Pobierz cały artykuł

mechanizacja
Brony talerzowe
Brony talerzowe są coraz chętniej stosowane przez rolników nie tylko w uprawie
pożniwnej, ale również w uprawie przedsiewnej, szczególnie na polach z mulczem
– informują mgr inż. Włodzimierz Talarczyk i mgr inż. Łukasz Łowiński
z PIMR Poznań
P
opularność ta wynika z uniwersalności zastosowań, odporności na zapchania resztkami roślinnymi oraz z
oszczędności paliwa w przypadku zastosowania w uproszczonej uprawie
bezorkowej. BOMET Węgrów we
współpracy z Przemysłowym Instytutem Maszyn Rolniczych przygotował
bogatą ofertę kompaktowych bron talerzowych o różnych szerokościach
roboczych.
Bogaty typoszereg obejmuje brony talerzowe zawieszane, 1-sekcyjne, o szerokościach roboczych 2,5; 3; 3,5 i 4 m
oraz brony 3-sekcyjne, składane do
transportu, o szerokościach roboczych
4; 5 i 6 m, które oferowane są jako zawieszane i półzawieszane. Podstawowe zespoły każdej brony talerzowej
to rama nośna oraz dwa rzędy talerzy
i wał. W bronach 1-sekcyjnych występują tylko środkowe zespoły robocze
mocowane bezpośrednio pod ramą
nośną, a w bronach 3-sekcyjnych również zespoły boczne mocowane na
skrzydłach ramy, połączonych zawiasowo z ramą nośną. Konstrukcja ramy
nośnej zależy od typu brony.
W bronach zawieszanych jest krótka
i w przedniej części ma trzypunktowy
układ zawieszenia do łączenia z ciągnikiem. Z kolei w bronach półzawieszanych rama jest długa i w przedniej
części połączona jest z dyszlem pociągowym, a w części tylnej z wózkiem
jezdnym. Dyszel pociągowy wyposażony jest w oś zawieszenia, podporę
i zastrzał o regulowanej długości. Oś
zawieszenia mocowana jest na
20
Półzawieszana brona talerzowa
Półzawieszana brona talerzowa w położeniu transportowym
dyszlu za pomocą łącznika z dwoma
przegubami, dzięki czemu brona może
się wychylać względem ciągnika
na nierównościach i zakrętach.
Duża wersyjność umożliwia optymalny
dobór brony do możliwości posiadanego ciągnika. Ważna jest nie tylko moc
ciągnika, ale również udźwig podnośNowa Wieś Europejska
nika hydraulicznego i równowaga maszyny w transporcie. Moc potrzebna na
1 metr szerokości roboczej brony talerzowej to ok. 35-40 KM. Brony zawieszane o dużej szerokości mogą być
agregowane z ciągnikami ciężkimi,
z mocnym podnośnikiem i dobrze dociążonym przodem. Natomiast brony
półzawieszane mniej obciążają ciągnik,
gdyż podczas transportu wsparte są nie
tylko na dolnych cięgłach układu zawieszenia ciągnika, ale również na
wózku jezdnym. Jeżeli dojazd na pole
wymaga długich przejazdów po drogach publicznych to w przypadku brony
4-metrowej, która oferowana jest
w trzech różnych wersjach, lepiej wybrać bronę składaną do transportu. Szerokie brony 5 i 6-metrowe oferowane są
tylko w wersjach składanych. Złożenie
brony 3-sekcyjnej do transportu polega
na hydraulicznym uniesieniu skrzydeł
bocznych ponad ramę nośną, tak, że zamocowane na niej zespoły robocze nie
wystają poza boczne skrajnie zespołów
środkowych. Przed złożeniem skrzydeł
bocznych należy unieść bronę podnośnikiem hydraulicznym ciągnika,
a w przypadku bron półzawieszanych
również wózkiem jezdnym, aby nie na-
stąpiła kolizja unoszonych zespołów
roboczych z podłożem. Każde skrzydło
boczne przestawiane jest jednym siłownikiem hydraulicznym, a wózek
jezdny dwoma. Uniesione skrzydła
boczne przechylone są do środka o ok.
10°, dzięki czemu brona ma mniejszą
szerokość w części górnej, a to ułatwia
przejazdy pod koronami drzew. Złożenie krótkich skrzydeł bocznych w bronach 3-sekcyjnych w porównaniu ze
składaniem bron 2-sekcyjnych wymaga
mniejszej siły i daje korzystne obniżenie środka ciężkości brony w transporcie. Złożone skrzydła boczne blokowane są hydraulicznie i mechanicznie,
a brony półzawieszane, których masa
przekracza 3000 kg, wyposażone są dodatkowo w układ hamulcowy.
Talerze mocowane są za pomocą sprężyn, które gwarantują odporność bron
Zawieszana brona talerzowa 4-metrowa w wersji nieskładanej do transportu
Zawieszana brona talerzowa 5-metrowa, składana hydraulicznie do transportu
Nowa Wieś Europejska
na przeciążenia robocze powodowane
uderzeniami kamieni i nierównościami
na polu. Mocne sprężyny umożliwiają
zgłębienie talerzy do 15 cm, nawet na
glebach suchych i zwięzłych.
BOMET wyposażył swoje brony w talerze o średnicy 560 mm, które dzięki
uzębieniu bardzo agresywnie nacierają
na glebę. Talerze ustawione są w dwóch
równoległych rzędach, przy czym talerze przednie i tylne odkładają glebę
w przeciwne strony. Na uwagę zasługuje duża odległość (1150 mm) pomiędzy rzędami talerzy. Dzięki temu nawet
przy prędkości roboczej powyżej 10
km/h gleba odkładana przez talerze
przednie nie powoduje zapchań talerzy
tylnych. Na wyposażeniu brony znajdują się ekrany boczne, o regulowanym
ustawieniu, które zapobiegają odkładaniu gleby skrajnymi talerzami poza szerokość wału.
Ostatnim zespołem roboczym brony
jest wał, który dociska glebę spulchnioną talerzami i ustala zagłębienie talerzy. BOMET oferuje między innymi
popularne wały rurowe oraz wały strunowo-tarczowe, w których średnica
tarcz jest większa od średnicy na
obwodzie rurkowych strun. Taki wał
mocniej kruszy i dociska glebę, a zagłębione tarcze stabilizują bronę
w położeniu roboczym. Ramiona sekcji
wału połączone są z uchwytami na ramie nośnej lub na skrzydłach bocznych
w przypadku bron 3-sekcyjnych. Szereg
otworów regulacyjnych w uchwytach
umożliwia blokowanie położenia wału
przetyczkami. Brony półzawieszane
wyposażone są dodatkowo w podwójne
koła, które podpierają przód brony i poprawiają utrzymywanie stałego zagłębienia talerzy na nierównościach pola.
To dodatkowe podparcie przodu brony
półzawieszanej jest ważne z uwagi na
jej duże odsunięcie od ciągnika i dociążenie w położeniu roboczym uniesionym wózkiem jezdnym. Koła podpierają wszystkie sekcje i są tak
rozmieszczone, że powierzchnia pola
przed talerzami jest pokryta śladami kół
ciągnika i kół brony. Takie dociśnięcie
gleby jest korzystne np. podczas
uprawy wysokich ściernisk oraz poplonów przeznaczonych na mulcz, gdyż
poprawia ich pocięcie talerzami
i wymieszanie z glebą.
21