Pobierz - Szkoła Podstawowa nr 5 z Oddziałami Integracyjnymi w

Biuletyn dla rodziców
Szkoła Podstawowa Nr 5 z Oddziałami Integracyjnymi
im.Jana Pawła II w Kołobrzegu.
Z psychologią na ty
Kilka sł ów o autyzmie…
Autyzm jest zaburzeniem
rozwojowym, które najczęściej ujawnia
się w ciągu pierwszych trzech lat życia
jako rezultat zaburzenia
neurologicznego, które oddziałuje na
funkcje pracy mózgu.
Autyzm i jego pochodne, jak podaje
statystyka, występują raz na 500 osób i
występuje cztery razy częściej u
chłopców niż dziewczynek.
Prawdopodobnie, u podłoża wszystkich
zaburzeń spektrum autyzmu leżą
defekty neurologiczne o szczegółowo
nieznanej etiologii. Potencjalne
przyczyny powstawania autyzmu:
Objawy autyzmu w/g Leo Kannera:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
- aberracje chromosomowe,
- genetyczne,
- wiek ojca od 40 i więcej lat zwiększa
ryzyko zachorowalności na autyzm,
- zaburzenia metaboliczne, przede
wszystkim nietolerancja glutenu i
kazeiny, zaleca się dietę pozbawioną
tych substancji,
- urazy okołoporodowe, uszkodzenia
centralnego układu nerwowego,
- toksoplazmoza (wrodzona),
-poważne infekcje i intensywne
antybiotykoterapie w okresie
niemowlęcym,
- alergie i osłabiona sprawność
immunologiczna
Nie ma dowodów naukowych
wskazujących na związek przyczynowoskutkowy pomiędzy stosowaniem
szczepionki przeciwko odrze, śwince i
różyczkę, a występowaniem autyzmu.
autystyczna izolacja
przymus stałości otoczenia
niezdolność do interakcji
społecznych
stereotypowe, powtarzające się
czynności
zaburzenia mowy (echolalia,
odwracanie zaimków) lub całkowity
brak mowy
łatwość mechanicznego
zapamiętywania
słaby kontakt wzrokowy
urojenia
omamy
Objawy społeczne:
Dzieci wydają się obojętne na ludzi,
często wolą być same. Mogą biernie
przyjmować uściski i pieszczoty. Dla
rodziców wygląda to tak, jakby wcale
tego przywiązania nie było. Dzieci
wolniej uczą się interpretować myśli i
uczucia innych. Mają kłopoty z
panowaniem nad swoimi emocjami. Może
to przybierać postać "niedojrzałego"
zachowania, jak płacz w klasie lub
wybuchy słowne. Może czasem niszczyć
przedmioty, atakować innych lub się
samookaleczać.
Trudności w komunikacji
Niektóre potrafią nauczyć się systemów
komunikacji obrazkowej lub języka
gestów. U tych, które potrafią mówić,
język jest często używany w
niespotykany sposób i trudno im
podtrzymać rozmowę.
Zachowania powtarzalne
Niektóre mogą spędzać całe godziny
ustawiając samochodziki lub pociągi w
szczególny sposób, zamiast bawić się
nimi. Jeśli ktoś przypadkowo przesunie
jedną z zabawek, dziecko będzie bardzo
rozdrażnione. Dzieci takie wymagają,
nawet żądają, doskonałej spójności
otoczenia.
Leczenie
W leczeniu dominuje podejście
niefarmakologiczne - specjalna edukacja
i terapia behawioralna. W leczeniu
farmakologicznym stosuje się
neuroleptyki, stymulanty i leki
antydepresyjne.
Badania przesiewowe
Rodzice zazwyczaj jako pierwsi
zauważają odbiegające od normy
zachowania u ich dzieci. Dlatego powinny
zostać poddane ocenie przez specjalistę
bez zwlekania. Wczesna diagnoza i
działanie są niezbędne w celu
zapewnienia jak najlepszego rozwoju
dziecka.
wielu radości. Osoby borykające się na
co dzień z tym problemem potrzebują
wiadomości i takiego wsparcia, o jakie
nieraz trudno w ich otoczeniu.
Jeżeli twoje dziecko ma autyzm oznacza
to, iż ma ono pewne problemy w
obszarach uspołecznienia, języka oraz
zabawy. Autyzm to nie choroba, to
problem rozwojowy, który rozwiązuje się
wraz z wiekiem oraz dzięki pomocy.
W Kołobrzegu z dużym sukcesem
pracuje się metodą behawioralną w
Oddziale Wczesnego Wspomagania
Rozwoju Dzieci z Autyzmem
i Pokrewnymi Zaburzeniami w
Kołobrzegu przy Szkole Podstawowej nr
5 z Oddziałami Integracyjnymi im. Jana
Pawła II. ([email protected])
Więcej informacji: www.autyzm.hg.pl
Przydatne linki i strony:
http://www.dzieci.bci.pl/strony/autyzm/
twoj.html
http://autyzm-net.prv.pl/
http://www.synapsis.waw.pl/
Sylwia Kamecka
Wychowywanie dziecka
autystycznego nie jest sprawą prostą
ani łatwą, ale też jest nie pozbawione
Oddział autystyczny przy SP5
DYSLEKSJA
Ryzyko dysleksji to termin,
który stosuje się u dzieci młodszych
mających trudności w czytaniu i
pisaniu.
Termin ten stosujemy u uczniów,
którzy napotykają na pierwsze, lecz
nasilone trudności w nauce pomimo
inteligencji w normie, dobrze
funkcjonujących narządów zmysłów i
odpowiedniej opieki dydaktycznowychowawczej w szkole i w domu.
Ostatnie badania wykazują w każdej
klasie jest około 3 uczniów o
specyficznych trudnościach w
czytaniu i pisaniu.
Wg uznanych specjalistów tej
dziedziny Pani Prof. Marty
Bogdanowicz i Renaty Czubaj
dysleksja jest spowodowana
nieharmonijnym rozwojem
psychomotorycznym dziecka.
„1. Nieprawidłowości rozwoju funkcji
słuchowo- językowych objawiają się
jako zaburzenia uwagi, pamięci i
percepcji słuchowej. Dziecko:
 Nie dostrzega różnicy
pomiędzy głoskami ( np. z i s),
myli je podczas zapisywania,
myli wyrazy różniące się jedna
głoską ( koza- kosa);
 Ma trudności z dokonywaniem
analizy sylabowej, a także
głoskowej, czyli wydzielania
sylab i głosek ze słów (np.
krok= k+ r+ o+ k), czego
konsekwencją jest
 opuszczanie lub dodawanie
liter, czy sylab w zapisywanych
wyrazach; z tego powodu
dziecko może nie umieć
rozpoznać rymujących się słów
( które słowa się rymują: rokrak- sok) ani wymyślać ich (
podaj rym do słowa „kotek”),
przekręca wyrazy podczas
pisania;
 Opuszcza wyrazy podczas
dyktanda, ma trudności z
przypomnieniem sobie
właściwego słowa podczas
pisania samodzielnego oraz
podczas czytania.
2. Zaburzenia funkcji wzrokowych
( uwagi i spostrzegania
wzrokowego, pamięci wzrokowej)
powodują:
 W klasie 0 i I trudności z
zapamiętywaniem liter i ich
odróżnianiem, stąd mylenie
liter podobnych pod
względem kształtu ( t=l=ł,
m=n), z zapamiętywaniem
kształtu rzadziej
występujących liter ( F, H,
Ł);
 Trudności w nauce czytania
elementarnego ( tzw.
Dekodowania), ponieważ
nieprawidłowe
rozpoznawanie liter
uniemożliwia sprawne
literowanie ( określane też
głoskowaniem), czyli
odnoszenie do
spostrzeganych liter
przypisanych im głosek, co
w dalszym etapie wydłuża
dokonywanie syntezy i
odczytanie wyrazu, np.
podczas odczytywania
wyrazu „kot” odbywa się
najpierw literowanie, potem
wtórna synteza k + o + t =
„kot”;
 Trudności z utrwalaniem
poprawnej pisowni wyrazów
zawierających trudności
ortograficzną, np. „rz” i „ó”
niewymienne.
3. Deficyty rozwoju funkcji
ruchowych a zwłaszcza motoryki rąk
powodują:
 Wolne tempo pisania,
 Niski poziom graficzny pisma,
 Łatwe męczenie się ręki,
 Trudność zapamiętywania
wzorców ruchowych, które
pozwalają na zapisywanie w
sposób „ automatyczny”
poprawnej formy wyrazów
takich jak „który”, „król”,
„herbata”.
4. Zakłócenia lateralizacji, takie jak
oburęczność, zamiast oczekiwanej
praworęczności lub leworęczności u
dziecka powyżej 7 lat, dwuoczność (
brak dominacji jednego oka), czy
tzw. skrzyżowana lateralizacja, np.
praworęczność i lewooczność, nie
muszą powodować trudności, lecz
obserwuje się, że często występują u
dzieci dyslektycznych w powiązaniu z
innymi zaburzeniami.
5. Zaburzenia orientacji utrudniają
rozpoznawanie kierunków w
przestrzeni i orientację w lewej i
prawej stronie własnego ciała. Dzieci
z takimi zaburzeniami:
 Często mylą litery o podobnych
kształtach, lecz inaczej
położonych w przestrzeni, jak
p= b= d= g;
 Piszą litery lustrzanie,
rozpoczynając naukę pisania w
klasie pierwszej zapisują
wyrazy, a nawet całe działania
matematyczne od strony
prawej do lewej.”
Według dr Grażyny Krasowicz- Kupis
z Polskiego Towarzystwa Dysleksji
jest wiele symptomów w wieku
młodszym dzieci szkolnych
predysponujących do wnikliwszej
obserwacji pod względem ryzyka
dysleksji. Oczywiście nie muszą one
występować wszystkie jednocześnie.
Oto one:
Motoryka duża, czyli mała sprawność
ruchowa całego ciała, która objawia
się tym, że dziecko:
 Ma trudności z opanowaniem
jazdy na hulajnodze,
dwukołowym rowerze,
wrotkach, łyżwach, nartach,
 Niechętnie uczestniczy w
zabawach ruchowych i lekcjach
w-f, ponieważ ma trudności z
wykonywaniem niektórych
ćwiczeń, np. układów
gimnastycznych;
Motoryka mała, czyli obniżona
sprawność ruchowa rąk, zauważamy
że dziecko: nie opanowało w pełni
czynności samoobsługowych
związanych z ubieraniem się, myciem
i jedzeniem ( nożem i widelcem);
koordynacja wzrokowo-ruchowazaburzenia objawiają się:
 Trudnościami z rzucaniem do
celu i chwytaniem,
 Niechęcią do rysowania i
pisania,
 Poprzez sposób trzymania
ołówka/ długopisu- dziecko
zbyt mocno przyciska ołówek/
długopis, przez co ręka szybko
się męczy,
 Trudnościami z rysowaniem
szlaczków w liniaturze
zeszytu, odtwarzaniem
złożonych figur
geometrycznych,
 Poprzez niski poziom graficzny
rysunków i pisania- dziecko
„brzydko” rysuje ( poziom
wykonania- nieadekwatny do
wieku życia) i niestarannie
pisze( nie mieści się w
liniaturze, zagina „ośle uszy”
na rogach kartek zeszytu,
pisze wolno);
Funkcje wzrokowe- objawy zaburzeń
to:
 Trudności z wyróżnianiem
elementów z całości i/ lub z ich
syntetyzowaniem w całość, np.
podczas budowania wg wzoru
konstrukcji z klocków,
układania mozaiki,
 Trudności z wyodrębnianiem
szczegółów różniących dwa
obrazki,
 Trudności z odróżnianiem
kształtów podobnych ( np. liter
m-n, l-t-ł) lub identycznych,
lecz inaczej położonych w
przestrzeni;
Funkcje językowe – objawy zaburzeń
to:
 Wadliwa wymowa,
 Przekręcanie złożonych
wyrazów ( przedstawianie
głosek i sylab, asymilacje
głosek, np. sosa lub szosza),
 Używanie sformułowań
niepoprawnych pod względem
gramatycznym: trudności z
poprawnym używaniem wyrażeń
przyimkowych, sformułowań
wyrażających stosunki
przestrzenne: nad- pod, zaprzed, wewnątrz, na zewnątrz,
 Trudności z pamięcią
fonologiczną, sekwencyjną,
czyli trudności dotyczące
zapamiętywania: sekwencji
nazw, np. nazw tygodnia, pór
roku, nazw kolejnych posiłków,
 Pisanie liter i cyfr
sekwencji czasowej: wczoraj,
zwierciadlanie i/lub
dziś jutro i sekwencji cyfr:
zapisywanie wyrazów od
szeregów 4-cyfrowych:
prawej do lewej strony;
wierszy, piosenek, więcej niż
jednego polecenia w tym
samym czasie,
 Trudności w szybkim
wymienianiu nazw, np.
wszystkich znanych owoców,
szeregu słów,
 Wolne tempo nazywania
szeregu prostych obrazków,
 Trudności z nazywaniem i
zapamiętywaniem liter
alfabetu, cyfr, powtarzaniem z
pamięci szeregu słów oraz
szeregów cyfrowych (
złożonych z 5 cyfr),
 Trudności z zapamiętaniem
tabliczki mnożenia;
Lateralizacja- utrzymywanie się
oburęczności;
Orientacja w schemacie ciała i
przestrzeni- przejawy zaburzeń to:
 Trudność w jednoczesnym
wskazywaniem na sobie części
ciała i określaniem ich
terminami: prawe- lewe, np.
odróżnieniem prawej i lewej
ręki, strony ciała,
 Trudności z określaniem
położenia przedmiotów
względem siebie, np. droga na
prawo, zaś drzwi na lewo,
Czytanie- nasilone trudności w nauce
czytania, które można dostrzec, jeśli
dziecko:
 Bardzo wolno czytaprymitywna technika
(głoskowanie lub sylabizowanie
z wtórną syntezą słowa), ale
mało błędów,
 Bardzo szybko czyta, lecz
popełnia przy tym wiele
błędów- wynikają one z tego,
że dziecko domyśla się treści
na podstawie kontekstu,
 Niewłaściwie i słabo rozumie
przeczytany tekst;
Pisanie- trudności z opanowaniem
poprawnej pisowni związane z
opóźnieniem rozwoju spostrzegania
wzrokowego i pamięci wzrokowej to:
 trudność z zapamiętaniem
kształtu rzadziej
występujących liter o
skomplikowanej strukturze (
np. F, G, Ł),
 mylenie się liter podobnych
pod względem kształtu, np. mn,
 mylenie liter identycznych,
lecz inaczej położonych w
przestrzeni, np. p- b- d- g,
 popełnianie błędów podczas
przepisywania tekstów;
Pisanie- trudności z opanowaniem
poprawnej pisowni wynikające z
opóźnienia rozwoju fonologicznego
aspektu funkcji językowych (
spostrzegania słuchowego dźwięków
mowy) i pamięci fonologiczne
objawiają się:
 myleniem liter odpowiadającym
głoskom podobnym fonetycznie
( np. głoski z-s, w-f, d-t, k-g),
 trudnościami w zapisywaniu
zmiękczeń, myleniem głosek ij, głosek nosowych ą-om, ę-en,
 nagminnym opuszczaniem,
dodawaniem, przestawianiem,
podwajaniem liter i sylab,
 pisaniem wyrazów
bezsensownych,
 nasilonymi trudnościami
dyktanda);
Orientacja w czasie- przejawy
zaburzeń to:
 trudności z określaniem pory
roku, dnia, czasu na zegarze.
Jeżeli wyżej wymienione
symptomy oraz trudności w
czytaniu i pisaniu utrzymują się u
dzieci w klasie II pomimo pomocy
udzielanej przez rodziców w domu
i właściwej pracy nauczyciela w
szkole, należy przeprowadzić
badanie diagnostyczne w poradni
psychologiczno-pedagogicznej w
celu stwierdzenia, co jest
przyczyną owych zaburzeń. Jedną
z nich może być właśnie dysleksja
podczas pisania ze słuchu (
BIBLIOGRAFIA:
 Danuta Chwastniewska Program
Edukacyjno-Terapeutyczny
OrtografFiti.
 Maria Sokołowska -Jestem
rodzicem dziecka z dysleksją.
 Maria Bogdanowicz Ryzyko
dysleksji.
 Elżbieta Dominik, Barbara
Jędrzejewska- Rudak Już w
szkole.
Elżbieta Leszczyńska
Głos specjalisty
WADY WYMOWY U DZIECI
ROZWÓJ MOWY U DZIECI
W poprzednim numerze „Piątki na
szóstkę” omówiony został wpływ
wad wymowy i zaburzeń mowy na
sukces szkolny, gdyż od tego, jak
dziecko mówi zależą w znacznej
mierze jego postępy w nauce oraz
pozycja społeczna w zespole
klasowym.
Dziś, zanim przedstawię
najczęściej występujące u dzieci
wady wymowy, odpowiem na często
zadawane przez rodziców pytanie:
czy mowa mojego dziecka rozwija
się w odpowiednim do wieku
czasie?
Pierwsze proste wyrazy (mama,
babcia, tata) pojawiają się w
okresie 1-2 roku życia dziecka.
Wymawia ono także głoski: a, o, u,
i, e, y oraz spółgłoski: p, pi, b, bi,
m, mi, d, t, n. W 2-3 roku życia
pojawiają się proste zdania.
Dziecko wymawia samogłoski: ą, ę,
a inwentarz spółgłoski poszerza
się o: w, f, wi, fi, ś, ź, ć, dź, ń, l, li,
k, g, ch, ki, gi, chi, j, ł, s, z, c, dz.
W 4-5 roku życia niektóre dzieci
wymawiają głoskę r, czasami także
głoski: sz, ż, cz, dż,
5-6 rok życia dziecka to
utrwalanie się w mowie głosek:
sz, ż, cz, dż, r.
Technika mówienia powinna być
opanowana w 7 roku życia.
Najczęstsze trudności
artykulacyjne
Seplenienie (sygmatyzm) jest
jedną z najczęściej
występujących wad wymowy
u dzieci w ogóle. Przyczyną
seplenienia mogą być: wady
zgryzu, proces wymiany zębów
mlecznych na stałe, ubytki
zębowe, urazy twarzoczaszki,
wady rozwojowe narządów
artykulacyjnych, upośledzenie
słuchu, porażenie języka i mięśni
twarzy, brak napięcia
mięśniowego, naśladownictwo
mowy osób wadliwie mówiących.
Seplenienie polega na
nieprawidłowej artykulacji głosek:
s, z, c, dz (szereg syczący),
głosek: ś, ź, ć, dź (szereg ciszący),
głosek: sz, ż, cz, dż (szereg
szumiący).
Wadliwa wymowa polegać może na
zastępowaniu głosek jednego
szeregu innym, np. szereg
szumiący sz, ż, cz, dż zastępowany
jest szeregiem syczącym s, z, c,
dz (szafa – safa, żaba – zaba,
czoło – coło). Taką wymowę
nazywamy parasygmatyzmem.
Mogą występować także
deformacje, które są seplenieniem
właściwym. Najczęściej
występujące deformacje to:
• seplenienie międzyzębowe –
w czasie artykulacji język
znajduję się między zębami.
• seplenienie boczne –
w czasie wymowy język
skręcony jest w bok,
powstaje nieprzyjemny
poświst. Rotacyzm
(reranie) jest wadą
wymowy polegającą na
nieprawidłowej realizacji
głoski r. Bezpośrednią
przyczyną rotacyzmu jest
zbyt niska sprawność
ruchowa języka,
a zwłaszcza jego czubka,
który nie jest w stanie
wykonać drobnych,
szybkich ruchów
wibracyjnych. Ponadto
przyczyną może być także
nieprawidłowa budowa
języka (np. zbyt duża
masa języka, zbyt wiotki i
cienki język, o wzmożonym
lub osłabionym napięciu
mięśniowym). Czasami
rotacyzm jest też
wynikiem upośledzenia
słuchu, braku
koncentracji, upośledzenia
umysłowego, porażenia
mózgowego czy wadliwego
wzoru wymowy osób z
otoczenia dziecka.
Gdy dziecko w mowie opuszcza r
wada taka nosi nazwę
mogirotacyzmu. gdy zastępuje
głoskę r innym dźwiękiem np. j lub
l mówimy o pararotacyźmie.
Natomiast całkowite
zniekształcenie dźwięku r
nazywamy rotacyzmem właściwym.
Najczęściej występujące
deformacje to:
• rotacyzm języczkowy –
artykulacja r polega na
wibracji języczka będącego
zakończeniem podniebienia
miękkiego
• rotacyzm policzkowy –
podczas artykulacji r pod
wpływem wydychanego
powietrza drga jeden
policzek
• rotacyzm wargowy –
podczas wymowy r drgają
wargi
• rotacyzm międzyzębowy –
podczas artykulacji r
następuje drganie czubka
języka wsuniętego między
zęby.
c.d.n
Izabela Kramarz - logopeda
Głos rodziców.
„PRZEZIĘBIENIE – WARTO
WIEDZIEĆ – poradnik dla
rodziców”
Przeziębienie to infekcja górnych
dróg oddechowych wywołana przez
jeden z ponad 100 wirusów.
Wirusy te są bardzo zakaźne
i dostają się do organizmu przez
gardło i nos powodując stan
zapalny błon śluzowych tych
okolic. Przenoszone są przez
powietrze tzw. drogą kropelkową,
podczas kaszlu lub mówienia,
bezpośredni dotyk okolic oczu,
nosa i ust lub nawet zakażone
przedmioty, na których mogą żyć
nawet do 2 godzin.
Przeziębienia najczęściej
występują u dzieci w wieku 2-7
lat. Dziecko może mieć nawet
8 przeziębień w ciągu roku.
Z czasem organizm wytwarza
naturalną odporność i podatność
na przeziębienia zmniejsza się.
Charakterystyczne objawy
przeziębienia to: wzrost
temperatury ciała, katar, kaszel,
ból ucha lub gardła.
Gorączka – stan podwyższonej
temperatury ciała – jest
objawem świadczącym o tym, że
dziecko jest chore.
Prawidłowa temperatura ciała
mierzona pod pachą to 36,6 °C (w
jamie ustnej jest wyższa o około
0,3 °C). Podwyższona temperatura
jest naturalną obronną reakcją
organizmu na toczącą się infekcję.
Jeśli przekracza 38 °C, należy
doprowadzić do jej obniżenia,
ponieważ prowadzi do procesów
niszczenia białka
i nieodwracalnych zmian
w tkankach.
Kaszel i katar to bardzo uciążliwe
objawy przeziębienia, zwłaszcza
dla małego dziecka, które nie umie
samo sobie z nimi poradzić.
Właściwe postępowanie nie tylko
przynosi ulgę, ale też przyspiesza
zdrowienie i zapobiega
powikłaniom. Podczas gdy
u dorosłych przeziębienie jest
tylko pewną niedogodnością,
u dzieci może być początkiem
poważniejszej choroby.
PROSTE ZASADY
ZAPOBIEGANIA
PRZEZIĘBIENIOM
1. Unikać kontaktu dziecka
z chorymi osobami
2. Myć ręce
3. Regularnie myć przedmioty
dziecka
4. Kaszleć w chusteczkę i od
razu ją wyrzucać
OPIEKA NAD CHORYM
DZIECKIEM
Podajemy dużo napojów.
Najlepsze są naturalne soki, woda
przegotowana, woda z miodem i z
cytryną, orzeźwiające herbatki
owocowe lub ziołowe. Odpowiednie
nawodnienie organizmu zapobiega
wysychaniu śluzówek oraz
zagęszczaniu się wydzieliny i jej
zaleganiu w nosie i oskrzelach.
Utrzymujemy drożność dróg
oddechowych.
Obok przepisanych leków, warto w
porozumieniu z lekarzem, robić
inhalacje z soli fizjologicznej, a 15
minut po inhalacji dziecko oklepać.
Wydzielinę w nosku można też
rozrzedzać solą fizjologiczną.
Wietrzymy i nawilżamy powietrze.
Bardzo dobrze sprawdzają się
nawilżacze powietrza. Aby
zapobiec rozwojowi pleśni, należy
zmieniać w nich wodę i czyścić
zgodnie z instrukcją producenta.
Ulgę może też przynieść
parominutowy pobyt dziecka
przed snem w zaparowanej
łazience.
Nie przegrzewamy dziecka.
W zimie utrzymujemy w sypialni
prawidłową temperaturę: 20-21°C.
Ubrania dziecka powinny być
lekkie, z naturalnej bawełny.
Zapewniamy wypoczynek i sen.
Pozwól, aby dziecko dużo
wypoczywało i spało, dodatkowe
drzemki przyspieszają
wyzdrowienie, a wypoczęty
organizm szybciej radzi sobie
z wirusami. Kontakt z Tobą
przyniesie dziecku ukojenie.
Leczenie gorączki
1. Schładzanie fizykalne –
kompresy nasączone letnią
wodą stosowane na okolice
czoła, szyi, brzucha
i pachwiny. Dziecko nie
powinno być szczelnie
przykrywane.
2. Podawanie dodatkowych
płynów.
3. Wietrzenie
pomieszczenia.
4. Podawanie leków
obniżających gorączkę –
zgodnie z rekomendacją
lekarza.
Marzena Kałdowska
mama Jasia z kl.IIa
Lubimy się uczyć.
UMIEM CZYTAĆ.
Sekwencyjnosymultaniczna metoda
wczesnej nauki czytania.”
Wśród szerokiej populacji szkolnej
spotykamy dość często uczniów, którzy
od początku nauki napotykają różnorakie
problemy przystosowawcze do
środowiska szkolnego i wymagań
programowych. Są to dzieci,
u których badania wskazują na istnienie
dysharmonii rozwojowych i zaburzeń,
często przy prawidłowo rozwiniętych
funkcjach intelektualnych. Owe
nierówności rozwoju mogą dotyczyć
rozwoju mowy, ruchowego,
emocjonalnego
i społecznego oraz funkcji poznawczych.
Ta grupa dzieci jest przedmiotem
szczególnej troski nauczycieli i
rodziców.
Profesor Cieszyńskia twórczyni
sekwencyjno-symultanicznej metody
nauki czytana
Twierdzi, że:
„Dziecko, które czyta, ma poczucie że
jest dobre. A najlepszą rzeczą, która
pozwala osiągać sukcesy w życiu, jest
przeświadczenie: „jestem dobry”.
Dlatego często powtarzam rodzicom:
nauczcie swoje dziecko czytać, a reszty
ono samo się nauczy. Dziecko, które ma
kłopoty z czytaniem, źle ocenia samo
siebie i jest źle odbierane przez
otoczenie – próbuje zwracać na siebie
uwagę poprzez zachowania negatywne,
czasem agresywne. Dziecko, które stale
słyszy, że nie umie czytać, wycofuje się
z aktywności w grupie rówieśników. Jeśli
jest dodatkowo negatywnie oceniane
przez rodzinę, istnieje u niego ryzyko
pojawienia się poważnych zmian w
psychice, łącznie ze skłonnością do
depresji, która może ujawnić się w
późniejszym wieku.”
W klasach nauczania zintegrowanego, w
których podstawowym założeniem
programowym jest nauka czytania,
niepowodzenia w tym zakresie decydują
o dalszych losach szkolnych dziecka.
Dzieci, które nie potrafią podołać
wymaganiom programowym potrzebują
pomocy w formie: specjalnego programu
nauczania, metod nauczania
dostosowanych do ich potrzeb,
ograniczeń i możliwości, specjalnie
przygotowanych pedagogów oraz
odmiennych rozwiązań organizacyjnych
dla realizowania ich specjalnej edukacji.
Poszukując alternatywnych metod nauki
czytania trafiłam na metodę
wypracowaną przez panią profesor J.
Cieszyńską. Metoda sekwencyjnosymultaniczna jest przeznaczona dla
dzieci dyslektycznych, ale nie tylko.
Z powodzeniem można nią objąć dzieci
niesłyszące, dyslaliczne, afatyczne,
autystyczne a także o obniżonej
sprawności intelektualnej. Sprawdza się
również we wczesnej nauce czytania
dzieci w wieku przedszkolnym.
Metoda symultaniczno-sekwencyjna
wczesnej nauki czytania opiera się na
wieloletnich doświadczeniach własnych
Pani Profesor
i potwierdzona została licznymi
badaniami naukowymi. Polega na nauce
czytania sylabami,
z elementami czytania globalnego,
wprowadzanymi kolejno, zgodnie ze
ścisłym porządkiem ustalonym przez
Autorkę. Porządek ten naśladuje rozwój
mowy dziecka, zakłada poznawanie
spółgłosek zgodnie z kolejnością, w jakiej
pojawiają się one w mowie dziecka
prawidłowo rozwijającego system
językowy.
Jej największym atutem jest to, że
dzieci uczone tą metodą nie tylko
czytają ze zrozumieniem, ale również
kochają czytanie.
Wyżej wymieniona metoda czytania
oparta jest na sylabie. Sylaba jest
podstawową jednostką w procesie
percepcji słuchowej. Sylaby, które
dziecko poznaje pełnią funkcje wzorca
służącego do odczytywania nowych
wyrazów.
Metoda ta opiera się na procedurze
powtarzania (dziecko powtarza za
nauczycielem samogłoski, sylaby,
wyrazy), rozumienia (nauczyciel pyta, a
dziecko pokazuje samogłoski, sylaby,
wyrazy) i nazywania (samodzielne głośne
czytanie).
Stosując powyższą metodę należy
przechodzić razem z dziećmi kolejne
etapy zaproponowane przez
J.Cieszyńską:
- Etap I - OD SAMOGŁOSEK DO
SYLABY OTWARTEJ.
- Etap II - OD SYLABY OTWARTEJ
DO PIERWSZYCH WYRAZÓW.
- Etap III - CZYTANIE SYLAB
ZAMKNIĘTYCH.
- Etap IV - CZYTANIE NOWYCH
SYLAB OTWARTYCH I
ZAMKNIĘTYCH.
- Etap V - SAMODZIELNE
CZYTANIE TEKSTÓW.
Nauka metodą symultaniczno–
sekwencyjną wyzwala w dziecku
pozytywne emocje i nastawienie do
czytania. Jest przyjazna, nie wywołuje
stresu. Umiejętność czytania pozwala
uczniowi na wysoką samoocenę w klasie
i ułatwia naukę, co działa motywująco i
aktywizująco. Wzrasta wyraźnie jego
kompetencja komunikacyjna,
a czytanie ze zrozumieniem umożliwia
szybkie wykonywanie zadań szkolnych.
Polecam !
1. Cieszyńska J.: „Kocham uczyć czytać.
Poradnik dla rodziców i nauczycieli”,
Wydawnictwo Edukacyjne, Kraków 2008
2. Cieszyńska J.: „Nauka czytania
krok po kroku. Jak przeciwdziałać
dysleksji”, Wydawnictwo Naukowe
Akademii Pedagogicznej, Kraków
2001
3. Serwis internetowy:
www.sylaba.info.pl
Małgorzata Chmiel
Warto przeczytać.
„JAK MÓWIĆ, ŻEBY DZIECI NAS
SŁUCHAŁY
JAK SŁUCHAĆ, ŻEBY DZIECI DO
NAS MÓWIŁY”
Książka Adele Faber i Elaine
Mazlish pt. „Jak mówić, żeby
dzieci nas słuchałyJak słuchać,
żeby dzieci do nas mówiły” jest
światowym hitem pośród publikacji
poświęconych problemom, z jakimi
każdego dnia zmagają się rodzice
i dzieci.
W sposób niezwykle osobisty, pełen
życzliwości i prostoty Autorki dzielą się
swym doświadczeniem oraz głęboką
wiedzą na temat dylematów
rodzicielskich i dziecięcych uczuć,
sposobów nawiązywania współpracy,
skuteczności i nieskuteczności pochwał
oraz kar. Ujawniając przyczyny porażek
wychowawczych i wskazując sposoby ich
uniknięcia – uczą rodzicielstwa
dojrzałego i satysfakcjonującego.
Nowością i szczególną zaletą tego
poradnika jest pokazanie jak to robić!
Praktyczne wskazówki i ćwiczenia –
ułatwiające opanowanie sztuki
komunikowania się z dziećmi i... nie tylko
z nimi – sprawiają, że ta książka nie jest
„zarezerwowana” tylko dla
profesjonalistów. Jest przeznaczona dla
każdego, kto chciałby nie tylko lepiej
rozumieć i mądrzej kochać dzieci, ale i
być przez dzieci kochanym i rozumianym.
Szansa nabycia nowych umiejętności
porozumiewania się, dzięki którym
możemy dokonać więcej współpracując
z dziećmi, niż wszyscy krzyczący i
błagający na całym świecie, motywuje do
rekomendowania tej książki matkom,
ojcom, dziadkom, ciotkom i wujkom oraz
znacznie starszemu rodzeństwu,
a w sposób szczególny – nauczycielom,
psychologom, księżom i katechetom oraz
osobom pragnącym być przyjaciółmi
dzieci.
Książka „Jak mówić, żeby dzieci nas
słuchały...” w polskim wydaniu zawiera
suplement polski. Polscy rodzice
w kilkunastoosobowych grupach
pracowali nad każdym rozdziałem i
wprowadzali zaproponowane przez
Autorki nowe sposoby komunikowania się
z dziećmi. Doświadczenia rodziców
polskich towarzyszą każdemu
rozdziałowi książki.
Autorki często stykały się z rozpaczą,
bezsilnością i zagubieniem rodziców oraz
samotnością dzieci, które boją się
panicznie szkoły, ale... powrotów do domu
jeszcze bardziej, dlatego tę mądrą
i dobrą książkę polecam wszystkim,
którzy chcieliby żyć z dziećmi w
przyjaźni i uczynić wspólne życie
szczęśliwym.
Małgorzata Chmiel
„Kosmita” R.
Jędrzejewska-
Wróbel
Autystów w Polsce przybywa, obecnie
jest ich 30.000 w tym 20.000 dzieci
do 18 roku życia. "Kosmita" - to nowa
książka biblioterapeutyczna
przeznaczona dla rodzeństwa i rodzin
dzieci autystycznych.
Tytułowym Kosmitą jest autystyczny
chłopiec Kacper. Razem z jego
siostrą, bohaterką książki Olą
poznajemy, czym jest autyzm dla całej
rodziny. Uczymy się rozumieć inność
Kacpra, który zaprasza do swojego
świata i tłumaczy na przykład, dlaczego
nie rozstaje się z łyżką…lub nie
zdejmuje z głowy kominiarki. Dzięki
bohaterom oswajamy się z trudnym
problemem. To pierwsze wydawnictwo,
które w ten sposób pokazuje problem
autyzmu w rodzinie.
Jak powstawała książka
Kosmita powstawał blisko dwa lata. Do
współpracy zaproszono organizację
Synapsis, która prowadzi aktywną
działalność terapeutyczną na rzecz
rodzeństwa i rodzin autystów.
I właśnie materiały z terapii, w których
brali udział bracia i siostry dzieci
autystycznych posłużyły jako podstawa
do zbudowania warstwy merytorycznej
książki. Doświadczone konsultantki,
pracujące z dziećmi - Joanna
Grochowska, Magdalena Nowina Konopka i Aleksandra RapackaGrochala wspólnie z Zespołem
Terapeutycznym na bieżąco
konsultowały fabułę. Udzieliły swojego
wsparcia i doświadczenia, aby autorce
piszącej książkę łatwiej było osiągnąć
cel. W jednym z listów Kacpra użyto
rzeczywistych wypowiedzi dziewczyny
z autyzmem - Salome Hoffman, które
Roksana Jędrzejewska - Wróbel mogła
pleść w fabułę, dzięki życzliwości
i przychylności taty Salome.
"Kosmita pokazuje, że życie
z autystycznym dzieckiem bywa
dalekie od bajki, ale nigdy nie jest
nudne. A przede wszystkim uczy tego,
co w życiu najważniejsze: miłości
i szacunku do każdego człowieka.
Pokazuje autystę jako kogoś
wyjątkowego." (…) Książka ta została
napisana z myślą o dzieciach mających
autystyczne rodzeństwo, ale może
służyć wszystkim, którzy z problemem
autyzmu spotykają się w swoim
codziennym życiu. Mamy nadzieję, że
czytelnicy odnajdą w niej swoje smutki
i radości, zrozumieją, czym jest
autyzm i jak go oswoić" -
skomentowały cel powstania książki
konsultantki z Synapsis.
Żeby zrozumieć jak trudne jest
napisanie książki dla dzieci zdrowych
o problemach chorego rodzeństwa
warto odnieść się do rozmowy
z autorką:
"to było bardzo trudne, (…), chciałam
zmierzyć się z czymś nowym, czego
jeszcze do tej pory nie robiłam. Ale nie
spodziewałam się, że to będzie aż tak
trudne. Miałam moment, w którym
myślałam, że to mnie przerosło.
Najpierw zaczęłam czytać książki na
ten autyzmu, pojechałam też do
Fundacji Synapsis, która zajmuje się
między innymi terapią dzieci w różnym
wieku (…) żeby porozmawiać
z fachowcami. Zgromadziłam ogromną
wiedzę i właściwie nie wiedziałam, co
z nią zrobić. Bez tej wiedzy nie
ruszyłabym z miejsca,…ale sama wiedza
nie wystarczy (…) może też być
balastem. Trzeba czasem wszystko
zapomnieć, żeby móc przekroczyć
pewną granicę. Trzeba było wymyślić
historię wiarygodną, a jednocześnie
taką, która pomagałaby czytelnikowi.
(…) Napisałam książkę dla dzieci,
które, na co dzień muszą żyć
z rodzeństwem chorym na autyzm. Dla
mnie osobiście miała to być również
książka o wstydzie. Czyli o problemie,
który tak naprawdę dotyczy nas
wszystkich. Każdemu zdarza się
wstydzić za kogoś innego. Pomyślałam
sobie, że przedstawiam sytuacje
ekstremalne, wyobraziłam sobie że
mam 10 lat i przychodzą do mnie
koleżanki, lubię je i chciałabym żeby
było miło. I nagle w tym domu pojawia
się dziecko, które zaczyna pluć,
zachowuje się agresywnie, robi różne
dziwne rzeczy np. biega nago … i jak to
wytłumaczyć koleżankom, jak z tym
żyć?"
Ilustracje w zamyśle ilustratorki - Jony
Jung maja przypominać rysunki dziecka,
proste w formie, jakby niedopracowane
i niewykończone, takie, jakie mogłaby
narysować Ola, w swoim pamiętniku są
jednak bardzo wymowne w swojej
prostocie i często zabawne.
Barbara Przychoćko
Wychowujemy wspólnie
Planowane zmiany w systemie edukacji
wejdą – krok po kroku, rok po roku –
począwszy od roku szkolnego
2009/2010. W okresie wdrażania
reformy szkoła podstawowa będzie
pełniła funkcję punktu informacyjnego,
przede wszystkim dla rodziców dzieci w
wieku przedszkolnym niekorzystających
z edukacji przedszkolnej.
W roku szkolnym 2009/2010 oraz
2010/2011 pięciolatki będą miały prawo
do edukacji przedszkolnej. Od roku
2011/2012 wszystkie pięciolatki
będą realizować obowiązkowe roczne
przygotowanie przedszkolne.
Z doświadczeń pedagogów wynika, że
dziecko 6-letnie jest gotowe do
poznawania nowych rzeczy, otwarte na
nowe doświadczenia. Okazuje się jednak,
że pomimo wprowadzenia obowiązku
przedszkolnego dla dzieci 6-letnich,
jeden rok uczęszczania na zajęcia w
przedszkolu jest dla niektórych dzieci
okresem zbyt krótkim dla osiągnięcia
koniecznej dojrzałości szkolnej.
Planowana reforma programowa zakłada
dostosowanie edukacji do specyfiki
rozwoju dzieci a także wyrównywanie
szans edukacyjnych, w którym decyzję o
rozpoczęciu edukacji szkolnej podejmują
rodzice. Początek stanowią nowe
podstawy programowe dla wychowania
przedszkolnego oraz kształcenia
ogólnego dla szkół podstawowych w
zakresie I etapu edukacyjnego.
Nie bójmy się tych zmian!
Nowa podstawa programowa to
dokument opracowany z myślą o dziecku
i jego indywidualnym tempie rozwoju,
możliwościach uczenia się, dlatego jest
korzystny zarówno dla 6-latka
realizującego obowiązek przedszkolny
jak i dla 6-latka w klasie pierwszej..
Wszystkim nam musi na tym zależeć, aby
dzieci mogły uczyć się w bezpiecznych,
przyjaznych i dostosowanych do ich
potrzeb warunkach. Upowszechnienie
edukacji przedszkolnej daje szansę
należytego przygotowania dzieci do
szkoły, ale również szkoła musi otworzyć
się na przyjęcie dzieci, czyli zapewnienie
właściwych warunków materialnych a
przede wszystkim uwzględnienie w
programach edukacyjnych specyfiki
uczenia się małych dzieci.
Barbara Przychoćko
Zespół redakcyjny: Małgorzata Chmiel, Elżbieta leszczyńska,
Sylwia Kamecka, Barbara Przychoćko.
Kołobrzeg Styczeń 2010