12. zarządzanie środowiskiem

Transkrypt

„Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Trzebinia na lata 2010 - 2013 wraz
z przeprowadzeniem oceny strategicznej oddziaływania programu ochrony środowiska”
12.
ZARZĄDZANIE ŚRODOWISKIEM
12.1. Instrumenty zarządzania środowiskiem
Polityka ekologiczna na szczeblu regionalnym i lokalnym jest realizowana za pomocą
instrumentów: prawnych, finansowych i społecznych.
Instrumenty prawne
Do instrumentów prawnych należą:
 pozwolenia na wprowadzanie do środowiska substancji lub energii,
 pozwolenia na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza oraz przyjmowanie
zgłoszeń instalacji nie wymagających pozwoleń,
 pozwolenia na wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi,
 pozwolenia na wytwarzanie odpadów, zatwierdzanie programów gospodarki
odpadami niebezpiecznymi,
 zezwolenia na odzysk, unieszkodliwianie, zbieranie i transport odpadów,
 pozwolenia na emitowanie hałasu do środowiska,
 pozwolenia na emitowanie pól elektromagnetycznych,
 pozwolenia wodno-prawne,
 pozwolenia zintegrowane,
 koncesje geologiczne wydawane na rozpoznanie i eksploatację surowców
mineralnych,
 procedury oceny oddziaływania na środowisko przedsięwzięć mogących znacząco
oddziaływać na środowisko.
Poprzez system pozwoleń można bezpośrednio wpływać na ochronę środowiska realizowaną
w zakładach przemysłowych. Szczególnym instrumentem prawnym jest pomiar stanu
środowiska określany jako monitoring. Prowadzony on jest zarówno jako badania jakości
środowiska, jak też w odniesieniu do ilości i jakości zasobów środowiskowych. Monitoring
był zwykle zaliczany do instrumentów informacyjnych, jako bardzo ważna podstawa analiz,
ocen czy decyzji. Obecnie, wprowadzenie badań monitoringowych jako obowiązujących
przez zapisy w niektórych aktach prawnych czynią je instrumentem o znaczeniu prawnym.
Instrumenty finansowe
Do instrumentów finansowych należą:
 opłaty za korzystanie ze środowiska (są ponoszone za: wprowadzanie gazów lub
pyłów do powietrza, wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi, pobór wód,
składowanie odpadów),
 administracyjne kary pieniężne,
 odpowiedzialność cywilna, karna i administracyjna,
 kredyty i dotacje z funduszy ochrony środowiska,
 opłaty eksploatacyjne za pozyskiwanie kopalin.
Instrumenty społeczne
Wśród instrumentów społecznych jako główny wyróżnić należy zarządzanie. Ważnym
elementem skutecznego zarządzania realizującego zasady zrównoważonego rozwoju są
uzgodnienia i usprawnienia instytucjonalne. Dla kształtowania świadomości ekologicznej
społeczeństwa oraz przyjaznych dla środowiska nawyków i codziennych postaw, czyli
szeroko rozumianej edukacji ekologicznej, podejmowane są różnorodne działania. Edukacja,
informacja oraz komunikacja są ze sobą ściśle powiązane, bowiem dobra i właściwa
149
informacja potęguje proces edukacji. Rzetelna informacja o stanie środowiska i działaniach na
rzecz jego ochrony, a także umiejętność porozumiewania się ze społeczeństwem są niezbędne
dla sukcesu realizowanej edukacji ekologicznej.
Mieszkańcy gminy powinni być informowani o podejmowanych zadaniach poprzez prasę,
biuletyny, czy też poprzez środki pośrednie, takie jak pozarządowe organizacje ekologiczne.
12.2. Monitoring
Monitoring jest podstawą oceny efektywności wdrażania polityki środowiskowej, a
także dostarcza informacji, w oparciu o które można ocenić, czy stan środowiska ulega
polepszeniu czy pogorszeniu.
Rozróżniamy dwa rodzaje monitoringu:
 monitoring jakości środowiska,
 monitoring polityki środowiskowej.
12.2.1. Monitoring jakości środowiska
Monitoring środowiska może być traktowany jako system kontroli stanu środowiska,
dostarczający informacje o efektach wszystkich działań na rzecz ochrony środowiska. Jest
narzędziem wspomagającym prawne, finansowe i społeczne instrumenty zarządzania
środowiskiem.
Badanie stanu środowiska realizowane jest w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska,
koordynowanego przez jednostki Inspekcji Ochrony Środowiska. Badanie to jest systemem
pozyskiwania, gromadzenia, przetwarzania i udostępniania informacji o środowisku
pozwalającym na ocenę prawidłowości realizowanej polityki ekologicznej. Należy tutaj
wymienić następujące segmenty podlegające ocenie:
 monitoring wód powierzchniowych,
 monitoring wód podziemnych,
 monitoring zbiorników zaporowych,
 monitoring wody pitnej,
 monitoring jakości powietrza,
 monitoring gleb,
 monitoring hałasu.
12.2.2. Monitoring polityki środowiskowej
Gmina Trzebinia jest pierwszą jednostką samorządu terytorialnego w Polsce, która uzyskała
prestiżowy certyfikat Systemu Ekozarządzania i Audytu (EMAS). System ten wdrożony
został w Wydziale Gospodarki Komunalnej Ochrony Środowiska Rolnictwa i Leśnictwa
Urzędu Miasta w Trzebini, który od 14 lutego 2008 r., czyli od momentu wpisania przez
Ministra Środowiska do krajowego rejestru organizacji zarejestrowanych w systemie
Ekozarządzania i Audytu, może posługiwać się wyróżniającym je logo EMAS. Wydział
Gospodarki Komunalnej Ochrony Środowiska Rolnictwa i Leśnictwa został wpisany przez
Ministra Środowiska do krajowego rejestru organizacji zarejestrowanych w systemie EMAS,
pod numerem PL 2.12-001-9.
Wspólnotowy System Ekozarządzania i Audytu EMAS jest unijnym instrumentem
wprowadzonym w życie przez Parlament Europejski i Radę Europy, którego celem jest
zachęcenie różnych organizacji, w tym jednostek samorządu terytorialnego, do ciągłego
doskonalenia efektów swojej działalności środowiskowej. System EMAS służy do
150
efektywnego zarządzania aspektami środowiskowymi organizacji w celu zmniejszenia jej
szkodliwego oddziaływania na środowisko i spełniania wszelkich wymagań prawnych.
Przystąpienie do sytemu stanowi wejście do „elitarnego klubu" tych organizacji, które traktują
aspekty środowiskowe na równi z innymi elementami prowadzonej działalności oraz w
sposób ciągły dążą do minimalizacji swojego negatywnego oddziaływania na środowisko.
Kluczową cechą EMAS jest przekazywanie społeczeństwu informacji na temat
środowiskowych wpływów za pośrednictwem opracowanej Deklaracji Środowiskowej.
Na stronie internetowej Urzędu Miasta Trzebinia znajdują się Deklaracje Środowiskowe za
następujące lata:2006, 2007 i 2008. Kolejna aktualizacja Deklaracji Środowiskowej zostanie
przedstawiona w maju 2010 r., zawierające dane za 2009 r.
„Deklaracja Środowiskowa za rok 2008” dotyczy działań Wydziału Gospodarki Komunalnej
Ochrony Środowiska Rolnictwa i Leśnictwa Urzędu Miasta w Trzebini w okresie styczeńgrudzień 2008 r., a także planowanych zadań do realizacji w 2009 r.
EMAS w gminie Trzebinia obejmuje nadzór nad następującymi aspektami podejmowanych
działań:
 wytwarzanie odpadów,
 wytwarzanie ścieków,
 zużycie surowców naturalnych,
 emisja CO2 do atmosfery,
 decyzje planistyczne i administracyjne,
 zagrożenie powstawania poważnych awarii środowiskowych.
W „Deklaracji Środowiskowej za 2008 r.” przedstawiono stopień realizacji zaplanowanych
celów odnoszących się do aspektów bezpośrednich (tj. wytwarzanie odpadów i zużycie
surowców naturalnych) oraz aspektów pośrednich (wytwarzanie odpadów, wytwarzanie
ścieków, zużycie surowców naturalnych, emisja CO2 do atmosfery, decyzje planistyczne i
administracyjne oraz zagrożenie powstawania poważnych awarii środowiskowych) na 2008 r.
oraz sformułowano cele na 2009 r.
Najważniejszym wskaźnikiem osiągnięć gminy jest monitorowanie stopnia realizacji zadań.
W związku z tym oprócz realizowanego systemu EMAS proponuje się przeprowadzenie
monitoringu realizacji Programu Ochrony Środowiska, który należy przeprowadzać co 2 lata.
Wyniki oceny, rozbieżności pomiędzy celami i analiza przyczyn tych rozbieżności będą
stanowiły wkład do opracowania następnej aktualizacji Programu Ochrony Środowiska.
Monitoring realizacji Programu Ochrony Środowiska
Zmiany wartości wskaźników charakteryzujących elementy środowiska będą wymiernym
efektem postępu w realizacji programu.
Wskaźniki monitoringu Programu Ochrony Środowiska dla gminy Trzebinia wraz z
miernikami ich realizacji zestawiono w tabeli 12-1.
151
Tabela 12-1 Wskaźniki monitoringu Programu Ochrony Środowiska dla gminy
Trzebinia wraz z miernikami ich realizacji
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Mierniki
Zmniejszenie ładunków zanieczyszczeń wprowadzanych do wód
powierzchniowych:
 jakość wód powierzchniowych,
 długość nowych odcinków kanalizacji,
 % ludności gminy obsługiwany przez kanalizację,
 % ludności gminy obsługiwany przez oczyszczalnie
ścieków,
 ilość nowych oczyszczalni przydomowych,
 ilość dofinansowanych przydomowych oczyszczalni
ścieków,
podziemnych:
 jakość wód podziemnych,
Wzrost jakości wody pitnej:
 % ludności gminy objętych zbiorowym zaopatrzeniem
w wodę,
 długość zmodernizowanych odcinków sieci
wodociągowej,
 ilość zużywanej wody na 1 mieszkańca/rok,
 ilość zużytej wody na cele przemysłowe,
Zmniejszenie ładunków wprowadzanych do powietrza:
 średnioroczne wskaźniki zanieczyszczenia powietrza
(SO2, NO2, PM10),
 ilość energii wytworzonej ze źródeł odnawialnych,
 wielkość emisji zanieczyszczeń pyłowych i gazowych
do powietrza z zakładów,
 ilość obiektów gminnych poddanych
termomodernizacji,
 ilość dofinansowanych inwestycji (zmiana ogrzewania),
Wzrost jakości ziemi i gleb:
 zmniejszenie stopnia zanieczyszczenia gleb metalami
m.in. ciężkimi: Cd, Zn, Pb, Ni, Cu, S,
 powierzchnia terów przeznaczonych do rekultywacji,
Zmniejszenie hałasu emitowanego do środowiska:
 długość ekranów dźwiękochłonnych,
 punkty monitoringu hałasu,
Ochrona przyrody:
 udział terenów zieleni publicznej (urządzonej, bez
lasów komunalnych) w stosunku do całkowitej
7.
powierzchni miasta,
 wskaźnik lesistości gminy,
Zmniejszenie promieniowania niejonizujacego emitowanego do
8. środowiska:
 pomiary promieniowania niejonizujacego,
Zwiększenie świadomości ekologicznej społeczeństwa:
 ilość szkoleń, odczytów, prelekcji,
9.
 ilość akcji zorganizowanych dla ochrony środowiska,
 ilość instytucji biorących udział w organizowanych
akcjach (szkoły, domy kultury, itp.),
Wielkość nakładów na ochronę środowiska,
10.
Wielkość nakładów na ochronę środowiska na 1 mieszkańca.
11. Wielkość nakładów na edukacje ekologiczną
152
Źródło informacji
RPWiK w Chrzanowie
WIOŚ w Krakowie
WIOŚ w Krakowie
RPWiK w Chrzanowie
WIOŚ w Krakowie
Urząd Statystyczny
WIOŚ w Krakowie
Burmistrz Miasta Trzebinia
Właściciele obiektów
WIOŚ w Krakowie
Zarządcy dróg
Nadleśnictwo Chrzanów
WIOŚ w Krakowie
W tabeli 12-2 przedstawiono zestaw wskaźników charakteryzujących poszczególne elementy
środowiska wraz z jednostkami odpowiedzialnymi za ich kontrolę.
Tabela 12-2 Wskaźniki charakteryzujące elementy środowiska
Mierniki
Jednostka monitorująca
WSKAŹNIKI STANU ŚRODOWISKA
powierzchniowych:
 poziom zanieczyszczeń fizyko – chemicznych i
bakteriologicznych,
 długość
nowych
odcinków
kanalizacji
wraz
z
oczyszczalniami ścieków,
 ilość nowych oczyszczalni przydomowych,
podziemnych:
 wybrane wskaźniki zanieczyszczeń chemicznych i
bakteriologicznych (związki azotu, metale ciężkie),
Wzrost jakości wody pitnej:
 badania zawartość azotanów,
 długość zmodernizowanych odcinków sieci wodociągowej,

WIOŚ w Krakowie



Burmistrz Miasta Trzebinia,
RPWiK w Chrzanowie


Państwowy Instytut Geologiczny
Stacja sanitarno –
epidemiologiczna (SANEPID)


SANEPID
RPWiK w Chrzanowie
Zmniejszenie ładunków wprowadzanych do powietrza:
 wskaźniki zanieczyszczenia powietrza (PM10, SO2, NO2),
 program ograniczenia niskiej emisji,
 ilość energii wytworzonej ze źródeł odnawialnych,
 ilość obiektów poddanych termomodernizacji,




WIOŚ
Wzrost jakości ziemi i gleb:
 badanie stopnia zanieczyszczenia gleb


Starosta Powiatu
Chrzanowskiego,
WIOŚ w Krakowie


Właściciele obiektów
WIOŚ w Krakowie

Wojewódzka Komisja Ochrony
Przyrody,
Nadleśnictwo
Zmniejszenie hałasu emitowanego do środowiska:
 długość ekranów dźwiękochłonnych,
 punkty monitoringu hałasu,
Ochrona przyrody:
 pielęgnacja i utrzymanie obszarów przyrodniczo cennych,
 poprawa zdrowotności lasów,

Zmniejszenie promieniowania niejonizujacego emitowanego do
środowiska:
 pomiary promieniowania niejonizujacego,
 WIOŚ w Krakowie
WSKAŹNIKI SPOŁECZNO – EKONOMICZNE
Ceny usług komunalnych (wody, ścieków, odpadów),
 Przedsiębiorstwa Komunalne,
 Burmistrz Miasta Trzebinia
Zwiększenie świadomości ekologicznej społeczeństwa:
 ilość szkoleń, odczytów, prelekcji,
 ilość akcji zorganizowanych dla ochrony środowiska
naturalnego,
Wielkość nakładów na ochronę środowiska.
153
12.3. Struktura zarządzania środowiskiem
Zarządzanie środowiskiem odbywa się na poziomach wojewódzkim, powiatowym oraz
gminnym i obejmuje działania podejmowane odpowiednio w skali województwa, powiatu i
gminy. Działania na rzecz środowiska podejmowane są także przez podmioty gospodarcze
korzystające ze środowiska, które kierują się głównie efektami ekonomicznymi i zasadami
konkurencji rynkowej, ale także głosami opinii społecznej. Na tym szczeblu zarządzanie
środowiskiem odbywa się poprzez:
 dotrzymywanie wymagań zawartych w pozwoleniach emisyjnych,
 porządkowanie i modernizację technologii,
 eliminowanie technologii uciążliwych dla środowiska,
 instalowanie urządzeń ochrony środowiska,
 stałą kontrolę emisji zanieczyszczeń.
Instytucje działające w ramach administracji rządowej i samorządowej odpowiedzialne
za wykonywanie i egzekwowanie przepisów prawa mają na celu zapobieganie
zanieczyszczeniu środowiska przez:
 racjonalne planowanie przestrzenne,
 kontrolowanie gospodarczego korzystania ze środowiska,
 porządkowanie
działalności
związanej
z
gospodarczym
korzystaniem
ze środowiska,
 instalowanie urządzeń ochrony środowiska.
12.4. Główne działania w ramach zarządzania środowiskiem
Najważniejsze działania w ramach zarządzania środowiskiem dotyczą następujących
zagadnień:
 wdrażania "Programu Ochrony Środowiska" – koordynacja wdrażania Programu,
weryfikacja celów i ich realizacji, ocena wdrożenia celów, współpraca z różnymi
jednostkami,
 edukacji i komunikacji ze społeczeństwem oraz systemu informacji o środowisku –
rozwój różnorodnych form edukacji ekologicznej, większy stopień wykorzystania
mediów w celu informowania społeczeństwa o planowanych działaniach z zakresu
ochrony środowiska, w tym realizacji programu, wydawanie ulotek i broszur
informacyjnych itp.,
 systemów zarządzania środowiskiem – stymulowanie zakładów oraz instytucji
wdrażających system zarządzania środowiskiem,
 monitoringu stanu środowiska – monitoringu wód powierzchniowych
i podziemnych, monitoringu powietrza oraz kontroli narażenia mieszkańców na skutki
zanieczyszczenia powietrza, badań monitoringowych gleb.
154
12.5.
Zarządzanie Programem Ochrony Środowiska
Zgodnie z zarządzeniem Nr 0151/50/2007 Burmistrza Miasta Trzebini
z dn. 22 lutego 2007 r. w sprawie realizacji uchwały Nr XLI/601/IV/2005 Rady Miasta
Trzebini z dn. 2 grudnia 2005 r. w sprawie uchwalenia Programu Ochrony Środowiska dla
Gminy Trzebinia na Kierownika Programu powołano panią Krystynę Barbarę Siemek –
zastępcę Burmistrza Miasta.
Do zakresu odpowiedzialności Kierownika Programu należy zarządzanie programem,
tj. koordynacja prac, monitorowanie realizacji programu, uruchamianie działań korygujących,
przygotowanie rocznego sprawozdania zbiorczego oraz przedstawianie raportów Radzie
Miasta.
Kierownik programu zarządza programem przy współpracy z Naczelnikami wydziałów
merytorycznych, odpowiedzialnych za realizację zadań zawartych w Programie Ochrony
Środowiska.
Do zakresu odpowiedzialności Naczelników należy nadzór nad realizacją zadań zawartych w
Programie Ochrony Środowiska, sporządzanie sprawozdań z jego wykonania i przekazywanie
raportów Kierownikowi Programu.
Wykonanie niniejszego zarządzenia powierzono Naczelnikowi Wydziału Gospodarki
Komunalnej, Ochrony Środowiska, Rolnictwa i Leśnictwa.
Tekst niniejszego zarządzenia zamieszczono w załączniku 12-1.
12.6. Struktura finansowania Programu Ochrony Środowiska
Wdrażanie niniejszego Programu Ochrony Środowiska będzie możliwe między
innymi dzięki stworzeniu sprawnego systemu finansowania ochrony środowiska.
Podstawowymi źródłami finansowania działań proekologicznych są: fundusze ekologiczne,
fundacje i programy pomocowe, własne środki inwestorów, budżet miasta i budżet państwa.
Do najważniejszych z nich należą:
 Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej,
 Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej,
 Środki Pomocowe Unii Europejskiej,
 Budżet Państwa,
 Budżet Wojewódzki (rządowy i samorządowy),
 Budżet Powiatu/Miasta/Gminy,
 Budżet WIOŚ,
 Budżet RZGW,
 Budżety Zarządców Dróg,
 Budżety właścicieli obiektów i terenów.
155

12. zarządzanie środowiskiem

Transkrypt

Podobne dokumenty

Trzebinia, dnia 17 stycznia 2008 roku

ENT_Ogłoszenie_maszynista pojazdów trakcyjnych

Oferta sprzedaży - Lokomotywa ST43(2394)

Wydruk oferty PDF - PÓŁNOC Nieruchomości

Kto gościł na targach?