Siła i piękno

Tekst: Michał Tabor, zdjęcia: Miłosz Kędracki
archeologia
Siła i piękno
Hamulce Campagnolo Delta
odpowiedzią na
Shimano Dura-Ace AX
W dzisiejszych
czasach skuteczność
hamulców w rowerze,
tak ważna ze względów
bezpieczeństwa, nie
stanowi większego
problemu. Hamulce
typu V-brake są
powszechne w MTB,
turystyce, a nawet
w tanich rowerach
z hipermarketów.
Tarczówki stają się ich
groźną konkurencją.
W branży szosowej prosty
i skuteczny system dwóch osi
i długich ramion (dual pivot)
jest obowiązującym standardem
zarówno w ofercie Shimano
(SLR), jak i Campagnolo. Niegdyś,
na początku lat osiemdziesiątych
poszukiwano rozwiązań, które
poprawiałyby skuteczność hamulców, niejednokrotnie stosując skomplikowane mechanizmy.
Prezentowane zestawy szczęk to
robota konkurujących ze sobą liderów w produkcji wyczynowych
komponentów.
aerodynamiczna
zaślepka
DURA-ACE AX
O genezie grupy Dura-Ace AX pisaliśmy
w poprzednim numerze. Przypomnę tylko, że
na rynku pojawiła się w roku 1981. Zawarte w niej
hamulce cechowało niezwykłe rozwiązanie – w dolnej
części szczęk znajdowały się prowadnice, w które
wsuwano gumowe klocki, w przeciwieństwie do tradycyjnych, przykręcanych śrubami. Takie rozwiazanie
definitywnie uniemożliwiało przekrzywienie się klocka. W PRL-u szczęśliwych posiadaczy takich hamulców
było niewielu, bowiem jak każdy wyrób zza żelaznej
kurtyny były one trudno dostępne i bardzo drogie.
Tych nielicznych trapił problem natury podstawowej
– nieosiągalne klocki. Pamiętajmy, że były to lata
osiemdziesiąte, gdzie „dostanie” papieru toaletowego,
cukru, czy opony do „malucha” graniczyło z cudem.
Jak więc zdobyć klocek będący elementem najwyższej
klasy sprzętu wyczynowego. I na to znalazł się sposób.
Kolarz, któremu zużyły się klocki szedł do pobliskiego szaletu, z deski sedesowej wydłubywał gumowe
kostki, a następnie w domowym zaciszu przy pomocy
dostępnych narzędzi rzeźbił cały komplet (dla
odmiany śruby pod klucz imbusowy pozyskiwano
z siedzeń autobusów Ikarus). Ramiona poruszała
krzywka pociągana przez linkę – rozpierała ona
rolki znajdujące się na górnych końcach dźwigni
– szczęk, stąd też ten typ hamulców zwany był
rolkowymi (nie mylić z „kontrą”). Hamulce DuraAce AX były lubiane ze względu na dużą skuteczność,
a niektóre egzemplarze używane są przez zawodników
do dzisiaj.
zaczep linki
tu znajduje się rolka
tytanowe
ogniwa
krzywka
Croce d'Aune
WSPÓLNE CECHY
Hamulce Dura-Ace AX i Campagnolo Delta łączy zarówno
epoka, w której powstały, jak też
podobna budowa i kinematyka.
Charakteryzuje je ekskluzywny
design, aerodynamiczny kształt
i symetria. Podobnie wgląda
regulacja – położenie klocków
względem obręczy ustawiamy
przesuwając cały hamulec
w górę lub w dół. Umożliwiają to
owalne otwory w korpusie, przy
czym w Delcie dodatkowo można
ustawiać klocki. O wyczynowym
charakterze hamulców świadczy
niemożność stosowania grubszych
opon niż 24.
62
CAMPAGNOLO DELTA
We wczesnych latach osiemdziesiątych Campagnolo przegrywało batalię z Shimano
i Suntour’em. Wtedy też wprowadziło nową linię komponentów – grupa C-Record była
odpowiedzią na Dura-Ace AX i odbiciem zamiłowania Włochów do estetyki. C-Record publicznie
zaprezentowano w roku 1984. Zawarte w grupie hamulce Delta zawdzięczają swoją nazwę unikalnemu kształtowi pokryw osłaniających mechanizm – pantograf rozpierający ramiona szczęk.
Proporcje ogniw pantografu dobrano tak, aby maksymalnie wzmocnić siłę rozpierającą. Pantograf
wykonany był ze stopów tytanu – materiału bardzo wcześnie zastosowanego przez Campagnolo.
Zaczep linki wypadał tuż przy oponie, a zbyt długa linka mogła o nią ocierać – w Dura-Ace ten
problem nie występował. Siła hamowania i modulacja były wzorowe. Nie obeszło się jednak
bez kłopotów. Pierwszy rok produkcji nie wypadł najlepiej – zawodził zaczep linki, co mogło
spowodować przerwanie działania! Ponadto występowały problemy z regulacją. Hamulce typu
Delta doczekały się kilku wersji. Oprócz C-Record znalazły się też w innych grupach komponentów,
między innymi Croce d’Aune, której nazwa pochodzi od słynnej przełęczy w Dolomitach (zobacz
archeologię w bB 2/2003). W Croce d’Aune (prezentowanej na zdjęciach) pantograf jest uproszczony – dolne ogniwa się nie krzyżują ja w C-Record. Obecnie Delta to hamulce kultowe mające na
zachodzie fanatycznych zwolenników. Na specjalne zamówienie dostępne są nawet karbonowe pokrywy kryjące mechanizm
w miejsce aluminiowych.
W porównaniu ze
współczesnymi hamulcami typu „dual
pivot”, Delta wymaga nieco większej
siły potrzebnej do
zablokowania koła.
Są to hamulce ciężkie – masa szczęk
Delta wynosi 470
g (przód i tył). Dla
porównania DuraC-Record
Ace AX waży 350
g (przód i tył),
sworzeń łączący
a najnowszy
ramię szczęki
komplet Duraz pantografem
Ace 317 g.
sprężyny podobne
jak w Dura-Ace AX
zaczep linki
z gniazdem do klucza
3,5 mm
prowadnice
ułatwiające szybką
wymianę koła
wewnątrz
znajduje się
sprężyna spiralna
wsuwany
klocek
63
63