Wstepna analiza przeplywow pienieznych

Wstępna analiza rachunków przepływów pienięŜnych
Wstępna analiza rachunków przepływów pienięŜnych pozwala ustalić, jakie
zdarzenia gospodarcze zaistniałe w roku obrotowym miały największy wpływ na przyrost
bądź spadek środków pienięŜnych będących w dyspozycji przedsiębiorstwa. Określa, które
rodzaje działalności pochłaniają najwięcej tych środków, a które przyczyniają się do ich
przyrostu. W ramach wstępnej analizy rachunków przepływów pienięŜnych bada się salda
tychŜe przepływów dla poszczególnych rodzajów działalności1.
W ramach wstępnej analizy rachunków przepływów pienięŜnych naleŜy równieŜ
określić strukturę i dynamikę przepływów. Analiza struktury pozwala ujawnić podstawowe
źródła pochodzenia środków pienięŜnych oraz kierunki ich wykorzystania. Analiza dynamiki
umoŜliwia ocenę zmian poszczególnych pozycji rachunków przepływów pienięŜnych w
badanych latach2.
Przeprowadzenie wstępnej analizy rachunków przepływów pienięŜnych jest w wielu
przypadkach niewystarczające i nie daje pełnego obrazu przepływów pienięŜnych badanej
jednostki. Niezbędne jest wówczas przeprowadzenie wskaźnikowej analizy rachunków
przepływów pienięŜnych. W literaturze prezentowane są róŜne wartości relatywne, których
budowa uwzględnia dane rachunków przepływów pienięŜnych. Wskaźniki te charakteryzują
róŜne obszary działalności przedsiębiorstwa. Pomimo róŜnej szczegółowości tych
wskaźników, z reguły ujmuje się je w podziale na dwie następujące grupy:
- wskaźniki wydajności gotówkowej,
- wskaźniki wystarczalności gotówkowej3.
Analiza wydajności gotówkowej
Wskaźniki wydajności gotówkowej obrazują relację gotówki operacyjnej do obrotu i
zysku generowanego przez ten obrót oraz do majątku przedsiębiorstwa. Charakteryzują
zdolności przedsiębiorstwa do uzyskania środków pienięŜnych. Wykorzystując wskaźniki
1
K. Marecki: Rachunkowość menedŜerska w gospodarce finansowej przedsiębiorstwa, Difin, Warszawa 2001, s.
175-178.
2
T. Waśniewski, W. Skoczylas: Teoria i praktyka…, s. 151.
3
T. Waśniewski, W. Skoczylas: Jak korzystać ze sprawozdania z przepływów środków pienięŜnych,
„Rachunkowość” 12/1999.
wydajności gotówkowej do oceny siły finansowej przedsiębiorstwa naleŜy pamiętać, Ŝe
poŜądanym kierunkiem zmian jest wzrost ich wartości w czasie4.
Wskaźnik wydajności gotówkowej sprzedaŜy obrazuje zdolność przedsiębiorstwa do
uzyskania środków pienięŜnych ze sprzedaŜy i ma następującą konstrukcję:
Inaczej mówiąc wskaźnik ten określa, jakie środki pienięŜne netto przynosi
działalność podstawowa z kaŜdej złotówki przychodów ze sprzedaŜy. Im nadwyŜka ta jest
większa w stosunku do wielkości sprzedaŜy, tym działalność operacyjna charakteryzuje się
większą zdolnością do pomnaŜania środków pienięŜnych, jakimi dysponuje przedsiębiorstwo.
Dzięki temu rośnie równieŜ zdolność przedsiębiorstwa do terminowego regulowania
zobowiązań oraz polepszają się jego perspektywy rozwojowe5.
Wskaźnik wydajności gotówkowej majątku ogółem ma postać:
Stanowi on relację nadwyŜki pienięŜnej z działalności operacyjnej do wartości
zaangaŜowanego majątku. Określa stopę zwrotu z zaangaŜowanego majątku w postaci
nadwyŜki środków pienięŜnych. Pozwala wnioskować, czy przedsiębiorstwo wypracowuje
wystarczającą nadwyŜkę, mogącą posłuŜyć do sfinansowania inwestycji odtworzeniowych i
rozwojowych. Wysoka wartość tego wskaźnika świadczy o tym, Ŝe przedsiębiorstwo
charakteryzuje się zdolnością płatniczą oraz ma duŜe moŜliwości rozwojowe6.
Wskaźnik wydajności gotówkowej majątku obrotowego określa zdolność tego
majątku do pomnaŜania środków pienięŜnych. Ma on następującą konstrukcję:
4
M. Sierpińska, D. Wędzki: Zarządzanie płynnością finansową w przedsiębiorstwie, Wydawnictwo Naukowe
PWN, Warszawa 2002, s. 52-53.
5
E. I. Dudek-Szczepankiewicz: Analiza sytuacji finansowej przedsiębiorstwa na bazie sprawozdania z
przepływów pienięŜnych, „Monitor Rachunkowości i Finansów” 4/2001.
6
M. Nowak: Wskaźniki oparte na przepływach pienięŜnych, „Monitor Rachunkowości i Finansów” 6/2002.
Wskaźnik ten odpowiada klasycznemu wskaźnikowi bieŜącej płynności. Klasyczny
wskaźnik bieŜącej płynności opiera się na załoŜeniu, Ŝe im większy jest majątek obrotowy,
tym wyŜsza płynność finansowa przedsiębiorstwa. W rzeczywistości tak nie jest. Płynność
finansowa nie zaleŜy, bowiem od samej wartości majątku, ale od tego, jak szybko jest on
zamieniany na środki pienięŜne i czy strumień środków pienięŜnych generowany przez
majątek obrotowy jest w stanie pokryć wszystkie wydatki wynikające z regulowania
zobowiązań, (co obrazują wskaźniki wystarczalności gotówkowej)7. Jeśli przedsiębiorstwo
ma majątek obrotowy kilkakrotnie przekraczający zobowiązania krótkoterminowe, moŜe
równieŜ stracić płynność, gdyŜ strumienie generowane przez ten majątek mogą być zbyt
małe, by terminowo regulować wszystkie bieŜące zobowiązania. Im wyŜszy jest wskaźnik
wydajności gotówkowej majątku obrotowego, tym większe są szanse na utrzymanie płynności
finansowej przez przedsiębiorstwo8.
Wskaźnik wydajności gotówkowej majątku obrotowego ma takŜe duŜe znaczenie
przy analizie rentowności działalności przedsiębiorstwa. Badając rentowność jednostki,
moŜna zaakceptować nawet niski wskaźnik wydajności gotówkowej majątku ogółem.
Odwrotnie jest, jeśli chodzi o wskaźnik wydajności majątku obrotowego. Aktywa obrotowe
są, bowiem tym składnikiem majątku przedsiębiorstwa, który powinien generować środki
pienięŜne9.
Analiza wystarczalności gotówkowej
Wskaźniki wystarczalności gotówkowej pozwalają ocenić, czy uzyskiwana z
podstawowej działalności kwota środków pienięŜnych netto jest odpowiednio duŜa w
stosunku do wydatków i zobowiązań przedsiębiorstwa10.
Wskaźnik wystarczalności gotówkowej operacyjnej na spłatę długów ogółem
informuje o zdolności przedsiębiorstwa do spłaty zobowiązań, co określa następujący wzór:
7
G. Dobiesz: Ocena sytuacji finansowej przedsiębiorstwie na podstawie rachunków przepływów pienięŜnych.
W: Analiza finansowa i opodatkowanie przedsiębiorstw. Red. T. Juja, Wydawnictwo Forum Naukowe, Poznań
2007, s. 97.
8
M. Nowak: op. cit.
9
G. Dobiesz: op. cit., s. 97.
10
M. Sierpińska, D. Wędzki: op. cit., s. 54.
Określa on, w jakim stopniu nadwyŜka środków pienięŜnych z działalności
operacyjnej jest wstanie pokryć roszczenia poŜyczkodawców. Im jest on wyŜszy, tym większa
jest zdolność przedsiębiorstwa do regulowania zobowiązań11.
Wskaźnik
wystarczalności
gotówki
operacyjnej
na
spłatę
zobowiązań
krótkoterminowych wyraŜa stopień pokrycia bieŜących zobowiązań nadwyŜką pienięŜną z
działalności operacyjnej. Określa on rzeczywistą zdolność przedsiębiorstwa do spłaty
bieŜących zobowiązań. Konstrukcja wskaźnika wystarczalności gotówki operacyjnej na spłatę
zobowiązań krótkoterminowych:
Im wyŜsza wartość tego wskaźnika, tym lepsza jest płynność finansowa. W
porównaniu z tym wskaźnikiem klasyczne wskaźniki płynności wskazują tylko na potencjalną
zdolność przedsiębiorstwa do regulowania zobowiązań12.
Wskaźnik
ogólny
wystarczalności
gotówkowej
pozwala
ocenić
zdolność
przedsiębiorstwa do spłaty zadłuŜenia długoterminowego, wypłaty dywidend oraz pokrycia
wydatków inwestycyjnych. Obliczeń dokonuje się na podstawie wzoru:
Wskaźnik ten obrazuje, zatem bieŜącą politykę finansową podmiotu gospodarczego.
Wartość wskaźnika równa bądź wyŜsza od 1 oznacza, Ŝe przedsiębiorstwo nie ma potrzeby
sięgania po dodatkowe źródła środków pienięŜnych13.
11
M. Nowak: op. cit.
G. Suski-Borek: Ocena płynności finansowej przedsiębiorstwa, „Rachunkowość” 7/2001.
13
M. Sierpińska, D. Wędzki: op. cit., s. 54.
12