Pobierz

OID (263) 8/2013
RIMERELOZA - NOWE ZAGROŻENIE
W CHOWIE GĘSI
Rimereloza, zwana inaczej posoczniczą wysiękową kaczek, jest chorobą występującą głównie u drobiu wodnego. Wywołuje ją bakteria
Riemerella anatipestifer - drobnoustrój szeroko rozpowszechniony na całym świecie, powodujący znaczne upadki w stadzie, a także słabe
przyrosty wagowe i duże straty ekonomiczne.
Zakażenia dotyczą najczęściej młodych gąsiąt,
kacząt i indycząt (między 1. a 8. tygodniem życia), w mniejszym stopniu zachorowania występują u kurcząt, bażantów, przepiórek oraz
ptactwa dzikiego.
Do infekcji dochodzi najczęściej drogą poziomą, przez układ oddechowy, rzadziej przez
uszkodzoną skórę. Istnieje możliwość transferu
patogenu drogą pionową - tj. z nioski na pisklę.
Bakterie mogą być także przenoszone przez ektopasożyty, głównie komary, na co wskazuje sezonowość występowania rimerelozy.
Okres inkubacji choroby, czyli czas jaki upływa między zakażeniem a wystąpieniem objawów, wynosi 2-5 dni. Początkowo u zarażonych ptaków obserwuje się śluzowo-ropny wysięk z otworów nosowych i worków spojówkowych, wilgotny kaszel, duszności, kichanie
oraz zielonkawe, biegunkowe odchody. W miarę rozwoju choroby do wymienionych symptomów dołącza osłabienie kondycji, a także objawy nerwowe w postaci skrętów szyi, kręczu
głowy i zaburzenia równowagi. Rimereloza
prowadzi do obrzęku i zapalenia stawów, a w
przewlekłym przebiegu również do zapalenia
skóry i podeszwy.
Pierwsze upadki rozpoczynają się po upływie
24-48 godzin od zakażenia, następnie nasilają się osiągając swój szczyt między 72-96 godziną. Śmiertelność stada zarażonego R. anatipestifer zależy od czynników wikłających cho14
robę, współwystępujących zakażeń, warunków zootechnicznych w jakich utrzymywane
są ptaki, a także szybkość jaką w podjęciu leczenia wykaże się ich właściciel. Badania laboratoryjne, prowadzone przez Sarvera na kaczkach dowiodły, że liczba upadków w stadzie
może zależeć od drogi jaką zarazki dostaną się
do organizmu zwierzęcia. Wśród ptaków zarażanych eksperymentalnie najwyższy procentowy wskaźnik upadków wystąpił po podaniu
podskórnym (91%) i dożylnym (82%), znacznie
niższy natomiast w przypadku zaaplikowania
dawki patogenów donosowo (18%) lub doustnie (9%). Wszystkie te czynniki sprawiają, że
śmiertelność drobiu podczas rimerelozy oscyluje w dość szerokim zakresie i wynosi od 5 do
50% stada. W stadach nieleczonych może jednak sięgać nawet 90%.
W zakażonym organizmie ptaka, wraz
z rozwojem choroby następują, zaostrzające
się zmiany anatomo-patologiczne. Włóknikowo-wysiękowe zapalenie błon surowicznych
atakuje szczególnie worek osierdziowy, worki powietrzne oraz torebkę wątrobową. U chorujących zwierząt można zaobserwować śluzowo-ropny wysięk z zatok nosowych. Występuje
u nich również zapalenie stawów z nadżerkami
na chrząstkach stawowych. Śledziona i wątroba
ulegają nawet pięciokrotnemu powiększeniu,
zaś na powierzchni pierwszego z wymienionych narządów występują dodatkowo martwicze zmiany. W przewlekłej postaci rimerelozy
zmiany mogą wystąpić w ośrodkowym układzie nerwowym, na skórze, a także w stawach.
Postępowanie w przypadku wybuchu choroby polega na podaniu antybiotyku, najlepiej
po wcześniejszym wykonaniu antybiogramu.
Riemerella anatipestifer często tworzy odpor-
OID (263) 8/2013
ność na „standardowe” antybiotyki, przez co
szybko staje się na nie niewrażliwa. W przypadku ostrej postaci choroby najskuteczniejszym sposobem minimalizacji śmiertelności
jest podanie leków w formie iniekcyjnej. Przeprowadzona kuracja powinna zostać powtórzona po upływie 3-4 tygodni od zakończenia
leczenia, ponieważ choroba charakteryzuje się
tendencją do nawrotów. Ważnym aspektem leczenia jest poprawa warunków zoohigienicznych, które mogły stać się przyczyną zakażenia oraz bieżąca dezynfekcja, która uniemożliwi roznoszenie się zarazków. Wspomniane zabiegi higieniczne są również kluczowe w profilaktyce zachorowań. Do ich ograniczenia może
przyczynić się również odpowiednia wentylacja, kontrola zagęszczenia ptaków oraz ochrona stada przed niekorzystnymi warunkami klimatycznymi. Najskuteczniejszym sposobem
16
zapobiegania zakażeniu jest jednak immunoprofilaktyka, polegająca na podawaniu szczepionek żywych inaktywowanych, bądź autoszczepionek. Zalecane jest dwukrotne szczepienie ptaków w odstępie 3-4 tygodni.
W związku z możliwą transmisją pionową bakterii koniecznie należy badać bakteriologicznie
pisklęta jednodniowe. Umożliwi to ocenę jakości gąsiąt i ewentualną szybszą interwencję
lekarską.
Lek. wet. Katarzyna Lipczyńska- Olczyk
Specjalista Chorób Drobiu i Ptaków Ozdobnych
lek. wet. Tomasz Lipczyński
Biuletyn ISPG "Gęś Stowarzyszona"