docmonografie prawnicze
download 
Reklamacja Transkrypt
monografie prawnicze
MONOGRAFIE PRAWNICZE FORMA PISEMNA I ELEKTRONICZNA CZYNNOŚCI PRAWNYCH STUDIUM PRAWNOPORÓWNAWCZE MAJA MACIEJEWSKA-SZAŁAS Wydawnictwo C.H.Beck MONOGRAFIE PRAWNICZE MAJA MACIEJEWSKA-SZAŁAS • FORMA PISEMNA I ELEKTRONICZNA CZYNNOŚCI PRAWNYCH. STUDIUM PRAWNOPORÓWNAWCZE Polecamy inne nasze publikacje: M. Gutowski BEZSKUTECZNOŚĆ CZYNNOŚCI PRAWNEJ Instytucje Prawa Prywatnego E. Gniewek, P. Machnikowski ZARYS PRAWA CYWILNEGO Studia Prawnicze A. Zieliński (wprowadzenie) KODEKS CYWILNY, KODEKS POSTĘPOWANIA CYWILNEGO, KODEKS RODZINNY I OPIEKUŃCZY, KOSZTY SĄDOWE CYWILNE ORAZ INNE AKTY PRAWNE, wyd. 24 Edycja Sądowa www.ksiegarnia.beck.pl FORMA PISEMNA I ELEKTRONICZNA CZYNNOŚCI PRAWNYCH STUDIUM PRAWNOPORÓWNAWCZE MAJA MACIEJEWSKA-SZAŁAS WYDAWNICTWO C.H.BECK WARSZAWA 2014 Wydawca: Aneta Flisek Wydanie publikacji dofinansowane przez Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego Stan prawny: 1 kwietnia 2014 r. © Wydawnictwo C.H.Beck 2014 Wydawnictwo C.H.Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, 00-203 Warszawa Skład i łamanie: Wydawnictwo C.H.Beck Druk i oprawa: Elpil, Siedlce ISBN 978-83-255-6014-0 ISBN e-book 978-83-255-6015-7 Książkę tę dedykuję mojemu ojcu Tadeuszowi Spis treści Wykaz skrótów . .......................................................................................................... XIX Wstęp ................................................................................................................ XXV Bibliografia ...................................................................................................... XXIX Rozdział I. Podpis elektroniczny, zapis elektroniczny, podpis i pismo w aktach międzynarodowych i wspólnotowych ........................................... § 1. Rodzaje podpisów elektronicznych............................................................ I. Podpis cyfrowy................................................................................... 1. Istota i złożenie podpisu cyfrowego............................................ 2. Infrastruktura Klucza Publicznego............................................ II. Podpis mobilny................................................................................... III. Podpis biometryczny......................................................................... IV. Biometryczny podpis własnoręczny................................................. V. Podpis hasłowy.................................................................................... VI. Skanowany podpis własnoręczny..................................................... VII. Podpis klawiaturowy.......................................................................... VIII. Kliknięcie na ikony „Akceptuję”, „Zgadzam się” lub „Tak” na stronie internetowej...................................................................... § 2. Podstawowe modele regulacji prawnej podpisu elektronicznego......... I. Model podpisu cyfrowego................................................................ II. Model minimalistyczny.................................................................... III. Model dwutorowy.............................................................................. § 3. Ustawa modelowa UNCITRAL o handlu elektronicznym.................... I. Uchwalenie ustawy modelowej o handlu elektronicznym.......... II. Spełnienie wymogu pisma przez zapis elektroniczny.................. III. Spełnienie wymogu podpisu przez podpis elektroniczny........... IV. Zasada niedyskryminacji informacji w formie elektronicznej. Moc dowodowa informacji w formie elektronicznej................... § 4. Ustawa modelowa UNCITRAL o podpisach elektronicznych.............. I. Uchwalenie ustawy modelowej UNCITRAL o podpisach elektronicznych.................................................................................. II. Pojęcie podpisu elektronicznego..................................................... 1 1 1 1 4 6 7 8 9 9 10 10 12 12 14 16 18 18 20 21 24 27 27 28 VII Spis treści III. Zasada niedyskryminacji metod tworzenia podpisu elektronicznego.................................................................................. IV. Spełnienie wymogu podpisu przez podpis elektroniczny........... V. Pojęcie i obowiązki podpisującego, podmiotu świadczącego usługi certyfikacyjne oraz osoby polegającej na podpisie elektronicznym................................................................................... § 5. Konwencja Narodów Zjednoczonych o używaniu komunikacji elektronicznej w kontraktach międzynarodowych................................. I. Uchwalenie Konwencji Narodów Zjednoczonych o używaniu komunikacji elektronicznej w międzynarodowych kontraktach......................................................................................... II. Spełnienie wymogu pisma przez zapis elektroniczny.................. III. Spełnienie wymogu podpisu przez podpis elektroniczny........... § 6. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie wspólnotowych ram w zakresie podpisów elektronicznych.................. I. Uchwalenie dyrektywy w sprawie wspólnotowych ram w zakresie podpisów elektronicznych............................................ II. Pojęcie podpisu elektronicznego..................................................... III. Pojęcie zaawansowanego podpisu elektronicznego..................... IV. Pojęcie podpisującego, urządzeń oraz danych służących do składania i weryfikacji podpisu elektronicznego.................... V. Pojęcie certyfikatu i certyfikatu kwalifikowanego....................... VI. Spełnienie wymogu podpisu przez podpis elektroniczny........... VII. Dopuszczalność podpisu elektronicznego jako dowodu w postępowaniu sądowym oraz jego moc dowodowa................. VIII. Podmioty świadczące usługi certyfikacyjne.................................. § 7. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie niektórych aspektów prawnych społeczeństwa informacyjnego, w szczególności handlu elektronicznego w ramach rynku wewnętrznego (dyrektywa o handlu elektronicznym)............................................................................ I. Zasada dopuszczalności zawierania umów w formie elektronicznej..................................................................................... II. Wyjątki od zasady dopuszczalności zawierania umów w formie elektronicznej..................................................................................... § 8. Zasady Europejskiego Prawa Umów............................................................ I. Zasada swobody formy...................................................................... II. Pojęcie pisma...................................................................................... § 9. Wspólny Układ Odniesienia.......................................................................... I. Zasada swobody formy...................................................................... II. Wymagania formalne........................................................................ VIII 29 30 33 37 37 38 38 41 41 45 48 48 50 51 54 55 58 59 60 61 62 62 64 64 65 Spis treści 1. Forma tekstowa............................................................................. 2. Forma tekstowa na trwałym nośniku....................................... 3. Pismo.............................................................................................. 4. Podpis............................................................................................. III. Zasady Istniejącego Wspólnotowego Prawa Umów..................... § 10. Podsumowanie.............................................................................................. 66 67 68 69 71 73 Rozdział II. Forma pisemna i elektroniczna w prawie Stanów Zjednoczonych Ameryki ................................................................................... 83 § 1. Geneza instytucji podpisu elektronicznego w prawie amerykańskim............................................................................................... I. Wytyczne podpisu cyfrowego Amerykańskiego Stowarzyszenia Prawników.......................................................................................... II. Ustawa o podpisie cyfrowym stanu Utah...................................... III. Regulacje prawne obowiązujące w poszczególnych stanach przed wprowadzeniem jednolitych rozwiązań prawnych na obszarze całego państwa............................................................. 1. Stan Utah....................................................................................... 2. Stan Georgia.................................................................................. 3. Stan Illinois.................................................................................... 4. Stan Floryda................................................................................... § 2. Forma pisemna w prawie amerykańskim................................................. I. Geneza formy pisemnej w prawie amerykańskim....................... II. Zakres zastosowania formy pisemnej............................................. III. Spełnienie wymogu formy pisemnej przez złożenie oświadczenia woli za pomocą środków komunikacji na odległość......................................................................................... 1. Oświadczenie woli złożone za pomocą telegrafu.................... A. Telegram zamówiony w biurze telegraficznym.................. B. Telegram zamówiony telefonicznie...................................... C. Podpis na telegramie............................................................... 2. Oświadczenie woli złożone za pomocą dalekopisu................ 3. Oświadczenie woli złożone za pomocą telefaksu.................... IV. Spełnienie wymogu formy pisemnej przez zapis oświadczenia woli na taśmie magnetofonowej i złożenie go w formie elektronicznej..................................................................................... 1. Oświadczenie woli zapisane na taśmie magnetofonowej...... 2. Oświadczenie woli złożone w formie elektronicznej.............. V. Pojęcie podpisu................................................................................... 1. Forma podpisu.............................................................................. A. Uwagi ogólne............................................................................ 83 83 85 87 87 88 90 91 95 95 98 101 102 102 105 106 109 112 115 115 117 120 120 120 IX Spis treści § 3. B. Inicjały....................................................................................... C. Znak........................................................................................... 2. Sposób złożenia podpisu............................................................. A. Podpis napisany piórem, długopisem oraz ołówkiem....... B. Podpis wydrukowany oraz napisany na maszynie do pisania................................................................................. C. Podpis odbity z pieczęci.......................................................... 3. Subscribe........................................................................................ 4. Pomoc przy składaniu podpisu.................................................. 5. Złożenie podpisu przez osobę trzecią w obecności i pod kierownictwem podpisującego......................................... 6. Potwierdzenie podpisu uprzednio złożonego......................... 7. Podpis pełnomocnika.................................................................. 8. Podpis funkcjonariusza publicznego........................................ 9. Miejsce złożenia podpisu............................................................ VI. Pojęcie memorandum........................................................................ 1. Forma memorandum................................................................... 2. Memorandum składające się z kilku pism............................... 3. Istota i przedmiot memorandum............................................... 4. Czas sporządzenia memorandum............................................. 5. Brak wymogu doręczenia memorandum drugiej stronie czynności prawnej . ..................................................................... VII. Skutki niedochowania formy pisemnej........................................... VIII. Funkcje formy czynności prawnej................................................... IX. Wybór najlepszego sposobu zapewnienia spełnienia wymogu formy pisemnej przez złożenie oświadczenia woli w formie elektronicznej. Dyskusja w doktrynie amerykańskiej................. 1. Propozycja zaniechania działań legislacyjnych i pozostawienia kwestii spełnienia wymogu formy pisemnej przez złożenie oświadczenia woli w formie elektronicznej orzecznictwu sądów federalnych i stanowych......................... 2. Propozycja całkowitego uchylenia przepisów Statute of Frauds (ustawy o oszustwach), przewidujących wymóg formy pisemnej......................................................................................... 3. Propozycja wprowadzenia przepisów zapewniających spełnienie wymogu formy pisemnej przez złożenie oświadczenia woli w formie elektronicznej............................. Forma elektroniczna w prawie amerykańskim........................................ I. Uchwalenie aktów prawnych normujących podpis elektroniczny i zapis elektroniczny wprowadzających jednolite rozwiązania prawne w skali całego państwa........................................................ 121 122 125 125 126 127 128 128 129 130 130 132 134 139 139 141 143 148 152 155 158 160 161 164 168 169 169 Spis treści 1. Modelowa jednolita ustawa o transakcjach elektronicznych............................................................................. 2. Federalna ustawa o podpisach elektronicznych w handlu światowym i krajowym............................................................... 3. Założenia modelowej jednolitej ustawy o transakcjach elektronicznych............................................................................. II. Pojęcie podpisu elektronicznego..................................................... III. Pojęcie podpisu w jednolitym kodeksie handlowym................... IV. Spełnienie wymogu podpisu przez podpis elektroniczny........... V. Pojęcie zapisu w ustawie modelowej, federalnej i jednolitym kodeksie handlowym......................................................................... VI. Pojęcie zapisu elektronicznego......................................................... VII. Spełnienie wymogu pisma przez zapis elektroniczny.................. VIII. Zaniechanie wprowadzenia pojęć bezpiecznego podpisu elektronicznego i bezpiecznego zapisu elektronicznego oraz związanych z nimi domniemań prawnych do ustawy modelowej i federalnej ..................................................................... IX. Przypisanie osobie podpisu elektronicznego i zapisu elektronicznego.................................................................................. 1. Stosowanie procedur bezpieczeństwa....................................... 2. Brak domniemań prawnych związanych ze stosowaniem procedur bezpieczeństwa............................................................ X. Spełnienie wymogu formy pisemnej przez zawarcie umowy w formie elektronicznej..................................................................... 1. Zasada niedyskryminacji umowy w formie elektronicznej.. 2. Uzależnienie w ustawie federalnej spełnienia przez zapis elektroniczny wymogu pisma od posiadania przez niego formy zdatnej do bycia zachowaną i ściśle odtworzoną......... XI. Spełnienie wymogu przekazania informacji na piśmie przez przesłanie zapisu elektronicznego................................................... XII. Ochrona konsumentów w przypadku spełnienia przez przedsiębiorców ciążącego na nich obowiązku udzielenia informacji na piśmie, za pomocą zapisu elektronicznego........... XIII. Przechowywanie dokumentów w formie elektronicznej............. XIV. Zasada niedyskryminacji podpisu elektronicznego i zapisu elektronicznego w postępowaniu dowodowym............................ XV. Zakres zastosowania ustawy modelowej i federalnej................... XVI. Dopuszczalność i przesłanki wyłączenia stosowania ustawy federalnej w prawodawstwach stanowych..................................... 169 169 172 174 177 180 182 183 184 185 187 189 190 191 191 192 194 198 200 206 207 210 Rozdział III. Forma pisemna i elektroniczna w prawie Wielkiej Brytanii . . 215 § 1. Forma pisemna w prawie Wielkiej Brytanii............................................. 215 XI Spis treści XII I. Forma pisemna w prawie angielskim i walijskim........................ 1. Umowy, które muszą być zawarte w formie deed (Contracts which must be made by deed lub inaczej under seal)............. A. Zawarcie umowy w formie deed........................................... B. Zakres zastosowania formy deed.......................................... 2. Umowy, których zawarcie musi być udowodnione na piśmie (Contracts which must be evidenced in writing).................... A. Geneza i zakres zastosowania ustawy o oszustwach (Statute of Frauds)................................................................... B. Pojęcie memorandum umowy............................................... C. Skutki niedochowania wymogów ustawy o oszustwach (Statute of Frauds)................................................................... D. Umowa ubezpieczenia morskiego........................................ 3. Umowy, które muszą być zawarte na piśmie (Contracts which must be in writing)........................................................... A. Umowa sprzedaży lub inna zobowiązująca do rozporządzenia prawem do nieruchomości.................. B. Weksel trasowany, weksel własny, czek................................ C. Regulated credit consumer agreements............................... D. Umowa ustalająca wynagrodzenie radcy prawnego......... II. Forma pisemna w prawie szkockim................................................ III. Pojęcia pisma i dokumentu w prawie angielskim, walijskim i szkockim........................................................................................... IV. Pojęcie podpisu w prawie angielskim i walijskim........................ 1. Uwagi ogólne................................................................................. 2. Forma podpisu.............................................................................. A. Podpis obejmujący nazwisko. Podpis skrócony................. B. Inicjały....................................................................................... C. Pseudonim................................................................................ D. Podpis obejmujący słowo określające stosunek rodzinny łączący podpisującego z odbiorcą oświadczenia................ E. Znak........................................................................................... 3. Sposób złożenia podpisu............................................................. A. Podpis napisany piórem, długopisem, ołówkiem.............. 4. Podpis wydrukowany, napisany na maszynie do pisania...... 5. Podpis odbity z pieczęci............................................................... 6. Podpis złożony za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej, takich jak dalekopis, faks, poczta elektroniczna................................................................................. 7. Miejsce złożenia podpisu............................................................ 215 215 215 217 218 218 222 224 226 226 226 231 232 234 234 235 237 237 238 238 240 242 244 246 250 250 251 253 260 264 Spis treści V. Pojęcie podpisu w prawie szkockim................................................ § 2. Forma elektroniczna w prawie Wielkiej Brytanii.................................... I. Uchwalenie aktów prawnych normujących podpis elektroniczny....................................................................................... II. Spełnienia wymogu pisma przez zapis elektroniczny................. 1. Zaniechanie wprowadzenia zasady prawnej równoważności pisma i zapisu elektronicznego w aktach prawnych............... 2. Opinia i rekomendacja Komisji Prawa (Law Commission).. III. Pojęcie podpisu elektronicznego..................................................... IV. Pojęcie zaawansowanego podpisu elektronicznego...................... V. Moc dowodowa podpisu elektronicznego...................................... VI. Spełnienia wymogu podpisu przez podpis elektroniczny........... 1. Zaniechanie wprowadzenia zasady prawnej równoważności podpisu i podpisu elektronicznego w aktach prawnych........ 2. Opinia i rekomendacja Komisji Prawa (Law Commission).. A. Podpis cyfrowy....................................................................... B. Skanowany podpis własnoręczny . ....................................... C. Podpis klawiaturowy............................................................... D. Kliknięcie na ikonę „OK”, „Akceptuję” na stronie internetowej ............................................................................ 3. Judykatura sądów angielskich.................................................... A. Orzeczenie w sprawie J Pereira Fernandes SA v. Mehta z 2006 r......................................................................... B. Orzeczenie w sprawie Orton v. Collins i inni z 2007 r...... C. Orzeczenie w sprawie Lindsay v. O’Loughnane z 2010 r. 267 268 268 271 271 271 275 277 279 280 280 280 281 282 282 283 285 285 287 288 Rozdział IV. Forma pisemna, elektroniczna i tekstowa w prawie Niemiec .. 293 § 1. Forma pisemna w prawie niemieckim...................................................... I. Uwagi ogólne...................................................................................... II. Forma pisemna................................................................................... 1. Zakres zastosowania formy pisemnej....................................... 2. Pojęcie dokumentu....................................................................... A. Sposób sporządzenia dokumentu......................................... B. Ujęcie całej czynności prawnej w treści dokumentu......... C. Jednolitość dokumentu.......................................................... 3. Pojęcie podpisu............................................................................. A. Podpis imienny........................................................................ B. Podpis własnoręczny............................................................... 4. Podpis złożony przez przedstawiciela strony czynności prawnej........................................................................................... 293 293 293 294 295 295 295 296 297 297 298 299 XIII Spis treści § 2. XIV 5. Miejsce złożenia podpisu............................................................ 6. Zawarcie umowy w formie pisemnej........................................ 7. Oświadczenie woli w formie pisemnej wymagające odebrania przez adresata............................................................. 8. Zastępowalność formy pisemnej............................................... Forma elektroniczna w prawie niemieckim............................................. I. Uchwalenie aktów prawnych normujących podpis elektroniczny i formę elektroniczną............................................... II. Podpis elektroniczny......................................................................... 1. Pojęcie podpisu elektronicznego, zaawansowanego podpisu elektronicznego, kwalifikowanego podpisu elektronicznego, akredytowanego kwalifikowanego podpisu elektronicznego............................................................. 2. Pojęcie certyfikatu, kwalifikowanego certyfikatu.................. 3. Podmioty świadczące usługi certyfikacyjne............................ III. Forma elektroniczna.......................................................................... 1. Zakres zastosowania formy elektronicznej.............................. 2. Funkcje formy elektronicznej..................................................... A. Funkcja identyfikacyjna......................................................... B. Funkcja zapewnienia autentyczności................................... C. Funkcja weryfikacyjna........................................................... D. Funkcja dowodowa................................................................. E. Funkcja ostrzegawcza.............................................................. 3. Zgoda odbiorcy dokumentu elektronicznego na zastosowanie formy elektronicznej...................................... 4. Pojęcie dokumentu elektronicznego......................................... A. Sposób sporządzenia dokumentu elektronicznego........... B. Ujęcie całej czynności prawnej w treści dokumentu elektronicznego. Jednolitość dokumentu elektronicznego....................................................................... 5. Podanie nazwiska wystawcy w dokumencie elektronicznym............................................................................. 6. Pojęcie kwalifikowanego podpisu elektronicznego................ 7. Zawarcie umowy w formie elektronicznej............................... 8. Oświadczenie woli w formie elektronicznej wymagające odebrania przez adresata............................................................. IV. Moc dowodowa dokumentu elektronicznego opatrzonego kwalifikowanym podpisem elektronicznym................................. 1. Dokument prywatny, dokument urzędowy............................. 299 300 301 301 302 302 304 304 307 308 310 311 311 311 312 312 312 312 313 313 313 314 314 315 315 316 317 317 Spis treści § 3. 2. Dokument elektroniczny opatrzony kwalifikowanym podpisem elektronicznym........................................................... 3. Zasada odpowiedniego stosowania przepisów o mocy dowodowej dokumentu prywatnego i dokumentu urzędowego do dokumentu elektronicznego opatrzonego kwalifikowanym podpisem elektronicznym........................... Forma tekstowa w prawie niemieckim...................................................... I. Uchwalenie aktu prawnego normującego formę tekstową......... II. Forma tekstowa.................................................................................. 1. Zakres zastosowania formy tekstowej....................................... 2. Złożenie oświadczenia w dokumencie lub w inny sposób, odpowiedni do trwałego przedstawienia w znakach pisarskich....................................................................................... 3. Wskazanie osoby składającej oświadczenie............................. 4. Zamknięcie oświadczenia w rozpoznawalny sposób............. 5. Zastępowalność formy tekstowej............................................... III. Moc dowodowa dokumentu sporządzonego w formie tekstowej............................................................................. 317 318 322 322 324 324 324 325 326 326 326 Rozdział V. Forma pisemna i elektroniczna w prawie Polski .......................... 328 § 1. Forma pisemna w prawie polskim............................................................. I. Uwagi ogólne...................................................................................... 1. Zasada swobody formy................................................................ 2. Typy form czynności prawnych................................................. II. Zakres zastosowania formy pisemnej............................................. III. Sposób sporządzenia formy pisemnej............................................ 1. Pojęcie dokumentu........................................................................ A. Język dokumentu..................................................................... B. Utrwalenie dokumentu........................................................... 2. Pojęcie podpisu............................................................................... A. Treść podpisu........................................................................... 3. Własnoręczność podpisu............................................................ 4. Sposób sporządzenia podpisu.................................................... 5. Miejsce złożenia podpisu............................................................ 6. Zastępcze postacie podpisu......................................................... IV. Dokonanie jednostronnej czynności prawnej i zawarcie umowy w formie pisemnej............................................................... V. Zastępowalność formy pisemnej...................................................... VI. Skutki niedochowania formy pisemnej........................................... § 2. Forma elektroniczna w prawie polskim.................................................... 328 328 329 329 331 332 333 334 334 335 337 342 345 345 348 349 350 351 353 XV Spis treści I. Podpis elektroniczny......................................................................... 1. Pojęcie podpisu elektronicznego................................................ 2. Pojęcie bezpiecznego podpisu elektronicznego....................... 3. Pojęcie bezpiecznego podpisu elektronicznego weryfikowanego przy pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikatu..................................................................................... 4. Pojęcie certyfikatu, kwalifikowanego certyfikatu oraz podmiotu świadczącego usługi certyfikacyjne....................... II. Forma elektroniczna.......................................................................... 1. Przesłanki zachowania formy elektronicznej.......................... 2. Zakres zastosowania formy elektronicznej.............................. 3. Domniemania prawne związane z bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym przy pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikatu..................................................... III. Zasada równoważności..................................................................... IV. Zasada niedyskryminacji podpisu elektronicznego..................... Rozdział VI. Forma pisemna i elektroniczna w prawie Australii, Kanady, Chin, Tajwanu, Austrii, Czech, Francji, Rosji, Hiszpanii oraz Argentyny ............................................................................................................. § 1. Forma pisemna w prawie australijskim.................................................... I. Zakres zastosowania formy pisemnej............................................. II. Pojęcie pisma, dokumentu oraz zapisu.......................................... III. Pojęcie memorandum umowy......................................................... IV. Pojęcie podpisu.................................................................................... V. Skutki niedochowania formy pisemnej........................................... § 2. Forma elektroniczna w prawie australijskim.............................................. I. Uchwalenie aktów prawnych normujących podpis elektroniczny i zapis elektroniczny................................................. II. Spełnienie wymogu pisma przez zapis elektroniczny.................. III. Spełnienie wymogu podpisu przez podpis elektroniczny........... IV. Zasada niedyskryminacji transakcji dokonanej w formie elektronicznej..................................................................................... V. Zakres zastosowania ustaw o transakcjach elektronicznych...... § 3. Forma pisemna w prawie kanadyjskim..................................................... I. Zakres zastosowania formy pisemnej............................................. II. Pojęcie pisma...................................................................................... III. Pojęcie podpisu................................................................................... § 4. Forma elektroniczna w prawie kanadyjskim........................................... I. Uchwalenie aktów prawnych normujących podpis elektroniczny i dokument elektroniczny........................................ XVI 353 353 356 358 359 361 362 364 365 367 367 369 369 369 373 374 376 378 379 379 380 382 384 384 385 386 387 387 388 388 Spis treści § 5. § 6. § 7. § 8. II. Spełnienie wymogu pisma przez dokument elektroniczny w prawie prowincjonalnym i terytorialnym................................. 1. Prowincje i terytorium common law........................................ 2. Quebec............................................................................................ III. Spełnienie wymogu podpisu przez podpis elektroniczny w prawie prowincjonalnym i terytorialnym................................. 1. Prowincje i terytorium common law.......................................... 2. Quebec............................................................................................. IV. Spełnienie wymogu pisma i podpisu przez dokument elektroniczny oraz podpis elektroniczny w prawie federalnym.......................................................................................... V. Zasada niedyskryminacji informacji oraz umowy w formie elektronicznej..................................................................................... VI. Zakres zastosowania jednolitej ustawy o handlu elektronicznym oraz opartych na niej aktów prowincjonalnych i terytorialnego ................................................ Forma pisemna w prawie chińskim........................................................... I. Zakres zastosowania formy pisemnej............................................. II. Pojęcie pisma i podpisu..................................................................... III. Skutki niedochowania formy pisemnej.......................................... Forma elektroniczna w prawie chińskim.................................................. I. Uchwalenie aktów prawnych normujących podpis elektroniczny i zapis elektroniczny................................................. II. Spełnienie wymogu pisma przez zapis elektroniczny.................. III. Spełnienie wymogu podpisu przez podpis elektroniczny........... IV. Zasada niedyskryminacji wiadomości elektronicznej i podpisu elektronicznego.................................................................................. V. Podmiot świadczący usługi certyfikacyjne, podpisujący oraz strona polegająca na podpisie elektronicznym............................. VI. Zakres zastosowania ustawy o podpisach elektronicznych......... Forma pisemna w prawie tajwańskim....................................................... I. Zakres zastosowania formy pisemnej............................................. II. Pojęcie dokumentu i podpisu........................................................... Forma elektroniczna w prawie tajwańskim.............................................. I. Pojęcia zapisu elektronicznego, podpisu elektronicznego oraz cyfrowego............................................................................................ II. Spełnienie wymogu pisma przez zapis elektroniczny.................. III. Spełnienie wymogu podpisu przez podpis elektroniczny........... IV. Zakres zastosowania oraz normowania ustawy o podpisach elektronicznych.................................................................................. 390 390 392 394 394 396 397 399 399 401 401 402 404 404 404 405 407 407 409 412 412 412 414 414 414 415 415 416 XVII Spis treści § 9. Forma pisemna w prawie austriackim...................................................... § 10. Forma elektroniczna w prawie austriackim............................................. I. Pojęcie podpisu elektronicznego, certyfikatu............................... II. Spełnienie wymogu podpisu przez podpis elektroniczny........... III. Zasada niedyskryminacji podpisu elektronicznego..................... § 11. Forma pisemna w prawie czeskim............................................................. I. Zachowanie formy pisemnej............................................................ II. Wiadomość elektroniczna, podpis elektroniczny......................... III. Spełnienie wymogu podpisu przez podpis elektroniczny........... IV. Pojęcie znacznika elektronicznego.................................................. § 12. Forma pisemna w prawie francuskim....................................................... I. Pojęcie pisma.................................................................................................. II. Pojęcie podpisu................................................................................... III. Spełnienie wymogu podpisu przez podpis elektroniczny........... IV. Zachowanie formy pisemnej............................................................. § 13. Forma pisemna w prawie rosyjskim.......................................................... I. Zakres zastosowania zwykłej formy pisemnej.............................. II. Zachowanie zwykłej formy pisemnej............................................. III. Elektroniczny podpis cyfrowy......................................................... IV. Spełnienie wymogu podpisu przez elektroniczny podpis cyfrowy................................................................................................ V. Skutki niedochowania zwykłej formy pisemnej........................... § 14. Forma elektroniczna w prawie hiszpańskim............................................ I. Pojęcie dokumentu elektronicznego............................................... II. Spełnienie wymogu pisma przez dokument elektroniczny........ III. Pojęcie podpisu elektronicznego, certyfikatu............................... IV. Spełnienie wymogu podpisu przez podpis elektroniczny........... V. Dopuszczalność dowodu z dokumentu elektronicznego............. § 15. Forma elektroniczna w prawie argentyńskim.......................................... I. Pojęcie podpisu elektronicznego, cyfrowego oraz certyfikatu... II. Spełnienie wymogu pisma i podpisu przez dokument elektroniczny oraz podpis elektroniczny....................................... 417 417 418 419 421 421 422 423 424 425 426 427 428 431 432 433 433 434 436 437 438 438 439 439 440 442 443 444 444 445 Zakończenie. Wnioski . ............................................................................................. 447 Indeks rzeczowy ......................................................................................................... 471 XVIII Wykaz skrótów 1. Źródła prawa ABGB.................................... Allgemeines Bürgerliches Gesetzbuch – kodeks cywilny z 1.6.1811 r. (Austria) AELFIT................................ An Act to establish a legal framework for information techno logy – ustawa o ustanowieniu ram prawnych dla technologii informatycznych z 21.6.2001 r. (Quebec, Kanada) BGB....................................... Bürgerliches Gesetzbuch – kodeks cywilny z 1.7.1896 r. (Niemcy) CCQ...................................... Code civil du Québec, Civil Code of Quebec – kodeks cywilny prowincji Quebec z 18.12.1991 r. (Kanada) CISG...................................... Convention on Contracts for the International Sale of Goods – Konwencja Narodów Zjednoczonych o umowach międzynarodowej sprzedaży towarów podpisana 11.4.1980 r. w Wiedniu CLC....................................... Contract Law of the People’s Republic of China – prawo umów Chińskiej Republiki Ludowej z 15.3.1999 r. CUECIC................................ United Nations Convention on the Use of Electronic Com munications in International Contracts – Konwencja Narodów Zjednoczonych o używaniu komunikacji elektronicznej w międzynarodowych kontraktach z 23.11.2005 r. DCFR.................................... Draft Common Frame of Reference – Wspólny Układ Odniesienia DSL . ..................................... Digital Signature Law, Ley de Firma Digital – ustawa z 11.12.2001 r. – Prawo o podpisie cyfrowym (Argentyna) dyrektywa 1999/93/WE ...... dyrektywa 1999/93/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 13.12.1999 r. w sprawie wspólnotowych ram w zakresie podpisów elektronicznych (Dz.Urz. WE L 13 z 19.1.2000 r., s. 12) dyrektywa 2000/31/WE....... dyrektywa 2000/31/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 8.6.2000 r. w sprawie niektórych aspektów prawnych usług społeczeństwa informacyjnego, w szczególności handlu elektronicznego w ramach rynku wewnętrznego (dyrektywa o handlu elektronicznym) (Dz.Urz. WE L 178 z 17.7.2000 r., s. 1) ECA..................................... Electronic Communications Act – ustawa o komunikacji elektronicznej z 25.5.2000 r. (Wielka Brytania) XIX
