Herbata jako wskaźnik pH

1 Herbata jako wskaźnik pH ABSTRAKT W zależności od środowiska herbata zmienia zabarwienie. ZASTOSOWANIE / SŁOWA KLUCZOWE  herbata, pH, wskaźniki pH MATERIAŁY – trzy szklanki – herbata czarna – łyżeczka kwasku cytrynowego – łyżeczka sody oczyszczonej – ewentualnie ocet, sok z cytryny, pół łyżeczki NaOH („kreta”) UWAGA: BEZPIECZEŃSTWO ! Podczas pracy z NaOH należy stosować rękawiczki i okulary ochronne. WARUNKI SZCZEGÓLNE brak WYKONANIE Zaparz herbatę, by uzyskała dość ciemny kolor. Rozlej ją do trzech szklanek. Do jednej szklanki wsyp łyżeczkę kwasku cytrynowego, do drugiej – łyżeczkę sody oczyszczonej, a trzecią szklankę pozostaw do porównania kolorów. Ściśle ciekawa lekcja – materiały dla nauczycieli © Fundacja Partners Polska i Centrum Nauki Kopernik 2009 2 Obserwuj zabarwienie herbaty w szklankach. W szklance z kwaskiem cytrynowym herbata przyjmie bursztynowy odcień, a w szklance z sodą oczyszczoną – ciemnobrunatny, charakterystyczny dla bardzo mocnej herbaty. WYTŁUMACZENIE Taniny to związki organiczne zbudowane z cząsteczek kwasu galusowego (3,4,5‐
trihydroksybenzoesowego) oraz D‐glukozy. Zawarte w herbacie taniny zmieniają barwę pod wpływem zmian pH. Dodany do herbaty wodorowęglan sodu – soda oczyszczona (NaHCO 3 ) – łatwo hydrolizuje (jest to sól słabego kwasu i mocnej zasady): NaHCO 3 + H 2 O  NaOH + H 2 CO 3 Na+ + HCO 3 ‐ + H 2 O  Na+ + OH‐ + (H 2 O + CO 2 ) i podnosi stężenie jonów wodorotlenowych w roztworze, a co za tym idzie – zwiększa pH. Roztwór ma odczyn zasadowy. Dodanie kwasku cytrynowego zwiększa stężenie jonów wodorowych (rozpuszczenie i częściowa dysocjacja kwasu w wodzie): HR (H 2 O)  H+ + R‐ (gdzie R – reszta kwasowa kwasu cytrynowego). Następuje wówczas wzrost stężenia jonów wodorowych w roztworze i obniżenie pH. Roztwór ma odczyn kwaśny. ALTERNATYWY Zamiast kwasku cytrynowego można użyć octu (wodny roztwór kwasu octowego) lub soku z cytryny. Sodę oczyszczoną można zastąpić NaOH („kretem”). Ściśle ciekawa lekcja – materiały dla nauczycieli © Fundacja Partners Polska i Centrum Nauki Kopernik 2009