D - Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Szczytnie

Sygn. akt: I C 703/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 18 września 2015 r.
Sąd Rejonowy w Szczytnie I Wydział Cywilny
w składzie następującym:
Przewodniczący:
SSR Leszek Bil
Protokolant:
sekr. sądowy Aneta Sawlewicz-Szydlik
po rozpoznaniu w dniu 18 września 2015 r. w Szczytnie
sprawy z powództwa (...) Banku S.A. we W.
przeciwko A. B.
o zapłatę
I. zasądza od pozwanego A. B. na rzecz powoda (...) Banku S.A. we W. kwotę 1479,29 zł (jeden tysiąc czterysta
siedemdziesiąt dziewięć złotych 29/100) z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy kredytu
lombardowego NBP od kwoty 979,08 zł od dnia 26.02.2013 r. do dnia zapłaty,
II. nie obciąża pozwanego kosztami procesu,
III. przyznaje adw. Ł. N. od Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Szczytnie kwotę 180,00 zł powiększoną o należny
podatek VAT tytułem kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu pozwanemu.
Sygn. akt I C 703/13
UZASADNIENIE
Powód (...) Bank S.A. z siedzibą we W. wniósł do Sądu Rejonowego Lublin- Zachód w Lublinie pozew w
elektronicznym postępowaniu upominawczym, o zasądzenie od pozwanego A. B. kwoty 1.479,29 zł wraz z odsetkami
umownymi wskazanymi w pozwie oraz zasądzenia kosztów procesu według norm przepisanych.
W uzasadnieniu podał, że pozwany zawarł z powodem w dniu 15 czerwca 2011r. umowę nr (...), zgodnie z którą
oraz Regulaminem zobowiązany był do dokonywania spłaty zadłużenia Pozwany nie wywiązał się z umowy, dlatego
powód ją wypowiedział pismem z dnia 19.06.2012r. Na sumę dochodzoną pozwem składa się kwota 979,08 zł tytułem
niespłaconego kapitału oraz odsetki umowne w kwocie 73,30 zł i odsetki karne w kwocie 164,22 zł a także koszty
windykacji w kwocie 262,69 zł obliczone do dnia wniesienia pozwu. Pozwanego obciążają także dalsze odsetki umowne
od kapitału od dnia wniesienia pozwu.
Nakazem zapłaty wydanym w elektronicznym postępowaniu upominawczym Sądu Rejonowego Lublin- Zachód w
Lublinie z dnia 14.03. 2013r., nakazano zapłacić pozwanemu należność dochodzoną pozwem wraz z odsetkami i
kosztami procesu.
Pozwany wniósł sprzeciw, w którym powołał się na nieważność czynności prawnej ( umowy kredytu) podając, że
w momencie zwierania umowy z powodu choroby psychicznej znajdował się w stanie wyłączającym świadome albo
swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli ( art. 82 kc).
Po przekazaniu sprawy Sądowi Rejonowemu w Szczytnie strony podtrzymały swoje żądania, wnioski i twierdzenia.
Sąd ustalił następujący stan faktyczny:
Pozwany A. B. zawarł w dniu 15 czerwca 2011r. z powodem (...) Bank SA z siedziba we W. umowę kredytową
„europożyczka na karcie VISA” nr (...), na podstawie której Bank udzielił mu pożyczki w kwocie 1.260,82 zł na
warunkach określonych w umowie. Pozwany zobowiązał się do spłaty pożyczki w 20 ratach po 71,55 zł miesięcznie i
ostatniej raty w kwocie 71,46 zł poczynając od 3 sierpnia 2011r. na warunkach wynikających z umowy oraz Regulaminu
pożyczki. Oprocentowanie pożyczki, oprocentowanie maksymalne oraz opłaty i prowizje pobierane przez Banku
zostały określone w umowie, w tym w tabeli stanowiącej integralną część umowy. Pozwany nie spłacił pożyczki i jego
zadłużenie wobec Banku z tego tytułu wynosi 1.479,29 ,29 zł i składa się na nie 979,08 zł niespłaconego kapitału,
odsetki umowne w kwocie 73,3 zł, odsetki karne w wysokości 164,22 zł oraz koszty windykacji w kwocie 262,69 zł.
( okoliczności bezsporne, umowa, regulamin, tabela k. 28-35)
Pozwany A. B. od 2001r. jest leczony psychiatrycznie w związku z rozpoznaniem u niego choroby psychicznej –
schizofrenii. Był w przeszłości hospitalizowany ( lata 2001- 2003) a następnie kontynuował leczenie w warunkach
ambulatoryjnych. Przyjmował zalecane leki i funkcjonował w rzeczywistości, w tym pracował zawodowo. W okresie
zawierania umowy z dnia 15.06.2011r. nie występowały u niego zaburzenia psychiczne uniemożliwiające mu świadome
powzięcie decyzji i wyrażenie woli.
( dowód opinia biegłego psychiatry O. P. z dnia 24.08.2014r. – k.85-86, opinia uzupełniająca z dnia 18.08.2014r. –
k.112 )
Prokuratura Rejonowa w Szczytnie prowadziła śledztwo przeciwko A. B. w sprawie dokonania w okresie od 13 do
14 czerwca 2011r. w S. w biurze firmy (...) mieszczącym się przy ul. (...) kradzieży telefonu komórkowego m-ku N.
(...) nr (...): (...) o wartości 500 zł na szkodę S. C.. Postanowieniem z dnia 24 sierpnia 2011r. umorzono śledztwo
przeciwko A. B.. W uzasadnieniu wskazano, że z opinii psychiatrycznej wynika, iż cierpi on na chorobę psychiczną w
postaci schizofrenii rezydualnej. Z powodu występowania u podejrzanego zaburzeń psychotycznych typowych dla w/
w choroby, w tym zaburzeń myślenia, nastawień urojeniowych, zniesienia krytycyzmu, spłycenia życia emocjonalnego
z jego niedostosowaniem i cech rozluźnienia struktury osobowości, w czasie zarzucanego mu czynu miał całkowicie
zniesione: zdolność rozpoznawania znaczenia czynu oraz zdolność pokierowania swoim postępowaniem w rozumieniu
art. 31 § 1 kk.
(dowód: akta sprawy Ds. 1208/11/D/ w tym opinia biegłych psychiatrów na k. 61-64),.
Przed Sądem Rejonowym w Szczytnie toczyło się postępowanie w sprawie z powództwa (...) Banku SA przeciwko A.
B. o zapłatę sygn. akt I C 703/13, w której powództwo oddalono albowiem w tejże sprawie Sąd ustalił, że w chwili
zawierania umowy z dnia 29 listopada 2010r. A. B. znajdował się w stanie wyłączającym świadome lub swobodne
powzięcie decyzji i wyrażenie woli. Podstawą ustaleń Sądu w wymienionej sprawie była opinia biegłego psychiatry L.
G. ( k. 89-92 akt I C 203/13 ), zgodnie z którą w dniu 29 listopada 2010 r. występowały u A. B. objawy psychotyczne
typowe dla schizofrenii ( w tym urojenia , halucynacje , spłycenia afektu, zaburzenia myślenia )
Pozwany utrzymuje się z niskiej renty zajętej przez komornika, z której pozostaje mu ok. 450 zł miesięcznie (informacja
pozwanego, niezaprzeczona - k.157)
Sąd zważył, co następuje:
Fakt zawarcia umowy kredytowej z dnia 15.06.2011r., jej treść, warunki spłaty kredytu a także fakt jej niewykonania
i wynikająca z tego wysokość zadłużenia pozwanego nie były sporne pomiędzy stronami. Twierdzenia powoda w
powyższym zakresie znajdują przy tym oparcie w przedłożonych dokumentach w postaci umowy, regulaminu i tabeli
opłat stanowiących integralną cześć umowy.
Spór stron koncentrował się wokół zarzutu nieważności umowy, z powodu wady oświadczenia woli. Pozwany twierdził
bowiem, że zawierając umowę, znajdował się w stanie wyłączającym świadome i swobodne podjęcie decyzji i wyrażenie
woli, co było spowodowane jego chorobą psychiczną.
W myśl art. 82 k.c. nieważne jest oświadczenie woli złożone przez osobę, która z jakichkolwiek powodów znajdowała
się w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli. Dotyczy to w szczególności
choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego, chociażby nawet przemijającego, zaburzenia czynności
psychicznych.
Sąd zasięgnął opinii biegłego psychiatry O. P.. Z opinii biegłego wynika, iż zawierając umowę z dnia 15.06.2011r.
pozwany nie znajdował się w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli. Opinia
została sporządzona po zapoznaniu się z dokumentacją medyczną dotyczącą leczenia pozwanego i po bezpośrednim
zbadaniu pozwanego. Biegła odniosła się do schorzenia i przebiegu leczenia pozwanego, określiła jego stan psychiczny
w czasie gdy została zawarta przez pozwanego umowa, której dotyczy spór w niniejszej sprawie ( 15.06.2011r.).
Według biegłego nie występowały w tym czasie u pozwanego objawy psychotyczne a pozwany miał zachowane
czynności poznawcze w stopniu wystarczającym na świadome podjęcie konkretnej decyzji. Biegła odniosła się zarówno
do stanu psychicznego pozwanego jak i sfery motywacyjnej decyzji o zwarciu umowy. Zwróciła uwagę na to, że
z badania pozwanego i dokumentacji medycznej wynika w okresie podpisywania umowy pozwany przyjmował
leki, funkcjonował w rzeczywistości, pracował zawodowo w księgowości a do jego pracy nie było zastrzeżeń. Nie
występowały wówczas u pozwanego objawy psychotyczne ( np. urojenia, omamy).
Biegła O. P. odniosła się do twierdzeń pozwanego odnośnie stanu psychicznego będących w istocie rzeczy zarzutami
do opinii. W opinii uzupełniającej biegła zwróciła uwagę, że dokumentacja medyczna, potwierdza dobrą remisję
stanu psychicznego pozwanego w czasie zawierania umowy pożyczki z dnia 15.06.2011r. i w pełni podtrzymała swoje
wniosku.
W związku z dalszymi zarzutami do opinii wniesionymi przez ustanowionego dla pozwanego pełnomocnika z urzędu,
biegła szczegółowo wyjaśniła swoją opinię ustnie. Podtrzymała stanowczo swoje stanowisko Ustosunkowała się do
innych opinii psychiatrycznych sporządzonych przez dr L. G. na użytek postępowania karnego oraz w sprawie cywilnej
I C 203/13. Zwróciła uwagę, że opinie o jakich mowa dotyczą innego okresu bądź zdarzeń o innym charakterze a zatem
odmienne ominie nie wykluczają się wzajemnie gdyż ich zakres był odmienny . Podtrzymała swoją opinię że, w czasie
zawarcia umowy z dnia 15.06.2011r. u pozwanego nie występowały objawy psychotyczne a czynności poznawcze były
zachowane w stopniu uzasadniającym wnioski opinii.
W ocenie Sądu, opinia biegłego psychiatry O. P. jest zupełna, jasna i logiczna. Brak jakichkolwiek podstaw do
kwestionowania rzetelności biegłego. Stanowi ona zatem dowodową podstawę do poczynienia ustaleń faktycznych w
niniejszej sprawie. Brak w tych warunkach podstaw do zasięgania opinii kolejnych biegłych.
Zgodnie z poglądem prezentowanym w judykaturze (vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 07 lutego 2006r. sygn.
akt IV CSK 7/05, LEX nr 180191) powzięcie decyzji i wyrażenie woli jest swobodne, gdy zarówno proces decyzyjny,
jak i uzewnętrznienie woli nie zostały zakłócone przez destrukcyjne czynniki wynikające z właściwości psychiki czy
procesu myślowego osoby składającej oświadczenie woli. Stan wyłączający swobodę musi również wynikać z przyczyny
wewnętrznej umiejscowionej w samym podmiocie składającym oświadczenie woli, a nie w sytuacji zewnętrznej. Tak
pojmowanemu brakowi swobody towarzyszyć będzie natomiast najczęściej także pewne ograniczenie świadomości.
Decydujące znaczenie ma zatem określenie stopnia zmniejszenia udziału świadomości w postępowaniu człowieka,
stopnia zaburzenia czynności psychicznych w momencie składania oświadczenia woli. Przyjmuje się ogólnie, że chodzi
o brak rozeznania, niemożność rozumienia znaczenia własnych posunięć lub też innych osób, zrozumienia sensu
składanych oświadczeń itp. Nie ma natomiast znaczenia, czy stan ów miał charakter stały, czy też tylko przemijający.
Decyduje bowiem związek między nim a konkretnym oświadczeniem woli. Stan wyłączający świadome powzięcie
decyzji i wyrażenie woli nie może być pojmowany w znaczeniu całkowitego braku świadomości. Całkowity brak
świadomości, jeżeli wystąpi, charakteryzuje się zupełną niemożnością działania, a zatem problem oświadczenia
czegokolwiek w ogóle nie może wchodzić w rachubę. (vide: Kodeks cywilny. Część ogólna. Komentarz. pod red. M.
Pyziak- Szafnickiej, LEX 2009)
Podkreślenia wymaga, że stosunek psychiczny do podejmowanego zachowania się i jego skutków opiera się na
dwóch momentach: przewidywania i woli. Oba te momenty zakładają istnienie nieupośledzonego działania funkcji
psychicznych, pozwalającego na właściwe rozeznanie znaczenia i skutków swego zachowania się oraz pokierowania
swym postępowaniem. (wyrok SN z dnia 11 grudnia 1979 r., II CR 448/79, LEX nr 1633289)
Wskazane art. 82 kc stany muszą występować w chwili składania oświadczenia woli, co nie miało miejsca w
okolicznościach niniejszej sprawy.
Powództwo należy zatem uznać za zasadne. Pozwany zobowiązany jest do spełnienia świadczenia wynikającego z
zaciągniętego zobowiązania wraz z odsetkami opóźnienia, o czym orzeczono na podstawie art. 354§1 kc i art. 481§1i
§ 2 kc.
Zważywszy na to, że pozwany jest osobą chorą i ubogą, nie obciążono go kosztami procesu - na podstawie art. 102
kpc. O kosztach należnych adwokatowi reprezentującemu pozwanego z urzędu, orzeczono na podstawie §6 pkt 2 i §2
pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie
oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu ( t.j Dz. U z 2013
r. poz. 461 ze zm.).