Mieć czy być, czyli o kondycji i percepcji odbioru - eduko 2016-2018

Warsztaty w ramach programu Bardzo Młoda Kultura
Eduko Cykl Teatr
Mieć czy być, czyli o kondycji i percepcji odbioru tekstów kultury
UCZESTNICY
dorośli ( nauczyciele, animatorzy kultury)
Termin
17.09.2016 (spotkanie 8 godzinne)
Warsztaty miały charakter rozmowy moderowanej, którą połączono ją z metodą dramy i
improwizacji teatralnej.
Celem spotkań było:
− zainteresowanie uczestników świadomym odbiorem tekstów kultury, a w szczególności
sztuk teatralnych i filmowych;
− wzbudzenie refleksji uczestników na temat percepcji tekstów kultury we współczesnym
społeczeństwie.
Pretekst i inspirację stanowił spektakl Dożynki polskiej piosenki Mateusza Pakuły w reż.
Jędrzeja Piaskowskiego Teatru im. Kochanowskiego w Opolu,
W trakcie zajęć wykorzystano:
− Dożynki polskiej piosenki Mateusz Pakuła
− filmy:
Mała syrenka reż. John Musker, Ron Clements,
Niekończaca się opowieść reż. Wolfgang Petersen,
Don Kichote reż. Peter Yates oraz
− fragmenty tekstów
Mała syrenka J.Ch. Andersen,
Odyseja Homer,
Zbigniew Libera, "Lego. Obóz koncentracyjny"1 Karol Sienkiewicz
1
http://culture.pl/pl/dzielo/zbigniew-libera-lego-oboz-koncentracyjny zapis z dn. 12.09.2015
1
W trakcie warsztatów wśród losowo wybranych uczestników przeprowadzono
ankietę diagnozującą kompetencje i świadomość teatralną potencjalnych widzów spektaklu.
ANKIETA
Mieć czy być, czyli o kondycji i percepcji odbioru tekstów kultury
1.Która z niżej podanych definicji wydaje się najbliższa Twojemu rozumieniu pojęcia „teatr”?
a)składnik kultury masowej,
mający na celu atrakcyjne
wypełnianie czasu wolnego
b) instytucja kulturalna,
powołana do moralnego
doskonalenia społeczeństwa
poprzez dostarczanie mu
bodźców w celu refleksji nad
człowiekiem i światem
c) niepowtarzalny akt
przekazu i wymiany wrażeń,
myśli oraz idei w
bezpośrednim kontakcie
między zbiorowym twórcą
dzieła a jego odbiorcami
2. Na Twoje rozumienie pojęcia „teatr” największy wpływ wywarły:
a)szkoła
b)środowisko rówieśników
/znajomych
c) rodzina
2
d) doświadczenia własne
3. Teatr zajmuje w skali Twoich zainteresowań kulturalnych miejsce :
a) czołowe
b )jedno z wielu
c) nigdy się tym nie
interesowałem (-łam)
4. jeśli w punkcie 3 wybrałeś (-łaś) podpunkt „b” – jakie dziedziny interesują Cię równie
mocno?
Literatura
Kino/film
Muzyka
Sport
Taniec
Malarstwo
Fotografia
Rozwój osobisty
Joga
Historia
5.Ile razy byłeś (-łaś) w ciągu ostatnich dwóch lat (jako widz) w:
teatrze dramatycznym
teatrze muzycznym
teatrze ruchu, pantomimy,
tańca
3
teatrze lalki i aktora
filharmonii, koncercie
muzyki poważnej
na spektaklu amatorskim
kabarecie
festiwalu piosenki
6) Wymień ulubionych reżyserów :
a) teatrów polskich
Nie wymieniono żadnego
przykładu
b) teatru opolskiego
Nie wymieniono żadnego
przykładu
7. Wymień trzy tytuły, autorów, reżyserów tych przedstawień teatralnych, które uważasz za
najbardziej istotne spośród osobiście obejrzanych spektakli
8. Czy zgadzasz się z przytoczonymi niżej twierdzeniami :
a) Inscenizator i reżyser spektaklu teatralnego mają prawo dowolnego odbiegania od
tradycji oraz intencji autora tekstu (tak, nie, nie wiem )
b) Tekst dramatu różni się od tekstu epickiego brakiem narratora, gdyż bohaterowie
sami prezentują akcję (Tak, nie , nie wiem )
c) Zadaniem teatru jest prezentowanie literatury pięknej na scenie
4
9. Wybierz przestrzeń dla siebie w teatrze
uczestniczenie w kulturze
(odbiór, widz)
aktywność twórcza
wiedza o teatrze
Wnioski:
Wyraźna różnica między odbiorcami w poziomie rozumienia i czytania tekstów
kultury, spowodowana doświadczeniem życiowym i wykształceniem.
1. Dorośli swobodniej odczytują archetypy, motywy, toposy. Świadomiej diagnozują
stan współczesnej kultury, werbalizują swe wobec niej oczekiwania. Podejmują się
oceny i wartościowania, bazując na klasycznych wzorcach i tradycyjnych kanonach,
wielokrotnie zamykając się na nowe rozwiązania. Chcą być twórcami i odbiorcami
kultury.
2. Młodzież prezentuje inne pokolenie nie tylko pod względem wieku, lecz także
świadomości kulturowej. Jedynie nieliczni odczuwają potrzebę zgłębiania wiedzy
poprzez poznawanie literatury i uczestniczenie w wydarzeniach kulturalnych.
3. Rodzice coraz mniej partycypują w kształceniu dzieci i młodzieży, następuje zanik
tradycji rodzinnego poznawania tekstów kultury, dzielenia się emocjami. Rolę tę
przejęła szkoła i ją uczyniono odpowiedzialną za rozwój intelektualny i kulturowy.
Okrojone
programy
ponadgimnazjalnych
nauczania
i
uniemożliwiają
skrócenie
poznawanie
czasu
edukacji
różnych
w
instytucji
szkołach
kultury.
Uczniowie wybierają łatwą rozrywkę i proste formy, nie zapamiętują nazwisk
twórców, celebrowana jest kultura masowa propagowana przez media. Nauczyciele
nauczanie ograniczają do niezbędnego minimum. Powyższe przyczyny wynikają z
siebie i wzmacniają problem.
5
4. Niepokojący jest fakt, iż rozwijający się ruch teatrów amatorskich nie koreluje
z pogłębianiem wiedzy o teatrze. Uczestnicy zajęć czują się twórcami i artystami, bez
poznawania źródeł, ograniczają swą percepcję do intuicji. Nie jest możliwy odbiór
tekstów kultury bez umiejętności czytania znaków. Teatry amatorskie należy
traktować jako osobny, choć równoległy nurt, w rozwoju sztuki, jako narzędzie
rozbudzenie zainteresowań kulturą, a nie jako jej surogat.
5. Spektakl „Dożynki polskiej piosenki” wyjątkowo trafnie ilustruje stan świadomości i
kondycję intelektualną współczesnego, konsumpcyjnego społeczeństwa. Budzi
refleksje i staje się pretekstem do dyskusji nad kierunkiem, w jakim zmierza kultura.
6