Arytmia - kiedy Twoje serce bije nierówno

lekarzonkolog.pl
Arytmia - kiedy Twoje serce bije nierówno
Zaburzenia rytmu serca spowodowane są przez nieprawidłowe wytwarzanie bodźców w
układzie rozrusznikowym lub zaburzone przewodzenie bodźców elektrycznych w obrębie
serca, czasami w patomechanizmie arytmii biorą udział obydwa mechanizmy.
Najczęstsze dolegliwości to :
tachykardia - przyspieszona akcja serca , u dorosłego powyżej 100 uderzeń serca na minutę,
bradykardia - zbyt wolna akcja serca,
migotanie i trzepotanie - bardzo szybkie, chaotyczne skurcze włókien mięśnia sercowego;
może dotyczyć samego przedsionka lub komory, akcja serca jest szybsza w migotaniu,
blok przewodzenia - kiedy jest zablokowane przewodzenie impulsu elektrycznego ,
skurcze dodatkowe (ekstrasystole) - skurcze wyzwalane przez pozazatokowe ogniska,
asystolia - brak akcji serca.
Praca serca jest ściśle skoordynowana, co wynika z połączeń między jego komórkami i pewnej
hierarchii komórek w obrębie mięśnia sercowego. Wyzwolenie skurczu zależy od specjalnego
układu zwanego bodźcotwórczo-przewodzącym. Składa się on z wyspecjalizowanych komórek (
komórek rozrusznikowych), cechujących się automatyzmem - w skrócie opisując zdolnością do
wyzwalania bodźców elektrycznych ( potencjału czynnościowego) oraz ich przewodzenia. Efektem
jest skurcz mięśnia sercowego. Takiej zdolności nie posiadają pozostałe komórki mięśnia
sercowego, ale mogą ja nabywać w warunkach patologicznych jak niedokrwienie czy uraz.
Układ ten składa się z :
© 2000-2017 Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone.
str. 1/5
lekarzonkolog.pl
-węzła zatokowo-przedsionkowego
-węzła przedsionkowo-komorowego
-pęczka Hisa
-włókien Punkinjego
W komórkach rozrusznikowych wskutek przepływu jonów (potasu, sodu, wapnia i chloru), dochodzi
do wytworzenia potencjału czynnościowego i bodźca pobudzającego do skurczu. Rytm nadawany
z tego układu jest przenoszony na inne komórki i dzięki wzajemnym połączeniom
międzykomórkowym.
Każdy z ośrodków układu bodźcotwórczo-przewodzącego posiada swój własny rytm. I tak węzeł
zatokowo-przedsionkowy nadaje częstość około 70-80 uderzeń na minutę u dorosłego; im niżej
położony ośrodek tym rzadziej wywołują pobudzenia. W prawidłowych warunkach najszybszy,
węzeł zatokowo-przedsionkowy jest ?naturalnym rozrusznikiem?. Pozostałe miejsca to tzw ?ukryte
rozruszniki? , które są tłumione przez docierający do nich szybszy rytm lub przejmują funkcję
naturalnego rozrusznika kiedy nie docierają do nich bodźce z wyższych ośrodków.
Drugim mechanizmem powstawania arytmii są zaburzenia przewodzenia, które mogą występować
wspólnie z zaburzonym wytwarzaniem bodźców.
Za zaburzenia przewodzenia odpowiedzialne są zwłóknienia ( np. po przebytym zawale lub
zapaleniu), niedokrwienie ( np. w miażdżycy tętnic wieńcowych ) lub wskutek działania niektórych
leków. W obrębie serca mogą występować także dodatkowe wiązki w układzie przewodzącym ,
która są jak droga na skróty omijająca poszczególne stacje.
W tym przypadku może dochodzić do wydłużenia czasu przejścia impulsu z węzła
zatokowo-przedsionkowego do niżej położonych ośrodków lub stopniowego wydłużania czasu
potrzebnego na dotarcie impulsu do kolejnych ośrodków i następowego cyklicznie powtarzającego
się całkowitego zablokowania.
Objawy są znane praktycznie każdemu jak: ?kołatanie serca? (przy szybkiej akcji serca),
?potykanie się serca? ( przy skurczach dodatkowych), gdyż w większość zdrowych miało lub
będzie mieć przygodną arytmię. Niepokojące objawy to
-zawroty głowy,
-uczucie oszołomienia, lęku
-duszność
-omdlenia
-ból, rozpieranie, ściskanie w klatce piersiowej
Najgroźniejszym powikłaniem arytmii są skutki wynikające z zaburzonego krążenia krwi w obrębie
ciała, co prowadzi do niedokrwienia, niedotlenienia organów - wstrząsu kardiogennego lub
zatrzymania akcji serca .
Krew nie wyrzucana na obwód w skutek ciężkiej arytmii zalega w naczyniach doprowadzających
krew do serca ? powoduje to m.in. obrzęk płuc i /lub obrzęki na obwodzie .W przypadku migotania
przedsionków występuje ryzyko powstawania skrzeplin w jamach serca. Oderwana skrzeplina,
drogą naczyń tętniczych może spowodować zator w obrębie mózgu ( udar mózgu), zator płuc czy
kończyn.
Osoby zdrowe wykazują dużą tolerancję w zakresie wahań częstości akcji serca, podczas gdy u
osoby z niewydolnością krążenia, miażdżycą tętnic ( w tym tętnic wieńcowych, czy mózgowych)
mają wcześnie poważne objawy wynikające z niedotlenienia organów) zaburzenia rytmu serca
mogą prowadzić do nasilenia istniejącej choroby kardiologicznej
(np. pojawiają się bóle wieńcowe).
© 2000-2017 Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone.
str. 2/5
lekarzonkolog.pl
Istnieją sytuacje kiedy arytmia nie jest niczym niepokojącym, częstość akcji serca zmienia się wraz
z wiekiem , aktywnością fizyczną faza oddychania:
Do fizjologicznego przyspieszenia akcji serca ( tachykardii) dochodzi podczas:
-wysiłku fizycznego,
-stresu i emocji ( pobudzenie układu współczulnego),
-podczas wdechu.
Bradykardia fizjologiczna występuje :
-u wytrenowanych sportowców ( w spoczynku),
-u osób starszych,
- w śnie,
-podczas trawienia ( pobudzenie układu przywspółczulnego),
-obniżenie temperatury,
-podczas wydechu.
"Zaburzenia rytmu stanowią jeden z najczęstszych
problemów medycznych. Mogą sporadycznie występować
u osób zdrowych lub być oznaką choroby kardiologicznej
bądź choroby pozasercowej."
Skurcze dodatkowe są spowodowane:
-emocje, stres,
-przemęczenie,
-używki ( alkohol, kofeina, nikotyna).
Patologiczne zaburzenia rytmu mogą być związane z chorobami lub stosowanymi lekami.
Do tachykardii prowadzą :
-gorączka ( wzrost temperatury o 1° C powoduje wzrost akcji serca o 10-12 uderzeń /min),
-nadczynność tarczycy,
-odwodnienie (za mała objętość krwi),
-anemia,
-niskie ciśnienie,
© 2000-2017 Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone.
str. 3/5
lekarzonkolog.pl
-używki.
Analogicznie patologiczna bradykardia może być spowodowana czynnikami farmakologicznymi jak
i chorobowymi:
-niedoczynność tarczycy,
-wzrost ciśnienia wewnątrzczaszkowego,
-choroba węzła zatokowo-przedsionkowego,
-leki tzw, ?-blokery ( używane w terapii m.in. nadciśnienia tętniczego lub niektórych chorobach
serca) i glikozydy naparstnicy.
Natomiast dodatkowe skurcze mogą być skutkiem:
-niedoboru potasu -uwaga!! O uzupełnieniu niedoboru musi zadecydować lekarz!!,
-leki antyrytmiczne (źle dobrane lub zażyte w niewłaściwej dawce),
-leki przeciwdepresyjne,
-nadczynność tarczycy.
Podstawowym badaniem jest EKG (elektrokardiografia),która pozwala na ocenę akcji serca oraz jej
miarowość, ewentualnie występowanie skurczów dodatkowych czy bloków przewodzenia.
Pierwsza rzeczą na, którą zwraca się patrząc na ekg to pochodzenie rytmu, prawidłowo powinien
on być nadawany z węzła zatokowo-przedsionkowego.
Arytmie nie zawsze są stale, mogą pojawiać kilka razy na dobę lub nawet raz na kilka dni. Do
oceny niestałych zaburzeń rytmu wykorzystywane jest badanie holterowskie ( popularnie nazywane
holterem), pozwalające na całodobowe monitorowanie i uchwycenie nieprawidłowości.
Kolejnym badaniem w rzadko pojawiających się zaburzeń jest ekg na zadanie oraz zapis ekg przez
telefon - zaburzenia można obserwować tuż po pojawieniu się niepokojących dolegliwości (
arytmia, tachykardia, ból w klatce).
Jeżeli zaburzenia rytmu pojawiają się w czasie aktywności fizycznej celu wykonuje się próby
wysiłkowe, które obrazują stan układu krążenia podczas wysiłku. Badanie takie stosuje się tez do
oceny skuteczności leczenia tego typu zaburzeń.
Do badań diagnostycznych należy test pionizacyjny stosowany często w diagnostyce omdleń - w
czasie badania monitoruje się akcje serca, zapis ekg oraz ciśnienie tętnicze krwi kiedy pacjent leży
oraz w trakcie nagłej pionizacji.
W diagnostyce zaburzeń rytmu wykorzystywane są także metody inwazyjne - jak badanie
elektrofizjologiczne pozwalające na określenie miejsca generującego nieprawidłowy rytm lub
dodatkowe skurcze. Polega na umieszczenie w obrębie serca i zapisuje się elektrogramy z różnych
punktów. Całość odbywa się najczęściej w znieczuleniu ogólnym.
Innym badaniem, względnie nieinwazyjnym, jest przezprzełykowa stymulacja lewego przedsionka.
Umożliwia ocenę przewodzenia impulsów pomiędzy przedsionkami a komorami, ocenę
?naturalnego rozrusznika?, pozwala także na wywołanie arytmii i dokładne rozpoznanie zaburzeń .
Badanie echokardiograficzne (popularnie nazywane echo) używane jest w diagnostyce chorób
organicznych serca, które mogą być przyczyną zaburzeń rytmu, służy także do sprawdzenia czy w
obrębie jam serca występują skrzepliny.
Dobór leczenia zaburzeń rytmu zależy od mechanizmów odpowiadających za arytmię.
Pierwszym wyborem jest leczenie farmakologiczne .
Celem jest modyfikacja potencjału czynnościowego, zmiana przewodzenia impulsu (odpowiednio
przyspieszenia w bradykardii i odwrotnie w tachykardii), poprzez wpływ na kanały jonowe i układy
transportujące.
© 2000-2017 Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone.
str. 4/5
lekarzonkolog.pl
Drugim sposobem leczenia bradykardii są rozruszniki, które pobudzają serce stałymi bodźcami o
większej częstości (zgodnie z zasadą tłumienia przez szybsze źródło rytmu) . Rozruszniki można
wszczepiać czasowo lub na stale.
Alternatywą w pewnych rodzajach tachykardii jest kardiowersja - zastosowanie w znieczuleniu
ogólnym krótkotrwałego prądu o dużym napięciu. Zabieg taki prowadzi do przywrócenia
prawidłowego rytmu pochodzącego z naturalnego rozrusznika.
Jeżeli farmakoterapia oraz mniej inwazyjne metody zawodzą, można chirurgicznie zlikwidować
patologiczną tkankę.
© 2000-2017 Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone.
str. 5/5