Pobierz PDF

Ściąga eksperta
Poezja Jana Lechonia
Jan Lechoń urodził się 13 marca 1899 roku w Warszawie; nie licząc krótkich pobytów w Pruszkowie i Milanówku, Serafinowiczowie cały
czas związani byli z Warszawą i zasiedziałość w mieście, rozległość kontaktów towarzyskich, uczestnictwo w społecznym życiu stolicy
nie pozostały bez wpływu na kształtowanie się osobowości młodego poety
Lechoń miał opinię "cudownego dziecka", która mimo iż zaciążyła później nad jego życiem i twórczością, nie byłą przesadzona; jego
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 1/7
Ściąga eksperta
świat stanowiły książki, szychy, obrazki; od wczesnego dzieciństwa był urzeczony malarstwem, teatrem; rodzice opowiadali mu o
historii Polski; jego zainteresowania i osobowość kształtowały się w związku z tym w sposób przyspieszony; jesienią 1916
Lechoń rozpoczął studia na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Warszawskiego; studiował literaturę polską i filozofię; znalazł się
tam w burzliwym nurcie życia rozpolitykowanej studenterii i włączył się w nie z zapałem; już w szkole rozpoczął współpracę z
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 2/7
Ściąga eksperta
czasopismem młodzieży akademickiej Pro arte et studio (pierwszy nr ukazał się w marcu 1916 roku)
Karmazynowy poemat objął 7 utworów powstałych w latach 1916-1918 i ukazał się w 1920 roku; chodzi w nim o idee,
postawy, mity i symbole polityczne, a nie o realia; Herostrates jest umieszczony na początku, bo ma programowy charakter,
jest prowokacyjny, potępiający mity narodowej przeszłości i postulujący nowe życie, w jego powszedniej realności oraz
pełnej swobodzie myśli i czucia; ukierunkował odczytania interpretacyjne całego cyklu
cały tom poezji jest uznany za poetycki rozrachunek ze stereotypami myślenia narodowego, a zwłaszcza z romantycznym mitem
mesjanistycznym i nurtem tradycji martyrologicznej; jednak taka wymowę ma poza Herostratesem głownie Duch na seansie; www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 3/7
Ściąga eksperta
oba utwory odcinają się w wymowie od wcześniejszej i późniejszej twórczości Lechonia; Herostrates ma w sobie coś z ówczesnej
atmosfery futurystycznych ataków na tradycję kulturalną
wiersz Mochnacki osnuty jest na tle faktu historycznego: udziału tego krytyka literackiego epoki romantyzmu w publicznym koncercie,
w lotaryńskim Metz, w 1832 r. ; ów opis jest poetycką wizją Lechonia i ukazuje improwizację pianisty, zgodnie z tradycją
romantyczną, która w improwizacji widziała najwyższy akt twórczy i spontaniczny wyraz natchnienia; gra Mochnackiego jest
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 4/7
Ściąga eksperta
nawiązaniem do opisów gry koncertowej w literaturze polskiej: koncertu Jankiela, Koncertu Chopina Oppmana; muzyka jest tu środkiem
wypowiedzi treści pozamuzycznych. Przeplatają się tutaj motywy sielankowo-miłosne z historyczno-politycznymi
dramatyzm sytuacji polega na sprzeczności między Mochnackim a salą: każde nawiązanie do patriotyczno-niepodległościowych
ideałów jest utrata kontaktu ze słuchaczami; gest wirtuoza w zakończeniu poematu przecina tę linie sprzeczności i uświadamia
mieszczańskiej publiczności temat muzyki: rewolucję
Po martwej, głupiej strunie, po fijołków woni,
Po czyichś smutnych oczach, jakiejś białej dłoni.
Jakichś światłach po nocy i szeptach w komorze,
Po księżycu, po gwiazdach - mój Boże! mój Boże! Gdzieś się gubi i zwija, przeciera pas lity,
Po księżycu, po gwiazdach, po Rzeczpospolitej.
Po sali idzie cisza przeraźliwa, blada
I obok tęgich boszów w pierwszym rzędzie siada.
Wzrok wlepia martwy, ślepy, w jakiś punkt na ścianie
I patrzy w Mochnackiego, kiedy grać przestanie. jeszcze inny charakter ma wiersz zatytułowany Cytata; autor prowadzi intertekstualną grę z czytelnikiem; poeta cytuje w nim
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 5/7
Ściąga eksperta
wers wiersza Testament mój Słowackiego Jak oni, wzgardź wawrzynem z kusicielskiej dłoni:
Niech w wieniec twój się plotą róże wraz z cierniami,
Abyś kiedyś mógł śmiało powiedzieć jak oni:
„Żyłem z wami, cierpiałem i płakałem z wami.”
należy w nim poszukać odpowiedzi na pytania: jaki jest stosunek poety do tradycji literackiej i kim jest współczesny poeta?; dialog
z tradycją to najważniejszy aspekt wiersza, formułowany jest za pomocą pytań retorycznych skierowanych do współczesnego
poety; wiersz jest przez to typowym przykładem liryki apelu, w której podmiot liryczny mówi do poety samotnego o wierności sobie i
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 6/7
Ściąga eksperta
wartościom, o odtrąceniu umizgów chwilowych wielbiciel
kim jest Jan Lechoń?- tradycjonalistą, czy nowatorem? – nie ma prostej odpowiedzi na tak zadane pytanie; on w swej
twórczości udowadnia, że dobrą poezję buduje i jedno i drugie; umiejętnie korzysta z dokonań poprzedników, gra z tradycją,
ale też robi to często w nowatorski sposób; szczególnie w wierszu Herostrates i cyklu zatytułowanym Siedem grzechów głównych www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)
Strona 7/7