O depresji i nie tylko esji i nie tylko Moja Wątroba

paŜdziernik 2009 czat.onet.pl
onet.pl
Nie jesteś juŜ sam, jesteś z nami a my z Tobą
O depresji i nie tylko
Lęk i depresja sprzyja alergii
Dzieci i młodzi ludzie cierpiący na stany lęl
kowe czy depresje są bardziej naraŜeni na
alergie, niŜ inni rówieśnicy. Artykuł na ten
temat zamieszcza pismo "Journal of Clinical
Psychiatry". Naukowcy z Uniwersytetu Stanu
Wisconsin w Madison doszli do takich wniowni
sków po przebadaniu grupy 184 dzieci i młomł
dych osób w wieku od 4 do 20 roku Ŝycia.
AŜ 67 proc. badanych cierpiało na lęki lub
depresje, zaliczane do grupy zaburzeń interinte
nalizacyjnych. Okazało się, Ŝe choroby alerale
giczne, jak astma, katar sienny, pokrzywka
czy egzema, występowały w tej grupie nieni
mal dwukrotnie częściej,
iej, niŜ u innych dzieci i
młodych ludzi.
"Wyniki naszych badań powiększają rosnącą
liczbę dowodów na związek między stanami
lękowymi, depresją a chorobami alergicznyalergiczn
mi" - komentuje prowadzący badania dr
Mauricio Infante.
Moja Wątroba
Czy można lekceważyć stłuszczenie
wątroby?
dr n. med. Aneta Cybula--Walczak
Klinika Hepatologii i Nabytych NiedoboNiedob
rów Immunologicznych, Warszawski UniUn
wersytyet Medyczny
Jeszcze
do
niedawna stłuszczenia wątroby
wą
nie uznawano za powaŜny
ny problem medyczny. ZarówZaró
no lekarzom jak i laikom kojarzyło się
si na
ogół wyłącznie
cznie z osobami naduŜywającymi
nadu
alkoholu. Co zmieniło obraz stłuszczenia
wątroby
troby w codziennej lekarskiej praktyce
klinicznej?
Jedną z przyczyn, które doprowadziły
Zdaniem badacza, moŜliwe jest, Ŝe schorzenia z jednej i drugiej grupy mają jakieś
wspólne czynniki ryzyka lub wspólne podłoŜe
biologiczne.
Autorzy pracy liczą, Ŝe przyszłe badania pop
mogą lepiej wyjaśnić związek między alerale
giami a depresją lub stanami lękowymi.
Dzięki temu moŜliwe będzie
zie opracowanie
skutecznych metod prewencji i leczenia choch
rób z jednej i drugiej grupy.(PAP)
do zmiany,
miany, było upowszechnienie badań
bada
ultrasonograficznych oraz wprowadzenie
do
rutynowych
oznaczenia
testów laboratoryjnych
aktywności
ści
aminotransferaz.
Okazało się, Ŝee u wielu osób, spoŜywająspo
cych alkohol tylko sporadycznie lub nie
pijących
cych go wcale, badanie ultrasonograu
CHOROBA PSYCHOSOMATYCZNA
A DEPRESJA MASKOWANA:
ficzne wykazuje cechy stłuszczenia wątroby. W wielu przypadkach stwierdzano jednocześnie umiarkowany wzrost aktywności
DuŜe kłopoty przynoszą diagnostom (psychologom, lekarzom) sytuacje, w których osoba
przeŜywająca stany depresyjne maskuje je
róŜnymi dolegliwościami somatycznymi. Stąd
teŜ i leczenie zwykle jest opóźnione. Są
istotne korelacje pomiędzy depresjami w
przebiegu chorób afektywnych a zaburzeniami psychosomatycznymi. Związek pomiędzy depresjami endogennymi a zaburzeniami
psychofizjologicznymi moŜe przybierać róŜne
formy. Jedną z nich jest "maska" imitująca
psychosomatyczne zaburzenia czynnościowe,
jaką mogą przybierać depresje poronne.
aminotransferaz.
O ile łatwo znaleźć wyjaśnienie znacznego stopnia stłuszczenia wątroby u osób
naduŜywających alkoholu, o tyle dla lekarza diagnostyka niepokojący stał się obraz
stłuszczenia wątroby z cechami zapalenia
tego narządu ? poświadczonego podwyŜszonymi wartości aminotransferaz - bez
spoŜywania alkoholu.
Istnieje wiele przyczyn stłuszczenia wą-
Depresje zamaskowane występują stosunkowo często, sądzi się, Ŝe trzykrotnie częściej niŜ ich formy typowe, nierzadko natomiast są niewłaściwie rozpoznawane i leczone. Płeć wydaje się determinować w jakiś
sposób typ depresji endogennych, poniewaŜ
częściej spotyka się je u kobiet, niŜ męŜczyzn. Podobnie zresztą, jak niektóre choroby psychosomatyczne. Depresję maskowaną
obserwuje się najczęściej u młodych kobiet
między 20 a 30 rokiem Ŝycia. Po 40 roku
Ŝycia występuje rzadziej, okresowo na przemian z typową fazą depresji.
Termin depresji maskowanej pojawił się w
związku z róŜnorodnością obrazów klinicznych depresji i trudnościami w jej rozpoznawaniu. Trudności tych nie ma, gdy występuje
wyraźna, nie budząca wątpliwości chorobowa
zmiana nastroju, zaburzenia myślenia typu
depresyjnego i charakterystyczna zmiana
napędu. Zmiany te mogą być jednak mało
nasilone, a nawet niemoŜliwe do stwierdzenia. Na pierwszy plan wysuwają się wtedy
objawy somatyczne albo psychiczne, które
mogą sugerować występowanie innych zaburzeń. W takim wypadku mówi się o depresji
maskowanej, maskach depresji, ekwiwalencie depresji, ekwiwalencie wegetatywnym,
depresji bez depresji, depresji ukrytej. Sytu-
troby. Aby wyodrębnić alkohol jako czynnik sprawczy, zaproponowano następujący
podział stłuszczenia wątroby:
•
•
Niealkoholowa choroba stłuszczeniowa
wątroby (ang. Non-Alcoholic Fatty Liver
Disease, NAFLD), obejmująca:
o Proste niealkoholowe stłuszczenie wątroby bez zapalenia
(ang. Non-Alcoholic Fatty Live,
NAFL)
o Niealkoholowe stłuszczenie
wątroby z zapaleniem (ang.
Non-Alcoholic Steatohepatiti,
NASH)
Stłuszczenie wątroby powodowane alkoholem określa się po prostu jako alkoholowe stłuszczenie wątroby (ang.
Alcoholic Steatohepatitis, ASH).
Bez względu na przyczynę, zmiany zachodzące w wątrobie w procesie stłuszczania są podobne. Na podstawie obrazu mikroskopowego wątroby patolog nie jest w
stanie odróŜnić stłuszczenia alkoholowego
od niealkoholowego. Identyczne nieprawi-
acja ta nie jest tak zaskakująca, jak się to w
pierwszym momencie wydaje. Depresja jest
bowiem zaburzeniem wielu funkcji organizmu
i wiele "masek" to po prostu objawy samej
depresji lub dolegliwości ściśle z tą chorobą
związane. Depresje maskowane nie powinny
być więc uwaŜane za nietypowe ani z powodu
charakteru objawów, ani nawet z powodu
częstości występowania.
Obowiązujące klasyfikacje zaburzeń: ICD-10
i DSM-IV nie zawierają terminu depresja maskowana. Nie oznacza to jednak, Ŝe zniknął
problem atypowych zespołów depresyjnych,
których obraz znacznie odbiega od powszechnie znanego. Mimo Ŝe termin ten nie
spełnia kryteriów diagnostycznych dla depresji endogennej, „zastępcze” rozpoznanie neurastenii, hipochondrii lub zaburzeń psychosomatycznych moŜe prowadzić do nieporozumień i komplikacji. Zazwyczaj po kilku tygodniach utrzymywania się „maski” moŜe
rozwinąć się typowy obraz zespołu depresyjnego. MoŜna teŜ dostrzec cechy zbieŜne z
przebiegiem depresji endogennej: początek
jej bywa nagły, a objawy równieŜ często nagle przemijają. U znacznej liczby chorych
objawy maskujące wykazują ponadto typowy
rytm dobowy: narastają nocą lub w godzinach porannych i zmniejszają się wieczorem.
U większości chorych daje się zauwaŜyć zaburzenia rytmów biologicznych. Małe ich nasilenie uchodzi jednak uwadze pacjenta i bywa niedostrzegane przez lekarzy. Wspólną
cechą typowych faz depresyjnych i depresji
maskowanych jest takŜe obecność myśli suicydalnych.
dłowości obserwuje się u pacjentów z róŜnymi chorobami (otyłość, cukrzyca, skrócenie jelit), u osób zaŜywających leki hepatotoksyczne (np. amiodaron, steroidy, leki
onkologiczne), jak i tych regularnie spoŜywających alkohol. Dlatego teŜ dla ustalenia
przyczyn stłuszczenia wątroby kluczowe
znaczenie ma wywiad i wykluczenie alkoholu jako czynnika etiologicznego.
Proste niealkoholowe stłuszczenie wątroby (NAFL) jest początkowym stadium
stłuszczenia wątroby. W tej fazie, oprócz
kumulacji trójglicerydów w hepatocytach,
nie obserwuje się ani zapalenia wątroby, ani
jej włóknienia. NAFL jest stanem łagodnym, nie powodującym istotnego uszkodzenia wątroby.
Niealkoholowe stłuszczenie wątroby z
zapaleniem (NASH) jest kolejnym etapem
stłuszczenia wątroby, w którym dochodzi
do zapalenia tego narządu. W niektórych
przypadkach NASH moŜe doprowadzić do
zwłóknienia, którego następstwem moŜe
być nawet marskość wątroby. Według badań, prowadzonych w 1995 roku na duŜą
skalę w populacji amerykańskiej, ustalono
Amerykańscy badacze twierdzą, Ŝe grupa
depresji maskowanych obejmuje 6-7% zaburzeń depresyjnych. Brak odpowiedniego
zdiagnozowania i zakwalifikowania tej jednostki chorobowej moŜe utrudniać właściwą
terapię i w konsekwencji prowadzić do powaŜnych następstw somatycznych i psychologicznych u tych chorych, co ogranicza ich
funkcjonowanie społeczne i zawodowe,
zwiększa wskaźnik samobójstw oraz powoduje duŜe koszty diagnostyczne i lecznicze.
szacunkowo, Ŝe ryzyko powstania marskości dotyczy tylko 3% osób z "łagodnym"
stłuszczeniem wątroby (NAFL), gdy w
przypadku NASH zagroŜenie rozwojem
marskości sięga aŜ 30%.
Lekarze specjaliści - gastroenterolodzy,
hepatolodzy - dość często spotykają się
wśród pacjentów z przekonaniem, Ŝe
Dla niektórych osób depresja maskowana
stanowi charakterystyczny i powtarzający się
zespół chorobowy. Dla innych są tylko wstępem do zespołu jawnego albo jego zejściem.
Powszechność i mylący obraz depresji maskowanych jest głównym powodem błędów
diagnostycznych lub rozpoznawania choroby
ze znacznym opóźnieniem. Terminami bliskimi znaczeniowo są depresja poronna,
subdepresja, depresja podprogowa.
stłuszczenie wątroby to "nic takiego" i
szkoda zawracać sobie głowę tym problemem. Są to najczęściej poglądy zasłyszane
od lekarzy opieki podstawowej, którzy pod
presją okoliczności zmuszani są nierzadko
do stopniowania pod względem "powagi"
schorzeń pacjenta. W Polsce wynika to często z ograniczeń diagnostycznych podstawowej opieki medycznej oraz finansowych
A oto róŜne objawy lub zespoły objawów występujące w depresji i mogące sugerować
inne schorzenie, czyli tzw. maski depresji:
1. objawy będące w obszarze zainteresowania psychologów i psychiatrów: napady paniki, przewlekły lęk nerwicowy, natręctwa, jadłowstręt, okresowe naduŜywanie alkoholu,
okresowe naduŜywanie leków, bezsenność,
nadmierna senność.
2. objawy będące często w pierwszej kolejności przedmiotem zainteresowania innych
specjalności: bezsenność, dolegliwości przypominające objawy bólu wieńcowego, napady braku tchu, duszności, ataki słabości i
zaburzeń równowagi, biegunki, zespół jelita
draŜliwego, brak apetytu, jadłowstręt, utrata
wagi, kolki Ŝółciowe, świąd skóry i narządów
płciowych, bóle głowy, brzucha, inne zespoły
bólowe, ujawnienie się lub zaostrzenie nadciśnienia tętniczego.
Podział depresji maskowanych
Większość autorów wyodrębnia tak zwane
maski psychopatologiczne, które moŜna podzielić na pięć grup: maski psychopatologiczne, zaburzenia rytmów biologicznych, maski
wegetatywne i psychosomatyczne, maski
bólowe oraz maski behawioralne. Do pospolitych masek depresji naleŜą zespoły, w których głównym objawem jest przewlekle
utrzymujący się lęk. Gdy w obrazie klinicznym dominują objawy psychopatologiczne i
behawioralne lęku, zwykle o falującym nasileniu, obraz zespołu przypomina nerwicę lękową i tak często bywa rozpoznawany.
moŜliwości pacjenta pod kątem stosowania
zalecanych terapii, moŜna zatem zrozumieć
taką postawę lekarzy praktyków. Nie wolno
jednak zapominać, iŜ wiele "powaŜniejszych chorób" przyczynia się do stłuszczenia wątroby, które musimy traktować jako
czynnik upośledzający jej funkcje. Dlatego
teŜ tak waŜne jest ustalenie przyczyn
stłuszczenia i zalecenie właściwej terapii,
obejmującej zarówno chorobę podstawową
jak i jej następstwa.
Stłuszczenie wątroby rozpoznaje się
najczęściej u osób z nadwagą (otyłością), u
chorych na cukrzycę, zwłaszcza typu 2, a
takŜe u osób z zaburzeniami gospodarki
lipidowej. Stwierdzamy je równieŜ u pacjentów z polekowym uszkodzeniem wątroby. Warto przy tym pamiętać, Ŝe stłuszczenie wątroby przez lata moŜe być jedynym objawem towarzyszącym umiarkowanemu podwyŜszeniu wartości aminotransferaz u pacjentów z wirusowym zapaleniem
wątroby typu C (zwłaszcza z genotypem 3
a) lub z chorobą Wilsona. Zbagatelizowanie
tego pozornie błahego objawu opóźnia po-
O maskach psychopatologicznych mówi się
równieŜ wówczas, gdy na pierwszy plan wysuwają się natręctwa lub jadłowstręt.
U części pacjentów dominujące są zaburzenia
rytmów biologicznych: bezsenność bądź hipersomnia.
Często w obrazie przewaŜają komponenty
wegetatywne i psychosomatyczne, a wśród
nich zespół dławicy piersiowej, zaburzenia
motoryki przewodu pokarmowego (zespół
jelita draŜliwego, biegunki, zaparcia), choroba wrzodowa, stany spastyczne dróg Ŝółciowych, zespół niespokojnych nóg, świąd skóry
i narządów płciowych, ujawnienie lub zaostrzenie nadciśnienia tętniczego, zespół napięcia przedmiesiączkowego, zaburzenia cyklu miesiączkowego, impotencja, obniŜenie
popędu seksualnego, zmniejszenie sprawności umysłowej, uwagi, pamięci i uczenia się
oraz nietypowe zawroty głowy.
Kolejną grupą masek mogących nastręczać
trudności diagnostyczne są maski bólowe. Są
to najczęściej bóle głowy, bóle niektórych
nerwów obwodowych, np.: nerwu trójdzielnego i kulszowego, bóle brzucha, przewlekłe
bolesne napięcie mięśni karku i ramion, bóle
narządów płciowych.
Subdepresja bywa przyczyną naduŜywania
alkoholu i leków – są to tzw. maski behawioralne.
Szłabowicz w badaniu obejmującym 96 chorych (głównie hospitalizowanych w oddziałach psychiatrycznych) stwierdził, Ŝe najczęstszymi maskami były: bezsenność, zaburzenia napędu psychoruchowego, zespoły
hipochondryczne i histeryczne oraz zaburzenia czynności przewodu pokarmowego i dolegliwości ze strony układu krąŜenia.
Badacze zastanawiają się czy depresje endogenne predysponują do wystąpienia chorób
psychosomatycznych? Niektórzy autorzy
stwierdzili, Ŝe depresje endogenne predysponują do wystąpienia określonych chorób psychosomatycznych, inni natomiast nie obserwowali takiej zaleŜności. Wyjątek stanowią
tutaj choroby psychosomatyczne narządu
krąŜenia (choroba wieńcowa, zawał mięśnia
sercowego), w których wystąpieniu, jak powszechnie uwaŜa się sprzyjają depresje.
stawienie prawidłowej diagnozy, a tym samym powoduje pogorszenie rokowania.
Jak zdiagnozować stłuszczenie wątroby?
dr n. med. Aneta Cybula-Walczak
Klinika Hepatologii i Nabytych Niedoborów Immunologicznych, Warszawski Uniwersytyet Medyczny
Wielu lekarzy nie docenia znaczenia
epidemiologii. Tymczasem warto uświadomić sobie, Ŝe dzięki tej nauce poznajemy
wpływ czynników środowiskowych na
zdrowie i częstość występowania chorób w
danej populacji. Epidemiolodzy - poprzez
ustalanie zapadalności i umieralności na
określoną chorobę - przyczyniają się do
podejmowania skutecznych działań prewencyjnych i wdraŜania terapii. Tak teŜ
było w przypadku zaburzenia metabolicznego, jakim jest stłuszczenie wątroby. Badania epidemiologiczne ujawniły skalę tego
problemu. Dotyczy on duŜej części globalnej populacji, w tym oczywiście i Polski.
Jak zatem diagnozować stłuszczenie
wątroby, ustalając takŜe jego etiologię?
Zastanówmy się, kto choruje na stłuszczenie
wątroby.
Na jakich pacjentów warto zwrócić uwagę
w
codziennej
praktyce
Kto naleŜy do grupy ryzyka?
lekarskiej?
Lekomania wśród Polaków
"Podejrzanymi" na szczycie listy są
osoby naduŜywające alkoholu. Na podsta-
Lekomania, zwana inaczej zaleŜnością lekową lub lekozaleŜnością to uzaleŜnienie od
leków. Jest to forma toksykomanii, która
wywołuje stan psychiczny, moŜe teŜ występować fizyczny, wynikający z interakcji leku i
Ŝywego organizmu. Stan ten charakteryzuje
się zmianami zachowania, łącznie z przymusem stałego lub okresowego zaŜywania leku,
w celu doznania oczekiwanego efektu psychicznego, czy teŜ fizycznego albo w celu
uniknięcia nieprzyjemnych doznań związanych z brakiem leku.
wie badań eksperymentalnych stwierdzono,
Ŝe do stłuszczenia moŜe dojść juŜ nawet po
dziesięciodniowym piciu alkoholu w dawce
150-200g dziennie (w przeliczeniu na czysty etanol). Przyjmuje się powszechnie, Ŝe
alkohol działa toksycznie na wątrobę przy
spoŜyciu powyŜej 20 g (u kobiet) - 40 g (u
męŜczyzn) dziennie. Warto podkreślić, Ŝe
do grupy ryzyka naleŜą zarówno osoby uza-
Tak więc farmaceutyk wywołujący zaleŜność
wchodzi w reakcje z organizmem dla którego
staje się w końcu niezbędny.
Lekoman zaŜywa leki nie dla ich zwykłego
działania, ale po to, aby zaspokoić inne potrzeby, uzyskać określony stan, tj. zmianę
nastroju. Skutki lekomanii mogą być róŜne,
w zaleŜności od zaŜywanej substancji, ilości i
czasu zaŜywania. NaduŜywanie moŜe prowadzić do uzaleŜnienia od leku, wzrostu tolerancji na lek. Wówczas osoba zaŜywająca
potrzebuje coraz większych dawek w celu
osiągnięcia tego samego efektu. W dalszej
perspektywie mogą pojawić się takŜe zaburzenia umysłowe i halucynacje oraz uszkodzenia róŜnych narządów ciała. Często teŜ
lekomania powoduje uodpornienie na inne
niŜ zaŜywane leki co w konsekwencji prowadzi do tragicznych skutków.
Postęp w farmakologii współczesnej doprowadził do powstania licznej grupy leków,
gdzie wiele z nich jest dostępna bez recepty.
MoŜemy je zakupić w kiosku, w sklepie na
stacji benzynowej czy teŜ automacie samo
sprzedającym. Kontrola nad nimi jest praktycznie zerowa. Nikt nie jest w stanie do
końca ocenić jaki procent kupionych bez recepty leków zaŜywany jest w sposób niewłaściwy.
Lekomania najczęściej obejmuje leki przeciwbólowe, nasenne, dopingujące i euforyzu-
leŜnione od alkoholu, jak i osoby z wieloletnim wywiadem regularnego spoŜywania
względnie niewielkich jego ilości.
Częstszymi pacjentami tej grupy ryzyka
są nadal męŜczyźni, choć jednocześnie w
zastraszającym tempie rośnie liczba kobiet
naduŜywających alkoholu. Ponadto kobiety
są bardziej naraŜone na szkodliwe działanie
mocnych trunków. Zjawisko to tłumaczy
się mniejszą masą wątroby i róŜnicami w
zdolnościach metabolizowania alkoholu.
W
aspekcie
socjologicznym
warto
zwrócić uwagę na grupę ryzyka, do której
naleŜą niektórzy biznesmeni - Ŝycie w ciągłym stresie, pracoholizm, brak ruchu, nieregularne posiłki i późne, zakrapiane alkoholem kolacje... Pacjenci tej grupy często
zgłaszają się do lekarza po poradę z powodu wykrytego w badaniu USG stłuszczenia
wątroby.
Jako
przyczynę
niealkoholowego
stłuszczenia wątroby (NAFLD) na pierwszym miejscu wymienia się otyłość. W
jące (wywołujące stan błogiego podniecenia).
TakŜe leki hormonalne równieŜ kryją w sobie
szereg, niebezpieczeństw dla zdrowia.
Większość kosmetyków "czyniących cuda"
czyli nowej generacji działa na pograniczu
branŜy kosmetycznej i farmaceutycznej. MoŜemy myśleć, Ŝe to tylko krem odmładzający
ale tak naprawdę jest to lek, który równie
dobrze uzaleŜnia jak tabletki na ból głowy.
Ze względu na zastosowanie moŜna wyróŜnić
następujące grupy konsumentów:
* osoby starsze – walka z Ŝylakami i bólami
mięśni;
* osoby z wykształceniem wyŜszym – preferują leki profilaktyczne, takie jak witaminy i
preparaty wspomagające przemianę materii;
* osoby młode - duŜą wagę przywiązują do
swojego wyglądu, dlatego duŜym zainteresowaniem cieszą się leki pomagające pozbyć
się łupieŜu i stracić kilka zbędnych kilogramów;
* studenci - to nie tylko walka o dobry wygląd, to jeszcze większa walka o dobre oceny
- preparaty wspomagające walkę ze stresem.
Studenci i osoby do 30 roku Ŝycia chętniej
niŜ inni korzystają ze środków do zwalczania
alergii;
* ludzie biznesu - sięgają po leki zwalczające
stres. Siedzący tryb Ŝycia, brak czasu na
ruch prowadzi do nadwagi i sięgania po preparaty wspomagające odchudzanie;
* osoby z najwyŜszymi dochodami – tutaj
głównie leki profilaktyczne, odchudzające i
zwalczające stres.
USA cierpi na nadwagę około 30% populacji. Przyjmując, Ŝe NAFLD występuje u
70% ludzi otyłych, moŜna szacować, Ŝe w
USA NAFLD dotyka około 50 mln osób ?
występuje zatem znacznie częściej niŜ alkoholowe stłuszczenie wątroby, którego
częstość określa się na 4%, co daje około
10 mln osób.(1) W Polsce co czwarta osoba
ma problem z otyłością, a więc - przy podobnych proporcjach - moŜna bezpiecznie
przyjąć, Ŝe około 6 milionów Polaków ma
NAFLD.
Otyłość stała się chorobą cywilizacyjną.
Przebyliśmy długą drogę od czasów, kiedy
poŜywnie naleŜało z niemałym wysiłkiem
upolować lub zebrać, do epoki, w której
zamawiamy niezdrowy fast food z McDonalda nawet nie ruszając się z domu. Zbyt
wysokie spoŜycie węglowodanów prostych
i tłuszczów, brak ruchu, Ŝycie pod stałą
presją psychiczną ? wszystko to przyczynia
się do narastania problemu otyłości i stłuszczenia wątroby.
Zbierając wywiad od osoby z otyłością
warto ustalić, czy jest to otyłość pierwotna,
czy teŜ wtórna. Nie wyleczymy stłuszczenia
Jak widać wśród lekomanów są ludzie z róŜnych warstw społecznych. Osoby wykształcone, zamoŜne, zapracowane oraz ubogie i borykające się z problemami innych nałogów.
Nie rzadko zdarza się, Ŝe alkoholik lub narkoman po zakończonym odwyku przestaje
pić, czy teŜ ćpać ale popada w inny nałóg.
MoŜe to być takŜe lekomania. Często teŜ
osoby uzaleŜnione od farmakologii są w pełni
świadome swojego uzaleŜnienia ale nie są w
stanie poradzić sobie z tym problemem. Co
gorsza są przekonane, Ŝe lekomania to jest
wątroby u osoby cierpiącej na przykład na
niedoczynność tarczycy bez odpowiedniej
terapii choroby podstawowej.
Warto pamiętać, Ŝe niektóre leki, takie
jak środki uspokajające i hormony, równieŜ
mogą wpływać na procesy metaboliczne,
powodując tycie. Co gorzej, tyjemy zazwyczaj wraz z wiekiem. Większość kobiet
ich droga Ŝyciowa.
Na forach internetowych moŜna przeczytać
liczne wypowiedzi lekomanów. Oto jedna z
nich:
"od 2 lat regularnie łykam wszelkiego rodzaju
tabletki. Nie obchodzi mnie to, czy są to silne
środki przeciwbólowe, czy zwykła witamina
C. Łykam po 15 róŜnych tabletek, ale od jakiegoś czasu są to silne środki nasenne, p.
bólowe, bądź innego rodzaju zmieniające
świadomość. Lubię to i nie wyobraŜam sobie
nie brania jakichkolwiek leków. W mojej apteczce jest wszystko. Znam działanie setek
lekarstw. One są moją obsesją."
przybiera na wadze w okresie menopauzy.
Wzrost wagi z upływem lat dotyczy równieŜ męŜczyzn, których problemem staje się
otyłość
brzuszna.
A
właśnie
otyłości
brzusznej towarzyszy najczęściej stłuszczenie wątroby.
Do grupy ryzyka naleŜą teŜ osoby z cukrzycą, zwłaszcza typu 2, podobnie jak
osoby z hiperlipidemią. W badaniach przeprowadzonych w Polsce częstość występowania cukrzycy określono na 6,4%, a upo-
Przyczyny lekomanii, jak i innych uzaleŜnień
są róŜne, dlatego róŜne są sposoby leczenia.
Leczenie niewątpliwie musi być systematyczne, najlepiej w Poradni Leczenia UzaleŜnień,
w Wojewódzkim Ośrodku Leczenia UzaleŜnienia i WspółuzaleŜnienia, Poradni Zdrowia
Psychicznego.
Na koniec liczby:
Na osobę kupujemy 34 opakowania leków
rocznie, a przeciętnie kaŜdy Polak, łącznie z
niemowlętami zjada 1,3 dawki leku. Dla porównania obywatele Niemiec mają dwa razy
większy dochód na głowę, a leków zjadają
dwa razy mniej
śledzoną tolerancję glukozy stwierdzono u
4 % populacji. Częstość cukrzycy typu 2 w
USA wynosi 7,8%.(2) Z innych badań wynika, Ŝe u 21-78% (średnio 50%) chorych z
cukrzycą występuje NAFLD.
Kolejną bolączką krajów rozwiniętych
są hiperlipidemie. W Polsce zaburzenia
lipidowe stwierdzono u około 60% populacji.(3) Przeprowadzono równieŜ badanie
oceniające częstość występowania stłuszczenia wątroby u osób z dyslipidemiami.
Cechy stłuszczenia wątroby stwierdzono u
Skutki emigracji zarobkowej zaburzenia psychiczne i uzaleŜnienia
Nie zostawiajcie swoich kobiet! ostrzega Sławomir Wolniak, lekarz psychiatra, biegły sądowy, ordynator Kliniki Psychiatrycznej i Terapii UzaleŜnień Wolmed . Według badań
Pentora, co trzeci Polak powyŜej 15 lat powaŜnie zastanawia się nad wyjazdem do pracy w Europie Zachodniej. Szacuje się, Ŝe od
wejścia naszego kraju do Unii Europejskiej, w
celach zarobkowych za granicę wyjechało
blisko 2 mln. rodaków.
50% chorych z hiperlipidemią mieszaną i u
około 17 % chorych z hipercholesterolemią.(4)
Stłuszczenie wątroby towarzyszy zespołowi metabolicznemu, u którego podłoŜa leŜą, między innymi, zaburzenia związane z cukrzycą typu 2, otyłością, dyslipidemią, nadciśnieniem tętniczym i miaŜdŜycą.
Oprócz tego stłuszczenia wątroby naleŜy spodziewać się u osób:
•
Wbrew pozorom kryzys, który wydawał się
zwiastować zmianę postaw emigracyjnych,
nie wpłynął istotnie na zmianę sytuacji.
•
•
Na alarm biją analitycy gospodarki - ostrzegając, Ŝe odpływ fachowych kadr wpłynie na
poziom PKB, przedsiębiorcy - bo coraz trudniej znaleźć im wykwalifikowanych pracowników, ekonomiści i socjologowie - ostrzegając
przed zbyt gwałtowną zmianą struktury demograficznej społeczeństwa. Coraz częściej
do tych opinii dołączają psychologowie, terapeuci i - psychiatrzy.
Miało być tak pięknie...
-Pojawia się nowa, nieoszacowana jeszcze
grupa osób zagroŜonych skutkami emigracji.
-twierdzi Sławomir Wolniak , lekarz psychiatra. - Do naszej kliniki przyjeŜdŜa coraz więcej osób pracujących za granicą, z róŜnego
rodzaju zaburzeniami psychicznymi i uzaleŜnieniami. Najczęściej są to silne nerwice,
depresje, alkoholizm czy lekomania. Ale nie
brakuje teŜ hazardzistów, a nawet uzaleŜnionych od seksu.
•
•
•
•
•
zakażonych wirusem zapalenia wątroby typu C przy genotypie 3 a
z przewlekłymi chorobami zapalnymi,
jak reumatoidalne zapalenie stawów
przyjmujących przez czas dłuższy leki
silnie wpływające na metabolizm komórek wątrobowych, np. glikokortykoidy, estrogeny, tamoxifen, amiodaron,
diltiazem, inhibitory proteazy (stosowane w terapii HIV)
z lipodystrofiami wrodzonymi lub nabytymi
z zespołem krótkiego jelita
z uchyłkowatością jelita
żywionych parenteralnie
z chorobą Wilsona
Od czego zacząć diagnostykę stłuszczenia wątroby?
Jak zawsze - od zebrania dokładnego
wywiadu. Pozwoli nam to zgromadzić informacje o wszystkich czynnikach wpływających na proces stłuszczania wątroby.
Przy alkoholowej etiologii stłuszczenia
wątroby warto ustalić ilość spoŜywanego
Młodzi ludzie- większość z nich to męŜczyźni,
którzy nie przekroczyli 30. - rzucają się w ten
wielki świat nieprzygotowani do walki. Są
wykształceni, około 22 proc. pracujących
fizycznie w Irlandii i Wielkiej Brytanii to osoby po studiach. Ale ich wiedza o Ŝyciu,
szczególnie zaś samotnym Ŝyciu na obczyźnie, najczęściej bywa niewystarczająca
alkoholu. Z doświadczenia wiadomo, Ŝe
stwierdzenie "piję okazjonalnie, dla relaksu" moŜe oznaczać spoŜywanie zaskakujących ilości alkoholu, i to niemal codziennie.
Do anegdoty przeszło juŜ przekonanie niektórych pacjentów, Ŝe piwo to nie alkohol.
Pierwszym zderzeniem jest juŜ bariera językowa. Okazuje się, Ŝe wyszlifowany w czasie
kursów angielski nie zawsze pozwala na
płynną komunikację za granicą. Jeśli mają
znajomych, którzy podpowiedzą jak załatwić
formalności i pomogą w znalezieniu zatrudnienia - start będzie o wiele łatwiejszy. Jeśli
nie - rozpoczną od stresów i nieporozumień.
Sama praca, która przewaŜnie nie jest zgodna z aspiracjami i wykształceniem, takŜe staje się źródłem dyskomfortu psychicznego.
To prawda, Ŝe część osób pytanych o spoŜycie alkoholu bierze pod uwagę tylko
wódkę i inne mocniejsze trunki. PoniewaŜ
alkoholicy z reguły podają na ten temat
nieprawdziwe dane, pomocne mogą być
informacje uzyskane od rodziny. Nie chodzi
tu o ?przyznanie się do winy?. Ustalenie
alkoholu jako przyczyny stłuszczenia w
Zarobki, przekraczające znacznie naszą
średnią krajową, imponują tylko w przelicznikach. Kiedy trzeba za nie opłacić mieszkanie,
wyŜywienie, pokryć bieŜące wydatki, a do
tego jeszcze część przekazać rodzinie - czar
pryska. Młody człowiek dowiaduje się, Ŝe
czeka go długi czas wyrzeczeń i nowych rozczarowań. Na codzienne kłopoty nakładają
się nieporozumienia z przełoŜonymi, kolegami z pracy, którzy nie zawsze akceptują „nowego", tęsknota za krajem i bliskimi, czasami choroba.
znacznej mierze zawęŜa określenie etiologii. Minimalizuje teŜ koszty diagnostyki
hipertransaminazemii. Z drugiej strony nie
moŜemy zlekcewaŜyć moŜliwości nakładania się kilku przyczyn. W medycynie zawsze obowiązuje czujność diagnostyczna.
Stłuszczenie wątroby nie daje zazwyczaj objawów. Zgłaszane przez niektórych
chorych uczucie zmęczenia czy osłabienia
-KaŜda zdrowa osoba w takiej sytuacji odczuwa silny stres. - podkreśla ordynator
Wolniak.- Stres nie jest jednak niczym złym.
Jest stanem nieodłącznie związanym z działalnością człowieka.
moŜe wynikać z chorób współwystępujących - otyłości lub cukrzycy.
Po zebraniu wywiadu przeprowadzamy
badanie przedmiotowe. Osoby z zaawan-
W umiarkowanej dawce mobilizuje nas do
działania, uczy odporności.
sowanym stłuszczeniem mogą mieć powiększoną wątrobę. Jeśli pacjent naleŜy do
Krótka droga do delirium
Niebezpieczne natomiast jest to, Ŝe nie
wszyscy potrafią radzić sobie z rozładowaniem napięcia emocjonalnego. Człowiek, który zaczyna odczuwać paniczny lęk, drŜenie
rąk, kołatanie serca, ból Ŝołądka i szum w
głowie, pragnie jak najszybciej pozbyć się
nieprzyjemnych objawów. Niewielu potrafi w
tym momencie skupić się, rozpoznać negatywne bodźce i ich wpływ na organizm. Zaaplikować sobie kilkunastominutowy relaks.
grupy ryzyka, rozpoczynamy diagnostykę
laboratoryjną i obrazową. W badaniach
laboratoryjnych nie ma typowych zmian
pozwalających na rozpoznanie NAFLD. U
części pacjentów stwierdza się podwyŜszoną aktywność aminotransferaz: alaninowej i
asparaginianowej (AspAT i ALAT). Zlecając gammaglutamylotranspeptydazę (GGT)
zyskujemy informacje na temat naduŜywa-
-Moi pacjenci w takich sytuacjach najczęściej
sięgali po alkohol, tabletki uspokajające, czasem po jedno i drugie.- mówi Sławomir Wolniak Zaprzyjaźniony farmaceuta, pracujący w
Irlandii, codziennie wypijał drinka w pobliskim barze. W domu poprawiał jeszcze piwem i lekko podchmielony usypiał. Dzień
zaczynał zawsze na trzeźwo. Wywiązywał się
ze wszystkich zawodowych obowiązków.
Przyjechał jednak do kraju znacznie osłabiony, twierdząc, Ŝe to przepracowanie, niedoŜywienie i - właśnie stres. Kiedy usłyszałem,
Ŝe pije tak regularnie, zaproponowałem odtrucie i oczyszczenie organizmu. Po raz
pierwszy w mojej długoletniej praktyce ze-
nia alkoholu lub toksyczności przyjmowanych przez pacjenta leków. Wobec braku
typowych objawów podmiotowych, przedmiotowych i laboratoryjnych zasadniczą
rolę w rozpoznaniu stłuszczenia wątroby
odgrywają badania obrazowe: ultrasonografia (USG) i tomografia komputerowa (KT)
jamy brzusznej. W przeprowadzonych badaniach wykazano wysoką, bo sięgającą aŜ
77-89%, czułość i specyficzność ultrasono-
tknąłem się z przypadkiem, Ŝe pacjent, wydawało by się jeszcze nie uzaleŜniony, popadł
w najbardziej klasyczne delirium tremens z
pełnymi objawami... Takim szokiem okazało
się odstawienie alkoholu.
grafii w rozpoznawaniu stłuszczenia wątroby. KT umoŜliwia ilościową ocenę stłuszczenia wątroby, jednakŜe w codziennej
praktyce ze względu na koszty rzadko jest
Prawdziwe ofiary
Wśród ofiar emigracji, których liczba zwiększa się w niepokojącym tempie, doktor Wolniak wymienia młode kobiety pozostające w
kraju, gdy ich męŜowie i partnerzy jadą zarobić na mieszkanie, na Ŝycie, na spłatę długów. -Cztery pacjentki w jednym miesiącu!denerwuje się lekarz. Matki z małymi dziećmi. Wszystkie z zaburzeniami depresyjnymi.
Jedna z pań wróciła z wizyty u męŜa w Holandii w tak cięŜkim stanie, Ŝe musiałem ją
hospitalizować. Myśli samobójcze, anoreksja,
napad drgawek konwersyjnych. Niesłychana
kumulacja objawów u kobiety, która pozornie
powinna być zadowolona z Ŝycia. Teraz czeka
ją długa psychoterapia ze wspomaganiem
farmakologicznym. Nie wydarzył się w tej
rodzinie Ŝaden dramat. Nie było zdrady. Po
prostu mąŜ kolejny raz przedłuŜył pobyt za
granicą, a rozłąka dla zakochanej kobiety,
która samotnie opiekuje się dwójką małych
dzieci, stała się barierą nie do pokonania.
Podobne, choć moŜe nie tak drastyczne, problemy dotyczą tysięcy polskich małŜeństw,
które dla ratowania domowego budŜetu, decydują się na rozłąkę. Samotni męŜczyźni
gaszą swoje tęsknoty w alkoholu, narkotykach, zakazanych rozrywkach, a ich partnerki
wpadają we frustracje, depresje i psychozy.
Cierpią dorośli, a jeszcze bardziej - dzieci.
Rozstają się nieprzygotowani do nowych wyzwań, nie określając czasu wyrzeczeń, nie
próbując udźwignąć ich we dwoje. Czasem
jedna strona przekonuje się, Ŝe tak jest wygodniej i lepiej, a druga - Ŝe nie moŜna tak
Ŝyć. W pogoni za pieniędzmi zatracają się
wartości najwyŜsze - miłość, rodzina, więzi
emocjonalne. A przecieŜ czasem wystarczyłoby zdecydować: -Będziemy zarabiać mniej,
ale pojedziemy tam razem. Albo: - zróbmy
wszystko, byśmy mogli tu więcej zarabiać i
stosowana.
Kiedy wykonać biopsję wątroby?
Mimo duŜej przydatności badań obrazowych w rozpoznaniu stłuszczenia wątroby ani badanie USG, ani TK, nie pozwalają
na zdiagnozowanie poszczególnych postaci
NAFLD. Miarodajna pod tym względem
jest tylko biopsja . Biopsja wątroby pozwala na ustalenie stopnia zaawansowania
stłuszczenia oraz ocenę włóknienia i zapalenia. Jest to badanie inwazyjne, obciąŜone
ryzykiem powikłań. Powstaje zatem pytanie: jakie wartości diagnostyczne moŜe
wnieść wynik biopsji? Czy wynik histopatologiczny bioptatu wątroby wpłynie na
wybór terapii? Wśród specjalistów od lat
toczą się na ten temat dyskusje. Najbardziej
popularną wydaje się opinia, Ŝe w przypadku stłuszczenia biopsja wątroby wskazana
jest zwłaszcza przy wątpliwościach dotyczących etiologii. Chodzi o wykluczenie
innych chorób, które mogą powodować
zapalenie wątroby. Badanie to najczęściej
zlecane jest u osób z utrzymującą się
znaczną hipertransaminazemią (kilkakrotnie
podwyŜszone wartości ALT).
godniej Ŝyć. To nie jest niemoŜliwe.
Swietłana Napieraj
Psychiatria w kinie – stereotypy i
uprzedzenia
Probiotyki- świadomy wybór pacjenta?
Probiotykami są nazywane preparaty te-
Eksperci Ogólnopolskiego Programu Zmiany
Postaw wobec Psychiatrii "Odnaleźć siebie"
zwracają uwagę na stereotypy dotyczące
leczenia psychiatrycznego, utrwalane przez
popularne filmy. Współczesna psychiatria
zmaga się z licznymi stereotypami dotyczącymi szpitali, metod leczenia oraz samych
chorych. Negatywny wizerunek placówek
psychiatrycznych moŜe obniŜać zaufanie do
psychiatrów i powodować lęk przed podjęciem terapii.
Stereotypy dotyczące chorób psychicznych i
ich leczenia są utrwalane w kulturze masowej, takŜe w kinie. Nawet twórcom obrazów
obsypanych międzynarodowymi nagrodami i
zasłuŜenie uznawanych za wybitne nie udało
się ustrzec przed fałszywym przedstawieniem
szpitali psychiatrycznych i stosowanych w
nich metod leczenia - traktowania chorych
bezdusznie i pozbawiania ich godności.
Eksperci programu "Odnaleźć siebie" wytypowali 5 filmów negatywnie przedstawiających problematykę leczenia psychiatrycznego
(kolejność chronologiczna):
1."Lot nad kukułczym gniazdem" (reŜ. Milos
Forman, rok prod. 1975)
2."Halloween" (reŜ. John Carpenter, rok
prod. 1978)
3."Nell" (reŜ. Michael Apted, rok prod. 1994)
4."12 Małp" (reŜ. Terry Gilliam, rok prod.
1995)
5."Obłęd" (reŜ. John Maybury, rok prod.
2005)
"Lot nad kukułczym gniazdem" – jeden z
najbardziej spektakularnych przykładów
utrwalania stereotypów dotyczących psychiatrii. Wielokrotnie nagradzana i uznawana za
rapeutyczne zawierające Ŝywe organizmy,
podawane w celu uzyskania równowagi
mikrobiologicznej organizmu ludzkiego. W
związku z faktem, iŜ wiele chorób dotyczących przewodu pokarmowego jest związanych z zaburzeniem owej równowagi, stosowanie probiotyków wydaje się celowe.
Podawane w terapii probiotykami bakterie
regulują odporność miejscowa przewodu
pokarmowego, modyfikują odpowiedź zapalną, poprawiają funkcję ochronna nabłonka jelitowego, hamuja kolonizację bakterii patogennych, poprawiają funkcje fizjologiczne jelit. Głównym wskazaniem do
włączenia terapii probiotykowej są zapalenie wirusowe przewodu pokarmowego oraz
biegunka poantybiotykowa. Jako element
profilaktyki, preparaty te są zalecane u pacjentów z zespołem jelita draŜliwego, nieswoistym zapaleniem jelit, w przypadku
ostrej biegunki u dzieci oraz przewlekłych
chorób wątroby.
Badania naukowe donoszą o licznych
korzyściach płynących ze stosowania probiotyków. NaleŜy tu wymienić regulację
miejscową odporności, odpowiedzi zapalnej, poprawę funkcji obronnej nabłonka
dzieło wybitne ekranizacja powieści Kena
Kesseya wzbudziła kontrowersje przedstawieniem szpitala psychiatrycznego jako miejsca, w którym dobro pacjentów stoi na najniŜszej pozycji.
jelitowego, hamowanie kolonizacji bakterii
chorobotwórczych oraz poprawę funkcji
fizjologicznych przewodu pokarmowego.
Pacjenci, stanowiący grupę docelową
Niestety nawet w tak wybitnych filmach obraz placówek psychiatrycznych bywa przedstawiany fałszywie. Ukazanie oddziału psychiatrycznego jako miejsca gdzie pacjenci są
ubezwłasnowolniani i pozbawiani godności,
moŜe mieć istotny wpływ na obawy związane
z wizytą u psychiatry – komentuje doc. Joanna Meder, ogólnopolski koordynator programu "Odnaleźć siebie".
do stosowania probiotyków nie zawsze są
w pełni świadomi odnośnie działania tych
preparatów. Dotyczy to nie tylko ich właściwości leczniczych oraz korzyści płynących z ich włączenia do terapii ale przede
wszystkim moŜliwych działań niepoŜądanych. NaleŜy zwrócić szczególną uwagę na
"Halloween" – typowy przykład kina grozy, w
którym postać psychopatycznego mordercy uciekiniera ze szpitala psychiatrycznego jest jedynie pretekstem do pokazania na
ekranie scen pełnych brutalności.
powikłania, jakie mogą być konsekwencja
włączenia tej terapii u osób z zaburzeniami
układu immunologicznego oraz w cięŜkim
stanie klinicznym. Jak podają wyniki opu-
Popularność horrorów o psychopatycznych
mordercach, filmów często słabych pod
względem reŜyserii, czy gry aktorskiej,
utrwala w widzach lęk i poczucie „inności”
wobec osób psychicznie chorych oraz przekonanie, Ŝe szpitale psychiatryczne to miejsca pełne niebezpiecznych morderców, gwałcicieli i innych sadystycznych zbrodniarzy.
Taka stygmatyzacja utrudnia chorym normalne Ŝycie w społeczeństwie, rozwija patologiczne relacje z otoczeniem i wzmaga społeczną niechęć do placówek psychiatrycznych
- mówi doc. Meder.
"Nell" - poruszająca historia odnalezionej w
leśnej chacie autystycznej dziewczyny (Jodie
Foster), która trafia pod opiekę miejscowego
lekarza. Po pewnym czasie tajemnicza "dzikuska" wzbudza zainteresowanie dziennikarzy. O jej przyszłości ma zadecydować sąd,
ale do czasu rozprawy Nell trafia do zamkniętego zakładu psychiatrycznego, gdzie jej stan
się pogarsza.
Film zestawia pełną troski opiekę ze strony
doktora Lovella z bezdusznością nadzoru
psychiatrycznego. Obraz utrwala stereotyp
anonimowego podejścia do pacjenta, psy-
blikowanego w ostatnim czasie randomizowanego badania kontrolowanego placebo, stosowanie profilaktyki probiotykowej
u pacjentów z ostrym zapaleniem trzustki
moŜe doprowadzi do istotnego wzrostu
częstości stanów niedokrwiennych jelit oraz
śmiertelności bez redukcji częstości infekcji.
Biorąc pod uwagę powyŜsze przesłanki,
kaŜda decyzja pacjenta dotycząca włączenia
do terapii preparatów probiotykowych powinna być poparta odpowiednią informacją
zarówno na temat korzyści płynących z
tego typu terapii czy profilaktyki jak równieŜ ewentualnych działań ubocznych ich
stosowania.
Źródło:
Sharp R.R., Achkar J.P.,Brinich M.A.,
Garrell R.; Helping Patients Make Informed
chiatrii, która
nie bierze pod uwagę jego indywidualnych
cech, istotnych w procesie terapeutycznym mówi doc. Meder.
"12 Małp" - mroczny obraz science fiction,
którego główny bohater, James Cole (Bruce
Willis), zostaje wysłany z 2035 roku w przeszłość, aby powstrzymać zagładę ludzkości.
W filmie, niepodwaŜalnym arcydziele fantastyki, reŜyser wprowadził sceny krzywdzące
wizerunek psychiatrii: szpital psychiatryczny
z końca XX wieku przypomina więzienie
(sceny szpitalne były kręcone w dawnym
więzieniu – filadelfijskim Eastern State Penitentiary).
Choices About Probiotics: A Need for Research;
Am
J
Gastroenterol.
2009
Apr;104(4):809-13.
Wpływ okresowego upijania się na
funkcję wątroby
UwaŜa się, Ŝe picie do 2 drinków
dziennie w przypadku męŜczyzn lub jedne-
Zamknięte placówki dla osób z zaburzeniami
psychicznymi nadal budzą lęk. Dlatego
przedstawianie w filmach szpitali jako
mrocznych więzień pogłębia stereotypy dotyczące psychiatrii i zaburzeń psychicznych komentuje doc. Meder.
go drinka dziennie w przypadku kobiet,
określane jako umiarkowane spoŜywanie
alkoholu, nie stanowi zwiększonego ryzyka
powikłań w porównaniu do osób niepijących. Wśród osób naduŜywających alkoho-
"Obłęd" – historia cierpiącego na amnezję
weterana wojny w Zatoce Perskiej. Jack
Stars (Adrien Brody), oskarŜony o morderstwo, trafia do stanowego szpitala psychiatrycznego. Zostaje tam poddany sadystycznej terapii z wykorzystaniem eksperymentalnych leków, jest krępowany kaftanem bezpieczeństwa i zamykany na długie godziny w
szufladzie na zwłoki.
Obraz psychiatry zamykającego pacjenta w
szufladzie w kostnicy, czy testującego na nim
nowe leki wbrew jego woli, jest fałszywy i
podwaŜa zaufanie nie tylko do zamkniętych
placówek, ale i do leczenia psychiatrycznego
w ogóle - podsumowuje doc. Joanna Meder.
Doc. Joanna Meder - pracowała jako ordynator oddziału rehabilitacji psychiatrycznej,
obecnie pełni rolę kierownika Kliniki Rehabilitacji Psychiatrycznej w Instytucie Psychiatrii i
Neurologii w Warszawie. Od wielu lat jest
zaangaŜowana w działania społeczne na
rzecz chorych psychicznie, prowadzonych
między innymi w ramach programu "Odnaleźć siebie". Jest równieŜ laureatką tegorocz-
lu moŜemy wyróŜnić 2 schematy. Z jednej
strony moŜemy tu mówić o piciu przewlekłym, z drugiej zaś istnieje coraz bardziej
rozpowszechniony
schemat
okresowego
upijania się. Schemat ten moŜemy w skrócie określić jako ?zbyt duŜo zbyt szybko?.
Polega na okresowym spoŜywaniu nadmiernych ilości alkoholu (kilka kolejnych
dni, tygodni, miesięcy) przerywanym czasem abstynencji. Zgodnie z definicją National Institute on Alcohol Abuse and Alcoholism (USA) upijanie się definiowane jest
jako epizod nadmiernego spoŜycia alkoholu, gdy jego ilości przekraczają pięć drinków w odniesieniu do męŜczyzn lub cztery
drinki w odniesieniu do kobiet spoŜyte w
czasie 2 godzin.
nej Nagrody Imienia św. Kamila przyznawanej osobom szczególnie zaangaŜowanym w
promocję zdrowia i edukację zdrowotną.
Ogólnopolski Program Zmiany Postaw wobec
Psychiatrii "Odnaleźć siebie" ma charakter
edukacyjny. Jego nadrzędnym celem jest
przełamanie barier związanych z leczeniem
zaburzeń psychicznych, mitów nagromadzonych wokół psychiatrii oraz wyeliminowanie
lęku przed wizytą u lekarza psychiatry - poniewaŜ odpowiednio wczesna diagnoza i
wcześnie rozpoczęte leczenie dają większą
szansę na normalne Ŝycie. Naczelnym załoŜeniem jest zbudowanie pozytywnego wizerunku psychiatrii wśród innych nauk medycznych.
Patronat merytoryczny nad akcją "Odnaleźć
siebie" objął Zarząd Główny Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego. Koordynatorem
programu z ramienia PTP jest docent Joanna
Meder. Honorowy patronat nad programem
objęło biuro oficera łącznikowego WHO w
Polsce. Partnerem Programu
jest polska firma farmaceutyczna Adamed.
Upijanie się prowadzi do dobrze znanych konsekwencji jakim jest nie tylko uzaleŜnienie alkoholowe czy wpływ na układ
krąŜenia (migotanie przedsionków, zaburzenia komorowe rytmu serca, udary krwotoczne i niedokrwienne, zawał mięśnia sercowego), ale takŜe konsekwencje ryzykownych zachowań społecznych: urazy, przemoc, zespół alkoholowy płodu, zaniedbania
dotyczące dzieci, samobójstwa, choroby
przenoszone drogą płciowa oraz niechciane
ciąŜe. Dlatego teŜ, na uwagę zasługuje
obecny szybki wzrost częstości upijania się
wśród mieszkańców krajów zachodnich,
zwłaszcza młodzieŜy.
Podany schemat spoŜywania alkoholu,
w niemniejszym stopniu w porównaniu z
piciem przewlekłym powoduje zaburzenia
funkcji wątroby. Jak podają wyniki badań,
u osób okresowo upijających się dochodzi
do wzrostu przepuszczalności ściany jelit a
co za tym idzie do wzrostu stęŜenia związków toksycznych we krwi wrotnej. Miejsce
mają równieŜ zmiany biochemiczne. Produkcja cytokin oraz poziom tlenku azotu we
krwi ulegają zwiększeniu. Następuje utrata
mitochondrialnego glutationu, aktywacja
komórek Kupffera, nasilenie peroksydacji
lipidów oraz apoptoza hepatocytów.
Systematycznie
powtarzane
epizody
upijania się mogą przyczynić się do intensyfikacji powyŜszych procesów, co w konsekwencji moŜe prowadzić do nasilenia
powikłań wątrobowych. Dodatkowo, dane
epidemiologiczne wskazują na silny wpływ
upijania się na wzrost częstości występowania marskości tego narządu. Ciągły
wzrost popularności stosowania tego schematu oraz stopniowe obniŜanie średniej
wieku osób w ten sposób pijących stanowi
alarmującą kwestię społeczną i bezsprzecznie wymaga podjęcia odpowiednich kroków.
Źródło:
Mathurin P., Deltenre P; Effect of drinking on the liver: an alarming public health
issue? Gut Jan2009;58;613-617
"Dziewięć dziesiątych naszego szczęścia polega na zdrowiu. Zdrowy Ŝebrak jest szczęśliwszy niŜ chory król."