docElektronik, luty 2013
download 
Reklamacja Transkrypt
Elektronik, luty 2013
Elektronik www.elektronikaB2B.pl TECHNOLOGIE 2/2013 luty 10,00z (w tym 5%VAT) Wywiad miesiąca: rozmowa z Jackiem Tomaszewskim, prezesem firmy Semicon – str. 24 ISSN -1248-4030 INDEKS 340 731 Q POMIARY Q MAGAZYN ELEKTRONIKI PROFESJONALNEJ W Europie mog powsta nowe, pilotaowe linie produkcyjne ukadów scalonych STM32L: Ultra Low Power w 32-bitowym wydaniu AUTOMATYKA PRZEMYSOWA Mikrokontrolery STM32 wykreowały sobie wizerunek najpopularniejszych układów 32-bitowych. Nieco mniej znana jest druga twarz rodziny – energooszczędne mikrokontrolery STM32L przeznaczone do aplikacji mobilnych. Rosnące wymagania takich urządzeń tworzą współcześnie szerokie obszary aplikacyjne dla energooszczędnych mikrokontrolerów o dużej wydajności, takich jak produkowane przez STMicroelectronics STM32L. Patrz str. 60 W numerze: Popularne procesory sygnaowe .......................... 63 nych są częścią politycznego planu wsparcia i utrzymania zaawansowanej produkcji układów scalonych w Europie, jako jednej z głównych technologii służącej do wytwarzania systemów i świadczenia usług. Patrz str. 12 Krajowi dostawcy urzdze technologicznych do produkcji elektroniki Urządzenia i sprzęt technologiczny do produkcji elektroniki łączą w branżę kilkudziesięciu konkurujących ze sobą dostawców sprzętu do montażu podzespołów oraz wielu uzupełniających i specjalistycznych produktów. Ich potencjał i znaczenie określają w dużej mierze popularność usług montażu kontraktowego, wzrost zainteresowania rynku jakością produkcji, coraz większe otwarcie na rynki zagraniczne, presja na minimalizację kosztów w produkcji i ogólny szybki wzrost złożoności urządzeń. Bycie konkurencyjnym na rynku elektroniki wiąże się obecnie ze stałymi inwestycjami w park maszynowy, dlatego zainteresowanie sprzętem technologicznym zawsze bę- dzie duże. W naszym opracowaniu staramy się przybliżyć zjawiska panujące na rynku sprzętu produkcyjnego, przedstawiamy fi rmy zajmujące się taką działalnością oraz analizujemy wszystkie istotne trendy na rynku. Patrz str. 28 Nakad 10600 egz. ELEKTRONIKA Q Sony iToshiba przeznaczaj wiksze nakady na póprzewodniki ..............16 Podmioty zaangażowane w Europie w partnerstwo publiczno-prywatne zawiązane do koordynacji badań nad nanoelektroniką zaproponowały utworzenie trzech pilotażowych fabryk układów, w tym operujących na płytkach o średnicy 450 mm. Stowarzyszenie o nazwie Europejska Rada ds. Inicjatyw w zakresie Nanoelektroniki (ENIAC) ustaliło na 2012 r. budżet ponad 800 mln euro przede wszystkim na projekty pilotażowych linii produkcyjnych. ENIAC skupia fundatorów z poszczególnych krajów, przedstawicieli Komisji Europejskiej oraz główne europejskie fi rmy z branży aktywne na polu badań i rozwoju. Propozycje pilotażowych linii produkcyj- adowanie systemu operacyjnego wurzdzeniach wbudowanych – str. 53 Ronie popyt na czujniki ruchu typu combo – str. 22 Profesjonalne prototypowanie PCB na frezarkach firmy LPKF Odpowiednie urzdzenie do aplikacji mikrofalowych oraz RF SE Spezial Electronic Sp. z o.o. ul. Stpiska 22/30 Lokal 209 00-739 Warszawa Tel. 0 22 840 9110 Fax: 0 22 841 2010 Email: [email protected] ZNAJDŹ. ZAPROJEKTUJ. KUP. www.rspoland.com (22) 30 70 548 Od redakcji Chcesz czy nie, RoHS 2 wesza w ycie raktycznie całkowicie bez echa, z początkiem 2013 roku, weszła w życie znowelizowana dyrektywa RoHS. Niemniej ta cisza w mediach wydaje się tylko chwilowa i pozorna, bo wiele wskazuje, że jest to tzw. cisza przed burzą, którą już za kilka miesięcy złamią producenci elektroniki medycznej. Pierwszą wersję dyrektywy RoHS, którą przyjęto w połowie 2006 roku, z pewnością można uznać za akt prawny, który najsilniej w historii świata wpłynął na przemysł elektroniczny, całkowicie zmieniając jego oblicze. Założeniem twórców RoHS było wyeliminowanie z urządzeń elektronicznych substancji o dużej szkodliwości dla ludzi, głównie ołowiu ze stopu lutowniczego oraz rtęci, po to, aby wyroby elektroniczne były bezpieczniejsze dla środowiska naturalnego. Zakazy dotknęły elektronikę konsumencką i inny podobny sprzęt produkowany masowo, bo z uwagi na jego ilość oraz krótki czas użytkowania oddziaływanie tych urządzeń na środowisko uznano za najsilniejsze i konieczne do zmiany w pierwszej kolejności. Dyrektywa RoHS w skali świata była nowością, ale szybko pojawiły się podobne akty prawne w Chinach, Japonii, Korei Południowej, Tajwanie, Indiach i stanie Kalifornia w USA, które swoje ustawy wzorowały na europejskiej RoHS. Nowelizacja dyrektywy RoHS, czyli RoHS 2, przynosi nie tylko wyjaśnienie nieprecyzyjnych zapisów z 2006 roku, ale wprowadza także dalsze obostrzenia poprzez rozszerzenie grup wyrobów objętych zakazami i ograniczenie wyjątków. Pierwotnie zakres obowiązywania dyrektywy RoHS ograniczał się do sprzętu elektrycznego i elektronicznego, których działanie jest uzależnione od zasilania elektrycznego lub pola elektromagnetycznego. Obecnie nowelizacja zmieniła ten zakres, obejmując urządzenia, w których parametry te związane są z co najmniej jedną z jego przewidzianych funk- P 4 Luty 2013 Elektronik cji. Dlatego kuchenka gazowa zawierająca zegar elektroniczny teraz będzie podlegała RoHS, a poprzednio była wyłączona. Ta mała zmiana diametralnie zmienia liczbę urządzeń podlegających dyrektywie i za kilka lat RoHS będzie podlegać praktycznie cała elektronika. Dodatkowo liczba wyjątków i zwolnień będzie szybko się kurczyć, gdyż wprowadzono mechanizm ich wygasania. W 2019 roku już nie powinno się zadawać pytań, jaki sprzęt jest objęty dyrektywą, a raczej – jakiego w dyrektywie nie ma. Ale nie znaczy Prenumerata? Naprawd warto! nie informacyjne. Producenci muszą bowiem gromadzić dokumentację zgodności, przedstawiać ją na życzenie organów nadzoru i cały czas monitorować proces produkcji, zapewniając wysoką jakość ekologiczną produktów. To wymaga nie tylko dodatkowej pracy, ale nierzadko rozbudowy systemów informatycznych i elektronicznej wymiany dokumentów z dostawcami. Nic dziwnego, że firmy te sygnalizują ogromne kłopoty z dotrzymaniem terminu, bo niestety traktowanie urządzeń np. do diagnostyki in-vitro różni się od Trudno, aby urzdy bray pod uwag to, e RoHS moe obniy jako i zaowocowa z czasem powanymi awariami, skoro pena odpowiedzialno za przestrzeganie zakazu, za sprzt i jego oddziaywanie na kupujcych, spoczywa na barkach producentów to, że przemysł ma do 2019 roku spokój. Najbliższe 6 lat upłyną na rozszerzaniu katalogu sprzętu elektronicznego podpadającego pod RoHS. W połowie 2014 roku zakazy dotkną urządzenia medyczne, a od 2017 roku aparaturę pomiarową i elementy systemów sterowania. Innymi słowy RoHS 2 to elektronika profesjonalna, taka którą wykorzystuje się znacznie dłużej niż tablet lub telefon komórkowy. Producenci elektroniki medycznej mają z nadchodzącym zakazem spory problem, bo czasu pozostawiono im niewiele, zwłaszcza że sprzęt, który wytwarzają, wymaga znacznie więcej uwagi w zakresie łańcucha zaopatrzenia, certyfikacji i badań, nawet konieczności drobiazgowego sprawdzania zawartości substancji objętych zakazem we wszystkich materiałach i komponentach. RoHS nakłada też na przedsiębiorców i członków ich łańcucha dostaw znacznie większe obciąże- produkcji płyty głównej laptopa i zastąpienie w dotychczasowej konstrukcji jednego elementu innym nie jest tylko prostą zamianą, ale działaniem, które może mieć dalekosiężne skutki. Podobnie jak w 2006 roku przy wprowadzaniu zakazu nie mówi się też nic o tym, że w przypadku sprzętu profesjonalnego, RoHS wniesie do elektroniki niepewność, co do jego długoterminowej jakości działania. O ile w przypadku elektroniki konsumenckiej problemy z wąsami cynowymi można było uznać za mało ważne, o tyle w przypadku medycyny i aparatury, którą eksploatuje się latami już niekoniecznie. Niemniej trudno, aby urzędy brały pod uwagę to, że RoHS może obniżyć jakość i zaowocować z czasem poważnymi awariami, skoro pełna odpowiedzialność za przestrzeganie zakazu, za sprzęt i jego oddziaływanie na kupujących, spoczywa na barkach producentów. Robert Magdziak W numerze 28 16 Krajowi dostawcy urzdze technologicznych do produkcji elektroniki Sony, Toshiba przeznaczaj wiksze nakady na póprzewodniki Urządzenia i sprzęt technologiczny do produkcji elektroniki łączą w branżę kilkudziesięciu konkurujących ze sobą dostawców sprzętu do montażu podzespołów oraz wielu uzupełniających i specjalistycznych urządzeń. Ich potencjał i znaczenie określają w dużej mierze popularność usług montażu kontraktowego. W ciągu najbliższych dwóch lat Sony i Toshiba, nękani kłopotami japońscy giganci elektroniki konsumenckiej, najprawdopodobniej zwiększą wydatki na półprzewodniki w ramach planu rewitalizacji prowadzonej działalności biznesowej. Firmy te zamierzają wprowadzić na rynek szereg nowych produktów. OD REDAKCJI: 4 Chcesz czy nie, RoHS 2 wesza w ycie GOSPODARKA 50 8 12 Aktualnoci 16 Sony, Toshiba przeznaczaj wiksze nakady na póprzewodniki 19 Systemy wbudowane zmieniaj sytuacj w brany ukadów scalonych 20 Produkcja na pytkach 450 mm szans dla Europy? 22 Ronie popyt na czujniki ruchu typu combo Projektowanie PCB z ukadami typu high-speed Opracowując projekt płytki drukowanej z układami typu high-speed, należy przestrzegać określonych zasad. W przeciwnym wypadku mogą wystąpić problemy w funkcjonowaniu urządzenia wynikające z braku integralności sygnałowej, integralności zasilania oraz kompatybilności elektromagnetycznej elementów PCB. W Europie mog powsta nowe, pilotaowe linie produkcyjne ukadów scalonych WYWIAD MIESI CA 60 24 STM32L: Ultra Low Power w 32-bitowym wydaniu Mikrokontrolery STM32 wykreowały sobie wizerunek najpopularniejszych układów 32-bitowych, wyposażonych w szybkie wersje rdzeni Cortex-M3 i Cortex-M4F. Nieco mniej znana jest druga twarz rodziny STM32: do tej rodziny należą także energooszczędne mikrokontrolery STM32L przeznaczone do aplikacji mobilnych. 6 Luty 2013 Elektronik Uruchamiamy specjalistyczny zakad produkcji elektroniki – rozmowa zJackiem Tomaszewskim, prezesem firmy Semicon RAPORT 28 Krajowi dostawcy urzdze technologicznych do produkcji elektroniki 12 W Europie mog powsta nowe, pilotaowe linie produkcyjne ukadów scalonych Podmioty zaangażowane w Europie w partnerstwo publiczno-prywatne zawiązane dla koordynacji badań nad nanoelektroniką zaproponowały utworzenie trzech pilotażowych fabryk układów. Propozycje pilotażowych linii produkcyjnych są częścią politycznego planu wsparcia i utrzymania zaawansowanej produkcji układów scalonych w Europie. DODAJ DO ULUBIONYCH 48 Arrow Design Portal TECHNIKA 49 MDO 4000 – oscyloskop z funkcjami oscyloskopu i analizatora widma 50 Projektowanie PCB z ukadami typu high-speed 53 adowanie systemu operacyjnego wurzdzeniach wbudowanych 60 STM32L: Ultra Low Power w 32-bitowym wydaniu 63 Popularne procesory sygnaowe NOWE PODZESPOY 66 Podzespoy czynne 69 – Ukady zasilania 73 – Aparatura pomiarowa 78 – Elementy pasywne 82 – Moduy i komputery 83 – Podzespoy elektromechaniczne 84 – Optoelektronika 85 – Komunikacja 86 – Przetworniki i sensory 89 – Sprzt i narzdzia 90 – Mikrokontrolery 91 – Ukady cyfrowe Aktualnoci Nowa marka wportfolio Atel Electronics Atel Electronics wprowadza na rynek nową markę przyrządów pomiarowych E-Sun. W jej ramach oferujemy kilkadziesiąt przyrządów takich jak mierniki wielkości elektrycznych, nieelektrycznych oraz sprzętu pomiarowego dla motoryzacji. Pod względem aplikacyjnym mierniki te przeznaczone są do zastosowań głównie serwisowych i instalacyjnych. Ente wspópracuje zPowerBox AB Gliwicka firma Ente została autoryzowanym partnerem i dystrybutorem szwedzkiego producenta i dostawcy przekształtników energoelektronicznych i urządzeń dla elektroenergetyki firmy PowerBox AB w Polsce. Założony w 1974 roku PowerBox działa na całym świecie i ma swoje przedstawicielstwa w 16 krajach w Europie, Ameryce Północnej, Azji i Australii. Aplisens czy si zControlmatica ZAP-Pnefal Dwie znane spółki z branży automatyki i pomiarów przemysłowych, Controlmatica ZAP-Pnefal z Ostrowa Wielkopolskiego i warszawski Aplisens połączyły się. W ramach połączenia Aplisens, czołowy krajowy producent rozwiązań w zakresie przemysłowej aparatury kontrolno-pomiarowej, przejął majątek Controlmaticu, tworząc podmiot, którego aktywność na rynku rozciągnie się na nowe rynki dotychczas obsługiwane przez Controlmaticę, jak przemysł stoczniowy, energetyczny, chemiczny, hutnictwo, przemysł spożywczy oraz innych. DARPA zamówia u Nvidii procesory do dronów za 20 mln dol. Nvidia podpisała z agencją DARPA kontrakt o wartości 20 mln dol. na opracowanie i dostarczenie wydajnych procesorów embedded przeznaczonych do dronów i innych autonomicznych pojazdów. Nowe procesory mają być 75-krotnie bardziej wydajne od wytwarzanych obecnie. Związana z Pentagonem DARPA chce w ten sposób znacznie usprawnić zdolność bezpilotowców do przetwarzania danych z pokładowych czujników w czasie rzeczywistym. Według Nvidii obecne procesory wbudowane mają moc obliczeniową rzędu 1 gigaflopsa na wat. Ich docelowa moc 10 Luty 2013 Elektronik TSMC szuka miejsca pod now fabryk wUSA TSMC, lider produkcji półprzewodników typu pure-play, chce w 2013 r. zainwestować rekordową sumę 9 mld dol. W ramach podjętych ostatnio działań fi rma poszukuje miejsca pod nową fabrykę układów w Stanach Zjednoczonych. Potwierdził to pod koniec 2012 r. prezes TSMC Morris Chang (na zdjęciu), zaznaczając jednak, że Stany Zjednoczone są jedną z rozważanych nowych lokalizacji fabryki. Chang zaprzeczył, aby plany inwestycji miały cokolwiek wspólnego z relacjami biznesowymi pomiędzy TSMC a Apple. Wcześniej w mediach pojawiły się spekulacje, że w ramach projektu Azalea TSMC zamierza wybudować fabrykę układów scalonych w Nowym Jorku. TSMC miał rozważać taką inwestycję ze względu na presję Apple’a, ważnego nabywcy usług produkcyjnych procesorów do swoich urządzeń. W 2012 r. TSMC wydał na inwestycje 8,3 mld dol., z czego 1,4 mld dol. firma przeznaczyła na badania i rozwój. W tym roku wydatki na B+R tajwański dostawca chce zwiększyć o 17%, do 1,6 mld dol. Bumar ma strategi na kolejne 6 lat Zarząd Bumaru przedstawił nową strategię rozwoju fi rmy na najbliższe 6 lat. Jej osią ma być lepsza oferta dla wojska, rozwijanie eksportu i konsolidacja przemysłu sektora zbrojeniowego. Najważniejszym i największym klientem firmy jest oczywiście wojsko polskie i Bumar chce wspierać naszą armię w zapewnieniu bezpieczeństwa Polakom. Bumar chce konsolidować wokół siebie rozdrobniony obecnie rynek zbrojeniowy poprzez przejęcia dużych firm od Skarbu Państwa i kupowanie mniejszych prywatnych przedsiębiorstw. Spółka stawia też na eksport i liczy, że uda jej się uzyskać kilku stałych dużych klientów za granicą. obliczeniowa w ramach projektu dla agencji ma wynosić 75 gigaflopsów na wat. Do wytworzenia zamówionych układów Nvidia chce znaleźć bardzo wydajne architektury i zakłada użycie niedostępnego jak na razie procesu produkcyjnego 7 nm. Obecnie firma dostarcza układy produkowane przez partnerów typu foundry w procesie 28 nm. Układy Nvidii są już stosowane w różnych aplikacjach embedded w sprzęcie bojowym USA, takim jak myśliwce F-22 Raptor czy czołgi. W 2010 r. firma także podpisała z DARPA kontrakt na opracowanie technologii, m.in. układów GPU, do superkomputerów. Gospodarka | Aktualnoci Sony, Toshiba przeznaczaj wiksze nakady na póprzewodniki W cigu najbliszych dwóch lat Sony iToshiba, nkani kopotami japoscy giganci elektroniki konsumenckiej, najprawdopodobniej zwiksz wydatki na póprzewodniki wramach planu rewitalizacji prowadzonej dziaalnoci biznesowej, poinformowaa na pocztku grudnia 2012r. firma IHS iSuppli. Firmy te zamierzaj wprowadzi na rynek szereg nowych produktów. 2012 r. Sony zakupiło półprzewodniki za 8,4 mld dol., o 5% więcej w ujęciu rocznym, natomiast w roku bieżącym kwota ta jeszcze wzrośnie. Z kolei wydatki Toshiby na półprzewodniki w obecnym roku zwiększą się o 2% do 6,1 mld dol., podczas gdy w 2014 r. nakłady na ten cel zwiększą się o kolejne 6,3%. Jednocześnie konkurenci z Kraju Kwitnącej Wiśni, Panasonic i Sharp, obniżą wydatki na półprzewodniki w br. Dopiero w 2014 r. Panasonic podwyższy nakłady przeznaczone na ten cel o 2,4%. Wszyscy japońscy dostawcy urządzeń konsumenckich typu OEM przeżywają kłopoty, co skłania ich do cięcia kosztów, aby móc wypracować większe zyski. Pomimo odczuwanych trudności i problemów z prowadzeniem dochodowej działalności gospodarczej Sony i Toshiba nie zniechęcają się i mają nadzieję, że dzięki inwestycjom w innowacyjne rozwiązania i produkty uda im się przezwyciężyć złą passę. W roku ubiegłym na wielu rynkach świata, w tym w Europie, USA i właśnie w Japonii, dało się odczuć spowolnienie gospodarcze. Poza obniżonym popytem w różnych segmentach produktów, japońscy producenci elektroniki konsumenckiej musieli stawiać czoło zażartej konkurencji ze strony dostawców z Korei Południowej, innych firm japońskich oraz takich jak Apple, którym udało się wyznaczyć nowe trendy. Według szacunków IHS w 2012 r. Panasonic, Sony, Toshiba i Sharp łącz- W nie osiągnęły obroty o 7% niższe w stosunku do roku poprzedniego. Poza malejącymi obrotami dużym problemem wszystkich japońskich dostawców urządzeń konsumenckich od lat jest ogromne zadłużenie. Ostra konkurencja i straty fi rm na rynku ekranów LCD spowodowały, że z jednej strony Sony, Toshiba i Hitachi zawarły umowę wspólnego przedsięwzięcia, zakładając Japan Display, aby wspólnie wytwarzać konkurencyjne ekrany do telefonów komórkowych, z drugiej strony japońscy dostawcy zmuszeni zostali do wycofania się lub znacznego ograniczenia produkcji dużych telewizorów LCD. Jak widać, mimo trudności jednak obie omawiane firmy stawiają na innowacje, widząc w nich właśnie nadzieję na przyszłość. Sony i Panasonic zademonstrowały takie podejście podczas ostatniej wystawy elektroniki konsumenckiej CEATEC w Japonii. Zdaniem IHS w 2013 roku Sony odbije się od dna i zanotuje wzrost obrotów o 3,7%, nie uda się to natomiast Toshibie, która tylko zminimalizuje spadek sprzedaży do 1%. (MT) WW elektronik ma ISO WW elektronik, dostawca złączy i elementów elektromechanicznych dla elektroniki z Sopotu, uzyskał certyfi kat ISO 9001:2008. Firma na rynku jest najbardziej znana z dostaw terminal bloków firmy Sauro. Radiotechnika Marketing na warsztatach ARTES Rys. 1. Wydatki netto Sony iToshiby na póprzewodniki (ródo: IHS iSuppli) 16 Luty 2013 Elektronik Radiotechnika Marketing wzięła udział na warsztatach zorganizowanych przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości w Noordwijk w Holandii. Warsztaty były zbiorem licznych prezentacji i dyskusji, dotyczących badań prowadzonych w ramach ARTES (Advanced Research in Telecommunications Satellites), dotyczących bardzo szerokiego spektrum zagadnień związanych z satelitami telekomunikacyjnymi. Gospodarka Ronie popyt na czujniki ruchu typu combo Czujniki typu combo to komponenty elektroniczne, wktórych wjednej obudowie zintegrowano kilka sensorów. Przykadem s czujniki ruchu zawierajce akcelerometry iyroskopy MEMS oraz sensory pola magnetycznego. Wraz zrozwojem elektroniki uytkowej przybywa zastosowa dla czujników wtakim wykonaniu. Zdaniem analityków stopniowo bdzie si to przekada na rekordowe wzrosty wartoci rynku tych podzespoów. zujniki ruchu typu combo w sprzedaży są dostępne już od około czterech lat. Przez większość tego czasu popyt na nie był jednak znikomy, ponieważ brakowało możliwości ich zastosowania. Problem z zagospodarowaniem tych komponentów został rozwiązany dopiero w 2011 roku, gdy żyroskopy, akcelerometry oraz sensory magnetyczne zaczęto powszechnie wykorzystywać w celu rozszerzenia funkcjonalności smartfonów oraz tabletów. C Combo wtabletach ismartfonach Okazało się wówczas, że w przypadku tych urządzeń najlepiej sprawdzają się sensory ruchu w wykonaniu combo. Chodziło przede wszystkim o możliwość uzyskania dużej oszczędności miejsca zajmowanego przez czujnik oraz łatwiejsze wdrożenie niż w wypadku oddzielnych układów pomiarowych, które należy ze sobą skojarzyć. Od tej pory czujniki combo są obowiązkowym elementem wyposażenia tabletów Nexus 7 fi rmy Asus i Galaxy Note 10.1 Samsunga oraz smartfonów Samsung Galaxy S III. Jak oszacowała fi rma analityczna IHS iSuppli w rezultacie wartość rynku sensorów ruchu w wersji combo wzrosła w 2012 roku o ponad 700%, do 189,1 mln dol. w porównaniu do zaledwie 23 mln dol. w 2011 roku. 22 Luty 2013 Elektronik Ranking popularnoci iplany rozwoju Czujniki ruchu w wykonaniu combo dostępne są w różnych konfiguracjach. Przykładem są sensory składające się z 3-osiowego akcelerometru, 3-osiowego żyroskopu oraz 3-osiowego czujnika magnetycznego, 6-osiowe kompasy zawierające 3-osiowy akcelerometr i 3-osiowy czujnik magnetyczny oraz 6-osiowe IMU (Inertial Measurement Units) zbudowane z 3-osiowego akcelerometru oraz 3-osiowego żyroskopu. Według analityków spośród wszystkich typów czujników ruchu tego rodzaju największą popularnością będą się w najbliższej przyszłości cieszyć 6-osiowe IMU. Prawdopodobnie mogą one nawet całkowicie zastąpić dotychczas używane w tabletach i telefonach sensory 3-osiowe. Nowością, która zacznie być wykorzystywana w komercyjnych projektach w tym roku będą, również 9-osiowe IMU. Ponadto producenci elektroniki użytkowej naciskają na producentów sensorów combo, by rozwijali je nie tylko pod względem funkcjonalności, ale również w zakresie coraz mniejszych rozmiarów. Producenci itechnologie Czujniki ruchu w wersji combo mają w swojej ofercie takie fi rmy jak m.in. Bosch, japońska Aichi Steel, Freescale oraz STMicroelectronics. Ta ostatnia zaangażowała się w roz- Gospodarka wój tych produktów na długo przed innymi producentami. Dzięki temu teraz, w związku ze stale rosnącym popytem na te komponenty odnotowuje ona znaczny zwrot z inwestycji. Zachęca to innych producentów do prowadzenia działalności na tym rynku. Wśród fi rm, które planują rozpocząć produkcję zintegrowanych sensorów ruchu, są m.in. Kionix, Fairchild oraz Maxim. W przypadku producentów czujników jednego typu (na przykład akcelerometrów) w technologii mikroelektromechanicznej zmiana lub rozszerzenie profi lu produkcji o sensory drugiego typu (żyroskopy) nie stanowi większego problemu. Sporym wyzwaniem dla nich okazuje się natomiast produkcja czujników magnetycznych, która wymaga wdrożenia specjalnych procesów technologicznych oraz integracja tych sensorów z układami MEMS. Dlatego współpraca producentów specjalizujących się w technologii produkcji obu grup podzespołów jest konieczna i może zdecydować m.in. o szybkości wprowadzenia na rynek 9-osiowych IMU. Producenci, którzy mają narzędzia oraz doświadczenie w zakresie produkcji wszystkich trzech typów sensorów (na przykład Bosch) mogą mieć w tym względzie dużą przewagę nad konkurencją. Prognozy na przyszo Według analityków IHS Suppli kolejny rekordowy wzrost wartości rynku czujników ruchu w wersji combo – o 236%, do 635,6 mln dol. – zostanie odnotowany już w 2013 roku, Rys. 1. IHS iSuppli prognozuje rekordowe wzrosty na rynku zintegrowanych czujników ruchu a w 2014 sprzedaż przekroczy miliard dolarów. Z kolei w 2016 roku realna jest wartość 1,4 mld dol. Wówczas też czujniki ruchu typu combo stanowić będą ponad 70% wszystkich sensorów tej wielkości używanych w urządzeniach elektroniki konsumenckiej oraz mobilnej. Zdaniem analityków udział dyskretnych akcelerometrów, żyroskopów oraz czujników magnetycznych będzie bowiem stale malał, osiągając w 2016 roku jedynie 29%. Wtedy łączna wartość rynku tych komponentów wyniesie zaledwie 561,9 mln dol. Monika Jaworowska Elektronik Luty 2013 23 Wywiad ]Semicon to fi rma, w której zawsze dużo się dzieje. Czym aktualnie się zajmujecie? Większość wysiłku fi nansowego i organizacyjnego Semiconu kieruje się obecnie w stronę trwającej rozbudowy potencjału produkcyjnego fi rmy, a dokładnie budowy nowego obiektu o powierzchni około 1000 m2 , w całości przeznaczonego na potrzeby produkcji. Planujemy przenieść tam dotychczas posiadane urządzenia technologiczne oraz uzupełnić je o kilka nowych maszyn, tak aby całość zapewniła możliwość realizacji kompletu specjalistycznych usług produkcyjnych dla producentów elektroniki. Prace związane z tym już są na ukończeniu. Planujemy również gruntowną modernizację naszej linii montażowej SMT, jak i wprowadzenia nowych technologii oraz usług. W 2012 roku uzyskaliśmy na to dofi nansowanie ze środków UE w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka (Badania i Rozwój Nowoczesnych Technologii – działanie 4.1 – Wsparcie projektów celowych). Projekt jest realizowany od 1 stycznia 2013 do końca 2014 roku. ]Ostatnio wiele się mówi o tym, że wsparcie ze strony funduszy UE zakończy się w 2013 roku. Czy ta data końca inwestycji wynika właśnie z tego? Istotna część funduszy faktycznie kończy się w 2013 roku, co wynika z końca planowego okresu finansowego w UE, ale wiele innych jest dalej dostępnych. Nie ma jednej daty granicznej ani też nie jest tak, że wszystkie takie systemy wsparcia mają jakąś datę graniczną. My korzystamy z Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, który jest przewidziany na lata 2013 i 2014. ] Historia rozszerzania działalności dystrybucyjnej o usługi produkcyjne ma w Polsce około 10 lat. Niemniej widać, że jedynie kilka firm handlowych zajęło się produkcją i na razie nikt nowy nie dołącza do tego grona. Dlaczego? Chłonność rynku usług montażu podzespołów w Polsce jest skończona, a obecnie fi rm zajmujących się taką działalnością jest dość dużo. Poza przedsiębiorstwami wyspecjalizowanymi i ukierunkowanymi na działalność kontraktową na rynku są też fi rmy produkcyjne, które mają własny park maszynowy oraz sprzedają nadwyżki mocy przerobowych. Stąd rozwój branży Rozmowa z Jackiem Tomaszewskim prezesem rmy Semicon 24 Luty 2013 Elektronik Przedstawiamy nowy automat JM-10 rmy JUKI, pierwsza na wiecie platforma wielozadaniowa Wielozadaniowa platforma Monta powierzchniowy Obsadzanie elementów JM-10 obsuguje najszerszy asortyment podzespoów elektronicznych w przemyle Obsadzanie automatyczne (THT) Monta powierzchniowy (SMT) Monta rczny Wielozadaniowa platforma Elementy przewlekane Elementy SMD, SPP, BGA Zcza, kondensatory, elementy indukcyjne itp. URZ DZENIA, NARZDZIA I MATERIAY DLA PRZEMYSU ELEKTRONICZNEGO ul. Zwoleska 45, 04-761 Warszawa, tel. +48 22 6158344, 6158190, 6158199, faks +48 22 6158345 [email protected], www.pbtechnik.com.pl Raport Krajowi dostawcy urzdze technologicznych do produkcji elektroniki 28 Luty 2013 Elektronik Raport Urzdzenia i sprzt technologiczny do produkcji elektroniki cz wbran kilkudziesiciu konkurujcych ze sob dostawców sprztu do montau podzespoów oraz wielu uzupeniajcych ispecjalistycznych urzdze. Ich potencja iznaczenie okrelaj wduej mierze popularno usug montau kontraktowego, wzrost zainteresowania jakoci produkcji, coraz wiksze otwarcie na rynki zagraniczne, presja na minimalizacj kosztów wprodukcji iogólny szybki wzrost zoonoci urzdze. Bycie konkurencyjnym na rynku elektroniki wie si dzisiaj ze staymi inwestycjami wpark maszynowy, dlatego zainteresowanie sprztem technologicznym zawsze bdzie due. Wnaszym opracowaniu staramy si przybliy zjawiska panujce na rynku sprztu produkcyjnego, przedstawiamy firmy zajmujce si tak dziaalnoci oraz analizujemy wszystkie istotne trendy na rynku. ostatnich pięciu latach najważniejszym czynnikiem sprzyjającym rynkowi sprzętu technologicznego do produkcji elektroniki były z pewnością fundusze rozwojowe UE i analogiczne programy wsparcia zakładające poprawę stopnia zaawansowania technologicznego i konkurencyjności na rynku dla małych i średnich przedsiębiorstw. Skorzystało z nich wiele fi rm W Spis treci Fundusze – czy to ju koniec? ........... 30 Podejcie do jakoci........................... 31 Nowoci............................................... 32 Nowoci poza montaem................... 33 Wasny park maszynowy oczkiem wgowie rm ........................ 33 Rynek – koniunktura ........................... 34 Struktura rynku, czyli to, co cieszy si zainteresowaniem ............. 35 Oczekiwania klientów ......................... 35 Dostawcy sprztu technologicznego ............................... 36 Zestawienie wtabelach ...................... 38 elektronicznych, dla których niewielki wkład własny, wsparty kredytem banku i dotacją z UE, stał się fi larem rozwoju i szansą wybicia się. Dobrej koniunkturze sprzyja też korzystna sytuacja w krajowej branży elektroniki, inwestycje fi rm zagranicznych i zlecenia montażowe płynące z zagranicy. Polskie firmy korzystają tutaj ze swojej bliskości do rynków skandynawskich i Europy Zachodniej oraz tego, że są postrzegane jako kompetentne i niedrogie zaplecze produkcyjne dla bogatych krajów europejskich. Korzystny wpływ na relacje mają też nowe, szybko rozwijające się technologie (np. lampy LED, urządzenia związane z odnawialną energią), pod których produkcję kupuje się specjalizowany sprzęt. Na kolejne lata optymizmem napawa tendencja odwrotu od zlecania produkcji w krajach Dalekiego Wschodu. Firmy produkcyjne, które w ostatniej dekadzie przeniosły się w tamte rejony, zaczynają wracać na rynki macierzyste, bo koszty pracy i produkcji w Chinach dzisiaj szybko rosną, a duża odległość geograficzna i bariera kulturowa tworzy wiele problemów w kontaktach z tamtejszymi firmami, których w naszym przy- Elektronik Luty 2013 29 Raport pewnością jutra. Sprzedawcom przeszkadza trochę też rynek wtórny, który w ryzach utrzymują głównie zakupy z wykorzystaniem funduszy. Fundusze – czy to ju koniec? Rys. 1. Zestawienie wzrostów ispadków obrotów wlatach 2010– 2012 dla krajowych dostawców sprztu technologicznego Bieżący rok to czas, gdy kończy się stary okres budżetowy w Unii Europejskiej i tym samym wiele dotacji i programów wsparcia, z których nasza branża obficie korzystała w ostatnich latach. W okresie 2014–2020 dotacji ma być znacznie mniej, zamiast nich rząd chce, aby były one stopniowo zastępowane pożyczkami. Oczywiście nie jest to na rękę przedsiębiorcom, bo będzie to wymagało od nich wykazania zdolności kredytowej, podobnie jak przy kredytach komercyjnych i oddania z czasem udzielonego wsparcia. W okresie 2007–2013 na zwrotną pomoc finansową w postaci pożyczek, poręczeń i wejść kapitałowych (głównie dla firm) przeznaczono około 1 mld euro z 68 mld padku nie ma. Szczególnie dotyczy to produkcji małoseryjnej i średnioseryjnej specjalistycznej, a więc tej, w której chcemy się specjalizować. Wymagania odbiorców (zagranicznych i krajowych) co do technologii i jakości także cały czas rosną, przez co starsze urządzenia do produkcji są stopniowo wymieniane na nowe. W miarę upływu lat dynamika tego procesu jest coraz większa. Proces ten zachodzi też poprzez dokładniejsze wymogi klientów realizowane przez audyty, którzy dokładnie sprawdzają, czy zapewnienia producenta EMS mają pokrycie w rzeczywistości. Po stronie czynników negatywnych, a więc degradujących sprzedaż, w ankietach wymieniane były wysokie ceny sprzętu, niestabilność rynku zamówień oraz ogólny kryzys i związane z nim oszczędności. Zwłaszcza w ostatnim kwartale 2012 roku widać było spadek zakupów związany z nie- Rys. 2. Ocena koniunktury wbrany na pocztku 2013 roku. Zdaniem ponad poowy ankietowanych jest ona dobra Nazwa rmy AdoptSMT Ambex AMB Technic Amtest APcom Assempol Biall New Comp Polska CH Ersbloech Conrad CPS Tabela 1. Przegld ofert krajowych dostawców sprztu technologicznego do produkcji elektroniki Monta podzespoów: automaty do montau SMT / do montau THT Urz9dzenia uniwersalne SMT-THT Podajniki elementów / sitodrukarki past i klejów Urz9dzenia póEautomatyczne i r?czne do montau Lutowanie: piece rozpEywowe / fale lutownicze Lutowanie selektywne / lutowanie laserowe Lutowanie w oparach cieczy Urzdzenia produkcyjne: do mycia i czyszczenia / \ltracji oparów Podajniki / transportery pEytek Sprz?t do manipulowania i przechowywania / szafy MSD Sprzt do zabezpiecz. i pokrywania: do dozowania i lakierowania Piece do utwardzania / zawory do dozowania i lakierowania Urzdzenia do testowania i kontroli jakoci: testery AOI / X-Ray R?czne systemy inspekcji pEytek Urz9dzenia do inspekcji pasty / testery igEowe Urzdzenia do kabli i wizek: nawijarki / zaciskarki zE9czy Urz9dzenia do obróbki przewodów Urz9dzenia kontrolne dla kabli i wi9zek Osprzt produkcyjny: szablony wycinane laserem / mikroszablony Szablony elektroformowane / sprz?t do mycia szablonów Antystatyka / liczarki Znakowarki / programatory produkcyjne do chipów Serwis: systemy napraw / systemy demontau elementów Stacje do BGA Wyposaenie produkcji: meble / wózki stojaki i pojemniki / odzie dla personelu owietlenie / elementy magazynowe Y/Y Y Y/Y Y Y/Y Y/Z Y Y/Y Y/Y Y/Y Y Y/Z Y/Y Y Y/Y Z/Z Z Z Z/Z Z/Y Z/Z Z/Z Y/Y Y Z/Z Z/Z Z/Z Y/Z Z Y/Y Y Y/Z Z/Z Z Y/Z Y/Y Y/Y Y Z/Z Y/Z Z Y/Z Z/Z Z Z Z/Z Z/Z Y/Y Y/Z Y/Y Y Y/Y Y/Y Y/Y Z/Z Z Z/Z Z Z/Z Z/Z Z Z/Z Z/Z Z/Z Y Y/Y Z/Z Z Z/Z Z/Z Z Z Z/Z Z/Z Z/Z Z/Z Z/Z Z Z/Z Z/Z Z/Z Y/Y Y Y/Y Z Y/Y Y/Z Y Y/Z Y/Y Z/Z Z Z/Z Y/Z Z Y/Z Z/Z Z Z Z/Z Z/Z Z/Z Z/Z Z/Z Y Z/Y Y/Z Z/Z Z/Z Z Z/Z Z Z/Z Y/Z Z Z/Z Z/Z Z/Z Y Y/Y Z/Z Z Z/Z Z/Z Z Z Z/Z Z/Z Z/Z Z/Z Z/Z Z Z/Z Z/Z Z/Z Y/Y Y Y/Y Y Y/Y Y/Z Z Z/Z Y/Y Y/Y Z Z/Z Y/Y Y Y/Z Z/Z Z Z Z/Z Z/Z Y/Z Z/Z Y/Z Y Z/Z Z/Z Z/Z Z/Z Z Z/Z Z Z/Z Z/Z Z Y/Y Z/Y Y/Y Z Z/Z Z/Z Y Z/Z Z/Z Z Z Z/Z Z/Z Y/Z Z/Z Y/Y Y Y/Y Y/Y Y/Y Y/Z Z Y/Y Z Z/Z Z/Z Z Z/Z Y/Y Z/Z Z Z/Z Y/Y Z Z/Z Z/Z Z Z Z/Z Z/Z Z/Z Z/Z Z/Z Y Z/Z Z/Z Z/Z Z/Z Z Z/Z Y Z/Z Y/Y Y Z/Z Z/Z Z/Z Y Y/Y Y/Y Z Y/Y Z/Z Z Z Z/Z Z/Z Z/Z Z/Z Z/Y Z Z/Z Z/Z Z/Z Z/Z Z Z/Z Y Z/Z Y/Z Z Y/Z Z/Z Z/Z Z Z/Z Z/Z Y Z/Z Z/Y Y Z Z/Y Z/Z Z/Z Y/Y Z/Y Z Z/Z Y/Z Y/Y Y/Y Y Y/Y Y Y/Y Y/Z Z Y/Y Y/Y Y/Y Y Y/Z Y/Y Y Y/Y Z/Z Z Z Y/Y Y/Y Y/Y Y/Y Z/Z Z Y/Y Y/Y Y/Y 30 Luty 2013 Elektronik Raport euro, które Polska otrzymała z unijnej polityki spójności (regionalnej). Ten instrument pożyczkowy fi nansowy miał więc niewielkie znaczenie. Niemniej urzędnicy chcą, aby docelowo pomoc zwrotna stanowiła nawet 70% puli fi nansów dla firm, przez co pomoc ta może zacząć trafiać do najbogatszych firm, omijając te nowe, innowacyjne, ale biedne. Brak dotacji sprawi, że firmy mogą mieć gorszy dostęp do nowych technologii, a inwestycje mogą być realizowane w mniejszej skali. Plany rządu zakładają, że preferencyjne pożyczki mają być udzielane mikro lub małym przedsiębiorcom (start-upy), posiadającym umowę inwestycyjną z co najmniej jednym tzw. aniołem biznesu, na mocy której zobowiąże się on do dokonania inwestycji kapitałowej w przedsiębiorstwo. Taka spółka będzie mogła otrzymać pożyczkę w wysokości dwukrotności wkładu finansowego zapewnionego przez anioła biznesu. Minimalna wartość pożyczki ma wynosić 200 tys. zł, a maksymalna 2 mln zł. Dzięki niskiemu oprocentowaniu mechanizm ten ma stanowić atrakcyjną ofertę dla przedsiębiorców potrzebujących kapitału na uruchomienie działalności innowacyjnej firmy i wprowadzenie jej produktu na rynek. Jak takie zmiany wpłyną na rynek sprzętu technologicznego? Jeszcze nie wiadomo, ale z przedstawionych planów o takim charakterze wynika, że przedsiębiorcom będzie trudniej zgromadzić kapitał, przynajmniej w początkowym etapie. Pocieszające jest to, że wiadomo, że próżnia na rynku nie może trwać długo i zapewne obecnie prężnie działające firmy, wspomagające uzyskanie wsparcia z funduszy, zmienią się z czasem w organizatorów pożyczek. Podejcie do jakoci Essemtec Farnell Interux Labem Lenz Linde Gaz Mechatronika Pakt Electronics PB Technik PCB Technology Renex RobTools Scanditron Semicon Solder Chemistry SE Spezial TM Solutions Treston WG Electronics Wiele nowości rynku urządzeń technologicznych do produkcji elektroniki wiąże się ze wzrostem znaczenia jakości. Firmy skupione w naszej branży interesują się, inwestują posia- dane kapitały i przykładają dużą uwagę do rozwoju posiadanej technologii produkcji w stronę jej większego zaawansowania, powtarzalności, dokładności i precyzji, a także do minimalizacji braków i problemów technicznych powstających przy produkcji. Trend ten wyraźnie widać w stale rosnących wymaganiach technicznych odbiorców zagranicznych i krajowych, rosnącej liczbie firm na rynku, które stawiają na zaawansowane technologie oraz w strukturze sprzedaży krajowych dostawców sprzętu do produkcji. Presja na jakość to także wynik tego, że od lat krajowi producenci elektroniki wspierają swoją działalność za pomocą wielu funduszy i programów rozwojowych Unii Europejskiej. Można nawet pokusić się o twierdzenie, że zdecydowana większość nowych inwestycji bazuje na dofi nan- Y/Z Y Y/Y Y Y/Z Z/Z Z Z/Z Y/Y Y/Z Y Y/Y Z/Z Y Z/Z Z/Z Z Z Z/Z Z/Z Z/Z Z/Z Z/Z Y Z/Z Y/Z Z/Z Y/Z Y Y/Y Y Y/Y Z/Z Z Y/Y Y/Y Y/Z Y Z/Y Z/Z Z Z/Z Y/Y Y Y Z/Z Z/Y Y/Z Y/Z Y/Y Y Y/Y Y/Y Y/Y Z/Z Z Y/Y Y Z/Y Y/Z Y Y/Y Y/Y Y/Y Y Z/Y Y/Z Y Y/Z Z/Z Z Z Z/Z Z/Z Y/Y Z/Y Y/Y Z Y/Y Y/Y Y/Y Y/Z Z Y/Y Y Y/Y Y/Z Z Y/Y Y/Y Y/Y Z Z/Z Y/Z Y Z/Z Z/Z Z Z Y/Z Z/Y Y/Z Z/Z Y/Y Y Y/Z Y/Z Y/Z Z/Z Z Z/Z Z Y/Y Y/Z Y Y/Z Z/Z Z/Z Z Z/Z Y/Z Y Y/Y Z/Z Z Z Y/Z Y/Z Z/Z Z/Z Y/Y Y Z/Z Z/Z Z/Z Z/Z Z Z/Z Z Y/Y Y/Z Z Z/Z Z/Z Y/Z Z Z/Z Z/Z Z Z/Z Z/Z Z Z Z/Z Z/Z Z/Z Z/Z Z/Z Z Z/Z Z/Z Z/Z Y/Z Z Y/Y Y Y/Z Z/Z Z Z/Z Z/Z Z/Z Z Z/Z Z/Z Z Z/Z Z/Z Z Z Z/Z Z/Z Z/Z Z/Z Z/Z Z Z/Z Z/Z Z/Z Y/Z Z Y/Y Z Y/Y Y/Z Z Y/Y Y/Y Y/Y Z Z/Z Z/Z Y Y/Z Z/Z Z Z Z/Z Z/Z Y/Z Y/Z Y/Y Z Y/Y Y/Y Y/Y Y/Z Y Y/Y Y Y/Y Y/Y Z Y/Y Y/Y Y/Y Y Y/Y Y/Y Y Y/Y Z/Z Z Z Z/Z Z/Y Y/Y Y/Z Y/Y Y Y/Y Y/Y Y/Y Y/Z Y Y/Y Y Y/Y Z/Z Z Y/Y Y/Y Z/Z Y Y/Z Y/Z Z Z/Z Z/Z Y Z Z/Z Z/Z Z/Z Z/Z Z/Z Z Y/Y Y/Z Y/Z Y/Y Y Y/Y Y Y/Y Y/Z Y Y/Y Y/Y Y/Y Y Y/Y Y/Y Y Y/Z Z/Z Z Z Z/Z Z/Y Y/Y Z/Z Y/Y Y Y/Y Y/Y Y/Y Y/Z Z Y/Y Y Y/Y Y/Z Y Y/Y Y/Y Y/Y Z Z/Z Y/Y Z Y/Z Z/Z Z Z Z/Z Z/Y Y/Y Z/Z Y/Z Y Y/Y Y/Y Y/Y Y/Y Y Y/Y Z Y/Z Z/Z Y Y/Y Y/Y Y/Y Y Y/Y Y/Y Y Y/Z Z/Z Z Z Y/Y Y/Y Y/Y Y/Y Y/Y Y Y/Z Y/Y Z/Z Z/Z Z Z/Z Y Z/Z Z/Z Z Z/Z Z/Z Z/Z Z Z/Z Z/Z Z Z/Z Z/Z Z Z Y/Y Y/Z Y/Z Z/Z Y/Y Y Y/Y Y/Z Y/Z Z/Z Z Z/Z Z Y/Y Y/Y Y Z/Z Z/Z Z/Z Z Z/Z Z/Z Z Z/Z Z/Z Z Z Z/Z Z/Z Z/Z Z/Z Z/Z Z Z/Z Z/Z Z/Z Z/Z Z Z/Z Y Y/Z Z/Z Z Z/Z Z/Z Z/Z Z Z/Z Z/Z Z Z/Z Z/Z Z Z Y/Z Z/Z Z/Z Z/Z Z/Z Y Z/Z Z/Z Z/Z Z/Z Z Z/Z Z Z/Z Z/Z Z Z/Z Z/Z Z/Z Z Z/Z Z/Z Y Y/Y Z/Z Z Z Z/Z Z/Z Z/Z Z/Z Z/Z Z Z/Z Z/Z Z/Z Z/Z Z Z/Z Z Z/Z Z/Z Z Z/Z Z/Z Z/Z Z Z/Z Z/Z Z Z/Z Z/Z Z Z Z/Z Z/Z Z/Z Z/Z Z/Z Z Y/Y Y/Z Y/Y Z/Z Z Z/Z Z Z/Z Z/Z Z Z/Z Z/Z Z/Z Z Z/Z Z/Z Z Z/Z Z/Z Z Z Z/Z Z/Z Z/Y Z/Y Z/Z Z Z/Z Z/Z Z/Z Elektronik Luty 2013 31 Raport | Prezentacje Systemy traceability wprodukcji elektroniki Aby by konkurencyjnym na wiatowym rynku producenci elektroniki musz zapewnia wysok jako montau komponentów przy minimalnym koszcie cakowitym. Poza cen samej produkcji konieczne jest zatem take uwzgldnienie kosztów gwarancji, zwrotów inapraw serwisowych. Systemy TTC (Track, Trace and Control), czyli traceability, s niezbdnym elementem umoliwiajcym osignicie sukcesu wtym obszarze. Rozwizania TTC zapewniaj, e wodkrelonym momencie produkcji, we waciwym czasie zostanie uyty odpowiedni materia. System bazuje na analizie danych historycznych zprodukcji izapewnia tym samym odpowiednie wykorzystanie zasobów przedsibiorstwa. Znaczenie dla OEM iEMS Zapewnienia funkcji traceability domagają się producenci OEM w czasie, gdy poszukują oni partnera EMS do produkcji. To dlatego, że bez tej funkcjonalności nie ma dzisiaj realnej możliwości analizy defektów i problemów pojawiających się na etapie produkcji. Czasem ich źródłem może wydawać się montaż, ale po drobiazgowej weryfi kacji kodów partii dla materiałów i komponentów okazuje się, że problem leżał w złym stopie lutowniczym, który nie pasował do pokryć na płytce drukowanej. W miarę jak złożoność urządzeń rośnie, wzrasta zainteresowanie systemami traceability, chociażby dlatego, aby jeśli producent komponentu wy- 40 Luty 2013 Elektronik kryje u siebie błędne wykonane podzespoły i poinformuje producenta o tym, ten mógł zidentyfi kować do których urządzeń one trafi ły, kiedy oraz gdzie i wezwać ich użytkowników do serwisu. Innymi słowy, taki system zakłada istnienie bazy danych drobiazgowo opisującej produkcję, z możliwością jej przeglądania i analizy. Poza poprawą jakości produkcji poprzez wykrywanie i zapobieganie błędom, traceability jest w stanie poprawić opłacalność produkcji, a także wyeliminować problemy i napięcia we współpracy fi rm składających się na cały łańcuch dostaw materiałów i komponentów do produkcji. To dlatego, że raporty systemowe można traktować jako zestaw obiektywnych parametrów informujących o źródle problemu bez konieczności wyjaśniania i uznawania swojej odpowiedzialności lub nie. Traceability jest korzystne także dla producentów EMS, gdyż dobrze zaprojektowany system daje dostęp do danych opisujących produkcje poprzez internetowy panel klienta, dzięki czemu nie trzeba posiłkować się papierowymi raportami. Sprzyja to poufności i zwiększa możliwości automatycznej analizy danych. Oprogramowanie do TTC Na rynku jest wiele pozycji oprogramowania zapewniającego realizację funkcji traceability o różnych możliwościach. Niemniej warto wymienić trzy podstawowe funkcje o największym znaczeniu. Pierwsza to taka, że dzięki producenci są w stanie w dowolnym momencie zlokalizować, gdzie znajduje się wytwarzany produkt i materiały potrzebne do jego wykonania w fabryce, zarówno podczas automatycznej obróbki i operacji ręcznych. Informacje dotyczą również ilości materiałów znajdujących się we wszystkich miejscach w fabryce, co pozwala minimalizować odpady i dokonywać zakupów ilościach dokładnie potrzebnych. Jest to ważne zwłaszcza w przypadku elementów wrażliwych na wilgoć i materiałów o ograniczonym czasie przechowywania, które niewykorzystane szybko stają się odpadem. Druga funkcja zapewnia wiedzę na temat tego jak produkt został wykonany. Oprogramowanie zapamiętuje każdy krok składowy, włączając w to inspekcję Raport | Prezentacje Drukarki szablonowe ipiece lutownicze wlinii produkcyjnej Jako produkowanych pakietów oraz wydajno procesów zalena jest wduej mierze od technicznych moliwoci maszyn iurzdze wykorzystywanych wprodukcji. Kryteria wyboru urzdze technologicznych do produkcji elektroniki staj si coraz wysze apodejmowane decyzje coraz trudniejsze. spekty rozważane przy zakupie urządzeń produkcyjnych to serwis, gwarancja, dostępność urządzeń, historia marki, a także bardzo ważne – dostępne finansowanie zakupu. Widoczne jest więc, że przed osobami decydującymi o inwestycjach postawione jest trudne zadanie, łączące wybory technologiczne, ekonomiczne i logistyczne. A Drukarki szablonowe zinspekcj 2D Pierwszym istotnym urządzeniem w procesie montażu elementów SMD jest drukarka szablonowa. Jest ona najczęściej stosowanym rozwiązaniem w branży. Swoją popularność zawdzięcza dużej wydajności i powtarzalności procesu. Praca drukarki sprowadza się do kilku istotnych czynności, które pozwalają na przeprowadzenie powtarzalnego procesu nadruku pasty. Pierwszą z nich jest pozycjonowanie otworów sita nad odsłoniętymi padami obwodu drukowanego. Kolejną dozowanie pasty lutowniczej na wierzch szablonu. Następnie rakla drukarki rozprowadza pastę po szablonie, podczas tego zabiegu pasta przeciska się przez otwory sita, pokrywając pady lutownicze elementów SMD. Po czynności rozprowadzenia pasty na szablonie rama naprężająca szablon unosi się odsłaniając obwód drukowany. W tym momencie widoczny jest docelowy efekt zabiegu, pady pokryte są odpowiednio cienką warstwą pasty lutowniczej. Grubość warstwy naniesionej pasty jest uzależniona od grubości szablonu wykorzystanego do procesu. Przedstawiona wyżej zasada działania drukarki szablonowej wykorzystywana jest dla każdego rodzaju tego urządzenia. Podział drukarek szablonowych rozkłada się na trzy główne grupy: manualne, półautomatyczne i automatyczne. Podstawowe różnice pomiędzy grupami odnoszą się do czynnika ludzkiego mającego wymierny wpływ na proces. W drukarkach manualnych wszystkie czynności jak pozycjonowanie, prędkość przesuwu, siła docisku, kąt natarcia rakli są uzależnione od wprawy i aktualnego stanu skoncentrowania operatora. Należy jednak pamiętać o tym, że wszystkie te czynności mają ogromny wpływ na jakość naniesienia pasty i co za tym idzie dalsze powodzenie procesu montażu elementów SMD. Piec lutowniczy SMT Wertheim z moduem Vacuum Plus N2 42 Luty 2013 Elektronik Drukarka szablonowa DSP 1008 Dla uniknięcia powstania wad na samym początku procesu rekomendowane jest użycie drukarki w pełni automatycznej. Wykorzystanie takiego rozwiązania ogranicza ingerencję operatora urządzenia do niezbędnego minimum. Jest on odpowiedzialny za poprawne ustawienie parametrów urządzenia i nadzór nad automatycznym procesem. Drukarka nadzoruje wszystkie parametry procesu, automatycznie pozycjonuje PCB względem szablonu, sama nanosi pastę lutowniczą dozowaną z specjalnego kartridża i rozprowadza ją z daną dokładnością po szablonie. Wszystkie parametry potrzebne do procesu zapisane są w oprogramowaniu, które steruje poszczególnymi etapami procesu. Ważnym aspektem użycia automatycznej drukarki jest jej samoczyszczący mechanizm, który z odpowiednią częstotliwością wykonuje czyszczenie szablonu. Czynność ta jest bardzo istotna dla powtarzalności procesu, wynika ona z specyfi ki pasty lutowniczej, która przylega do szablonu. Proces czyszczenia ze względów ekonomicznych oraz samej wydajności procesu, należy minimalizować, ale nie można go wyeliminować całkowicie. Analizując wszystkie niezbędne aspekty i rozwiązania dla spełnienia oczekiwań wobec jakości produkcji, ciekawą propozycją jest automatycz- Technika Projektowanie pytek drukowanych zukadami typu high-speed Opracowujc projekt pytki drukowanej zukadami typu high-speed, naley przestrzega okrelonych zasad. Wprzeciwnym wypadku mog wystpi problemy wfunkcjonowaniu urzdzenia wynikajce zbraku integralnoci sygnaowej, integralnoci zasilania oraz kompatybilnoci elektromagnetycznej elementów PCB. a etapie projektu płytki drukowanej konstruktor napotyka rozmaite problemy wymagające zastosowania specjalnych, zazwyczaj kompromisowych rozwiązań. Przykładowo jeżeli priorytetem jest mały rozmiar urządzenia, jego komponenty należy zamontować jak najbliżej siebie, łącząc je wąskimi ścieżkami prowadzonymi w niewielkich odstępach. Takie podejście może powodować różne komplikacje. Między sygnałami w gęsto rozmieszczonych ścieżkach mogą występować sprzężenia, wykonanie ścieżek o małej szerokości jest trudne. Z kolei podzespoły o różnej funkcjonalności (układy cyfrowe, analogowe, radio- N Rys. 1. Ukad ltracji napicia zasilania 50 Luty 2013 Elektronik we) zgromadzone na małej powierzchni i w dużej ilości mogą z powodu różnic, m.in. w częstotliwości pracy, impedancji i poziomach napięć, wzajemnie się zakłócać. Zadania konstruktorom PCB nie ułatwia również fakt, że rozwój technologii produkcji układów logicznych zmierza w kierunku ograniczania napięć zasilania. W efekcie są one również przełączane przy niższych napięciach, co zmniejsza ich odporność na zaburzenia. dziewać wystąpienia zjawisk charakterystycznych dla linii transmisyjnych. Jeżeli nie uwzględni się tego w projekcie PCB, nie można mieć pewności, że urządzenie będzie działać prawidłowo. Aby zapobiec komplikacjom, należy m.in.: fi ltrować napięcie zasilania oraz w odpowiedni sposób dostarczać je do poszczególnych części urządzenia, stosować się do określonych wytycznych w zakresie prowadzenia ścieżek sygna- Specyka high-speed Wyzwaniem może się również okazać opracowanie projektu płytki drukowanej z komponentami typu high-speed. Do tej grupy zalicza się układy cyfrowe, w których szybkość zmiany stanu logicznego jest porównywalna z czasem propagacji sygnału w ścieżce. Są one w większym stopniu niż inne komponenty wrażliwe m.in. na szumy i inne zaburzenia. W obwodach, których są częścią, można się także spo- Rys. 2. Paszczyzna zasilania podzielona na dwie czci Technika adowanie systemu operacyjnego wurzdzeniach wbudowanych Procesor umieszczony wsystemie wbudowanym musi wykona wiele czynnoci po wczeniu zasilania, aby uytkownik mia moliwo uruchomienia aplikacji. Caa procedura, cho moe si wydawa prosta zteoretycznego punktu widzenia, staje si zoona, gdy trzeba spojrze na ni okiem projektantów odpowiedzialnych za kwestie sprztowe oraz programowe. Poziom komplikacji wzrasta jeszcze bardziej, gdy pod uwag brane s rónorodne konfiguracje sprztowe, na jakich system operacyjny bdzie uruchamiany zmoliwoci wyboru kilku opcji, jakie pozostawia si zazwyczaj uytkownikowi. rzykład stanowi system Windows, który jest uruchamiany na bardzo różnorodnym sprzęcie, pochodzącym od różnych producentów i wyprodukowanym na przestrzeni wielu lat. Użytkownik może ponadto wpływać na sposób ładowania systemu operacyjnego, wskazując choćby lokalizację właściwych plików: dysk twardy, napęd optyczny, pamięć masowa czy niekiedy interfejs taki jak Ethernet. Załadowanie systemu operacyjnego sprowadza się do umieszczenia programu w pamięci RAM, z której będzie P on następnie wykonywany. Typowy scenariusz zakłada przekopiowanie obrazu z pamięci nieulotnej (dysk twardy, pamięć Flash) do pamięci operacyjnej, gdyż z reguły jest ona znacząco szybsza. Pierwszy etap rozpoczyna się po włączeniu zasilania bądź resecie i sprowadza się do przygotowania części sprzętowej, na co składa się inicjacja układów peryferyjnych. Przykład może stanowić rodzina procesorów i.MX, która po resecie sprawdza stany logiczne na określonych wejściach, aby wybrać tryb uruchomienia. Inicjowane układy peryferyjne są niezbędne na etapie ładowania systemu. Na przestrzeni ostatnich lat dokonał się znaczący postęp, wzrosły możliwości współczesnych procesorów i systemów wbudowanych, a co za tym idzie proces uruchamiania systemu operacyjnego też stał się znacząco bardziej skomplikowany. Oczywistą zaletą takiej sytuacji jest możliwość uruchomienia systemu operacyjnego już nie tylko z dysku twardego, ale można go załadować z szerokiej gamy nośników (chipów pamięci Flash, kart SD, przenośnych pamięci masowych USB). Ponadto współczesne bootloadery umożliwiają ładowanie systemu operacyjnego za pośrednic- Elektronik Luty 2013 53 Technika STM32L: Ultra Low Power w32-bitowym wydaniu Mikrokontrolery STM32 wykreoway sobie wizerunek najpopularniejszych ukadów 32-bitowych, wyposaonych wszybkie wersje rdzeni Cortex-M3 i Cortex-M4F. Nieco mniej znana jest druga twarz rodziny STM32: do tej rodziny nale take energooszczdne mikrokontrolery STM32L przeznaczone do aplikacji mobilnych. Im wanie powicamy artyku. osnące wymagania aplikacji mobilnych tworzą współcześnie szerokie obszary aplikacyjne dla energooszczędnych mikrokontrolerów o dużej wydajności, takich jak na przykład produkowane przez STMicroelectronics STM32L. Atutem tych mikrokontrolerów – poza niewielkim poborem mocy – jest kompatybilność z pozostałymi mikrokontrolerami z popularnej rodziny STM32 i wynikająca z tego możliwość względnie łatwego przenoszenia oprogramowania pomiędzy nimi. Mikrokontrolery STM32L wyposażono w rdzeń Cortex-M3, a także peryferia o nowatorskiej konstrukcji, których budowę zoptymalizowano pod kątem minimalizacji poboru energii podczas normalnej pracy i możliwości ich całkowitego wyłączenia, jeżeli nie są w danej chwili wykorzystywane. Rdzenie w prezentowanych mikrokontrolerach mogą być taktowane z maksymalną częstotliwością do 32 MHz, a źródło sygnału ze- R 60 Luty 2013 Elektronik garowego może być zarówno zewnętrzne (rezonator lub generator), jak i wewnętrzne (dzięki wbudowanemu generatorowi niskomocowemu), co korzystnie wpływa na ograniczenie poboru mocy. Dzięki zastosowanym rozwiązaniom układowym i technologicznym, CPU w STM32L pobiera prąd o natężeniu zaledwie od 50 do 285 μA/MHz (w zależności od napięcia zasilającego i innych parametrów). Rodzina STM32L składa się obecnie z trzech grup mikrokontrolerów (pokazano je na rysunku 1 na tle całej rodziny STM32): • STM32L151 – mikrokontrolery wyposażone tak samo jak mikrokontrolery z grupy STM32L152, bez wbudowanego wewnętrznego kontrolera LCD, • STM32L152 – odpowiedniki mikrokontrolerów STM32L151 z wbudowanym kontrolerem segmentowych LCD, • STM32L162 – odpowiedniki mikrokontrolerów STM32L152 z wbudowanym koprocesorem kryptograficznym. Już w założeniach koncepcyjnych mikrokontrolery STM32L optymalizowano konstrukcyjnie i technologicznie pod kątem aplikacji wymagających minimalizacji poboru energii. Zastosowanie do produkcji mikrokontrolerów z rodziny STM32L technologii o wymiarze charakterystycznym 130 nm pozwoliło na obniżenie napięcia zasilającego do wartości 1,65 V, przy czym mikrokontrolery mogą pracować w urządzeniach zasilanych napięciem do 3,6 V – zakres dopuszczalnych napięć zasilających pozwala bardzo efektywnie wykorzystać dynamikę odwracalnych ogniw zasilających. Technologia półprzewodnikowa zastosowana do produkcji mikrokontrolerów STM32 zapewnia minimalizację prądów pasożytniczych, dzięki czemu pobór prądu przez mikrokontroler w stanie spoczynku (standby) nie przekracza 0,3 μA, a w stanie stop nie przekracza 0,57 μA (obydwie wartości dla zasilania 3,6 V). Tak dobre wyniki osią gnię- Technika Popularne procesory sygnaowe W latach 60. i 70. ubiegego wieku, gdy technika cyfrowego przetwarzania sygnaów zaczynaa si rozwija, procesory sygnaowe DSP stosowane byy tylko wnielicznych aplikacjach profesjonalnych, wmedycynie do analizy obrazu, eksploracji kosmosu oraz wwojsku do budowy nowoczesnych radarów isonarów. Kolejne lata spowodoway znaczny spadek cen tych ukadów iwzrost moliwoci, co wywoao dynamiczny postp wdziedzinie technologii cyfrowego przetwarzania sygnaów. rocesory sygnałowe są specjalizowanymi układami scalonymi, przeznaczonymi do zastosowań w przetwarzaniu sygnałów, zarówno w postaci analogowej, jak i cyfrowej. Przetwarzanie wielkości wejściowych odbywa się w czasie rzeczywistym, z możliwie jak największym stosunkiem jakości do wydajności. Układy te można podzielić według następujących kryteriów: • ze względu na format arytmetyczny zapisu liczby rzeczywistej: stałoprzecinkowe (fixed-point DSP), zmiennoprzecinkowe (floating-point DSP), • ze względu na rozmiar słowa danych: 16-bitowe – typowe dla stałoprzecinkowych DSP, 32- lub 64-bitowe – typowe dla zmiennoprzecinkowych DSP, • organizację pamięci, szybkość działania i pobór mocy. Rynek procesorów sygnałowych jest zdominowany przez firmę Texas Instruments (65% udziałów) oraz Freescale i Analog Devices. Stąd w dalszej części artykułu zostaną omówione sztandarowe produkty tych trzech największych firm. P Przegld procesorów DSP Rodzina DSP TI obejmuje trzy grupy produktów o różnej wydajności i przeznaczeniu: od najmocniejszych obliczeniowo C6000, przez najbardziej efektywne energetycznie i kosztowo C5000, aż do tanich układów z serii C2000. Grupy te zawierają serie zmienno- i stałoprzecinkowe o różnych konfiguracjach pamięci. Układy z rodziny TMS320C2000 są procesorami zmiennoprzecinkowymi z wbudowaną pamięcią, w których można wyróżnić dwa tryby pracy z obniżonym poborem mocy. Są one przeznaczone do zastosowań głównie w układach sterowania zarówno elektroniki, jak i automatyki przemysłowej, a ich budowa wewnętrzna przypomina mikrokontroler z rozbudowanymi układami peryferyjnymi i silną jednostką obliczeniową zapewniającą odpowiedni zapas wydajności na wykonanie skomplikowanych algorytmów. Instrukcje odczytu, modyfikacji i zapisu wykonywane są w jednym cyklu maszynowym. Firma Analog Devices wytwarza kilka podstawowych rodzin procesorów przeznaczonych do różnego rodzaju zastosowań. Najprostsze układy z serii ADSP21xx przeznaczone są głównie do układów sterowania obiektów w czasie rzeczywistym, jak również do układów przetwarzania mowy i głosu. Mogą pracować z częstotliwością zegara sięgającą 160 MHz i charakteryzują się niskim poborem prądu. Drugą rodzinę tworzą 16- i 32-bitowe układy Blackfin, przezna- czone głównie do układów audio-wideo, gdzie potrzebne jest wielomodowe przetwarzanie zarówno dźwięku i obrazu. Największą wydajnością charakteryzują się zmiennoprzecinkowe DSP SHARC (Super Harvard Architecture), zarówno dla rdzenia, jak i pamięci wewnętrznej oraz wyjątkowo wysoką przepustowością układów wejścia/wyjścia. Układy SHARC znajdują zastosowanie w aplikacjach, gdzie wymogiem kluczowym jest bardzo duża wydajność. Dostępne są również w szybszej wersji TrigerSHARC, pracującej z zegarem do 600 MHz. Podobnie jak poprzednicy także i Freescale w zakresie DSP oferuje trzy rodziny produktów. Najwyższą wydajność mają układy wykonane w technologii StarCORE bazującej na FPGA, jedno- lub wielordzeniowe pracujące z zegarem do 1,2 GHz. Układy te znalazły zastosowanie głównie w urządzeniach, gdzie wymogiem jest bardzo wysoka wydajność przetwarzania informacji (medycyna, lotnictwo, kosmos). Rónice pomidzy poszczególnymi producentami Główne różnice pomiędzy procesorami DSP poszczególnych producentów wynikają głównie z technologii wykonania samego układu scalone- Elektronik Luty 2013 63 Nowe produkty | Ukady zasilania Chipset do bezprzewodowych adowarek zgodnych ze specyfikacj WPC Qi Miniaturowe 3-amperowe regulatory LDO zwejciem Enable iwyjciem Power Good Toshiba wprowadza do oferty chipset do realizacji bezprzewodowych stacji ładowania urządzeń przenośnych, zgodnych ze specyfi kacją interfejsu Wireless Power Consortium (WPC) Qi A4, A8, A12 i A14. Obejmuje on układ nadajnika TB6865FG i odbiornika TB6860WBG. Po podłączeniu dwóch zewnętrz- Firma Diodes wprowadza do oferty dwa miniaturowe 3-amperowe regulatory LDO o oznaczeniach AP7175 i AP7176B wyposażone w wejście aktywujące Enable i wyjście sygnalizacyjne Power Good, pozwalające na zastosowania w systemach wymagających sekwencyjnego załączania napięć zasilających. Oba układy cechują się bardzo małym napięciem dropout, wynoszącym już od 0,23 mV przy maksymalnym obciążeniu (AP7175). Pracują w zakresie napięć wejściowych od 3,65 do 5,5 V i umożliwiają programowanie napięcia wyjściowego w zakresie od 0,8 V za pomocą dzielnika rezystancyjnego. Zapewniają stabilność napięcia wyjściowego równą 1,5% w całym dopuszczalnym zakresie napięć wejściowych, prądów wyjściowych i temperatur. W trybie Disable zapewniają automatyczne rozładowanie kondensatora wyjściowego. Do standardowego wyposażenia należy zabezpieczenie zwarciowe i termiczne, ogranicznik prądowy i układ miękkiego startu eliminujący duże impulsy prądu rozruchowego przez początkowe 0,6 ms po włączeniu zasilania. Oba układy są produkowane w obudowach SO-8EP i MSOP-8EP o zredukowanej rezystancji termicznej. Pracują w przemysłowym zakresie temperatur. nych cewek umożliwia realizację układu ładowania typu free positioning. W zależności od położenia urządzenia na podstawce, nadajnik TB6865FG aktywuje tylko jedną z cewek. Uzyskiwana w takim układzie sprawność energetyczna wynosi nawet do 74% na większości powierzchni podstawki, równocześnie zapewniając dużą wygodę użytkowania. TB6865FG może też kontrolować równocześnie obie cewki, co pozwala na równoczesne ładowanie dwóch urządzeń. Proponowane przez firmę Toshiba rozwiązanie wymaga minimum elementów zewnętrznych i może być zrealizowane na małej powierzchni płytki drukowanej. Struktura nadajnika TB6865FG obejmuje mikrokontroler i zespół obwodów analogowych, w tym modulator PWM, przełącznik cewek, fi ltr i sterownik wyjściowy. Struktura odbiornika TB6860WBG obejmuje stopień modulacji i sterowania, prostownik oraz przetwornicę DC-DC z obwodami zabezpieczającymi, generującą maksymalny prąd wyjściowy 1,2 A. TB6865FG i TB6860WBG są zamykane w obudowach odpowiednio LQFP-100 (14×14mm) i WCSP39 (4,3×2,7 mm). www.toshiba-components.com www.diodes.com 50- i100-watowe konwertery DC-DC wtrwaych aluminiowych obudowach Firma CUI zaprezentowała dwie nowe serie konwerterów DC-DC zamykanych w trwałych, aluminiowych obudowach przystosowanych do montażu na płytkach drukowanych: 50-watowe VQE i 100-watowe VHE. Są to konwertery standardowego formatu quarter brick i half brick, mogące pracować w wymagających warunkach środowiskowych, a w szczególności przy ciągłych narażeniach na udary, wibracje mechaniczne, wilgoć i kurz. Pracują w szerokim zakresie napięć wejściowych 4:1 (9...36 VDC i 18...75 VDC), dzięki czemu mogą znaleźć zastosowanie wszędzie tam, gdzie istnieje konieczność stabilizacji napięcia wyjściowego przy dużych fluktuacjach napięcia wejściowego. W ramach obu serii dostępne są wykonania o ustalonym fabrycznie napięciu wyjściowym 3,3, 5, 12, 15, 24 i 48 VDC. Ich sprawność sięga 93%. Dopuszczalny zakres temperatur pracy przy pełnym obciążeniu rozciąga się od –40 do +60°C. Przy większych temperaturach dopuszczalna moc wyjściowa jest liniowo ograniczana, osiągając 50% wartości nominalnej przy +85°C. W standardzie występuje zabezpieczenie nadnapięciowe, nadprądowe, zwarciowe i termiczne. Ceny konwerterów VQE/VHE zaczynają się od 85 USD przy zamówieniach 100 sztuk. www.cui.com 70 Luty 2013 Elektronik Ukady zasilania | Nowe produkty Tanie regulatory impulsowe 0,5 A oszerokim zakresie napi wejciowych 30-amperowy konwerter DC-DC owymiarach 17×17×7,5 mm Tanie regulatory impulsowe ROF-78E firmy Recom są produkowane w dwóch wersjach o ustalonym fabrycznie napięciu wyjściowym: 3,3 i 5,0 V. Pracują z maksymalnym ciągłym prądem obciążenia 0,5 A (0,95 A w szczycie) w szerokim zakresie napięć wejściowych od 5 do 36 V. Są dostarczane w postaci ISL8225M to konwerter DC-DC o mocy znamionowej 100 W zamykany w miniaturowej obudowie o wymiarach 17×17 ×7,5 mm. Wymaga podłączenia jedynie kilku pasywnych elementów zewnętrznych. Zawiera dwa wyjścia 15-amperowe mogące pracować niezależnie od siebie lub w trybie równo- miniaturowych modułów open frame o wymiarach 13,5×12,5 ×4,5 mm. Zawierają zabezpieczenie zwarciowe, przeciążeniowe i termiczne oraz wejście Enable umożliwiające pracę w systemach z sekwencyjnym załączaniem napięć zasilania. Nie wymagają żadnych elementów współpracujących. Duża sprawność, sięgająca 87%, eliminuje potrzebę aktywnego chłodzenia, jak również montażu radiatorów. Dopuszczalny zakres pracy rozciąga się od –40 do +75°C. Ceny hurtowe regulatorów ROF-78E nie przekraczają 1,80 euro. Pomimo niskiej ceny są to moduły o dużej niezawodności, objęte 3-letnią gwarancją. ległym, pozwalającym uzyskać natężenie prądu wyjściowego równe 30 A. Ponadto możliwa jest współpraca do 6 identycznych modułów pracujących w trybie przesunięcia fazy, co zapewnia sumaryczny prąd wyjściowy 180 A. Zakres napięć wejściowych wynosi od 4,5 do 20 V, a wyjściowych od 0,6 do 6 V. Dzięki małej rezystancji termicznej i dużej sprawności, ISL8225M nie wymaga chłodzenia wentylatorem ani montażu radiatorów nawet przy maksymalnym obciążeniu. Jest produkowany w obudowie QFN z wyprowadzeniami wyprowadzonymi na zewnątrz, ułatwiającymi doprowadzenie sondy pomiarowej i wizualną inspekcję połączeń. Ceny hurtowe ISL8225M zaczynają się od 48,85 USD przy zamówieniach 500 sztuk. www.recom-international.com www.intersil.com Dwukanaowy przecznik zasilania dla portów USB 3.0 Systemy komputerowe wyposażone w port USB 3.0 zapewniają nie tylko szybszy transfer danych, ale też generują większy prąd zasilania dla urządzeń współpracujących. Nowy przełącznik XRP2524 opracowany przez fi rmę Exar umożliwia zarządzanie przepływem prądu o maksymalnym natężeniu 1 A na liniach zasilających VBUS dwóch portów. Realizuje zabezpieczenie nadprądowe, termiczne i przed odwróceniem polaryzacji oraz eliminuje przepięcia występujące przy włączaniu/wyłączaniu zasilania systemu i podłączaniu/rozłączaniu urządzeń zewnętrznych. Może współpracować za pośrednictwem linii Enable i Fault z dowolnym kontrolerem USB. Jest kompatybilny pod względem rozkładu wyprowadzeń z poprzednią wersją o symbolu SP2526. Pracuje z napięciem zasilania z zakresu 2,7…6,5 V. Cena hurtowa XRP2524 wynosi 0,75 USD przy zamówieniach 1000 sztuk. www.exar.com Elektronik Luty 2013 71 Nowe produkty | Moduy i komputery Komputer jednopytkowy oniskim poborze mocy CM-T3730 to komputer jednopłytkowy fi rmy Compulab wyposażony w procesor DM3730 Texas Instruments (1 GHz, 45 nm, Cortex-A8 + TMS 32043×DSP). Jego cechami szczególnymi są niewielkie wymiary: 66×44×7 mm i niski pobór mocy od 0,02 do 2 W. Urządzenie przystosowane jest do zasilania z akumulatora Li-Ion 3,8 V i zawiera m.in.: • 256 MB pamięci RAM + 8 GB MicroSD, • 3×USB, 3×COM, Ethernet 100 MB, • Wi-Fi + Bluetooth, • touch screen controller TSC2046 (4-przewodowy panel rezystancyjny), • port audio, • wyjście wideo (TFT & LCD do 1400×1050 pikseli + PAL/ NTSC composite), • wejście obsługujące kamerę, maks. 4096×4096 pikseli 130 MHz, • układ wspomagania sprzętowego grafiki 2D/3D (powerVR SGX/Open GL-ES), • obsługę kompresji H.264, MPEG 4 i WMV9 (IVA2.2). JM elektronik, tel. 32 339 69 00, www.jm.pl Miniaturowy komputer moduowy zprocesorem ARM Kontron wprowadza na rynek nowy komputer modułowy w standardzie ULP-COM (Ultra Low Power) oznaczony symbolem ULP-COM-sAMX6i z obsługą jedno-, dwui czterordzeniowych procesorów Cortex A9 z serii i.MX6 Serwer NAS dla przemysu Firma Moxa wprowadziła do oferty przemysłowy serwer danych NAS RNAS-1200, który może pracować w bardzo skrajnych warunkach środowiskowych, w temperaturze otoczenia od –40°C do +70°C i przy odporności na wibracje zgodnej z normą kolejową EN 50155. Model ten ma kilka mechanizmów redundancji danych, dzięki którym jest wysoce niezawodny. Zawiera złącze M12 (dla Ethernetu), 2×Gigabit Ethernet, zasilanie 2×PoE+, RAID 0, RAID 1 oraz 2 dyski w formacie 2,5-cala. Warto podkreślić, że dyski nie muszą mieć tak szerokiego zakresu temperaturowego jak NAS, dzięki funkcji IHS Inteligent Heating Solution, która kontroluje temperaturę wewnątrz obudowy. RNAS-1200 został zaprojektowany do zastosowań w taborze kolejowym, ale nadaje się również do innych aplikacji szczególnie tam, gdzie występują wibracje. Elmark Automatyka, tel. 22773 79 37, www.elmark.com.pl Series fi rmy Freescale, pracujących z częstotliwością taktowania 800 MHz. Komputery ULP-COM mają wymiary 82×50 mm i zawierają standaryzowane pod względem rozkładu wyprowadzeń złącze MXM 3.0, zawierające wszystkie typowe interfejsy komputera PC plus dodatkowo SPI, I 2S, MediaLB i CAN-Bus. Zależnie od użytego modelu SoC możliwe jest zintegrowanie w module jednego lub dwóch niezależnych układów grafi ki z akceleratorem 3D oraz z enkoderami i dekoderami zapewniającymi obsługę materiałów HD, łącznie z rozdzielczością 1080p @ 60 Hz. Dostępne są równoległe złącza LVDS i HDMI, a nośniki danych mogą zostać dołączone poprzez takie złącza jak SATA, SDIO i eMMC. Współpracę z siecią zapewnia port Ethernet 10/10/1000. Zakres napięcia zasilającego zawiera się w zakresie od 3 do 5,25 VDC , dzięki temu moduł może być zasilany z pojedynczej baterii litowo-jonowej, jak również z klasycznego zasilacza, co dodatkowo upraszcza projektowanie systemu. Komputery modułowe Kontron ULP-COM-sAMX6i charakteryzują się znacznie dłuższym czasem dostępności niż tradycyjne produkty – ich dostępność jest gwarantowana przez przynajmniej dziesięć lat. Ponadto, dzięki zastosowanym rozwiązaniom mogą pracować w rozszerzonym zakresie temperatur od –40°C do +85°C. ULP-COM przeznaczone są do aplikacji, dla których wymagana jest najwyższa odporność i dostępność produktu przez długi okres, jak np. transport, urządzenia medyczne i wojskowe. Kontron East Europe, tel. 22 389 84 50, www.kontron.pl 82 Luty 2013 Elektronik Komponenty elektromechaniczne | Nowe produkty Nowe obudowy rczne typu „T” Terminal bloki do aplikacji wysokoprdowych Firma Hammond Mfg. wprowadziła do sprzedaży nową rodzinę obudów przenośnych typu „T” przeznaczoną do trzymania w rękach. Są one przeznaczone do urządzeń kontrolno-pomiarowych, sprzętu do przesyłania i zbierania danych. Obudowy dostępne są w dwóch wymiarach: 165×80×20 mm i 210×100×32 mm. Mają miejsce na wyświetlacz i obniżenie na klawiaturę membranową. Oferowane są wersje z pojemnikiem na baterie 4×AA lub 2×9 V (6F22) oraz wersje bez pojemnika. Obudowy wykonywane są z samogasnącego tworzywa ABS i mają obłe, pasujące do ręki kształty oraz boki wykonane z miłego w dotyku miękkiego materiału. W obu elementach, górnym i dolnym, są wbudowane kołki do montażu płytek PCB. Na życzenie obudowy mogą być dostarczane indywidualnie frezowane, z folią opisową lub klawiaturą. Phoenix Contact rozszerza gamę wysokoprądowych terminal bloków do płytek drukowanych o serie PLA 5 oraz PLH 5, niewymagające używania narzędzi podczas podłączania przewodów. Są one otwierane za pomocą dźwigni i akceptują przewody o przekrojach od 0,5 do 6 mm 2 . Dzięki dostępnemu wariantowi z pinami prowadzonymi w zygzak, nawet przy rastrze 7,5 mm złącze terminal block uzyskało aprobatę UL do napięcia 600 V, a jego obciążalność prądowa wynosi 41 A. Technologia push-lock pozwala na łatwe przyłączanie zarówno przewodów sztywnych, jak i linek bez tulejki zaciskowej. Dodatkową zaletą jest miejsce przeznaczone do opisania każdego bieguna i wygodne podejście dla sondy pomiarowej. Konstrukcja złącza umożliwia zestawianie styków w różnych kolorach – dzięki temu można uzyskać dostosowany do potrzeb terminal o maksymalnie 12 stykach. W przypadku zastosowania terminali z jednym przyłączem są one stabilnie mocowane na PCB dzięki podwójnemu wyprowadzeniu pinów lutowniczych. LC Elektronik, tel. 22 569 53 00, www.lcel.com.pl www.phoenixcontact.pl Elektronik Luty 2013 83 Nowe produkty | Ukady cyfrowe Nowa rodzina ukadów PSoC zrdzeniem Cortex-M3 izestawem precyzyjnych bloków analogowych Cypress Semiconductor prezentuje nową rodzinę układów programowalnych PSoC z rozbudowanym zestawem bloków analogowych, umożliwiających realizację złożonych obwodów integrujących nawet do 100 funkcji peryferyjnych. Nowością są tu precyzyjne przetworniki A/C: w najmocniejszej wersji CY8C58LP dwa 12-bitowe z sukcesywną aproksymacją i 20-bitowy typu delta-sigma z wbudowanym źródłem napięcia referencyjnego 1,024 V o dokładności ±0,1%. Zarówno te, jak i pozostałe bloki analogowe (przetworniki C/A, komparatory, wzmacniacze operacyjne, programowalne i transimpedancyjne, mieszacze, multipleksery analogowe, sterowniki ekranów LCD, kontrolery interfejsów pojemnościowych itp.) mogą pra- cować w zakresie napięć zasilania od 1,71 do 5,5 V. Bloki cyfrowe układu mogą być zasilane napięciem już od 0,5 V. Pobór prądu układów PSoC 5LP wynosi jedynie 2 μA w trybie uśpienia z aktywnym zegarem RTC i 300 nA w trybie hibernacji. Po wybudzeniu np. sygnałem na jednej z linii I/O zachowują one wcześniejszy stan jednostki obliczeniowej, pamięci SRAM i konfiguracji wewnętrznych bloków. Mogą być dynamicznie przeprogramowywane w trakcie pracy. Do realizacji projektów bazujących na nowych układach PSoC 5LP producent dostarcza środowisko PSoC Creator IDE z 80 predefi niowanymi, zweryfi kowanymi i gotowymi do produkcji komponentami. Pozostałe cechy: • jednostka obliczeniowa ARM Cortex-M3, • do 256 MB wbudowanej pamięci Flash o 20-letniej retencji danych i niezawodności 100 tys. cykli zapisu, • do 64 KB pamięci SRAM, • 2 KB pamięci EEPROM o 20-letniej retencji danych i niezawodności 1 miliona cykli zapisu, • 24-kanałowy wielowarstwowy kontroler DMA, • 24-bitowy blok filtracji cyfrowej IIR/FIR, • do 24 bloków programowalnych PLD, • interfejsy USB 2.0 i CAN 2.0b, • 4 konfigurowalne 16-bitowe timery/liczniki/modulatory PWM, • do 72 linii I/O (62×GPIO, 8×SIOs 2×USBIOs), • możliwość przydzielania linii GPIO do dowolnych funkcji analogowych i cyfrowych, • dowolna konfiguracja linii GPIO (z otwartym drenem, push-pull lub o wysokiej impedancji), • wejścia TTL z bramką Schmitta, • sterownik wyświetlaczy LCD do 46×16 segmentów, • zakres temperatur pracy od –40 do +85°C. www.cypress.com Syntezer czstotliwoci 50...3760 MHz omaych szumach fazowych Nowy szerokopasmowy syntezer częstotliwości, LMX2581 charakteryzuje się najniższymi szumami fazowymi spośród dostępnych obecnie odpowiedników i szerokim zakresem generowanych częstotliwości od 50 do 3760 MHz. Dzięki temu pozwala projektantom na zastąpienie pojedynczym układem wielu różnych typów syntezerów stosowanych wcześniej w systemach komunikacji bezprzewodowej, instalacjach radarowych, aparaturze medycznej czy urządzeniach pomiarowych. Jego struktura obejmuje n-ułamkową pętlę PLL delta-sigma, generator VCO, opcjonalny dzielnik częstotliwości i dwa różnicowe bufory wyjściowe w.cz. Ponadto, dostępny jest zestaw niskoszumowych regulatorów LDO zapewniających odporność na zaburzenia występujące w linii zasilania. LMX2581 jest produkowany w obudowie QFN-32. Sugerowana cena hurtowa wynosi od 7,00 USD przy zamówieniach 1000 sztuk. Ważniejsze dane techniczne: Pętla PLL • znormalizowany szum fazowy: –229 dBc/Hz, • znormalizowany szum 1/f: –120,8 dBc/Hz, • maksymalna częstotliwość detektora fazy: 200 MHz, • programowalny prąd pompy ładunkowej, Generator VCO • zakres strojenia: 1880...3760 MHz, • szum fazowy: –137 dBc/Hz @ 1 MHz dla nośnej 2,5 GHz, • programowana moc wyjściowa, • możliwość wykorzystania zewnętrznego VCO, Niskoszumowy dzielnik częstotliwości • współczynniki podziału: 1 (bypass), 2, 4, 6, 8, ... , 38, • poziom podłogi szumowej: –155 dBc/Hz. www.ti.com 92 Luty 2013 Elektronik Ukady cyfrowe | Nowe produkty Ukady SoC zrdzeniem ARM Cortex-A9 imatryc FPGA Altera wprowadza do oferty pierwszą rodzinę układów SoC o oznaczeniu Cyclone V zawierających dwurdzeniową jednostkę obliczeniową ARM Cortex-A9 i matrycę FPGA. Układy te mogą znaleźć zastosowanie w komunikacji bezprzewodowej, przemyśle, systemach monitorowania wideo oraz na rynku medycznym i motoryzacyjnym. Są produkowane w procesie technologicznym 28 nm. Obecnie dostępne są wersje próbne pierwszego układu nowej rodziny, 5CSXA6 zawierającego 110 tys. elementów logicznych. Altera jest obecnie jedynym dostawcą układów SoC obsługujących 32-bitowy system korekcji ECC pomagający zapewnić integralność danych w systemach embedded. Został on zastosowany w interfejsie zewnętrznej pamięci DRAM oraz w licznych wewnętrznych blokach i interfejsach, m.in. pamięci Cache L2, pamięci RAM, kontrolerach Ethernet MAC, portach USB i pamięci Flash. Inne unikalne cechy układów nowej rodziny to szerokopasmowy kontroler pamięci, elastyczny system bo- Redakcja magazynu Redaktor naczelny Robert Magdziak tel. 22 257 84 96 [email protected] Zastępcy red. nacz. Zbigniew Piątek [email protected] Tomasz Daniluk [email protected] Współpracownicy: Monika Jaworowska, Grzegorz Michałowski, Krzysztof Pochwalski, Jakub Borzdyński, Marcin Tronowicz, Agnieszka Grabowska otowania i interfejs PCI Express. Układy SoC produkcji Altera są wspierane przez szeroki zestaw systemów operacyjnych oraz narzędzi sprzętowych i programowych, pochodzących zarówno z oferty tego producenta, jak i firm zewnętrznych. Jednym z nich jest pakiet ARM Development Studio 5 Altera Edition opracowany specjalnie dla układów SoC. W październiku 2011 roku Altera wydała specjalne narzędzie SoC Virtual Target umożliwiające klientom rozpoczęcie prac nad aplikacjami bazującymi na nowych układach SoC jeszcze przed rozpoczęciem ich sprzedaży. www.altera.com Zegary RTC wnowym typie miniaturowej obudowy C3 Zegary RTC fi rmy Micro Crystal są obecnie produkowane w nowym typie miniaturowej obudowy C3. W stosunku do poprzedniej wersji C2 charakteryzują się: • mniejszą powierzchnią montażową (3,7×2,5 mm vs. 5,0×3,2 mm), • niższą ceną, • mniejszą grubością (0,9 vs. 1,2 mm), • ceramiczną obudową HTCC z trwalszym, metalowym wieczkiem zamiast szklanego. Parametry elektryczne zegarów w obudowach C3 są identyczne jak w przypadku serii C2. Zawierają one wewnętrzny rezonator kwarcowy 32,768 kHz i są dostępTabela. Zegary RTC rmy Micro Crystal Napicie Oznaczenie Interfejs zasilania RV-8564-C3 I²C 1,2...5,5 V RV-3029-C3 I²C 1,3...5,5 V RV-3049-C3 SPI 1,3...5,5 V RV-8523-C3 I²C 1,2...5,5 V Elektronik Magazyn Elektroniki Profesjonalnej Numer 2 (189) luty 2013 r. Pobór prdu 250 nA 800 nA 800 nA 130 nA ne zarówno w wersji precyzyjnej z wbudowanym układem kompensacji termicznej, jak i w wersji o obniżonym poborze mocy. W obu przypadkach są najmniejszymi modułami RTC dostępnymi obecnie na rynku. Zegary precyzyjne zawierają cyfrowy układ kompensacji zapewniający stabilność ±3 ppm w temperaturze otoczenia +25°C oraz układ kompensacji termicznej o dokładności ±6 ppm w zakresie temperatur otoczenia od –40 do +85°C. Mogą pracować w samochodowym zakresie temperatur do +125°C. Z kolei zegary energooszczędne charakteryzują się poborem prądu ograniczonym do zaledwie 130 nA przy VDD=3 V. Oba wykonania są zgodne ze specyfikacją samochodową AEC-Q200 Rev. C. Dokadno czasowa ±20 ppm @ 25°C ±3 ppm @ 25°C ±3 ppm @ 25°C ±20 ppm @ 25°C Wersja Low Power Z kompensacj9 termiczn9 Z kompensacj9 termiczn9 Ultra-Low Power www.microcrystal.com Redakcja techniczna Beata Głowacka-Woźniak Adres redakcji Redakcja magazynu Elektronik, ul. Leszczynowa 11, 03-197 Warszawa Dzia marketingu i reklamy Menedżer magazynu Bożena Krzykawska tel. 22 257 84 42, faks 22 257 84 67 tel. kom. 501 047 583 [email protected] Zespół marketingu i reklamy Maja Gilewska tel. 22 257 84 71 [email protected] Katarzyna Gugała tel. 22 257 84 64 [email protected] Grzegorz Krzykawski tel. 22 257 84 60 [email protected] Andrzej Tumański tel. 22 257 84 63 [email protected] Katarzyna Wiśniewska tel. 22 257 84 65 [email protected] Serwis internetowy http://www.elektronikaB2B.pl Redaktor prowadzący Mateusz Woźniak [email protected] Koordynator pionu serwisów automatyki i elektroniki Katarzyna Wiśniewska [email protected] Wydawnictwo AVT-Korporacja spółka z o.o. ul. Leszczynowa 11, 03-197 Warszawa tel. 22 257 84 99, faks 22 257 84 00 Dyrektor wydawnictwa prof. Wiesław Marciniak Dzia prenumeraty ul. Leszczynowa 11, 03-197 Warszawa tel. 22 257 84 22, faks 22 257 84 67 [email protected] Wszystkie wymienione produkty i nazwy podajemy wyłącznie w celach identyfikacyjnych i mogą one być zastrzeżonymi znakami odpowiednich właścicieli. Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych oraz zastrzega sobie prawo do adiustacji, doboru tytułów i dokonywania skrótów w nadsyłanych materiałach. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam. AVT-Korporacja jest czonkiem Izby Wydawców Prasy Indeks reklam Nowe produkty | Ukady cyfrowe EL 2/2013 AET ..................................... 31 Bornico ............................... 88 Conrad Electronic .......... 1, 95 Egmont ............................... 65 Procesory wideo do kamer systemów monitorowania Full HD 1080p/60 Firma NXP wprowadza do oferty dwie serie procesorów wideo zaprojektowanych do zastosowań w kamerach systemów monitorowania. Układy serii Elfa Distrelec .............. 1, 9, 48 Elhurt .................................... 7 Elmark Automatyka ...... 68, 86 Elmax.................................. 89 Elpin ................................... 48 Eltron .............................. 1, 81 Evatronix ............................ 83 Farnell element14............... 96 Feryster .............................. 67 Gamma............................... 23 HARTING Polska ................ 58 Horizon Technologies ........ 84 JM elektronik ...................... 91 Koma Laser SMT................ 48 ASC884xA i ASC885xA bazują na jednostce obliczeniowej ARM926EJ i sprzętowym akceleratorze zapewniającym obsługę strumieni wideo o rozdzielczości do Full HD 1080p/65 fps. Udostępniają tryby kodowania H.264 high profi le, MPEG-4 i MJPEG. Realizują wszystkie funkcje niezbędne do realizacji ka- Kompania Elektroniczna .... 90 mery IP, w tym przetwarzanie danych z sensora, przetwarzanie sygnału wizyjnego, kompresję i bezpieczną transmisję przez interfejs Gigabit Ethernet. Udostępniają funkcje redukcji szumu umożliwiające generację wyraźnego obrazu przy słabym oświetleniu zewnętrznym. W porównaniu z podobnymi procesorami innych producentów wymagają mniej elementów współpracujących, pobierają mniejszą moc i realizują kompresję H.264 przy mniejszej przepływności bitowej. Najmocniejszy układ z nowej oferty, ASC8852A, zapewnia najwyższą jakość kompresji H.264 High Profi le przy przepływności bitowej poniżej 5 Mb/s w standardowych warunkach oświetlenia i <1 Mb/s w trybie redukcji szumu przy słabych warunkach oświetleniowych. ASC8848A obsługujący strumień 720p/30f pobiera około 0,5 W mocy przy kodowaniu strumienia H.264 z przepływnością bitową poniżej 500 Kb/s. www.nxp.com Lastenic .............................. 21 Maszczyk............................ 92 Neopta Electronics............. 48 New Comp Polska ............. 46 PAKT Electronics ................ 44 PB Technik ................... 27, 40 Printed Circuit Board Chipset autoryzacyjny do urzdze peryferyjnych pracujcy woparciu oalgorytm SHA-256 Maxim rozpoczyna dystrybucję pierwszych wersji próbnych chipsetu szyfrującego do systemów wymagających autoryzacji urządzeń peryferyjnych, sta- Technology ......................... 39 Printor ................................. 70 Pulsar ................................. 73 Qwerty ................................ 87 Renesas ............................. 13 Renex ........................... 37, 42 RobTools SMT .................... 47 RS Components........ 3, insert SE Spezial-Electronic........... 2 Semicon ............................. 15 STMicroelectronics ... 1, 11, 48 Targi w Hong Kongu .......... 17 Techno-Service................... 85 Tespol ........................... 49, 77 Uni System ........................... 5 94 Luty 2013 Elektronik nowiącego rozszerzenie linii produktów DeepCover. Obejmuje on dwa układy scalone: koprocesor szyfrujący DS2465 i układ autoryzacyjny DS28E15/ DS28E22/DS28E25 z interfejsem 1-Wire. Pozwala zagwarantować możliwość współpracy jednostki centralnej tylko z urządzeniami peryferyjnymi zatwierdzonymi do użytku przez producentów OEM, zapewniającymi odpowiedni standard wykonania. Przykładem może tu być system monitorowania pacjenta, w którym wykorzystywane są wymienne czujniki i urządzenia peryferyjne. Układy autoryzacyjne DS28E15/ DS28E22/DS28E25 mogą się komunikować z mikroprocesorem lub układem FPGA przez wbudowany interfejs 1-Wire lub pojedynczą linię GPIO. Zawierają rozbudowany system ochrony przed atakami prowadzonymi na poziomie struktury półprzewodnikowej. Są przewidziane do pracy w przemysłowym zakresie temperatur. www.maxim-ic.com
