PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY MNIÓW NA
Transkrypt
PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY MNIÓW NA
Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Mniów na lata 2004-06 i 2007-2013 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY MNIÓW NA LATA 2004-2006 i 2007-2013 1/61 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Mniów na lata 2004-06 i 2007-2013 Lista osób biorących udział w opracowaniu i pracach dotyczących budowy Planu Rozwoju Lokalnego gminy Mniów Leonard Świerczyński – Wójt Gminy Czesław Pytel – Zastępca Wójta Gminy Teresa Spera – Skarbnik Gminy Alicja Kołodziej – Kierownik referatu budownictwa, inwestycji i gospodarki przestrzennej Stanisław Stefańczyk - Kierownik referatu gospodarki komunalnej i ochrony środowiska Rafał Bednarczyk – Samodzielne stanowisko ds rozwoju gospodarczego i integracji z Unią Europejską Zbigniew Krakowiak – Koordynator Gminnego Centrum Informacji 2/61 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Mniów na lata 2004-06 i 2007-2013 1. WSTĘP Obszar realizacji Planu Rozwoju Lokalnego obejmuje swoim zasięgiem teren Gminy Mniów a czas realizacji zostaje uzależniony od okresów programowania funduszy strukturalnych Unii Europejskiej oraz Narodowego Planu Rozwoju. Plan niniejszy został stworzony metodą indukcyjną na podstawie Strategii Rozwoju Gminy Mniów Zagospodarowania oraz na podstawie Przestrzennego Studium Gminy Mniów Uwarunkowań oraz innych i Kierunków dokumentów planistycznych. Kluczowym elementem w przygotowaniu Planu Rozwoju Lokalnego jest planowanie, ale o sukcesie realizacji planu decyduje sposób jego wdrożenia. Ponieważ większość problemów związanych z realizacją planów rozwojowych samorządów wynika najczęściej z niezbyt precyzyjnego zdefiniowania celów i zadań, jakie mają zostać wykonane, dlatego w przedstawionym dokumencie starano się stworzyć jak najbardziej przejrzysty schemat programów i projektów realizacyjnych, ułatwiający zrozumienie ich zasadności. Duży nacisk położono na opisanie celów, programów i poszczególnych projektów, które wynikają bezpośrednio z przyjętych strategicznych kierunków rozwoju gminy. Geneza Planu Rozwoju Lokalnego Gminy Mniów W związku z przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej przed jednostkami samorządu terytorialnego otwierają się nowe ogromne możliwości uzyskania dofinansowania realizowanych działań ze środków funduszy strukturalnych. Zamiarem władz Gminy Mniów jest aktywne korzystanie z tych możliwości. Gmina Mniów jako jedna z niewielu w województwie Świętokrzyskim, która posiada aktualną Strategię Rozwoju i opracowany na jej podstawie Plan Rozwoju Lokalnego, czyli dokumenty niezbędnego do ubiegania się o środki pomocowe z funduszy strukturalnych UE, a jednocześnie stanowiący istotny instrument zarządzania strategicznego gminą. 3/61 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Mniów na lata 2004-06 i 2007-2013 2. AKTUALNA SYTUACJA SPOŁECZNO-GOSPODARCZA NA OBSZARZE OBJĘTYM WDRAŻANIEM PLANU. 2.1. ANALIZA 2.1.1.Położenie, powierzchnia, ludność Gmina Mniów położona jest w północno-zachodniej części województwa świętokrzyskiego i należy do powiatu kieleckiego-ziemskiego. Miejscowość gminna usytuowana jest przy drodze krajowej nr 74 w odległości 23 kilometrów od Kielc. Obszar gminy leży w obrębie Płaskowyżu Suchedniowskiego i mezoregionu Gór Świętokrzyskich (Wzgórza Oblęgorsko-Tumlińskie), wchodzących w skład makroregionu Wyżyny Kielecko-Sandomierskiej. Gmina zajmuje powierzchnię 95 km kw. (9.521,27 ha) co stanowi 0,81 % obszaru województwa i graniczy z gminami: Miedziana Góra, Strawczyn, Zagnańsk, Łopuszno (powiat kielecki), Radoszyce, Stąporków i Smyków (powiat konecki). Obejmuje swym zasięgiem 21 sołectw: Baran, Borki, Cierchy, Gliniany Las, Grzymałków, Lisie Jamy, Malmurzyn, Mniów, Mokry Bór, Pałęgi, Pępice, Pieradła, Przełom, Rogowice, Serbinów, Skoki, Straszów, Węgrzynów, Wólka Kłucka, Zaborowice, Zachybie. Gminę zamieszkuje 9 367 osób (stan na 31 grudnia 2003 r.). Na 1 km przypada średnio 98,6 osób, w powiecie kieleckim ziemskim zaś 87,1 osób, a średnio w województwie 113,3 osób. 2.1.2. Środowisko przyrodnicze Gmina Mniów charakteryzuje się średnią lesistością (2780 ha co daje 23,5% powierzchni) oraz dużą zasobnością w kopaliny mineralne do budownictwa i przetwórstwa przemysłowego (iły ceramiczne). Na obszarze gminy nie ma bogatych zasobów wód powierzchniowych, tylko małe rzeki należące do zlewni Czarna Konecka i Nida. Gminę Mniów cechuje dosyć silne zróżnicowanie wysokości terenu, wynikające ze 4/61 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Mniów na lata 2004-06 i 2007-2013 złożonych procesów geologicznych całego rejonu, sięgające 145 m. Południowe granice gminy przebiegające poprzez Wzgórza Oblęgorsko-Tumlińskie sięgają wysokości 448,8 m npm zaś północne część ok. 300 m npm. Na terytorium gminy dominują gleby piaszczyste o bardzo niskiej jakości. W większości obszaru gminy są to gleby zaliczane do V klasy bonitacyjnej. Tworzą one tzw. kompleks żytni słaby, pastewny oraz kompleks użytków zielonych. Jedynie ok. 30 % gleb można uznać za opłacalne do produkcji rolniczej. Tworzą je kompleksy zaliczane do klas od I do IVb. Według regionalizacji glebowo-rolniczej opracowanej przez Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach obszar gminy tworzą następujące kompleksy glebowe: ➢ kompleks pszenny dobry – niewielkie znaczenie ze względu na swoją wielkość i rozproszenie (2,49 ha - 0,04% powierzchni), ➢ kompleks pszenny-wadliwy – obszar ok 64 ha w rejonie wsi Pępice. Gleby te jednak są zagrożone procesami erozyjnymi ze względu na ukształtowanie terenu, ➢ kompleks żytni bardzo dobry – tworzą gleby IIIb i IVa wytworzone z piasków gliniastych, zalegające na zwięzłym podłożu, ➢ kompleks żytni dobry (IVa i IVb klasa bonitacyjna) wrażliwy na susze i zakwaszony. Na nich na terenie gminy uprawiane są w większości żyto i ziemniaki. Mogą one być przydatne do uprawy jęczmienia i pszenicy lecz wymagają stosowania intensywnych zabiegów agrotechnicznych, ➢ kompleks żytni bardzo słaby – cechuje go niski poziom zawartości organicznej (poniżej 0,7%) oraz okresowe lub stałe przesuszanie, ➢ kompleks pastewny mocny – tworzą go gleby dolinne średnio zwięzłe i ciężki. Podlegają one okresowo nadmiernemu uwilgoceniu. Przeważają gleby V i IVb, ➢ kompleks pastewny słaby – najczęściej mają one postać gleb dolinnych lekkich w miejscach bezodpływowych (klasa V i VI); częściowo nieopłacalne w produkcji, ➢ kompleks użytków zielonych średnich – są to najwartościowsze w gminie łąki i pastwiska. Występują w dolinach rzek; tworzą je gleby klasy IV, ➢ kompleks użytków zielonych słabych (V i VI klasa bonitacyjna) – powstałe na luźnych glebach pochodzenia mineralnego, częściowo suche lub podmokłe, wrażliwe na zły 5/61 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Mniów na lata 2004-06 i 2007-2013 system melioracyjny. Na opłacalność produkcji rolniczej wpływa również w dużym stopnie zakwaszenie gleb w gminie. Konieczność wapnowania wymaga aż 94 % użytków rolnych. Lasy Lasy i grunty leśne zajmują na terenie gminy 23,5 % powierzchni ogólnej. Wskaźnik ten jest niższy dla gminy od przeciętnej lesistości powiatu wynoszącej - 34,8 % województwa świętokrzyskiego 27,0 % i kraju – 28,5 % (średnia europejska – 46 % powierzchni lądowej). Powierzchnia lasów i gruntów leśnych w gminie wynosi 2.780 ha, w tym lasy stanowiące własność Skarbu Państwa – 1.310 ha (41,12 %), zarządzane przez „Lasy Państwowe” i nadzorowane przez Regionalną Dyrekcję Lasów Państwowych w Radomiu. Na terenie Gminy Mniów „Lasami Państwowymi” administrują 2 nadleśnictw: Zagnańsk i Stąporków. Lasy nie stanowiące własności Skarbu Państwa obejmują powierzchnię 1.470 ha (58,88 % całej powierzchni leśnej). Właścicielami tych lasów są osoby prywatne i wspólnoty gruntowo – leśne. Zasoby surowców mineralnych. W zachodniej części gminy występują bogate złoża czerwonych iłów ceramicznych, znajdujących szerokie zastosowanie w produkcji wyrobów ceramicznych (codziennego użytku jak też ozdobnego) oraz budowlanych. W rejonie Pałęg zlokalizowane są dwa złoża. Jedno z jest eksploatowane od roku 2001 przez spółkę “Geol-Min”. Roczne wydobycie sięga 100 tys. ton. Obecnie trwają prace przygotowawcze do uruchomienia wydobycia z drugiego złoża. Rozpoczęcie wydobycia jest planowane na rok 2005. Firma pragnie również rozwijać swą działalność w kierunku rzemiosła przy współpracy z mieszkańcami gminy oraz uruchomienia zakładu przetwórczego na tym terenie. W rejonie wsi Zaborowice działają również dwie kopalnie piasku budowlanego dla potrzeb mieszkańców gminy jak też gmin sąsiednich. 6/61 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Mniów na lata 2004-06 i 2007-2013 Turystyka Turystyka i rekreacja to dziedziny gospodarki dla których na terenie Gminy Mniów istnieją korzystne warunki dla rozwoju. Obecnie sektor usług turystyczny nie odgrywa roli do jakiej predestynowały by go te warunki. Szczególne znaczenie dla rozwoju tej dziedziny należy upatrywać w atrakcyjnych i dobrze zachowanych walorach przyrodniczo-krajobrazowych, czystym środowisku oraz dostępności komunikacyjnej Gminy Mniów, położonej przecież w bliskiej odległości od miasta Kielce, przy drodze krajowej w kierunku na Łódź oraz odległościach od dużych metropolii, jak Kraków czy Warszawa. Gmina posiada przecież doskonałe warunki do rozwoju ruchu krajoznawczego, poczynając od turystyki aktywnej, a kończąc na niewykorzystanym sektorze turystyki biznesowej i konferencyjnej. W sąsiedztwie znajduje się również wyciąg narciarski w miejscowości Tumlin – Podgród, na zboczu Góry Łajscowej (Wajsowa), o długość zjazdu – 300m i szerokość 50m. Także na terenie gminy w okolicach wsi Cierchy znajdują się tereny do budowy tego typu infrastruktury turystycznej. Przez teren gminy przebiega czerwony szlak turystyczny im. Massalskiego z Kuźniak do Gołoszyc. Podjęto również działania zmierzające do wyznaczenie i oznakowanie szlaku konnego we współpracy z PTTK im. Mjr Hubala, który ma przebiegać wokół całej gminy od miejscowości Rogowice poprzez Chyby, Zaborowice, Gliniany Las, Wólka Kłucka, a następnie wzdłuż północnej granicy SuchednniowskoOblęgorskiego Parku Krajobrazowego do miejscowości Pępice. W porozumieniu z sąsiednimi gminami, miastem Kielce oraz Regionalną Organizacją Turystyczną planowane jest także wyznaczenie szlaku rowerowego na terenie naszej gminy, które w powiązaniu z innymi będzie tworzył kompleks szlaków wokół miasta wojewódzkiego, umożliwiając tym samym rozwój tej formy turystyki na terenie gminy. 7/61 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Mniów na lata 2004-06 i 2007-2013 Baza gastronomiczna gminy to głównie małe punkty usługowo-gastronomiczne usytuowane w większych miejscowościach takie jak bary i placówki przy stacjach paliw oraz jedna restauracja w Mniowie. Bazę noclegową na terenie gminy stanowi Klub Agroturystyczny w miejscowości Kontrewers. Dysponuje on 20 miejscami noclegowymi. Klub w swej ofercie posiada wycieczki po terenie gminy motocyklami czterokołowymi, tor do nauki jazdy dla dzieci. W planach jest uruchomienie ścieżki dydaktycznej i skansenu pszczelarskiego. Posiada również bazę lokalową i gastronomiczną do organizowania konferencji, zjazdów i sympozjów. Podobny ośrodek ma powstać także w Wólce Kłuckiej, lecz z ukierunkowaniem na turystykę konną. Ma on posiadać także ok. 20 miejsc noclegowych. Na rozwój agroturystyki w gminie jako źródła dochodów i miejsca pracy poza rolnictwem wpływ mogą takie czynniki jak: ➢ wysoka stopa bezrobocia wśród mieszkańców, ➢ naturalne walory środowiskowe, ➢ właściwy stosunek lokalnych społeczności do turystów (gościnność, życzliwość), ➢ duże rozdrobnienie gospodarstw rolnych, ➢ niewystarczająco dynamiczny rozwój gospodarczy, ➢ pomoc ze strony samorządu gminy. Szczególnie korzystne warunki do rozwoju tej formy usług istnieją w południowej części gminy ze względu na bogactwo środowiska oraz walory krajobrazowe (sołectwo Pępice, Cierchy, Malmurzyn). 2.1.3. Zagospodarowanie przestrzenne Uwarunkowania ochrony środowiska naturalnego Całe terytorium gminy objęte jest zasięgiem ochrony przyrody przez Suchedniowsko-Oblęgorski Park Krajobrazowy (SOPK) oraz Konecko-Łopuszański Obszar Chronionego Krajobrazu (KŁOChK). 8/61 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Mniów na lata 2004-06 i 2007-2013 Wchodzący w skład Zespołu Świętokrzyskich Parków Krajobrazowych SOPK obejmuje swym zasięgiem także gminy Strawczyn, Miedziana Góra, Zagnańsk. Powierzchnia parku na terenie naszej gminy wynosi 681 ha. W całości stanowi to obszar leśny na północno-zachodnich zboczach Wzgórz Kołomańskich w rejonie wsi Serbinów, Rogowice i Mniów. Znacznie większy obszar zajmuje otulina parku na terenie gminy (5923 ha). W strefie ochronnej oprócz wspomnianych znajdują się sołectwa :Wólka Kłucka, Grzymałków, Skoki, Mokry Bór, Borki, Węgrzynów, Malmurzyn. Park wraz z otuliną zajmuje powierzchnię 6604 ha. ➢ Konecko - Łopuszniański Obszar Chronionego Krajobrazu – obejmujący zachodnią część gminy i zajmuje powierzchnię 2917 ha. ➢ rezerwatów przyrody, pomniki przyrody, zespołów przyrodniczo - krajobrazowych, użytków ekologicznych i stanowiska dokumentacyjne. Ochrona wód podziemnych Wody podziemne występujące na terenie gminy stanowią główne źródło zaopatrzenia w wodę ludności a także mieszkańców i przemysłu gmin sąsiednich, w tym również miasto Kielce. W granicach gminy zlokalizowana jest część Głównego Zbiornika Wód Podziemnych nr 414 “Zagnańsk” [dolno- i środkowotriasowy; szczelinowo-porowy (piaskowce, mułowce)] oraz GZWP nr 417 “Kielce” [środkowo-i górnodewoński; szczelinowo-krasowy (wapienie, dolomity)]. Z uwagi na ich znaczenie konieczne jest zapewnienie ochrony dla jego zasobów poprzez ograniczenie emisji zanieczyszczeń płynnych na terenie gminy (ze względu na słabą izolację przez nieprzepuszczalne składniki skał nadkładu). Ze zbiorników tych mieszkańcy gminy są zaopatrywani w wodę za pomocą zbiorowych wodociągów podłączonych do 5 studni głębinowych, zlokalizowanych w miejscowościach Mniów, Grzymałków, Pieradła, Serbinów i Cierchy. Wody te nadają się bezpośrednio lub po prostym uzdatnieniu do picia i na potrzeby gospodarcze. Większość miejscowości gminy zaopatrywana jest w wodę dobrej jakości, odpowiadającą wszystkim wymogom sanitarnym. Wokół studni tych zostały także ustanowione bezpośrednie i pośrednie strefy ochronne na których obowiązują bardziej rygorystyczne przepisy w 9/61 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Mniów na lata 2004-06 i 2007-2013 zakresie zabudowy i gospodarki wodno-ściekowej. Gmina Mniów położona jest w dorzeczu Wisły. Z terenu gminy rzeki zasilają swymi wodami rzeki Czarną Nidę oraz Pilicę. Rzeki te to: 1. „Ciemnica” – długość 5.400 m; III klasa czystości wody, 2.„Łososinka” – lewobrzeżny dopływ Białej Nidy; II klasa czystości wód; długość na terenie gminy 5.000 m, 3.„Serbinówka” o długości 8.500 m na trenie gminy; zaliczona do III klasy czystości; należy do zlewni rzeki Czarna Maleniecka, 4.„Taraska” - lewobrzeżny dopływ Czarnej Malenieckiej o długości na terenie gminy 5.600 m; prowadzi wody w III klasie czystości, 5.„Mokry Bór” - 1.600 m długości; czystość – brak danych, 6.„Krasna” - długości 800 m wzdłuż granicy z gminą Stąporków; czystość – brak danych, 7.„Ciek od Kłucka” - długość - 6.350 m; czystość – brak danych. We wszystkich rzekach gminy występuje znaczne zanieczyszczenie azotanami, fosforem ogólnym, m.Coli co powoduje zaliczenie ich do tak niskiej klasy czystości. Rzeki te zasilane są w większości wodami opadowymi co powoduje okresowe duże wahania poziomu ich wód lecz wielkość rzek nie powoduje zagrożenia powodziowego. Suma długości rzek na terenie gminy to ok. 33 km, zaś regulacją objęte jest ok. 2/3 ich biegu. Na terenie gminy nie ma zlokalizowanych zbiorników przeciwpowodziowych ani też rekreacyjno-wypoczynkowych. Potrzeba budowy zbiorników wodnych była zawsze istotnym zagadnieniem, dlatego też, przewiduje się budowę co najmniej 4 zbiorników: Trzęsawka, Wilcza Góra-Pępice, Serbinów, Borki-Przełom. Rolę zbiorników rekreacyjnych będą mogły w przyszłości (po ich przystosowaniu) spełniać również wyrobiska powstałe w wyniku eksploatacji złóż piasku w rejonie wsi Zaborowice. Zanieczyszczenie rzek powodują odprowadzane do nich nieoczyszczone lub niewłaściwie oczyszczone ścieki. Na terenie gminy funkcjonuje obecnie jedna oczyszczalnia ścieków - Mniów. Obecnie w związku z ukończeniem prac nad Koncepcją 10/61 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Mniów na lata 2004-06 i 2007-2013 Kanalizacji Na Terenie Gminy Mniów i opracowaniem Programu budowy kanalizacji na terenie Gminy Mniów planowane są inwestycje w zakresie rozbudowy oczyszczalni ścieków w Mniowie i systemu kanalizacji dla całej gminy. Bardzo dużym zagrożeniem dla jakości wód powierzchniowych i podziemnych na terenie gminy są duże ilości ścieków wylewnych na łąkach i innych przypadkowych miejscach przez mieszkańców gminy a także brak szczelności przydomowych zbiorników na ścieki (szamba). Również, tzw. zanieczyszczenia obszarowe związane ze stosowaniem nawozów sztucznych i chemicznych środków ochrony roślin oraz niewłaściwe gromadzenie odpadów i ich usuwanie do lasów, na skutek wypłukiwania z nich zanieczyszczeń przez opady atmosferyczne, stanowi duże zagrożenie dla jakości wód powierzchniowych i podziemnych. Innym źródłem zanieczyszczenia wód powierzchniowych i podziemnych są ścieki deszczowe, które spłukując powierzchnie dopływają do odbiorników wraz z niesionymi zanieczyszczeniami. Nie bez znaczenia są zanieczyszczenia substancjami ropopochodnymi, pochodzącymi z transportu, magazynowania i dystrybucji paliw. Na stan czystości powietrza atmosferycznego w gminie Mniów duży wpływ mają kotłownie przydomowe opalane paliwem stałym, głównie węglem i miałem. Zlokalizowanych jest tylko kilka kotłowni na paliwo ciekłe lub gaz i są to w większości kotłownie zasilające w ciepło budynki użyteczności publicznej. W indywidualnych kotłowniach prywatnych domów procesy spalania przebiegają w niskich temperaturach i nie podlegają żadnej kontroli. Ochrona powierzchni ziemi nierozerwalnie wiąże się także ze stanem gospodarki odpadami, szczególnie komunalnymi. Tylko prawidłowo zorganizowana gospodarka odpadami może ograniczyć ujemny ich wpływ. Obecnie wobec ukończenia prac nad „Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Mniów” i przyjęcia go uchwałą Rady Gminy, określona została strategia działań i rozwiązania umożliwiające dostosowanie gospodarki odpadami do obowiązujących i przewidywanych uwarunkowań prawnych i sytuacji faktycznej na terenie gminy, a także w odniesieniu do standardów i norm obowiązujących w UE. 11/61 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Mniów na lata 2004-06 i 2007-2013 Infrastruktura techniczna Sieć drogowa Gminy Mniów to przede wszystkim droga krajowa nr 74, drogi powiatowe oraz gminne i dojazdowe, mające znaczenie lokalne. Nadrzędny układ komunikacyjny gminy stanowi wspomniana już droga krajowa SulejówKielce i droga powiatowa główna nr 0450T Stąporków-Mniów-Ruda Strawczyńska. Droga krajowa, przebiegająca przez gminę, to przede wszystkim tranzytowy szlak komunikacyjny przenoszący ruch zewnętrzny, która w powiązaniu z drogami powiatowymi, stanowią szkielet komunikacyjny, do którego powinny być włączone wszelkie rozwiązania komunikacyjne na drogach w Gminie Mniów. Długość drogi krajowej na terenie gminy wynosi 7,1 km, dróg powiatowych 65,2 km (o nawierzchni utwardzonej 64 km), zaś gminnych 19 km (o nawierzchni utwardzonej ok. 7 km). Sieć drogowa zapewnia dobre połączenie z wszystkimi sąsiednimi gminami, jak też miastem wojewódzkim (Kielce) oraz powiatem koneckim. Przepustowość sieci drogowej jest jednak znacznie ograniczona. Szybki rozwój motoryzacji, a tym samym wzmożony ruch pojazdów, na tych drogach spowodował, iż drogi te nie spełniają swoich zadań. Stan techniczno – eksploatacyjny dróg i mostów Większość dróg na terenie Gminy Mniów wymaga natychmiastowych remontów, ze względu na ich zniszczenie przez pojazdy po nich poruszające się. Występują nierówności poprzeczne jak też podłużne (koleiny). Drogi te wymagają wzmocnienia konstrukcji (położenia dywanika bitumicznego), ze względu na niedostosowanie ich konstrukcji do obecnego natężenia pojazdów. Dotyczy to w szczególności drogi krajowej jak też dróg powiatowych. Największe zniszczenia występują w rejonie Grzymałkowa ze względu na wywóz surowców z kopalni „Pałęgi” oraz Zaborowic, gdzie eksploatowane są złoża piasku. Rozwiązania wymaga także sytuacja utrudniająca ruch pieszy w miejscowości gminnej przez którą przebiega droga krajowa, poprzez budowę obwodnicy lub w bliższej perspektywie sygnalizacji świetlnej albo przejścia nad powierzchnią drogi. Ponadto istnieje potrzeba odwodnienia korpusu drogowego. Istnieją duże 12/61 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Mniów na lata 2004-06 i 2007-2013 zaległości w czyszczeniu rowów odwadniających. Zamulona jest część przepustów, pobocza na wielu drogach są zawyżone o kilkanaście centymetrów, co powoduje, że po większych opadach deszczu woda płynie środkiem jezdni. Część wody przenika poprzez spękania siatkowe w nawierzchni do dolnych warstw konstrukcyjnych, przez co po okresie zimowym pojawiają się na drogach przełomy. Na terenie gminy istnieje 9 mostów. Największy z nich zlokalizowany jest na drodze krajowej, 5 na drogach powiatowych oraz 3 na gminnych. Wymagają one remontu celem zwiększenia nośności i bezpieczeństwa przejazdu. Stopień uporządkowania gospodarki wodno-ściekowej. Na terenie gminy istnieje 5 studni wykorzystywanych do zaopatrywania mieszkańców w wodę. Woda z nich pobierana nie wymaga w większości uzdatniania. Za pomocą wodociągów komunalnych jest ona dostarczana mieszkańcom. W 2002 roku (wg Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań z 2002 roku) do systemu wodociągowego było podłączonych 1934 mieszkań, zamieszkałych przez 8009 osób. Stanowiło to 83,4% ogółu mieszkań zamieszkałych na stałe na terenie gminy oraz 87,63% ludności. Obecnie trwają prace nad ukończeniem II etapu budowy wodociągu w sołectwie Straszów oraz budowa odcinków do przysiółków położonych dalej od istniejącej już magistrali wodociągowej na terenie całej gminy. Na koniec 2003 r. Gminny Zakład Usług Komunalnych użytkował cieć o długości 110,6 km. Statystycznie każdy mieszkaniec gminy korzystający z wodociągu komunalnego zużywał ok 76 dm3/dobę wody. Kanalizacja gminy została rozpoczęta w 1993 r. Wybudowano wówczas oczyszczalnię ścieków w miejscowości gminnej. Jest to biologiczno-mechaniczna oczyszczalnia typu „LEMNA”. Oczyszczone ścieki są odprowadzane do rzeki „Czarna Taraska”. Na koniec 2003 r. długość sieci kanalizacyjnej ogólnospławnej w Mniowie wynosi 12,2 km., przykanalików 206 szt. o długości 3,9 km., Ścieki płyną na oczyszczalnię grawitacyjnie. Aktualnie gmina posiada opracowanie projektowe na sieć kanalizacyjną w miejscowości Mniów, która sukcesywnie jest realizowana w miarę posiadanych środków. Zgodnie z w/w opracowaniem do wykonania pozostało: - przepompownia kanałowa, 13/61 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Mniów na lata 2004-06 i 2007-2013 - sieć tłoczna Ø 160 – 790 mb - sieć Ø 300 – 15 mb - sieć Ø 250 – 778 mb - sieć Ø 200 – 11.089 mb - przykanaliki Ø 160 – 2.278 mb. Normalna przepustowość oczyszczalni 150 m3 na dobę, zaś maksymalnie 200 m3/d., w tym 25 m3/d to ścieki dowożone z terenu gminy o odpowiednich parametrach ścieków surowych zgodnych z pozwoleniem wodno-prawnym w zakresie stężeń i ładunków w tych ściekach (pozwolenie wodno-prawne wydane przez Starostwo Powiatowe w Kielcach, decyzja nr RO.II.6233-20/03 z dnia 14 lipca 2003 roku, która jest ważna do dnia 24 lipca 2013 r.). Na terenie gminy istnieje duża dysproporcja pomiędzy zwodociągowaniem, a skanalizowaniem. Za główną przyczynę uznać można realizację wodociągów bez równoległego kanalizowania wsi. Barierą dla rozbudowy sieci kanalizacyjnej jest wielkość istniejącej oczyszczalni ścieków, która powinna zostać rozbudowana gdyż osiągnęła w swej eksploatacji górną granicę oczyszczania ścieków. Gospodarka odpadami. W gminie Mniów usuwa się rocznie około 4700 m3 odpadów. Ilość ta systematycznie wzrasta. Odpady te prawie w całości trafiają na wysypisko w Promniku. Niewielki odsetek stanowi złom metali, który jest częściowo zbierany i odwożony do punktów skupu. Od 1999 r. wywozem odpadów zajmuje się Firma „EKOM” z Chęcin. Od 1 kwietnia 2003 roku wprowadzono segregacje odpadów we wsiach: Pieradła, Zaborowice, Pielaki, Chyby, Baran, Serbinów i Rogowice. Zbieranie odpadów segregowanych prowadzi Firma „Zielony Świat” ze Stąporkowa, która rozdaje worki wszystkim gospodarstwom i nie pobiera opłat. Przeciętnie w 1 kontenerze znajduje się do 1,5 tony odpadów. Koszt wywozu za rok 2002 wyniósł 121,000 zł, co w przeliczeniu na 1 kontener wynosi 177,90 zł. Wobec przyjęcia Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Mniów, będącego konkretyzacją działań na terenie gminy Planu Gospodarki Odpadami dla Powiatu Kieleckiego oraz nowej uchwały w sprawie utrzymania czystości i porządku w Gminie Mniów, mieszkańcy 14/61 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Mniów na lata 2004-06 i 2007-2013 zostali zobowiązani do zawarcia umowy na dzierżawę pojemnika na odpady stałe niesegregowane z firmą posiadającą zezwolenie Wójta Gminy na wywóz odpadów. Ustalone zostały opłaty za usuwanie śmieci, które ponoszą sami mieszkańcy. W przypadku prowadzenia segregacji śmieci przez gospodarstwo domowe, uzyskuje ono 50% dopłaty z budżetu gminy na usuwanie odpadów niesegregowanych. Stan dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego. Zabytki środowiska przyrodniczego. Położenie gminy w obrębie dwóch różnych krain geograficznych powoduje różnicowanie terenu gminy na dwa obszary zagospodarowania przestrzennego, wynikające z przepisów prawa. Jedna część to obszar Suchedniowsko-Oblęgorskiego Parku Krajobrazowego i jego otulina. Obszar SOPK na terenie gminy to tylko 681 ha lasów lasów na stokach Wzgórz Kołomańskich. Otulina zaś SOPK to obszar ok 5.923 ha obejmujący swym zasięgiem sołectwa Wólka Kłucka, Grzymałków, Skoki, Mokry Bór, Borki, Węgrzynów, Malmurzyn, Cierchy, Pępice, Mniów, Serbinów, Rogowice. Obszar ten posiada wysokie walory przyrodnicze i krajobrazowe, co może być wykorzystane do rozwoju ich funkcji turystycznej. Przepisy prawne powodują jednak ograniczenia w zakresie budownictwa, także ze względu na źródłowiskowy charakter tego terenu dla rzek Czarna Taraska, Ciemnica oraz Łososinka. Pozostała część gminy objęta jest łagodniejszym reżimem ochronnym w obrębie Konecko-Łopuszańskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu (2917 ha). Na terenie gminy ustanowione zostały także indywidualne formy ochrony przyrody. Są to: ➢ zbiornik wodny „Ług” - użytek ekologiczny na gruntach wsi Zaborowice o powierzchni 0,9 ha, ➢ bagno „Stawisko” - położony na gruntach wsi Mokry Bór o powierzchni 4,65 ha; porasta je roślinność objęta ochroną gatunkową, ➢ bagno w rejonie wsi Serbinów na gruntach nadleśnictwa Zagnańsk o powierzchni 0,83 ha. Dodatkową ochroną objęto trzy pomniki przyrody nieożywionej i dwa żywej. Są to: 15/61 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Mniów na lata 2004-06 i 2007-2013 ➢ wgłębny łomnik piaskowców o wymiarach 15x8x2-3 m z odsłoniętymi piaskowcami przeławicowanymi w rejonie wsi Gliniany Las, ➢ głaz narzutowy z granitu czerwonoszarego o obwodzie 300 cm i wysokości 50 cm w rejonie wsi Węgrzynów, ➢ głaz narzutowy z czerwonego granitu o obwodzie 360 cm i wysokości 90 cm w rejonie wsi Mniów , ➢ trzy dęby szypułkowe o średnicy ponad 1 m i wysokości ok. 30 m położone przy drodze do pałacyku „Kołłątajówka”, ➢ dąb szypułkowy o średnicy ok. 1,5 m i wysokości ok. 23 m na działce nr 37 w Pępicach. Na mocy zarządzenia Wojewody Kieleckiego z 1995 r. Ustanowiono jedno stanowisko dokumentacyjne w nieczynnym kamieniołomie w rejonie wsi Mniów (działka nr 1761). Zgłoszono także potrzebę objęcia ochroną podmokłej łąki (torfowisko przejściowe) ze stanowiskiem turzycy pełnej w okolicy wsi Pępice i „Lasu Węgrzynowskiego” w dolinie rzeki Ciemnica, podmokłej łąki ze stanowiskiem rzadkich gatunków roślin w dopływie rzeki Olszówka między przysiółkami Nowa Wieś a Żabiniec a także dolinki lessowej bezimiennego dopływu Ciemnicy ze stanowiskiem skrzypu olbrzymiego między przysiółkiem Barania Góra i Wilcza Góra. Zabytki kultury. Rejestr zabytków obejmuje następujące obiekty zlokalizowane na terenie Gminy Mniów: ➢ Cmentarz parafialny w Grzymałkowie z połowy ok. XIX wieku, ➢ cmentarz parafialny w Mniowie z ok. połowy XIX wieku, ➢ Kościół parafialny w Mniowie z II poł. XVII wieku, ➢ Zespół pałacowy Kołłątajówka w rejonie wsi Wólka Kłucka obejmujący pałac, park oraz spichlerz z I poł. XIX wieku, W ewidencji konserwatorskiej zaś ujęte są następujące obiekty: ➢ dom drewniany z roku 1830 we wsi Grzymałków (posesja nr 14), ➢ zespół kościelny pod wezwaniem Św. Michała Archanioła obejmujący kostnicę, kościół, ogrodzenie oraz wikariówkę w Grzymałkowie (cały zespół pochodzi z początku II połowy XIX wieku), 16/61 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Mniów na lata 2004-06 i 2007-2013 ➢ stację pocztową z XVII wieku, przebudowaną w 2 połowie XIX wieku w Mniowie, ➢ zespół parafialny pod wezwaniem Św. Stanisława Biskupa obejmujący cmentarz, dzwonnicę, kostnicę, ogrodzenie(XVIII wiek), plebanię (2 połowa XIX wieku) w Mniowie, ➢ cmentarz ofiar pacyfikacji z 1943 roku (Mniów-Raszówka), ➢ cmentarz parafialny we wsi Pieradła (XX wiek) – parafia Zaborowice, ➢ 2 stodoły drewniano-murowane z początku XX wieku (Podchyby, Skoki), ➢ murowana kapliczka Św. Jana Niepomucena z XIX wieku we wsi Straszów, ➢ rządcówka wchodząca w skład zespołu pałacowego „Kołłątajówka w rejonie wsi Wólka Kłucka. Ochroną objęte są również stanowiska z ich strefami ochronnymi ujęte w ewidencji stanowisk archeologicznych (11 stanowisk), ewidencji miejsc pamięci narodowej (5 stanowisk), ujawnione tereny pozostałości zabytków techniki (4 miejsca), historyczne obiekty kultowe z ich otoczeniem na terenie całej gminy (dotyczy to w szczególności kapliczek, figur i krzyży; brak spisu tych obiektów), ujawnionych obiektów o walorach etnograficznych (np.: piwnice z XIX wieku i początku XX wieku, tradycyjne budynki drewniane o przeznaczeniu mieszkalnym i gospodarczym, budowlane elementy zdobne, nisze kultowe w budynkach), ujawnione miejsca historyczne (Węgrzynów-Skoki – rejon zwycięskiej bitwy ze Szwedami w 1656 roku, Radoszyce-Mniów – rejon kapitulacji wojsk powstania kościuszkowskiego z 1794 r., Gliniany Las-Muszczarz-Salata – rejon przegranej bitwy powstańczej z 1863 r., Wólka Kłucka – miejsce odwiedzin Hugona Kołłątaja i powstania styczniowego). 2.1.4 Gospodarka Sektor MŚP Według danych Urzędu Statystycznego w Kielcach ( stan na 31.12.2003 roku ) w Gminie Mniów funkcjonowało 419 podmiotów gospodarczych. W ciągu ostatnich lat liczba podmiotów gospodarczych sukcesywnie zwiększała się. Obrazuje to poniższa tabela. 17/61 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Mniów na lata 2004-06 i 2007-2013 Gmina Mniów 1999 2000 2001 2002 340 396 406 419 Źródło: Dane Urzędu Statystycznego w Kielcach Zdecydowaną większość podmiotów gospodarczych stanowią jednostki sektora prywatnego (ok. 95,94 %), pozostałe należą do sektora publicznego ( jednostki budżetowe i komunalne). Jest to jeden z najwyższych wskaźników na terenie powiatu dla którego ten wskaźnik wynosi 76,25 %. Własna działalność gospodarcza jest czasami jedyną alternatywą dla osób bezrobotnych w związku ze zmniejszaniem się liczby miejsc pracy w sektorze przedsiębiorstw produkcyjnych i upadkiem wielu zakładów pracy w województwie oraz sytuacją na rynku pracy. Podmioty gospodarcze - stan w dniu 31 XII 2002 r. Gmina Mniów spółki sektor ogółem publiczny prywatny 17 402 419 spółdzielnie prawa handlowego 2 2 Źródło: Dane Urzędu Statystycznego w Kielcach Wśród 419 podmiotów gospodarczych najwięcej działa w zakresie handlu i napraw (39,61 %), następne w kolejności to: budownictwo (20,53 %), transport, gospodarka magazynowa i łączność (8,83 %), przetwórstwo przemysłowe (8,35 %), obsługa nieruchomości i firm, nauka (3,82 %), pozostałe sekcje (18,85 %). Podstawę działalności gospodarczej prowadzonej w gminie stanowią małe podmioty gospodarcze, najczęściej w formie osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą na zasadzie samozatrudnienia lub zatrudniania najbliższych członków rodziny, o wielkości do 6 osób. Jak wynika z Rejestru Działalności Gospodarczej Gminy Mniów obecnie są 18/61 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Mniów na lata 2004-06 i 2007-2013 zarejestrowane i prowadzą aktywną działalność gospodarczą 355 osoby. 18 osób z tej liczby mieszka w gminach sąsiednich i mieście Kielce. Największa liczba osób prowadzących działalność gospodarczą zamieszkuje w Mniowie (87 osób prowadzących działalność gospodarczą). Wynika to z ilości mieszkańców miejscowości a także jej funkcji administracyjnej i usługowej. W dalszej kolejności są to miejscowości Zaborowice (30), Wólka Kłucka (26), Skoki (23), Grzymałków i Węgrzynów (po 21), Borki (17), Straszów (16), Pałęgi (13), Pieradła (12), Pępice (11). W pozostałych miejscowościach liczba tych podmiotów nie przekracza 10 osób. Wśród przedmiotu działalności największą liczbę stanowią sklepy branży spożywczoprzemysłowej (72), Handel obwoźny (71), usługi związane z budownictwem, transport (31). W innych branżach występują pojedyncze podmioty prowadzące inny typ działalność gospodarczej na terenie Gminy Mniów. W większości przypadków prowadzenie działalności w jednej branży łączy się z podobną jak np.: usługi transportowe i handel obwoźny. Powyższe dane wskazują, iż małe firmy w formie działalności gospodarczej osób fizycznych odgrywają bardzo dużą rolę w gospodarce gminy. Dlatego bardzo ważnym elementem działań władz lokalnych powinno stać się wspieranie ich rozwoju. Jest to sektor generujący największą liczbę miejsc pracy na terenie gminy, tak wśród danych oficjalnych jak też szacunkowych dla „szarego sektora”. Małe i średnie firmy odgrywają w naszej gminie istotną rolę w kreowaniu miejsc pracy, stwarzając przy tym możliwości zatrudnienia osobom o stosunkowo niskich kwalifikacjach. Dotyczy to zarówno miejsc pracy w nowych podmiotach jak również samozatrudnienia. Władze gminy podjęły kroki celem opracowania i przyjęcia programu pomocy sektorowi MSP na terenie gminy jak również jego rozwoju. Rolnictwo Z rolnictwa na terenie gminy utrzymuje się 1368 osób (788 osób pracujących i 580 na utrzymaniu). Jest to liczba uzyskana na podstawie danych Narodowego Spisu Powszechnego i Powszechnego Spisu Rolnego przeprowadzonych w 2002 r. Tworzą one 252 rodziny. 19/61 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Mniów na lata 2004-06 i 2007-2013 Na terenie gminy istnieje 1971 gospodarstw i działek rolnych. Użytkują one grunty o powierzchni całkowitej 6775 ha, z czego 906 ha stanowią lasy. Tworzą je tylko gospodarstwa indywidualne. Nie występują gospodarstwa prowadzone przez osoby prawne. Największą liczbę stanowią te o wielkości od 1 do 5 ha - 1346. Kolejną najliczniejszą tworzą użytkownicy działek rolnych do 1 ha (410). Ilość gospodarstw dużych (powyżej 5 ha) nie jest duża. W przedziale od 5-10 ha jest 190 gospodarstw, 1015 ha 15 gospodarstw a powyżej 15 ha 10. Rolnicy na terenie gminy posiadają w swym użytkowaniu 5473 ha gruntów rolnych. Znaczna ich część tj. 1297 ha stanowią odłogi i ugory. Powierzchni łąk i pastwisk to 2276 ha. Grunty orne w kulturze rolnej zajmują 1883 ha. Czynną działalność rolniczą prowadzą 1386 gospodarstwa rolne, w tym 172 działki rolne. Daje to 1,52 ha zasiewów na jedno gospodarstwo. Po dodaniu łąk i pastwisk oraz sadów (18 ha) powierzchni upraw na jedno gospodarstwo łącznie z działkami rolnymi wynosi 3,01 ha, zaś bez działek 3,29 ha. Wśród upraw dominuje upraw zbóż. Zajmują one 1360 ha. Drugą co do wielkości uprawą są ziemniaki (472 ha). Pozostałe uprawy zajmują zatem 51 ha n terenie gminy. Wśród zbóż największą powierzchnię zasiewów zajmują pszenżyto (490 ha) i żyto (406 ha). Zboża są uprawiane w 59,7 % ogólnej liczby gospodarstw, ziemniaki zaś w 66,4 %. Obsada gospodarstw w przeliczeniu na 100 ha użytków rolnych wynosi 39 Dużych Jednostek Produkcyjnych. Najliczniej reprezentowaną grupą zwierząt jest drób w ilości ponad 335 tys. sztuk w 862 gospodarstwach. Jest to ponad 3,5 % pogłowiu drobiu na terenie województwa. Taki wskaźnik liczby drobiu jest konsekwencją dużej ilości kurników na terenie gminy hodujących po kilkadziesiąt tysięcy sztuk drobiu. Wśród zwierząt dużych przeważa bydło (2136 sztuki w tm 1362 krowy mleczne) hodowane w 836 gospodarstwach (krowy w 803 gospodarstwach). Następnie jest to trzoda chlewna - 1761 sztuk w 248 gospodarstwach. Po przeliczeniu populacja DJP w gminie zamyka się liczbą 2159 sztuk. Prawie połowa gospodarstw aktywnych posiada ciągnik do prac polowych. Zarejestrowano także 9 kombajnów zbożowych. Prawie 1000 gospodarstw jest wyposażonych w łączność telefoniczną (telefon stacjonarny); w badaniach nie uwzględniono telefonów komórkowych, których liczba zwiększyła się znacznie w ostatnim okresie w związku z objęciem całej gminy zasięgiem sieci 20/61 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Mniów na lata 2004-06 i 2007-2013 wszystkich operatorów komórkowych. Co 10-te gospodarstwo dokonuje inwestycji w zakresie remontu i modernizacji budynków gospodarczych, ale największa liczba to zakup wapna, nawozów i środków ochrony roślin (ponad 90 %). W związku z wejściem Polski do UE i wdrożeniem systemu dopłat bezpośrednich dla rolnictwa należy przypuszczać, że większość ugorów i odłogów zostanie zagospodarowana z ponownym przeznaczeniem pod uprawy lub zalesienia. 2.1.5. Sfera społeczna Sytuacja demograficzna i społeczna terenu. W ogólnej liczbie mieszkańców Gminy Mniów 9.367 osób mężczyźni stanowią – 4.652 osób (49,66 %), natomiast kobiety – 4.715 osób (50,34 %). Ludność w wieku produkcyjnym stanowi 56,90 % ogółu ludności. Wskaźnik ludności w wieku przedprodukcyjnym wynosi 28,45 %, a w wieku poprodukcyjnym 14,59 %. Na każde 100 osób w wieku produkcyjnym przypada 75,64 osób w wieku nieprodukcyjnym. Populacja zamieszkująca Gminę Mniów dotknięta jest problemami społecznymi charakterystycznymi dla całego regionu (np. wysokie bezrobocie). W ostatnich latach spada tempo przyrostu naturalnego, który w województwie świętokrzyskim jest ujemne – 1699 osób (- 1,3 ‰) . Gmina Mniów osiągnęła jako jedna z nielicznych w powiecie i województwie dodatni przyrost w 2002 r. i wyniósł on + 43 osoby (+ 4,7 ‰), zaś w 2003 r. +153 (+16,5‰). Tabela 1. Struktura wieku mieszkańców na podstawie Narodowego Spisu Powszechnego Ludności z 2002 r. W odsetkach (struktura pionowa) Wiek OGÓŁEM 0-4 lata 5-9 Ogółem Mężczyźni Kobiety 9142 616 693 4550 304 338 4592 312 355 21/61 ogółem mężczyźni kobiety 100,0 6,7 7,6 100,0 6,7 7,4 100,0 6,8 7,7 Na 100 mężczyzn przypada kobiet 101 103 105 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Mniów na lata 2004-06 i 2007-2013 10-14 15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 65-69 70-74 75-79 80-84 85 lat i więcej nieustalony 782 895 740 661 626 587 661 616 502 304 283 371 363 240 134 374 462 408 342 321 340 354 333 282 136 120 149 155 73 37 408 433 332 319 305 247 307 283 220 168 163 222 208 167 97 8,6 9,8 8,1 7,2 6,8 6,4 7,2 6,7 5,5 3,3 3,1 4,1 4,0 2,6 1,5 8,2 10,2 9,0 7,5 7,1 7,5 7,8 7,3 6,2 3,0 2,6 3,3 3,4 1,6 0,8 8,9 9,4 7,2 6,9 6,6 5,4 6,7 6,2 4,8 3,7 3,5 4,8 4,5 3,6 2,1 109 94 81 93 95 73 87 85 78 124 136 149 134 229 262 63 5 21 1 42 4 0,7 0,1 0,5 - 0,9 0,1 200 400 Źródło: Narodowy Spis Powszechny z 2002 r. Na podstawie tabeli widać, że mieszkańcy gminy w większości to ludzie młodzi, w większości w wieku do 30 lat. Grupa ta stanowi 48 % populacji mieszkańców. Na terenie gminy mieszka 2357 rodzin. Rodzin pełnych wychowujących dzieci jest 1565 a bez dzieci 439. Rodzin niepełnych jest 341. Tworzą je matki z dziećmi lub ojcowie z dziećmi. Przeciętna liczba dzieci pozostająca na utrzymaniu w jednej rodzinie wynosi 2,13 (całkowita liczba dzieci w rodzinie ogółem – 4045 a w wieku do lat 24 – 3183). Tabela 2. Ludność według płci i ekonomicznych grup wieku Wyszczególnienie OGÓŁEMa) W wieku: przedprodukcyjnym Ogółem 9142 Mężczyźni 4550 Kobiety 4592 2601 1281 1320 5202 2833 2369 (mężczyźni i kobiety w wieku 0-17 lat) produkcyjnym mężczyźni w wieku 18-64 lata 22/61 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Mniów na lata 2004-06 i 2007-2013 kobiety w wieku 18-59 lat mobilnym (mężczyźni i kobiety w wieku 18-44 lata) niemobilnym mężczyźni w wieku 45-64 lata kobiety w wieku 45-59 lat poprodukcyjnym 3660 1962 1698 1542 871 671 1334 435 899 76 61 mężczyźni w wieku 65 lat i więcej kobiety w wieku 60 lat i więcej Na 100 osób w wieku produkcyjnym przypada osób w wieku nieprodukcyjnym 94 Źródło: Narodowy Spis Powszechny z 2002 r Tabela 3. Ludność w wieku 13 lat i więcej według poziomu wykształcenia i grup wieku Poziom wykształcenia średnie Grupy wieku OGÓŁEM 19 lat i mniej 20-29 30-39 40-49 50-59 60 lat i więcej wiek nieustalony Mężczyźni Kobiety Ogółem zasadnicze zawodowe podstawowe ukończone podstawowe nieukończone i bez wykształcenia szkolnego nieustalo -ny razem ogólno kształcące zawodowe 73 28 20 13 10 2 1026 102 441 206 201 52 22 242 37 97 39 40 17 11 784 65 344 167 161 35 11 1823 105 537 588 446 121 26 3526 866 302 329 551 577 899 657 129 9 6 8 22 483 29 10 4 3 2 5 4 12 61 2 436 590 1 55 187 1 381 403 1197 626 2 1720 1806 219 438 1 16 13 wyższe policealne 7368 1212 1401 1213 1277 806 1454 234 80 61 56 19 18 5 3677 3691 77 157 Źródło: Narodowy Spis Powszechny z 2002 r. Na podstawie powyższej tabeli widać, że na terenie gminy procent osób z wyższym wykształceniem jest niski i wynosi tylko 3,17 % mieszkańców w wieku 15 lat i więcej (w województwie 9,4 %). Także liczba osób z wykształceniem policealnym i średnim (14,91 %)odbiega od poziomu tak w województwie (31,2 %) jak też w kraju. Większość tych osób jest zatrudniona w sektorze edukacyjnym na terenie gminy. Sytuacja na rynku pracy powoduje tendencję do podwyższania wykształcenia i kontynuowania nauki co widać szczególnie wśród mieszkańców w wieku do 30 lat. Obawy może budzić tylko fakt, że 23/61 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Mniów na lata 2004-06 i 2007-2013 uzyskają oni wykształcenie w kierunkach mało przydatnych na rynku pracy. Tablela 4. Ludność według głównego źródła utrzymania, płci oraz grup wieku Wyszczególnienie Ogółem razem najemnej Utrzymująca się z pracy na rachunek własny a) w tym w swoim razem gospodarstwie razem rolnym (działce rolnej) z pozostałych źródeł w tym nie ustalono z emerytur z rent OGÓŁEM b) 0-14 lat 15-19 20-29 30-39 40-49 50-59 60-64 65 lat i więcej nieustalony 9142 2091 895 1401 1213 1277 806 283 1171 5 5308 1604 610 961 912 914 287 11 6 3 3444 1096 424 671 574 517 153 # # 3 1864 508 186 290 338 397 134 # # - 1368 335 137 201 250 321 115 # # - 3827 487 285 435 301 362 519 271 1165 2 1486 60 43 63 61 53 150 188 868 - 1367 146 127 162 97 189 273 79 292 2 7 5 1 1 - Mężczyźni Kobiety 4550 4592 2760 2548 1812 1632 948 916 681 687 1788 2039 653 833 642 725 2 5 POSIADAJĄC Y WŁASNE ŹRÓDŁA UTRZYMANIA Mężczyźni Kobiety 4964 2564 2400 2426 1457 969 1439 916 523 987 541 446 788 389 399 2538 1107 1431 1185 467 718 894 389 505 - UTRZYMYWA NI Mężczyźni Kobiety 4171 1984 2187 2882 1303 1579 2005 896 1109 877 407 470 580 292 288 1289 681 608 301 186 115 473 253 220 - a) Łącznie z dochodami z najmu. b) Łącznie z nieustalonym źródłem utrzymania. Źródło: Narodowy Spis Powszechny z 2002 r. Z powyższych danych widać jak wiele osób na terenie Gminy Mniów utrzymuje się z niezarobkowych źródeł utrzymania. Aż 41,86 % mieszkańców gminy utrzymuje się tylko z rent i emerytur. Własne źródło utrzymania posiada tylko 54,29 % ludności gminy. Należy jednak wziąść pod uwagę, że w liczbie tej zawiera się 1369 osób (15,74 % ogółu mieszkańców) pracujących wyłącznie lub głównie w gospodarstwie rolnym. 24/61 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Mniów na lata 2004-06 i 2007-2013 Warunki i jakość życia mieszkańców oraz poziom bezpieczeństwa Opieka zdrowotna. Opiekę medyczną na terenie gminy realizuje w formie podstawowej opieki zdrowotnej Gminny Ośrodek Zdrowia w Mniowie stanowiący gminną placówkę służby zdrowia oraz Ośrodek Zdrowia w Grzymałkowie. Każda z tych placówek zatrudnia dwóch lekarzy: jeden lekarz ogólny i jeden ginekolog. W każdym jest również gabinet stomatologiczny z zatrudnionym stomatologiem. Placówki te zatrudniają 4 pielęgniarki. Personel medyczny zatrudniany jest na zasadzie kontraktów z Narodowym Funduszem Zdrowia. Podstawową opiekę zdrowotną dla mieszkańców Gminy Mniów realizuje również Powiatowe Centrum Usług Medycznych w Kielcach, które jest placówką szczebla powiatowego. Specjalistyczną opiekę ambulatoryjną dla mieszkańców gminy realizują szpitale zlokalizowane w Kielcach oraz wspomniane Powiatowe Centrum w Kielcach w 30 poradniach specjalistycznych. W Mniowie działa Środowiskowy Dom Pomocy Społecznej prowadzony przez Caritas diecezji kieleckiej. Ośrodek ten korzysta z dotacji gminy na swą działalność wśród mieszkańców gminy. Starzenie się społeczeństwa powoduje także wzrost zapotrzebowania na usługi pielęgnacyjne i pielęgnacyjno - opiekuńcze. Edukacja. Gmina Mniów prowadzi na swoim terenie 9 placówek szkolnych w ramach których funkcjonują szkoły podstawowe: Cierchy, Grzymałków, Mniów, Piaski, Rogowice, Wólka Kłucka i Zaborowice oraz gimnazja Mniów i Grzymałków. Liczba dzieci szkolnych w szkołach podstawowych łącznie z klasami „0” wynosiła w roku szkolnym 2003/04 1001. Liczba uczniów gimnazjalnych wynosiła 407. Ogółem uczniów uczących się w szkołach na terenie gminy zamknęła się liczbą 1408. Dowożonych do placówek oświatowych było 215 uczniów. Zatrudnionych we wszystkich szkołach było w przeliczeniu na pełne etaty 119 nauczycieli (84 w szkołach podstawowych i 35 w gimnazjach). Dodatkowo zatrudniano 25/61 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Mniów na lata 2004-06 i 2007-2013 36 pracowników obsługi i administracji ( w tym 14 sezonowo). Całkowita powierzchnia dydaktyczna szkół na terenie gminy wynosi 2948 m2. W przeliczeniu na jednego ucznia powierzchnia ta wynosi 2,1 m2 powierzchni dydaktycznej, ale występowały wahania pomiędzy szkołami od 1,00 w Mniowie do 6,35 m2 powierzchni dydaktycznej w Rogowicach. Jednocześnie koszt kształcenia jednego ucznia wynosił od kwoty ok 3 tys. zł w Mniowie do ok. 8 tys. zł w Rogowicach. Średni koszt kształcenia na terenie całej gminy wynosi ok. 4 tys. zł. W związku z tym zostały podjęte działania zmierzające do ograniczenia tych liczb m.in. poprzez powstanie zespołów szkół w Mniowie i Grzymałkowie, a także usprawnienia zarządzania tymi szkołami. Najważniejszym jednak działaniem w tym zakresie jest budowa Gimnazjum Gminnego w Mniowie. Celem jednak racjonalizacji działania oświaty na terenie Gminy Mniów powinno być ograniczenie i likwidacja placówek o najwyższych kosztach działalności. Temu samemu celowi przyświecają również próby wykorzystania budynku po szkole podstawowej w Pałęgach a także budynku starej szkoły w Mniowie. Uczniowie z terenu gminy mogą korzystać także z funkcjonujących w powiecie kieleckim Poradni Psychologiczno – Pedagogiczne (Chmielnik, Bodzentyn, Piekoszów). Kadra pedagogiczna szkół podstawowych i gimnazjów to nauczyciele o wysokich kwalifikacjach zawodowych i awansie zawodowym. Znaczną ich część stanowią nauczyciele mianowani i dyplomowani a także w trakcie otwartych postępowań kwalifikacyjnych na wyższy stopień. W szkołach do dyspozycji uczniów istnieją pracownie komputerowe urządzone i wyposażone w komputery nowej generacji, ponadto szkoły są podłączone do sieci „INTERNET” za pomocą łącz komutowanych (telefonicznych). Stan techniczny bazy szkół i placówek oświatowo – wychowawczych ocenia się na względnie dobry, choć potrzeby w tym zakresie są niewspółmierne do możliwości finansowych placówek, jak też samej Gminy Mniów. Kultura i sport. Ważnym zadaniem, które stoi przed gminą jest koordynacja i wspieranie działalności kulturalno-sportowej przez wspieranie powstania i rozwoju amatorskiego ruchu 26/61 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Mniów na lata 2004-06 i 2007-2013 artystycznego i sportowego. Zadaniami takimi powinny być objęte kluby sportowe, stowarzyszenia działające na terenie gminy. Należy także rozważyć ostatnio zgłaszane postulaty powołania do życia Gminnego Ośrodka Kultury, jako jednostki gminnej organizującej i wspierającej ruch artystyczny. W gminie tradycyjnie już organizowane są dwukrotnie w roku festyny: „Majówka w Mniowie” oraz „Pożegnanie Lata w Mniowie”. Obecni na nich są przedstawiciele samorządu wojewódzkiego a także parlamentarzyści z Województwa Świętokrzyskiego. Imprezy te cieszą się bardzo dużym zainteresowaniem mieszkańców gminy Mniów jak też sąsiednich, są obszernie relacjonowane w prasie regionalnej oraz gazetce gminnej „Nasza Gmina”. Festyny te to znakomita okazja do zaprezentowania dorobku mieszkańców w różnych dziedzinach życia a także do promocji gminy. Zawsze towarzyszą im rozgrywki sportowe pod patronatem Wójta Gminy oraz Przewodniczącego Rady Gminy. Na terenie gminy działają uczniowskie kluby sportowe, kluby zrzeszone w LZS-ach. Braki jednak w infrastrukturze sportowej ograniczają tą aktywność mieszkańców. Na terenie gminy istnieje tylko jedna hala sportowa, zlokalizowana przy Gimnazjum w Mniowie. Gmina posiada 9 boisk piłkarskich przyszkolnych lecz niestety żadne nie spełnia wymogów do przeprowadzania ligowych rozgrywek piłkarskich ze względu na ich wielkość, zaplecze techniczne oraz usytuowanie w terenie. Bezpieczeństwo publiczne i przeciwpożarowe. Z analizy zagrożenia przestępczością i naruszania prawa na obszarze gminy wynika, że wskaźniki wyrażające zjawiska przestępcze są niepokojące, chociaż rejon Komisariatu Policji w Strawczynie, który obejmuje także Gminę Mniów nie jest zaliczany do najbardziej zagrożonych przestępczością. W Mniowie znajduje się posterunek Policji, który jest obecnie obsadzony przez 7 funkcjonariuszy z dowódcą w stopniu starszy aspirant sztabowy. Całodobowe dyżury na terenie gminy zapewnione są poprzez patrole z posterunku w Mniowie i Miedzianej Górze, która także należy do rewiru Komisariatu w Strawczynie. Mieszkańcy gminy nie są zagrożeni wystąpieniem powodzi ze względu na małe przepływy rzek na terenie gminy. 27/61 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Mniów na lata 2004-06 i 2007-2013 W sprawach obrony cywilnej szefem służb obrony na terenie gminy jest Wójt Gminy, który podlega służbowo w tej materii Wojewodzie Świętokrzyskiemu i Staroście Kieleckiemu. W zakresie ratownictwa przeciwpożarowego, chemicznego i drogowego Wójt Gminy dysponuje 4 jednostkami ochotniczej straży pożarnej:w Mniowie, Zaborowicach, Grzymałkowie i Malmurzynie. Największe z nich to OSP w Zaborowicach i Mniowie. Najwięcej sprzętu o najwyższych standardach na terenie gminy i największą obsadę etatową posiada OSP w Zaborowicach. Specjalizuje się także w ratownictwie drogowym oraz co należy podkreślić została włączona do Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego. W skład tego systemu wchodzą tylko jednostki wyróżniające się pod względem wyposażenia, dyspozycyjności, wyszkolenia, możliwości działań operacyjnych. Podejmowane są starania o włączenie do tego systemu również OSP w Mniowie. Stan wszystkich jednostek OSP na terenie gminy to 142 strażaków ochotników. Wszystkie jednostki wykonują ok. 70 wyjazdów w roku. Obejmują one w większości wyjazdy do akcji ratowniczych, pożarowych i wypadków drogowych. Na terenie gminy znajdują się 4 strażnice. Nad działalnością OSP na terenie gminy czuwa Komendant Gminny, zatrudniany przez władze gminy. Do pomocy ma on Zarząd Gminny Związku Ochotniczych Straży Pożarnych w Mniowie liczący obecnie 12 członków. Grupy społeczne wymagające wsparcia Pomoc społeczna to fragment polityki społecznej państwa realizowany m.in. przez samorządy gminne. Pomoc świadczona przez Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Mniowie, obejmuje przede wszystkim: bezrobocie, ubóstwo, niepełnosprawność, długotrwałą chorobę, bezradności w sprawach opiekuńczo – wychowawczych. W/w problemy powodują wzrost zachowań patologicznych, do których głównie zalicza się głównie alkoholizm. Przyjmuje się (wg Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych), że 28/61 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Mniów na lata 2004-06 i 2007-2013 liczba osób uzależnionych od alkoholu wynosi ok. 2% populacji co stanowi ok. 180 osób na terenie gminy. Dorośli żyjący w otoczeniu alkoholików (współmałżonkowie, rodzice) stanowią ok. 360 osób tj. 4% mieszkańców gminy. Dzieci wychowujące się w rodzinach alkoholików również ok. 4% mieszkańców, osoby pijące szkodliwie stanowią ok. 500 osób tj. ok. 5-7 % mieszkańców całej gminy. Model rozwiązywania problemów alkoholowych zakłada, iż większość kompetencji i środków finansowych jest zlokalizowana na poziomie samorządów gmin, które na mocy ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi mają obowiązek prowadzić własną politykę wobec alkoholu. Aktem prawnym, na podstawie którego prowadzona jest realizacja w/w zadań jest gminny program profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych uchwalany corocznie przez radę gminy. Na terenie gminy działa Środowiskowy Dom Samopomocy prowadzony przez Caritas diecezji kieleckiej. Otrzymał on pomoc finansową od władz gminy w 2004 r. w wysokości 162 tys. zł. Z jego usług korzysta ok. 20 mieszkańców gminy. W zakresie realizacji zadań na rzecz osób niepełnosprawnych mieszkańcy gminy mogą uzyskać również pomoc Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Kielcach ( z zakresu rehabilitacji społecznej) oraz Niepełnosprawnych (zadania z Powiatowego Ośrodka Rehabilitacji Osób zakresu rehabilitacji zawodowej ze środków przekazywanych przez PFRON). Ponadto w ramach swoich działań ustawowych Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie zapewnia również opiekę dzieciom, które są jej pozbawione ze względu na ograniczenie lub pozbawienie praw ich rodziców. Ponadto na terenie naszej gminy jest według danych pochodzących z Narodowego Spisu Powszechnego 346 rodzin niepełnych oraz 555 wielodzietnych z trójką i większą ilością dzieci). W IV kwartale 2003 r. według danych Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Mniowie pomoc społeczną otrzymało 1029 osób. Liczba ta nie jest tożsama z liczbą rodzin jakie określić można jako rodziny nieprzystosowane społecznie (niezaradne życiowo). Osoby takie otrzymały pomoc materialną lub finansową. Otrzymywały one pomoc na podstawie różnych przepisów i z różnych przyczyn stąd tak duża liczba 29/61 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Mniów na lata 2004-06 i 2007-2013 otrzymujących świadczenia. Najczęściej powodem przyznania pomocy z GOPS było bezrobocie (dla 414 rodzin), długotrwała choroba (210 rodzin) oraz bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego (164). Osoby otrzymujące pomoc społeczną wywodzą się z 638 rodzin. Biorąc pod uwagę liczbę wspomnianą wyżej wynika, że każda rodzina objęta pomocą społeczną otrzymuje świadczenie z dwóch tytułów. Osoby zamieszkujące w tych rodzinach stanowią 26,7 % populacji mieszkańców (2505 osób). Na podstawie tych danych wynika, iż rodziny te składają się z co najmniej 4 osób. Największą grupę stanowią rodziny składające się z więcej niż 6 osób (123 rodziny – 835 osób). 410 rodzin w tej liczbie składa się z rodziców i dzieci (stanowią oni aż 2004 osób - średnio 5 osób w rodzinie). Pomocą objęte było również 61 rodziny niepełnych (216 osób) oraz 136 rodzin rencistów i emerytów (479 osób). 654 osób otrzymały pomoc GOPS jako zadania własne gminy na kwotę 127.099 zł. Osoby te wywodziły się z 458 rodzin o liczbie osób 1932. W liczbie tej było 258 uczniów objętych dożywianiem (kwota 68.328 za 27.748 świadczeń; 178 rodzin o liczbie osób 936; koszt jednego posiłku dla ucznia wyniósł 2,46 zł; 44 uczniów mimo podstaw do objęcia dożywianiem nie korzystało z tej pomocy ze względu na brak środków – 20 uczniów, warunki techniczne – 20 oraz niechęć rodziców – 4), 16 usług opiekuńczych (kwota 29.192 zł; w większości są to osoby samotne: 16 rodzin o liczbie osób 18), 7 zasiłków celowych na pokrycie wydatków powstałych wskutek zdarzeń losowych (kwota 1.390 zł; taka sama liczba rodzin tworzonych przez 27 osób), 384 zasiłki celowe łącznie ze świadczeniami w naturze na łączną kwotę 28.189 zł (tworzą oni 351 rodzin o liczbie członków 1456). W IV kwartale 2003 r. wypłacono także zasiłki rodzinne i pielęgnacyjne na łączną kwotę 84.579 zł. Przeciętnie miesięcznie wypłacano 8 zasiłków rodzinnych oraz 47 pielęgnacyjnych. W oparciu o przepisy określające zadania zlecone GOPS przyznał świadczenia dla 259 osób mieszkających w 243 rodzinach o liczbie 851 osób na łączną kwotę 691.779 zł. Tabela . Świadczenia udzielone przez GOPS w I kwartale 2004 r. - zadania zlecone 30/61 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Mniów na lata 2004-06 i 2007-2013 FORMY POMOCY 0 RAZEM ZASIŁKI STAŁEogółem ZASIŁKI STAŁE WYRÓWNAWCZE ogółem ZASIŁEK OKRESOWY GWARANTOWANY ZASIŁKI OKRESOWE RENTY SOCJALNE ZASIŁKI Z TYTUŁU OCHRONY MACIERZYŃSTWA -ogółem (8+9) MACIERZYŃSKI ZASIŁEK OKRESOWY MACIERZYŃSKI ZASIŁEK JEDNORAZOWY ZASIŁKI RODZINNE I PIELĘGNACYJNE 1 2 LICZBA OSÓB, KTÓRYM PRZYZNANO DECYZJĄ ŚWIAD. 1 LICZBA ŚWIADCZEŃ KWOTA ŚWIADCZEŃ W ZŁ LICZBA RODZIN LICZBA OSÓB W RODZINACH 2 3 4 5 259 X 691779 243 851 32 364 151506 32 158 46 513 138770 46 102 2 13 4580 2 4 20 40 1860 20 80 91 801 329022 85 259 108 252 66041 106 278 61 205 55991 60 278 47 47 10050 46 208 65 672 84579 66 198 3 4 5 6 7 8 9 10 Źródło: dane Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Mniowie za 2004 r. Ogółem przyznano świadczenia dla 975 osób z 638 rodzin (suma osób w tych rodzinach to 2505 osób – 26,7 % mieszkańców gminy). W ramach zadań zleconych było to 528 osób z 367 rodzin (1466 osób w rodzinach) oraz 674 osoby z 475 rodzin (1976 osób w tych rodzinach) w ramach zadań własnych. Rok 2004 przyniósł zmiany związane z nowelizacją ustawy o pomocy społecznej. Na jej podstawie gminy przejęły część zadań od państwa do finansowania jako zadania własne. W drugim kwartale 2004 roku GOPS w ramach zadań własnych przyznała pomoc dla 208 osób na łączną kwotę 63.761 zł. Wraz z rodzinami tworzą oni grupę 1206 osób otrzymujących wsparcie. Ponad połowa wydatków w tym zakresie to finansowanie posiłków dla 244 uczniów (34.823 zł za które zakupiono 27.334 świadczenia). Kolejną grupę świadczeń pod względem wielkości stanowiły usługi opiekuńcze. Na świadczenie dla 9 osób wydatkowano kwotę 15.278 zł (ilość zakupionych świadczeń 2770). 31/61 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Mniów na lata 2004-06 i 2007-2013 Tabela . Świadczenia udzielone przez GOPS w II kwartale 2004 r. - zadania zlecone Liczba osób, którym Liczba przyznano świadczeń decyzją świadczenie Formy pomocy 0 RAZEM ZASIŁKI STAŁE - ogółem ZASIŁKI STAŁE WYRÓWNAWCZE ogółem ZASIŁEK OKRESOWY GWARANTOWANY ZASIŁEK Z TYTYŁU OCHRONY MACIERZYŃSTWA (6+7) MACIERZYŃSKI ZASIŁEK OKRESOWY MACIERZYŃSKI ZASIŁEK JEDNORAZOWY ZASIŁKI RODZINNE I PIELĘGNACYJNE 1 Kwota świadczeń w zł Liczba rodzin Liczba osób w rodzinach 3 4 5 2 1 2 122 33 X 129 169.159 53.302 119 33 397 155 3 55 292 81.764 53 111 4 1 4 1.844 1 2 5 34 113 32.249 34 136 28.631 34 136 3.618 18 73 9 20 6 7 8 34 18 9 95 18 29 Źródło: dane Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Mniowie za 2004 r. Najczęściej powodem przyznania świadczeń z pomocy społecznej było bezrobocie (265 osób otrzymało pomoc z tego tytułu), długotrwała choroba (138) oraz bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i w prowadzeniu gospodarstwa domowego (97). Rzeczywista liczba osób, którym przyznano świadczenia w II kwartale to 594 osoby. Wywodziły się one z 401 rodzin i wraz z nimi stanowili 1600 mieszkańców gminy. 125 osób z tej liczby świadczenia otrzymało w ramach zadań zleconych (122 rodziny, 403 mieszkańców) a 489 w ramach zadań własnych (312 rodzin – 1322 mieszkańców gminy). Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej realizował także wypłaty świadczeń z budżetu państwa w zakresie świadczeń rodzinnych. W pierwszych dwóch kwartałach 2004 r. wypłacono 4327 świadczeń na łączną kwotę 383.139, 80 zł. 32/61 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Mniów na lata 2004-06 i 2007-2013 Bezrobocie Największą barierą rozwoju gminy jest jednak bezrobocie i wynikające z niego patologie. Wśród powstających na tym tle zjawisk społecznie niekorzystnych można wskazać alkoholizm, przestępstwa, nadmierne zatrudnienie w rolnictwie a także chyba najważniejsze jakim jest apatia społeczna. Osoby długotrwale bezrobotne przestają poszukiwać pracy, a jedyne ich źródło utrzymania stanowią świadczenia z pomocy społecznej. Mieszkańcy ci nie wykazują również żadnych inicjatyw społecznych, nie biorą udziału w życiu gminy. Sytuacja ta bez ingerencji z zewnątrz nie będzie mogła zostać rozwiązana przez samych zainteresowanych, jak również działania na szczeblu lokalnym samymi środkami gminy nie przyniosą pożądanego efektu. Liczba bezrobotnych zarejestrowanych w PUP z terenu Gminy Mniów na dzień 31.12.2003 roku wynosiła 1.548 osób (spadek w porównaniu do roku poprzedniego o 36 osób tj. 2,27 %) w tym: 735 kobiet tj. 47,48 % w stosunku do ogółu osób (w 2002 r. 47,16 %), 56 absolwentów tj. 3,62 % (w 2002 r. 4,55%), 193 osoby bezrobotne z prawem do zasiłku tj. 12,47 % (14,08 % w 2002 r.), 1250 osób w wieku mobilnym tj. 80,75 % (w 2002 roku 82,07 %), 921 osób pozostających bez pracy dłużej niż 12 miesięcy tj. 59,59 % (w 2002 r. 59,47 %). Stopa bezrobocia na koniec grudnia w Gminie Mniów 2003 roku wyniosła 29,76 % , w całym powiecie kieleckim 21,1% ( spadek o 0,5% ), w województwie 18,1% ( spadek o 0,4% ), natomiast w kraju zmniejszyła się w porównaniu do grudnia 2002 roku o 0,1 %. Wyniki Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań w 2002 r. wskazały, że na terenie gminy jest 1022 osób bezrobotnych (580 mężczyzn i 442 kobiety). Około połowa z nich pozostawała bez pracy do 12 miesięcy. Jednak spis ten wykazywał aż 2873 osoby bierne zawodowo tj. nie poszukujące pracy. Ze względu na objęcie spisem osób w wieku 15 lat i więcej w tej grupie znajdują się także uczniowie i studenci oraz osoby utrzymujące się z rolnictwa, to jednak pokazuje to jak wielką barierą rozwojową dla gminy jest bezrobocie. Według danych PUP było wówczas zarejestrowanych w gminie 1584 bezrobotnych. Spis ten ukazał jak duża liczba mieszkańców pracuje w „szarej 33/61 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Mniów na lata 2004-06 i 2007-2013 strefie” a także aktywność na rynku pracy i aktywność ekonomiczną mieszkańców. Dane te przedstawia poniższa tabela. Tabl. 16. Aktywność ekonomiczna ludności w wieku 15 lat i więcej Aktywni zawodowo Wyszczególnienie OGÓŁEM Poziom wykształcenia wyższe średnie zasadnicze zawodowe podstawowe ukończone, nieukończone i bez wykształcenia szkolnego nieustalony W WIEKU PRODUKCYJNYM MĘŻCZYŹNI Poziom wykształcenia wyższe średnie zasadnicze zawodowe podstawowe ukończone, nieukończone i bez wykształcenia szkolnego nieustalony W WIEKU PRODUKCYJNYM KOBIETY Poziom wykształcenia wyższe średnie zasadnicze zawodowe podstawowe ukończone, nieukończone i bez wykształcenia szkolnego nieustalony W WIEKU PRODUKCYJNYM Ogółem razem pracujący bezrobotni Bierni zawodowo Nieustalony status na rynku pracy Współczynnik aktywności zawodowej w % Wskaźnik zatrudnienia w % Stopa bezrobocia w% 7051 4109 3087 1022 2873 69 58,9 44,2 24,9 234 1099 1823 206 839 1454 183 600 1030 23 239 424 27 250 347 1 10 22 88,4 77,0 80,7 78,5 55,1 57,2 11,2 28,5 29,2 3867 28 1603 7 1270 4 333 3 2233 16 31 5 41,8 30,4 33,1 17,4 20,8 42,9 5202 3534 3871 2314 2859 1734 1012 580 1274 1183 57 37 75,2 66,2 55,6 49,6 26,1 25,1 77 448 1197 68 370 1006 61 275 740 7 95 266 9 74 176 4 15 88,3 83,3 85,1 79,2 61,9 62,6 10,3 25,7 26,4 1797 15 865 5 655 3 210 2 916 8 16 2 48,6 38,5 36,8 23,1 24,3 40,0 2833 3517 2215 1795 1641 1353 574 442 584 1690 34 32 79,1 51,5 58,6 38,8 25,9 24,6 157 651 626 138 469 448 122 325 290 16 144 158 18 176 171 1 6 7 88,5 72,7 72,4 78,2 50,4 46,8 11,6 30,7 35,3 2070 13 738 2 615 1 123 1 1317 8 15 3 35,9 20,0 29,9 10,0 16,7 50,0 2369 1656 1218 438 690 23 70,6 51,9 26,4 Źródło: Narodowy Spis Powszechny z 2002 r. Równie niepokojącym zjawiskiem występującym na terenie naszej gminy jest przemoc domowa, która dotyka wiele rodzin. Rehabilitacja zawodowa osób niepełnosprawnych według zapisów ustawy ma na celu ułatwienie osobie niepełnosprawnej uzyskania utrzymania, odpowiedniego zatrudnienia i awansu zawodowego przez umożliwienie jej korzystania z poradnictwa 34/61 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Mniów na lata 2004-06 i 2007-2013 zawodowego, szkolenia zawodowego i pośrednictwa pracy. Rehabilitacja zawodowa stawia sobie za cel przygotowanie osoby niepełnosprawnej do pracy oraz zapewnienie jej pracy zgodnie z psychofizycznymi możliwościami oraz kwalifikacjami zawodowymi. Tabela 6.Dane dotyczące ilości, zatrudnienia i wykształcenia osób niepełnosprawnych. Wyszczególnienie OGÓŁEM Według ekonomicznych grup wieku przedprodukcyjny produkcyjny mobilny niemobilny poprodukcyjny wiek nieustalony Według poziomu wykształcenia (w wieku 13 lat i więcej) wyższe policealne średnie (zawodowe i ogólnokształcące) zasadnicze zawodowe podstawowe ukończone podstawowe nieukończone nieustalony Według aktywności ekonomicznej aktywni zawodowo w tym pracujący bierni zawodowo nieustalony status na rynku pracy Osoby niepełnosprawne ogółem prawnie tylko biologicznie męż- kobiet mężmężrazem razem kobiety razem kobiety czyźni y czyźni czyźni 1151 599 552 901 509 392 250 90 160 40 618 179 439 492 1 21 388 114 274 189 1 19 230 65 165 303 - 25 556 156 400 319 1 12 353 98 255 143 1 13 203 58 145 176 - 15 62 23 39 173 - 9 35 16 19 46 - 6 27 7 20 127 - 9 4 # # # # # # # # # # # # # - # 45 148 702 212 6 24 106 366 76 4 21 42 336 136 2 41 133 560 135 6 # 94 313 60 4 # 39 247 75 2 4 15 142 77 - # 12 53 16 - # 3 89 61 - 257 234 884 158 141 433 99 93 451 207 194 687 134 125 368 73 69 319 50 40 197 24 16 65 26 24 132 10 8 2 7 7 - 3 1 2 Źródło: Narodowy Spis Powszechny z 2002 r. Na podstawie powyższych danych widać, że tylko co piąta osoba mająca status osoby niepełnosprawnej wśród mieszkańców gminy pracuje. Aż 884 osób niepełnosprawnych (77 %) nie poszukuje pracy i nie pracuje, mimo że ponad 53 % z nich znajduje się w wieku produkcyjnym. Obraz braku ich przystosowania do aktualnej sytuacji społecznogospodarczej oraz apatii społecznej jeszcze wyraźniej wskazują dane dotyczące poziomu ich wykształcenia. W tej grupie mieszkańców tylko 9 posiada wykształcenie wyższe (0,78 35/61 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Mniów na lata 2004-06 i 2007-2013 %!), 4 policealne i 45 średnie zawodowe lub ogólnokształcące. Daje to wskaźnik na poziomie 5 % wobec 18,9 % wśród pozostałych mieszkańców gminy. 36/61 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Mniów na lata 2004-06 i 2007-2013 3. Zadania polegające na poprawie sytuacji na danym obszarze 3.1. Planowane zadania do realizacji wynikają ze Strategii Rozwoju Gminy Mniów i jej misji rozwoju jaką jest awans cywilizacyjny gminy stanowiący gwarancję wysokiego i godziwego poziomu życia mieszkańców gminy Mniów. Ze strategii tej wynikają także priorytety rozwojowe i są nimi: 1. Rozwój wielokierunkowego rolnictwa o dominującym udziale upraw ekologicznych. 2.Rozwój przedsiębiorczości pozarolniczej jako trzonu lokalnej bazy ekonomicznej. 3. Rozwój urozmaiconych form turystyki i jej obsługi; W oparciu o cel generalny, cele strategiczne i priorytety Strategii Rozwoju Gminy Mniów oraz dokumenty określające zakres zadań i rodzaje zadań jakie mogą otrzymać dofinansowanie w ramach funduszy strukturalnych Unii Europejskiej określono następujące dziedziny i obszary do realizacji z wykorzystaniem środków pomocowych: ➢ uwzględnienie w realizacji przedsięwzięć inwestycji komunalnych zagadnień ekorozwoju, ➢ organizacja programu edukacji ekologicznej, ➢ racjonalizacja gospodarka odpadami, ➢ zwiększenie lesistości gminy poprzez zalesienie prywatnych gruntów porolnych, ➢ budowa zbiornika retencyjnego „ Wilcza Góra” na Ciemnicy i szeregu mniejszych zbiorników rekreacyjnych, ➢ rozwój infrastruktury turystyczno-sportowej, ➢ wypracowanie systemu ulg i preferencji dla inwestycji turystycznych, ➢ zwiększenie turystycznej dostępności, ➢ promocja agroturystyki jako alternatywnego źródła dochodu, ➢ propagowanie i symulowanie rozwoju turystyki i rekreacji., ➢ organizowanie szkoleń z zakresu prawa gospodarczego, marketingu i promocji 37/61 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Mniów na lata 2004-06 i 2007-2013 produktu turystycznego na obszarze gminy, ➢ dokończenie programu kompleksowego wodociągowania gminy , ➢ program kompleksowej kanalizacji gminy, ➢ poprawa dróg powiatowych i gminnych, ➢ podniesienie poziomu bezpieczeństwa ruchu drogowego, ➢ powstrzymanie degradacji stanu nawierzchni dróg, ➢ rozbudowa systemu obsługi ruchu drogowego, ➢ kreowanie programów aktywizacji społecznej i partycypacji społecznej, ➢ stworzenie form współpracy samorządu gminnego z organizacjami społecznymi, ➢ opracowanie i realizacja programu promocji gminy z uwzględnieniem promocji gospodarczej, ➢ opracowanie gminnego systemu zachęt finansowych i podatkowych dla potencjalnych inwestorów, ➢ system informacji rynkowej dla przedsiębiorców i konsumentów, ➢ tworzenie systemu przygotowania młodzieży do podejmowania działalności gospodarczej, aktywizacja osób bezrobotnych z terenu gminy, ➢ utworzenie centrum garncarstwa i ceramiki ludowej, ➢ budowa i rozwój zagłębia ceramiki budowlanej, ➢ tworzenie warunków sprzyjających wzrostowi konkurencyjności gospodarstw rolnych, ➢ tworzenie warunków rozwoju małej i średniej przedsiębiorczości w ramach wielofunkcyjnego zagospodarowania obszarów wiejskich, ➢ organizacja grup producenckich, promocja znaczenia organizacji wspólnych przedsięwzięć gospodarstw o niskiej towarowości produkcji; pomoc – organizacyjna i prawna dla powstających grup producenckich, organizacja systemu szkoleń dla potencjalnych członków grup producenckich, ➢ organizacja lokalnego rynku dystrybucji produktów rolnych poprzez wykonywanie analiz możliwości produkcyjnych i przechowalniczych, ➢ organizacja szkoleń promujących zastosowanie nowych technologii, ➢ tworzenie i wspieranie bazy przetwórstwa rolno-spożywczego na terenie gminy, pozyskanie inwestorów dla sektora przetwórstwa, 38/61 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Mniów na lata 2004-06 i 2007-2013 ➢ organizacja i animacja grup producenckich, zajmujących się rolnictwem ekologicznym, ➢ włączanie rolników stosujących ekologiczne uprawy do systemu kontroli i certyfikacji produktów ekologicznych w oparciu o kryteria i normy obowiązujące w Unii Europejskiej, ➢ współpraca w zakresie szkoleń ze specjalistami w zakresie rolnictwa ekologicznego z Wojewódzkiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego oraz Urzędami: Marszałkowskim i Wojewódzkim w Kielcach, ➢ aktywna promocja ofert inwestycyjnych i potencjału gospodarczego gminy, ➢ program pomocy małym i średnim przedsiębiorstwom, ➢ kampanie edukacyjne i informacyjne, ➢ system informowania społeczności lokalnych na temat możliwości otrzymania i wykorzystania środków pomocowych, ➢ modernizacja i unowocześnienie infrastruktury szkolnej, ➢ rozwój amatorskiego ruchu artystycznego. 3.2. Lista zadań do realizacji wg hierarchii ważności 1)rozbudowa oczyszczalni w Mniowie 2)budowa systemu oczyszczania ścieków zgodnie z Programem budowy kanalizacji na terenie Gminy Mniów, 3) remonty dróg powiatowych i gminnych i pasa drogowego ze środków pomocowych Unii Europejskiej: ➢ droga powiatowa nr 0450T Stąporków-Mniów-Ruda Strawczyńska ➢ droga powiatowa nr 0469 T i 0470 T Grzymałków-Gliniany Las-Smyków, Kłucko-Straszów-Grzymałków, ➢ droga powiatowa nr 0468 T Mniów-Zaborowice, ➢ droga powiatowa nr 0467 T Salata-Zaborowice-Umer, ➢ droga powiatowa nr 0469 T Grzymałków-Cierchy-Przyjmo, 39/61 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Mniów na lata 2004-06 i 2007-2013 ➢ droga powiatowa nr 0488 T Węgrzynów-Piaski-Oblęgór, ➢ droga powiatowa nr 0463 T Przełom-Piaski Królewieckie, ➢ droga gminna 002211 T Straszów-Stanowiska, ➢ droga gminna 002208 T Zazdrość-Gliniany Las-Salata, ➢ droga gminna 002212 T Zaborowice-Pielaki-Gać, ➢ droga Pępice-Buczyna, ➢ droga Skoki-Wólka Kłucka, ➢ droga Mokry Bór-Borki, ➢ droga Mniów ul. Wrzosowa, ➢ droga Mniów ul. Leśna, ➢ droga Straszów-Jarosy, ➢ droga Zaolzie-Borki-Jeziórko, ➢ droga Zaborowice-Górka-Baran, ➢ droga Stachura-Przecinka, ➢ droga Pałęgi-Straszów, ➢ droga Gliniany Las-Wycinka, ➢ chodniki Mniów oraz parking, ➢ budowa zatok autobusowych. 4)zagospodarowanie centrum Mniowa: ➢ budowa muszli koncertowej z zagospodarowaniem jej otoczenia, ➢ stara szkoła (alternatywnie): ➢ ✔ urządzenie targowiska gminnego, ✔ uruchomienie inkubatora przedsiębiorczości, ✔ zagospodarowanie budynku starej szkoły na Dom Kultury, budowa kompleksu obiektów sportowych. 5)budowa zbiorników wodnych: ➢ „Trzęsawka”, ➢ „Serbinów”, ➢ „Pępice-Wilcza Góra”. 6)przebudowa i remonty placówek oświatowych: 40/61 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Mniów na lata 2004-06 i 2007-2013 ➢ Zaborowice, ➢ Grzymałków, ➢ Wólka Kłucka, ➢ sala gimnastyczna przy SP w Zaborowicach, ➢ sala gimnastyczna przy SP w Cierchach, ➢ dobudowa sal lekcyjnych w SP Grzymałków. 7)Budowa infrastruktury turystycznej: ➢ szlak turystyczny konny, ➢ szlaki rowerowe. 8)budowa sieci internetowej przesyłanej drogą radiową, 9)pozyskiwanie środków budżetowych i poza budżetowych na aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu, 10)współpraca placówek oświatowych z placówkami zagranicznymi, 11)współdziałanie ze szkołami w zakresie realizacji kółek zainteresowań dla młodzieży; wspieranie inicjatyw edukacyjnych, 12)podniesienie poziomu bezpieczeństwa ruchu drogowego, 13)budowa sygnalizacji świetlnej, 14)budowa wydzielonych ciągów rowerowych i pieszych poza pasami jezdni, 15)rozbudowa systemu obsługi ruchu drogowego, 16)rozwój infrastruktury pomocy społecznej, 17)rozwój specjalistycznych form poradnictwa w zakresie pomocy rodzinom dysfunkcyjnym, 18)racjonalna gospodarka odpadami, 19)zwiększenie lesistości gminy poprzez zalesienie prywatnych gruntów rolnych, 20)edukacja ekologiczna (wykorzystując wzorcowe gospodarstwa rolne, ekologiczne, agroturystyczne i ekoturystyczne), 21)program pomocy małym i średnim przedsiębiorstwom, 22)pomoc w nawiązaniu bezpośrednich kontaktów gospodarczych z instytucjami otoczenia biznesu, 23)promocja gospodarstw i podmiotów gospodarczych zajmujących się ekologiczną 41/61 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Mniów na lata 2004-06 i 2007-2013 produkcją rolną oraz przetwórstwem i zbytem produktów ekologicznych, 24)wspieranie wspólnych inicjatyw producentów rolnych i przemysłu rolnego zmierzających do doskonalenie jakości produkcji i podnoszenia atrakcyjności produkcji rynkowej oraz podejmowania wspólnych działań na rynkach hurtowych, 25)system informowania społeczności lokalnych na temat możliwości otrzymywania i wykorzystania środków pomocowych, 26)propagowanie i stymulowanie rozwoju turystyki i rekreacji, 27)wytyczenie ścieżek pieszych i rowerowych w obrębie obszarów przyrodniczorekreacyjnych, 28)wspieranie rozwoju agroturystyki, 29)organizowanie szkoleń z zakresu prawa gospodarczego, marketingu i promocji produktu turystycznego na obszarach wiejskich, 30)rozbudowa bazy noclegowej, 31)zwiększenie bezpieczeństwa mieszkańców gminy. 42/61 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Mniów na lata 2004-06 i 2007-2013 4. Realizacja zadań i projektów. Plan finansowy. 4.1. Zadania i projekty własne Gminy Mniów Nazwa Kanalizacja sanitarna Mniów c.d. Budowa sieci internetowej przesyłanej drogą radiową Modernizacja stacji wodociągowej w Serbinowie Modernizacja drogi ZachybieMuszczarz Modernizacja drogi Chyby-Baran Zbiornik wodny „Trzęsawka” Budowa Gimnazjum w Mniowie Budowa GimnazjumWyposażenie Gimnazjum Gminnego w Mniowie Szlak Turystyczny Konny Stara szkołaurządzenie targowiska gminnego Budowa muszli koncertowej z zagospodarowaniem jej otoczenia Droga Mniów ul. Leśna Droga powiatowa nr 0450 T StąporkówStrawczyn Czas trwania 2004-11 2005-07 2005 Wskaźniki produktu Źródła finansowania Budżet Środki Ogółem Gminy UE mb, przyłącza, przepompownie sztuki podłączenia, nadajniki zbiornik wyrównawczy, nowa studnia włączona do sieci mb 2005 2005 mb Priorytet 6.000,00 2.250,00 3.750,00 A 50,00 12,50 37,50 B 420,00 105,00 315,00 A 300,00 75,00 225,00 A 350,00 87,50 262,50 A 2004 - 08 powierzchnia- m objętość - m3 1.000,00 250,00 750,00 B 2004 - 05 pracownie tematyczne, m2 , 3257,00 3103,28 153,72 A sztuki wyposażenia, umeblowane sale, 566,39 141,60 424,79 A m, punkty postojowe, 150,00 37,50 112,50 A 100,00 25,00 75,00 B 50,00 40,00 10,00 B 87,50 262,50 A 9.562,50 A 2, 2005 2005-07 2005 - 08 2005 - 08 2005 - 06 2005 - 06 punkty sprzedaży, m2 miejsca dla widzów mb 350,00 mb, ilość zmodernizowanych 11.250,00 1.687,50 skrzyżowań 43/61 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Mniów na lata 2004-06 i 2007-2013 Nazwa Droga PępiceBuczyna Szlak Rowerowy Modernizacja ujęcia wody Grzymałków Rozbudowa oczyszczalni ścieków w Mniowie Wodociąg „Mniów ul. Wrzosowa” Zbiornik wodny Borki- Przełom Droga PałęgiStraszów Remont SP w Zaborowicach Stara szkołaBudowa i uruchomienie inkubatora przedsiębiorczości Budowa kompleksu obiektów sportowych Remont SP w Grzymałkowie Stara szkołaZagospodarowanie budynku starej szkoły na Dom Kultury Kanalizacja sanitarna Węgrzynów, Borki Droga powiatowe nr 0469 T (GrzymSmyk) i 0470 T (Kłuck-Grzym) oraz drogi gminnej 002211 T (Strasz-Stanow) i Straszów_Gliniany Las Czas trwania 2005-06 2005-07 2005-07 2006 2006 2006 - 08 2006-07 2006 - 07 2006 - 08 2006 - 08 2006 - 08 Wskaźniki produktu mb m, punktu widokowe Nowy zbiornik wyrównawczy, nowa studnia w sieci zwiększenie przepustowości – m3/dobę mb, przyłącza Powierzchnia m3 mb modernizowana powierzchnia dydaktyczna, sale lekcyjne powierzchnia usługowa, przedsiębiorcy uzyskujący wsparcie, stoiska sztuki, powierzchnia zmodernizowana powierzchnia dydaktyczna, sale lekcyjne Źródła finansowania Budżet Środki Ogółem Gminy UE Priorytet 100,00 25,00 75,00 A 200,00 50,00 150,00 A 500,000 125,00 375,00 A 3.000,00 750,00 2.250,00 A 100,00 80,00 20,00 A 1.000,00 250,00 750,00 B 350,00 87,50 262,50 B 320,00 80,00 240,00 B 250,00 65,00 185,00 B 180,00 45,00 135,00 B 280,00 70,00 210,00 B powierzchnia, 2006 – 08 mb, przyłącza 2007 500,00 200,00 300,00 1.600,00 400,00 1.200,00 B A mb 2.800,00 2006-07 44/61 400,00 400,00 – 2.000,00 Starostwo Powiatowe A Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Mniów na lata 2004-06 i 2007-2013 Nazwa Droga SkokiWólka Kłucka Remont SP w Wólce Kłuckiej Modernizacja systemu wodociągów na terenie Gminy Zbiornik wodny „Serbinów” Kanalizacja sanitarna Borki cd, Grzymałków, Skoki, Wólka Kłucka Droga powiatowa nr 0468 T Mniów Zaborowice Droga Mokry BórBorki Droga Gliniany Las- Salata Budowa sali gimnastycznej przy SP w Zaborowicach Droga powiatowa nr 0467 T SalataUmer Droga Mniów ul. Wrzosowa Kanalizacja sanitarna Pieradła Zaborowice Chyby Baran Podechyby Serbinów Rogowice Budowa sal lekcyjnych w SP Grzymałków Zbiornik retencyjny w Pępicach Droga powiatowa nr 0469 T Grzymałków Przyjmo Droga Lisie Jamy do skrzyżowania z DK nr 74 Droga BorkiJeziórko Wskaźniki produktu Czas trwania 2006-07 2007 - 08 mb zmodernizowana powierzchnia dydaktyczna, sale lekcyjne mb 2007-09 2007 - 08 powierzchnia m3 Źródła finansowania Budżet Środki Ogółem Gminy UE Priorytet 150,00 37,50 112,50 A 200,00 50,00 150,00 B 2.000,00 500,00 1.500,00 A 1.000,00 250,00 750,00 B 8.650,00 2.162,50 6.487,50 A 1.500,00 190,00 190,00 – Powiat 1.120,00 A 120,00 30,00 90,00 A 90,00 25,50 67,50 A 2.200,00 550,00 1.650,00 B 3.700,00 A 135,00 B mb, przyłącza 2008 2008 2008 2008 mb mb mb 2 m 2008 - 09 mb 5.000,00 2009 2009 mb 180,00 650,00 650,00 – Powiat 45,00 mb, przyłącza 9.450,00 2009 2.362,50 7087,50 m2 , liczba sal 2009 - 10 2009 - 10 powierzchnia- m2 , objętość - m3 mb 600,00 150,00 450,00 B 6.000,00 1.500,00 4.500,00 B 1.500,00 A 2.000,00 2010 250,00 250,00 Powiat mb 2010 2010 mb 45/61 A 80,00 20,00 60,00 A 130,00 32,50 97,50 B Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Mniów na lata 2004-06 i 2007-2013 Nazwa Droga BorkiZaolzie Kanalizacja sanitarna Pielaki, Przełom, Lisie Jamy, Zachybie, Olszyna, Straszów, Pałęgi, Gliniany Las, Sośnina Budowa sali gimnastycznej przy SP w Cierchach Droga powiatowa nr 0469 T Węgrzynów-PiaskiOblęgór Droga StraszówGliniany Las Droga ZaborowiceGórka- Baran Kanalizacja sanitarna Stachura, Piaski, Malmurzyn, Cierchy, Pępice, Mokry Bór, Kontrewers Chodniki Mniów ul. Centralna Droga StachuraPrzecinka Kanalizacja sanitarna Stachura Malmurzyn Droga Gliniany Las- Wycinka Droga StraszówJarosy Wskaźniki produktu Czas trwania 2010 mb Źródła finansowania Budżet Środki Ogółem Gminy UE Priorytet 150,00 37,50 112,50 A 8.650,00 2.162,50 6.487,50 A mb, przyłącza 2010 m2 2010 - 11 2.200,00 mb 2.000,00 2011 2011 2011 mb mb 550,00 1.650,00 250,00 250,00 Powiat B 1.500,00 A 150,00 37,50 112,50 A 140,00 35,00 105,00 A 9.050,00 2.262,50 6.787,50 A 160,00 40,00 120,00 A 130,00 32,50 97,50 A 1.600,00 400,00 1.200,00 A 120,00 30,00 90,00 A 170,00 42,50 127,50 A mb, przyłącza 2011 2012 2012 mb mb mb, przyłącza 2012-13 2013 2013 mb mb A – priorytetowe zadanie do realizacji B – zadanie do realizacji po uzyskaniu dofinansowania i realizacji zadania A 46/61 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Mniów na lata 2004-06 i 2007-2013 4.2. Projekty organizacji pozarządowych i stowarzyszeń działających na terenie Gminy Mniów oraz przedsiębiorców o znaczeniu społecznym Nazwa Skansen pszczelarski i ścieżka edukacyjna Budowa zakładu produkcji mas i wyrobów ceramicznych Osiedle letniskowoagroturystyczne Czas trwania 2005-06 2005-07 Wskaźniki produktu powierzchnia, liczba ekspozycji powierzchnia produkcyjna Miejsca noclegowe, B.D. punkty gastronomiczne Źródła finansowania Środki Środki Ogółem własne UE 200,00 2.500,00 50,00 1.250,00 Priorytet 150,00 A 1.250,00 A B.D. B 4.3. Projekty przedsiębiorców w zakresie rozwoju własnej działalności gospodarczej Nazwa Uruchomienie eksploatacji nowego złoża iłów triasowych Budynek z przeznaczeniem na działalność agroturystyczną Rozbudowa piekarni Czas trwania 2004-05 2004-06 2005-08 Wskaźniki produktu Nowa powierzchnia gospodarcza, m3 wydobycia powierzchnia, liczba miejsc noclegowych nowa powierzchnia produkcyjna, usługowa 47/61 Źródła finansowania Środki Środki Ogółem własne UE Priorytet B.D. A B.D. A B.D. A Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Mniów na lata 2004-06 i 2007-2013 5.POWIĄZANIE ZADAŃ Z INNYMI DZIAŁANIAMI REALIZOWANYMI NA TERENIE GMINY MNIÓW Rozwój społeczno– gospodarczy w skali lokalnej jest bezpośrednio związany z procesami zachodzącymi w otoczeniu społeczności lokalnych. W obecnym systemie gospodarki rynkowej otoczeniem, które może mieć i ma wpływ na wykorzystanie szans rozwojowych jest zarówno otoczenie bliskie, jak i dalsze. Gospodarka województwa i powiatu wywiera bezpośredni wpływ na procesy zachodzące w gminach. Otoczenie dalsze, w postaci gospodarki kraju i gospodarki światowej we współczesnych czasach ma nie mniejsze znaczenie jak stan gospodarki w najbliższym sąsiedztwie. Procesy społeczne i ekonomiczne, zachodzące w krajach bezpośrednio sąsiadujących z Polską, jak i dalszych, znajdują odbicie w kondycji poszczególnych firm i całych branż gospodarczych. Ważnymi czynnikami, które warunkują rozwój gminy i które należy brać pod uwagę są: • Narodowy Plan Rozwoju, • Strategia Rozwoju Województwa Świętokrzyskiego, • Strategia Rozwoju Powiatu Kieleckiego, • Kontrakt Wojewódzki, Wszystkie działania związane z realizacją projektów zawartych w Planie Rozwoju Lokalnego są spójne z działaniami realizowanymi na podstawie wyżej wymienionych dokumentów. Sporą część projektów ujętych w Planie Rozwoju Lokalnego zajmują projekty dotyczące budowy sieci kanalizacyjnej i wodociągowej. Zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków jest zadaniem własnym gminy; to gmina ustala kierunki rozwoju sieci wodno – kanalizacyjnej a także organizuje selektywną zbiórkę i segregację odpadów w oparciu o kryteria ujęte w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy i w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. Dyrektywa Rady 98/83/WE z 03.11.1998 r. dotycząca jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, a mająca na celu ochronę zdrowia 48/61 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Mniów na lata 2004-06 i 2007-2013 ludzkiego poprzez określenie wskaźników wody przydatnej do spożycia została wcielona do naszego prawodawstwa poprzez ustawę – prawo wodne z 18.07.2001 r. i ustawę o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i o zbiorowym odprowadzaniu ścieków z 07.06.2001r. oraz wiele aktów wykonawczych do tych ustaw. Cele określone przez w/w akty zostaną osiągnięte poprzez realizację projektów mających na celu budowę sieci kanalizacyjnych i wodociągowych w gminie Mniów. Z wykazu realizowanych działań wynika jasno i dobitnie , że samorząd gminy położył szczególny nacisk na te kwestie. Z kolei inwestycje dotyczące budowy szkół, sal sportowych i innych obiektów sportowych mają na celu rozwój dzieci i młodzieży poprzez stworzenie im godnych warunków do zdobywania wiedzy oraz przyciągnięcie turystów na teren gminy i poprawę infrastruktury turystycznej. Inwestycje ujęte w Planie są związane głównie z infrastrukturą techniczną , lecz ich realizacja nie pozostanie bez wpływu na politykę zatrudnienia, ochrony środowiska czy też rozwój społeczno – gospodarczy. Projekty ujęte w Planie Rozwoju Lokalnego są kroplą w morzu potrzeb przed jakimi stoi dziś nasza Gmina. Mając to na uwadze należy stwierdzić, iż lista inwestycji nie wyczerpuje kwestii problemów, które należy szybko rozwiązać. Jednakowoż to właśnie te projekty zostały obecnie wysunięte na plan pierwszy i zostaną zrealizowane według planu. 49/61 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Mniów na lata 2004-06 i 2007-2013 6. OCZEKIWANE WSKAŹNIKI OSIĄGNIĘĆ PLANU ROZWOJU LOKALNEGO DLA GMINY MNIÓW Lp. Rodzaj inwestycji Miara rezultatu Miara oddziaływania • • • 1 Drogi • • • • • • • 2 Wodociągi • • • • Natężenie ruchu na drodze Nośność zmodernizowanego obiektu (drogi/mostu) Liczba osób korzystających z obiektów infrastruktury drogowej Hałas komunikacyjny Średni czas przejazdu między dwoma punktami sieci Zanieczyszczenie komunikacyjne pyłowe Zanieczyszczenie komunikacyjne gazowe Stosunek ilości budynków podłączonych do wodookresie do wszystkich budynków, Liczba gospodarstw domowych/budynków podłączonych do sieci wodociągowej, Powierzchnia terenów inwestycyjnych z dostępem do sieci wodociągowej Długość sieci wodociągowej na terenie gminy Liczba osób korzystających z wodociągów Liczba gospodarstw domowych/budynków obsługiwanych przez stację uzdatniania wody Poziom wskaźników fizykochemicznych uzdatnionej wody 50/61 • • • • • • • • • Nakłady na bieżące utrzymanie (naprawy nawierzchni) drogi Liczba pojazdów korzystających z drogi (w okresie 1 roku) Natężenie ruchu na obszarze zdefiniowanym przez beneficjenta (w okresie 1 roku) Liczba nowych miejsc pracy (po 2 latach) Liczba nowych przedsiębiorstw (w okresie 2 lat ) Liczba turystów na obszarze zdefiniowanym przez beneficjenta (po roku) Liczba nowozatrudnionych, Liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarczych w obszarze oddziaływania, Liczba pracujących w obszarze oddziaływania, Liczba nowoutworzonych przedsiębiorstw (w okresie 2 lat ) Liczba nowych miejsc pracy (w okresie 2 lat Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Mniów na lata 2004-06 i 2007-2013 Lp. Rodzaj inwestycji Miara rezultatu • • 3 Kanalizacja • sanitarna • • • • Rozbudowa • 4 oczyszczalni • ścieków • • 5 Miara oddziaływania Liczba gospodarstw domowych/budynków podłączonych do sieci kanalizacji sanitarnej Stosunek ilości budynków podłączonych do kanalizacji do wszystkich budynków w gminie Powierzchnia terenów inwestycyjnych z dostępem do sieci kanalizacji sanitarnej Długość sieci kanalizacji sanitarnej na terenie gminy Liczba osób korzystających z kanalizacji Liczba gospodarstw domowych/budynków obsługiwanych przez oczyszczalnię ścieków Powierzchnia terenów inwestycyjnych objęta działaniem oczyszczalni ścieków Wykorzystywanej mocy przerobowej zmodernizowanej oczyszczalni ścieków Przepustowości zmodernizowanej oczyszczalni ścieków Ilości nieoczyszczonych ścieków Poziom wskaźników fizykochemicznych oczyszczanych ścieków • • • • • • • • • • • • • Liczba nowozatrudnionych, Liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarczych w obszarze oddziaływania, Liczba pracujących w obszarze oddziaływania, Liczba nowoutworzonych przedsiębiorstw (w okresie 2 lat ) Ilość ścieków odprowadzonych i oczyszczonych (w okresie 1 roku) Liczba nowych miejsc pracy (w okresie 2 lat Liczba nowozatrudnionych, Liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarczych w obszarze oddziaływania, Liczba pracujących w obszarze oddziaływania, Poziom wskaźników fizykochemicznych ścieków w punkcie pomiarowym (po roku) Klasa czystości wód (rzek i jezior) (w okresie 1 roku) Liczba nowych miejsc pracy (w okresie 2 lat) Liczba nowych przedsiębiorstw na terenach inwestycyjnych ( w okresie 2 lat) • Nowe miejsca pracy w Inwestycje inwestycji wspierające • Liczba przedsiębiorców korzystających z usług, przedsiębior -czość 51/61 zasięgu Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Mniów na lata 2004-06 i 2007-2013 Lp. Rodzaj inwestycji Miara rezultatu • • • • Obiekty • infrastruktury 6 społecznej (sportowe, • kulturalne i • dydaktyczne) • • • 7 Ujęcia wody pitnej • • Miara oddziaływania Powierzchnia zmodernizowanych/wyremontowanych sal gimnastycznych Liczba korzystających z sal gimnastycznych Liczba osób korzystających z obiektów dydaktycznych i sportowych Liczba osób zatrudnionych w obiektach dydaktycznych i sportowych Liczba osób niepełnosprawnych korzystających z infrastruktury społecznej Liczba absolwentów Liczba uczestników imprez/wydarzeń kulturalnych w obiektach zabytkowych i infrastruktury kulturalnej Liczba zorganizowanych imprez/wydarzeń kulturalnych w obiektach infrastruktury kulturalnej Liczba nowych ofert programowych w zakresie kultury i turystyki Liczba gospodarstw domowych/budynków obsługiwanych przez ujęcie wody Powierzchnia terenów inwestycyjnych objęta działaniem ujęcia Wykorzystywanej mocy przerobowej ujęcia 52/61 • • • • • • • • • • • • Liczba imprez i wydarzeń sportowych, Liczba uczestników imprez sportowych Liczba nowych przedmiotów prowadzonych z wykorzystaniem infrastruktury społeczno-edukacyjnej Liczba osób tygodniowo korzystających z obiektów edukacyjno-sportowych (po 2 latach) Liczba nowych miejsc pracy powstała w wyniku realizacji projektów kulturalnych Liczba korzystających z nowych ofert programowych w zakresie kultury Liczba imprez i wydarzeń kulturalnych (po 2 latach) Liczba stałych miejsc pracy w obszarze kultury (po 2 latach) Liczba nowozatrudnionych, Liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarczych w obszarze oddziaływania, Liczba pracujących w obszarze oddziaływania, Liczba nowoutworzonych przedsiębiorstw (w okresie 2 lat ) Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Mniów na lata 2004-06 i 2007-2013 Lp. Rodzaj inwestycji Miara rezultatu • • • • • 8 Obiekty turystyczne • • • • • • • 9 Informaty -zacja • • • • Miara oddziaływania Liczba nowych ofert programowych w zakresie turystyki Liczba nowych miejsc pracy powstała w wyniku realizacji projektów turystycznych Liczba osób korzystających z nowej lokalnej bazy turystycznej Liczba wybudowanych zbiorników małej retencji Pojemność wybudowanych zbiorników małej retencji Liczba nowych ofert programowych w zakresie turystyki Liczba turystów korzystających z nowej infrastruktury noclegowej Liczba osób uczestniczących w zorganizowanych formach turystyki Liczba osób korzystająca z nowej infrastruktury sportowej/rekreacyjnej/aktywnego wypoczynku Liczba nowych miejsc pracy powstała w wyniku realizacji projektów turystycznych • Liczba obiektów publicznych z dostępem do szerokopasmowego internetu Liczba osób korzystających z infrastruktury komputerowej Ilośc węzłów sieci szkieletowej IIość instytucji publicznych posiadających szerokopasmowy dostęp do Internetu Liczba osób korzystających dziennie z PIAP Liczba ogólnodostępnych komputerów /hostów/ z dostępem do Internetu • Liczba korzystających z usług • Liczba danych przesyłanych w sieci szerokopasmowej obiektu/instytucji • Liczba użytkowników posiadających dostęp do szerokopasmowego Internetu Liczba instytucji publicznych posiadających dostęp do szerokopasmowego Internetu Liczba użytkowników indywidualnych posiadających dostęp do szerokopasmowego Internetu 53/61 • • • • • • • Liczba korzystających z nowych ofert programowych w zakresie turystyki Stałe miejsca pracy w obszarze turystyki Liczba nowych miejsc pracy powstała w wyniku realizacji projektów turystycznych Liczba korzystających z nowych ofert programowych w zakresie turystyki Liczba stałych miejsc pracy w obszarze turystyki (po 2 latach) Liczba nowych przedsiębiorstw w obszarze kultury, turystyki, sportu i rekreacji Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Mniów na lata 2004-06 i 2007-2013 7.SYSTEM WDRAŻANIA PLANU ROZWOJU LOKALNEGO System wdrażania Planu Lokalnego Gminy Mniów jest realizowany w oparciu o system wdrażania pomocy strukturalnej Unii Europejskiej. Gmina korzystając ze środków finansowych funduszy strukturalnych UE jest zobowiązane przestrzegać zasady i procedury wspólnotowe, które zostały określone w rozporządzeniu z dnia 21 czerwca 1999 r. Nr 1260/1999 wprowadzającym ogólne przepisy odnośnie funduszy strukturalnych oraz rozporządzeniach odnoszących się do poszczególnych funduszy strukturalnych. Poszczególne projekty będą wdrażane w oparciu o zasady wydatkowania środków wg źródeł ich pochodzenia. W niektórych sytuacjach może to oznaczać, że podmiot korzystający z różnych źródeł finansowania będzie musiał sprostać wielu wymaganiom formalnym. Dotyczy to w szczególności odmiennych zasad wykorzystywania środków pochodzących ze źródeł krajowych oraz środków pochodzących ze źródeł unijnych. 7.1. Instytucja Zarządzająca Planem Rozwoju Lokalnego Gminy Mniów Funkcję Instytucji Zarządzającej i koordynującej realizacje Planu Rozwoju Lokalnego będzie pełnił Wójt Gminy Mniów. Zakres zadań Instytucji Zarządzającej obejmuje miedzy innymi: ➢ ustalenie szczegółowych zasad i kryteriów realizacji Planu, ➢ zbieranie danych statystycznych i finansowych na temat postępów wdrażania oraz przebiegu realizacji projektów w ramach Planu, ➢ zapewnienie zgodności realizacji Planu z poszczególnymi dokumentami programowymi wyższego rzędu, ➢ zapewnienie przygotowania i wdrożenia Planu w zakresie informacji i promocji Planu, ➢ przygotowanie rocznych raportów na temat wdrażania Planu, zbieranie informacji 54/61 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Mniów na lata 2004-06 i 2007-2013 do rocznego raportu o nieprawidłowościach, ➢ ➢ dokładne oceny ex-post po zakończeniu realizacji Planu, kierowanie pracami zespołu ds. wdrożenia i monitoringu Planu. Dla właściwej oceny Instytucja Zarządzająca może tworzyć grupy robocze, korzystać z opinii niezależnych ekspertów lub usług innych instytucji. 7.2. Instytucja wdrażająca Plan Rozwoju Lokalnego Urząd Gminy jako instytucja wdrażająca Plan jest odpowiedzialna za: ➢ kreowanie, przyjmowanie i składanie wniosków aplikacyjnych od instytucji podległych – beneficjentów pomocy, ➢ kontrolę formalną składania wniosków, ich zgodności z procedurami, z zapisami Planu, ➢ ewentualne monitorowanie wdrażania poszczególnych projektów, ➢ zapewnienie informowania o współfinansowaniu przez UE realizowanych projektów 55/61 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Mniów na lata 2004-06 i 2007-2013 8. Monitoring, ocena i komunikacja społeczna Planu Rozwoju Lokalnego 1. Monitorowanie wdrażania Planu Plan Rozwoju Lokalnego nie jest dokumentem programowym przeznaczonym do realizacji w określonej, jednej kadencji władz gminy. Określa on cele i zadania, których jedną z cechami są długofalowość, zmienność i dynamizm. Dlatego też dokument ten będzie musiał podlegać monitoringowi i zmianom zależnie od aktualnej sytuacji społeczno-gospodarczej na terenie gminy. Monitoring jest elementem procesu bieżącego zarządzania środkami publicznymi, mającym na celu zapewnienie prawidłowości i wydajności wdrażania programów finansowanych z tych środków, poprzez zbieranie wiarygodnych danych o tych programach, porównywanie ich z zakładanymi wskaźnikami oraz podejmowanie przy udziale partnerów samorządowych, gospodarczych i społecznych decyzji o zmianach w tych programach. Monitoringowi towarzyszą okresowe oceny, które mają na celu dostarczenie krytycznej oceny osiągniętych rezultatów i przyczyniają się do efektywnego zarządzania pomocą. Zgodnie z art. 34 Rozporządzenia Rady Nr 1260/1999 podstawową funkcją monitoringu i oceny funduszy strukturalnych w Polsce jest umożliwienie sprawnego zarządzania programami operacyjnymi i ich koordynacji na poziomie Narodowego Planu Rozwoju (Podstaw Wsparcia Wspólnoty), poprzez monitorowanie za pomocą wskaźników postępu realizacji i oceny skuteczności wdrażanych priorytetów, działań i projektów. W celu prowadzenia skutecznego monitoringu i oceny wszystkich wydatków (zarówno wspólnotowych, jak i własnych wyodrębnione komórki monitorują wydatki i efekty rzeczowe inwestycji. Wszystkie jednostki uczestniczące w procesie przepływu środków z funduszy strukturalnych na wszystkich poziomach zarządzania stosują jednolite zasady monitoringu, zarówno finansowego, jak i rzeczowego, ograniczonego do niektórych wskaźników – przedstawiają informacje i raporty w ustalonym formacie. Celem monitoringu jest zapewnienie zgodności realizacji projektów i programu z wcześniej zatwierdzonymi założeniami i celami 56/61 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Mniów na lata 2004-06 i 2007-2013 Skuteczny monitoring posiada następujące cechy: ➢ Systematyczność działania ➢ Porównywanie postępów we wdrażaniu z przyjętymi założeniami na etapie programowania i podejmowanie działań zaradczych ➢ Obejmuje wszystkie poziomy zarządzania ➢ Wykorzystuje zarówno formalnie obowiązujący system raportowania, jak również inne mniej formalne sposoby komunikacji ➢ Wykorzystuje matrycę logiczną Podstawą monitorowania są dokumenty przyjęte na etapie programowania, w których określone zostały wskaźniki monitoringu. Monitoring prowadzony jest w oparciu o wskaźniki określone i porzyjęte dla danego rodzaju projektów. Programy operacyjne przewidują następujące rodzaje wskaźników: Wkład (input) - zasoby zaangażowane przez beneficjenta w trakcie wdrażania danego projektu Zasoby finansowe, zasoby ludzkie, zasoby materialne, zasoby organizacyjne itp. Produkt (output) - wszystkie produkty materialne i usługi, które otrzymuje beneficjent w trakcie realizacji projektu przy wykorzystaniu zaangażowanych zasobów Rezultat (result) - bezpośrednie i natychmiastowe efekty projektu; zmiany, jakie nastąpiły w wyniku wdrożenia projektu u bezpośrednich beneficjentów pomocy Oddziaływanie (impact) - konsekwencje danego programu/projektu wykraczające poza bezpośrednie i natychmiastowe efekty dla beneficjentów Instytucja Zarządzająca Podstawami Wsparcia Wspólnoty oraz Instytucje Zarządzające programami operacyjnymi wraz z ich Komitetami monitorującymi prowadzą monitoring w oparciu o ilościowe i jakościowe informacje z realizacji projektów, działań, priorytetów i programów, zgodnie z art. 36 Rozporządzenia Rady Nr 1260/1999. Mierzeniu postępu realizacji oraz ocenie efektywności wdrażania w ujęciu rzeczowym i finansowym służą fizyczne i finansowe wskaźniki (baseline indicators), które zostały określone w Podstawach Wsparcia Wspólnoty oraz w poszczególnych programach operacyjnych. 57/61 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Mniów na lata 2004-06 i 2007-2013 Wdrażaniem Planu Rozwoju Lokalnego i monitorowaniem postępu prac zajmie się specjalny zespół powołany zarządzeniem Wójta Gminy, którego tryb i standardy pracy zostaną określone odrębnym regulaminem. W procesie monitorowania Planu Rozwoju Lokalnego przewidziano następujące fazy: Ocenę ex-ante Rozpoczęcie każdego programu określonego w Planie Rozwoju Lokalnego i wchodzących w jego skład projektów poprzedzone zostanie ustaleniem wszelkich parametrów ilościowych i jakościowych (wskaźniki realizowanego zadania). Zostaną również wyraźnie określone etapy realizacji zadania a także termin rozpoczęcia i zakończenia. Przyjęte raz wskaźniki powinny być stosowane przez cały czas realizacji programów i projektów. Monitoring bieżący Dotyczy całego okresu wdrażania projektu. Zadaniem prowadzonego monitorowania będzie wykrycie wszelkich odchyleń, jakie mają miejsce w trakcie realizacji projektu. Dla skutecznej realizacji monitoringu powinien zostać wyłoniony zespół składający się z radnych Rady Gminy, pracowników Urzędu Gminy, jednostek budżetowych gminy oraz zainteresowanych przedstawicieli przedsiębiorców i organizacji społecznych. Zadaniem zespołu będzie monitoring projektów, wskaźnikówrealizacji zadań cząstkowych oraz ocena rezultatów wdrażania Planu Rozwoju Lokalnego wraz z rekomendowaniem władzom samorządowym niezbędnych zmian. Ocena ex-post. Ocena końcowa powinna określić na ile zakładane w Planie Rozwoju Lokalnego projekty i zakładane właściwe wskaźniki zostały osiągnięte oraz ustalić przyczyny wszelkich odchyleń w realizacji. Ewaluacja posłuży za podstawę sprawdzenia, czy planowane efekty są zgodne z przyjętymi założeniami, celami i ich miarami. W trakcie ewaluacji zostanie również dokonana analiza podejmowanych działań korygujących. Wnioski z ewaluacji zostaną wykorzystane w trakcie realizacji kolejnych, podobnych projektów w przyszłości. Są one również kluczowe dla prawidłowego planowania kolejnych zmian 58/61 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Mniów na lata 2004-06 i 2007-2013 Planu Rozwoju Lokalnego gminy Mniów. Narzędzia służące zbieraniu informacji zaproponowane w czasie opracowania Planu Rozwoju Lokalnego Zapewnienie informacji o realizacji programów i projektów jest jednym z kluczowych elementów zapewniających efektywne wdrażanie Planu Rozwoju Lokalnego. Również systematyczne zbieranie danych i gromadzenie ich w istniejących bazach danych jest elementem koniecznym prac zespołu monitorującego oraz oceny przez Radę Gminy. Miary wykonania projektów Nie we wszystkich projektach obecnego Planu dało się ustalić miary wyjściowe. W celu rzetelnego monitorowania wdrażania ważne jest ustalenie mierzalnych celów i zadań, najlepiej opisanych przez dane ilościowe o charakterze statystycznym, które po przetworzeniu powinny zostać ujęte we wskaźniki. Dla każdego z projektów zaproponowano odpowiednie miary wykonania. Pozwolą one w przyszłości ocenić stopień zaawansowania projektu i sukces w jego realizacji. Pomiar osiąganych wyników pozwala odróżnić powodzenie od porażki. Wyniki zapisane w postaci wskaźników czy bezwzględnych informacji statystycznych mają także ważne znaczenie w procesie uzyskiwania poparcia społecznego dla prowadzonych zmian w Planie. Dają one czytelny i jednoznaczny obraz sytuacji. Należy jednak pamiętać, że muszą być one interpretowane łącznie. Pojedynczy wskaźnik czy liczba może dawać mylne, zbyt optymistyczne lub zbyt pesymistyczne wrażenie o stopniu zaawansowania wdrażania Planu Rozwoju Lokalnego. Analiza wartości poszczególnych wskaźników pozwala ocenić na ile podejmowane działania zgodne są z zakładanymi celami. Zaproponowane miary umożliwiają bezstronną ocenę osiąganych efektów. Porównywanie wskaźników Jednym z podstawowych narzędzi służących do oceny efektów realizowanego Planu Rozwoju Lokalnego jest również porównanie osiąganych wyników z sąsiednimi jednostkami samorządu terytorialnego oraz tymi o podobnych cechach. Odniesienie efektów własnej pracy do osiągnięć innych przy pomocy porównywalnych wskaźników, pozwala na obiektywną ocenę postępu i skali zachodzących zmian. Może jednocześnie 59/61 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Mniów na lata 2004-06 i 2007-2013 prowadzić do zidentyfikowania najlepszych wzorów działania (tzw. dobrych praktyk), które pozwolą na efektywniejszą realizację programów i projektów. 2. Aktualizacja Planu Rozwoju Lokalnego Zapisane w Planie Rozwoju Lokalnego zadania i projekty podlegają zmianom ze względu na dynamizm i ich cząstkową realizację. Raz w roku powinny być one przeglądane i korygowane bądź uzupełniane stosownie do zmieniających się uwarunkowań wewnętrznych i zewnętrznych. Równocześnie do dokumentu Planu Rozwoju Lokalnego powinny być wprowadzane nowe projekty, wynikające z pojawiających się możliwości (na przykład uzyskanie wsparcia finansowego) bądź pojawiających się potrzeb. Efektem pracy zespołu monitorującego mają być coroczne sprawozdania o stopniu realizacji celów i ewentualne projekty zmian Planu. W przypadku nie osiągania założonych parametrów jakościowych i ilościowych (pożądanych zmian) ich korekta stanie się przedmiotem odpowiednich uchwał Rady Gminy. Przyjęto, że: • w kolejnych latach, sprawozdanie z realizacji działań zawartych w planie strategicznym przedstawiane będzie na jednej z sesji Rady Gminy w pierwszym półroczu. • raport o stanie gminy i projekty w Planie Rozwoju Lokalnego będzie aktualizowany minimum raz na dwa lata (chyba, że zajdą jakieś szczególne okoliczności wymagające wcześniejszej aktualizacji), • osobą odpowiedzialną za zebranie, opracowanie i przedstawienie informacji na sesji Rady we wrześniu lub w październiku każdego roku jest przewodniczący zespołu powołanego przez Wójta Gminy. • po przedyskutowaniu wariantów, Rada uchwala działania przewidziane na kolejne lata realizacji Planu. • Wójt i Rada Gminy oceniają skuteczność działań koordynacyjnych wyznaczonej jednostki. • przy realizacji Planu uwzględnia się harmonogramy realizacji Wieloletniego Planu Inwestycyjnego i prac nad budżetem Gminy. 60/61 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Mniów na lata 2004-06 i 2007-2013 3. Public Relations Planu Rozwoju Lokalnego Plan Rozwoju Lokalnego zostanie udostępniony w siedzibie Urzędu Gminy w Mniowie w wersji drukowanej oraz w formie elektronicznej na stronie internetowej gminy. Informacja o Planie zostanie rozpropagowana wśród mieszkańców gminy poprzez radnych, sołtysów oraz w mediach lokalnych. Zostanie również wydrukowany skrót Planu, zawierający jego najważniejsze elementy, celem przybliżenia jego treści mieszkańcom. 4. Zagrożenia związane z wdrażaniem Planu Rozwoju Lokalnego Zaproponowane w Planie Rozwoju Lokalnego projekty zostały określone w czasie i zakresie merytorycznym zgodnie z dostępnymi aktualnie danymi. Większość informacji na temat kosztów danego projektu nie jest jednak dokładnych, są to kwoty przybliżone, pokazujące tylko przewidywany koszt projektu w stosunku do możliwości finansowych samorządu. Plan Rozwoju Lokalnego w swoim zarysie pokazuje w ten sposób wagę finansową poszczególnych projektów w stosunku do innych, również ważnych dla społeczności przedsięwzięć. Dlatego należy pamiętać, iż koszty realizacji projektu zapisane w niniejszym dokumencie nie mogą być podstawą do oceny jakości zarządzania zasobami finansowymi gminy w jakimkolwiek ujęciu. Całość kosztów związanych z realizacją Planu Rozwoju Lokalnego nie jest możliwa do określenia. Składają się na nią także budżety innych jednostek, fundusze zewnętrzne i praca osób zaangażowanych w rozwój gminy. Następnym ważnym elementem jest zakres rzeczowy projektów. Na etapie planowania Planu Rozwoju Lokalnego nie da się przewidzieć zarówno okoliczności sprzyjających realizacji danego zamierzenia jak i przeszkód (finansowych, organizacyjnych i formalnych), które utrudnią lub uniemożliwią prawidłowe jego wdrożenie. Dlatego wszystkie projekty należy traktować bardziej, jako otwarte pomysły, które powinny być modyfikowane i zmieniane w oparciu o zmieniające się okoliczności, niż zamknięte przedsięwzięcia. W wielu sytuacjach zadania projektowe są tak duże, że po odpowiedniej adaptacji mogą zacząć funkcjonować jako samodzielne projekty, co powinno zostać uwzględnione przy kolejnej aktualizacji tego dokumentu. 61/61