Jak naleŜy rozumieć zapis ustawy o rachunkowości dotyczący

Jak naleŜy rozumieć zapis ustawy o rachunkowości dotyczący obowiązku
przeprowadzenia inwentaryzacji zapasów materiałów, towarów, produktów
gotowych i półproduktów znajdujących się w strzeŜonych składowiskach i
objętych ewidencją ilościowo – wartościową „raz w ciągu dwóch lat"?
Zgodnie z art. 26 ust. 1 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z
2009 r. Nr 152, poz. 1223, z późn. zm.) jednostki przeprowadzają na ostatni dzień
kaŜdego roku obrotowego inwentaryzację aktywów i pasywów.
JednakŜe zgodnie z art. 26 ust. 3 pkt 2 tej ustawy termin i częstotliwość inwentaryzacji
na ostatni dzień roku obrotowego uznaje się za dotrzymane, jeŜeli inwentaryzację m.in:
zapasów materiałów, towarów, produktów gotowych i półproduktów znajdujących się w
strzeŜonych
składowiskach
i
objętych
ewidencją
ilościowo-wartościową przeprowadzono raz w ciągu 2 lat.
PowyŜsze szczególne warunki inwentaryzacji dopuszczają, aby termin i częstotliwość
inwentaryzacji były dochowane „w ciągu" określonego okresu. W opinii Departamentu
Rachunkowości „w ciągu" oznacza zarówno prawo do jednorazowego, na dowolny
dzień, jak i sukcesywnego w danym okresie ustalania rzeczywistego stanu
poszczególnych grup wymienionych wyŜej aktywów objętych inwentaryzacją drogą spisu
z natury. Powinno to nastąpić w taki sposób, aby w wyznaczonym okresie zostały
spisane z natury wszystkie stanowiące własność jednostki zasoby danego składnika
majątkowego, objęte omawianym rodzajem inwentaryzacji.
Ustawa nie nakazuje zatem jednorazowego spisywania całości wymienionych aktywów,
w tym takŜe zapasów. Oznacza to, Ŝe moŜliwe jest dokonywanie rozłoŜonego w czasie
spisu omawianych składników majątkowych, grupowania według dowolnego,
racjonalnego kryterium, pozwalającego jednak na spełnienie wymogów ustawy, tj.:
1) przeprowadzenie kompletnej inwentaryzacji drogą spisu z natury danych składników
aktywów w przewidzianym ustawą okresie,
2) kaŜdorazowe porównanie rezultatu spisu cząstkowego danego zasobu na dany dzień
z jego stanem księgowym na ten sam dzień oraz ustalenie i rozliczenie róŜnic
inwentaryzacyjnych,
3) zapewnienie zachowania częstotliwości inwentaryzacji przewidzianych ustawą dla
kaŜdego odrębnie inwentaryzowanego składnika majątkowego.
Biorąc powyŜsze pod uwagę, termin i częstotliwość inwentaryzacji zapasów materiałów,
towarów, produktów gotowych i półproduktów, znajdujących się na strzeŜonych
składowiskach i objętych ewidencją ilościowo – wartościową, będą dotrzymane jeŜeli
inwentaryzacja ta zostanie przeprowadzona w dowolnym dniu roku obrotowego, pod
warunkiem Ŝe od daty poprzedniej inwentaryzacji nie upłynął okres dwóch lat.
Czy w przypadku inwentaryzacji metodą porównania danych ksiąg rachunkowych
z odpowiednimi dokumentami i weryfikacji wartości objętych nią składników,
określoną w art.26 ust. 1 pkt 3 ustawy o rachunkowości, moŜliwym terminem jej
przeprowadzenia jest jedynie ostatni dzień roku obrotowego?
W art. 26 ust. 1 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2009 r. Nr
152, poz. 1223, z późn. zm.) przewiduje przeprowadzenie na ostatni dzień kaŜdego roku
obrotowego, inwentaryzacji jedną z trzech metod przyporządkowaną poszczególnym
składnikom aktywów i pasywów tj. w drodze: spisu z natury, otrzymania od banków i
uzyskania od kontrahentów potwierdzeń lub teŜ porównania danych zarejestrowanych w
Wyjaśnienia umieszczone na stronie: www.mf.gov.pl; opracowanie: www.nadzorkorporacyjny.pl
księgach rachunkowych z odpowiednimi dokumentami i weryfikacji wartości tych
składników (metoda weryfikacji). Inwentaryzacja metodą weryfikacji dotyczy środków
trwałych, do których dostęp jest znacznie utrudniony, gruntów oraz praw
zakwalifikowanych do nieruchomości, naleŜności spornych i wątpliwych, a w bankach
równieŜ naleŜności zagroŜonych, naleŜności i zobowiązań wobec osób
nieprowadzących ksiąg rachunkowych, z tytułów publicznoprawnych, a takŜe aktywów i
pasywów niewymienionych przy inwentaryzacji metodą spisu ilości z natury oraz
potwierdzenia sald oraz wymienionych przy inwentaryzacji metodą spisu ilości z natury
oraz potwierdzenia sald, jeŜeli przeprowadzenie ich spisu z natury lub uzgodnienie z
przyczyn uzasadnionych nie było moŜliwe.
W zakresie terminu i częstotliwości przeprowadzenia inwentaryzacji zgodnie z art. 26
ust. 3 ustawy o rachunkowości termin i częstotliwość inwentaryzacji na ostatni dzień
roku obrotowego uznaje się za dotrzymane, jeŜeli inwentaryzację:
1) składników aktywów - z wyłączeniem aktywów pienięŜnych, papierów
wartościowych, produktów w toku produkcji oraz materiałów, towarów i produktów
gotowych, określonych w art. 17 ust. 2 pkt 4 - rozpoczęto nie wcześniej niŜ 3 miesiące
przed końcem roku obrotowego, a zakończono do 15 dnia następnego roku, ustalenie
zaś stanu nastąpiło przez dopisanie lub odpisanie od stanu stwierdzonego drogą spisu z
natury lub potwierdzenia salda - przychodów i rozchodów (zwiększeń i zmniejszeń),
jakie nastąpiły między datą spisu lub potwierdzenia a dniem ustalenia stanu
wynikającego z ksiąg rachunkowych, przy czym stan wynikający z ksiąg rachunkowych
nie moŜe być ustalony po dniu bilansowym;
2) zapasów materiałów, towarów, produktów gotowych i półproduktów znajdujących się
w strzeŜonych składowiskach i objętych ewidencją ilościowo-wartościową przeprowadzono raz w ciągu 2 lat;
3) nieruchomości zaliczonych do środków trwałych oraz inwestycji, jak teŜ znajdujących
się na terenie strzeŜonym innych środków trwałych oraz maszyn i urządzeń
wchodzących w skład środków trwałych w budowie - przeprowadzono raz w ciągu 4 lat;
4) zapasów towarów i materiałów (opakowań) objętych ewidencją wartościową w
punktach obrotu detalicznego jednostki - przeprowadzono raz w roku;
5) zapasów drewna w jednostkach prowadzących gospodarkę leśną - przeprowadzono
raz w roku.
Ustawa o rachunkowości w art. 26 ust. 3 pkt 1, wskazując na zachowanie terminu i
częstotliwości inwentaryzacji składników aktywów na ostatni dzień roku obrotowego, a
przeprowadzonej w określonym okresie czasu (przeprowadzenie inwentaryzacji
rozpoczęto nie wcześniej niŜ 3 miesiące przed końcem roku obrotowego, a zakończono
do 15 dnia następnego roku) odnosi się do składników aktywów inwentaryzowanych
drogą spisu z natury lub potwierdzenia salda.
A zatem odnosząc się do terminu i częstotliwości inwentaryzacji aktywów i pasywów
przeprowadzanych metodą porównania danych zarejestrowanych w księgach
rachunkowych z odpowiednimi dokumentami i weryfikacji wartości tych składników,
termin i częstotliwość zostaną zachowane jeŜeli inwentaryzacja ta zostanie
przeprowadzona na ostatni dzień roku obrotowego.
Wyjaśnienia umieszczone na stronie: www.mf.gov.pl; opracowanie: www.nadzorkorporacyjny.pl