Pobierz PDF

Ściąga eksperta
"Wesele" Wyspiańskiego - dramat młodopolski
Wyspiański napisał kiedyś w liście do Adama Chmiela: "Teatr mój widzę ogromny,/ wielkie powietrzne przestrzenie,/ ludzie je pełnią i
cienie". To była właściwie jego wypowiedź programowa, którą zrealizował! Stworzył koncepcje Teatru Ogromnego. Ale był nie tylko
dramaturgiem, reżyserem i teoretykiem teatru. Był także malarzem, autorem scenografii, witraży, projektantem, poetą. To twórca o
renesansowej wszechstronności, wybitnie uzdolniony człowiek.
Urodził się 15 stycznia 1869 roku. Już od dziecka rysował i malował, jego duży talent dostrzeżono i w czasie swej edukacji jeszcze w
Gimnazjum św. Anny, w roku 1884 trafił jako słuchacz nadzwyczajny do Oddziału Rysunku w Szkole Sztuk Pięknych. M. in. pod opiekę
wybitnego nauczyciela, malarza, którego nazwisko z pewnością kojarzysz, mianowicie Jana Matejki. Kiedyś, w czasie zajęć zobaczył
przez okno kondukt pogrzebowy idący traktem królewskim i usłyszał bijący Dzwon Zygmunta. Powiedział wtedy, że na jego pogrzebie też
będzie bił ten dzwon, pozostali uczniowie zareagowali śmiechem, nauczyciel – Matejko – pozostał poważny, bo wiedział już, że ten jego
uczeń ma wybitny talent.
Ciekawa była geneza Wesela. Szczególnie, że opierała się w dużej mierze na autentycznym wydarzeniu, czyli ślubie chłopki
– Jadwigi Mikołajczykównej z młodopolskim artystą Lucjanem Rydlem, który odbył się 20 listopada 1900 roku w kościele
Mariackim, wesele zaś w Bronowicach u Włodzimierza Tetmajera. To wydarzenie było też sensacją towarzyską – w tamtych
czasach ślub inteligenta z chłopką był jeszcze mezaliansem, czymś niemal niespotykanym. Wyspiański był jednym z gości
weselnych, ale praktycznie nie uczestniczył w zabawie, nie pil alkoholu, zresztą tak pisał Boy – Żeleński w artykule Plotka o
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 1/6
Ściąga eksperta
„Weselu” Wyspiańskiego: Wyspiański nie pijał… Kiedy raz, pamiętam, któryś z „paczki” zmusił go do picia, mówiąc: „No, niech się pan
napije dla fantazji”, Wyspiański odparł z uśmiechem: „Ja fantazję mam zawsze, a po wódce mnie głowa boli. I właśnie ta fantazja,
wyobraźnia twórcza kazała mu z tego towarzyskiego wydarzenia uczynić dramat realistyczno – wizyjny, w którym opisując realnych
bohaterów wykreował też przestrzeń ukazującą okrutną czasem prawdę o Polsce, o inteligencji i chłopach, o zaszłościach między tymi
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 2/6
Ściąga eksperta
dwiema grupami społecznymi. Przedstawicielami inteligencji, oprócz Pana Młodego, byli m.in.: Poeta, Nos i Dziennikarz.
Przedstawicielami chłopów Gospodyni, Jasiek i Czepiec. Gospodarz ma tu miejsce szczególne, wspomniałam już, że to Włodzimierz
Tetmajer, inteligent, który znacznie wcześniej poślubił starszą siostrę Mikołajczykównej. Jest więc zadomowiony na wsi, ale też świetnie
zna inteligencję, z tego względu warto szczególnie zwrócić uwagę na jego komentarze wygłaszane szczególnie w pierwszym akcie.
Pamiętać też trzeba, że w modernizmie modne było wśród inteligencji zainteresowanie, wręcz fascynacja wsią, nazwano ją ludomanią,
inaczej chłopomanią. Jednak Wyspiański kreując postać Dziennikarza i Pana Młodego pokazuje pozorność tego zainteresowania,
nieznajomość realiów życia polskiej wsi. Aby określić, jakie jest polskie społeczeństwo, Wyspiański prócz realistycznych postaci,
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 3/6
Ściąga eksperta
określonych w didaskaliach jako osoby, wykreował postaci symboliczne i nazwał je osobami dramatu. Musisz pamiętać o tym podziale,
bo tylko dzięki temu zrozumiesz, o co chodzi w utworze począwszy od sceny 35 aktu I. w scenie 38 tego aktu Rachel i Pan Młody
zapraszają na wesele chochoła i ta scena inicjuje konwencję realistyczną dramatu.
Diagnoza społeczna, jaką stawia Wyspiański, jest bardzo pesymistyczna: chłopi i inteligencja, są niezdolni do wzajemnego
porozumienia się. Świadczą o tym chociażby słowa Radczyni: Wyście sobie, a my sobie. Każden sobie rzepkę skrobie. Analizując tekst
dramaturgiczny, czyli przeznaczony do wystawienia na scenę, koniecznie czytaj didaskalia, to one dostarczają Tobie i reżyserowi
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 4/6
Ściąga eksperta
określonego przedstawienia, najwięcej informacji dotyczących przestrzeni akcji. Gdy spojrzysz na początek utworu przekonasz się, że
podane są tam wszystkie informacje dotyczące wyglądu bronowickiej chaty, szczegóły jej wystroju, które są ważne dla właściwego
interpretowania tekstu. Mam tu na myśli szczególnie obrazy i fotografie wiszące w izbie gościnnej nazywanej jasną. I tak czytamy: Ponad
biurkiem fotografia Matejkowskiego „Wernyhory” i litograficzne odbicie Matejkowskich „Racławic” (…) Nad drzwiami weselnymi ogromny
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 5/6
Ściąga eksperta
obraz Matki Boskiej Ostrobramskiej (…) a nad drzwiami alkierza takiż ogromny obraz Matki Boskiej Częstochowskiej. Te dwa wizerunki
Matki Boskiej były często spotykane w galicyjskich wiejskich chatach, natomiast „Wernyhora” i „Racławice” wskazują na silne tradycje
patriotyczne panujące w domu Gospodarza.
Takich informacji dotyczących tego dramatu jest wiele, najpotrzebniejsze, bo dotyczące genezy dzieła i jego problematyki już masz,
również w ściądze, a utrwalisz je rozwiązując test. Jeżeli interesujesz się teatrem i malarstwem, lub potrzebujesz informacji,
ciekawostek do prezentacji maturalnej, to polecam Ci album pt. Stanisław Wyspiański, którego autorem jest Waldemar Okoń.
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)
Strona 6/6