej oceny oddziaływania Programu
zgodnie z ustawą z dnia 3.10.2008 r. o udostępnieniu informacji o środowisku…
(Dz.U. z 2008 r Nr 199, poz 1227, z późn. zm) są:
- Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska,
- Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny.
Program ochrony środowiska dla Gminy Bełżec inwentaryzuje obecny stan środowiska
i ma za zadanie wyznaczyć cele i priorytety, i przeciwdziałać zagrożeniom, które mogą
pojawić się w przyszłości oraz określić środki i mechanizmy niezbędne do osiągnięcia
celów.
4
5
Rolę tego programu należy widzieć w świetle przyjętych i obowiązujących
dokumentów wytyczających cele i zasoby polityki ekologicznej państwa. Realizacja
zawartych w nim zasad, a szczególnie wiodącej zasady zrównoważonego rozwoju
jest równe traktowanie racji społecznych, ekonomicznych i ekologicznych, co oznacza
konieczność integrowania zagadnień ochrony środowiska z politykami w
poszczególnych gałęziach gospodarki.
Zasada wiodąca zrównoważonego rozwoju uzupełniona jest szeregiem zasad
pomocniczych:
1). Zasady równego dostępu do środowiska przyrodniczego traktowana jest w
kategoriach:
• zaspokajania potrzeb obecnego pokolenia z równoczesnym tworzeniem warunków
do zaspokajania potrzeb przyszłych pokoleń,
• sprawiedliwego dostępu do ograniczonych zasobów i walorów środowiska wraz
gałęziach równoprawnym traktowaniem potrzeb ogólnospołecznych z potrzebami
społeczności lokalnych,
• równoważenie szans pomiędzy człowiekiem a przyrodą.
2). Zasada uspołecznienia polityki ekologicznej - udział obywateli, grup społecznych i
organizacji pozarządowych w procesie kształtowania modelu wynikającego z
ekorozwoju przy jednoczesnym rozwoju edukacji ekologicznej, wzbudzaniu
świadomości i wrażliwości ekologicznej oraz kształtowaniu etyki zachowań wobec
środowiska.
3). Zasada „zanieczyszczający płaci" - oznacza złożenie odpowiedzialności w tym
materialnej za skutki zanieczyszczenia i stwarzania uciążliwości oraz zagrożeń dla
środowiska na podmiot go stwarzający poprzez stosowanie instrumentów
wymuszających realizację.
4). Zasada prewencji - likwidacji zanieczyszczeń, uciążliwości.
Oznacza to, że przy wyborze środków zapobiegawczych oraz likwidacji skutków
określonych procesów lub zdarzeń, a także podziale środków na ochronę środowiska
preferencję będą uzyskiwały działania usytuowane w następującym porządku
hierarchicznym:
• zapobieganie powstawaniu zanieczyszczeń i innych uciążliwości tj. działanie na
rzecz przebudowy modelu produkcji i konsumpcji - poprzez stosowanie tzw.
najlepszych dostępnych technik (BAT),
• recykling, tj. - zamykanie obiegu materiałów i surowców, odzysk energii, wody i
surowców ze ścieków i odpadów oraz gospodarcze wykorzystanie odpadów
zamiast ich składowania,
• zintegrowane podejście do ograniczania i likwidacji zanieczyszczeń i zagrożeń IPPC (oczyszczanie ścieków i gazów odlotowych, spalanie bądź składowanie
odpadów, budowa ekranów akustycznych, przeciwdziałanie przechodzeniu
zanieczyszczeń w i n n ą postać oraz ich przemieszczaniu się do innych elementów
środowiska).
5). Zasada przezorności - przewiduje rozwiązywanie pojawiających się problemów już
wtedy, gdy pojawia się uzasadnione prawdopodobieństwo ich powstania, a nie
wówczas, gdy istnieje pełne tego naukowe potwierdzenie. Pozwala to unikać
czasochłonnych badań, braku środków lub
zachowawczego działania
odpowiedzialnych podmiotów.
6). Zasada działania u źródła – eliminowanie uciążliwych emisji, minimalizacja
odpadów u źródła.
7). Zasada stosowania najlepszych dostępnych technik (BAT) w tym najlepszych z punktu
widzenia technologii i uzasadnionych ekonomicznie.
5
6
8). Zasada subsydialności - oznacza decentralizację decyzji dotyczących ochrony
środowiska, które powinny być podejmowane na szczeblu „jak najbliższym obywateli",
co wiąże się z przekazywaniem części kompetencji i uprawnień władczych ze
szczebla centralnego na szczebel regionalny lub lokalny (wojewódzki, powiatowy,
gminny).
9). Zasada skuteczności ekologicznej i ekonomicznej - oznacza w praktyce potrzebę
minimalizacji nakładów na jednostkę uzyskanego efektu.
Realizacja programu ochrony środowiska ma na celu sukcesywne dążenie do
poprawy stanu środowiska w gminie poprzez ograniczenie negatywnego wpływu na
środowisko źródeł emisji zanieczyszczeń, ochronę i rozwój walorów przyrodniczych
oraz racjonalne gospodarowanie z uwzględnieniem konieczności ochrony
środowiska.
1.2. Metodyka pracy nad programem
Kierując się potrzebą wprowadzenia jasnej i czytelnej zasady zgodności
„Programu ochrony środowiska dla Gminy Bełżec” z polityką zawartą w programach
wyższego szczebla przyjęto, że dokument powinien mieć strukturę podobną z
programem ochrony środowiska szczebla wojewódzkiego i powiatowego.
Cele i działania zawarte w Programie są kontynuacją polityki ekologicznej gminy
realizowanej na podstawie Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Bełżec
przyjętego Uchwałą nr XXII/107/2005 RG Bełżec z dnia 30.03.2005r.
Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Bełżec na lata 2013-2016 z
perspektywą do 2020 dokonano w oparciu o aktualny stan środowiska na terenie
gminy, obowiązujących aktów prawnych oraz dokumentów planistycznych o
znaczeniu krajowym, a także tych dotyczących województwa i powiatu oraz gminy.
Głównym źródłami uwarunkowań rozwoju Gminy Bełżec i danych charakteryzujących
aktualny stan środowiska są:
Program Ochrony Środowiska Województwa Lubelskiego na lata 2012-2015 z
perspektywą do roku 2019
Program ochrony środowiska dla powiatu Tomaszów Lubelski -2012
Raport o stanie środowiska w województwie lubelskim w 2012– WIOŚ Lublin.
Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Bełżec – 2003 r
Strategia rozwoju Gminy Bełżec 2007-2015 .r
Ekofizjografia gminy Bełżec -2003 r
Studium uwarunkowań i zagospodarowania przestrzennego gminy Bełżec z 1999
r, zmiany 2009 r.
Zebrane materiały i informacje poddane analizie umożliwiły określenie diagnozy
stanu środowiska w gminie, a także zdefiniowanie priorytetów ochrony środowiska, w
tym zadań niezbędnych do realizacji w analizowanym okresie czasowym. Program
ochrony środowiska opracowany został przy wykorzystaniu obowiązujących aktualnie
dokumentów ustalających strategię i politykę ekologiczną w skali kraju, województwa,
powiatu i gminy.
Program ochrony środowiska dla gminy Bełżec opracowany jest na okres 20132016 r z perspektywą do roku 2020.
6
7
Przygotowanie programu z określeniem zadań - działań operacyjnych i
zaakceptowanie ich przez władze gminy, ma istotne znaczenie, gdyż pozwoli:
1). określić kierunki proekologiczne rozwoju gminy w ramach przyjętej spójnej polityki
(państwa, regionu, powiatu);
2). nakreśli zadania do wykonania w ramach ustalonych priorytetów;
3). ułatwi ubieganie się o środki pomocowe, pozabudżetowe;
4). przyczyni się do stworzenia warunków do podejmowania działalności
rozwojowych.
Opracowanego programu nie należy traktować jako dokumentu zamkniętego a wręcz
przeciwnie, musi on mieć charakter otwarty dla zmian wynikających z przyjętej polityki
państwa, województwa i powiatu, a także transponującego główne zasady - przepisy
UE do naszego porządku prawnego - ekologicznego.
1.3. Wykorzystane materiały i dokumenty.
W trakcie prac programowych wykorzystano następujące materiały i dokumenty:
1. Raport o stanie środowiska województwa lubelskiego. Biblioteka Monitoringu
Środowiska, Lublin 2010, 2011
2. Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Tomaszów Lub. 2012.
3. Program Ochrony Środowiska Województwa Lubelskiego na lata 2012-2015 z
perspektywą do 2019 r.- Urząd Marszałkowski Województwa Lubelskiego.
4. Plan zagospodarowania przestrzennego województwa lubelskiego. Biuro
Planowania Przestrzennego w Lublinie, Lublin 2002.
5. Strategii Rozwoju Województwa Lubelskiego na lata 2006-2020
6. Plan Gospodarki Odpadami dla województwa lubelskiego 2011. Zarząd
Województwa Lubelskiego.
7. Ekofizjografia Gminy Bełżec –opracowanie podstawowe 2003.
8. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy
Bełżec 1999 r, zm. 2009 r.
9. Strategia rozwoju Gminy Bełżec na lata 2007-2015.
10.Mapa obszarów głównych zbiorników wód podziemnych w Polsce
wymagających szczególnej ochrony. Red. A. Kleczkowski. Instytut
Hydrogeologii i Geologii Inżynierskiej Akademii Górniczo-Hutniczej, Kraków
1990.
11.Surowce mineralne środkowowschodniej Polski. Praca Zbiorowa pod red. S.
Kozłowskiego. Wydawnictwa Geologiczne. Warszawa 1984.
12.Krajowy program zwiększenia lesistości. Ministerstwo Środowiska. Warszawa
2003.
13.Michalczyk, T. Wilgat. Stosunki wodne Lubelszczyzny, Wydawnictwo UMCS
Lublin 1998.
23. Polska Czerwona Księga Zwierząt. PWRiL .Warszawa 1992.
24. Polska Czerwona Księga Roślin PAN Kraków 1993.
25. Europejska czerwona lista zwierząt i roślin zagrożonych wyginięciem w skali
światowej.
Konwencje
międzynarodowe
i
uchwały
organizacji
międzynarodowych .Zeszyt 3. IOŚ. Warszawa
26. Ostoje ptaków w Polsce. Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków.
Biblioteka Monitoringu Środowiska. Gdańsk 1994.
27. IUCN - Program Europy. Koncepcja Krajowej sieci ekologicznej Econet Polska. Praca zbiorowa pod red. nauk. dr Anny Liro. Warszawa 1995.
7
8
28. Ostoje ptaków o znaczeniu międzynarodowym w Polsce. T. Wilk, M. Jujka, J.
Krogulec, P. Chylarecki. Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków .Marki
2010.
29. Natura 2000 w planowaniu przestrzennym- rola korytarzy ekologicznych.
M.Kistowski, M.Pchałek. Warszawa 2009.
1.4. Akty prawne uwzględnione w opracowaniu:
1. Ustawa Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 r./ Dz. U. z 2008 r, Nr
25, poz. 150- jednolity tekst z późniejszymi zmianami/.
2. Ustawa z dnia 3 października 2008r. o udostępnianiu informacji o środowisku i
jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach
oddziaływania na środowisko /Dz. U. 2008.r. Nr 199, poz. 1227 z późn zm./.
3. Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z dnia 27 marca 2003 r.
/ Dz. U. z 2012 r, poz. 647/,
4. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody / tekst jednolity Dz. U. z
2013 r. Nr 627).
5. Ustawa z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych /Dz. U. z
2013 r, poz. 503 tekst jednolity/,
6. Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami / tekst
jednolity Dz. U. z 2010 r. Nr 75, poz. 474 z późn zm/,
7. Ustawa z dnia 28 września 1991 r o lasach /tekst jednolity Dz. U. z 2011 r. Nr 12,
poz. 59 z późn zm /,
8. Ustawa z dnia 9.06. 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze /Dz. U. z 2011 r. Nr
163, poz. 981 z późn zm../,
9. Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo Wodne /Dz. U. z 2012 r. Nr 0, poz. 145 tekst jednolity i/.
10. Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r.o odpadach /Dz. U. z 2013 r. , poz. 21 t.j. ),
11. Ustawa z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym
odprowadzaniu ścieków / t.j. Dz. U. z 2006, Nr 123, poz 858/,
12. Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 22 maja 2009 r. w sprawie
przyjęcia dokumentu „Polityka Ekologiczna Państwa na lata 2009-2012 z
perspektywa do roku 2016” /M.P. z 2009 r. Nr 34, poz. 501/.
13. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r w sprawie
przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko /Dz. U. z 2010 r.
Nr 213 poz.1397/,
14. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 r. w sprawie
dopuszczalnych poziomów pół elektromagnetycznych w środowisku oraz
sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów /Dz. U. z 2003r. Nr 192, poz.
1883/.
15. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r w sprawie
dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku /Dz. U z 2007r. Nr 120, poz.
826/.
16. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków
dziko występujących roślin objętych ochroną /Dz. U z 2004 r. Nr 137, poz. 984/,
17. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 28 września 2004 r. w sprawie
gatunków dziko występujących zwierząt objętych ochroną /Dz. U z 2004 r. Nr 220,
poz. 2237/,
8
9
18. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 21 lipca 2004 r. w sprawie obszarów
specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 /Dz. U z 2004 r. Nr 229, poz. 2313 z p.
zm./,
19. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 maja 2005 r. w sprawie typów
siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt, wymagających ochrony w
formie wyznaczenia obszarów Natura 2000 /Dz. U. 05.94. 795/
20. Konwencja o różnorodności biologicznej. Rio de Janeiro 5 czerwca 1992r./
Dz.U.2002r.Nr 184,poz.1532/
21. Konwencja w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturalnego i
naturalnego. Paryż .1972.11.16 /Dz. U z 1976r. Nr 32, poz. 190/,
2. ZAŁOŻENIA WYJŚCIOWE PROGRAMU
Ocena realizacji aktualizowanego „Programu ochrony środowiska dla gminy Bełżec
na lata 2004-2007”.
Aktualizowany Program ochrony środowiska dla Gminy Bełżec został przyjęty
Uchwałą nr XXII/107/2005 z dnia 3.03.2005r. Obejmował okres lat 2004-2007 z
perspektywą do roku 2012.
Pierwotny Program nie zawiera zakresu i sposobu monitorowania jego realizacji.
Nie określa wyjściowych wskaźników monitorowania efektywności Programu.
Nie identyfikuje i nie określa ram dla lokalizacji przedsięwzięć mogących
potencjalnie oddziaływać na środowisko.
Ocena realizacji Programu dokonana na podstawie „Zestawienia działań
inwestycyjnych i koordynujących oraz innych proekologicznych i środków
niezbędnych do osiągnięcia celów” wykazuje, że większość działań planowanych na
lata 2005- 2007 z perspektywa do roku 2012 została zrealizowana, bądź jest w
trakcie realizacji. Główne zadania dotyczyły porządkowania gospodarki ściekowej,
realizacji ujęcia wody i sieci wodociągowej, porządkowania gospodarki odpadami,
wdrażania alternatywnych źródeł energii, edukacji ekologicznej.
Osiągnięte efekty na koniec 2012 r:
- wykonanie ujęcia wody,
- wykonanie sieci kanalizacyjnej, długość z przyłączami –14414 km,
- ilość ścieków oczyszczonych w oczyszczalni-100m3/dobę
- wskaźnik objęcia mieszkańców zorganizowanym odbiorem odpadów – 82%
- ilość zebranych odpadów komunalnych,- 330Mg/rok
- wskaźnik odzysku i recyklingu odpadów komunalnych za 2012 r- 13,2 %
- wskaźnik ograniczenia masy odpadów ulegających biodegradacji kierowanych do
składowania –2,7%
-nakłady finansowe na kampanie edukacji ekologicznej,- 2,4 tyś zł.
Podane efekty w zakresie ochrony środowiska będą stanowiły dane bazowe do
ustalenia wskaźników monitorowania aktualizowanego Programu.
9
10
2.1. Wprowadzenie.
Założenia wyjściowe do opracowania aktualizacji Programu ochrony
środowiska dla Gminy Bełżec wynikają z dwojakiego rodzaju uwarunkowań, są to:
- uwarunkowania zewnętrzne, wynikające z dokumentów i rekomendacji wyższego
szczebla,
- uwarunkowania wewnętrzne, wynikające z dokumentów planistycznych,
zamierzeń rozwojowych determinujących przyszły kształt gospodarczo- społeczny,
a także środowiskowo-przestrzenny Gminy Bełżec.
Analiza uwarunkowań stanowi podstawę do sformułowania programu ochrony
środowiska; celów ekologicznych i kierunków działań, priorytetów ekologicznych oraz
konkretnych przedsięwzięć zmierzających do poprawy jakości środowiska
bezpieczeństwa ekologicznego, ochrony dziedzictwa przyrodniczego i racjonalnego
użytkowania zasobów przyrody.
2.2. Uwarunkowania zewnętrzne Programu
Program ochrony środowiska dla Gminy Bełżec winien być zgodny przede wszystkim
z ustaleniami przepisów prawa powszechnie obowiązującego oraz: z ustaleniami i
rekomendacjami wynikającymi z ustaleń zawartych w planistycznych dokumentach
zewnętrznych tj:
„Polityka Ekologiczna Państwa na lata 2009-2012 z perspektywa do roku 2016”
/M.P. z 2009 r. Nr 34, poz. 501/.
- Strategii Rozwoju Kraju na lata 2007-2015,
- Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia 2007-2013 ,
- Planu zagospodarowania przestrzennego Województwa Lubelskiego /2002/
- Programu ochrony środowiska dla Województwa Lubelskiego na lata 2012-2015 z
perspektywą do roku 2019
- Programu ochrony środowiska dla Powiatu Tomaszów Lubelski -2012.
-
Polityka ekologiczna państwa – priorytety ekologiczne.
Zasady polityki ekologicznej
Polityka ekologiczna państwa, a więc i polityka Gminy Bełżec oparte są na
konstytucyjnej zasadzie zrównoważonego rozwoju. Oznacza to konieczność
uwzględniania tej zasady we wszystkich dokumentach strategicznych oraz
programach, przygotowywanych na poziomie krajowym, regionalnym i lokalnym.
W praktyce zasada zrównoważonego rozwoju powinna być stosowana wraz z
wieloma zasadami pomocniczymi i konkretyzującymi, wśród których należy
wymienić:
•
Zasadę prewencji. Zasadę „zanieczyszczający płaci” Zasadę integracji polityki
ekologicznej z politykami sektorowymi, Zasadę skuteczności ekologicznej i
efektywności ekonomicznej.
Realizacja celów polityki ekologicznej.
10
11
Cele polityki ekologicznej Państwa w powiązaniu z celami zawartymi w
Programie Ochrony Środowiska dla Województwa nakreślają konkretne
priorytety dla „Programu ochrony środowiska dla Gminy Bełżec”.
Są to przede wszystkim:
1. W zakresie dalszej poprawy jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego:
-osiągnięcie dobrego stanu wód powierzchniowych i podziemnych poprzez
uporządkowanie gospodarki ściekami komunalnymi oraz zmniejszenie ładunku
zanieczyszczeń pochodzących ze źródeł rozproszonych, trafiających do wód wraz ze
spływami powierzchniowymi,
-spełnienie wymagań prawnych w zakresie jakości powietrza,
-zmniejszenie zagrożenia mieszkańców ponadnormatywnym hałasem, zwłaszcza
emitowanym przez środki transportu,
-wprowadzenie kompleksowego, nowoczesnego systemu gospodarowania
odpadami komunalnymi,
-zmniejszanie ryzyka wystąpienia poważnej awarii oraz ograniczenie skutków
poważnych awarii.
2. W zakresie zrównoważonego wykorzystania materiałów, wody i energii:
- eliminacja nieuzasadnionego eksploatowania wód podziemnych,
-wprowadzanie nowoczesnych technologii w przemyśle i energetyce w celu
zmniejszenia wodochłonności, materiałochłonności, energochłonności i odpadowości
produkcji oraz redukcji emisji zanieczyszczeń do środowiska (BAT), wzrost
wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych, efektywna ochrona przed powodzią i
skutkami suszy.
3. W zakresie ochrony dziedzictwa przyrodniczego:
- zachowanie różnorodności biologicznej,
- wspieranie programów rolniczych zapewniających zrównoważone korzystanie z
gleb (rolnictwo ekologiczne i zrównoważone, programy rolno-środowiskowe)
-kontynuacja prac zmierzających do zwiększenia lesistości, poprawa stanu
ekologicznego lasów i wzrost pozaprodukcyjnej roli lasów,
-ograniczenie negatywnego oddziaływania procesów gospodarczych na środowisko
glebowe,
- rekultywacja terenów zdegradowanych,
-optymalizacja wykorzystania i zrównoważone użytkowanie zasobów kopalin
podstawowych i pospolitych oraz zminimalizowanie niekorzystnych skutków
eksploatacji,
4. W zakresie zadań systemowych:
-zapewnienie włączenia celów ochrony środowiska do ustaleń zawartych we
wszystkich dokumentach strategicznych i przeprowadzenia oceny skutków
ekologicznych ich realizacji przed ich zatwierdzeniem,
11
12
- upowszechnienie idei Systemów Zarządzania Środowiskowego (SZŚ) i wdrażanie
tych systemów w gałęziach przemysłu o znaczącym oddziaływaniu na środowisko,
- doskonalenie struktur zarządzania środowiskiem,
-kształtowanie proekologicznych wzorców konsumpcji i zachowań mieszkańców w
duchu zasady zrównoważonego rozwoju, zagwarantowanie szerokiego dostępu do
informacji o środowisku i jego ochronie,
- dalszy rozwój współpracy z pozarządowymi organizacjami ekologicznymi,
Strategia Rozwoju Kraju
Strategia Rozwoju Kraju 2007-2015 (SRK) jest podstawowym dokumentem
strategicznym określającym cele i priorytety w obszarze rozwoju społecznogospodarczego Polski oraz warunki, które powinny ten rozwój zapewnić. Kładzie
duży nacisk na wzrost gospodarczy i zatrudnienie oraz aspekty zrównoważonego
rozwoju.
Głównym celem strategii jest podniesienie poziomu i jakości życia mieszkańców
Polski poprzez:
- wzrost konkurencyjności i innowacyjności gospodarki,
- poprawę stanu infrastruktury technicznej i społecznej, wzrost zatrudnienia
i podniesienie jego jakości,
- budowę zintegrowanej wspólnoty społecznej i jej bezpieczeństwa,
- rozwój regionalny i podniesienie spójności terytorialnej.
Programy operacyjne w ramach „Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia
na lata 2007-2013”
Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia na lata 2007-2013 są wdrażane poprzez
6 Programów Operacyjnych (PO) zarządzanych przez Ministerstwo Rozwoju
Regionalnego oraz poprzez Regionalne Programy Operacyjne (RPO), zarządzane
przez Samorządy poszczególnych województw.
Z sześciu Programów Operacyjnych - dwa ma istotne znaczenie dla niniejszego
programu ochrony środowiska. Są to:
Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko,
Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej.
Głównym celem Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko jest
podniesienie atrakcyjności inwestycyjnej Polski i jej regionów poprzez rozwój
infrastruktury technicznej przy równoczesnej ochronie i poprawie stanu środowiska,
zdrowia, zachowaniu tożsamości kulturowej i rozwijaniu spójności terytorialnej.
PO Infrastruktura i Środowisko realizuje zasadę zrównoważonego rozwoju
poprzez wspieranie inwestycji związanych bezpośrednio oraz pośrednio z ochroną
środowiska:
- Działania związane bezpośrednio z ochroną środowiska: projekty z zakresu
gospodarki wodno-ściekowej, gospodarki odpadami i rekultywacji, działania
związane ze zwiększeniem bezpieczeństwa ekologicznego, działania mające na
celu dostosowanie polskich przedsiębiorstw do wymogów ochrony środowiska,
działania związane z ochroną różnorodności biologicznej, obszarami chronionymi,
kształtowaniem postaw społecznych sprzyjających ochronie środowiska, itd.,
12
13
- Działania związane pośrednio z ochroną środowiska: wspieranie działań oraz
projektów związanych z tzw. transportem przyjaznym środowisku, finansowanie
projektów w sektorze energetyki z zakresu zwiększenia wykorzystania energii i
obniżenia energochłonności, wytwarzanie energii ze źródeł odnawialnych.
Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej obejmie m.in. województwo
lubelskie. Obecnie regiony Polski Wschodniej charakteryzują się: słabo rozwiniętą i
niewłaściwie ukierunkowaną infrastrukturą komunikacyjną, nieprzystosowaniem
terenów pod inwestycje, niskim poziomem inowacyjności firm oraz słabo rozwiniętym
sektorem wysokich technologii. Dlatego opracowanie i wdrożenie tego Programu jest
ważne z punktu widzenia zrównoważonego rozwoju kraju.
Głównym celem Regionalnych Programów Operacyjnych jest podnoszenie
konkurencyjności poszczególnych regionów i promowanie zrównoważonego rozwoju.
.
Plan zagospodarowania przestrzennego województwa lubelskiego /2002/
W Planie zagospodarowania przestrzennego województwa lubelskiego /2002r/
wskazano do ochrony planistycznej następujące obszary stanowiące element
środowiska naturalnego Gminy Bełżec:
• Obszary ochronne Głównego Zbiornika Wód Podziemnych Nr 407 Niecka
Lubelska (Chełm-Zamość)
• System przyrodniczy gminy i strefy powiązań z terenami cennymi w otoczeniu
gminy.
• Korytarze ekologiczne rangi krajowej
• Punkty widokowe i panoramy widokowe.
Gmina Bełżec położona jest na obszarze Głównego Zbiornika Wód Podziemnych
GZWP Nr 407.
Zasoby kredowych wód podziemnych GZWP Nr 407 Niecka -Lubelska
/Chełm -Zamość/ zostały uznane za strategiczne zasoby naturalne
Lubelszczyzny decydujące o możliwościach jej rozwoju gospodarczego
System Przyrodniczy Gminy Bełżec, zapewniający utrzymanie ciągłości funkcji
ekologicznych i właściwego stanu siedlisk przyrodniczych i gatunków zwierząt oraz
poprawiający jakość i warunki życia mieszkańców tworzą:
- kompleksy leśne „ŻABNO”, i „CEGIELNIA” w północnej części gminy oraz
„SZALENIK” i „ZATYLE” we wschodniej części gminy stanowiąca lokalne leśne
węzły ekologiczne stanowiące miejsca bytowania i rozłogu gatunków.
- kompleksy leśne „DOLINA” i SZCZYTY” w południowej części gminy pełniące
funkcje lokalnych leśnych węzłów ekologicznych II rzędu w strefie roztoczańskiego
korytarza ekologicznego rangi krajowej,
- dolina rzeki Kryniczki (Żyłki), stanowiąca ciąg siedliskowy umożliwiający migrację
gatunków, łączący leśne lokalne węzły ekologiczne w obszarze gmin Narol - BełżecLubycza Królewska, powiązanego funkcjonalnie z Roztoczańskim korytarzem
ekologicznym rangi krajowej oraz z lokalnym korytarzem ekologicznym Sołokiji, a za
jego pośrednictwem z Międzynarodowym Korytarzem Ekologicznym „Dolina Bugu”/
na obszarze Ukrainy/.
13
14
Rola ekologiczna doliny Kryniczki jest poważnie ograniczona w obrębie miejscowości
Bełżec ze względu na zabudowę oraz przecinające je drogi, w tym drogę krajową
E-17 i trakcję kolejowa.
- sięgacze ekologiczne- w postaci zalesionych, rozbudowanych form dolinnych z
bocznymi wąwozami w południowej części gminy,
Trwałość i należyte pełnienie funkcji przez system przyrodniczy uzależnia się od
zapewnienia im przestrzennych związków z terenami otwartymi i leśnymi, położonymi
w bezpośrednim sąsiedztwie obszarów zurbanizowanych oraz poza granicami gminy.
- lasy pełniące funkcję lokalnych leśnych węzłów ekologicznych,
- stawy pełniące funkcję lokalnych wodnych węzłów ekologicznych,
-System przyrodniczy gminy należy bezwzględnie zachować i chronić przed
ekspansją terenów zurbanizowanych.
Plan zagospodarowania przestrzennego woj. lubelskiego wskazuje do ochrony
planistycznej korytarzy ekologicznych w celu zachowania i kształtowania ich
drożności ekologiczno-przestrzennej poprzez zakazy, nakazy i zalecenia:
• zakaz składowania odpadów komunalnych, przemysłowych i energetycznych,
lokalizacji wylewisk gnojowicy i nieczystości oraz grzebowisk zwierząt,
• zakaz tworzenia nasypów ziemnych, usytuowanych poprzecznie do osi korytarza,
• zakaz lokalizacji zabudowy mieszkaniowej, eksploatacji surowców naturalnych.
• nakaz poszerzania /lub wykonywania/ przepustów w przecinających korytarze
nasypach drogowych/ i kolejowych/,
• zalecenie kształtowania pasmowych struktur przyrodniczych /łąk, zadrzewień/,
• zalecenie restytucji użytków zielonych kosztem gruntów ornych,
Strategii Rozwoju Województwa Lubelskiego na lata 2006-2020
Strategii Rozwoju Województwa Lubelskiego na lata 2006-2020 została przyjęta
Uchwałą Sejmiku Woj. Lubelskiego Nr XXXVI/530/05 z dnia 04.11.2005 r.
Celem nadrzędnym Strategii Rozwoju Województwa Lubelskiego jest:
- osiąganie trwałego i zrównoważonego rozwoju społeczno-gospodarczego
Lubelszczyzny poprzez zwiększenie konkurencyjności województwa oraz
optymalne wykorzystanie jego wewnętrznych potencjałów rozwojowych.
Priorytetowymi kierunkami rozwoju województwa lubelskiego na lata 2006-2020 są:
1. Wzrost konkurencyjności regionalnej gospodarki oraz jej zdolności do tworzenia
miejsc pracy;
2. Rozwój nowoczesnego społeczeństwa i zasobów ludzkich dostosowanych do
wymogów gospodarki opartej na wiedzy;
3. Poprawa atrakcyjności i spójności terytorialnej województwa lubelskiego;
4. Rozwój współpracy międzyregionalnej oraz poprawa skuteczności wdrażania
polityki rozwoju regionu
„Strategia” formułuje szereg sposobów realizacji celu nadrzędnego na obszarze
województwa, między innymi poprzez poprawę konkurencyjności sektora
energetycznego oraz jego rozwój w kierunku lepszego zabezpieczenia potrzeb
energetycznych regionu (w tym: konsolidacja i modernizacja przedsiębiorstw sektora,
budowa elektrowni bazującej na zasobach energetycznych regionu, wsparcie
produkcji energii w procesie kogeneracji oraz ze źródeł ekologicznie czystych –
14
15
ekoenergia, racjonalne wykorzystanie zasobów energetycznych regionu,
modernizacja i rozbudowa rozdzielczych sieci energetycznych).
Poprawa efektywności zaopatrzenia i zabezpieczenia potrzeb energetycznych
regionu uznana została za cel wiodący regionalnej polityki energetycznej.
Uznano, że poprawa zaopatrzenia energetycznego regionu powinna odbywać się
między innymi poprzez wykorzystanie odnawialnych surowców energetycznych, w
tym wody, wiatru i surowców organicznych oraz budowę i modernizację rozdzielczej
sieci elektroenergetycznej, szczególnie na terenach wiejskich.
Jednym z celów operacyjnych przyjętych w Strategii jest:
Ochrona środowiska i redukcja emisji zanieczyszczeń poprzez:
- Ochronę środowiska przed negatywnymi skutkami procesów energetycznych.
- Realizację zapisów Protokółu z Kioto.
- Racjonalne wykorzystanie OZE.
- Zagospodarowanie nieużytków rolnych.
- Utworzenie regionu „proekologicznego”.
Elementem realizacji celów Strategii zaopatrzenia energetycznego i ochrony
środowiska przed negatywnymi skutkami procesów energetycznych jest Wojewódzki
Program rozwoju alternatywnych źródeł energii dla Województwa Lubelskiego
– WBPP-2006 r.
Rozwój alternatywnych źródeł energii uznany został za istotny element
zabezpieczenia potrzeb energetycznych województwa oraz ochrony powietrza.
Położenie geograficzne województwa predysponuje go do wykorzystania energii
słonecznej oraz energii wiatru.
Rejon województwa lubelskiego w krajowym podziale na strefy energetyczne wiatru
zaliczony jest do strefy III – korzystnej, a w części południowo-wschodniej do strefy
mało korzystnej, według klasyfikacji przyjętej przez Ośrodek Meteorologii IMiGW w
Warszawie.
Na obszarze województwa średnioroczne 10-minutowe prędkości wiatru na
wysokości 10 m wahają się od 3,1 m/s (Lublin, Zamość) do 3,7 m/s (Włodawa).
Odpowiada to prędkościom wiatru na wysokości 30 m od 3,6 m/s (Lublin, Zamość)
do 4,3 m/s (Włodawa). Największe prędkości wiatrów są notowane w miesiącach
zimowych (szczególnie w styczniu), zaś najmniejsze latem, zazwyczaj w sierpniu.
Program ochrony środowiska województwa lubelskiego na lata 2012-2015
z perspektywą do roku 2019.
Celem strategicznym polityki ekologicznej województwa lubelskiego zawartym w
Programie ochrony środowiska województwa lubelskiego 2012-2015, podobnie jak
polityki ekologicznej państwa, jest zapewnienie bezpieczeństwa ekologicznego
województwa (mieszkańców, zasobów przyrodniczych i infrastruktury społecznej)
oraz harmonizacja rozwoju gospodarczego i społecznego z ochroną walorów
środowiskowych.
Cel ten będzie realizowany poprzez cele realizacyjne, którymi są:
15
16
-zmniejszenie zanieczyszczeń środowiska z uwzględnieniem poprawy jakości
powietrza atmosferycznego, wód i gleby oraz działań w gospodarce odpadami,
-zrównoważone wykorzystanie zasobów naturalnych w tym racjonalne
gospodarowanie wodą,
- zmniejszenie energochłonności gospodarki, ekologiczne formy działalności w
rolnictwie
- poprawa stanu bezpieczeństwa ekologicznego oraz podnoszenie poziomu wiedzy
ekologicznej,
- utworzenie spójnego systemu obszarów chronionych,
- udział społeczeństwa w działaniach na rzecz ochrony środowiska (edukacja
ekologiczna).
- doskonalenie systemu zarządzania środowiskiem.
Wymienione cele zgodne są z „Polityką ekologiczną państwa na lata 20072010 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2011-2014”. W ten sposób realizacja
polityki ekologicznej województwa lubelskiego i Gminy Bełżec wpisuje się w
osiąganie celów polityki państwa.
Program ochrony środowiska Powiatu Tomaszów Lubelski 2012
Cel strategiczny i cele realizacyjne powiatu są w ścisłej relacji z celami polityki
województwa, należą do nich:
1.Prowadzenie racjonalnej gospodarki wodą,
2. Doprowadzenie stanu czystości wód powierzchniowych do stopnia
umożliwiającego wykorzystanie tych wód do bytowania ryb karpiowatych, a w miarę
możliwości ryb łososiowatych,
3. Prowadzenia racjonalnej osadami ściekowymi,
4. Prowadzenia racjonalnej gospodarki odpadami,
5. Ograniczenie emisji zanieczyszczeń powietrza,
6. Ograniczenie emisji hałasu.
7. Dziedzictwo przyrodnicze i racjonalne użytkowanie zasobów przyrody
2.3. Uwarunkowania wewnętrzne
Program ochrony środowiska dla Gminy Bełżec powinien być zgodny z:
a/ Miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełżec,- 2003
b/Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy
Bełżec – 1999 r, aktualizacja 2009 r.
c/Strategią Rozwoju Gminy Bełżec na lata 2007-2015
Ponadto Program powinien uwzględniać zakres ochrony prawnej na podstawie
ustawy o ochronie przyrody i innych ustaw. W przypadku obszarów Natura 2000
Program nie ustala indywidualnie zakazów a jedynie przedmioty ochrony ( siedliska
lub gatunki wymienione w SDF z ocena ogólną A,B lub C).
Zgodnie z art. 33. 1. ustawy o ochronie przyrody zabrania się w w/w obszarach
Natura 2000 podejmowania działań mogących, osobno lub w połączeniu z innymi
działaniami, znacząco negatywnie oddziaływać na cele ochrony obszaru Natura
2000, w tym w szczególności: pogorszyć stan siedlisk przyrodniczych lub siedlisk
gatunków roślin i zwierząt, dla których ochrony wyznaczono obszar Natura 2000 lub
wpłynąć negatywnie na gatunki, dla których ochrony został wyznaczony obszar
16
17
Natura 2000, lub pogorszyć integralność obszaru Natura 2000 lub jego powiązania z
innymi obszarami. Gatunek będący przedmiotem zainteresowania Wspólnoty gatunek roślin lub zwierząt, który na terytorium państw członkowskich Unii
Europejskiej jest: zagrożony, z wyjątkiem gatunków, których naturalny zasięg na tym
terytorium jest zasięgiem krańcowym i które nie są zagrożone lub podatne na
zagrożenie w zachodnim regionie palearktycznym, lub podatny na zagrożenie, czyli
mogący w najbliższej przyszłości zostać zakwalifikowanym do kategorii gatunków
zagrożonych, jeśli czynniki będące przyczyną zagrożenia będą na niego nadal
oddziaływać, lub rzadki, czyli o niewielkiej populacji, który nie jest obecnie zagrożony
ani podatny na zagrożenie, ale podlega ryzyku zagrożenia ze względu na
występowanie w obrębie ograniczonych obszarów geograficznych albo znaczne
rozproszenie na większym obszarze, lub endemiczny i wymagający specjalnej uwagi
ze względu na szczególny charakter jego siedliska lub potencjalne oddziaływanie
jego eksploatacji na te siedliska lub potencjalne oddziaływanie jego eksploatacji na
stan jego ochrony.
Gatunek o znaczeniu priorytetowym - gatunek zagrożony, w odniesieniu do
którego Wspólnota ponosi szczególną odpowiedzialność z powodu wielkości jego
naturalnego zasięgu mieszczącego się na terytorium państw członkowskich Unii
Europejskiej.
Siedlisko przyrodnicze będące przedmiotem zainteresowania Wspólnoty siedlisko przyrodnicze, które na terytorium państw członkowskich Unii Europejskiej:
jest zagrożone zanikiem w swoim naturalnym zasięgu lub ma niewielki zasięg
naturalny w wyniku regresji lub z powodu ograniczonego obszaru występowania
wynikającego z jego wewnętrznych, przyrodniczych właściwości, lub stanowi
reprezentatywny przykład typowych cech regionu biogeograficznego występującego
w państwach członkowskich Unii Europejskiej.
Siedlisko przyrodnicze o znaczeniu priorytetowym - siedlisko przyrodnicze
zagrożone zanikiem na terytorium państw członkowskich Unii Europejskiej, za
którego ochronę Wspólnota ponosi szczególną odpowiedzialność z powodu wielkości
jego naturalnego zasięgu mieszczącego się na terytorium tych państw;
Przez integralność obszaru Natura 2000 rozumie się- spójność czynników
strukturalnych i funkcjonalnych warunkujących zrównoważone trwanie populacji
gatunków i siedlisk przyrodniczych, dla ochrony których zaprojektowano lub
wyznaczono obszar Natura 2000; W/w przepis stosuje się odpowiednio do
proponowanych obszarów mających znaczenie dla Wspólnoty, znajdujących się na
liście, o której mowa w art. 27 ust. 3 pkt 1, do czasu zatwierdzenia przez Komisję
Europejską jako obszary mające znaczenie dla Wspólnoty i wyznaczenia ich jako
specjalne obszary ochrony siedlisk.
Zgodnie
ze
wskazaniami
Miejscowego
Plany
Zagospodarowania
Przestrzennego Gminy Bełżec oraz Studium uwarunkowań i kierunków
zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełżec oraz wskazaniami Planu
zagospodarowania przestrzennego Województwa Lubelskiego do ochrony
planistycznej na terenie Gminy Bełżec zaliczono :
• System Przyrodniczy Gminy /SPG/, stanowiący aktywny biologicznie i ciągły
przestrzennie układ siedlisk o charakterze naturalnym, zidentyfikowany i
zdefiniowany dla potrzeb miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego
gminy .
• Obszary projektowane do ochrony prawnej do czasu uzyskania odpowiedniego
statusu.
17
18
•
•
Punkty widokowe i panoramy widokowe.
Obszar ochrony GZWP Nr 407 Niecka Lubelska ( Chełm-Zamość),
Ustalenia dotyczące SPG wynikające z Miejscowego Plany Zagospodarowania
Przestrzennego Gminy Bełżec oraz Studium uwarunkowań i kierunków
zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełżec:
- System przyrodniczy Gminy Bełżec obejmuje otwarty układ przyrodniczoprzestrzenny powiązany z obszarami różnej rangi znajdującymi się w otoczeniu
gminy, którego podstawę stanowią lasy, doliny rzeczne i tereny podmokłe,
powiązane funkcjonalnie i spełniające funkcje węzłów ekologicznych zasilających
przyrodnicze obszary sąsiednie oraz różnej rangi korytarzy ekologicznych będących
ciągami siedliskowymi umożliwiającymi wielokierunkowe przemieszczanie się roślin i
zwierząt.
W obszarach zaliczanych do SPG obowiązuje:
a/ harmonizowanie użytkowania gospodarczego z wartościami przyrodniczokrajobrazowymi,
b/ uwzględnianie tradycji lokalnego budownictwa przy projektowaniu nowej
zabudowy,
c/ zachowanie tradycyjnego układu przestrzennego jednostek osadniczych,
d/zachowanie naturalnego krajobrazu dolin rzecznych i ciągów leśnych,
e/ zachowanie przyrodniczych powiązań funkcjonalno-przestrzennych pomiędzy
obszarami o wysokiej aktywności biologicznej gminy oraz w najbliższym otoczeniu,
f/ dostosowanie składu gatunkowego lasów i zalesień do siedlisk naturalnych oraz
upraw rolniczych do kompleksów rolniczej przydatności gleb,
g/ przeciwdziałanie erozji wodnej poprzez zalesianie, zakrzewianie i zadarnianie
ochronne na zboczach o nachyleniu przekraczającym 15%, utwardzenie dróg
dojazdowych do pól oraz odpowiednią agrotechnikę,
h/ zachowanie i ochrona stałych i okresowych naturalnych wypływów wód
podziemnych ( źródła , obszary źródliskowe),
Z Systemu Przyrodniczego Gminy należy wykluczyć:
a/ lokalizację wszelkich inwestycji mogących naruszyć równowagę ekologiczną , a w
szczególności przemysłu, ferm, przemysłowego tuczu trzody chlewnej, magazynów,
składów i baz oraz arterii komunikacyjnych i linii wysokiego napięcia , z wyjątkiem
niezbędnych przejść przez system po jak najkrótszej trasie,
b/ składowanie odpadów komunalnych i przemysłowych oraz lokalizację wylewisk
gnojowicy,
c/ zabudowę linii rzecznych, za wyjątkiem obiektów gospodarki wodno- ściekowej,
rybackiej i koniecznej liniowej infrastruktury technicznej i komunikacyjnej,
d/ tworzenie nasypów ziemnych sytuowanych poprzecznie do przebiegu dolin
rzecznych oraz wąwozów i suchych dolin,
e/ zmianę przeznaczenia gruntów leśnych na cele nieleśne, za wyjątkiem koniecznej
infrastruktury technicznej i komunalnej,
f/ lokalizację obiektów budowlanych zmniejszających lub zasadniczo zmieniających
naturalny krajobraz przyrodniczy lub tradycyjny krajobraz kulturowy, w szczególności
elektrowni wiatrowych,
18
19
W obszarach Systemu Przyrodniczego Gminy dopuszcza się:
a/ lokalizację małych zbiorników wodnych dla potrzeb energetycznych, agroturystyki i
rekreacji, pod warunkiem pozostawienia od 50% do 70% obrzeży z zabudową
ekologiczną,
b/ lokalizację szlaków rowerowych i miejsc wypoczynku, poza obszarami
kompleksów leśnych pełniących funkcje lokalnych węzłów ekologicznych,
c/zwiększanie zasobów środowiska i bioróżnorodności terenu poprzez zalesianie
gruntów nieprzydatnych do produkcji rolniczej oraz utrzymanie istniejących i
zakładanie nowych zadrzewień i zakrzaczeń śródpolnych, śródłąkowych i
przydrożnych,
d/ modernizację rzek i systemów melioracji szczegółowych w dolinach, w zakresie
nie zagrażającym trwałości biocenoz i przyrodniczych powiązań funkcjonalnoprzestrzennych.
Elementy Systemu Przyrodniczego Miasta powinny być wyodrębniane w
miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego i obejmowane ochroną
planistyczną, polegająca na:
• Szczególnej dbałości o estetykę krajobrazu, w tym ochronie punktów i panoram
widokowych, ochronie naturalnego krajobrazu dolin rzecznych i zbiorników
wodnych, ochronie krajobrazu naturalnych ekosytemów,
• Szczególnej dbałości o harmonię użytkowania gospodarczego z wartościami
przyrodniczo-krajobrazowymi,
• Wymogu zachowania przestrzennej zwartości oraz przestrzennych powiązań
pomiędzy obszarami o wysokiej aktywności biologicznej,
• Zakazie lokalizowania inwestycji mogących znacząco oddziaływać na środowisko
na terenach określonych w ustawie o ochronie przyrody.
Ustalenia dotyczące Obszarów Ochrony Głównego
Podziemnych Nr 407 Niecka Lubelska ( Chełm-Zamość).
Zbiornika
Wód
Północno-wschodnia część obszaru Gminy Bełżec znajduje się na obszarze
najwyższej ochrony (ONO) wód Głównego Zbiornika Wód Podziemnych Nr 407 na
którym czas infiltracji zanieczyszczeń antropogenicznych do wód podziemnych nie
przekracza 5 lat. Pozostała część gminy znajduje się w obszarze wysokiej ochrony
(OWO)- czas migracji zanieczyszczeń antropogenicznych do wód podziemnych nie
przekracza 25 lat.
W obszarze Najwyższej Ochrony GZWP Nr 407 Niecka Lubelska (Chełm –
Zamość) wyklucza się:
a/ lokalizację inwestycji znacząco oddziałujących na wody podziemne i
powierzchniowe zarówno pod względem ilościowym jak i jakościowym, w rozumieniu
przepisów Prawa ochrony środowiska,
b/ lokalizację cmentarzy grzebalnych oraz grzybowisk zwierząt i składowisk odpadów
w obszarze gdzie wody gruntowe zalegają płycej niż 2,5 m pod powierzchnią terenu,
z uwzględnieniem wahań poziomu wód gruntowych w wieloleciu oraz w obszarach
gdzie nadkład utworów czwartorzędowych na wodonoścu kredowym nie stanowi
dostatecznego zabezpieczenia dla wód podziemnych,
c/ przechowywanie obornika w pryzmach oraz sporządzanie pryzm kiszonkowych
bezpośrednio na gruncie ( nie dotyczy sianokiszonek),
19
20
W Obszarze Najwyższej i Wysokiej Ochrony GZWP Nr 407 Niecka Lubelska
( Chełm- Zamość) wprowadza się obowiązek:
a/ w obszarach zwartej zabudowy podłączenia do zbiorczej sieci sanitarnej po jej
realizacji,
b/ likwidacji studni kopanych w obszarach zwodociągowanych zgodnie z przepisami
prawa geologicznego i górniczego, a w przypadku pozostawienia jako źródeł
awaryjnego zaopatrzenia w wodę – zabezpieczenia w sposób uniemożliwiający
skażenie warstwy wodonośnej,
c/ ustanowienie stref ochrony pośredniej istniejących dla potrzeb wodociągów
wiejskich oraz przetwórstwa rolno- spożywczego, obejmujących obszar zasilania
ujęcia wody ( jeżeli czas przepływu wody od granicy obszaru zasilania do ujęcia jest
dłuższy niż 25 lat, strefa ochrony pośredniej obejmuje obszar wyznaczony 25-letnim
czasem wymiany wody w warstwie wodonośnej),
d/ egzekwowania właściwej kultury rolnej w zakresie stosowania nawozów, środków
ochrony roślin oraz rolniczego użytkowania ścieków ( gnojowicy) po uzyskaniu
pozwolenia wodno-prawnego,
e/ egzekwowania obowiązku posiadania zbiornika na płynne odchody zwierzęce oraz
gnojowików zgodnie z przepisami.
3.OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA GMINY BEŁŻEC.
3.1. Położenie Gminy Bełżec
Gmina Bełżec położona jest w słabo zurbanizowanej południowo-wschodniej
części Województwa lubelskiego. W gminie zamieszkuje 3477 osób w następujących
jednostkach osadniczych : Bełżec, Brzeziny, Chyże, Majka, Smolisko, Szalenik Kol.,
Zagóra, Żyłka. Gęstość zaludnienia 104 osoby/km2. Gmina charakteryzuje się
słabym potencjałem sieci osadniczej.
W bezpośrednim sąsiedztwie gminy Bełżec położone są gminy: od północy:
Tomaszów Lub.,od południa i wschodu Lubycza Królewska, od północy i zachodu
Narol. Ta ostatnia należy do pow. cieszanowskiego w woj. podkarpackim. Gmina leży
przy drogowej trasie międzynarodowej prowadzącej na Ukrainę oraz przy trakcji
kolejowej Lublin-Zawada-Hrebenne- Rawa Ruska ( Ukraina).
3.2. Położenie fizyczno-geograficzne.
Według podziału fizyczno-geograficznego Lubelszczyzny /wg J. Kondrackiego/
Gmina Bełżec leży w Prowincji Wyżyn Polskich, Podprowincji Wyżyna LubelskoLwowska, w makroregionie Roztocze, na pograniczu mezoregionu Roztocze
Środkowe i mezoregionu Roztocze Wschodnie.
Rzędne terenu w obszarze gminy Bełżec wynoszą od 251 m n.p.m. w dolinie
Kryniczki przy wschodniej granicy gminy do 324,2 m n.p.m. na N od m. Chyże w
wierzchowinie Roztocza Środkowego i w wierzchowinie Roztocza Wschodniego.
Skrajne różnice wysokości na terenie gminy wynoszą 74 m,.
20
21
3.3. Klimat
Gmina Bełżec położona jest / wg.W.i A. Sienkiewiczów- Regionizacja klimatyczna
Lubelszczyzny/ w Tomasowskiej dziedzinie klimatycznej, natomiast według
regionizacji ogólnopolskiej /wg A. Woś/ opartej na ocenie częstości pojawiania się
różnych typów pogody – w Regionie Zamojsko-Przemyskim.
•
cyrkulacja powietrza
W obszarze gminy przeważa napływ masy powietrza polarno-morskiego z maksimum napływów w
ciągu lata (80%) oraz polarno-kontynentalnego z maksimum napływów z końcem zimy i na
początku wiosny. Powietrze arktyczne napływa rzadko (ok. 6% przypadków w roku), najczęściej w
zimie i na wiosnę, najrzadziej napływa powietrze zwrotnikowe.
•
opady
Średni roczny opad /Roztocze/ wynosi 450-495 mm, z największą ilością opadów w
lipcu – 80-100 mm wody. Najmniejsze opady są w lutym. W okresie wegetacyjnym
średnia roczna suma opadów dla gminy wynosi 425 mm, w okresie zimy 100 mm,
wiosny - 130 mm, lata - 230 mm, jesieni 130 mm.
Gmina leży w obszarze występowania szlaków gradowych.
Miesiącami z najobfitszymi opadami gradu są kolejno: lipiec, sierpień, czerwiec i maj.
Średnio rocznie notuje się tu 1 dzień z silną burzą gradową i ok. 6 dni z burzami
gradowymi, które powodowały pewne, nieduże szkody w rolnictwie. Pokrywa
śniegowa zalega ok. 2 miesięcy, najczęściej od połowy grudnia do połowy marca. W
ostatnim dziesięcioleciu zaobserwowano fakt zmniejszenia się stanu opadów w
okresie wiosny (IV-V), tj. w
dojrzałej fazie wegetatywnej i w początkowej
generatywnej, które są krytycznymi okresami gospodarki wodnej.
•
wiatry
Wiatry najczęściej wieją z kierunków zachodnich, następnie z południowozachodnich, rzadziej północno-zachodnich, najrzadziej północnych i północnowschodnich oraz wschodnich. Kierunki te stanowią blisko 50% sumy wszystkich
wiatrów.
Dni bezwietrzne najczęściej mają miejsce w miesiącach letnich – w czerwcu i lipcu.
Wiatry silne i bardzo silne najczęściej wieją w styczniu, lutym, listopadzie i grudniu.
Przeciętna prędkość wiatru wynosi 3-4 m/sek. W ciągu ostatnich 10 lat
zaobserwowano spadek prędkości wiatru średnio o 0,6 m/s w porównaniu do 25lecia. Prędkość wiatru ma wpływ na parowanie, które przyspiesza, zwiększając tym
samym tempo przemiany materii w organizmach, jest także dobrym wskaźnikiem
wentylacji określonego obszaru.
3.4.Geologia
Najgłębsze warstwy podłoża w obszarze Roztocza, Wyżyny Lubelskiej i Wyżyny
Wołyńskiej tworzą utwory prekambryjskie, głównie skały metamorficzne, które
występują na głębokości 5-8 km. Na prekambryjskim podłożu zalegają paleozoiczne
osady morskie /dolomity, margle, anhydryty/ o miąższości 3 km.
Na paleozoik nałożona jest mezozoiczna niecka brzeżna, której odcinek leżący w
obrębie Wyżyny Lubelsko-Lwowskiej nazywany jest Niecką Lubelską. Roztocze
znajduje się w południowo-zachodnim skrzydle tej niecki. Utwory mezozoiczne
21
22
osiągają miąższość ok.3km, są to piaskowce, margle, wapienie i dolomity, opoki,
gezy i kreda pisząca środkowej i górnej kredy.
Utwory górnokredowe stanowią zasadnicze rysy Roztocza, ich miąższość wynosi od
ok.350m wzdłuż Bugu do 1000m na wschód od Tomaszowa Lub.
Utwory górnokredowe przykryte są jedynie niewielkiej miąższości płatami utworów
trzeciorzędu i czwartorzędu.
Głównym elementem przypowierzchniowej budowy geologicznej w obszarze gminy
Bełżec są struktury warstw kredowych odsłaniających się w rozległych wychodniach
w południowo-zachodniej i północno-zachodniej części gminy oraz kilku mniejszych
we wschodniej, wykształconych w postaci gez marglistych marglistych gez
tworzących zrównania wierzchowinowe rozczłonkowane formami dolinnymi,
wypełnionymi osadami czwartorzędowymi: piasków eolicznych miejscami
zwydmionych oraz piasków wodnolodowcowych, natomiast w dnie doliny Kryniczki
madami i mułkami rzecznymi. Dolina Kryniczki ma założenie tektoniczne.
3.5. Hydrogeologia
Wody powierzchniowe
Obszar gminy Bełżec leży w region hydrograficznym /Wilgat 1975/ Wyżyna Lubelska
i Roztocze w subregionie Roztocze o dużych pustkach wodnych na wierzchowinach,
przeciwstawnie do silnie uwodnionych dolin rzecznych z licznymi źródłami. Mała
gęstość sieci wodnej jest efektem łatwości przenikania wód opadowych i
roztopowych do podziemia.
Podstawowym elementem systemu wód powierzchniowych jest niewielka rzeka
Kryniczka ( nazywana również Żyłką)- prawy dopływ Sołokiji, która swoje źródła
posiada przy zachodniej granicy gminy.
Zgodnie z podziałem na jednolite części wód powierzchniowych (JCWP) teren
gminy leży w obrębie jednostki Nr PLRW2000726614591- Sołokija od źródeł do
granic RP. Rzeka ma zlewnię 43 km2 i jest największym, dopływem rzeki Sołokiji
spływającym z Roztocza. Dno doliny rzeki jest trwale podmokłe, w okresach
intensywnego zasilania atmosferycznego i gwałtownych roztopów wiosennych woda
wychodzi na powierzchnię. Poziom wód gruntowych w dolinie w wieloleciu waha się w
granicach 1,5-2,0m.
W obszarze Gminy Bełżec znajdują się trzy naturalne wypływy wód
podziemnych na powierzchnię zasilając Krynicę.
- źródło podzboczowe, szczelinowo-warstwowe w Bełżcu, na rzędnej 265m n.p.m., z
kredowej warstwy wodonośnej, o wydajności 10,8 l/s i temperaturze wody 9,0oC,
- źródło podzboczowe, szczelinowe wypływające u podnóża Ościowej Góry, na
rzędnej 265m n.p.m., z kredowej warstwy wodonośnej, o wydajności 54,76 l/s i
temperaturze wody 8,7oC,. obok głównego wypływu z rozwartej szczeliny spod
konarów starego dębu wpływaja jeszcze dwa mniejsze źródła.
- źródło podzboczowe, szczelinowe w Bełżcu, na rzędnej 265m n.p.m., z kredowej
warstwy wodonośnej, o wydajności 28,9l/s i temperaturze wody 9,2oC,
W obszarze Gminy Bełżec wodami Kryniczki zasilane są trzy zbiorniki:
- zbiornik wodny „Zagóra I” o powierzchni 0,84 ha i pojemności 10800m3 ( pobór wody
1229000m3/a),
- zbiornik wodny „Młynki” o pow. 5,0 ha i pojemności 60000m3,
22
23
- zbiornik wodny „Zagóra II”, o powierzchni 0,35 ha i pojemności 4500m3/ ( pobór
wody 98100 m3/a).
Wody podziemne
Gmina Bełżec znajduje się w obrębie jednostki hydrologicznej regionu LubelskoRadomskiego, w podregionie Roztoczańskim. Główny poziom wodonośny związany
jest z utworami kredowymi i lokalnie trzeciorzędowymi i czwartorzędowymi.
Zgodnie z podziałem na jednolite części wód podziemnych (JCWPd) teren gminy
leży w obrębie jednostki Nr 109 - region IX – lubelsko-podlaski. JCWPd 109
charakteryzuje się znaczną nadwyżką zasobów wód podziemnych w odniesieniu do
wielkości poboru wynoszącego mniej niż 2 % wielkości zasobów. Główny poziom
wodonośny związany jest z utworami kredowymi i lokalnie czwartorzędowymi.
Kredowy poziom wodonośny charakteryzuje się swobodnym zwierciadłem wody.
Strefa aktywnej wymiany wód w obrębie kredy górnej sięga 100-120 m p.p.t.
Wody kredowe są słabo zmineralizowane, typu weglanowowapniowego i węglanowowapniowo-magnezowego, dobrej jakości, wymagające prostego uzdatniania.
Zasilane są przez infiltrację wód opadowych przez utwory czwartorzędowe.
Dalej przez margle wody przenikają do warstwy wodonośnej przez liczną sieć
spękań.
Ogólny kierunek przepływu wód poziomu kredowego jest zgodny z doliną rzeki
i ma przebieg równoleżnikowy. Cały obszar JCWPd 109 leży w obrębie GZWP Nr
407 Niecka Lubelska (Zbiornik Chełm-Zamość). Ze względu na płytkie zaleganie wód
oraz odkryty charakter zbiornika sprzyjający infiltracji zanieczyszczeń wyznaczono tu
obszary najwyższej i wysokiej ochrony wód podziemnych (OWO).
Wody podziemne występują w utworach kredowych, a w dolinie rz. Kryniczki
można spotkać wody podziemne w aluwialnych osadach czwartorzędowych.
Wody podziemne w utworach kredowych występują na całym obszarze gminy.
Kredowy poziom wodonośny, stanowiący podstawę zaopatrzenia w wodę pitną jest
fragmentem zasobnego w wodę Głównego Zbiornika Wód Podziemnych nr 407
Niecka Lubelska – Chełm - Zamość /GZWP Nr 407/, obejmującego tereny na wschód
od doliny Wieprza, o pow. 9015km2, w tym 819 km2- projektowane Obszary
Najwyższej Ochrony i 8196 km2 – projektowane Obszary Wysokiej Ochrony - zbiornik
szczelinowo-porowy o zasobach dyspozycyjnych 1127,5 tys.m3/d, średnia głębokość
ujęć wynosi 70m. W 1996 r. opracowana została dokumentacja hydrogeologiczna
wraz z projektem ochrony tego zbiornika, zatwierdzona decyzją Ministra Ochrony
Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 24.07.1997 r., znak pisma:
KDH 1/013/6017/97.
GZWP nr 407 charakteryzuje się:
− powierzchnią wynoszącą 8 000 km2,
− zasobami dyspozycyjnymi w ilości 1050 tys. m3/d,
− głębokością w granicach 100–150 m i najczęściej płytkim (od kilku do około 20 m)
występowaniem na przeważającym obszarze swobodnego lustra wody,
− niską naturalną odpornością na infiltrację zanieczyszczeń antropogenicznych,
− wysoką jakością wód podziemnych – w klasie Ib,
− zachowaniem naturalnego, prawie niezmienionego stanu ilościowego i
jakościowego.
Północno-wschodnia część obszaru Gminy Bełżec znajduje się na obszarze
najwyższej ochrony (ONO) wód Głównego Zbiornika Wód Podziemnych Nr 407 na
23
24
którym czas infiltracji zanieczyszczeń antropogenicznych do wód podziemnych nie
przekracza 5 lat. Pozostała część gminy znajduje się w obszarze wysokiej ochrony
(OWO)- czas migracji zanieczyszczeń antropogenicznych do wód podziemnych nie
przekracza 25 lat.
Położenie gminy w na terenie GZWP Nr 407 oznacza, że nie powinny być
kontynuowane lub podejmowane działania, które stwarzają zagrożenia dla wód
podziemnych. Podmioty prowadzące działalność gospodarczą generującą ścieki,
odpady lub stwarzające nadzwyczajne zagrożenia dla środowiska powinny być
poddawane przeglądom ekologicznym. Szczególnie niebezpieczeństwo dla wód
podziemnych stwarzają substancje ropopochodne, nieszczelne szamba, niewłaściwe
zrealizowane lub niewłaściwie eksploatowane składowiska odpadów.
Czwartorzędowe piętro wodonośne związane jest z występowaniem
czwartorzędowych osadów aluwialnych i fluwioglacjalnych, przede wszystkim
piasków różnoziarnistych, często pylastych lub gliniastych. Zlokalizowane są w
obniżeniach, głownie w strefach dolin rzecznych. Miąższość serii osadów sięga do 60
m, średnia grubość warstwy wodonośnej - kilka do kilkunastu metrów. Są wyraźne
powiązania wód czwartorzędowych z wodami kredowymi, także z powierzchniowymi,
gdyż zasilane są przez boczny dopływ wody z piętra kredowego oraz przez infiltrację
opadów atmosferycznych. Wydajności jednostkowe poszczególnych ujęć wynoszą
3
0,5-20 m /h/1 m, z dużymi wahaniami stanu wód.
Zmineralizowanie wód podziemnych jest małe i wynosi:
- 300-600 mg/l - dla wód kredowych,
- 100-200 mg/l - dla czwartorzędowych.
Jakość wód czwartorzędowych jest niższa od jakości wód piętra kredowego, gdyż
zawierają one często podwyższone zawartości żelaza i manganu oraz innych
składników, m.in. związków azotowych, wykazują także zanieczyszczenia
bakteriologiczne.
3.6. Surowce mineralne
W obszarze gminy Bełżec zlokalizowane są surowce mineralne:
złoże piasków kwarcowych „Bełżec ZWP” - do produkcji cegły wapiennopiaskowej o powierzchni 45,30 ha eksploatowane,
złoże piasków „Bełżec-Betoniarnia – piaski drobno i średnioziarnista o
powierzchni 1,33 ha – nie eksploatowane.
„Bełżec-Podleśnia” - piaski eoliczne drobno i średnioziarnista o powierzchni 3,96
ha – nie eksploatowane.
„Bełżec – Pańska Dolina” – wapienie do produkcji sorbentów – o zasobach
geologicznych 397 tyś m3 - eksploatowane
3.7. Gleby
Zróżnicowanie gleb na terenie gminy uwarunkowane jest różnorodnością skał
macierzystych, rzeźby terenu i stosunków wodnych. Garby i wierzchowiny to miejsca
przewagi gleb wytworzonych z opok formacji kredowych i gez, obniżenia dolinne to
dominacja gleb wytworzonych z piasków słabo gliniastych i piasków gliniastych.
24
25
Na obszarze gminy przeważają gleby płowe w kompleksie z brunatnymi. Tworzą one
kompleksy glebowo-rolnicze: żytni dobry i żytni słaby, na których z powodzeniem
uprawiane mogą być buraki, ziemniaki, koniczyna.
Użytki rolne to stanowią 56,0% powierzchni gminy.
Grunty orne stanowią największą część gminy 45,8% obszaru gminy, użytki zielone (łąki
i pastwiska) – 3,8%. inne grunty 6,2 %
Czynnikiem o największym znaczeniu dla produkcji rolniczej są gleby i ich
przydatność rolnicza, determinująca strukturę użytkowania i plony roślin uprawnych.
Utworami dominującymi, z których wytworzyły się gleby są lessy.
Wśród gleb 69% stanowią gleby IV klasy bonitacyjnej, w klasie trzeciej jest 18%
powierzchni gruntów. Gleby III klasy występują głównie w Kol. Szalenik – 52% ogółu.
Największe zmiany w wierzchniej warstwie i właściwościach fizyko-chemicznych
oraz biologicznych gleby powstały wskutek erozji wodnej i melioracji odwadniających.
Obszar gminy Bełżec zaliczany jest do 3 stopnia zagrożenia erozją – ochrona
wskazana lokalnie, zagrożenie dotyczy poniżej 10% obszaru spływu
powierzchniowego z opadów burzowych.
W większej części obszaru gminy gleby stanowią element krajobrazu kulturowego
niezbyt silnie zmienionego pod wpływem działalności ludzi.
3.8. Lasy i zieleń.
Na terenie Gminy Bełżec lasy zajmują powierzchnię 962 ha tj. 33,57% powierzchni
gminy. Wskaźnik lesistości jest wyższy w gminie niż w województwie ( 21,90%) i
wyższy niż w kraju ( 28,10%).
W obszarze Roztocza występują lasy bukowe, wyżynny bór jodłowy, bór mieszany
dębowo-sosnowy, grąd lipowo-grabowy, dąbrowa świetlista i bór sosnowy.
W gminie Bełżec dominującym jest bór mieszany dębowo sosnowy, z przewaga
drzewostanów 40-80 lat
Na południe od drogi nr 17 znajduje się ok.6 ha boru jodłowego, który planowany
jest do objęcia ochroną rezerwatową ( „RUSKI LAS”)
Lasy państwowe administrowane przez Nadleśnictwo Tomaszów Lubelski
zgrupowane są w 3 większych kompleksach na północy i wschodzie gminy
(„ŻABNO”,”CEGIELNIA”, „SZALENIK” oraz dwu mniejszych na południowy zachodzie
(„DOLINA”, „SZCZYTY”).
Lasy prywatne porastają rozbudowane formy dolinne z bocznymi wąwozami w
południowej części gminy.
W obniżeniach dominują łęgi i olsy z udziałem olchy, wierzby, topoli oraz brzozy.
Gospodarka leśna na terenie gminy prowadzona jest przez Nadleśnictwo
Tomaszów Lubelski. Nadleśnictwo prowadzi swoje działania w oparciu o
dziesięcioletni plan urządzenia lasu zatwierdzony przez Ministra Środowiska.
Średnioroczne zadania gospodarcze wynikające z Planu Urządzania Lasu.
W ostatnich latach Nadleśnictwo nakłada coraz większy nacisk na inicjowanie
odnowień naturalnych, których udział w stosunku do odnowień ogółem kształtuje się
obecnie na poziomie 12%. Największą powierzchnię w uznanych odnowieniach
naturalnych zajmują uprawy: sosny zwyczajnej, buka pospolitego i jodły pospolitej.
Różnorodność gatunkowa drzewostanów sprawia, iż Nadleśnictwo posiada bogatą
bazę nasienną, tj:
- drzewostany nasienne jodły pospolitej i buka zwyczajnego,
- plantację nasienną jodły pospolitej.
25
26
- gospodarcze drzewostany nasienne.
-- drzewostan zachowawczy sosny zwyczajnej,
Lasy ochronne.
W obszarze gminy Bełżec lasy ochronne zajmują 226,55ha w tym:
- lasy glebochronne- 20,88ha, ( „SZCZYTY”, „DOLINA”),
- lasy stanowiące cenne fragmenty przyrody- 138, 75 ha, ( „RUSKI LAS”, ŻABNO”)
- lasy wodochronne- 66,92 ha.( obszar źródliskowy Łukawicy),
Ochrona gruntów leśnych polega na:
- ograniczeniu przeznaczenia na cele nierolnicze i nieleśne,
- zapobieganiu procesom degradacji i dewastacji gruntów leśnych oraz szkodom w
drzewostanach i produkcji leśnej, powstającym wskutek działalności nieleśnej,
- przywracaniu wartości użytkowych gruntom, które utraciły charakter gruntów
leśnych wskutek działalności nieleśnej,
- poprawianiu ich wartości użytkowej oraz zapobieganiu obniżenia ich
produkcyjności.
3.9. Gospodarka odpadami
Sposób zbierania odpadów w gminie jest typowy dla warunków województwa
lubelskiego oraz kraju i nie odbiega pod względem technicznym (stosowanych
pojemników, samochodów).
Zmieszane odpady komunalne w zabudowie zagrodowej zbierane są do pojemników
SM -110, 120 l natomiast w zabudowie wielorodzinnej ustawiono kontenery..
W miejscach użyteczności publicznej zostały ustawione kosze uliczne KZ-1.
Odpady opakowaniowe z selektywnej zbiórki zbierane są w zabudowie zagrodowej
do worków, natomiast w zabudowie wielorodzinnej do kontenerów.
Zadania własne gminy w zakresie gospodarki odpadami realizuje podmiot
zewnętrzny na podstawie umowy z gminą.
Aktualnie zbiórką odpadów komunalnych zmieszanych jak i selektywną zbiórką
objętych jest 100% mieszkańców oraz obiekty użyteczności publicznej.
Część odpadów ulegających biodegradacji odzyskiwana jest na terenie
indywidualnych posesji poprzez kompostowanie w kompostowniach przydomowych
lub skarmiane przez zwierzynę.
3.10. Obszary chronione na podstawie Ustawy o ochronie przyrody.
Obszary NATURA 2000
Krajowa Sieć Ekologiczna NATURA 2000 tworzona w oparciu o dyrektywę „ptasią „ i
dyrektywę „siedliskową”, w celu zabezpieczenia zagrożonych i reprezentatywnych dla
regionów biogeograficznych Unii Europejskiej siedlisk oraz zagrożonych i rzadkich na
terytorium Wspólnoty gatunków roślin i zwierząt obejmuje ostoje ptasie wyznaczone
rozporządzeniem Ministra Środowiska lub zgłoszone do Komisji Europejskiej oraz
ostoje siedliskowe zaakceptowane przez Komisję Europejską, posiadające status
obszarów ważnych dla Wspólnoty- System obszarów Natura 2000.
26
27
W obszarze Gminy Bełżec znajdują się:
- Południowo-zachodnia i zachodnia część gminy to fragment dużego obszaru
NATURA 2000 - PLB 060012 Roztocze.
- Część wschodnia gminy zlokalizowana jest w obszarze NATURA 2000 - PLB
060021 Dolina Sołokiji
1. Rozległe obszary leśne, objęte ochroną w ramach NATURA 2000 – Roztocze
(PLB060012). Obszar obejmujący Lasy Zwierzyniecko - Kosobudzkie oraz całe
Roztocze Środkowe i Południowe o powierzchni 103503,3 ha z czego 1970,1ha
na terenie Gminy Bełżec. Roztocze to pas łagodnych wzniesień ciągnących się
z północnego-zachodu na południowy-wschód. Około 70% powierzchni stanowią
lasy, między którymi występują wąskie pasy pól uprawnych oraz wsie i niewielkie
miasta. Znaczna część lasów ma charakter zbliżony do naturalnego. Dominują
bory sosnowe, ale też spory udział mają mieszane bory jodłowe i buczyna
karpacka. Sieć wód powierzchniowych jest dość uboga. Główną rzeką jest
Wieprz. Ponadto z południowych stoków Roztocza spływają w kierunku Kotliny
Sandomierskiej Tanew, Sopot i Szum. W dolinach Wieprza, Sołokiji i Topornicy
znajdują się stawy rybne. W ostoi występuje co najmniej 27 gatunków ptaków z
Załącznika I Dyrektywy Ptasiej, 4 gatunki z Polskiej Czerwonej Księgi. W okresie
lęgowym obszar zasiedla co najmniej 1% populacji krajowej następujących
gatunków ptaków: dzięcioł białogrzbiety, dzięcioł zielonosiwy, puchacz, puszczyk
uralski, trzmielojad; w stosunkowo wysokim zagęszczeniu występuje bocian biały i
orlik krzykliwy, a także przepiórka (c. 1% populacji krajowej);
Przedmiotem ochrony są gatunki ptaków z Załącznika obszarów Dyrektywy
Rady 79/409/EWG wraz z siedliskami, zgodnie ze Standardowym Formularzem
Danych z oceną ogólną A, B i C : bączek, bocian czarny, bocian biały,
podgorzałka, trzmielojad, orlik krzykliwy, derkacz, rybitwa rzeczna, rybitwa
białowąsa, puchacz, puszczyk uralski, lelek, dzięcioł zielonosiwy, dzięcioł czarny,
dzięcioł białogrzbiety, jarzębatka, muchówka mała, muchówka bioałoszyja,
gąsiorek dzięcioł białoszyi, gołąb siniak i pliszka górska.
2. Rozległe obszary łąkowo – leśne, położone w płytkiej dolinie Sołokiji objęte
ochroną w ramach NATURA 2000 – Dolina Sołokiji (PLB060021). Ostoja leży w
granicach mezoregionu Roztocze Środkowe i Równina Bełzka. Obejmuje dolinę
rzeki Sołokiji od Tomaszowa Lubelskiego do granicy z Ukrainą o powierzchni
13667,8 ha ( gminy Bełżec, Karczów, Lubycza Królewska, Tomaszów Lubelskigminy miejska i wiejska) z czego 459,5 na terenie gminy Bełżec. Sołokija płynie
naturalnym korytem, zachowało się szereg meandrów i starorzeczy. W odcinku
przygranicznym jej dolinę wypełniają rozległe, nieużytkowane łąki i ugory. Lasy
zajmują ponad 1/4 powierzchni ostoi. Występują w mozaikowym układzie
z gruntami rolnymi, głownie z prawej strony dorzecza, pozostając w ekologicznej
łączności z lasami Roztocza. Przeważają drzewostany sosnowe z domieszką
liściastych (głównie dębu i olchy). Wzdłuż koryta rzeki zachowały się dosyć duże
płaty olsów oraz podmokłych borów sosnowych. Ostoja obejmuje również
5 kompleksów stawów rybnych oraz kilka małych, śródleśnych stawów. W ostoi
Dolina Sołokiji stwierdzono występowanie co najmniej 19 gatunków ptaków
27
28
wymienionych w Załaczniku I Dyrektywy Ptasiej. Liczebność jednego gatunku
(dzięcioła białoszyjego) spełnia kryteria wyznaczania ostoi ptaków wprowadzone
przez BirdLife International. Ponadto 7 gatunków zostało wymienionych w Polskiej
czerwonej księdze zwierząt;
Przedmiotem ochrony są gatunki ptaków z Załącznika obszarów Dyrektywy
Rady 79/409/EWG wymienione w Standardowym Formularzu Danych z oceną
A,B lub C : derkacz, rybitwa białoszyja, dzięcioł białoszyi.
Najważniejszymi działaniami planistycznymi jak i faktycznymi w zakresie ochrony
obszarów Natura 2000 jest eliminowanie podejmowania działań mogących w
znaczący sposób pogorszyć stan siedlisk przyrodniczych oraz siedlisk gatunków
roślin i zwierząt, a także w znaczący sposób wpłynąć negatywnie na rośliny i
zwierzęta gatunków, dla których ochrony został wyznaczony obszar Natura 2000
(art. 33.1 ustawy o ochronie przyrody).
W przypadku przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na obszary NATURA
2000 rozstrzygnięcia w zakresie znaczącego oddziaływania powinny następować w
postępowaniu w sprawie ocen oddziaływania środowisko.
3.11. Pomniki przyrody
Na terenie gminy jako forma ochrony przyrody występują pomniki przyrody. Objęte tą
formą ochrony są pojedyncze drzewa lub grupy drzew wg. poniższego zestawienia.
Wykaz pomników przyrody na terenie gminy Bełżec.
Lp.
1
2
3
Rodzaj
pomnika
Opis pomnika
Jałowiec
pospolity
Jałowiec pospolity
(Juniperus
comunis),o
obwodzie 92 cm.
wys. 7,5 m.
Leszczyna
turecka
Leszczyna turecka
( Corylus colurna) o
obwodzie 150 cm,
wys 18m, okazała
równomiernie
rozwinięta korona.
Dąb
szypułkowy
Dąb szypólkowy (
Quercus rober) o
obwodzie 300 cm,
rozwinięta korona
Lokalizacja
Bełżec –Zagóra
Rośnie na skraju
miejscowości
przy
drodze
polnej
odchodzącej w bok
od ul Leśnej , drzewo
pochylone ok. 60 o w
kierunku wschodnim
N: 50o23’12”
E 23o25’8”
Rośnie
przy
ul
Świerczewskiego w
północno-wschodniej
części działki 265/3 w
odległości 10m od
drogi wojewódzkiej
N: 50o22’59”
E 23o25’16”
Rośnie
przy
ul
Świerczewskiego w
północno-zachodniej
części działki 265/3
przy drodze gminnej
N: 50o22’56”
E 23o25’15”
28
Właściciel
działki
Podstawa
ochrony
prawna
użytkownik
Czernij Janina
zam. Bełżec
Rozporządzenie
Nr
11
Wojewody Lubelskiego z
dnia 30 lipca 2009 r.
(Dz.Urz.Woj.Lubelskiego z
2009r.Nr 103 poz. 2327)
Własność
Gmina Bełżec
Rozporządzenie
Nr
11
Wojewody Lubelskiego z
dnia 30 lipca 2009(Dz.Urz.
Woj.Lubelskiego z 2009r.Nr
103.poz.2327)
Własność
Gmina Bełżec
Rozporządzenie
Nr
11
Wojewody Lubelskiego z
dnia 30 lipca 2009(Dz.Urz.
Woj.Lubelskiego z 2009r.Nr
103.poz.2327)
29
Lp.
4
5
Rodzaj
pomnika
Opis pomnika
Lokalizacja
Lipy
drobnolistne
szt.68
Lipy
drobnolistne
szt 68 ( Tilia
cordata)
o
obwodzie od 150
do 340 cm o
okazałych
równomiernie
rozwiniętych
koronach.
Park
podworskifragment
ogrodu
kwaterowego
(
za
torami
kolejowymi)
w3
granicach
działki
geodezyjnej 209
N: 50o22’54”
E 23o25’17”
W granicach działki
geodezyjnej nr 315/1
obrębu Bełżec, u
podnóża
Ościowej
Góry
N: 50o23’11”
E 23o27’29”
Źródlisko
Źródlisko
pow.0,11ha
o
Właściciel
działki
Podstawa
ochrony
prawna
Własność
Gmina
Bełżec,
użytkuje
Publiczne
Gimnazjum w
Bełżcu
Rozporządzenie
Nr
11
Wojewody Lubelskiego z
dnia 30 lipca 2009(Dz.Urz.
Woj.Lubelskiego z 2009r.Nr
103.poz.2327)
Własność
prywatna
Grażyny
Kwas
zam.
Bełżec
Rozporządzenie
Nr
31
Wojewody Lubelskiego z
dnia
18
grudnia
2008(Dz.Urz.
Woj.Lubelskiego z 2009r.Nr
6.poz.133)
3.12. Obszary i obiekty ochrony planistycznej
Sieć ekologiczna ECONET
Krajowa Sieć Ekologiczna ECONET PL – będąca elementem Europejskiej Sieci
Ekologicznej ECONET– to system spójnych przestrzennie i funkcjonalnie
reprezentatywnych i najlepiej zachowanych pod względem różnorodności biologicznej
obszarów przyrodniczych stanowiących o dziedzictwie przyrodniczym Europy. Jej
elementami są obszary węzłowe (z wyodrębniającymi się biocentrami i strefami
buforowymi, korytarze ekologiczne oraz obszary wymagające unaturalnienia. W
krajowej sieci ekologicznej ECONET-PL wyodrębniono 78 obszarów węzłowych oraz
110 korytarzy ekologicznych. Łączna powierzchnia objęta siecią stanowi 46%
terytorium Polski.
W granicach województwa lubelskiego wyodrębniono 5 obszarów węzłowych o
znaczeniu międzynarodowym, 4 obszary węzłowe o znaczeniu krajowym oraz 3
korytarze ekologiczne o znaczeniu międzynarodowym i 4 korytarze o znaczeniu
krajowym.
Gmina Bełżec położona jest w zasięgu dwóch obszarów węzłowych (33M i 21K)
krajowej sieci ekologicznej ECONET-POLSKA opracowanej w 1995 i 1996 r. Obszar
Roztoczański- 33M o randze międzynarodowej obejmuje północno-zachodnią część
gminy. Natomiast obszar Południowo-Roztoczański-21K o randze krajowej obejmuje
zasięgiem pozostałą część gminy.
Korytarze ekologiczne.
Teren Gminy Bełżec znajduje się poza wyznaczonymi korytarzami ekologicznymi o
randze krajowej. Najbliższy taki korytarz znajduje się w odległości ok.4 km na
wschód i jest związany z doliną Sołokiji i przylegającymi do niej kompleksami leśnymi
W granicach Gminy Bełżec znajdują się obszary pełniące funkcję lokalnego
korytarza ekologicznego :
- dolina rzeki Kryniczki ( Żyłki) stanowiąca połączenie z korytarzem ekologicznym
doliny Sołokiji, stanowiąca korytarz ekologiczny rangi regionalnej.
29
30
Według „Planu zagospodarowania przestrzennego województwa lubelskiego”
korytarze ekologiczne obejmuje się ochroną planistyczną ustanawiając wymóg
zachowania i kształtowania ich drożności ekologiczno-przestrzennej. Oznacza on:
1) zakazy:
− składowania odpadów komunalnych, przemysłowych i energetycznych,
lokalizacji wylewisk gnojownicy i nieczystości oraz grzebowisk zwierząt,
− tworzenia nasypów ziemnych, usytuowanych poprzecznie do osi korytarza,
− lokalizacji zabudowy mieszkaniowej,
− eksploatacji surowców mineralnych,
2) nakazy:
− likwidacji obiektów destrukcyjnych,
− poszerzania (lub wykonywania) przepustów w przecinających korytarze
nasypach drogowych i kolejowych;
3) zalecenia:
− kształtowania pasmowych struktur przyrodniczych (łąk, zadrzewień),
− restytucji użytków zielonych kosztem gruntów ornych,
− prowadzenia dróg po estakadach.
3.13. System przyrodniczy gminy.
Podstawową strukturę funkcjonalną środowiska kraju i województwa definiuje
ECONET PL – spójny przestrzennie i funkcjonalnie system reprezentatywnych i
najlepiej zachowanych pod względem różnorodności biologicznej obszarów.
Plan zagospodarowania przestrzennego województwa lubelskiego” nakłada na
gminy obowiązek wyodrębnienia systemu przyrodniczego i jego ochrony przy
tworzeniu studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz
miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego.
System Przyrodniczy Gminy /SPG/, stanowi ciągi siedliskowe leśne i wodnorzeczne pełniące różne funkcje ekologiczne, w tym jako miejsca rozrodu i
regularnego przebywania wielu gatunków, zasilające przyrodniczo obszary
otaczające oraz jako trasy przemieszczania się gatunków. W zależności od
pełnionych funkcji są to obszary węzłowe i węzły ekologiczne oraz system różnej
rangi korytarzy i sięgaczy ekologicznych. Sieć obszarów o różnych funkcjach
ekologicznych tworzy system przyrodniczy gminy. System przyrodniczy gminy
opisano w pkt. 2.2. niniejszego Programu
Trwałość i dobre funkcjonowanie systemu zależą od przestrzennych związków z
terenami .
System Przyrodniczy Gminy musi być chroniony przed urbanizacją.
3.14. Powiązania przyrodnicze obszaru gminy z jego szerszym otoczeniem.
Obszar Gminy Bełżec stanowi nierozerwalna część struktur przyrodniczych w
systemie obszarów chronionych.
Jest powiązany z obszarami Europejskiej Sieci Ekologicznej NATURA 2000,
systemem ochrony funkcjonalnej / ECONET PL/ oraz krajowym systemem
obszarów chronionych, a mianowicie:
30
31
3.15. Powiązania biocenotyczne.
Środowisko przyrodnicze gminy Bełżec powiązane jest funkcjonalnie z otaczającymi
gminę obszarami ekologicznymi szczególnie cennymi:
- poprzez ekosystemy wodno-łąkowe, torfowiskowe i leśne doliny Kryniczki.
3.16. Powiązania hydrogeologiczne i hydrologiczne.
Środowisko przyrodnicze gminy Bełżec powiązane jest funkcjonalnie z otaczającymi
gminę obszarami ekologicznymi szczególnie cennymi:
• poprzez system wód podziemnych z obszarami znajdującymi się w granicach
GZWP Nr 407 Niecka Lubelska (Chełm-Zamość) ,
• poprzez system wód powierzchniowych z dorzeczem Bugu .
Tendencje zmian w strukturze przyrodniczej.
W ostatnich latach struktura przyrodnicza zmienia się w istotnym zakresie i
zmiany będą jeszcze znaczniejsze niż dotychczas. Zmiany wynikają z naturalnej
sukcesji i działań planistycznych /Studium uwarunkowań i kierunków
zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełżec/ takich jak:
• zwiększenie zasięgu przestrzennego terenów budowlanych.
Z przyczyn cywilizacyjnych i gospodarczych zachodzą zmiany polegające na
sukcesji naturalnej w kierunku zbiorowisk zaroślowych i leśnych w obszarze gruntów
ornych, na których zaprzestano produkcji rolnej oraz w obszarze nie użytkowanych
łąk z zaniedbanymi systemami melioracyjnymi.
3.17. Obiekty zabytkowe wpisane do rejestru.
Obiekty, zespoły i obszary zabytkowe, wpisane do rejestru zabytków
Województwa Lubelskiego. podlegają ochronie prawnej zgodnie z przepisami
ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami
/Dz.U. Nr 162,poz.1568/.
Na terenie gminy znajdują się obiekty zabytkowe objęte ścisłą ochroną
konserwatorską na podstawie przepisów ustawy o ochronie dóbr kultury, wpisane do
Rejestru Zabytków Województwa Lubelskiego.
Są to:
• zespół kościoła parafialnego pod wezwaniem MB Królowej Polski, obejmujący
murowany kościół z lat 1911- 1912 w granicach cmentarza kościelnego o pow.
0,67 ha. Zespół wpisano do rejestru zabytków pod nr ZA/454; najciekawszym
elementem wyposażenia są relikwiarze z XVII w. przeniesione z Żółkwi
• drewniana cerkiew grecko katolickąpod wezwaniem św. Bazylego z 1756 r. wraz
z cmentarzem przycerkiewnym o pow. 0,21 ha. Obiekt wpisano do rejestru
zabytków pod nr A/157; Obecnie cerkiew wykorzystywana jest w celach
kulturowych jako obiekt wystawienniczy.
• cmentarz wojenny z I wojny światowej, nieczynny, o pow. 0,03 ha, na tzw.
"Szczetach", wpisany do rejestru zabytków pod nr ZA/433;
• cmentarz wojenny z I wojny światowej nieczynny wpisany do rejestru zabytków
pod nr ZA/417;
• teren byłego obozu zagłady Żydów, Cyganów i Polaków o pow. 3,91 ha, wpisany
do rejestru zabytków pod nr ZA/512.
Jest to największy cmentarz Roztocza. W Bełżcu hitlerowcy zamordowali ok.
31
32
500600 tys. Żydów polskich oraz Żydów z Austrii, Belgii, Czechosłowacji, Danii,
Holandii, Niemiec, Norwegii, Rumunii, Węgier, ZSRR. Zginęło tu również 1500
Polaków. Polaków przywożono na zagładę z pobliskich miejscowości i Lwowa,
głównie za udzielanie pomocy Żydom i za przynależność do organizacji
konspiracyjnych.
Obecnie na terenie byłego obozu zagłady znajduje się Muzeum Miejsca Pamięci.
Ponadto, pośrednią ochroną konserwatorską objęto następujące obiekty i obszary
zabytkowe, dobra kultury, znajdujące się w ewidencji Gminy Bełżec:
• plebania murowana 1910,
• dzwonnica murowana 1912
• dom ludowy 1934–1935
• pompownia kolejowa murowana początek XX w.
• budynek mieszkalny murowany XIX/XX w.
• magazyn murowany z lat dwudziestych XX w., kuźnia murowana z lat
dwudziestych XX w.
• gorzelnia murowana II połowa XIX w. , magazyn gorzelniany murowany z lat
dwudziestych XX wieku.
• pozostałości parku dworskiego XIX wiek, cmentarz cyganów tzw. Lipki 1940 r.
• popówka murowana (obecnie przedszkole) początek XX w.
• cmentarz parafialny połowa XIX w.
• cmentarz choleryczny pow. 0,15 ha (las gminny) 1831 r.
• kaplica dziękczynna, pomnik obelisk z 1939 r.
• kapliczka św. Jana Nepomucena murowana I połowa XIX w.
• kapliczka z lat dwudziestych XX w.
• krzyż przydrożny kamienny XIX/XX w.
• krzyż przydrożny kamienny (naprzeciw przystanku PKS) XIX/XX w.
• krzyż przydrożny kamienny XIX/XX w.
• krzyż przydrożny kamienno żeliwny
XIX/ XX w.
• krzyż przydrożny kamienno żeliwny
(przejazd kolejowy) 1909 r.
• krzyż przydrożny kamienno –żeliwny (przy przedszkolu) XIX/XX w.
• kuźnia drewniana (obok przystanku PKS) z z lat trzydziestych XX w.
• murowana kapliczka domkowa św. Antoniego z II połowy XIX w.
Dla obiektów i zespołów objętych ścisłą ochroną konserwatorską plan
zagospodarowania przestrzennego województwa lubelskiego /2002/ ustala
obowiązki:
• zachowanie zabytków w ich obecnej formie przestrzennej wraz z ich
najbliższym otoczeniem,
• utrzymanie w miarę możliwości pierwotnych funkcji obiektów zabytkowych,
• użytkowanie gwarantujące zachowanie i utrzymanie zabytku,
• przywracanie, w miarę możliwości, utraconych wartości obiektom przy
poprawie standardu funkcjonalnego i technicznego,
• zagospodarowanie terenów otaczających w sposób zgodny z zabytkowym
charakterem obiektu,
• zagwarantowanie stref ochrony krajobrazowej i osi widokowych, stref
ekspozycji i stref obserwacji archeologicznych.
32
33
Obiekty, obszary zabytkowe oraz dobra kultury ujęte w ewidencji służb
konserwatorskich, podlegają ochronie pośredniej. Dopuszcza się zmiany i
adaptacje obiektów po uprzednim uzgodnieniu z wojewódzkim
konserwatorem zabytków.
Dla obiektów i obszarów posiadających wartości zabytkowe, chronionych
poprzez plany miejscowe plan zagospodarowania przestrzennego
województwa lubelskiego /2002/ ustala;
• zachowanie w miarę możliwości, w celu utrzymania tożsamości kulturowej
miejsca,
• użytkowanie gwarantujące zachowanie i utrzymanie zabytku,
• w przypadku koniecznej rozbiórki obiektu opracowanie dokumentacji
fotograficznej i skróconej inwentaryzacji architektonicznej w celu uzyskania
zgody na rozbiórkę,
• obejmowanie ochroną na mocy miejscowych planów zagospodarowania
przestrzennego ,
• eksponowanie obiektów w krajobrazie i odpowiednie zagospodarowanie
terenów otaczających,
• zachowanie istniejących stref ochrony krajobrazowej i osi widokowych,
• podnoszenie jakości funkcjonalne i technicznej obiektów,
4. INFRASTRUKTURA GMINY.
4.1. Wodociągi - zaopatrzenie ludności gminy w wodę
Gmina nie posiada sieci wodociągowej zbiorowego zaopatrzenia mieszkańców w
wodę pitną. Mieszkańcy zaopatrują się wodę ze studni lokalnych.
4.2. Kanalizacja i gospodarka ściekowa
Rozporządzeniem Nr 2 z 11 stycznia 2006 r. Wojewoda Lubelski wyznaczył
aglomerację ściekowa Bełżec o RLM 3400, która obejmuje miejscowości Bełżec i
Chyże.
Gmina posiada mechaniczno-biologiczną oczyszczalnię ścieków BIOPAK o RLM 2015 i przepustowości 200m3/d, jako element aglomeracji ( nie ma zbiorowej sieci
wodnej). Długość dotychczas wykonanej sieci kanalizacyjnej z przyłączami wynosi
14414m.
Oczyszczalnia zlokalizowana jest przy drodze gminnej na działce 222/1 w obrębie pól
uprawnych, najbliższa zabudowa znajduje się w odległości 500m. Do oczyszczalni
ścieki doprowadzane są systemem kanalizacji podciśnieniowej i ciśnieniowej. Ścieki
dowozi się również taborem asenizacyjnym.
Średnia dobowa ilość ścieków oczyszczana w oczyszczalni wynosi ok.100m3.
Oczyszczone ścieki kolektorem odprowadzane są do rzeki Kryniczki.
4.3. Sieć komunikacyjna
Bełżec leży przy drodze krajowej nr 17 relacji Zakręt k. Warszawy – Garwolin
– Ryki – Kurów – Lublin – Piaski – Krasnystaw – Zamość – Tomaszów Lubelski –
Hrebenne – granica Państwa, w odległości 15 km od przejścia granicznego
33
34
Hrebenne – Rawa Ruska. Droga ta stanowi część międzynarodowej trasy
tranzytowej z Gdańska do Lwowa i Kijowa.
Przez Bełżec przebiega trasa kolejowa normalnotorowa stanowiąca fragment
międzynarodowej linii Lublin-Zawada-Hrebenne- Rawa Ruska ( Ukraina).
Ponadto przez Bełżec przebiega droga wojewódzka nr 865 – ciąg drogowy BełżecCieszynów – Oleszyce- Jarosław.
W przyszłości planowana jest budowa obwodnicy Bełżca z wyłączeniem ruchu
tranzytowego przez centrum Bełżca. Realizacja obwodnicy przewidziana jest w
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Bełżec.
Realizacja nie jest planowana w aktualizowanej obecnie edycji Programu ochrony
środowiska.
Na terenie gminy znajduje się 9 wyodrębnionych odcinków dróg gminnych o łącznej
długości 7,1 km z czego 5,1 km dróg posiada nawierzchnie utwardzone. Zarówno
drogi nieutwardzone jak i pozostałe 30% dróg utwardzonych wymaga przebudowy
lub modernizacji.
4.4. Gospodarka cieplna i energetyczna
Bełżec posiada
sieć gazu ziemnego, natomiast pozostałe miejscowości nie
posiadają sieci gazu ziemnego. Stopień uzbrojenia w sieć gazowniczą wynosi 78%.
W gminie Bełżec nie ma zbiorczej sieci ciepłowniczej. Gospodarstwa korzystają z
własnych systemów grzewczych. Są to piece na gaz oraz na paliwa stałe: węgiel,
koks i drewno.
4.5. Telekomunikacja
Przez gminę przebiega magistrala telekomunikacyjna światłowodowa, włączone do
krajowego systemu łączności przewodowej, przebiegająca trasą w kierunku Narola.
Sieć telekomunikacyjna jest zainstalowana w całym gminie. Jest wyposażona w
nowoczesną centralę cyfrową.
W gminie Bełżec znajdują się 2 stacje przekaźnikowe telefonii komórkowej. Obie są
zlokalizowane we wschodniej części m. Bełżec. Jedna zlokalizowana jest na terenie
Zakładu Wapienno-Piaskowego w Bełżcu, druga na terenach rolnych. Stacje
zlokalizowane są z dala od obszarów budownictwa mieszkaniowego.
4.6. Przemysł i inne jednostki organizacyjne
Do ważniejszych podmiotów działających na terenie gminy należą:
1). „Natura” Sp. J. – Fabryka Okien i Drzwi, Bełżec,
2). Zakład Wapienno-Piaskowy – Sp. z o.o. w Bełżcu,
4). AGRO-MECH – Zakład Prefabrykacji w Bełżcu.
Poza w/w podmiotami większość z pośród podmiotów gospodarczych działających
na terenie gminy zajmuje się handlem i usługami.
Zakłady usługowe i rzemieślnicze świadczą usługi w zakresie produkcji rolniczej i
potrzeb bytowych mieszkańców gminy. Handel i usługi skoncentrowane są w
34
35
sektorze prywatnym. Sklepy wielobranżowe i inne usługi społeczne zlokalizowane są
głównie w Bełżcu.
Inne mniejsze podmioty świadczą usługi, takie jak: usługi transportowe i mechanika
pojazdowa, stacje paliw oraz typowe jednostki handlowe i użyteczności publicznej.
4.7. Ekofizjograficzne uwarunkowania rozwoju społeczno-gospodarczego
Obok funkcjonującego przemysłu i usług gmina posiada duże predyspozycje do
rozwoju turystyki.
Wynika to z położenia na terenie Roztocza Środkowego.
Gmina powinna wykorzystywać możliwości płynące z takiego położenia, przez
rozbudowę bazy noclegowej, gastronomicznej i zaopatrzeniowej oraz kreowanie
nowych miejsc pracy związanych z obsługą turystów.
Konieczna jest również promocja gminy jako dogodnej bazy wypadowej nie tylko
do zwiedzania Roztocza Środkowego ale również Roztocza Wschodniego (którego
polska część znajduje się głównie w województwie podkarpackim), Puszczy Solskiej i
doliny Sołokiji. Wymaga to szerszej współpracy między gminami województwa
lubelskiego i podkarpackiego znajdującymi się na Roztoczu.
Obecność obszarów sieci Natura 2000 będzie ograniczać rozwój tych dziedzin
gospodarki, które stwarzają duże obciążenie dla środowiska. Z drugiej strony stanowi
szansę na promowanie technologii bardziej przyjaznych środowisku a więc
nowocześniejszych.
Rozwój społeczno-gospodarczy powinien uwzględniać :
- obowiązek ochrony ilościowej i jakościowej wód podziemnych GZWP Nr 407
stanowiących zasoby strategiczne Lubelszczyzny,
- obowiązek ochrony funkcji ekologicznych oraz właściwego stanu siedlisk i
gatunków ,w tym w odniesieniu do obszarów Natura 2000 oraz systemu
przyrodniczego gminy
-kształtowanie struktur osadniczych i gospodarczych, w tym przemysłowych w
sposób nie ograniczających zasięgu przestrzennego siedlisk przyrodniczych.
5. STAN ŚRODOWISKA NA TERENIE GMINY BEŁŻEC
5.1. Wody powierzchniowe.
W ostatnich latach nie badano stanu jakości wody rzeki Kryniczki.
Badania monitoringowe wód rzeki Sołkija prowadzone w roku 2012 przez Wojewódzki
Inspektorat Ochrony Środowiska w Lublinie Delegatura w Zamościu w m. Wierzbica
wykazały słaby stan ekologiczny wód, natomiast dobry stan chemiczny wód. Stan
jednolitej części wód oceniono jako zły. Wskaźnikami klasyfikującymi wody w tej
klasie są wskaźniki biologiczne.
Głównym źródłem zanieczyszczeń rzek w obszarze zabudowy oraz terenów rolnych
są odprowadzane z oczyszczalni ścieki komunalne, oraz spływowe zanieczyszczenia
obszarowe z terenów zabudowanych oraz wykorzystywanych rolniczo, szczególnie
związki biogenne.
35
36
5.2. Wody podziemne.
Wody kredowe zaliczane są do wód wysokiej jakości.
Zasoby kredowych zbiorników wód podziemnych GZWP Nr 407 Niecka –
Lubelska /Chełm –Zamość/ zostały uznane za strategiczne zasoby naturalne
Lubelszczyzny decydujące o możliwościach jej rozwoju gospodarczego /plan
zagospodarowania przestrzennego województwa lubelskiego 2002r./.
GZWP 407 zachowały się w swym naturalnym, prawie niezmienionym stanie ze
względu na zasoby wód podziemnych, jak i ich jakość. Lokalnie występują obszary o
znacznej koncentracji poboru wód podziemnych /m.in. Chełm, Zamość, Tomaszów
Lubelski/.
Badania monitoringowe wód podziemnych prowadzone w roku 2012 przez
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Lublinie Delegatura w Zamościu w
punktach badawczych : źródło św. Mikołaja w Siedliskach, źródło Lubycza Królewska
oraz źródło Sołokije wykazały dobry stan wód podziemnych.
Wysoka jakość wód podziemnych głównego użytkowego poziomu wodonośnego,
czyli wód występujących w utworach kredowych jest jednym z walorów naturalnych
gminy. Wody bez uzdatniania odpowiadają wymogom jakościowym dotyczącym
jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi.
Natomiast wody podskórne, czwartorzędowe, cechują się zanieczyszczeniem.
Naturalne warunki ochrony kwalifikują w/w GZWP do obszarów o wysokim
poziomie zagrożenia jakości wód podziemnych ze względu na miejscowe
nieciągłości nadkładu czwartorzędowego nad wodonoścem lub jego znaczną
przepuszczalność
Najbliżej, w Tomaszowie Lubelskim znajduje się stacja krajowej sieci monitoringu
wód podziemnych, oznaczona w Unii Europejskiej identyfikatorem PL01G109_007.
Badane wody pochodzą z kredowego poziomu wodonośnego, którego strop znajduje
się na głębokości 27,2 m p.p.t. Zaliczają się do Jednolitej Części Wód Podziemnych
nr 109.
Badania wody wykazują jej przynależność do II klasy czystości (wody dobrej jakości,
które nie wykazują śladów oddziaływania antropogenicznego i nie zawierają stężeń
substancji powyżej dopuszczalnych dla wody pitnej z wyjątkiem żelaza i manganu).
Stężenie azotanów wynosi 7-9mg/dm3 .
5.3. Stan powietrza i emisja hałasu
Głównymi źródłami emisji zanieczyszczeń do powietrza są kotłownie lokalne i
przemysłowe, rozproszone źródła emisji z terenów zabudowy mieszkaniowej oraz
zanieczyszczenia komunikacyjne.
Stan powietrza w gminie jest uzależniony w dużym stopniu od zanieczyszczeń z
transportu. Emitowane substancje: tlenek węgla, dwutlenek siarki, tlenki azotu
pochodzą głównie ze spalin.
Tlenek węgla jako produkt niezupełnego spalania paliw pochodzi ze źródeł
przemysłowych, kotłowni komunalnych, palenisk domowych oraz środków transportu.
Dwutlenek siarki pochodzi w 80% ze spalania paliw.
Tlenki azotu są emitowane z transportu samochodowego i spalania paliw,
procentowy udział tych dwu źródeł zmienia się.
Głównymi źródłami pyłów są popioły lotne ze spalania paliw stałych.
36
37
Ogrzewanie domów węglem kamiennym, a niejednokrotnie spalanie odpadów
plastykowych i gumy w domowych kotłowniach daje zanieczyszczenia w postaci pyłu,
dwutlenku siarki, tlenków azotu, tlenków węgla i toksycznych związków
organicznych.
Wśród zanieczyszczeń gazowych największy udział ma emisja dwutlenku węgla. Powstaje
on we wszystkich procesach spalania i choć nie jest gazem toksycznym, powoduje jednak ubytek
tlenu w powietrzu. Wpływa też na podwyższenie temperatury powierzchni Ziemi, z uwagi na
pochłanianie długich fal promieniowania cieplnego, powodując wzmocnienie efektu cieplarnianego,
który sprzyja występowaniu powodzi, susz i huraganów.
Jakość powietrza pogarsza również dwutlenek siarki, pochodzenia naturalnego i
antropogenicznego. Na czystość powietrza wpływa negatywnie dwutlenek azotu,
powstający jako produkt uboczny w procesie spalania oraz w procesach naturalnych,
jak wyładowania elektryczne i reakcje fotochemiczne. Jest on związkiem bardzo
reaktywnym i powoduje, w wyniku licznych przemian chemicznych, powstawanie
nadmiaru azotu, przyczyniając się do zmian w ekosystemach.
Centrum Bełżca jest narażone na intensywną emisję spalin z ruchliwej drogi krajowe.
Lokalnym źródłem zanieczyszczenia powietrza toksycznymi związkami, np. arsenu,
kadmu, chromu i rtęci, mogą być preparaty ochrony roślin w czasie wykonywania
oprysków na polach.
W latach 2010-2012 nie były prowadzone badania zanieczyszczenia powietrza
na terenie Bełżca.
Gmina Bełżec leży w strefie lubelskiej dla której w roku 2011 dokonano
ogólnej oceny stanu powietrza w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska na
podstawie badań dla terenu m.in. Zamościa, Biłgoraja, Białej Podlaskiej.
Zanieczyszczenia SO2, NO2, CO w klasyfikacji ochrony zdrowia mieściły się w klasie
A- dla której celem jest utrzymanie jakości powietrza na tym poziomie lub na lepszym
poziomie. W klasie C uzyskano ocenę ze względu na pył w m. Zamość i Biała
Podlaska.
W odniesieniu do gminy Bełżec wyniki te wskazują na utrzymanie jakości
powietrza w klasie A, której celem jest co najmniej utrzymanie jakości na tym
poziomie.
5.4. Gleby .
Gleba obok wody i powietrza stanowi jeden z podstawowych komponentów
środowiska i ma bezpośredni wpływ na utrzymywanie się procesów odnowy życia.
Kontrola środowiska glebowego jest konieczna ze względu na kumulowanie się
w nim składników pochodzących z gospodarczej działalności człowieka.
Powierzchnia ziemi jest również w znacznym stopniu przekształcona w wyniku
działalności człowieka. Antropogeniczne formy urzeźbienia to: nasypy drogowe, linie
energetyczne, rowy melioracyjne.
Brak danych z terenu gminy w zakresie zanieczyszczenia gleb metalami
ciężkimi lub ropopochodnymi wzdłuż szlaków komunikacyjnych oraz na terenach
zurbanizowanych /odcieki z nieuszczelnionych gnojowników, z pryzm kiszonek,
powierzchniowe odprowadzanie nieczyszczonych ścieków z gospodarstw
domowych, niewłaściwe postępowanie z opakowaniami po środkach ochrony roślin
itp/. Potencjalnie, największe stężenie zanieczyszczeń występuje w pasie drogi
krajowej Nr 17 . Wg ogólnej oceny WIOŚ Lublin wyrażonej w raporcie o stanie
37
38
środowiska w woj. Lubelskim w roku 2010 zawartość metali ciężkich i siarki w
glebach przy trasach komunikacyjnych, w tym przy drogach krajowych, kształtowała
się na poziomie nie przekraczającym wartości dopuszczalnych określonych
przepisami o ochronie środowiska.
Ochrona gruntów rolnych polega na:
- ograniczeniu przeznaczenia na cele nierolnicze i nieleśne,
- zapobieganiu procesom degradacji i dewastacji gruntów rolnych oraz szkodom w
produkcji rolniczej, powstającym wskutek działalności nieleśnej,
- przywracaniu wartości użytkowych gruntom, które utraciły charakter gruntów
rolnych wskutek działalności nierolniczej,
- zachowanie torfowisk i oczek wodnych.
5.5. Gospodarka odpadami.
System gospodarki odpadami na terenie Gminy Bełżec regulowany jest
Regulaminem utrzymania czystości i porządku na terenie gminy”. Na terenie gminy
nie funkcjonują składowiska odpadów, nie odnotowano również „ dzikich wysypisk
odpadów”. Usługi w zakresie odbierania odpadów od właścicieli nieruchomości
wykonują firmy zewnętrzne ( gmina nie posiada gminnej jednostki organizacyjnej w
zakresie obsługi komunalnej). Odpady komunalne z terenu gminy wywożone są na
składowisko w Narolu oraz w Korczowie. W obecnej wojewódzkiej strukturze
regionów gospodarki odpadami gmina Bełżec znajduje się w strukturze Rejonu
Południowego, co oznacza obowiązek korzystania z instalacji tego regionu.
Obecnie zorganizowanym system odbierania odpadów w tym selektywną zbiórką
odpadów objętych jest 100% mieszkańców.
Obowiązkiem gminy w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi
wynikającym z ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach jest w
szczególności:
- objęcia wszystkich właścicieli nieruchomości na terenie gminy systemem
gospodarowania odpadami komunalnymi;
- prowadzenie gospodarowania odpadami komunalnymi, w tym realizację zadań
powierzonych podmiotom odbierającym odpady komunalne od właścicieli
nieruchomości;
- ustanawiania selektywnego zbierania odpadów komunalnych obejmującego co
najmniej następujące frakcje odpadów: papieru, metalu, tworzywa sztucznego, szkła
i opakowań wielomateriałowych oraz odpadów komunalnych ulegających
biodegradacji, w tym odpadów opakowaniowych ulegających biodegradacji;
- tworzenia punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych w sposób
zapewniający łatwy dostęp dla wszystkich mieszkańców gminy, w tym wskazania
miejsca, w których mogą być prowadzone zbiórki zużytego sprzętu
elektrycznego i elektronicznego pochodzącego z gospodarstw domowych;
- zapewnienia osiągnięcie odpowiednich poziomów recyklingu, przygotowania
do ponownego użycia i odzysku innymi metodami oraz ograniczenia masy
odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania
w następującym zakresie:
- zapewnienie ograniczenia masę odpadów komunalnych ulegających biodegradacji
przekazywanych do składowania:
- do dnia 16 lipca 2013 r. – do nie więcej niż 50% wagowo całkowitej masy
38
39
odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania,
2) do dnia 16 lipca 2020 r. – do nie więcej niż 35% wagowo całkowitej masy
odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania
- w stosunku do masy tych odpadów wytworzonych w 1995 r.
- osiągnięcie do dnia 31 grudnia 2015r.:
1)poziomu recyklingu i przygotowania do ponownego użycia następujących
frakcji odpadów komunalnych: papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła
w wysokości co najmniej 16% wagowo; ( do 31.12.2020 – 50%)
2) poziomu recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi
metodami innych niż niebezpieczne odpadów budowlanych i rozbiórkowych
w wysokości co najmniej 40% wagowo.( do 30.12.2020- 70%).
6. GŁÓWNE CZYNNIKI ZAGROŻENIA DLA ŚRODOWISKA NA TERENIE GMINY
BEŁŻEC W OKRESIE OBOWIĄZYWANIA AKTUALIZOWANEGO PROGRAMU–
CHARAKTERYSTYKA OGÓLNA.
6.1. Wprowadzenie
Ze względu na położenie oraz potencjalne źródła zanieczyszczenia Gmina Bełżec
należy do gmin o umiarkowanym potencjale zagrożenia dla środowiska naturalnego.
Jednak pomimo braku przemysłu szczególnie uciążliwego dla środowiska, istnieje
szereg zagrożeń dla środowiska, mających charakter naturalny lub antropogeniczny.
6.2. Zagrożenia naturalne
Zagrożenia naturalne występujące na obszarze gminy związane są ze zjawiskami
meteorologicznymi i hydrologicznymi. Zjawiska meteorologiczne to głównie susza
glebowa i wynikające stąd duże pożarowe terenów leśnych, obfite deszcze mogące
być przyczyną podtopień i procesów erozyjnych, huragany i burze gradowe
niszczące całe połacie lasów. Na obszarze Polski wyróżniono 138 stref gradowych,
w obrębie których istnieje 21 szlaków głównych; przebiegają one przez Wyżynę
Małopolską, Wyżynę Lubelską, Pogórze Karpackie, Przedgórze Sudeckie oraz
Pojezierze Kaszubskie.
Ze względu na rodzaj gleb oraz ukształtowanie terenu Gmina Bełżec to obszar o
niskim stopniu zagrożenia erozją gleb. Według opracowania IUNG w Puławach gleby
terenu gminy Bełżec zaliczane są do umiarkowanego stopnia zagrożenia erozją –
powierzchnia narażona na erozję poniżej 10%.
6.3. Zagrożenia antropogeniczne
Zagrożenia antropogeniczne dla środowiska naturalnego wynikają z bytowania i
działalności człowieka. Główne źródła zagrożeń antropogenicznych na terenie gminy
to:
- rolnictwo – używane środki ochrony roślin i nawozów,
- przemysł,- emisja substancji chemicznych oraz pyłów,
- motoryzacja – emisja substancji z silników spalinowych,
- energetyka, spalanie paliw stałych – emisja niska z kotłowni,
- bytowanie człowieka, turystyka- wytwarzanie odpadów i ścieków,
39
40
• Rolnictwo stanowi istotny dział gospodarki gminy. Wysoka pozycja rolnictwa
wynika z ukształtowania powierzchni, korzystnych warunków klimatycznych i
glebowych. Rolnictwo jest źródłem odpadów niebezpiecznych (pozostałości po
środkach ochrony roślin i inne) oraz zanieczyszczeń obszarowych, będących
głównym zagrożeniem dla gleb i wód powierzchniowych oraz podziemnych
( nawożenie, ochrona roślin).
• Przemysł – jest źródłem zagrożeń dla środowiska w związku z emisją
zanieczyszczeń do powietrza, odprowadzaniem ścieków, wytwarzaniem odpadów,
degradacją powierzchni ziemi, zużywaniem zasobów naturalnych, emisją hałasu i
awariami przemysłowymi.
Na terenie gminy nie występują istotne źródła emisji pochodzącej z przemysłu i
energetyki.
• Motoryzacja – wzrost liczby pojazdów samochodowych przy wolno zmieniającej
się sieci dróg, stanowi źródło zagrożenia dla środowiska. Transport drogowy, w tym
tranzytowy (tzw. TIR), powoduje emisję spalin, hałasu i wibracji, degradacje walorów
przyrodniczych (w tym fragmentację korytarzy ekologicznych) i krajobrazowych oraz
nadzwyczajne zagrożenia środowiska. Duże zagrożenie hałasem występuje wzdłuż
drogi wojewódzkiej krajowej nr 17.
Rozwój transportu i komunikacji a w szczególności modernizacja dróg jest elementem koniecznym
do tworzenia powiązań gospodarczych z Ukrainą.
W roku 2010 w stosunku do roku 2000 nastąpił wzrost natężenia ruchu na trasie międzynarodowej
S-17 w kierunku Hrebennego z 8300 pojazdów/dobę do 14684 pojazdów/dobę.
W szczególności narażone na emisję zanieczyszczeń powietrza i emisji hałasu są
ulice stanowiące część trasy S-17.
W latach 2007-2008 prowadzono pomiary hałasu na trasie wylotowej z Zamościa, co
daje obraz hałasu na terenie gmin w kierunku granicy z Ukrainą. Pomiary wykazały
przekroczenia hałasu w porze dziennej o 2,2 dB, natomiast w porze nocnej 6,6 dB.
Przenosząc te wartości na teren gminy Bełżec należy sądzić, że przy tych trasie
tranzytowej wystąpią również okresowe niewielkie przekroczenia natężenia hałasu.
Uwzględniając coraz większe natężenia ruch oraz znaczny udział pojazdów ciężkich,
sięgający 30% hałas staje się coraz większym problemem stanowiącym uciążliwości
dla mieszkańców.
Badania stanu jakości powietrza prowadzone przez WIOŚ w Lublinie w latach 20002011 dla strefy lubelskiej ( teren województwa lubelskiego) nie wykazywały
przekroczeń dopuszczalnych wartości dla zanieczyszczeń powietrza substancjami:
dwutlenku węgla, dwutlenku azotu, benzenu, tlenku węgla, substancji zawartych w
pyle zawieszonym PM10 ( ołowiu, arsenu, kadmu, niklu, benzo/a/pirenu). Okresowe
przekroczenia ( sezon grzewczy) pyłu PM10 występowały w większych miastach na
terenie województwa ( Raport WIOŚ Lublin za rok 2011). Należy sądzić, że na
terenie gminy Bełżec dotrzymane są standardy jakości powietrza.
• Energetyka- dużym problemem jest emisja niska z ogrzewania indywidualnego.
Znajduje to odzwierciedlenie we wzrostach stężeń dwutlenku siarki i pyłu w powietrzu
w sezonie grzewczym. Zwiększenie wykorzystywania gazu jako źródła energii
limitowane jest dużymi kosztami tego nośnika energii. Rozwiązaniem
40
41
wspomagającym poprawę w tym zakresie jest rozwój alternatywnych źródeł energii
przy zachowaniu wymogów ochrony przyrody. W szczególności odnawialna
energetyka przemysłowa ( o dużych rozmiarach) może być kolizyjna z wymogami
ochrony przyrody. Działalność taka nie może pogorszyć stan siedlisk przyrodniczych
lub siedlisk gatunków roślin i zwierząt, dla których ochrony wyznaczono obszar
Natura 2000 lub wpłynąć negatywnie na gatunki, dla których ochrony został
wyznaczony obszar Natura 2000, lub pogorszyć integralność obszaru Natura 2000
lub jego powiązania z innymi obszarami.
Rozstrzygnięcia w zakresie realizacji energetyki odnawialnej na potrzeby
przemysłowe powinny opierać się o dokonanie oceny oddziaływania na środowisko.
• Bytowanie człowieka – w związku z bytowaniem człowieka wytwarzane są ścieki
komunalne, odpady. Niewłaściwe postępowanie ze ściekami i odpadami stwarza
potencjalne zagrożenie dla wszystkich elementów środowiska tj. gleba, wody,
powietrze, obszary przyrodnicze.
•Turystyka i rekreacja. Rozwój turystyki i rekreacji, zwłaszcza niekontrolowany,
skutkuje zagrożeniem środowiska, wynikającym z braku lub niewłaściwego
funkcjonowania infrastruktury technicznej (np. systemu kanalizacji i oczyszczania
ścieków, odbioru odpadów,).
Gospodarka komunalna
Prowadzony system w zakresie selektywnego zbierania odpadów komunalnych
pozwolił już w roku 2012 na osiągnięcie dobrych efektów. Zorganizowanym system
odbierania odpadów objęto 80,7% mieszkańców ( obecnie 100% mieszkańców).
Ilość zebranych zmieszanych odpadów komunalnych o kodzie 200301 wyniosła 290
Mg. Osiągnięty w gminie poziom ograniczenia masy odpadów ulegających
biodegradacji przekazywanych do składowania za rok 2012 wyniósł 2,7%, przy
dopuszczalnym 75%, osiągnięty poziom recyklingu odpadów opakowaniowych
wyniósł 13,2% przy wymaganym 10%. Jeszcze nie wszystkie rodzaje odpadów
komunalnych zbierana są selektywnie, - brak selektywnej zbiórki niektórych rodzajów
odpadów ( np. odpady niebezpieczne zawarte w odpadach komunalnych).
7. STRATEGIA DZIAŁAŃ W ZAKRESIE OCHRONY ŚRODOWISKA
DO ROKU 2016 Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2020
Wprowadzenie
Celem strategicznym polityki ekologicznej gminy, podobnie jak polityki
ekologicznej państwa i województwa jest zapewnienie bezpieczeństwa
ekologicznego gminy (mieszkańców, zasobów przyrodniczych i infrastruktury
społecznej) oraz harmonizacja rozwoju gospodarczego i społecznego z ochroną
walorów środowiskowych.
Cel ten będzie realizowany poprzez cele realizacyjne, którymi są:
41
42
- zmniejszenie zanieczyszczeń środowiska z uwzględnieniem poprawy jakości
powietrza atmosferycznego, wód i gleby oraz działań w gospodarce odpadami,
-zrównoważone wykorzystanie zasobów naturalnych w tym racjonalne
gospodarowanie wodą, zmniejszenie energochłonności, ekologiczne formy
działalności w rolnictwie,
- poprawa stanu bezpieczeństwa ekologicznego oraz podnoszenie poziomu wiedzy
ekologicznej,
- utworzenie spójnego systemu obszarów chronionych,
- udział społeczeństwa w działaniach na rzecz ochrony środowiska (edukacja
ekologiczna).
Wymienione cele zgodne są z Programem ochrony środowiska województwa
lubelskiego na lata 2012-2015 z perspektywą do roku 2020, „Polityką ekologiczną
państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016”.
Osiąganiu powyższych celów służyć będzie realizacja priorytetów ekologicznych w
skali gminy. Formułując je wzięto pod uwagę szereg kryteriów, wśród których
najważniejszymi są:
- wymogi wynikające z ustawy Prawo ochrony środowiska, ustawy o ochronie
przyrody, ustawy o odpadach i ustawy Prawo wodne oraz innych ustaw
komplementarnych,
- zgodność z zapisami Traktatu Akcesyjnego,
- zgodność z celami zawartymi w polityce ekologicznej państwa,
- zgodność z priorytetami ujętymi w „Strategii rozwoju województwa lubelskiego na
lata 2006-2020” oraz innymi wojewódzkimi dokumentami strategicznymi,
8. CELE ORAZ KIERUNKI DZIAŁAŃ W ZAKRESIE OCHRONY ŚRODOWISKA DO
ROKU 2016 z perspektywą do roku 2020
Zgodnie ze przyjętą strategią w zakresie ochrony środowiska, priorytetami
określonymi w „Polityce ekologicznej Państwa”, celami strategicznymi polityki
ekologicznej województwa lubelskiego zawartym w „Wojewódzkim Programie
Ochrony Środowiska na lata 2012-2015 z perspektywą do roku 2019” przyjęto cele
ekologiczne i kierunki działań do roku 2016 z perspektywą do roku 2020.
8.1. Stan jakości powietrza
Cel średniookresowy do roku 2020.
Osiągnięcie stanu powietrza, który nie będzie zagrażał zdrowiu ludzi i
środowisku oraz będzie spełniał wymagania prawne w zakresie jakości
powietrza i norm emisyjnych oraz promocja wykorzystania odnawialnych
źródeł energii
Cel ten jest zgodny z zapisami „polityki ekologicznej Państwa na lata 2007-2010 z
uwzględnieniem perspektywy na lata 2011-2014.
42
43
Stan wyjściowy
Na terenie gminy nie ma przemysłu powodującego wprowadzanie znaczących emisji
zanieczyszczeń do powietrza, w tym emisji gazów cieplarnianych. Największy zakład
„NATURA” w Bełżcu wykorzystuje drewno do wytwarzania energii cieplnej do celów
technologicznych i energetycznych. Pozostałe zakłady nie wytwarzają energii
cieplnej do celów technologicznych.
Gmina zaopatruje się w energię cieplną z kotłowni lokalnych. Mieszkańcy korzystają
z własnych systemów grzewczych. Są to piece na gaz oraz na paliwa stałe: węgiel,
koks i drewno.
Większość obszaru gminy posiada dostęp do gazu ziemnego.
O stopniu wykorzystania gazu ziemnego decyduje nie jego dostępność a struktura
cen nośników energii cieplnej. Pomimo dostępu do gazu powszechnie funkcjonują
lokalne kotłownie węglowe oraz kotłownie indywidualne na paliwa stałe w zabudowie
jednorodzinnej, zagrodowej i usługowej.
Obecnie zwiększa się zainteresowanie niekonwencjonalnymi źródłami energii,
głównie
konwektorami
słonecznymi.
Wojewódzki
Program
Rozwoju
Alternatywnych Źródeł Energii dla Województwa Lubelskiego (Biuro
Planowania Przestrzennego w Lublinie 2006r.) wyklucza lokalizację zawodowej
energetyki wiatrowej w granicach administracyjnych zabudowy. Możliwe jest jednak
lokalizowanie małych obiektów do zasilania pojedynczych obiektów lub zespołów
obiektów małymi elektrowniami świderkowymi montowanymi około 5 m nad dachem
lub na konstrukcji wolnostojącej wysokości około 25m.
Przy obecnej infrastrukturze i dostępności paliw czystość powietrza poprawiać się
będzie w miarę modernizacji systemów grzewczych i zastępowania węgla
kamiennego paliwami niskoemisyjnymi. Radykalne zmniejszenie zanieczyszczeń w
powietrzu może nastąpić z chwilą przejścia większości mieszkańców na gaz ziemny.
Zależy to jednak głównie od struktury cen nośników energii. Istotnym czynnikiem
pozwalającym zmniejszyć ilość spalanego węgla jest termoizolacja budynków.
W sferze obiektów użyteczności publicznej, na 15 obiektów gminnych w 4 dokonano
termoizolacji co stanowi 26 % tego typu obiektów.
Dokonana w roku 2011 w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska ocena
stanu powietrza na podstawie badań dla terenu m.in. Zamościa, Biłgoraja, Białej
Podlaskiej wykazała, że zanieczyszczenia SO2, NO2, CO w klasyfikacji ochrony
zdrowia mieściły się w klasie A- dla której celem jest utrzymanie jakości powietrza na
tym poziomie lub na lepszym poziomie. W klasie C uzyskano ocenę ze względu na
pył. Zatem, najważniejsze działania naprawcze (wg już opracowanych programów
ochrony powietrza) powinny skoncentrować się na ograniczeniu niskiej emisji pyłu
PM10, pochodzącej z sektora bytowo-komunalnego, w przypadku Gminy Bełżec jest
to sektor mieszkań indywidualnych.
Zagrożenia.
• zwiększanie się liczby emitorów niskich w wyniku rozwoju budownictwa
mieszkaniowego i usługowego,
• przestarzałe systemy grzewcze,
• niedostateczna termoizolacja znacznej części budynków,
• rozwój motoryzacji,
• spalanie odpadów w paleniskach domowych i na powierzchni ziemi,
43
44
Kierunki działań do roku 2016.
działania informacyjno-edukacyjne Urzędu Gminy w zakresie wdrażania
ekonomicznych i ekologicznych systemów ogrzewania w indywidualnych kotłowniach
mające na celu zmniejszanie emisji niskiej (np. piece c.o. z automatycznym
dozowaniem paliwa),
• zmniejszanie zapotrzebowania na ciepło – termomodernizacje oraz poprawa
efektywności spalania nośników energii cieplnej – modernizacje systemów
grzewczych
• zmniejszanie ilości spalanych paliw konwencjonalnych ( głownie węgla) w
placówkach użyteczności publicznej oraz przez mieszkańców w domach prywatnych
na rzecz rozwoju ekologicznych nośników energii tj. gaz ziemny, energia ze źródeł
odnawialnych,
• ograniczanie emisji ze środków transportu poprzez zwiększanie płynności ruchu
samochodowego poprzez poprawę jakości dróg, oraz działania na rzecz budowy
obwodnicy Bełżca.
• działania edukacyjne i kontrolne Urzędu Gminy w kierunku eliminowania spalania
odpadów w paleniskach domowych w oparciu o ustawę o utrzymaniu czystości i
porządku w gminach oraz Regulamin utrzymania czystości i porządku na terenie
gminy Bełżec.
• odtwarzanie zadrzewień przydrożnych oraz tworzenie enklaw zieleni publicznej w
obszarach zabudowanych.
•
8.2. Stan akustyczny środowiska
Cel średniookresowy do roku 2020.
Zmniejszenie zagrożenia mieszkańców gminy ponadnormatywnym hałasem,
zwłaszcza emitowanym przez środki transportu drogowego.
Stan wyjściowy
Hałas jest czynnikiem w znacznym stopniu wpływającym na jakość warunków
zamieszkania i wypoczynku człowieka. W świetle definicji, ustawy Prawo ochrony
środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 roku /Dz. U. z 2008 r, Nr 25, poz. 150- jednolity
tekst z późniejszymi zmianami), hałas są to dźwięki o częstotliwości od 16 Hz do 16
kHz, które należy traktować jako zanieczyszczenie energetyczne środowiska i dlatego
należy przyjmować takie same ogólne zasady, obowiązki i formy postępowań
związanych z hałasem, jak w pozostałych dziedzinach ochrony środowiska. Ochrona
przed hałasem polega na utrzymaniu poziomu hałasu poniżej poziomu
dopuszczalnego, a co najwyżej na poziomie tego hałasu oraz zmniejszenie hałasu,
co najmniej do poziomu dopuszczalnego, gdy został on przekroczony. Działania te
mają na celu zapewnienie jak najlepszego stanu akustycznego środowiska.
Dopuszczalne wartości hałasu w środowisku określa rozporządzenie Ministra
Środowiska, z dnia 14 czerwca 2007r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu
w środowisku (Dz. U.2007r. Nr 120, poz. 826).
Do terenów chronionych przed nadmiernym hałasem należą tereny zabudowy
jednorodzinnej i wielorodzinnej, zabudowy zagrodowej, tereny związane z
wielogodzinnym pobytem dzieci i młodzieży, domy opieki, szpitale, tereny ochrony
44
45
uzdrowiskowej oraz tereny rekreacyjno-wypoczynkowe. Zasięg i rodzaj terenów
chronionych przed hałasem określa się w miejscowych planach zagospodarowania
przestrzennego /art. 113 i 114 Prawa ochrony środowiska/.
Państwowy Zakład Higieny, na podstawie ankiet, opracował także subiektywną
skalę uciążliwości hałasu, którą wykorzystuje się skalę pomocniczą /w stosunku do
norm wynikających przepisów prawa/ przy ocenie klimatu akustycznego. Najbardziej
rozpowszechniony jest hałas komunikacyjny. Znaczny wpływ na utrzymanie klimatu
akustycznego ma hałas sąsiedzki, osiedlowy a także hałas przemysłowy. Dlatego
grupą najbardziej narażoną na hałas są mieszkańcy dużych miast oraz miejscowości
położonych wzdłuż ruchliwych tras komunikacyjnych i w pobliżu niektórych obiektów
przemysłowych. Hałas drogowy jest głównym źródłem zakłóceń środowiska
akustycznego. Poziom hałasu komunikacyjnego zależy zarówno od czynników, takich
jak natężenie ruchu, prędkość pojazdów, ich stan techniczny czy rodzaj i stan
nawierzchni, po której poruszają się owe pojazdy, jak i od rodzaju otaczającej
zabudowy.
Klimat akustyczny w obszarze Gminy Bełżec kształtowany jest głównie przez
hałas komunikacyjny drogowy z drogi krajowej nr 17 oraz lokalnie przez hałas
kolejowy, przemysłowy i usługowy.
Lokalne uciążliwości stwarzane są okresowo przez obiekty produkcyjne i usługowe
zlokalizowane w sąsiedztwie terenów o zabudowie mieszkaniowej.
Najbardziej uciążliwymi dla środowiska źródłami hałasu poza hałasem
komunikacyjnym są różnego rodzaju urządzenia tj.: urządzenia chłodnicze,
maszyny i urządzenia stolarskie, instalacje wentylacji ogólnej i odpylającej,
urządzenia nagłaśniające. Oddziaływanie hałasu przemysłowego ma charakter
lokalny. W przypadku gminy Bełżec nie występują większe zagrożenia hałasem
przemysłowym terenów mieszkalnictwa.
Przy systematycznie postępującym rozwoju motoryzacji oraz braku możliwości
utrzymania lub podniesienia standardu wszystkich dróg w obszarze ruchu
tranzytowego mogą być miejscowo niedotrzymane standardy akustyczne,
zwłaszcza w centrum Bełżca, co oznacza potencjalne pogorszenie stanu
środowiska i negatywne oddziaływanie na zdrowie ludzi.
Zagrożenia.
• stale zwiększający się ruch komunikacyjny przez centrum Bełżca w ciągu drogi
nr 17,
• znaczna część budynków o przestarzałej technologii i niedostatecznej
izolacyjności stolarki budowlanej,
• lokalizowanie usług oraz prac gospodarczych ( np. piły tarczowe) powodujących
hałas w nieprzystosowanych obiektach bądź na przestrzeni otwartej,
• lokalizowanie nowych obiektów mieszkalnych w strefach wzmożonego hałasu,
• niedostateczny stan dróg lokalnych, w tym 28% dróg gminnych
nieutwardzonych,
• likwidacja zadrzewień,
Kierunki działań do roku 2016.
W celu ograniczenia emisji hałasu przemysłowego i komunikacyjnego na terenie
gminy przewiduje się następujące środki:
• działania w zakresie realizacji obwodnicy Bełżca w ciągu drogi nr 17, ( budowa w
45
46
okresie po roku 2016),
• zwiększanie izolacyjności akustycznej przegród budowlanych poprzez wymianę
stolarki budowlanej,
• utrzymanie stanu technicznego maszyn i urządzeń na wysokim poziomie,
przenoszenie maszyn i urządzeń stolarskich do wnętrza pomieszczeń, likwidacja
tym samym pracy na otwartym powietrzu,
• wyznaczanie w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego terenów
wymagających ochrony przed hałasem,
• modernizacja dróg publicznych oraz ulic ruchu wolnego,
• odtworzenie zadrzewień przydrożnych jako naturalnych ekranów ograniczających
rozprzestrzenianie się hałasu, zakładanie zieleni wysokiej ochronnej przy zakładach
przemysłowych i usługowych.
• działania w kierunku zmniejszenia negatywnego oddziaływania hałasu na zdrowie
człowieka i środowisko w pobliżu głównej trasy komunikacyjnej nr 17 poprzez
współpracę z właściwymi jednostkami na rzecz organizacji płynności ruchu,
8.3. Wody powierzchniowe i podziemne.
Cel średniookresowy do roku 2020.
Osiągnięcie dobrego stanu wód powierzchniowych i podziemnych na
obszarze gminy.
Cel ten jest zgodny z zapisami ustawy Prawa wodne, Polityką ekologiczną Państwa
oraz „:Programem ochrony środowiska województwa lubelskiego na lata 2012-2015 z
perspektywa do roku 2019” oraz Planem gospodarowania wodami dorzecza Wisły
2011. Jedną z podstawowych zasad w gospodarce wodnej jest niedopuszczenie do
wystąpienia możliwego do uniknięcia pogorszenia ekologicznego funkcji wód oraz
pogorszenia stanu ekosystemów lądowych i terenów podmokłych.
Ogólne zasady gospodarowania przestrzennego w odniesieniu do jakości wód
powinny zmierzać do uporządkowania gospodarki wodno-ściekowej, eliminacji ognisk
zanieczyszczeń wód powierzchniowych i podziemnych, racjonalnego stosowania
nawozów sztucznych i chemicznych środków ochrony roślin, gospodarowanie
zgodnie z Kodeksem dobrej praktyki rolniczej.
Stan wyjściowy.
Wody powierzchniowe
Główną rzeką płynącą przez teren gminy Bełżec jest Kryniczka ( nazywana również
Żyłką) o powierzchni zlewni 43 km2, stanowiącej prawy dopływ rzeki Sołokiji.
Zbiorniki wodne na rzece znajdują się w miejscowościach: Zagóra i Młynki. Są to
zbiorniki służące celom rekreacyjnym. Rzekę zasilają dwa źródła podzboczowe
szczelinowe zlokalizowane w miejscowości Bełżec, w okolicach ulicy
Świerczewskiego oraz źródło podzboczowe szczelinowe wypływające z podnóża
Kościowej Góry.
Wody Kryniczki nie były monitorowane w zakresie jakości w ostatnich latach,
wpływają one do rzeki Sołokija. Wody Sołokiji monitorowane w 2010r. w punkcie
pomiarowym w Wierzbicy /wg klasyfikacji 5-stopniowej stan/ potencjał ekologiczny/
46
47
– zakwalifikowano do drugiego stopnia jakości – umiarkowany stan/ potencjał
ekologiczny.
Wody podziemne
• udokumentowany Główny Zbiornik Wód Podziemnych Nr 407 Niecka
Lubelska (Chełm- Zamość),
Szczegółowe warunki i sposoby ochrony GZWP Nr 407 będą określone w warunkach
korzystania z wód regionu wodnego oraz w warunkach korzystania z wód zlewni Bug
ustalanych w drodze rozporządzenia przez dyrektora regionalnego zarządu
gospodarki wodnej –do czasu wydania rozporządzenia nie powinny być lokalizowane
i podejmowane działania negatywnie oddziałujące na ilość i jakość wód podziemnych
piętra kredowego.
Ochrona ujęć wód podziemnych podlega na tworzeniu stref ochrony bezpośredniej i
pośredniej ujęć. Strefy ochrony bezpośredniej obejmują z reguły teren w promieniu 810 m od ujęcia. Ustanawiane są przez organ właściwy do wydawania pozwolenia
wodnoprawnego na pobór wód podziemnych. Strefa ochrony bezpośredniej ujęć wód
podziemnych podlega ogrodzeniu i odpowiedniemu oznakowaniu. W jej obszarze
zabronione jest użytkowanie gruntów do celów niezwiązanych z eksploatacją ujęcia
wody. Ponadto należy: odprowadzać wody opadowe w sposób uniemożliwiający
przedostawanie się ich do urządzeń służących do poboru wody, zagospodarować
teren zielenią, odprowadzać poza granice terenu ochrony bezpośredniej ścieki z
urządzeń sanitarnych przeznaczonych do użytku osób zatrudnionych przy obsłudze
urządzeń służących do poboru wody, ograniczyć do niezbędnych potrzeb
przebywanie osób niezatrudnionych przy obsłudze urządzeń służących do poboru
wody.
Ochrona planistyczna i prawna w granicach potencjalnych stref ochrony
bezpośredniej oraz odpowiednie zabezpieczenie otworu studziennego obowiązuje też
w przypadku istniejących ujęć o ustalonych zasobach eksploatacyjnych,
pozostawionych za zgodą administracji geologicznej jako ujęcia awaryjne lub
wyłączone z eksploatacji. Likwidacja zbędnego ujęcia może nastąpić w trybie
przepisów Prawa geologicznego i górniczego.
Ujęcia indywidualne, wykonane w ramach zwykłego korzystania z wody podlegają
ochronie na podstawie przepisów ustawy Prawo wodne oraz przepisów
wykonawczych do ustawy Prawo budowlane.
Zagrożenia dla wód powierzchniowych i podziemnych..
Na terenie gminy jak i innych terenach kraju występują zagrożenia jakościowe i
ilościowe wód podziemnych, zarówno czwartorzędowych jak i kredowych.
Zagrożenia jakościowe wiążą się z takimi brakami infrastruktury technicznej jak:
• brak zbiorowych systemów odprowadzania ścieków,
• brak zbiorowego zaopatrzenia mieszkańców w wodę,
• przypadki nieszczelności zbiorników ściekowych na terenach gdzie brak
zbiorowych systemów odprowadzania ścieków,
• niewłaściwe rolnicze ścieków ścieków, w szczególności gnojowicy /na stromych
stokach, w dolinach rzek, w obszarze wychodni wodonośca, na glebę bez pokrywy
roślinnej/,
• pryzmowanie obornika i kiszonek na nieuszczelnionym podłożu,
• spływ ścieków nieoczyszczonych zawierających ropopochodne i metale ciężkie /z
dróg do rowów przydrożnych i infiltracja w głąb lub odprowadzenie do rowów
47
48
melioracyjnych,
• infiltracja w głąb i spływ do wód powierzchniowych soli używanej przez zarządy
dróg do zwalczania zimowej śliskości jezdni,
• niewłaściwe stosowanie nawozów i środków chemicznej ochrony roślin.
Kierunki działań do roku 2016.
•
•
•
•
•
•
•
•
•
budowa systemów zbiorowego odprowadzania i oczyszczania ścieków
obejmującego wszystkie tereny osadnicze, budowa przydomowych oczyszczalni
ścieków na terenach, gdzie uwarunkowania techniczne lub ekonomiczne
wskazują na nieefektywność rozwiązań w zakresie zbiorowego odprowadzania
ścieków,
budowa systemów zbiorowego zaopatrzenia w wodę i likwidacja strat wody na
sieciach wodociągowych,
likwidacja nieużywanych studni,
zapewnienie szczelności szamb – przeglądy i modernizacja szamb lub likwidacja
w przypadku podłączenia do kanalizacji,
wykluczenie pryzmowania kiszonek bezpośrednio na powierzchni ziemi,
budowa płyt obornikowych i zbiorników na gnojowicę w gospodarstwach
prowadzących bez-ściółkową hodowlę zwierząt,
porządkowanie gospodarki ściekami opadowymi poprzez budowę kanalizacji
deszczowej oraz urządzeń podczyszczających,
wykluczenie składowania soli, nawozów i innych środków chemicznych
bezpośrednio na powierzchni ziemi,
edukacja mieszkańców i kontrola prawidłowości lokalizacji i urządzania miejsc
magazynowania obornika i kiszonek,
Ze względu na lokalny brak nadkładu czwartorzędowego nad wodonoścem
GZWP Nr 407 lub jego nieciągłość występowania i znaczną przepuszczalność nie
powinny być podejmowane działania, które stwarzają zagrożenia dla wód
podziemnych. W przypadku realizacji przydomowych oczyszczalni na tym terenie
powinno być przeprowadzone rozpoznanie warunków gruntowo wodnych.
Zgodnie z art. 39 ustawy – Prawo wodne zabrania się wprowadzania ścieków do
ziemi, m.in.:
• jeżeli byłoby to sprzeczne z warunkami wynikającymi z istniejących form ochrony
przyrody, utworzonych stref ochrony zwierząt łownych albo ostoi na podstawie
ustawy o ochronie przyrody, a także stref ochronnych oraz obszarów ochronnych
ustanowionych na podstawie ustawy – Prawo wodne;
• jeżeli stopień oczyszczania ścieków lub miąższość utworów skalnych nad
zwierciadłem wód podziemnych nie stanowi zabezpieczenia tych wód przed
zanieczyszczeniem;
• w odległości mniejszej niż 1 kilometr od granic kąpielisk oraz plaż publicznych
nad wodami.
Analiza spełnienie celów środowiskowych wód powierzchniowych i
podziemnych określonych w Ramowej Dyrektywie Wodnej, dziale III ustawy
Prawo wodne
48
49
Program Ochrony Środowiska realizowany będzie na obszarze Zbiornika Wód
Podziemnych GZWP 407 oraz w zlewni rzeki Kryniczka
.
Zasoby kredowego zbiornika wód podziemnych GZWP Nr 407 Niecka –Lubelska
/Chełm-Zamość/ zostały uznane za strategiczne zasoby naturalne Lubelszczyzny
decydujące o możliwościach jej rozwoju gospodarczego (Plan zagospodarowania
przestrzennego województwa lubelskiego 2002r.).
Cele dla ochrony wód podziemnych wynikające z Prawa wodnego.
- unikać niekorzystnych zmian ich stanu ilościowego i chemicznego,
- odwrócić znaczące i utrzymujące się tendencje wzrostowe zanieczyszczenia
powstałego w wyniku działalności człowieka,
- zapewnić równowagę pomiędzy poborem i zasilaniem wód podziemnych,
- zachować lub osiągnąć dobry stan ilościowy i chemiczny,
Ponadto przepisy art.39 PW zabraniają wprowadzania ścieków:
a/bezpośrednio do wód podziemnych,
b/do wód:
- powierzchniowych, jeżeli byłoby to sprzeczne z warunkami wynikającymi z istnienia
form ochrony przyrody, utworzonych stref ochrony zwierząt łownych albo ostoi na
podstawie ustawy o ochronie przyrody, a także stref ochronnych ujęć wody i
obszarów ochronnych zbiorników wód śródlądowych,
- powierzchniowych w obrębie kąpielisk, plaż publicznych nad wodami oraz w i
odległości mniejszej niż 1 km od ich granic,
- stojących,
- jezior oraz ich dopływów, jeżeli czas dopływu ścieków do jezior byłby krótszy niż 24
godziny,
c/ do ziemi :
- jeżeli byłoby to sprzeczne z warunkami wynikającymi z istniejących form ochrony
przyrody, utworzonych stref ochrony zwierząt łownych albo ostoi ustanowionych , na
podstawie ustawy o ochronie przyrody oraz obszarów stref ochronnych ujęć wody i
obszarów ochronnych zbiorników wód śródlądowych,
- zawierających substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska wodnego,
W związku z porządkowaniem gospodarki ściekowej w ramach Programu następuje
wprowadzanie ścieków do wód powierzchniowych zgodnie z warunkami pozwolenia
wodno-prawnego. Działanie to ma na celu doskonalenie dotychczasowych form
korzystania ze środowiska w tym korzystania z wód.
Niekorzystne oddziaływania na gleby i wody powierzchniowe będą eliminowane
poprzez:
a. porządkowanie gospodarki ściekowej,
b. uporządkowanie gospodarki wodnej,
c. uporządkowanie gospodarki odpadowej,
Cele środowiskowe dla wód podziemnych ustalonych na mocy Art. 4 RDW
Zgodnie z definicją umieszczoną w RDW dobry stan wód podziemnych oznacza stan
osiągnięty przez część wód podziemnych, jeżeli zarówno ich stan ilościowy, jak i
chemiczny jest określony, jako co najmniej „dobry”.
49
50
RDW w art. 4 przewiduje dla wód podziemnych następujące główne cele
środowiskowe:
- zapobieganie dopływowi lub ograniczenia dopływu zanieczyszczeń do wód
podziemnych,
- zapobieganie pogarszaniu się stanu wszystkich części wód podziemnych (z
zastrzeżeniami wymienionymi w RDW),
- zapewnienie równowagi pomiędzy poborem a zasilaniem wód podziemnych,
- wdrożenie działań o niezbędnych dla odwrócenia znaczącego i utrzymującego się
rosnącego trendu stężenia każdego zanieczyszczenia powstałego w skutek
działalności człowieka.
Dla spełnienia wymogu niepogarszania stanu części wód, dla części wód będących
w co najmniej dobrym stanie chemicznym i ilościowym, celem środowiskowym
będzie utrzymanie tego stanu.
Stan chemiczny wód podziemnych
Ocena stanu chemicznego wód podziemnych prowadzona jest głównie na podstawie
wartości progowych elementów fizykochemicznych określających stan chemiczny
wód podziemnych odpowiadających warunkom osiągnięcia przez te wody dobrego
stanu wg rozporządzenia w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód
podziemnych. Zgodnie z powyższym cele środowiskowe są reprezentowane przez
wartości progowe, określone dla klasy III jakości wód podziemnych, przy
jednoczesnym uwzględnieniu zapisów mówiących, że stan chemiczny uznaje się za
dobry w przypadku, gdy przekroczenia wartości progowych dla dobrego stanu
chemicznego występują, ale są one związane z naturalnie podwyższonym tłem
niektórych jonów lub ich wskaźników.
Dodatkowymi parametrami, które uwzględniane są w wyznaczaniu celów
środowiskowych są:
brak
efektów
zasolenia
występującego
na
skutek
oddziaływania
antropogenicznego (nadmierna eksploatacja wód podziemnych, ascenzja wód
zasolonych),
- zmiany przewodności elektrolitycznej właściwej (PEW), świadczącej o ogólnej
mineralizacji, na takim poziomie, że nie wykazują efektów zasolenia wód
podziemnych
- wskaźniki fizykochemiczne wód podziemnych są na takim poziomie, że nie
zagrażają osiągnięciu celów środowiskowych przez wody powierzchniowe.
Stan ilościowy wód podziemnych
Głównym wyznacznikiem dobrego stanu ilościowego dla jednolitych części wód
podziemnych jest zapewnienie zasobów wód podziemnych dostępnych do
zagospodarowania przy długoterminowej średniorocznej wartości poboru z ujęć wód
podziemnych. Opisane jest to wzorem:
∆Q = ZD – PU*
Gdzie:
ZD – dostępne do zagospodarowania zasoby JCWPd
PU – całkowity pobór wód podziemnych (w tym odwodnienia) - wg Herbich (2006)
50
51
Dodatkowymi parametrami, które uwzględniane są w wyznaczaniu celów
środowiskowych są:
- poziom wód podziemnych nie podlega takim wahaniom, które mogłyby
doprowadzić do:
- niespełnienia celów środowiskowych przez wody powierzchniowe,
- wystąpienia znacznych obniżeń zwierciadła wód podziemnych,
- wystąpienia szkód w ekosystemach lądowych zależnych od wód podziemnych,
.
Cele środowiskowe dla wód powierzchniowych, ustalone w Planie
gospodarowania wodami na obszarze dorzeczy Wisły na mocy art. 4 Ramowej
Dyrektywy Wodnej (RDW)
W planowaniu gospodarowaniem wodami w na obszarze dorzeczy Wisły cele
środowiskowe dla części wód zostały oparte głównie na wartościach granicznych
poszczególnych
wskaźników
fizyko-chemicznych,
biologicznych
i
hydromorfologicznych określających stan ekologiczny wód powierzchniowych oraz
wskaźników
chemicznych
świadczących
o
stanie
chemicznym
wody,
odpowiadających warunkom osiągnięcia przez te wody dobrego stanu, z
uwzględnieniem kategorii wód, wg rozporządzenia w sprawie sposobu klasyfikacji
stanu jednolitych części wód powierzchniowych.
Przy ustalaniu celów środowiskowych dla jednolitych części wód powierzchniowych
brano pod uwagę aktualny stan JCWP w związku z wymaganym zgodnie z RDW
warunkiem niepogarszania ich stanu. Dla jednolitych części wód, będących
obecnie w bardzo dobrym stanie/potencjale ekologicznym, celem środowiskowym
jest utrzymanie tego stanu/potencjału. Ponadto, ustalając cele uwzględniano także
różnicę pomiędzy naturalnymi, a silnie zmienionymi oraz sztucznymi częściami wód.
Dla naturalnych części wód celem jest osiągnięcie co najmniej dobrego stanu
ekologicznego, dla silnie zmienionych i sztucznych części wód – co najmniej
dobrego potencjału ekologicznego. Ponadto, w obydwu przypadkach, w celu
osiągnięcia dobrego stanu/potencjału konieczne jest dodatkowo utrzymanie co
najmniej dobrego stanu chemicznego.
Plan gospodarowania wodami zawiera w ujęciu tabelarycznym informacje o
wartościach granicznych dla dobrego stanu i dobrego potencjału ekologicznego wód,
jak również wymagania dla bardzo dobrego stanu ekologicznego wód, w zakresie
podstawowych wskaźników biologicznych i fizyko-chemicznych wody. Wskaźniki
stanu hydrologicznego i morfologicznego wód obecnie zostały wyznaczone w sposób
ogólny (bez wartości liczbowych) jedynie dla I klasy jakości wód wg rozporządzenia
w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych,
zatem nie są one uwzględniane dla wskazania wartości odpowiadających pojęciu
celu środowiskowego.
Wskaźniki stanu chemicznego zostały określone w ramach rozporządzenia w
sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych, które w
załączniku nr 8 wprowadza wartości graniczne chemicznych wskaźników jakości
wody, wypełniając tym samym przepisy dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady
2008/105/EWG z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie środowiskowych norm jakości w
dziedzinie polityki wodnej zmieniającej i w następstwie uchylającej dyrektywy Rady
82/176/EWG, 83/513/EWG, 84/156/EWG, 84/491/EWG i 86/280/EWG oraz
zmieniającej dyrektywę 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (Dz. Urz. UE
51
52
L 348 z 24.12.2008, str. 84) art. 13, który stanowi, że państwa członkowskie
wprowadzają przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne tej dyrektywy nie
później niż do 13 lipca 2010 r.
W tabelach tych podano również informację o ilościach części wód, w
poszczególnych kategoriach wód na obszarze dorzecza, dla których wymagane jest
osiągnięcie odpowiednich wartości wskaźników, odpowiadających celom
środowiskowym. Wskazano również ilości części wód w poszczególnych kategoriach,
dla których konieczne jest przedłużenie terminu osiągnięcia określonych celów
środowiskowych, z uwagi na występujące specyficzne uwarunkowania,
uniemożliwiające osiągnięcie tych celów do roku 2015.
W ustalaniu celów środowiskowych dla jednolitych części wód podziemnych brane są
pod uwagę wszystkie wyżej wymienione parametry dla oceny stanu chemicznego i
ilościowego.
Ochronę wód podziemnych jak i powierzchniowych w ujęciu jakościowym jak i
ilościowym określa Program gospodarki wodnej dla województwa lubelskiego 2005.
Podstawowe założenia wynikające z Programu wynikają art. 4 Ramowej Dyrektywy
Wodnej (RDW) oraz ustawy Prawo Wodne
8.4.Gospodarka odpadami
Cel średniookresowy do roku 2020.
Zminimalizowanie ilości wytwarzanych odpadów w sektorze komunalnym oraz
wdrożenie nowoczesnego systemu ich odzysku i unieszkodliwiania,
zmniejszenie ilości odpadów ulegających biodegradacji kierowanych na
składowiska
Stan wyjściowy
Gospodarka odpadami komunalnymi należy do zadań własnych gminy i jest
j e d n y m z najważniejszych problemów, które posiada gmina do rozwiązania.
Gospodarowanie odpadami to proces organizacji i zarządzania tą dziedziną
gospodarki mający na celu:
- minimalizację wytwarzanych odpadów,
- odzysk surowców wtórnych,
- właściwą gospodarkę odpadami niebezpiecznymi i problemowymi.
Podany powyżej cel ekologiczny do 2016 roku jest zgodny z celem nadrzędnym
polityki ekologicznej państwa w odniesieniu do gospodarki odpadami (zapobieganie
powstawaniu odpadów, odzysk surowców i ponowne wykorzystanie odpadów,
bezpieczne dla środowiska końcowe unieszkodliwianie odpadów niewykorzystanych.
Celem tworzenia systemu gospodarki odpadami jest gospodarowanie odpadami
zgodne z zasadą zrównoważonego rozwoju, w którym w pełni realizowane są zasady
gospodarki odpadami, w szczególności zasada postępowania z odpadami zgodnie z
hierarchią gospodarki odpadami. Oznacza to po pierwsze zapobieganie i
minimalizację ilości wytwarzanych odpadów oraz ograniczanie ich właściwości
niebezpiecznych, a po wtóre wykorzystanie właściwości materiałowych i
energetycznych odpadów, a w przypadku, gdy odpadów nie można poddać
52
53
procesom odzysku – ich unieszkodliwienie, przy czym składowanie generalnie
traktowane jest jako najmniej pożądany sposób postępowania z odpadami.
W zakresie gospodarki odpadami komunalnymi w ostatnim czasie wprowadzano
istotne zmiany. Zmiany te wynikają z wejściem w życie z dniem 1 stycznia 2012 r.
nowej ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Ustawodawca nałożył
na gminy spore obowiązki. Z wprowadzonej ustawy gminy otrzymują nowe zadania i
kompetencje. Z dniem 1 lipca gminy stały się właścicielami odpadów komunalnych
na swoim terenie. Przejęły odpowiedzialność za wywóz i przetwarzanie odpadów
komunalnych poprzez zawarcie umowy z wyłonionym w drodze przetargu
wykonawcą. Ustawa wprowadza tzw. „opłatę śmieciową”, którą właściciele
nieruchomości będą uiszczać na konto gminy.
Wykonawca usługi będzie przekazywał do Wójta kwartalne sprawozdanie ze
sposobu realizacji zadań objętych zakresem usługi.
W związku z powyższym, zgodnie z polityką ekologiczną państwa przyjęto
następujące cele główne za Krajowym planem gospodarki odpadami 2014:
- utrzymanie tendencji oddzielenia wzrostu ilości wytwarzanych odpadów od wzrostu
gospodarczego kraju wyrażonego w PKB,
- zwiększenie udziału odzysku, w tym w szczególności odzysku energii z odpadów
zgodnego z wymaganiami ochrony środowiska,
- zmniejszenie ilości wszystkich odpadów kierowanych na składowiska,
- wyeliminowanie praktyki nielegalnego składowania odpadów,
Ważnym elementem gospodarki odpadami jest gospodarka osadami ściekowymi.
Przepisy dopuszczają odzysk komunalnych osadów ściekowych poprzez ich
zastosowanie w rolnictwie (pod uprawę wszystkich płodów rolnych wprowadzanych
do obrotu), do uprawy roślin przeznaczonych do produkcji kompostu oraz do uprawy
roślin nie przeznaczonych do spożycia i produkcji pasz pod warunkiem zachowania
określonych zasad.
• Komunalne osady ściekowe mogą być przekazywane właścicielowi gruntów
wyłącznie przez wytwórcę tych osadów.
• Wytwórca osadów odpowiada za prawidłowe zastosowanie komunalnych osadów
ściekowych.
•Komunalne osady ściekowe mogą być stosowane, jeżeli są ustabilizowane oraz
przygotowane odpowiednio do celu i sposobu ich stosowania, w szczególności przez
poddanie ich obróbce biologicznej, chemicznej, termicznej lub innemu procesowi,
który obniża podatność komunalnego osadu ściekowego na zagniwanie i eliminuje
zagrożenie dla środowiska lub zdrowia ludzi.
• Grunty na których mają być stosowane komunalne osady ściekowe powinny być
przebadane przez wytwórcę osadów pod względem zasobności i zawartości metali
ciężkich.
• Zakazuje się stosowania komunalnych osadów ściekowych:
- w pasie gruntu o szerokości 50 m bezpośrednio przylegającego do brzegów jezior i
cieków,
- na terenach zalewowych, czasowo podtopionych i bagiennych,
- na terenach czasowo zamarzniętych i pokrytych śniegiem,
- na gruntach rolnych o spadku przekraczającym 10 %;,
- na terenach położonych w odległości mniejszej niż 100 m od ujęcia wody, domu
mieszkalnego lub zakładu produkcji żywności,
- na gruntach, na których rosną rośliny sadownicze i warzywa, z wyjątkiem drzew
owocowych,
53
54
- na gruntach przeznaczonych pod uprawę roślin jagodowych i warzyw, których
części jadalne bezpośrednio stykają się z ziemią i są spożywane w stanie
surowym w ciągu 18 miesięcy poprzedzających zbiory i w czasie zbiorów,
- na gruntach wykorzystywanych na pastwiska i łąki,
- na gruntach wykorzystywanych do upraw pod osłonami.
• Komunalne osady ściekowe mogą być stosowane jeżeli w osadach zawartość
metali ciężkich nie przekracza ilości określonych w rozporządzeniu. W przypadku
stosowania osadów w rolnictwie nie mogą zawierać żywych jaj pasożytów jelitowych
oraz bakterii z rodzaju Salmonella.
• Komunalne osady ściekowe mogą być stosowane jeżeli zawartość metali ciężkich
w wierzchniej warstwie gruntu na którym mają być stosowane osady nie przekracza
dopuszczalnych wartości.
• Komunalne osady ściekowe mogą być stosowane poza okresem wegetacji roślin
przeznaczonych do bezpośredniego spożycia przez ludzi.
• Dawka osadu ściekowego zależy od rodzaju gruntu, sposobu użytkowania gruntu ,
jakości komunalnego osadu ściekowego i gleby oraz zapotrzebowania roślin na
fosfor i azot.
Dla gruntów na których mają być stosowane osady ściekowe należy ustalić potrzeby
nawożenia uwzględniający rodzaj gruntu, sposób jego użytkowania,
jakość komunalnego osadu ściekowego i gleby oraz zapotrzebowania roślin na fosfor
gruntów azot.
• Zastosowana dawka osadu nigdy nie powinna jednak przekraczać maksymalnych
dawek określonych w rozporządzeniu. Przy rolniczym wykorzystaniu nie może
przekraczać 3 Mg s.m./ha/rok lub przy stosowaniu 1 raz na 3 lata nie może
przekraczać 9 Mg s.m./ha.
(sucha masa podawana jest w wynikach badań osadu).
• Komunalne osady ściekowe muszą być wymieszane z gruntem niezwłocznie po
przetransportowaniu na nieruchomość gruntową, na której mają być one stosowane.
Warunki wykorzystania osadów ściekowych określone są w art. 53 ust. 1 Ustawy z
dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (tekst jednolity Dz.U.2010.185.1243 z
oraz w Rozporządzeniu Ministra
późniejszymi zmianami) – art. 43 ust. 1
Środowiskaz dnia 13 lipca 2010 r. w sprawie komunalnych osadów ściekowych
(Dz.U.2010.137.).
Zagrożenia
Obecna struktura odpadów komunalnych niesie ze sobą wiele substancji
niebezpiecznych dla środowiska znajdujących się w odpadach z gospodarstw
domowych, rolnictwa, ogrodnictwa.
Nieuporządkowana gospodarka odpadami stwarza potencjalne zagrożenie
zanieczyszczenia wszystkich elementów środowiska poprzez:
-przenikanie zanieczyszczeń zawartych w odpadach do gleb oraz wód
powierzchniowych i podziemnych,
- zanieczyszczenie powietrza w wyniku praktyk spalania odpadów,
- zaśmiecenie powierzchni ziemi w wyniku „dzikiego” porzucania odpadów,
- niewłaściwe wykorzystanie osadów ściekowych w rolnictwie,
54
55
Kierunki działań do roku 2016.
Dla osiągnięcia założonych celów i ograniczenia zagrożeń z tytułu wytwarzania
odpadów konieczne jest podjęcie w szczególności następujących działań:
-wprowadzenie systemowej gospodarki odpadami z wykorzystaniem potencjału
organizacyjnego z dostosowaniem jej elementów do układu ponad gminnego,
-podnoszenie świadomości społeczeństwa w zakresie minimalizacji wytwarzania
odpadów i sposobu gospodarowania odpadami.
- rozwój systemów zorganizowanego odbierania i zbierania odpadów komunalnych,
w tym segregacji odpadów z wyodrębnieniem odpadów niebezpiecznych zawartych
w odpadach komunalnych,
-udział w budowie i rozbudowie Regionalnej Instalacji Przetwarzania Odpadów
Komunalnych w Rogóźnie,
- urządzenie Punktu selektywnego zbierania odpadów komunalnych –PSZOK.
- identyfikacja i likwidacja „dzikich” składowisk odpadów.
- sukcesywne usuwanie wyrobów azbestowych,
- eliminowanie praktyk spalania odpadów w paleniskach domowych i na powierzchni
ziemi,
-przestrzeganie zasad właściwego wykorzystania osadów ściekowych.
8.5. Powierzchnia ziemi i gleby.
Cel średniookresowy do roku 2020.
Ochrona i racjonalne wykorzystanie gleb, ograniczenie negatywnego
oddziaływania procesów gospodarczych na środowisko glebowe oraz
rekultywacja terenów zdegradowanych.
Podstawowym zadaniem w zakresie ochrony gleb będą działania prewencyjne
( gospodarka rolna przeciwdziałająca erozji gleb, rozwój rolnictwa ekologicznego,
racjonalne stosowanie nawozów i środków ochrony roślin, planowanie przestrzenne
uwzględniające ochronę gleb).
Stan wyjściowy.
Powierzchnia ziemi jest w różnym stopniu przekształcona przez czynniki
antropogeniczne i naturalne. Do czynników naturalnych należą głównie: erozja
wodna i wietrzna powierzchni ziemi, zalewanie gruntów. Do czynników
antropogenicznych należą zanieczyszczenia: komunalne, przemysłowe, rolnicze,
komunikacyjne, urbanizacja terenu, pozyskiwanie kopalin. Zanieczyszczenie gleb jest
potencjalnym zagrożeniem zanieczyszczenia wód powierzchniowych i gruntowych.
Czynniki zagrożenia.
Do podstawowych czynników zagrożenia zanieczyszczenia powierzchni ziemi oraz
gleb w obszarze Gminy Bełżec należą:
• rolnicze użytkowanie gruntów na znacznym obszarze strefy spływowej do doliny
rzeki Kryniczki powodujące gwałtowny spływ powierzchniowy wód roztopowych i
opadowych,
55
56
• przypadki „dzikiego” pozyskiwania surowców naturalnych powodujące
degradację mechaniczną terenów,
• zanieczyszczanie gleb związkami chemicznymi, w tym metalami ciężkimi w
terenach zabudowanych, wzdłuż dróg oraz w obszarach intensywnie
użytkowanych rolniczo /nieprawidłowe dawkowanie nawozów, chemizacja/,
• zanieczyszczanie gleb ściekami bytowymi odprowadzanymi do ziemi w obszarach
osadnictwa nie posiadających systemów kanalizacyjnych,
• zanieczyszczenie gleb odciekami z obornika lub kiszonek pryzmowanych na
nieuszczelnionym podłożu,
• zanieczyszczenia gleb wodami deszczowymi z koron dróg lub terenów
przemysłowych,
• zalewanie gruntów w okresie wiosennym w dolinie rz. Kryniczka,
Kierunki działań do roku 2016.
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Zagrożenia powierzchni ziemi i gleb należy ograniczyć poprzez:
zakładanie pasów zadrzewień i zakrzaczeń śródpolnych, na liniach spływu wód,
ograniczenie procesów degradacji gleb związanych z erozją występującą na
ok.10% gruntów,
eliminowanie nowej zabudowy na gruntach ornych wyższych klas bonitacyjnych,
utrzymanie miedz, wysepek leśnych, wzbogacaniu zadrzewień i zakrzywień
śródpolnych,
zmianę układu pól i dróg dojazdowych do pól na poprzecznostokowy,
projektowanie ewentualnych scaleń z uwględnieniem zjawisk erozyjnych oraz
potrzeb ochrony przyrody,
realizację w gospodarstwach rolnych prowadzących produkcję zwierzęcą
,zgodnie z wymogiem ustawy o nawozach i nawożeniu, płyt obornikowych i
szczelnych zbiorników na gnojowicę o pojemności co najmniej 6-miesięcznej,
bieżącą likwidacja „dzikich” wysypisk odpadów,
renaturyzacja gleb poprzez wapnowanie, nawożenie i odpowiednie procesy
agrotechniczne.
uwzględnianie w planach zagospodarowania przestrzennego obszarów
wyłączonych z eksploatacji surowców mineralnych,
przestrzeganie procedur ocen oddziaływania na środowisko dla obiektów
mogących powodować znaczące oddziaływanie na środowisko,
8.6. Lasy.
Cel średniookresowy do roku 2020.
Cel: Zwiększenie lesistości gminy oraz rozwijanie trwale zrównoważonej,
wielofunkcyjnej gospodarki leśnej
Lasy stanowią 33,57% powierzchni gminy, odgrywają znaczącą rolę w strukturze
przyrodniczej gminy i regionu, są ważnym ogniwem łączącym główne komponenty
środowiska przyrodniczego oraz stanowią cenny składnik wszystkich form ochrony
przyrody i krajobrazu. Ponadto obszary leśne spełniają funkcje: ekologiczne,
społeczne , rekreacyjne, społeczne.
56
57
Lasy stanowią ważny element infrastruktury gminy w wymiarze ekonomicznym
i ekologicznym. Stanowią niezbędny, jeśli nie główny czynnik równowagi
ekologicznej i siedlisko większości dzikich gatunków roślin i zwierząt oraz
stanowiąc różnorodności biologicznej gminy.
Lasy spełniają funkcje:
• ekologiczne (ochronne) i mają istotne znaczenie gospodarcze i społeczne,
powodują retencję i stabilizację warunków wodnych, zmniejszają zagrożenie
powodziowe, łagodzą okresowe niedobory wód, regulują klimat oraz
poprawiają warunki zdrowotne społeczeństwa poprzez redukcję zanieczyszczeń
powietrza,
• produkcyjne – są odnawialnym surowcem ekologicznym (produkcja drewna),
warunkują rozwój wielu branż gospodarki i mają wpływ na poprawę efektu
cieplarnianego (akumulacja węgla atmosferycznego),
•
społeczne – zapewniają miejsca pracy w sektorze leśnym i poza nim,
stanowią teren wypoczynku, turystyki i rekreacji zdrowia człowieka a także
służą rozwojowi kultury i edukacji ekologicznej.
Czynniki zagrożenia
AE BIOTYCZNE ANTROPOGENICZNE
Według syntetycznej oceny stanu zagrożenia lasów w Polsce zawartej w „Raporcie
o stanie lasów” –2012 opracowanym w na zlecenie Generalnej Dyrekcji Lasów
główne czynniki zagrożenia dla lasów mają pochodzenie:
Abiotyczne – wynikające z :
Czynników atmosferycznych tj.:
a/ anomalie pogodowe ( ciepłe zimy, niskie temperatury, późne przymrozki, upalne
lata, obfity śnieg i szadź, huragany
b/termiczno-wilgotnościowe ( niedobór wilgoci, powodzie, wiatr i huragany),
Właściwości gleby tj:
b/ wilgotnościowe( niski poziom wód gruntowych), gleby piszczyste
Biotyczne wynikające z:
Struktury drzewostanów.
a/ skład gatunkowy ( dominacja gatunków iglastych)
b/ niezgodność z siedliskiem ( drzewostany iglaste na siedliskach lessowych),
Szkodniki, choroby grzybowe.,
Antropogeniczne.
- Zanieczyszczenia powietrza ( energetyka, gospodarka komunalna, l transport),
- Zanieczyszczenie wód i gleb ( przemysł, gospodarka komunalna, rolnictwo).
- Przekształcenia powierzchni ziemi ( eksploatacja surowców naturalnych),
- Pożary lasu
- Szkodnictwo leśne ( kłusownictwo i kradzieże, nadmierna rekreacja,l masowe
grzybobrania
57
58
- Niewłaściwa gospodarka leśna (schematyczne postępowanie, l nadmierne
użytkowanie, zaniechanie pielęgnacji
Kierunki działań do roku 2016.
Podstawą działań w gospodarce leśnej na terenie gminy jest racjonalne użytkowanie
zasobów leśnych poprzez kształtowanie właściwej struktury lasów (gatunkowej i
wiekowej) i ich wykorzystania gospodarczego w sposób zapewniający zachowanie
ich bogactwa biologicznego,
wysokiej produkcyjności oraz potencjału
regeneracyjnego.
W utrzymaniu właściwej funkcji lasów największe znaczenie mają działania związane
z ochroną różnorodności biologicznej, poprzez ochronę najwartościowszych populacji
drzew leśnych, przebudowę drzewostanów pod kątem ich zgodności z siedliskiem,
zwiększanie odporności na szkodliwe emisje przemysłowe.
Podstawowym i najważniejszym celem jest uzyskanie drzewostanów o najlepszych
cechach genetycznych i jakościowych, odpornych na działanie czynników
biotycznych (owady, grzyby) i abiotycznych (wiatry, zanieczyszczenia powietrza, itp.).
Dla doskonalenia procesu włączenia społeczeństwa w zagadnienie gospodarki leśnej
należy kontynuować edukację leśną wśród właścicieli lasów prywatnych.
Polityka leśna (zrównoważona) zakłada odejście od surowcowego modelu
gospodarowania w kierunku rozwijania zrównoważonej wielofunkcyjnej gospodarki
leśnej, której podstawowym elementem jest także ochrona różnorodności
biologicznej w lasach i wytycza cele:
1) Stałe powiększanie zasobów leśnych.
2) Kształtowanie lasu wielofunkcyjnego – poprawa funkcji wodochronnej,
klimatwórczej i glebochronnej.
3) Zachowanie zdrowotności i żywotności ekosystemów leśnych.
4) Ochrona i powiększanie biologicznej różnorodności lasów na poziomie
genetycznym, gatunkowym i ekosystemowym.
5) Zapewnienie lasom i zadrzewieniem właściwego znaczenia w planowaniu
przestrzennym gminy, w tym kształtowaniu granicy polno – leśnej i w ochronie
krajobrazu.
6) Utrzymywania funkcji lasów.
7) Wdrażanie monitoringu stanu lasów wzmacnianie funkcji lasów (komunikacja
społeczna i edukacja).
Realizując strategię działań w zakresie gospodarki leśnej zawartą „Programie
ochrony środowiska dla woj. Lubelskiego 2012-2015 główne kierunki działań w
zakresie utrzymania właściwej funkcji lasów gminie to w szczególności:
- Realizacja gospodarki leśnej w oparciu o plany urządzenia lasów i uproszczone
plany urządzenia lasów, w tym ich aktualizacja.
- Ujmowanie w opracowywanych (zmienianych)
miejscowych planach
zagospodarowania przestrzennego gruntów do zalesień , z uwzględnieniem
uwarunkowań przyrodniczo-krajobrazowych.
- Zalesianie nowych terenów z uwzględnieniem uwarunkowań przyrodniczokrajobrazowych
- Zwiększenie powierzchni lasów ochronnych na terenach lasów prywatnych.
58
59
- Tworzenie spójnych kompleksów leśnych, szczególnie w obszarze korytarzy
ekologicznych i wododziałów.
- Systematyczna zmiana struktury wiekowej i składu gatunkowego drzewostanów, w
celu dostosowania ich do charakteru siedliska i zwiększenia różnorodności
genetyczneji biologicznej biocenoz leśnych.
- Restytucja i rehabilitacja ekosystemów leśnych, uszkodzonych w wyniku działania
czynników abiotycznych i biotycznych.
- Kontynuowanie przebudowy drzewostanów zniekształconych lub uszkodzonych w
wyniku działalności człowieka.
9. Kontynuacja i rozwój monitoringu środowiska leśnego w celu rozpoznania stanu
lasu, przeciwdziałania pożarom, rozwojowi szkodników i chorób.
10. Prowadzenie edukacji na rzecz zrównoważonego rozwoju przez nadleśnictwa
(tworzenie izb przyrodniczych, leśnych ścieżek dydaktycznych).
11. Realizacja zadań z zakresu gospodarki wodnej na terenach leśnych (np. budowa
zbiorników retencyjnych).
12. Ochrona różnorodności biologicznej w lasach prywatnych.
14.1. Minimalizowanie przeznaczania gruntów leśnych na cele nieleśne.
8.7. Promieniowanie elektromagnetyczne.
Cel średniookresowy do roku 2020.
Stała kontrola źródeł pól elektromagnetycznych
Zagrożenie ze strony oddziaływania pól elektromagnetycznych nie jest problemem w
Gminie Bełżec, niemniej jednak w celach prewencyjnych konieczna jest kontynuacja
systematycznej kontroli poziomów pól elektromagnetycznych źródeł istniejących oraz
działania prewencyjne na etapie planowania przestrzennego.
Stan wyjściowy
Promieniowanie elektromagnetyczne niejonizujące.
Promieniowanie elektromagnetyczne niejonizujące jest promieniowaniem
sztucznym, występującym w postaci fal elekromagnetycznych, powstających w
wyniku
działalności
człowieka.
Głównymi
źródłami
emitującymi
pole
elektromagnetyczne są: stacje elektroenergetyczne i napowietrzne linie
elektroenergetyczne oraz urządzenia stacji radiokomunikacyjnych (stacje nadawcze
radiowo – telewizyjne, stacje bazowe telefonii komórkowej) oraz urządzenia
radionawigacyjne i radiolokacyjne /np. radary/.
Podstawowym aktem prawnym w zakresie ochrony przed promieniowaniem jest
ustawa Prawo ochrony środowiska oraz rozporządzenie Ministra Środowiska, z dnia
30 października 2003 roku, w sprawie szczegółowych dopuszczalnych poziomów pól
elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych
poziomów. (Dz. U. Nr 192, poz. 1883). Najliczniejszą grupą realizowanych lub
istniejących obiektów, emitujących pola elektromagnetyczne są linie energetyczne
oraz stacje bazowe telefonii komórkowej.
Podstawowy system zasilania gminy w energię elektryczną stanowi układ SN
15 kV. Istnieją lub są projektowane stacje telefonii komórkowych.
59
60
Przez teren gminy przebiega
magistrala telekomunikacyjna światłowodowa,
włączona do krajowego systemu łączności przewodowej. Sieć telekomunikacyjna
istnieje w całej gminie. Jest wyposażona w nowoczesną centralę cyfrową i
sukcesywnie rozbudowywana.
W gminie znajdują się 2 stacje przekaźnikowe telefonii komórkowej zlokalizowane w
m. Bełżec poza terenami zabudowy mieszkaniowej.
Pomiary promieniowania elektromagnetycznego niejonizującego sztucznego
prowadzone w 2006r. w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska w rejonie linii
energetycznych wysokich napięć oraz wybranych stacji telefonii komórkowych nie
wykazały przekroczeń dopuszczalnych poziomów w miejscach dostępnych dla ludzi.
Część radiolinii z dniem 2007.08.31 została wyłączona z wykazu instalacji, które
mogą znacząco oddziaływać na środowisko /rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9
listopada 2004 r. w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco
oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z
kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na
środowisko /Dz.U.04.257.2573 zm.Dz.U.07.158.1105/.
Zagrożenia.
Urządzenia stosowane w energetyce oraz w nowoczesnych systemach
telekomunikacyjnych, tj. przewody linii elektromagnetycznych lub anteny nadawcze
stacji bazowych wytwarzają i wypromieniowują energię elektromagnetyczną. Energia
ta, mimo braku możliwości jonizacji cząsteczek może wywołać w organizmach
żywych, w tym u ludzi efekty biologiczne. Wysokie częstotliwości i natężenia mogą
powodować powstawanie tzw. Efektu termicznego, który objawia się podwyższeniem
ciepłoty tkanek, a następnie zaburzeniem reakcji biochemicznych w komórkach.
Opisany wpływ na organizmy żywe może wystąpić jedynie w przypadku
kilkunastokrotnego
przekroczenia
wartości
dopuszczalnych
poziomów
promieniowania niejonizującego i długotrwałej ekspozycji na promieniowanie. Przy
długotrwałym oddziaływaniu pól elektromagnetycznych o zbyt dużych poziomach
mogą wystąpić również inne zakłócenia w funkcjonowaniu organizmu /układu
nerwowego, układu krążenia, zmniejszenie odporności organizmu/.
Kierunki działań do roku 2016.
W celu uniknięcia ewentualnych negatywnych skutków ubocznych konieczna jest
ochrona człowieka przed polami elektromagnetycznymi poprzez wyeliminowanie
możliwości występowania obszarów, na których wypromieniowywane pola
elektromagnetycznych mają wartości wyższe od dopuszczalnych. Ochrona taka jest
możliwa w drodze separacji przestrzennej miejsc przebywania. Ludzi w obszarach o
wartościach pól elektromagnetycznych wyższych od dopuszczalnych, określonych w
stosownych przepisach. Anteny powinny być instalowane w przestrzeni niedostępnej
dla ludzi – na wysokości około 30-40m. Promieniowanie ponadnormatywne
występuje na wysokości montażu anten w promieniu kilkudziesięciu metrów od
masztu.
W przypadku stacji radiowo – nadawczych, w tym stacji bazowych telefonii
komórkowej, separacja sprowadza się głównie do takiego usytuowania anten
nadawczych, aby pola ewentualnie docierające do miejsc przebywania ludzi, były
całkowicie bezpieczne dla ich zdrowia.
60
61
W przypadku linii energetycznych w miejscowych planach zagospodarowania
przestrzennego wyznacza się strefy bezpieczeństwa z zakazem lokalizacji obiektów
budowlanych przeznaczonych na stały pobyt ludzi:
• od linii o napięciu 400 kV-40 m od osi /pas 80,0m/,
• od linii o napięciu 220kV –36,5m od osi / pas 73m/,
• od linii o napięciu 110 kV-18 m od osi / pas 36,0m/,
• od linii o napięciu 15kV – 7,5 m od osi /pas 15,0m/.
8.8. Ochrona istniejących obszarów i obiektów prawnie chronionych
Cel średniookresowy do roku 2020.
Zachowanie i wzmocnienie różnorodności biologicznej i krajobrazowej gminy
Powyższy cel jest spójny z „:Programem ochrony środowiska województwa
lubelskiego na lata 2012-2015 z perspektywą do roku 2019”oraz „Strategią rozwoju
województwa lubelskiego na lata 2006-2020”, która w uzasadnieniu celu podaje, że
„walory środowiska przyrodniczego i krajobraz kulturowy należą do najważniejszych
potencjałów endogenicznych regionu, stanowią jego mocną stronę i szansę rozwoju”.
Stan wyjściowy.
Obszarami i obiektami prawnie chronionymi na terenie gminy są
1. Obszar Natura 2000-Roztocze,
2. Obszaru Natura 2000- Dolina Sołokiji,
3. Pomniki przyrody
Europejska Sieć Ekologiczna Natura 2000 jest systemem ochrony zagrożonych
składników różnorodności biologicznej kontynentu europejskiego, wdrażanym od
1992 r. w sposób spójny pod względem metodycznym i organizacyjnym na terytorium
wszystkich państw członkowskich Unii Europejskiej.
Celem utworzenia sieci Natura 2000 jest zachowanie zarówno zagrożonych
wyginięciem siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt w skali Europy,
ale też typowych, wciąż jeszcze powszechnie występujących siedlisk przyrodniczych,
charakterystycznych dla 9 regionów biogeograficznych (tj. alpejskiego, atlantyckiego,
borealnego,
kontynentalnego,
panońskiego,
makaronezyjskiego,
śródziemnomorskiego, stepowego i czarnomorskiego). W Polsce występują 2
regiony: kontynentalny (96 % powierzchni kraju) i alpejski (4 % powierzchni kraju).
Podstawą prawną tworzenia sieci Natura 2000 jest dyrektywa Rady 79/409/EWG z
dnia 2 kwietnia 1979 roku w sprawie ochrony dzikich ptaków i dyrektywa Rady
92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 roku w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych
oraz dzikiej fauny i flory, które zostały transponowane do polskiego prawa, głównie
do ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody.
Sieć Natura 2000 tworzą dwa typy obszarów:
- obszary specjalnej ochrony ptaków OSO,
- specjalne obszary ochrony siedlisk SOO.
Podstawą wyznaczania obszarów Natura 2000 są kryteria naukowe.
61
62
Dyrektywa Siedliskowa nie określa sposobów ochrony poszczególnych siedlisk i
gatunków, ale nakazuje zachowanie tzw. Właściwego stanu ich ochrony.
W odniesieniu do siedliska przyrodniczego oznacza to, że:
- naturalny jego zasięg nie zmniejsza się;
- zachowuje ono specyficzną strukturę i swoje funkcje ekologiczne;
- stan zachowania typowych dla niego gatunków jest właściwy.
W odniesieniu do gatunków właściwy stan ochrony oznacza natomiast, że:
- zachowana zostaje liczebność populacji, gwarantująca jej utrzymanie się w
biocenozie przez dłuższy czas;
- naturalny zasięg gatunku nie zmniejsza się; pozostaje zachowana
wystarczająco duża powierzchnia siedliska gatunku.
Główną zasadą odnoszącą się do obszarów Natura 2000 jest eliminowanie działań
mogących w znaczący sposób pogorszyć stan siedlisk przyrodniczych oraz siedlisk
gatunków roślin i zwierząt, a także w znaczący sposób wpłynąć negatywnie na
rośliny i zwierzęta gatunków, dla których ochrony został wyznaczony obszar Natura
2000 (art. 33.1 ustawy o ochronie przyrody). Zasadę tą stosuje się nie tylko do już
zatwierdzonych obszarów, ale również do projektowanych obszarów Natura 2000,
znajdujących się zarówno na liście opracowanej przez Ministra Środowiska, jak i na
innych listach oficjalnie zgłoszonych do Komisji Europejskiej (Shadow List). Zakaz
odnoszący się do obszarów projektowanych obowiązuje do czasu odmowy ich
zatwierdzenia albo do czasu zatwierdzenia tych obszarów przez Komisję Europejską
jako obszary Natura 2000, a następnie ich wyznaczenia przez Ministra Środowiska w
drodze rozporządzenia.
Druga bardzo ważna zasada odnoszącą się do obszarów Natura 2000 mówi, iż
projekty planów ochrony i projekty zmian do przyjętych planów oraz planowane
przedsięwzięcia, które nie są bezpośrednio związane z ochroną obszarów Natura
2000 lub projektowanych obszarów Natura 2000, ani też nie wynikają z potrzeb tej
ochrony, a które mogą znacząco oddziaływać na te obszary, wymagają
przeprowadzenia postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko, czyli
sprawdzenia rodzaju i skali zagrożenia, jakie mogą wywołać te działania. Obowiązek
ten wynika z zapisów ustawy o ochronie przyrody, ale zasady takiego postępowania
określone zostały w ustawie z dnia 3.10.2008 r o udostępnieniu informacji o
środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o
ocenach oddziaływania na środowisko ( Dz.U.Nr 199, poz 1227 z 2008 r, z późn. zm)
Bardzo istotne jest bowiem, by na obszary Natura 2000 nie wprowadzać nowych
zagrożeń, nie uruchamiać żadnej uciążliwej dla środowiska działalności.
Ochrona siedlisk i gatunków nie jest zależna wyłącznie od typowych działań z
dziedziny ochrony przyrody, a więc działań bezpośrednio nakierowanych na ochronę
tych walorów przyrodniczych, choć są one bardzo ważne, ale w dużym stopniu od
sposobów gospodarowania na tych obszarach. Bardzo istotne dla ochrony tych
walorów jest uwzględnianie w gospodarce rolnej, leśnej, wodnej, rybackiej potrzeb
ochrony tych walorów, między innymi poprzez prowadzenie działań gospodarczych w
tych dziedzinach metodami sprzyjającymi ochronie siedlisk i gatunków uznanych za
ważne dla całej Europy i poprzez niedopuszczanie do nadmiernej intensyfikacji
działań w tych dziedzinach.
Kierunki działań do roku 2016.
Najważniejszymi instrumentami realizacji celów sieci Natura 2000 są Plany zadań
62
63
ochronnych lub Plany ochrony obszarów oraz oceny oddziaływania na środowisko.
Działania ochronne winny uwzględniać wymogi gospodarcze, społeczne i kulturowe
oraz cechy regionalne i lokalne danego obszaru Natura 2000.
Zgodnie z art. 28 i 29 ustawy o ochronie przyrody dla obszarów Natura 2000 w
terminie 6 lat od ustanowienia obszaru opracowywane są Plany zadań ochronnych
(PZO) lub Plany ochrony obszarów (PO). Organem odpowiedzialnym za
opracowanie i sprawującym nadzór jest Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska.
Plany zadań ochronnych zostaną wykonane zgodnie z art. 28 ustawy z dnia 16
kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody oraz Rozporządzeniem Ministra Środowiska z
dnia 17 lutego 2010 r. w sprawie sporządzania projektu planu zadań ochronnych dla
obszaru Natura 2000 (Dz. U. nr 34, poz. 186). Plan zadań ochronnych jest
wprowadzany zarządzeniem Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska na okres
10 lat, natomiast Plan ochrony rozporządzeniem Ministra Środowiska na okres 20 lat.
Szczególnie ważne i obligatoryjne w świetle ustawy o ochronie przyrody jest
zapewnienie możliwości udziału w powstawaniu projektu PZO „zainteresowanym
osobom i podmiotom prowadzącym działalność w obrębie siedlisk przyrodniczych i siedlisk
gatunków
chronionych
w
obszarze”.
Pojęcie „prowadzenia działalności w obrębie siedlisk” należy interpretować szeroko —
włączając wszystkie osoby i podmioty, na których działalność ochronna siedlisk i
gatunków w obszarze Natura 2000 wywrze wpływ. Do tej grupy należy zawsze
zaliczyć (stosownie do uwarunkowań obszaru):
a) gminy,
b) starostwo powiatowe,
c) marszałka województwa i geologa wojewódzkiego,
d) nadleśnictwo,
e) organ sprawujący nadzór nad lasami niepaństwowymi,
i) RZGW i innych zarządców wód, np. WZMiUW,
- użytkowników obwodów rybackich, użytkowników stawów rybnych,
- lokalny i regionalny organ Polskiego Związku Wędkarskiego,
- lokalne koło Polskiego Związku Łowieckiego,
PZO jest instrumentem podstawowym, a pogłębiony plan ochrony jest sporządzany
tylko tam, gdzie jest taka potrzeba. Analiza tej potrzeby następuje w toku
sporządzania planu zadań w ramach PZO. Plan zadań ochronnych (PZO) jest
narzędziem do skutecznej ochrony obszaru Natura 2000.
Plan zadań ochronnych będzie określał, jakie działania należy podjąć, aby zachować
przedmioty ochrony danego obszaru Natura 2000 oraz będzie wskazywał, z jakiego
sposobu użytkowania i zagospodarowania należałoby zrezygnować. W związku z
powyższym w planie zadań ochronnych znajdą się również wskazania do
miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, studiów uwarunkowań i
kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin oraz innych dokumentów
planistycznych. Celem tego elementu PZO jest przede wszystkim usunięcie „pułapek
na inwestorów” – tj. sytuacji, w których realizacja istniejących studiów i planów
zagospodarowania przestrzennego, nie poddanych w chwili ich powstawania
właściwej ocenie strategicznej w zakresie oddziaływania na obszar Natura 2000,
powodowałyby w konsekwencji istotne negatywne oddziaływanie na obszar Natura
2000. Sytuacja taka może dotyczyć np. planów lub studiów, które zostały np.
ustanowione przed wejściem Polski do UE albo ustanowione nawet po tym terminie,
lecz bez właściwej i kompetentnej oceny skutków dla obszaru Natura 2000 (lub też
ustanowione w czasie, gdy wyznaczenie obszaru Natura 2000 opóźniało się).
63
64
Sytuacja taka sprawia, że studium lub plan zagospodarowania przestrzennego staje
się niewykonalny ze względu na przepisy chroniące obszar Natura 2000. Opierający
się na takim planie inwestor może znaleźć się w sytuacji, gdy zgodna z planem
inwestycja nie będzie mogła zostać dopuszczona do realizacji. W tej części PZO
powinno, na podstawie zebranej wiedzy, zidentyfikować w jak najszerszym zakresie
takie sytuacje.
Należy zwrócić uwagę, że potrzeba zmiany istniejącego planu zagospodarowania
przestrzennego może być zidentyfikowana wtedy i tylko wtedy, gdy skutkiem
realizacji takiego planu lub studium byłoby znaczące negatywne oddziaływanie na
obszar Natura 2000 z punktu widzenia celów ochrony obszaru, a więc istotne
negatywne oddziaływanie na przedmioty ochrony (pogorszenie parametrów i
wskaźników stanu ochrony), naruszenie integralności obszaru lub jego powiązań z
obszarami sąsiednimi.
Identyfikacja w PZO potrzeby zmiany istniejącego planu zagospodarowania
przestrzennego nie pociąga za sobą obowiązku prawnego dokonania przez gminę
takiej zmiany. Jednak identyfikacja taka będzie sygnałem, że zrealizowanie ustaleń
takiego planu może napotkać na trudności w postępowaniach administracyjnych.
Wskazania do zmian w obowiązującym studium uwarunkowań i kierunków
zagospodarowania przestrzennego mogą, w razie potrzeby, zawierać również
wskazania „pozytywne”, np. w formie wskazania terenów, które z punktu widzenia
ochrony obszaru Natura 2000 mogą bez przeszkód być przeznaczone pod określone
inwestycje.
Zgodnie z zasadą przezorności, ryzyko wystąpienia znaczącego negatywnego
oddziaływania, którego na podstawie dostępnej wiedzy nie da się wykluczyć —
traktowane powinno być jako istotne negatywne oddziaływanie.
Wskazania mogą dotyczyć zarówno studiów i planów obejmujących tereny w
granicach obszaru Natura 2000, jak i dotyczących terenów poza tym obszarem, ale
tylko w takim zakresie, w jakim te studia i plany oddziaływałyby negatywnie na
obszar.
W podejściu do środowiska, w tym do obszarów Natura 2000, obowiązuje tzw.
Zasada ostrożności. Jest to wiążąca zasada zapisana w art. 191 ust. 2 Traktatu o
funkcjonowaniu Unii Europejskiej, który na mocy Traktatu Ateńskiego i art 87
Konstytucji RP jest źródłem prawa również w Polsce. Zasada przezorności oznacza,
że „nie rozwiane wątpliwości muszą być interpretowane zawsze na korzyść
środowiska przyrodniczego”.
Reakcja osobników danego gatunku czy reakcja całego ekosystemu zależy
nie tylko od bezpośredniego oddziaływania na nie czynników szkodliwych, ale też od
oddziaływania pośredniego, a więc takiego, które prowadzi do zmian siedlisk i cech
fizycznych środowiska. Te oddziaływania, przede wszystkim antropogeniczne,
powodują bowiem zmiany stosunków wodnych i klimatycznych oraz jakości gleb,
czyli podstawowych, istotnych dla organizmów żywych składników środowiska.
Skutkami takich zmian są zanikanie i zmiany siedlisk bądź przekształcanie się ich w
inne. To z kolei jest przyczyną utraty przestrzeni życiowej albo pogarszania się
warunków życia organizmów, w tym możliwości zdobywania pożywienia i wody.
Nie tylko zagrożenia wywoływane działalnością człowieka mogą wywierać
wpływ na szanse przetrwania siedlisk i gatunków. Także zanik takiej działalności i
uruchomienie się procesów naturalnych wpływa negatywnie na konkretne siedliska
(np. poprzez zjawisko sukcesji). Podobnie oddziałują gwałtowne zjawiska
przyrodnicze (np. huragany czy powodzie), ponieważ mogą spowodować zanik
64
65
siedlisk i gatunków, które nie zawsze w sposób naturalny się odtworzą, w każdym
razie w dającej się przewidzieć perspektywie czasowej.
Istotne zagrożenia dla siedlisk i gatunków to występujące obecnie trendy zmian w
zagospodarowaniu przestrzennym i gospodarce rolnej oraz obecna działalność
szkodliwa dla siedlisk. Do takiej działalności należą:
niewłaściwa gospodarka leśna, rolna, łowiecka,
nieodpowiednio
prowadzone
gospodarowanie
wodą
i
ochrona
przeciwpowodziowa,
przerywanie korytarzy ekologicznych umożliwiających trwanie populacji o dużych
zasięgach przez liniowe inwestycje infrastrukturalne (drogi, gazociągi, linie
energetyczne),
przemysłowa energetyka odnawialna,
rozprzestrzenianie się obszarów zabudowanych i zainwestowanych,
zagospodarowywanie „nieużytków,
lokalne uszkodzenia – rezultat niezorganizowanej turystyki
8.9. Obszary ochrony planistycznej .
Do obszarów ochrony planistycznej na terenie gminy należą:
- Obszar Krajowej sieci ekologiczna ECONET-POLSKA,
- Obszar ochrony zbiornika wód śródlądowych GZWP Nr 407 Niecka Lubelska
( Chełm – Zamość),
- System Przyrodniczy Gminy .
Krajowa sieć ekologiczna ECONET-POLSKA
Obszar gminy znajduje się w klasyfikacji Europejskiej Sieci Ekologicznej ECONET.
Krajowa sieć ekologiczna ECONET-POLSKA jest wielkoprzestrzennym systemem
obszarów węzłowych najlepiej zachowanych pod względem przyrodniczym i
reprezentatywnych dla różnych regionów przyrodniczych kraju, wzajemnie ze sobą
powiązanych korytarzami ekologicznymi, które zapewniają ciągłość więzi
przyrodniczych w obrębie tego systemu.”
Sieć ECONET-POLSKA składa się z obszarów węzłowych i łączących je korytarzy
ekologicznych, wyznaczonych na podstawie takich kryteriów, jak naturalność,
różnorodność, reprezentatywność, rzadkość i wielkość.
Zagrożenia
Oddziaływanie człowieka powoduje negatywne zjawiska w środowisku naturalnym w
wyniku:
- braku dostatecznej infrastruktury turystycznej,
-„dzikie zagospodarowanie” pod kątem turystycznym obszarów cennych
przyrodniczo,
- niszczenie obszarów cennych przyrodniczo w wyniku niezorganizowanej turystyki,
- przekształcenie terenu w wyniku eksploatacji złóż naturalnych,
- przekształcenie naturalnych zbiorowisk roślinnych (lasów, łąk) na grunty orne
wykorzystywane w produkcji rolnej,
- przekształcenie dolin cieków wodnych powodujące zmiany w stosunkach glebowo
–wodnych i osuszanie terenów a tym samym obniżanie poziomu wód podziemnych,
-zanieczyszczenie środowiska, a zwłaszcza wód odprowadzaniem nie
oczyszczonych ścieków,
65
66
- zanieczyszczenie środowiska, a szczególnie lasów i nieużytków odpadami (tzw.
dzikie wysypiska śmieci).
Kierunki działań do roku 2016.
- przestrzeganie racjonalnego gospodarowanie w obszarach o szczególnych
walorach przyrodniczych określonego m.p.z.p.
- kompleksowa koncepcja eksploatacji kopalin naturalnych i zagospodarowania
terenów powydobywczych,
- zapewnienie warunków w zakresie infrastruktury w obszarach wzmożonego ruchu
turystycznego,
- właściwe kształtowanie granic polno-leśnych i zalesień godnie z ustaleniami
miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego
- podnoszeniu odporności ekosystemów leśnych z uwzględnieniem wymogów
obowiązujących w lasach ochronnych,
- wykorzystanie kompensacji przyrodniczej jako narzędzia niezbędnego do
równoważenia rozwoju gospodarczego,
- ochrona gatunkowa roślin i zwierząt oraz siedlisk, które są chronione lub
zagrożone
wyginięciem,
- zabezpieczenie cennych przyrodniczo obszarów,
- utrzymanie różnorodności siedlisk przyrodniczych i siedlisk gatunków ,
- wzmocnienie znaczenia ochrony różnorodności biologicznej i krajobrazowej w
planowaniu przestrzennym,
- prowadzenie szkoleń i edukacji (formalnej i nieformalnej) w zakresie ochrony
przyrody i różnorodności biologicznej.
8.10. System przyrodniczy gminy.
Stan wyjściowy
System przyrodniczy gminy ma charakter pasmowo-wyspowy. Głównymi
elementami składowymi są doliny rzeczne i lasy. Dolina Kryniczki jest osią
hydrologiczną i ekologiczną systemu przyrodniczego gminy oraz łącznikiem z
korytarzem ekologicznym w sieci krajowej ECONET PL.
Obszary dolinne przecinają poprzecznie drogi publiczne ograniczając ich
drożność. Ponadto znajdują się one pod silną presją antropogeniczną ze względu na
miejscami obustronną zabudowę obrzeży dolin oraz zabudowy w dnie doliny.
Niekorzystne jest również użytkowanie orne gruntów w dolinie.
Ekosystemy leśne, pełniące funkcje obszarów węzłowych są również pod
znaczną presją antropogeniczną. Ekosystemy wodne to rzeki, rowy melioracyjne,
źródliska, stawy oraz liczne oczka wodne i tzw. Wymoki. Największe znaczenie ma
ekosystem rzeczny Kryniczki. Ekosystemy rzeczne miejscowo są pod presją
antropogeniczną /powierzchniowy spływ zanieczyszczeń z terenów osadniczych oraz
spłukiwanie przez wody opadowe nawozów i środków chemicznej ochrony roślin z
pól.
Ekosystemy łąkowo-torfowiskowe w dolinach rzek mogą być zagrożone na
wskutek przeznaczania terenów pod zabudowę lub oraz w wyniku sukcesji naturalnej
w kierunku zbiorowisk zaroślowych i leśnych w przypadku zaprzestania
gospodarczego łąk, zalesiania, zamiany na grunty orne.
66
67
Zagrożenia.
Zagrożeniem dla stanu i drożności systemu przyrodniczego gminy jest wzrost
antropopresji, a mianowicie:
• wprowadzanie terenów budowlanych w obszary powiązań ogniw systemu
przyrodniczego, zabudowa wylotów wąwozów i suchych dolin,
• wzrost natężenia ruchu na drogach publicznych ,
• przeznaczanie lasów na cele nieleśne,
• konserwacja rzek i urządzeń melioracji szczegółowych oraz przeciwpowodziowych
nie uwzględniająca dostatecznie wymogów ochrony przyrody,
• scalanie gruntów i likwidacja miedz śródpolnych ze zbiorowiskami stepowymi i
zbiorowiskami chwastów,
• lokalizowanie funkcji gospodarczych mogących znacząco oddziaływać na
środowisko,
• niedostatki infrastruktury technicznej i komunalnej,
Kierunki działań do roku 2016.
Zagrożenia dla stanu i drożności systemu przyrodniczego gminy mogą być
minimalizowane poprzez odpowiednie działania planistyczne, kompensacyjne i
renaturyzacyjne, a mianowicie:
• uwzględnienie zagrożenia powodziowego w dolinie rz.Kryniczki i podejmowanie
ustaleń w zakresie ograniczania zabudowy,
• odstąpienie od zabudowy istniejących luk w zabudowie lub dogęszczania
istniejącej zabudowy w miejscach powiązań systemu przyrodniczego miasta,
• wzmocnienie systemu przyrodniczego poprzez zalesienia gruntów i zadrzewień
śródpolnych,
• ochrona dolin rzecznych przed spływem nadmiaru nawozów i środków
chemicznej ochrony roślin poprzez kształtowanie zadrzewień na granicy pól
uprawnych i dolin, hamujących spływ powierzchniowy,
• realizacja przepustów ekologicznych w obszarze systemu przyrodniczego w
trakcie modernizacji lub budowy nowych odcinków dróg publicznych,
• renaturyzacja dolin rzecznych /odbudowa roślinności dolinowej, w tym lasów
łęgowych, utworzenie zatok porośniętych roślinnością wodno-błotną w brzegach w
końcowych odcinkach rowów odprowadzających wodę do rzeki z użytków rolnych
/filtr zatrzymujący związki azotu i fosforu/, złagodzenie nachylenia skarp
brzegowych, urozmaicenie biegu rzeki, odtworzenie zróżnicowania układu
pionowego rzeki, tworzenie małych akwenów na terenach zalewowych i w
korycie, tworzenie stref ekotonów /pasów roślinności brzegowej na granicy pól i
użytków zielonych w dolinie zabezpieczających przed dopływem nawozów i
środków chemicznej ochrony roślin spłukiwanych przez wody opadowe itp./
• popularyzacja energii ze źródeł odnawialnych.
Konieczna jest również realizacja zbiorowych systemów odprowadzania i
oczyszczania ścieków, gospodarka odpadami zgodna z wojewódzkim planem
gospodarki odpadami.
Znacząco niekorzystne oddziaływania na obszary NATURA 2000 jak i obszary
ochrony planistycznej może powodować lokalizacja przemysłowych instalacji
wykorzystanie alternatywnych źródeł energii, dotyczy to w szczególności energetyki
wiatrowej oraz energetyki słonecznej.
Niewłaściwa lokalizacja instalacji do pozyskiwania energii z alternatywnych źródeł
67
68
może być istotnym czynnikiem zagrożenia dla środowiska.
Ograniczenia rozwoju energetyki wiatrowej
Realizacja elektrowni wiatrowych wiąże się z: pogorszeniem walorów
krajobrazowych, wpływem na migrację ptaków wędrownych, występowaniem
uciążliwości dla ludności w postaci hałasu oraz powodowaniem niepokoju
optycznego.
Elektrownie wiatrowe nie wytwarzają dźwięków o dużym natężeniu. Problemem jest
jednak monotonność dźwięku i jego długotrwałe oddziaływanie na psychikę
człowieka. Jak wynika z badań, strefą ochronną powinien być objęty obszar ok. 500
m od masztu elektrowni o mocy do 1,65 MW. Innym czynnikiem oddziaływującym na
psychikę człowieka jest stałe poruszanie się śmigieł, powodujące niepokój optyczny.
W celu przeciwdziałania negatywnemu oddziaływaniu elektrowni wiatrowych na
migrujące ptaki zaleca się wykluczenie ich lokalizacji na szlakach stałych wędrówek.
Możliwości rozwoju energetyki wiatrowej uwarunkowane są nie tylko
występowaniem odpowiednich warunków anemologicznych, ale również regulacjami
prawnymi w zakresie ochrony przyrody i ustalonymi przez Samorząd Województwa
Lubelskiego w Planie Zagospodarowania Przestrzennego Województwa zasadami
gospodarowania przestrzenią. Ograniczenia prawne dotyczą wykluczenia inwestycji z
terenów chronionych lub dostosowania skali realizowanych przedsięwzięć do
uwarunkowań terenowych i środowiskowych. Samorząd Województwa wskazując
obszary potencjalnych lokalizacji inwestycji nawiązuje do przyjętej w Planie
Województwa polityki kształtowania przestrzeni regionu.
Wyłącza się z inwestowania energetyki wiatrowej:
- parki narodowe wraz z projektowanymi ich powiększeniami oraz istniejące i
projektowane rezerwaty przyrody, zgodnie z Ustawą z dnia 16 kwietnia 2004 r. o
ochronie przyrody i rozporządzeniami powołującymi poszczególne formy ochrony
przyrody oraz Planem Zagospodarowania Przestrzennego
Województwa Lubelskiego;
- strefy „A” ochrony uzdrowiskowej, zgodnie z Ustawą z dnia 28 lipca 2000 r. o
lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz
o gminach uzdrowiskowych
W odniesieniu do obszarów chronionych na podstawie ustawy o ochronie przyrody
wyklucza się lokalizację inwestycji mogących znacząco:
- oddziaływać na środowisko na terenie parków krajobrazowych i obszarów
chronionego krajobrazu, zgodnie rozporządzeniami zatwierdzającymi poszczególne
formy ochrony, z wyjątkiem inwestycji celu publicznego;
- pogorszyć stan siedlisk przyrodniczych oraz siedlisk gatunków fauny i flory, a także
w znaczący sposób wpłynąć na gatunki, dla których został utworzony obszar Natura
2000 (dotyczy zarówno projektowanych, jak i potencjalnych obszarów).
Ograniczeniu podlega realizacja inwestycji:
- wymagających sporządzenia raportu oddziaływania na środowisko:
- elektrowni wiatrowych o mocy nie mniejszej niż 100 MW;
- dla których może być wymagane sporządzenie raportu oddziaływania na
środowisko;
68
69
- elektrowni wiatrowych o całkowitej wysokości nie mniejszej niż 30 m negatywnie
oddziaływających na środowisko (na podstawie oceny oddziaływania na
środowisko);
- nie wymienionych powyżej, mogących znacząco oddziaływać na obszary sieci
Natura 2000 (dotyczy zarówno projektowanych, jak i potencjalnych obszarów sieci
Natura 2000).
Zgodnie z polityką przestrzenną województwa, określoną w Planie
Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Lubelskiego, nie zaleca się
lokalizacji inwestycji mogących znacząco oddziaływać na środowisko na terenie
projektowanych parków krajobrazowych i projektowanych obszarów chronionego
krajobrazu, w otulinach parków narodowych i krajobrazowych oraz w korytarzach
ekologicznych. Zalecenie to dotyczy elektrowni wiatrowych o mocy nie mniejszej niż
100 MW, a także elektrowni wiatrowych o mocy poniżej 100 MW i o całkowitej
wysokości nie mniejszej niż 30 m, negatywnie oddziałujących na środowisko (na
podstawie oceny oddziaływania na środowisko).
Ponadto należy unikać lokalizowania wiatraków na przedpolach punktów
widokowych, w osiach widokowych oraz w obrębie wnętrz krajobrazowych o dużych
walorach krajobrazu przyrodniczego lub kulturowego.
Cały teren gminy podlega ograniczeniom lokalizacji elektrowni wiatrowych ze
względu na:
- obszar NATURA 2000- ostoja ptasia,
- zachodnia i południowo- zachodnia część gminy- teren projektowanego Lubyckiego
Obszaru Chronionego Krajobrazu,
- od strony wschodniej- w odległości ok.1,5-2,0 km przebiega korytarz ekologiczny
(dolina Sołokiji),
Wojewódzki Program Rozwoju Alternatywnych Źródeł Energii dla
Województwa Lubelskiego (Biuro Planowania Przestrzennego w Lublinie
2006r.) wyklucza lokalizację zawodowej energetyki wiatrowej w granicach
administracyjnych zabudowy. Możliwe jest jednak lokalizowanie małych obiektów do
zasilania pojedynczych obiektów lub zespołów obiektów małymi elektrowniami
świderkowymi montowanymi około 5 m nad dachem lub na konstrukcji wolnostojącej
wysokości około 25m.
69
70
Rozwój energetyki słonecznej
Rejon wschodni Polski należy do drugiego z kolei ( po rejonie północnym) o
najwyższych sumach rocznego promieniowania słonecznego i rocznych zasobach
przekraczających 950 kWh/m2. Na obszarze województwa lubelskiego najlepsze
warunki solarne dla pozyskania energii słonecznej występują we wschodniej jego
części, gmina Bełżec należy do tego obszaru.
Ograniczenia rozwoju energetyki słonecznej
Możliwości rozwoju energetyki słonecznej uwarunkowane są nie tylko
występowaniem odpowiednich warunków solarnych, ale również regulacjami
prawnymi w zakresie ochrony przyrody. Ograniczenia prawne dotyczą w
szczególności dostosowania skali realizowanych przedsięwzięć do lokalnych
uwarunkowań oraz wykluczenia inwestycji na obszarach o najwyższych rygorach
ochronnych.
Wyłączenia i ograniczenia energetyki słoneczne w odniesieniu do obszarów
chronionych zgodnie z ustawą o ochronie przyrody są analogiczne jak przy
energetyce wiatrowej.
Zgodnie z Programem rozwoju alternatywnych źródeł energii wobec braku
uzasadnienia ekonomicznego lokalizowania dużych elektrowni słonecznych
(rozbudowanych systemów kolektorów słonecznych usytuowanych samodzielnie w
terenie) i możliwości ich negatywnego oddziaływania na środowisko nie zaleca się
realizacji tego typu przedsięwzięć na terenach o walorach przyrodniczych.
Należy jednak podkreślić, że ustawa Prawo ochrony środowiska nie przewiduje
ograniczania inwestycji związanych z wykorzystaniem energii słonecznej.
Małe instalacje słoneczne, realizowane na potrzeby indywidualnych użytkowników i
lokalizowane na dachach lub w obrębie posesji, nie wpływają w sposób istotny na
środowisko.
Większe typy elektrowni słonecznych natomiast mogą negatywnie oddziaływać na
krajobraz poprzez wywoływanie niepokoju optycznego, co ma szczególne znaczenie
na obszarach ochrony uzdrowiskowej i krajobrazowej. Szczególnie negatywnie mogą
oddziaływać elektrownie nastawione na przemysłowe wykorzystanie energii
słonecznej. Inwestycje takie zajmują duże powierzchnie i znacząco pogarszają
walory krajobrazowe.
Na terenie Gminy Bełżec poza obszarami zabudowy mieszkaniowej nie
występują wyłączenia terenów dotyczące lokalizacji energetyki odnawialnej.
Właściwie cały teren gminy jest obszarem ograniczenia dla tych przedsięwzięć ze
względu Obszar NATURA 2000 oraz obszar projektowanego Lubyckiego Obszaru
Chronionego Krajobrazu, z wykluczeniem instalacji mogących negatywnie
oddziaływać na gatunki i siedliska chronione na podstawie ocen oddziaływania na
środowisko.
70
71
8.11. Edukacja ekologiczna- udział społeczeństwa w działaniach na rzecz
ochrony środowiska
Cel średniookresowy do roku 2020.
Kształtowanie postaw ekologicznych mieszkańców gminy, zagwarantowanie
szerokiego dostępu do informacji o środowisku
Prowadzenie edukacji ekologicznej w formalnym systemie kształcenia, jak również w
systemie nieformalnym ( pozaszkolnym) jest podstawowym warunkiem realizacji
celów ochrony środowiska.
Realizacja zadań zrównoważonego rozwoju jest niemożliwa bez zrozumienia
zagadnień ochrony środowiska, a także bez współpracy organów administracyjnych
gminy z jej mieszkańcami. Dlatego też edukacja ekologiczna, kształtowanie postaw i
zachowań zgodnych z zasadami ekorozwoju i wykorzystanie wiedzy ekologicznej w
procesie zarządzania są niezbędnymi działaniami do wprowadzania w życie zapisów
Programu Ochrony Środowiska.
Cel ten wpisuje się w podstawowe cele sformułowane w Narodowej Strategii
Edukacji Ekologicznej.
Edukacja ekologiczna ma na celu przede wszystkim podnoszenie świadomości
społeczeństwa uczestniczącego w rozwoju opartym o zasady zrównoważonego
rozwoju i posiadającego umiejętność oceny stanu bezpieczeństwa ekologicznego.
Edukacja ekologiczna będzie kierowana do wszystkich grup wiekowych i
zawodowych.
Prawo do uzyskiwania informacji o środowisku jest jednym z najważniejszych
instrumentów zarządzania ochroną środowiska i elementem, dzięki któremu
społeczeństwo ma możliwość wpływania na procesy podejmowania decyzji, których
skutki mają znaczenie dla środowiska i poziomu życia.
Podejmując działania mające na celu kształtowanie właściwych postaw mieszkańców
w gminie będą kontynuowane dotychczasowe kierunki edukacji ekologicznej.
Kształcenie formalne odbywające się w szkołach jest i będzie wspierane nauczaniem
nieformalnym przebiegającym poza placówkami szkolno-wychowawczymi.
Skuteczna edukacja ekologiczna będzie realizowana poprzez:
- edukację formalną, która obejmuje dzieci od wieku przedszkolnego oraz młodzieży,
a także pedagogów i pracowników gminy związanych z ochroną środowiska,
- edukację nieformalną, obejmującą dzieci, młodzież i dorosłych, prowadzoną przez
środki masowego przekazu oraz za pomocą różnych form udziału w procesach
samoedukacji.
Jednym z podstawowych warunków zrównoważonego rozwoju jest włączenie do
udziału w nim całego społeczeństwa. Z tego powodu konieczne jest objęcie
wszechstronną edukacją ekologiczną jak największej liczby osób dorosłych czy też
różnych grup zawodowych (np. rolnicy, przemysłowcy, organizatorzy turystyki).
Stąd bardzo ważna jest współpraca władz samorządowych, a także organizacji
ekologicznych z lokalnymi mediami poprzez:
- w obiektywny sposób przedstawiać stan środowiska naturalnego i prezentować
pozytywne przykłady działań podejmowanych na rzecz ochrony środowiska,
pokazując jednocześnie skutki negatywnych działań prowadzonych w środowisku,
- promować style życia i zachowania przyjazne środowisku.
71
72
Kierunki działań do roku 2016.
- prowadzenie działań na rzecz proekologicznej edukacji radnych i pracowników
samorządowych oraz lokalnych społeczności,
- wspieranie stowarzyszeń działających na rzecz ochrony środowiska i krajobrazu
kulturowego,
- prowadzenie konkursów o tematyce ekologicznej,
- wdrażanie zasad ekologicznych od wieku najmłodszego,
- informowanie mieszkańców gminy o stanie środowiska i działaniach na rzecz jego
ochrony.
- współdziałanie władz gminy z mediami w zakresie prezentacji stanu środowiska
i działań na rzecz jego ochrony.
- spieranie merytoryczne i finansowe działań z zakresu edukacji ekologicznej
prowadzonej w szkołach, parkach krajobrazowych i narodowych oraz promowanie
aktywnych form edukacji ekologicznej dzieci i młodzieży.
- promowanie materiałów wydawnictw w zakresie edukacji ekologicznej.
- promowanie postaw opartych na idei zrównoważonego rozwoju i odpowiedzialnej
konsumpcji.
8.12. Aspekt ekologiczny w planowaniu przestrzennym.
Cel średniookresowy do roku 2020.
Kształtowanie harmonijnej struktury funkcjonalno-przestrzennej gminy
sprzyjającej równoważeniu wykorzystania walorów przestrzeni przyrodniczej z
rozwojem gospodarczym, poprawą jakości życia i trwałym zachowaniem
wartości środowiska.
Stan wyjściowy.
Gmina posiada opracowany i uchwalony w roku 2003 Miejscowy plan
zagospodarowania przestrzennego oraz Studium uwarunkowań i kierunków
zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełżec – 1999 r, aktualizacja 2009 r.
Dokumenty te wyodrębniają obiekty i obszary prawnie chronione jak również obszary
ochrony planistycznej.
Studium jako dokument aktualizowany w roku 2009 w większym stopniu niż m.p.z.p.
odnosi się zarówno do obszarów i obiektów prawnie chronionych, jak i obszarów
ochrony planistycznej.
W szczególności bardzo dokładnie określono uwarunkowania w obszarach
zaliczanych do SPG jak i obszarach GZWP Nr 407. Uwarunkowania te opisano w pkt
2.3. niniejszego projektu.
Kierunki działań do roku 2016.
Nowe i aktualizowane akty prawa miejscowego ( MPZP) i dokumenty planistyczne
(Studium zagospodarowania..) dla gminy powinny uwzględniać m.in. działania na
rzecz optymalizacji potrzeb inwestycyjnych, transportowych, wykorzystywania
odnawialnych źródeł energii czy zachowania proporcji pomiędzy obszarami
zainwestowanymi i biologicznie czynnymi. Niezmiernie ważnym elementem
planowania przestrzennego jest tworzenie terenów o wysokim komforcie
72
73
przestrzennym. Dotyczy to zarówno komfortu wyposażenia w infrastrukturę, jak
również komfortu środowiska ( akustyka, emisje pyłowe i gazowe).
Wyodrębnienie terenów o wysokim komforcie akustycznym może być realizowana w
szczególności poprzez tworzenie tzw. „obszarów cichych” zgodnie ze wskazaniami
przepisów krajowych i europejskich.
9. ORGANIZACJA ZARZĄDZANIA OCHRONĄ ŚRODOWISKA NA TERENIE
GMINY BEŁŻEC
9.1. Wstęp
Wdrożenie programu ochrony środowiska wymaga szerokiej współpracy na poziomie
międzygminnym, a w szczególności z gminami sąsiednimi, z samorządem powiatu i
województwa. Ponadto niezbędna jest współpraca z jednostkami i organizacjami
działającymi na terenie gminy (szkoły, zrzeszenia) oraz dialog ze wszystkimi
mieszkańcami gminy.
9.2. Współpraca wewnętrzna
Wiedza na tematy zawarte w Programie ochrony środowiska powinna być
przekazana w dowolny sposób wszystkim pracownikom gminy oraz radnym gminy.
Realizacja zadań zależy od współpracy pomiędzy poszczególnymi stanowiskami na
szczeblu gminy. Powszechnie znane zagadnienia programu i współpraca
poszczególnych stanowisk pozwolą na bieżącą analizę wdrażania programu i jego
monitorowanie i ewentualne dokonywanie korekt.
9.3. Współpraca zewnętrzna
Realizacja Programu na szczeblu gminy zależy w dużym stopniu od współpracy
zewnętrznej, a w szczególności:
- z samorządami gmin sąsiednich, - realizacja zadań i inwestycji wspólnych,
łatwiejszy dostęp do funduszy,
- z samorządem powiatu,- rozwiązywanie problemów gminnych i ponadgminnych,
- z samorządem województwa,- ustalenia w zakresie polityki i strategii województwa,
pomoc w pozyskiwaniu funduszy, udostępnienie opracowań i programów, baza
danych o środowisku,
- z Wojewodą – realizacja zadań zleconych, rozwiązywanie problemów zagrożeń dla
środowiska, współpraca w zakresie monitoringu środowiska, współpraca w zakresie
likwidacji poważnych awarii,
- Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej- współpraca w zakresie gospodarki wodnej
i ograniczenia zanieczyszczeń wód,
- Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych – ochrona lasów i zalesienia gruntów,
- Wojewódzki Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych – współpraca w zakresie
urządzeń melioracji wodnych,
- Wojewódzki Ośrodek Doradztwa Rolniczego – współpraca w zakresie doradztwa
rolniczego i wdrażania gospodarstw ekologicznych,
73
74
-
Pozarządowe Organizacje Ekologiczne – Liga Ochrony Przyrody, Polski
Związek Wędkarski, Polski Klub Ekologiczny, Polski Związek Łowiecki –
wymiana doświadczeń, edukacja.
-
10.
PLAN OPERACYJNY- RODZAJE I HARMONOGRAM DZIAŁAŃ
PROEKOLOGICZNYCH
ORAZ
ŚRODKÓW
NIEZBĘDNYCH
DO
OSIĄGNIĘCIA CELÓW NA LATA 2013-2016.
Harmonogram
rzeczowo–finansowy
realizacji
strategicznych
działań
proekologicznych, na lata 2013-2016 oraz planowanych źródeł finansowania .
Obszar strategiczny I
Zmniejszenie zanieczyszczeń środowiska z uwzględnieniem poprawy jakości
powietrza atmosferycznego, wód i gleby oraz działań w gospodarce odpadami,
Ochrona powietrza atmosferycznego
Cele
Utrzymanie
stanu
powietrza, który nie
będzie
zagrażał
zdrowiu
ludzi
i
środowisku
oraz
będzie
spełniał
wymagania prawne w
zakresie
jakości
powietrza
i
norm
emisyjnych
oraz
promocja
wykorzystania
odnawialnych źródeł
energii
Działania
Promowanie i pomoc we
wdrażaniu odnawialnych
źródeł energii (głównie
energia słoneczna- ogniwa
fotowoltaiczne, „solary” ).
Opracowanie Gminnego
programu
możliwości
wykorzystania
alternatywnych
źródeł
energii
Przeprowadzenie
akcji
promocyjnej
(akcja
ulotkowa i plakatowa) z
zakresu
negatywnych
konsekwencji
środowiskowych spalania
odpadów w paleniskach
domowych.
Modernizacja oświetlenia
ulicznego
na
terenie
Gminy Bełżec
Odpowiedzialny
nakłady
Źródła
finansowania
Urząd Gminy
b.d.
Budżet
gminy
WFOŚiGW
Urząd Gminy
Budżet
gminy
WFOŚiGW
20142015
20142016
Urząd Gminy
3 000
Budżet
gminy
WFOŚiGW
Gmina Bełżec
200 000
środki własne
Rozwijanie systemu sieci
Gmina Bełżec
gazowych
Wdrażanie
energooszczędnych
Gmina Bełżec
technologii ( ujęcie wody,
oczyszczalnia)
Właściwe utrzymanie i
poprawa
jakości
dróg Gmina Bełżec
gminnych
74
20 000
Lata
realizacji
20142016
b.d.
b.d.
b.d.
20132016
Budżet
gminy 2014WFOŚiGW,
2016
mieszkańcy
2014środki własne
2015
WFOŚiGW
środki własne
WFOŚiGW
20142016
75
Utrzymanie i odtwarzanie
zadrzewień przydrożnych
oraz
enklaw
zieleni Gmina Bełżec
publicznej w obszarach
zabudowy.
Działania
informacyjnoedukacyjne w zakresie
wdrażania ekonomicznych
i ekologicznych systemów
ogrzewania
w
indywidualnych
Gmina Bełżec
kotłowniach mające na
celu zmniejszanie emisji
niskiej (np. piece c.o. z
automatycznym
dozowaniem paliwa),
Ograniczenie
hałasu
Termoizolacja
budynku
Gmina Bełżec
Szkoły w Bełżcu
emisji Uwzględnianie
w
aktualizowanych
dokumentach
planistycznych obszarów
inwestycyjnych
oraz Gmina Bełżec
obszarów mieszkaniowych
o
wysokim
komforcie
emisji
zanieczyszczeń
gazowych i akustycznym
Modernizacja,
przebudowa i rozbudowa
Gmina Bełżec
dróg gminnych i ulic ruchu
wolnego w tym ul. Armii
Krajowej,
środki własne
WFOŚiGW
b.d.
20142016
20142016
-
w
ramach
działalności UG
150 000
środki własne
WFOŚiGW
20 000
środki własne
b.d
środki własne
fundusze
strukturalne UE
środki inne
20142016
20142016
20142016
Wody powierzchniowe i podziemne.
Cele
Osiągnięcie
dobrego stanu wód
powierzchniowych
i podziemnych
Działania
Budowa ujęcia wody i
sieci wodociągowej
Realizacja
przydomowych
oczyszczalni ścieków
Likwidacja
nie
eksploatowanych studni.
Budowa
sieci
kanalizacyjnej KP 1
Przegląd
zbiorników
bezodpływowych
na
ścieki
oraz
przydomowych
oczyszcvzalni
Likwidacja
nie
eksploatowanych szamb
Odpowiedzialny
Gmina Bełżec
Nakłady w Źródła
zł
finansowania
środki własne
520 000
RPO
Lata
realizacji
20152016
2014środki własne
2016
RPO
Gmina Bełżec
/właściciele/
b.d.
Gmina Bełżec
/właściciele/
b.d
właściciele
b.d.
właściciele
Gmina Bełżec
Gmina Bełżec
Gmina Bełżec
/właściciele/
75
20152016
środki własne 20156 000 000
RPO
2016
2014W ramach
2016
działań
Urzędu
Gminy
20152016
76
Ochrona powierzchni ziemi i gleb
Cele
Ochrona
i
racjonalne
wykorzystanie
gleb, ograniczenie
negatywnego
oddziaływania
procesów
gospodarczych na
środowisko
glebowe
oraz
rekultywacja
terenów
zdegradowanych.
Działania
Odpowiedzialny
Ograniczenie procesów
degradacji
gleb
związanych z erozją Gmina Bełżec
gleb,
Eliminowanie
nowej
zabudowy na gruntach Gmina Bełżec
ornych wyższych klas
bonitacyjnych,
Bieżącą
likwidacja
„dzikich”
wysypisk Gmina Bełżec
odpadów,
/właściciele/
Nakłady w
zł
W ramach
działań
Urzędu
Gminyedukacja
W ramach
działań
Urzędu
Gminy
5.000
Źródła
Lata
finansowania realizacji
20142016
-
-
środki własne
Renaturyzacja
gleb
poprzez wapnowanie,
nawożenie
i Gmina Bełżec
odpowiednie
procesy
agrotechniczne
Uwzględnianie
w
planach
zagospodarowania
przestrzennego
Gmina Bełżec
obszarów wyłączonych
z eksploatacji surowców
mineralnych,
W ramach
działań
Urzędu
Gminyedukacja
Zakładanie
pasów
zadrzewień
i
Gmina Bełżec
zakrzaczeń
/właściciele/
śródpolnych, na liniach
spływu wód
W ramach
działań
Urzędu
właściciele
Gminyedukacja
20142016
20142016
20142016
20142016
W ramach
działań
Urzędu
Gminy
20142016
Gospodarka odpadami
Cele
Lata
Odpowiedzial Nakłady Źródła
realizacji
ny
w zł
finansowania
Działania
. Zminimalizowanie
ilości wytwarzanych
odpadów w sektorze
komunalnym
oraz
wdrożenie
nowoczesnego
systemu
ich
odzysku
i
unieszkodliwiania,
zmniejszenie ilości
odpadów
Związek Gmin
Budowa ZZO i składowiska
Powiatu
odpadów w Rogóźnie, gm.
b.d.
Tomaszowski
Tomaszów L. (współudział)
ego
Akcje edukacyjne w zakresie
selektywnego
zbierania Gmina Bełżec 2 500
odpadów w szkołach
Akcje edukacyjne w zakresie
selektywnego
zbierania Gmina Bełżec 2 500
odpadów dla dorosłych
76
RPO
75% 2014oraz
wkład 2015
własny
udziałowców
w tym gmina
Bełżec
2014środki własne 2016
2014środki własne 2016
77
ulegających
biodegradacji
kierowanych
składowiska
20132016
na Likwidacja
dzikich
składowisk na terenie Gminy Gmina Bełżec b.d.
Bełżec
środki własne
Obszar strategiczny II
Ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne użytkowanie zasobów
naturalnych, utworzenie spójnego systemu obszarów chronionych,
Cele
Racjonalne
gospodarowanie
zasobami
naturalnymi oraz
utrzymanie
i
poprawa
walorów
przyrodniczych
gminy.
Działania
Odpowiedzialny
Inwentaryzacja przyrodnicza
Gmina Bełżec
Leczenie i pielęgnacja pomników
przyrody
Przeciwdziałanie
wypalaniu
łąk,
ściernisk i przydroży – akcja
informacyjna
Leczenie drzew w tym zwalczanie
szrotówka
Modernizacja
terenów
zielonych,
parków, zieleńców , skwerów
Gmina Bełżec
Źródła
Nakłady finansowania
WFOŚiGW
b.d.
Budżet Gminy
WFOŚiGW
b.d.
Budżet Gminy
Gmina Bełżec
b.d.
Gmina Bełżec
b.d.
Gmina Bełżec
b.d.
Budżet Gminy
WFOŚiGW
Budżet Gminy
WFOŚiGW
Budżet Gminy
Ochrona lasów
Lata
Odpowiedzial Nakłady Źródła
realizacji
ny
w zł
finansowania
Cele
Działania
.Zwiększenie
lesistości
gminy
oraz
rozwijanie
trwale
zrównoważonej,
wielofunkcyjnej
gospodarki leśnej
Tworzenie
spójnych
kompleksów
leśnych,
Gmina Bełżec
szczególnie w obszarze
b.d.
własciciele
korytarzy ekologicznych i
wododziałów
Ujmowanie
w
opracowywanych
(zmienianych) miejscowych
W
planach zagospodarowania
ramach
przestrzennego gruntów do Gmina Bełżec
działaln
zalesień , z uwzględnieniem
ości UG
uwarunkowań przyrodniczokrajobrazowych.
W
Zwiększenie
powierzchni
ramach
lasów
ochronnych
na Gmina Bełżec
działaln
terenach lasów prywatnych.
ości UG
77
20142015
własciciele
20142016
-
-
20142016
Lata
realizacji
, 20142015
, 20132015
20132015
20132016
20142016
78
Obszar strategiczny III
Poprawa stanu bezpieczeństwa ekologicznego oraz podnoszenie poziomu
wiedzy ekologicznej, Udział społeczeństwa w działaniach na rzecz ochrony
środowiska i edukacja ekologiczna).
Cele
Udział społeczeństwa w
działaniach na rzecz
ochrony
środowiska
(edukacja ekologiczna).
Kształtowanie
postaw
ekologicznych
mieszkańców
gminy,
zagwarantowanie
szerokiego dostępu do
informacji o środowisku
Odpowie
dzialny
Działania
1. Bieżąca aktualizacja wykazu danych
o dokumentach zawierających informację Gmina
o środowisku i jego ochronie w UG oraz na Bełżec.
stronach internetowych Urzędu Gminy
2. Utworzenie forum internetowego na
stronie Urzędu, gdzie mieszkańcy będą
mogli kierować swoje uwagi, spostrzeżenia
i sugestie dotyczące stanu i ochrony
środowiska w Gminie
1.Opracowanie i przeprowadzenie cyklu
kampanii
plakatowych
o
tematyce
proekologicznej
2. Cykl publikacji w prasie lokalnej
dotyczącej
ochrony
przyrody,
oszczędności energii, prawa ochrony
środowiska,
promieniowania
elektromagnetycznego
3. Uczestnictwo pracowników Urzędu
Gminy w szkoleniach z zakresu ochrony
środowiska
Edukacja ekologiczna w szkołach
Gmina
Bełżec
Źródła Lata
Poniesione
finanso realizacji
nakłady
wania
2013
W ramach
działalności UG
W ramach
środki
działalności
własne
UG
5 tyś
WFOŚi
GW
20142016
20132015
Gmina
Bełżec
b.d.
Gmina
Bełżec
W ramach
środki
działalności
własne
UG
Gmina
Bełżec
W ramach
działalności UG
b.d.
11. SKUTKI DLA ŚRODOWISKA, WYNIKAJĄCE Z REALIZACJI PROJEKTU
PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA.
Analizy możliwych skutków dla środowiska istotnych z punktu widzenia
projektowanej aktualizacji Programu dokonano w szczególności w stosunku do
planowanych przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko.
11.1. Stopień, w jakim Program ochrony środowiska ustala ramy dla
przedsięwzięć, w odniesieniu do usytuowania, rodzaju i skali tych
przedsięwzięć.
Z przedstawionego w projekcie Programu „Harmonogramu działań
proekologicznych wynika, że w okresie lat 2013-2016 zakres działań
78
20142015
20132016
20132015
79
przewiduje przedsięwzięcia mogące znacząco oddziaływać na środowisko tj: –
-budowa ujęcia wody i sieci wodociągowej z przyłączami dla gminy Bełżec,
-budowa podciśnieniowej kanalizacji sanitarnej dla aglomeracji Bełżec,
Głównymi instrumentami prawnymi wyznaczającymi ramy realizacji tych
przedsięwzięć są:
- Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy,
- Studium uwarunkowań i kierunków rozwoju gminy.
- Strategia rozwoju gminy ,
oraz
przepisy ustawy Prawo ochrony środowiska oraz ustawy o udostępnieniu
informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie
środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko.
11.2. Charakterystyka planowanych w ramach realizacji
przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko.
„Programu..”
Program…” jest dokumentem tematycznym w zakresie rozwiązywania
problemów ochrony środowiska. W wielu przypadkach jednak realizacja
przedsięwzięć związanych z ochroną środowiska wymaga realizacji przedsięwzięć
mogących znacząco oddziaływać na środowisko. Jednak przy realizacji tych
przedsięwzięć korzyści dla środowiska i gospodarki powinny spełniać zasadę
zrównoważonego rozwoju.
11.2.1. Charakterystyka planowanego przedsięwzięcia.
„Budowa podciśnieniowej kanalizacji sanitarnej dla aglomeracji Bełżec”.
Planowane przedsięwzięcie realizowane jest zgodnie z ustaleniami Miejscowego
planu zagospodarowania przestrzennego przyjętego uchwałą Nr IX/54/03 Rady
Gminy Bełżec z dnia 28.11.2003 r.
Dotychczas wykonano pierwszy etap zadania, dalsza realizacja planowane jest w
latach 2015-2020. Sieć przebiega częściowo w terenie zamkniętym ( obszar PKP).
Przedsięwzięcie polega na realizacji sieci kanalizacyjnej w systemie
podciśnieniowym dla aglomeracji Bełżec wyznaczonej Rozporządzeniem nr 5
Wojewody Lubelskiego z dnia 11.01.2006 o równoważnej liczbie mieszkańców 3400
obejmującej miejscowości Bełżec i Chyże.
Na terenie aglomeracji Bełżec funkcjonuje stacja próżniowo-tłoczna oraz lokalna
mechaniczno – biologiczna oczyszczalnia ścieków do której dostarczane są ścieki z
istniejącej części kanalizacji podciśnieniowej, obejmującej odcinki kolektorów KP-1,
KP-2, i KP-3. Istniejąca oczyszczalnia ścieków oraz stacja pompowni, jako elementy
sieci powiązane technologicznie z projektowana siecią kolektorów podciśnieniowych,
są przystosowane do obsługi całej sieci w aglomeracji, nie będą wymagały
przebudowy lub istotnej modernizacji wynikającej bezpośrednio z realizacji
analizowanego przedsięwzięcia.
Teren przedsięwzięcia ze względu na swój charakter stanowi przede
wszystkim obrzeża ciągów komunikacyjnych ( DK17, DW865, DP2544L) lub obrzeża
zwartej zabudowy mieszkaniowej niskiej, typu jednorodzinnego. Przebieg ten odbywa
się poza ogrodzeniami posesji, w granicach posesji realizowane będą tylko
przyłącza. Odcinek kolektora KP-3 w ciągu ul. Partyzantów między Zagórą a Chyże
79
80
biegnie w terenie leśnym, natomiast fragment kolektora KP-2 w ciągu
ul.
Czarneckiego będzie przecinał linię kolejową , która stanowi teren zamknięty.
Dla planowanego przedsięwzięcia w roku 2009- 2010 prowadzono postępowanie o
wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, organem właściwym ze
względu na położenie przedsięwzięcia w części na terenie zamkniętym była
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Lublinie.
Postępowanie zakończyło się decyzją stwierdzającą :
„ Brak potrzeby przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko”
Jak wynika z powyższego ramy realizacji tego przedsięwzięcia zostały ustalone
w oparciu o miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego oraz
postępowanie w sprawie ocen oddziaływania na środowisko.
11.2.2. Charakterystyka planowanego przedsięwzięcia –
,,Ujęcie wody i sieć wodociągowa z przyłączami dla Gminy Bełżec”
Ustalenia ogólne.
Ujęcie wody i Stacja wodociągowa zaopatrujące mieszkańców Gminy Bełżec w wodę
stanowiące element przedsięwzięcia zostały już zrealizowane na działce
ewidencyjnej nr 160/2, będącej własnością Gminy Bełżec.
Planowane przedsięwzięcie realizowane jest zgodnie z ustaleniami Miejscowego
planu zagospodarowania przestrzennego przyjętego uchwałą Nr IX/54/03 Rady
Gminy Bełżec z dnia 28.11.2003 r.
Sieć wodociągowa realizowana będzie w kilku etapach, dotychczasowy projekt
obejmuje ujęcie wody oraz I etap sieci.
Na etapie I realizacji przedsięwzięcia trasa sieci wodociągowej przebiegać
będzie wzdłuż ulicy Świerczewskiego od posesji nr 53 (działka ewidencyjna nr 446) i
ulicy Czarnieckiego do posesji nr 76 (działka ewidencyjna nr 67). Zaplecze robót dla
tego etapu przedsięwzięcia zostanie zlokalizowane na działce nr 160/2 ( na terenie
stacji wodociągowej).
Drugi etap realizacji przedsięwzięcia będzie polegał na budowie sieci
wodociągowej w pozostałej części miejscowości Bełżec tj. wzdłuż:
• pozostałej części ul. Czarnieckiego (droga wojewódzka nr 865) i ulic bocznych do
tej drogi;
• pozostałej części ul. Świerczewskiego (droga wojewódzka nr 865);
• ul. Lwowskiej (droga krajowa nr 17) i ulic bocznych do tej drogi;
• ul. Zamojskiej (droga krajowa nr 17) i ulic bocznych do tej drogi;
Kolejny III etap przedsięwzięcia będzie obejmował budowę lokalnej
przepompowni oraz układkę sieci wodociągowej wzdłuż ulicy Partyzantów i ulic
bocznych do tej drogi, a następnie wzdłuż drogi powiatowej 2544L przez
miejscowość Chyże.
W kolejnym IV etapie sieć wodociągowa będzie układana wzdłuż drogi
powiatowej nr 3539L do miejscowości Brzeziny.
Ostatni V etap realizacji inwestycji będzie polegał na budowie sieci wodociągowej
wzdłuż drogi powiatowej nr 3540L przez miejscowość Szalenik-Kolonia a następnie
wzdłuż drogi powiatowej nr 3541L do miejscowości Żyłka.
80
81
Ze względu na brak dokładnego projektu budowlanego możliwe jest jedynie
stwierdzenie, że działki przez które przebiegać będzie sieć wodociągowa stanowić
będą własność prywatną, gminną, dróg publicznych i PKP PLK S.A. Działka nr 560/6
Decyzją nr 62 Ministra Infrastruktury z dnia 26 września 2005 r. w sprawie ustalenia
terenów, przez które przebiegają linie kolejowe jako terenów zamkniętych została
uznana za teren zamknięty.
Dla przedmiotowego przedsięwzięcia prowadzone będzie postępowanie w sprawie
ocen oddziaływania na środowisko.
Ze względu na występowanie na terenie Gminy obszarów NATURA2000
ocenia się, że realizacja innych planowanych działań nie będących
przedsięwzięciami w rozumieniu przepisów nie będą również niekorzystnie
oddziaływać na obszary NATURA 2000, Wykaz tych działań zawiera „Plan
operacyjny- Rodzaje i harmonogram działań proekologicznych oraz środków
niezbędnych do osiągnięcia celów na lata 2013-2016.” Pkt.10 Programu.
Projekt „Programu..” przewiduje przedsięwzięcia oraz działania mające na
celu poprawę stanu środowiska i utrzymaniu walorów przyrodniczych na
terenie gminy Bełżec. Określa zakres działań w sferze ochrony środowiska w
tym gospodarki wodnej, gospodarki odpadami przy uwzględnieniu
zrównoważonego rozwoju gminy, zmniejszenia zagrożenia dla zdrowia ludzi i
środowiska, zapewnienia edukacji i udziału społeczeństwa w ochronie
środowiska.
Przewiduje się następujące skutki dla środowiska wynikające z ustaleń
projektu Programu ochrony środowiska dla gminy Bełżec:
•
wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza.
Realizacja przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko
realizowanych w okresie Programu ( sieć kanalizacyjna i sieć wodociągowa) nie
będzie generować znacząco niekorzystnych oddziaływań na stan powietrza,
zarówno w okresie realizacji , jak i w okresie eksploatacji. W okresie budowy
wystąpią emisje wynikające z pracy sprzętu typowe dla eksploatacji maszyn i
pojazdów.
Projekt Programu ochrony środowiska dla gminy Bełżec zawiera ustalenia,
które będą miały pozytywny wpływ na jakość powietrza i osiąganie określonego celu.
Głównym celem w zakresie ochrony powietrza określonym w projekcie Programu
jest:
•osiągnięcie takiego stanu powietrza, który nie będzie zagrażał zdrowiu ludzi i
środowisku oraz będzie spełniał wymagania prawne w zakresie jakości
powietrza i norm emisyjnych.
Cel główny będzie realizowany poprzez cele realizacyjne, którymi są:
• wzrost efektywności wykorzystania surowców, wody i energii , co
bezpośrednio i pośrednio wpływać będzie na zmniejszanie emisji
zanieczyszczeń gazowych i pyłów do powietrza atmosferycznego,
81
82
•
ograniczanie
emisji
niskiej
poprzez
wprowadzanie
wykorzystania
odnawialnych źródeł energii na terenie gminy jako alternatywnego źródła energii
dla budownictwa zagrodowego i mieszkaniowego oraz obiektów użyteczność
publicznej , (z wykluczeniem produkcji energii na rynek),
Planowane działania w celu realizacji celów (kierunki) :
• opracowanie programu możliwości wykorzystania odnawialnych źródeł energii,
• promowanie wykorzystanie odnawialnych źródeł energii,
• stosowanie energooszczędnych technologii w tym właściwy dobór mocy na ujęciu
wody, oczyszczalni ścieków, obiektach użyteczności publicznej ,
• rozwój systemu sieci gazowych w miejscowościach które go nie posiadają,
• wspieranie działania na rzecz zmniejszenia zużycia energii cieplnej w kierunku
planowania i realizacji zadań termomodernizacyjnych obiektów użyteczności
publicznej (głównie szkoły i ośrodki zdrowia) ,
• rozwój i modernizacja infrastrukturę drogowej z uwzględnieniem wymagań
ochrony środowiska i gospodarki wodnej,
Program nie zawiera ustaleń, które mogłyby generować znaczące negatywne
oddziaływania na jakość powietrza. Program ukierunkowany jest na uzyskanie
istotnej poprawy na rzecz jakości powietrza (zmniejszenia emisji).
• wytwarzanie i gospodarowanie odpadami.
Realizacja przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko
realizowanych w okresie Programu nie będzie działaniami generującymi znacząco
niekorzystne oddziaływania wynikające z wytwarzania odpadów, zarówno w okresie
realizacji , jak i w okresie eksploatacji. W okresie budowy powstaną odpady typowe
wynikające z prac budowlanych ( odpady opakowaniowe, gruz, odpady komunalne).
Odpady te będą odbierane przez podmioty specjalistyczne.
W obszarze gminy Bełżec nie ma i nie planuje się składowiska odpadów
komunalnych jak innych instalacji do przetwarzania i unieszkodliwiania odpadów.
Odpady zbierane są selektywnie z wykorzystaniem surowców wtórnych, natomiast
zmieszane odpady komunalne składowane są na składowisku w Korczowie. Zgodnie
z Wojewódzkim Programem Gospodarki Odpadami dla Województwa Lubelskiego
2011 gmina Bełżec należy do Regionu Południowego, z instalacjami, w tym
składowiskami odpadów w Korczowie i Łaskowie.
Program ochrony środowiska precyzuje cele i kierunki w zakresie gospodarki
odpadami odwołując się do Planu Gospodarki Odpadami dla Województwa
Lubelskiego. Głównym celem jest zapobieganie i minimalizowanie powstawania
odpadów oraz ograniczenie masy odpadów ulegających biodegradacji
kierowanych do składowania, selektywne zbieranie odpadów do odzysku i
recyklingu.
Doskonalenie wprowadzonego w gminie od 1 lipca 2013 r nowego systemu
gospodarowania odpadami obejmującego wszystkich mieszkańców gminy
selektywnym zbieraniem i odbieraniem wszystkich odpadów jest realizacją tego celu.
Ustalenia Programu nie generują zagrożeń ze strony gospodarki odpadami dla
środowiska, w tym obszarów chronionych.
82
83
• wody powierzchniowe i podziemne.
Podstawowym źródłem zaopatrzenia mieszkańców gminy w wodę dla potrzeb
socjalno-bytowych są wody podziemne (GZWP Nr 407 Niecka Lubelska /ChełmZamość). Na terenie gminy dotychczas nie funkcjonuje sieć wodociągowa.
Mieszkańcy zaopatrują się w wodę z własnych ujęć.
Na terenie gminy funkcjonuje jedna oczyszczalnia ścieków w m. Bełżec, która
oczyszcza ok. 100 m3 ścieków.
Stopień skanalizowania gminy dotychczas nie przekracza 10%.
Na terenie gminy Bełżec wydzielono aglomerację liczącej >2000 osób.
Realizacji zadań gospodarki ściekowej w ramach Krajowego Programu Oczyszczania
Ścieków Komunalnych (KPOŚK) będzie zakończona do końca 2015 r.
Wody powierzchniowe
Sieć wodociągowa, jak i kanalizacyjna w większości przebiegu pokrywają się w
terenie. Teren przedsięwzięć zlokalizowany jest w obrębie zlewni V rzędu rzeki
Kryniczki o powierzchni 43 km2, stanowiącej prawy dopływ rzeki Sołokiji. Realizacja
przedsięwzięć może powodować zanieczyszczenie wód powierzchniowych w wyniku
przedostawania się zanieczyszczeń ze sprzętu i środków transportu. Właściwa
sprawność sprzętu i prawidłowy nadzór oraz organizacją prac powinny wyeliminować
ewentualne zanieczyszczenia.
Wody podziemne
Zgodnie z podziałem na jednolite części wód podziemnych (JCWPd) teren
przedsięwzięcia leży w obrębie jednostki Nr 109 – region IX – lubelsko-podlaski.
JCWPd 109 charakteryzuje się znaczną nadwyżką zasobów wód podziemnych w
odniesieniu do wielkości poboru wynoszącego mniej niż 2 % wielkości zasobów. Cały
obszar JCWPd 109 leży w obrębie GZWP Nr 407 Niecka Lubelska (Zbiornik ChełmZamość). Ze względu na płytkie zaleganie wód oraz odkryty charakter zbiornika
sprzyjający infiltracji zanieczyszczeń wyznaczono tu obszar wysokiej ochrony wód
podziemnych (OWO).
Do obszarów ochrony planistycznej Miejscowy Plan Zagospodarowania
Przestrzennego Gminy Bełżec zalicza Główny Zbiornik Wód Podziemnych Nr 407
Niecka Lubelska (Chełm-Zamość) i wprowadza miedzy innymi obowiązek:
•w obszarach zwartej zabudowy podłączenia do zbiorczej sieci kanalizacji sanitarnej
po jej realizacji;
• likwidacji studni kopanych w obszarach zwodociągowanych zgodnie z przepisami
prawa geologicznego i górniczego, a w przypadku pozostawienia jako źródeł
awaryjnego zaopatrzenia w wodę – zabezpieczenia w sposób uniemożliwiający
skażenie warstwy wodonośnej;
• ustanowienia stref ochrony pośredniej istniejących dla potrzeb wodociągów
wiejskich oraz przetwórstwa rolno-spożywczego, obejmujących obszar zasilania
ujęcia wody (jeżeli czas przepływu wody od granicy obszaru zasilania do ujęcia jest
dłuższy niż 25 lat, strefa ochrony pośredniej obejmuje obszar wyznaczony 25-letnim
czasem wymiany wody w warstwie wodonośnej).
W związku z powyższym należy stwierdzić, że żaden z zapisów zawartych w
Miejscowym Planie Zagospodarowania Przestrzennego nie wyklucza realizacji
planowanego przedsięwzięcia, przy zachowaniu ustaleń dotyczących ochrony
83
84
Systemu Przyrodniczego Gminy, ochrony Głównego Zbiornika Wód Podziemnych Nr
407 Niecka Lubelska oraz ochrony wartości kulturowych. Przedsięwzięcie sprzyja
realizacji ustaleń m.p.z.p.
Cel główny i kierunki Programu określono w pkt. 8.3. Programu, jest nim:
Osiągnięcie dobrego stanu wód powierzchniowych i podziemnych
Najważniejsze kierunki działań to:
• Budowa sieci wodociągowej.
• Budowa zbiorczych systemów kanalizacji i oczyszczalni ścieków.
• Realizacja w budownictwie zagrodowym i indywidualnym mieszkalnym
przydomowych oczyszczalni ścieków na terenach zabudowy rozproszonej według
obowiązujących wymagań wynikających z warunków hydrogeologicznych
(poziomu wód gruntowych i rodzajów gruntu) .Na obszarze wychodni kredowych
narażonych na zanieczyszczenie wód GZWP Nr 407 gdzie migracja
potencjalnych zanieczyszczeń jest krótsza od 2 lat – dopuszcza się realizację
oczyszczalni o wysokim stopniu redukcji podstawowych zanieczyszczeń (> 90%) i
ich wprowadzanie do gruntu za pośrednictwem drenażu w warstwie
wspomagającej oczyszczanie i drenażu zbierającego ścieki oczyszczone do
studni chłonnych. Na obszarze pozostałym narażonym na zanieczyszczenie wód
GZWP Nr 407 gdzie migracja potencjalnych zanieczyszczeń jest krótsza od 5 lat
– realizować oczyszczalnie o wysokim stopniu redukcji podstawowych
zanieczyszczeń (> 90%) i ich wprowadzanie do gruntu za pośrednictwem drenażu
lub studni chłonnych. Gmina nie ustala ilości oczyszczalni przydomowych.
•
Prowadzenie bieżącej kontroli zbiorników bezodpływowych oraz osadników
obowiązku właściwej
przydomowych oczyszczalni ścieków w zakresie
eksploatacji.
•
Porządkowanie gospodarki wodami odpadowymi i roztopowymi.
•
Wdrożenie Kodeksu Dobrej Polityki Rolniczej w realizacji zadań w rolnictwie
zgodnie z wymogami środowiskowymi celem ograniczenia spływu biogenów do
odbiorników z obszarów rolniczych.
Potrzeby w zakresie budowy oczyszczalni ścieków w sposób ogólny określa
Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego Gminy Bełżec.
W obszarach zwartej zabudowy przewiduje podłączenie do zbiorczej kanalizacji
ścieków.
W obszarach rozproszonej zabudowy przewiduje się budowę przydomowych
oczyszczalni ścieków.
Aglomeracją ściekową realizowaną na terenie gminy objęte są: Bełżec i
Chyże. Poza zbiorowym systemem zaopatrzenia w wodę w dalszym ciągu
pozostawać będą: Brzeziny, Żyłka, Szalenik, Smólsko, Zagóra, Majka.
Miejscowości nie objęte aglomeracją stanowią 15% liczby mieszkańców.
Uzupełnienie zbiorowych systemów odprowadzania i oczyszczania ścieków
przydomowymi oczyszczalniami
umożliwi całościowe rozwiązanie problemu
oczyszczania ścieków .
Zagrożeniem dla wód jest brak w części gminy kanalizacji oraz niewłaściwie
wykonane i eksploatowane bezodpływowe zbiorniki na ścieki. Konieczne jest
przestrzeganie prawidłowości rozwiązań indywidualnych w zakresie gospodarki
wodno-ściekowej / bezodpływowe zbiorniki na ścieki, przydomowe oczyszczalnie
ścieków z rozsączaniem do ziemi przy uwzględnieniu szczegółowego rozpoznania i
84
85
udokumentowania warunków gruntowo – wodnych terenu. Pozostałe czynniki
zanieczyszczenia wód pochodzące z rolnictwa, komunikacji, infrastruktury posiadają
charakter rozproszony i w warunkach właściwego funkcjonowania tych obszarów
gospodarki nie powinny mieć znacząco negatywnego oddziaływania na środowisko.
Program nie zawiera ustaleń, które mogłyby generować znaczące
negatywne działania na jakość wód. Program ukierunkowany jest na uzyskanie
istotnej poprawy na rzecz ochrony wód. Realizacji założonych kierunków
działań, w tym w szczególności zbiorowych systemów zaopatrzenia w wodę
oraz odprowadzania i oczyszczania ścieków oraz realizacji oczyszczalni
przydomowych
pozwoli
na
eliminowanie
potencjalnych
źródeł
zanieczyszczenia wód powierzchniowych i podziemnych. Ustalenia Programu
ochrony środowiska nie generują zagrożeń ilościowych i jakościowych wód
podziemnych, w tym GZWP Nr 407 (Niecka Lubelska /Chełm-Zamość) i wód
powierzchniowych.
•
emitowanie hałasu i pól elektromagnetycznych .
Realizacja przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko
realizowanych w okresie Programu nie będzie generować znacząco niekorzystnych
oddziaływań na stan akustyczny środowiska, zarówno w okresie realizacji , jak i w
okresie eksploatacji. W okresie budowy wystąpią emisje wynikające z pracy sprzętu
typowe dla eksploatacji maszyn i pojazdów.
Emisja hałasu związana będzie z wykorzystaniem pojazdów oraz urządzeń i
maszyn budowlanych. Emisja ta będzie okresowa i nie przewiduje się przekroczenia
standardów określonych w rozporządzeniu Ministra Ochrony Środowiska z dnia 14
czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U.
nr 120, poz. 826). Źródłem hałasu na etapie eksploatacji przedsięwzięcia może być
system wentylacji budynku stacji wodociągowej, stacja transformatorowa oraz
lokalne przepompownie.
Projekt Programu ochrony środowiska dla gminy Bełżec zawiera ustalenia,
które będą miały pozytywny wpływ na warunki akustyczne i osiąganie określonego
celu.
W obszarze gminy Bełżec hałas generują głównie drogi publiczne oraz trakcja
kolejowa, w tym głównie droga krajowa Nr 17. Hałas przemysłowy nie jest
problemem w gminie, mogą występować niekorzystne dla otoczenia emisje hałasu w
rejonie Zakładu Drzewnego „NATURA” w Bełżcu, natomiast pole i promieniowanie
elektroenergetyczne występuje w ciągu linii energetycznej 15 KW.
Gmina posiada miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, który
uwzględnia podstawowe działania ochronne polegające głównie na separacji
przestrzennej funkcji uciążliwych i funkcji chronionych. Celem ochrony przed
hałasem komunikacyjnym emitowanym przez drogi ustalono linie zabudowy od
krawędzi jezdni dróg publicznych, natomiast celem ochrony przed hałasem, polami i
promieniowaniem
elektromagnetycznym
emitowanymi
przez
linie
elektromagnetyczne ustalono strefy bezpieczeństwa, zgodnie z Polskimi Normami.
Cele i kierunki w zakresie ochrony przed hałasem i promieniowaniem
elektromagnetycznym precyzują punkty: 8.2. Stan akustyczny oraz 8.7.
Promieniowanie elektromagnetyczne.
85
86
Główne cele to:
• Zmniejszenie zagrożenia mieszkańców gminy ponadnormatywnym hałasem,
zwłaszcza emitowanym przez środki transportu drogowego.
• Stała kontrola źródeł pól elektromagnetycznych.
Kierunki działań w zakresie realizacji celów to:
• Modernizacje i budowa dróg na terenie gminy zapewniające efekty w zakresie
bezpieczeństwa mieszkańców oraz ochrony środowiska i gospodarki wodnej
( odwodnienia),
• Działania w kierunku budowy obwodnicy Bełżca.
• Prowadzenie stałej edukacji w zakresie oddziaływania pól elektromagnetycznych
celem uświadomienia zagrożeń, jakie niosą instalacje i urządzenia techniczne.
Modernizacja i budowa dróg oraz wyznaczenie linii zabudowy od krawędzi jezdni
dostatecznie chroni przed skutkami hałasu komunikacyjnego. Podobnie, separacja
przestrzenna funkcji emitujących hałas, pola i promieniowanie elektromagnetyczne
na poziomie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego dostatecznie
chroni przed potencjalnym znaczącym negatywnym oddziaływaniem na środowisko,
w szczególności zdrowie ludzi.
Uwzględniając zakres prac oraz późniejsze użytkowania w tym lokalizację
obiektów w znacznym oddaleniu od zabudowań mieszkalnych, nie wystąpią
znaczący wpływ na jakość klimatu akustycznego. Program nie zawiera ustaleń,
które mogłyby generować znaczące negatywne oddziaływania w zakresie
emisji hałasu i pól elektromagnetycznych.
•
wykorzystywanie zasobów środowiska .
Realizacja przedsięwzięć w ramach Program ochrony środowiska nie
generuje zapotrzebowania na zasoby środowiska , w tym nowe tereny
budowlane (przestrzeń). Ustala rozwiązania techniczne w zakresie korzystania z
zasobów.
•
ryzyko wystąpienia poważnych awarii.
Poważna awaria przemysłowa jest to zdarzenie, w szczególności emisja,
pożar lub eksplozja powstała w trakcie procesu przemysłowego, magazynowania lub
transportu, w której występuje jedna lub więcej niebezpiecznych substancji ,
prowadzących do natychmiastowego powstania zagrożenia życia lub zdrowia ludzi
lub środowiska lub powstania takiego zagrożenia z opóźnieniem. Do grupy zakładów
o zwiększonym ryzyku albo do zakładów o dużym ryzyku wystąpienia poważnej
awarii przemysłowej zalicza się zakład w zależności od występowania jednej lub
więcej substancji niebezpiecznych /rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 9
kwietnia 2002 r. w sprawie rodzajów i ilości substancji niebezpiecznych, których
znajdowanie się w zakładzie decyduje o zaliczeniu go do zakładu o zwiększonym
ryzyku albo zakładu o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej /Dz.
U z 2002 r. Nr.58, poz.535/.
Ustalenia Programu ochrony środowiska nie generują działań stwarzających
zagrożenie poważnych awarii.
86
87
•
powierzchnia ziemi i gleby .
Realizacja przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko
realizowanych w okresie Programu nie będzie generować znacząco niekorzystnych
oddziaływań na powierzchnię ziemi i gleby.
Przy realizacja przedsięwzięcia wodociągu i kanalizacji, w miejscu obiektów
podziemnych i naziemnych nastąpi zniszczenie gleby, nastąpią również niekorzystne
zmiany struktury gleby w strefie technicznej budowy, po zakończeniu prac stan
zostanie przywrócony do pierwotnego.
Ustalenia Programu ochrony środowiska nie generują zagrożeń dla powierzchni
ziemi. Przeciwnie przewiduje się działania, których celem jest powstrzymanie zmian
ukształtowania powodowanych przez erozję wodną, ochronę przyrody i krajobrazu
( ochrona i promowanie zadrzewień śródpolnych);ochronę i zrównoważony rozwój
lasów ( zalesienia gruntów zagrożonych erozją).
Projekt Programu przewiduje rozwój i doskonalenie zbiorowych systemów
odprowadzania i oczyszczania ścieków poprzez rozbudowę i modernizację sieci i
urządzeń przeznaczonych do zbierania i oczyszczania ścieków. Poza zbiorczą siecią
kanalizacyjną pozostanie docelowo jedynie zabudowa rozproszona, gdzie
rozwiązaniem mogą być przydomowe oczyszczalnie ścieków. Nowe technologie
oczyszczania ścieków zapewnią bezpieczne dla środowiska wprowadzanie ścieków
oczyszczonych do wód lub ziemi., nie spowodują też zagrożenia dla GZWP Nr 407.
Realizacja Programu wiąże się z okresowym przekształceniem powierzchni
gruntów na cele związane z infrastrukturą poprawiającą stan środowiska w
obszarze gminy i w kategoriach zasady zrównoważonego rozwoju nie będzie
mieć znacząco niekorzystnego oddziaływania na środowisko.
Nie wystąpi znaczący wpływ na obszary podlegające ochronie znajdujące się w
zasięgu oddziaływania przedsięwzięcia.
•
Zasoby naturalne.
Na terenie gminy znajdują się 4 obszary udokumentowanych złóż kopalin, z
których dwa są eksploatowane.
W przypadku udokumentowania innych złóż możliwość ich eksploatacji wymaga
przejścia procedur postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko
zmierzając do uzyskania decyzji o uwarunkowaniach siedliskowych przed
ubieganiem się o uzyskanie niezbędnych koncesji wynikających ze stosowania
ustawy prawo geologiczne i górnicze. Planowane działania proekologiczne zawarte w
planie operacyjnym i harmonogramie zadań na lata 2012-2015 przewidują działania
związane z wykorzystaniem zasobów energii słonecznej w postaci ogniw
fotowoltaicznych, oraz kolektorów słonecznych typu ”solary” dla potrzeb
indywidualnych nieruchomości. Nie przewiduje się energetyki na skalę przemysłową.
Ustalenia Programu uwzględniają wymogi ochrony przyrody i
krajobrazu. Jako cel środowiskowy przyjmuje się ochronę udokumentowanych
terenów kopalin pospolitych , w tym przed ich nielegalnym pozyskiwaniem ( we
współdziałaniu ze służbami geologicznymi powiatu). Kierunki przewidują
prowadzenie okresowych inwentaryzacji nielegalnych wyrobisk i rekultywacje
wyrobisk poeksploatacyjnych.
87
88
•
zwierzęta i rośliny .
Ustalenia dotyczące ochrony biocenoz określa
punkt 8.8. Ochrona
dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne użytkowanie zasobów przyrody- obszary i
obiekty prawnie chronione. Pkt. 8.9. Obszary ochrony planistycznej; pkt.8.10.
System przyrodniczy gminy 8.6. Lasy.
Główne cele w zakresie biocenoz to:
• zachowanie i wzmocnienie różnorodności biologicznej i krajobrazowej gminy.
• zwiększenie lesistości gminy oraz rozwijanie trwale zrównoważonej
wielofunkcyjnej gospodarki leśnej.
Jako priorytetowe kierunki działań na lata 2013-2016 określa się :racjonalne
użytkowanie zasobów przyrody, edukacja na rzecz zrównoważonego rozwoju w
zakresie ochrony przyrody, przeprowadzenie inwentaryzacji przyrodniczej na terenie
gminy, wdrażanie ustaleń i obowiązków wynikających z utrzymania istniejących i
wprowadzania nowych obszarów ochrony przyrody i krajobrazu, utrzymywanie
różnorodności siedlisk i gatunków, wdrażanie programów rolnośrodowiskowych i
promowanie wśród rolników korzyści z zachowania drobno przestrzennych form
krajobrazowych ( np.: miedz, zadrzewień śródpolnych, oczek wodnych, torfowisk
itp.), prowadzenie nasadzeń drzew i krzewów, prowadzenie edukacji formalnej i
nieformalnej w zakresie ochrony przyrody, ujmowanie w planach zagospodarowania
przestrzennego gruntów do zalesień z uwzględnieniem wszystkich uwarunkowań
przyrodniczo-krajobrazowych, zalesienie terenów narażonych na erozję wodną,
zwiększenie powierzchni lasów ochronnych na terenie lasów prywatnych,
dostosowanie struktur składu gatunkowego drzewostanów do charakteru siedlisk i
zwiększenia bioróżnorodności, pomoc w restytucji i rehabilitacji ekosystemów
leśnych w wyniku działania czynników abiotycznych i biotycznych, pomoc w
przebudowie drzewostanów uszkodzonych w wyniku działań antropogenicznych,
ochrona bioróżnorodności biologicznej w lasach prywatnych.
Ustalenia Programu ochrony środowiska nie stwarzają zagrożenia
dla biocenoz o charakterze naturalnym w obszarach chronionych ( obszary
Natura 2000, system przyrodniczy gminy).. W przypadku zalesień, oceny i
weryfikacji w odniesieniu do wymogów obszarów Natura 2000 zakres zalesień
wymaga ustaleń w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego.
Zalesienia powinny być realizowane na gruntach rolnych najniższych klas
bonitacyjnych i na stromych stokach.
Program uwzględnia wyłączenie przeznaczania lasów lub łąk w dolinie
rzeki na cele budowlane w celu utrzymania funkcji ekologicznych ( trasy
migracyjne gatunków, miejsca bytowania i rozrodu itp.).
•
krajobraz.
Ustalenia Programu ochrony środowiska nie generują znaczących
oddziaływań na krajobraz.
Nie wpłyną negatywnie na walory
krajobrazowe.
88
89
•
Zabytki.
Projekt Programu nie zawiera ustaleń generujących negatywny wpływ na
obiekty zabytkowe wpisane do rejestru zabytków, obiektów o charakterze
zabytkowym ujęte w ewidencji gminy oraz stanowisk archeologicznych.
•
Różnorodność biologiczna.
Program ochrony środowiska nie zawiera ustaleń, które mogłyby generować
znaczące negatywne oddziaływania na różnorodność biologiczną, nie wystąpią
negatywne oddziaływania z tytułu przeznaczenia pod zalesienia nieleśnych
siedlisk lądowych, przeznaczenie lasów pod funkcje budowlane. Plan
zagospodarowania przestrzennego reguluje te zagadnienia i nie występuje
potrzeba aktualizacji miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w
części dot. Zalesień jak również przeznaczania lasów na cele budowlane.
•
Ludzie.
W rozumieniu przepisów ustawy Prawo ochrony środowiska znaczące
oddziaływanie na środowisko oznacza również znaczące oddziaływanie na zdrowie
ludzi. O znaczącym oddziaływaniu na środowisko (zdrowie ludzi) można mówić w
sytuacji, gdy przekraczane są standardy emisyjne (dopuszczalne normy
zanieczyszczeń) określone w przepisach o ochronie środowiska.
Stan środowiska w gminie Bełżec w świetle wyników badań PMŚ oraz
badań WIOŚ w latach 2009- 2012 należy uznać za dobry. Zawartość emitowanych
do środowiska zanieczyszczeń kształtuje się w granicach dopuszczalnych norm.
Stan środowiska ulega systematycznej poprawie na skutek zmiany nośników energii,
porządkowania gospodarki wodno-ściekowej i gospodarki odpadami oraz
zwiększania lesistości poprzez zalesienia gruntów nieprzydatnych do produkcji rolnej.
Zagrożeniem dla zdrowia ludzi może być potencjalne pogorszenie warunków
akustyki przestrzeni w wyniku emisji hałasu komunikacyjnego w warunkach
szybkiego wzrostu natężenia ruchu komunikacyjnego przy równoczesnym braku
modernizacji istniejących dróg i budowy nowych. Zagrożeniem jest też potencjalne
zagrożenie pogorszenia jakości wody pitnej ze zbiornika kredowego GZWP Nr 407
Niecka Lubelska (Chełm-Zamość) spowodowane nie rozwiązanym problemem
gospodarowania ściekami.
Celem wyeliminowania potencjalnych negatywnych oddziaływań (emisja
hałasu i spalin silnikowych) i poprawy bezpieczeństwa eksploatacji dróg
Program ochrony środowiska zakłada modernizację dróg i podejmowanie
działań w zakresie budowy obwodnicy Bełżca ( są to działania wstępne).
Zawiera też zapisy wskazujące na potrzebę i możliwości wyeliminowania
potencjalnego znaczącego oddziaływania przydomowych oczyszczalni
ścieków, w przypadku nie dostosowania do warunków hydrogeologicznych.
Program zawiera ustalenie :” Realizacja w budownictwie zagrodowym i
indywidualnym mieszkalnym przydomowych oczyszczalni ścieków na terenach
zabudowy rozproszonej według obowiązujących wymagań wynikających z warunków
hydrogeologicznych (poziomu wód gruntowych i rodzajów gruntu) .Na obszarze
wychodni kredowych (zachodnia część gminy) narażonych na zanieczyszczenie wód
GZWP Nr 407 gdzie migracja potencjalnych zanieczyszczeń jest krótsza od 2 lat –
89
90
dopuszcza się realizację oczyszczalni o wysokim stopniu redukcji podstawowych
zanieczyszczeń (> 90%) i ich wprowadzanie do gruntu za pośrednictwem drenażu w
warstwie wspomagającej oczyszczanie i drenażu zbierającego ścieki oczyszczone
do studni chłonnych. Na obszarze pozostałym narażonym na zanieczyszczenie wód
GZWP Nr 407 gdzie migracja potencjalnych zanieczyszczeń jest krótsza od 5 lat –
realizować oczyszczalnie o wysokim stopniu redukcji podstawowych zanieczyszczeń
(> 90%) i ich wprowadzanie do gruntu za pośrednictwem drenażu lub studni
chłonnych”.
•
Obszary NATURA 2000 i inne obszary chronione.
Zakres ochrony prawnej przyrody w gminie Bełżec jest znaczny. Obecnie
ochroną prawną na podstawie ustawy o ochronie przyrody objęte są rozległe obszary
o dominującej funkcji przyrodniczej w formie obszarów Natura 2000 PLB060012
Roztocze, PLB 060021 Dolina Sołokiji oraz projektowane formy ochrony przyrody
Lubycki Obszar Chronionego Krajobrazu i Międzynarodowy rezerwat Biosfery
„Roztocze”.
Rozległe obszary leśne, objęte ochroną w ramach NATURA 2000 – Roztocze
(PLB060012). Obszar obejmujący Lasy Zwierzyniecko – Kosobudzkie oraz całe
Roztocze Środkowe i Południowe o powierzchni 103503,3 ha z czego 1970,1ha na
terenie Gminy Bełżec.
Przedmiotem ochrony są gatunki ptaków z Załącznika obszarów Dyrektywy Rady
79/409/EWG wraz z siedliskami, zgodnie ze Standardowym Formularzem Danych z
oceną ogólną A, B i C : bączek, bocian czarny, bocian biały, podgorzałka,
trzmielojad, orlik krzykliwy, derkacz, rybitwa rzeczna, rybitwa białowąsa, puchacz,
puszczyk uralski, lelek, dzięcioł zielonosiwy, dzięcioł czarny, dzięcioł białogrzbiety,
jarzębatka, muchówka mała, muchówka bioałoszyja, gąsiorek dzięcioł białoszyi,
gołąb siniak i pliszka górska.
Rozległe obszary łąkowo – leśne, położone w płytkiej dolinie Sołokiji objęte
ochroną w ramach NATURA 2000 – Dolina Sołokiji (PLB060021). Ostoja leży w
granicach mezoregionu Roztocze Środkowe i Równina Bełzka. Obejmuje dolinę rzeki
Sołokiji od Tomaszowa Lubelskiego do granicy z Ukrainą o powierzchni 13667,8 ha (
gminy Bełżec, Karczów, Lubycza Królewska, Tomaszów Lubelski- gminy miejska i
wiejska) z czego 459,5 na terenie gminy Bełżec.
Przedmiotem ochrony są gatunki ptaków z Załącznika obszarów Dyrektywy Rady
79/409/EWG wymienione w Standardowym Formularzu Danych z oceną A,B lub C :
derkacz, rybitwa białoszyja, dzięcioł białoszyi.
Południowo-zachodnia i zachodnia część Gminy Bełżec, na terenie której ma
zostać zrealizowane przedsięwzięcie sieci wodociągowej leży w obrębie obszaru
Natura 2000 ,,Roztocze” PLB060012, natomiast część wschodnia zlokalizowana jest
w obszarze Natura 2000 ,,Dolina Sołokiji” PLB060021.
Większość prac przy realizacji sieci wykonywana będzie w obrębie zabudowy
mieszkaniowej, gdzie nie występują siedliska dogodne do gniazdowania i bytowania
ptaków stanowiących przedmiot ochrony. Jedynie obszary porośnięte przez
zbiorowiska leśne mogą stanowić miejsca występowania chronionych gatunków
ptaków. W terenach tych przewiduje się stosować środki i metody minimalizujące
oddziaływanie na walory przyrodnicze poprzez m.in. wykonywanie prac ręcznie,
90
91
prowadzenie prac poza sezonem lęgowym. Działania takie pozwolą na ograniczenie
negatywnego wpływu przedsięwzięcia na obszary chronione Natura 2000.
Część sieci wodociągowej zostanie ułożona w obrębię pasa drogowego porośniętego
typową przydrożną roślinnością trawiastą.
Na trasie przebiegu sieci nie stwierdzono występowania roślin objętych ochroną
gatunkową. Cześć sieci przebiegać będzie przez tereny leśne. Dotyczy to odcinków
sieci biegnących wzdłuż dróg powiatowych nr: 3544L, 3540L, 3539L oraz wzdłuż
drogi krajowej nr 17. Zbiorowiska leśne zaliczane do zespołu Querco roboris-Pinetum
– kontynentalny bór mieszany tworzy głównie sosna zwyczajna (Pinus sylvestris) i
dąb szypułkowy (Quercus robur).
Trasa przebiegu sieci wodociągowej w znacznej części pokrywa się z trasą
przebiegu sieci kanalizacyjnej. Wycinka drzew została lub zostanie przeprowadzona
na etapie montażu przewodów sieci kanalizacyjnej. W związku z tym na etapie
układki przewodów sieci wodociągowej wycinkę niewielkich rozmiarów krzewów.
Realizacja przedsięwzięć zawartych w „Programie”, zapewniają ochronę cennych
przyrodniczo obszarów i obiektów objętych ochroną prawną. „Program” nie zawiera
propozycji działań, które byłyby sprzeczne lub zagrażające tym obszarom. Na etapie
przed wydaniem pozwolenia budowlanego dla realizacji sieci wodociągowej
prowadzone będzie postępowania w zakresie oceny oddziaływania przedsięwzięcia
na środowisko w trakcie którego ustalony zostanie szczegółowy zakres
oddziaływania na środowisko, w tym na obszary NATURA 2000.
Ustalenia Programu ochrony środowiska nie będą generować znaczących
negatywnych oddziaływań w odniesieniu do gatunków, siedlisk i integralności
obszarów Natura 2000 w rozumieniu art. 33 ustawy o ochronie przyrody.
Krajobraz kulturowy
Planowana inwestycja przebiega przez obszar sąsiadujący z dawnym cmentarzem
przycerkiewnym. Cmentarz ten wraz z cerkwią pod wezwaniem św. Bazylego z 1756
r. został wpisany do rejestru zabytków (nr rejestru A/157) obwieszczeniem nr 1/2000
Lubelskiego Konserwatora Zabytków w Lublinie z dnia 12 września 2000 r. (Dz. Urz.
Woj. Lub. Nr 73 poz. 869). Zgodnie z ustawą z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie
zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. nr 162, poz. 1568) wszelkie działania
inwestycyjne prowadzone na tym terenie winny być poprzedzone uzyskaniem
pozwolenia wojewódzkiego konserwatora zabytków. Lubelski Wojewódzki
Konserwator Zabytków decyzją z dnia 21 sierpnia 2009 r. (znak
IN.III.4011/563/1083/09 wydał pozwolenie na wykonanie sieci wodociągowej w
sąsiedztwie cerkwi greckokatolickiej i cmentarza przycerkiewnego w Bełżcu,
stwierdzając brak negatywnego wpływu inwestycji na zachowanie wartości
chronionego obiektu. Ze względu na brak wyraźnej granicy dawnego cmentarza
przycerkiewnego możliwe jest natknięcie się podczas wykonywania prac ziemnych
na szczątki ludzkie lub nagrobki. Na pozostałym terenie możliwe jest natkniecie się
na archeologiczne zabytki ruchome, nawarstwienia kulturowe i obiekty ziemne.
Przy wykonywaniu prac należy zachować środki ostrożności w miejscach
lokalizacji pozostałych obiektów wpisanych do gminnej ewidencji zabytków
zlokalizowanych na trasie sieci wodociągowej.
Przy zachowaniu środków ostrożności oraz właściwym nadzorze planowana
inwestycja polegająca na budowie sieci wodociągowej wraz z przyłączami nie
naruszy struktury przestrzennej ani charakteru wymienionych dóbr kultury.
91
92
Realizacja przedsięwzięcia polegającego na budowie-,,Ujęcie wody i sieć
wodociągowa z przyłączami dla Gminy Bełżec” poprzedzona zostanie
postępowaniem w sprawie ocen oddziaływania na środowisko.
Ryzyko wystąpienia poważnej awarii.
Do poważnej awarii przemysłowej zalicza się zdarzenia z udziałem jednej lub więcej
substancji niebezpiecznych /rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 9 kwietnia
2002 r. w sprawie rodzajów i ilości substancji niebezpiecznych, których znajdowanie
się w zakładzie decyduje o zaliczeniu go do zakładu o zwiększonym ryzyku albo
zakładu o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej /Dz. U z 2002 r.
Nr.58, poz.535//. Planowane przedsięwzięcia nie posiadają miana działalności
powodującej poważne awarie.
Przedsięwzięcia objęte projektem „Programu…” nie będą generować ryzyka
wystąpienia poważnych awarii.
12. INSTRUMENTY PRAWNE REALIZACJI PROGRAMU
Organy samorządu terytorialnego są częścią struktur wykonujących władzę publiczną. Samorząd
jest to bowiem wyodrębniony w strukturze państwa, powstały z mocy prawa i posiadający
osobowość prawną jako związek lokalnego społeczeństwa, powołany do samodzielnego
powoływania administracji publicznej i wyposażony w materialne i prawne środki umożliwiające
realizację nałożonych na niego zadań.
W rozdziale VII Konstytucji poświęconym ustrojowi samorządowemu określone
zostały najważniejsze zasady sprawowania przez samorząd władzy publicznej
odnoszące się również do obowiązku ochrony środowiska. Pierwszą z nich jest
przyjęcie domniemania, że samorząd wykonuje wszelkie zadania publiczne, o ile
prawo nie wskazuje na organy innych władz publicznych.
Druga zasada wyraźnie wskazuje gminę jako podstawową jednostkę samorządu
terytorialnego wykonującą wszystkie zadana samorządu.
Zgodnie z trzecią zasadą wszystkie jednostki samorządu terytorialnego mają
zagwarantowaną konstytucyjnie osobowość prawną oraz sądową ochronę
samodzielności.
Czwarta zasada rozgranicza zadania samorządu według kryterium samodzielności
ich wykonywania na zadania własne, służące zaspokajaniu potrzeb wspólnoty
samorządowej i zlecone przez państwo.
Piątą konstytucyjną zasadą jest określenie legalności jako jedynego kryterium
nadzoru sprawowanego nad działalnością samorządu.
Wszystkie podmioty prawa w tym również organy samorządu terytorialnego przy
podejmowaniu działań w zakresie ochrony środowiska są zobowiązane do
przestrzegania dwóch zasad.
Pierwszą z nich określoną zarówno w Konstytucji (art. 5) jak również w Prawie
ochrony środowiska (np. preambuła do ustawy) jest zasada zrównoważonego
92
93
rozwoju. Konsekwencją jej wprowadzenia do prawa ochrony środowiska jest
zobligowanie organów administracji publicznej do zapewnienia warunków
niezbędnych do realizacji tej zasady poprzez opracowywanie programów
zrównoważonego rozwoju oraz ochrony środowiska, wykonywanie konkretnych
czynności prawnych, sprawowanie funkcji nadzorczych nad stosowaniem prawa (art.
90 ust.1 u.i.ś.). Szczególne znaczenie mają w tym względzie organy uchwałodawcze
gmin, powiatów i województw, które zostały zobowiązane przez ustawodawcę do
opracowania tych programów zgodnie z polityką ekologiczną państwa określoną
przez Sejm i sprecyzowaną przez Radę Ministrów.
Drugą zasadą jest zasada pomocniczości (subsydiarności), która przeniesiona na teren
organizacji ustroju państwa oznacza, że wyższe struktury władzy publicznej są „nadbudowane” i
działają tam, gdzie struktury mniejsze i usytuowane bliżej obywatela są niezdolne do wykonywania
bardziej złożonych zadań.
Pomocniczość państwa w aspekcie negatywnym oznacza, że władza państwowa nie powinna
przeszkadzać w indywidualnej i lokalnej aktywności społecznej a w znaczeniu pozytywnym
powinna pobudzać, podtrzymywać i uzupełniać wysiłki pozostałych podmiotów, w tym zwłaszcza
samorządu terytorialnego.
Trójszczeblowy samorząd w Polsce istniejący od 1999 roku jest realizowany
przez władze regionalne na szczeblu województwa i przez organy lokalne w gminie i
w powiecie i powoduje konieczność stosowania zasady subsydialności również w
relacjach między jego strukturami, co wskazuje na priorytet kompetencji szczebla
gminnego.
Organami ochrony środowiska w rozumieniu art. 376 ustawy Prawo ochrony
środowiska są:
- wójt, burmistrz lub prezydent miasta,
- starosta,
- marszałek,
- minister właściwy do spraw środowiska.
Ustawa o samorządzie gminnym w art. 6 ust.1 stwierdza, że do zakresu działania
gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, nie zastrzeżone
ustawami na rzecz innych podmiotów. Artykuł 7 z kolei podaje przykładowe („w
szczególności”) wyliczenie zadań własnych gminy.
Wśród wielu płaszczyzn zadań własnych gminy ustawodawca odwołuje się do
szeroko rozumianej ochrony środowiska parokrotnie. Zadania gminy w materii
ekologicznej są dwojakiego rodzaju, tzn. zadania prewencyjne, kształtujące
środowisko we współdziałaniu z ładem przestrzennym i gospodarką terenami oraz
działania zabezpieczające środowisko przed uciążliwościami, polegające na
usuwaniu i oczyszczaniu ścieków komunalnych, utrzymywaniu czystości i porządku
na terenie gminy, zapewnianiu właściwego standardu urządzeń sanitarnych i
wysypisk, unieszkodliwianiu odpadów komunalnych oraz utrzymywaniu zieleni
komunalnej i zadrzewień.
Treść artykułu 7 ustawy o samorządzie gminnym realizowana jest przez
podejmowanie działań zobowiązujących, reglamentacyjnych i kontrolnych, a w
93
94
niektórych wypadkach także kreatywne (ochrona przed uciążliwościami i utrzymanie
zieleni). Ze względu na ogólny charakter artykułu 7 konkretne kompetencje prawnej
realizacji zadań samorządowych określone zostały w Prawie ochrony środowiska
oraz w innych ustawach, z których najważniejsze to ustawa o zagospodarowaniu
przestrzennym, ustawa o utrzymaniu porządku i czystości w gminach, ustawa o
ochronie zwierząt, ustawa o ochronie przyrody, ustawa o ochronie gruntów rolnych i
leśnych, ustawa – prawo wodne, ustawa o odpadach.
Podstawowym, prewencyjnym instrumentem ochrony środowiska w gminie jest
będący aktem prawa gminnego miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego,
w którym uwzględnić należy potrzeby ochrony środowiska i zasadę zrównoważonego
rozwoju. Treść planu jest dodatkową podstawą prawną (obok norm prawa
materialnego) przy podejmowaniu rozstrzygnięć bezpośrednio związanych z ochroną
walorów naturalnych lub mających wpływ na zachowanie równowagi ekologicznej.
Decyzje administracyjne sprzeczne z ustaleniami planu zagospodarowania
przestrzennego są nieważne z mocy prawa (art. 7 ustawy kompleksowej).
Kolejnym ważnym instrumentem ochrony jest stanowienie prawa gminnego,
którego normy kształtują stan środowiska w gminie. W drodze uchwał tworzone są
obszary chronionego krajobrazu i formy ochrony indywidualnej przyrody (pomniki
przyrody, stanowiska dokumentacyjne, użytki ekologiczne i zespoły przyrodniczo –
krajobrazowe) oraz precyzowane statuty gmin uzdrowiskowych.
Organy gminy są ponadto uprawnione do wydawania decyzji administracyjnych
o charakterze prewencyjnym, finansowym lub restrykcyjnym. Przykładami
najważniejszych rozstrzygnięć indywidualnych są zezwolenia na usunięcie drzew lub
krzewów, zezwolenie na podjęcie działalności polegającej na usuwaniu,
wykorzystywaniu i unieszkodliwianiu odpadów komunalnych, naliczenie opłat i kar
pieniężnych oraz nakaz unieruchomienia maszyny lub urządzenia technicznego ze
względu na jego uciążliwość dla środowiska.
W sferze uprawnień gminy pozostaje ponadto duża różnorodność niewładnych
form działania o charakterze społeczno-organizatorskim (propagowanie świadomości
ekologicznej, organizowanie selektywnego gromadzenia odpadów komunalnych)
oraz liczne czynności materialno – techniczne (np. uczestnictwo w monitorowaniu
stanu środowiska).
Gminy mają możliwość dobrowolnego łączenia się w większe struktury, które
mogą mieć również proekologiczny charakter. Zawieranie porozumień gminnych
pozwala na sprawniejsze wykonywanie inwestycji przyjaznej środowisku np. regulacji
koryta rzecznego. Stowarzyszenia gmin są właściwą formą do propagowania idei
ekorozwoju, rolnictwa ekologicznego lub agroturystyki. Związki międzygminne mogą
być tworzone w celu wspólnego wykonywania zadań publicznych przekraczających
możliwości jednej gminy, np. budowa oczyszczalni ścieków, budowa składowiska
odpadów, spalarni odpadów, itp.
94
95
13.FINANSOWANIE ZADAŃ OCHRONY ŚRODOWISKA
Wdrażanie przyjętej strategii rozwoju miasta w dziedzinie ochrony środowiska
jest możliwe tylko przy zaangażowaniu środków własnych – budżetowych, jak
i pozabudżetowych.
Posiadanie programów, planów oraz koncepcji kierunkowych tematów pilnych do
rozwiązania jest jednym z niezbędnych elementów przy ubieganiu się o środki
pomocowe z Unii Europejskiej.
Główne źródła finansowania inwestycji w ochronie środowiska
Fundusze ekologiczne (narodowy, wojewódzki, Kapitał własny inwestora i
kredyty komercyjne.
Budżet własny, nadwyżki budżetowe.
Budżet powiatowy, wojewódzki, centralny.
Fundacje i pomoc zagraniczna – fundusze dostępne po akcesji do UE.
Instytucje finansujące działania w ochronie środowiska
Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
W kraju funkcjonują fundusze: narodowy, wojewódzkie.
Fundusze Narodowy i wojewódzkie mają osobowość prawną i są funduszami
celowymi. Prowadzą samodzielną gospodarkę finansową pokrywając z posiadanych
środków i uzyskanych wpływów wydatki na funkcjonowanie działań.
Przychodami fundacji są wpływy z tytułu:
- opłat za korzystanie ze środowiska i administracyjnych kar pieniężnych za pobór
wody, odprowadzanie ścieków, składowanie odpadów, wprowadzanie
zanieczyszczeń do powietrza, za usuwanie drzew i krzewów),
- opłat produktowych i depozytowych,
- opłat i kar ustalanych na podstawie ustawy prawo geologiczne i górnicze,
- dobrowolne wpłaty, zapisy, darowizny itp.
.Fundusz wojewódzki – WFOS i GW
Fundusz wojewódzki może finansować wspomagać działalność w zakresach
przypisanych gminnym na rzecz ochrony przyrody, zwiększenia lesistości, likwidacji
poważnych awarii, postępu technicznego, oszczędności energii, wykorzystania paliw,
opracowania planów i programów. Fundusz udziela pożyczek i dotacji na zasadach
podobnych jak Fundusz Narodowy.
Fundusz Narodowy – NFOSiGW
Udziela pożyczek i dotacji po udokumentowaniu pełnego pokrycia planowanych
kosztów przedsięwzięcia na podstawie zawartej umowy z wnioskodawcą. Przy
udzielaniu pożyczek stosuje oprocentowanie ustalane w odniesieniu do stopy
redyskontowej weksli /s.r.w./ w stosunku rocznym. Udzielone dofinansowanie w formie
pożyczki lub pożyczki i dotacji nie może przekroczyć 70% kosztów przedsięwzięcia.
Okres kredytowania przy udzielaniu pożyczek do 15 lat przy karencji nie dłuższej niż
12 m-cy. Udzielona pożyczka może być częściowo umorzona na wniosek
pożyczkobiorcy w wysokości do 15% udzielonej pożyczki przy spłacie 50% pożyczki
osiągnięcia założonych efektów. Udzielane mogą być także dotacje w wysokości do
30% kosztów przedsięwzięcia dla samorządów terytorialnych, ich związków i
95
96
stowarzyszeń oraz spółki wodne. Samorządy mogą uzyskać na to samo
przedsięwzięcie dotację w wysokości do 30% kosztów zadania dla zbilansowania
środków. Programy do sfinansowania przez NFOSiGW to m.in.:
- realizacja międzygminnych programów gospodarowania odpadami,
- ochrona wód przed zanieczyszczeniem /wód granicznych i transgranicznych,
- wspieranie realizacji programów małej retencji wód,
- ochrona powietrzna, ziemi, przyrody i krajobrazu.
Kapitał własny inwestora i kredyty komercyjne
Kapitał własny inwestorów – to środki własne samorządów /budżetowe/ lub
podmiotów gospodarczych realizujących przedsięwzięcie ekologiczne. Kredyty
komercyjne są możliwe do zaciągnięcia w bankach, np. w Banku Ochrony Środowiska
SA (BOŚ SA) – wymaga 50% środków własnych i kieruje się kryteriami podobnymi
do NFOSiGW /kredyty mogą być „tańsze” w wyniku dopłat do niektórych transz
z NFOSiGW/.
Kryteria to efektywność ekologiczna i zgodność przedsięwzięcia z polityką
ekologiczną.
Środki UE
♦ Fundusz Spójności (program zbliżony do przedakcesyjnego ISPA, którego
Polska przestała być beneficjentem z dniem wstąpienia do UE) – sektor ochrony
środowiska oraz transportu.
Tematy finansowania to: oczyszczanie ścieków, zaopatrzenie w wodę, jakość
powietrza, gospodarka odpadami.
Projekty muszą mieć znaczący wpływ na środowisko.
Kryteria dla projektów:
- wielkość inwestycji min. 10 mln EURO,
- podmiot publiczny – inwestor do 75% kosztów,
- wymagają spełnienia dyrektyw obowiązujących w danym kierunku – element
ochrony środowiska,
- zgodność programów lokalnych z regionalnym,
- przeprowadzanie postępowania w sprawie ocen oddziaływania na środowisko.
Fundusze Strukturalne
• Są to instrumenty finansowego wsparcia Europejskiej Polityki Regionalnej
dostępne dla państw członkowskich Wspólnoty. Środki Funduszy Strukturalnych są
rozdzielane i wydatkowane w kilkuletnich okresach zwanych „okresami
programowania”. W obecnym okresie programowania (od początku roku 2000 do
końca roku 2006) obowiązują trzy cele Funduszy Strukturalnych,
Cel.1. Wspieranie rozwoju i strukturalnego dostosowania regionów opóźnionych w
rozwoju. Kryterium zaliczenia regionu do objęcia pomocą w ramach Celu 1 jest
wartość PKB na mieszkańca niższa niż 75% średniej unijnej. Po wejściu do Unii
Europejskiej Polska jako całość będzie kwalifikowała się do objęcia Celem 1.
Cel 2: Wspieranie gospodarczej i społecznej konwersji obszarów przemysłowych,
wiejskich, miejskich oraz zależnych od rybołówstwa stojących w obliczu problemów
strukturalnych.
Cel 3: Dostosowanie i unowocześnianie systemów oświaty, szkolenia i zatrudnienia.
96
97
Funduszami Strukturalnymi są:
♦ Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (ERDF) – finansuje przede
wszystkim rozwój regionalny i lokalny poprzez wsparcie
- inwestycji
infrastrukturalnych (transport, energetyka, telekomunikacja,
infrastruktura ochrony środowiska, inwestycje w infrastrukturę edukacji
i ochrony zdrowia),
- małych i średnich przedsiębiorstw (inwestycje w przedsiębiorstwa produkcyjne,
w sferze usług otoczenia przedsiębiorczości, w zakresie badań, transferu
technologii itp.).
♦ Europejski Fundusz Społeczny (ESF) – promuje wykształcenie oraz mobilność
geograficzną i zawodową pracowników, wspiera powrót na rynek pracy osób
bezrobotnych i grup zagrożonych wykluczeniem społecznym.
♦ Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej (Sekcja Orientacji)
(EAGGF) – finansuje działania w mające na celu rozwój obszarów wiejskich
w zakresie:
- podwyższania produktywności i wprowadzania postępu technicznego,
- racjonalnego rozwoju produkcji rolnej,
- finansowanie infrastruktury podstawowej na obszarach wiejskich,
- dywersyfikacji (zróżnicowania) produkcji,
- ochrony środowiska,
- rozwoju agroturystyki i modernizacji gospodarstw rolnych.
Regionalny Program Operacyjny Województwa Lubelskiego na lata 2007-2013
Środowisko i czysta energia
» Działanie 6.1. Ochrona i kształtowanie środowiska
» Działanie 6.2. Energia przyjazna środowisku
Oś priorytetowa VI: Środowisko i czysta energia
Celem priorytetu jest poprawa stanu, zachowanie bioróżnorodności oraz
zapobieganie degradacji środowiska naturalnego.
Realizacja działań w ramach Osi priorytetowej VI doprowadzi do poprawy stanu
środowiska naturalnego, mającego wpływ na jakość życia mieszkańców
województwa, będącego jednocześnie elementem jego atrakcyjności gospodarczej.
Czyste, mało przekształcone przyrodniczo obszary przekładają się na atrakcyjność
turystyczna regionu, zaś odpowiednia infrastruktura wodnokanalizacyjna oraz
gospodarka odpadami umożliwi a prowadzenie działalności gospodarczej bez
generowania znaczących kosztów środowiskowych. W ramach priorytetu wspierane
będą głównie projekty dotyczące wymiany lub zastępowania standardowych źródeł
ciepła (takich jak np. kotłownie węglowe) na zasilane źródłami alternatywnymi (np.
biomasa) w obiektach użyteczności publicznej, gdzie beneficjentem jest jednostka
samorządu terytorialnego, a wybudowana infrastruktura nie jest przeznaczona do
produkcji energii na rynek. Projekty realizowane będą zgodnie z Wojewódzkim
Programem Rozwoju Alternatywnych Źródeł Energii dla Województwa Lubelskiego,
ze szczególnym uwzględnieniem terenów gdzie występują niedobory energii oraz
gdzie występują naturalne zasoby OZE.
97
98
Inne jednostki finansujące inwestycje ekologiczne
Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (AriMR) gospodaruje
funduszami Unii Europejskiej i innymi funduszami pochodzącymi z pomocy
zagranicznej dla inwestycji ekologicznych realizowanych na terenach wiejskich.
Pomoc – to dotacja nawet do 50% wartości przedsięwzięcia – budowy
oczyszczalni i zaopatrzenia w wodę.
Ekofundusz – zarządza środkami pochodzącymi z ekokonwersji polskiego długu.
Pomoc w formie dotacji do 30% kosztów przedsięwzięcia głównie z zakresu
ochrony atmosfery w tym wykorzystania niekonwencjonalnych źródeł energii:
biomasy, słońca i wiatru.
Fundacja – Wspomagająca Zaopatrzenie Wsi w Wodę zwana „Fundacją
Prymasowską” lub „Kościelną”.
Pomoc w zakresie budowy wodociągów, oczyszczalni ścieków w tym
przydomowych oraz rozwoju działalności agroturystycznych.
Fundacja Partnerska dla Środowiska (FPŚ) – wspiera finansowo inwestycje
w zakresie energetyki odnawialnej w formie dotacji.
Fundacja Programów Pomocy dla Rolnictwa (FAPA) – wsparcie w formie dotacji
dla inwestycji w energetyce odnawialnej.
Program Partnerstwa dla Samorządu Terytorialnego (EGPP/USAID) – wsparcie
energetyki odnawialnej – dotacje.
Agencja Techniki i Technologii (ATT) – udziela kredytów na zadania w energetyce
odnawialnej.
Agencja Rozwoju Regionalnego w Lublinie.
OCENA REALIZACJI PROGRAMU – MIERNIKI STANU ŚRODOWISKA I ZMIAN
PRESJI NA ŚRODOWISKO
Zakres monitoringu programu
Wdrażanie Programu Ochrony Środowiska będzie polegało na regularnej ocenie
w zakresie:
Określania stopnia wykonania przedsięwzięć / działań
Określania stopnia realizacji przyjętych celów
Oceny rozbieżności pomiędzy przyjętymi celami i działaniami, a ich wykonaniem
Analizy przyczyn tych rozbieżności.
Wójt Gminy poprzez służby ochrony środowiska będzie oceniał co dwa lata
stopień wdrażania Programu. Ocena ta będzie podstawą przygotowania raportu
z wykonania Programu. W początkowym okresie wdrażania Programu również co
dwa lata będzie weryfikowana lista przedsięwzięć przewidzianych do realizacji
w najbliższych czterech latach.
W cyklu czteroletnim będzie oceniany stopień realizacji celów
średniookresowych. Ocena ta będzie bazą do ewentualnej korekty celów i strategii
ich realizacji. Taka procedura pozwoli na spełnienie wymagań zapisanych w ustawie
„Prawo Ochrony Środowiska”, a dotyczących okresu, na jaki jest przyjmowany
program ochrony środowiska i systemu raportowania o stanie realizacji programu
ochrony środowiska. Raporty będą wykonywane w następującym cyklu i zakresie:
•
ocena postępów we wdrażaniu programu ochrony środowiska, w tym
przygotowanie raportu (co dwa lata),
98
99
•
•
opracowanie listy przedsięwzięć przewidzianych do realizacji w kolejnych
czterech latach ,
aktualizacja celów ekologicznych i kierunków działań (co cztery lata).
Wskaźniki monitorowania efektywności programu
Podstawą właściwego systemu oceny realizacji Programu jest dobry system
sprawozdawczości, oparty na wskaźnikach (miernikach) stanu środowiska.
W nawiasach podano stan wyjściowy według danych dla roku 2012.
Wskaźniki monitorowania planu przez Gminę Bełżec do roku 2016
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Stan
Realizacja
Wskaźnik stanu gospodarki odpadami i świadomości
wyjściowy ( 2013- 2016 r.
społecznej
rok 2012)
Stopień zwodociągowania gminy w %.
0
Stopień skanalizowania gminy w%).
22
Ilość ścieków oczyszczonych m3/d
100
Stosunek ścieków oczyszczonych do wytworzonych w % 19
Ilość odpadów komunalnych zebranych w roku (w Mg/ rok 330
Ilość odpadów zebrana selektywnie ( w Mg/rok)
13,2
Ilość
składowanych
odpadów
komunalnych
na
składowiskach ( w Mg/rok)
316,8
Wskaźnik ograniczenia masy odpadów ulegających
biodegradacji kierowanych do składowania %
Poziom recyklingu i odzysku odpadów komunalnych
Produkcja energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych –
w MW/rok,
Produkcja energii cieplnej ze źródeł odnawialnych – w
kJ/rok
Ilość emitorów emisji niskiej z „wysokoemisyjnym”źródłem
opału w %
Wskaźnik uzbrojenia w sieć gazowniczą
Stopień termoizolacji obiektów użyteczności publicznej %
Nakłady na edukację społeczeństwa w zakresie ochrony
środowiska- w tyś zł.
Lesistość gminy %
Wskaźnik utwardzenia dróg gminnych %
2,7
13,2
0
0
100
78,0
26
2,4
33,57
71,8
14. Harmonogram wdrożenia programu
Harmonogram wdrażania programu jest jego integralną częścią. Program
operacyjny obejmuje lata 2013-2016. Zadania przyjęte do realizacji będą
aktualizowane, co 4 lata. Podstawą weryfikacji będzie przeprowadzana, co 2 lata,
ocena realizacji wdrażania zadań finansowo-rzeczowych oraz osiągniętych efektów.
Głównymi działaniami podejmowanymi w zakresie monitoringu polityki ochrony
środowiska będą:
- aktualizacja strategii krótkoterminowej i systematyczne przygotowanie programów
działań na rzecz ochrony poszczególnych komponentów środowiska, tj.: gleb,
wody, powietrza,
99
100
15.WSPÓŁPRACA
Współpraca wielu partnerów włączonych w zagadnienia ochrony środowiska jest
warunkiem koniecznym, aby ten program był wdrożony z sukcesem. Współpraca jest
niezbędnym elementem dobrej organizacji procesu wdrażania programu. W ramach
realizacji niniejszego programu szczególną uwagę należy zwrócić na:
-
współpracę Wójta z władzami administracyjnymi różnych poziomów: Lubelskim
Urzędem Wojewódzkim, Urzędem Marszałkowskim w Lublinie, WIOŚ, władzami
powiatu oraz władzami sąsiednich gmin,
-
współpracę z reprezentantami poszczególnych grup społecznych, gospodarki oraz
przemysłu, w celu wdrażania polityki zdefiniowanej w programie, a także
dostosowania jej do przyszłych wymagań. Bardzo ważna będzie współpraca
z grupami reprezentującymi mieszkańców gminy (np. młodzieżą szkolną, Radami
Sołeckimi, pozarządowymi organizacjami ekologicznymi), w celu uzyskania
akceptacji podejmowanych działań oraz zaangażowania mieszkańców (np.
selektywna zbiórka odpadów),
-
współpracę z instytucjami finansowymi w celu zorganizowania funduszy na
realizację wybranych projektów.
16. PODSUMOWANIE.
Projekt „Programu ochrony środowiska dla Gminy Bełżec na lata 2013-2016 z
perspektywą do roku 2020”, została opracowana zgodnie z Polityką ekologiczną
Państwa oraz dokumentami planistycznymi szczebla ponadgminnego i gminnego.
Projekt Programu, jako punkt wyjścia dla dalszych analiz, charakteryzuje istniejący
stan środowiska oraz zagadnienia z jego ochroną.
Oceniając stan poszczególnych elementów środowiska oraz czynników mających na
nie wpływ, można scharakteryzować:
- stan jakości powietrza jako średni,
- poziom hałasu jako zróżnicowany ze względu na źródła jego emisji, przy czym
można oszacować, że na hałas powyżej 60 dB narażone są tereny szczególnie w
pobliżu tras komunikacyjnych,
- stan czystości wód powierzchniowych można określić jako zadowalający,
-stan jakości wód podziemnych można określić jako dobry.
Cele „Programu...” odpowiadają celom kluczowych dokumentów na poziomie kraju i
województwa.
Wśród zadań ujętych w projekcie „Programu...”, nie ma inwestycji powodujących
znacząco niekorzystne oddziaływanie dla środowiska, gdyż suma korzyści z ich
realizacji przekracza jednak zdecydowanie potencjalne zagrożenie. Całościowa
analiza materiału zawartego w projekcie „Programu ..” pozwoliła stwierdzić, że
projekt uwzględnia zasadę zrównoważonego rozwoju Gminy Bełżec.
100