Po co zbieramy dane

Dochody w rolnictwie
polskim i unijnym
Z. Floriańczyk, P. Czarnota
Zakład Rachunkowości
Rolnej IERiGŻ-PIB
Rachunki Ekonomiczne dla Rolnictwa i FADN
- elementy systemu informacji rolniczej
Podstawowa działalność:
Zbieramy, przetwarzamy i analizujemy dane
odzwierciedlające procesy gospodarcze i społeczne
zachodzące w gospodarstwach rolnych i rolnictwie.
Po co zbieramy dane:
Wsparcie decyzji politycznych w zakresie
zrównoważonego rozwoju rolnictwa polskiego i
unijnego.
Podstawowe cele:
- Monitoring dochodów w rolnictwie
- Analiza działalności gospodarstw rolnych
- Określenie wpływu polityki rolnej na rolnictwo
Rolnictwo społecznie zrównoważone
według J. Zegara
Sfera ekonomiczna:
- wielkość produkcji
- satysfakcjonujący poziom dochodów w rolnictwie
Sfera środowiskowa:
- ochrona zasobów środowiskowych
- zachowanie naturalnej produktywności ziemi
Sfera społeczna:
- wykorzystanie rolniczych zasobów pracy
- wzmacnianie żywotności ekonomicznej i
społecznej wsi
- zachowanie dziedzictwa kulturowego wsi
Dynamika wartości produkcji rolnictwa wybranych
krajów EU – ceny stałe 2005 = 100
115
110
105
100
95
90
85
EU-27
Niemcy
Hiszpania
Francja
Włochy
Węgry
Polska
• Silny wzrost
produkcji w Polsce
i Hiszpanii
• Niewielki wzrost w
UE-27
• Silny spadek
produkcji: Niemcy,
Włochy i Węgry
Dynamika zużycia pośredniego rolnictwa wybranych
krajów EU – ceny stałe 2005 = 100
110
105
EU-27
Niemcy
Hiszpania
Francja
Włochy
Węgry
Polska
100
95
90
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
85
• Intensyfikacja
produkcji:
Polska i Niemcy
• Stabilizacja
intensywności
produkcji w UE-27
• Ekstensyfikacja
produkcji: Francja,
Włochy i Węgry
Dynamika dochodów na pełnozatrudnionego w
rolnictwie – ceny stałe 2005 = 100
170,0
• Silny wzrost
dochodów w 2012
roku w porównaniu z
2005
• Mniejsze dochody w
2009 w rolnictwie
hiszpańskim,
francuskim i włoskim
160,0
150,0
140,0
130,0
120,0
110,0
100,0
90,0
80,0
2009
2012
Intensywne – ekstensywne
gospodarowanie w rolnictwie a
zrównoważenie w sferze ekonomicznej
1. Wzrost intensyfikacji produkcji w rolnictwie
polskim sprzyja zrównoważeniu w sferze
ekonomicznej z punktu widzenia
konsumenta i rolnika
2. Ekstensyfikacja produkcji w rolnictwie
węgierskim sprzyja wzmocnieniu dochodów
rolniczych
3. Silny spadek dochodów w rolnictwie
hiszpańskim, francuskim i włoskim w 2009
roku – niestabilność dochodów.
7
Dochody rolnicze według FADN w 2009
roku
Cel:
Analiza sytuacji
ekonomicznej gospodarstw
specjalizujących się w
uprawach zbóż, roślin
oleistych i białkowych
Zakres:
Dane FADN za rok 2009 –
rok problemowy dla
producentów zbóż
Reprezentatywność:
Około 302 tys. gospodarstw
towarowych z pola
obserwacji FADN
Niemcy
5%
Polska
15%
Hiszpania
24%
Włochy
24%
Węgry
9%
Francja
23%
Wybrane dane charakteryzujące gospodarstwa
Wyszczególnienie
Niemcy
Hiszpania
Wielkość Ekonomiczna
[ESU]
99,1
24,3
72,9 21,9 19,8 11,6 28,6
Nakłady pracy [AWU]
2,1
1,0
1,3
1,3
0,9
1,4
1,3
Powierzchnia UR [ha]
190
79
106
80
26
43
69
62%
65%
Plon pszenicy [dt/ha]
76
29
75
41
56
54
54
Plon kukurydzy (dt/ha)
91
109
91
68
108
73
77
z tego: zboża [%]
Francja
Węgry
Włochy
Polska
UE-27
62% 67% 77% 72% 65%
Koszt wytworzenia 100 zł wartości produkcji w
2009 roku
140
120
100
80
60
40
20
0
128
122
122
120
109
100
98
Produktywność ziemi [zł/ha]
6 000
5 000
4 000
3 000
2 000
1 000
Włochy
Francja
Niemcy
Wartość produkcji ogółem na 1 ha UR
Węgry
Polska
Hiszpania
UE-27
Wartość produkcji zbóż na 1 ha uprawy zbóż
Produktywność pracy [tys. zł/AWU] i aktywów [zł/tys. zł]
500
400
300
200
100
Niemcy
Francja
Wartość produkcji na AWU
Węgry
Włochy
Hiszpania
Polska
UE-27
Wartość produkcji na 1000 zł wartości aktywów
Wartość dodana netto na osobę pełnozatrudnioną
(AWU) [zł] oraz dochód z gospodarstwa rolnego na
pełnozatrudnionego członka rodziny (FWU) [zł]
180 000
160 000
140 000
120 000
100 000
80 000
60 000
40 000
20 000
Niemcy Hiszpania Francja
Wartość dodana netto na AWU
Włochy
Węgry
Polska
UE-27
Dochód z gospodarstwa rolnego na FWU
Udział dopłat operacyjnych w tworzeniu
dochodu z gospodarstwa rolnego [%] w 2009
600%
500%
400%
300%
200%
100%
0%
13
Wnioski
1. Rok 2009 charakteryzował się niskimi cenami zbóż w
porównaniu z poprzedzającymi latami oraz wysokim
poziomem kosztów środków produkcji. W konsekwencji w
gospodarstwach specjalizujących się w uprawach zbóż,
roślin oleistych i białkowych na poziomie EU-27 koszty
przekroczyły wartość produkcji.
2. Wśród badanej grupy jedynie gospodarstwa włoskie i
hiszpańskie zrealizowały dodatnią nadwyżkę (marżę).
Lepsze wyniki tych gospodarstw należy tłumaczyć
wysokim udziałem produkcji kukurydzy na ziarno, która
jako jedyne zboże w 2009 utrzymała korzystną cenę.
3. Bez dopłat badana grupa gospodarstw we wszystkich
analizowanych państwach członkowskich odnotowałyby
stratę w roku 2009.
14