Diagnostyka oraz leczenie noworodków i niemowląt z wrodzoną

Diagnostyka oraz leczenie noworodków i niemowląt z wrodzoną

Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 3, zeszyt 2, 124-128, 2010
Diagnostyka oraz leczenie noworodków i niemowląt
z wrodzoną toksoplazmozą
– z perspektywy lekarza pediatry
BOGUMIŁA MILEWSKA-BOBULA, BOŻENA LIPKA
Streszczenie
Autorzy przedstawiają przegląd swoistych testów laboratoryjnych używanych w praktyce klinicznej dla potwierdzenia zarażenia
toksoplazmowego, szczególnie w odniesieniu do noworodków i niemowląt. Omawiane są także badania dodatkowe. Chociaż nie ma
zgodności pomiędzy badaczami co do wprowadzenia badań przesiewowych w okresie przed- i pourodzeniowym, jednakże rekomenduje się rozpoczynanie swoistego leczenia, gdy tylko zarażenie zostanie rozpoznane. Różne sposoby leczenia z kombinacją różnych
leków są stosowane w leczeniu zarażenia wrodzonego, ale najczęściej jest to połączenie pirymetaminy z sulfonamidem. Z powodu
występowania odległych następstw, zarówno po przebyciu objawowego, jak i bezobjawowego zarażenia w okresie pourodzeniowym,
wczesne rozpoznanie, leczenie i wielospecjalistyczna ocena kliniczna dzieci w długim wymiarze czasowym są konieczne.
Słowa kluczowe: toksoplazmoza, zarażenie wrodzone, rozpoznanie, leczenie, odległe następstwa
Toksoplazmoza wrodzona ze względu na występowanie następstw zarażenia nawet po wielu latach od przebycia ostrej fazy, jest przedmiotem zainteresowania i badań lekarzy różnych specjalności. W zależności od okresu
rozpoczęcia diagnostyki, której celem jest rozpoznanie lub
wykluczenie toksoplazmozy wrodzonej (okres prenatalny
i/lub postnatalny), dominującą rolę w tym procesie odgrywają położnicy i pediatrzy. Mimo udziału w procesie diagnostyczno-leczniczym lekarzy różnych specjalności opieka
nad dzieckiem jest koordynowana przez pediatrę (w tym
neonatologa), począwszy już od okresu noworodkowego.
W sytuacji, gdy badania identyfikujące zarażenie wykonuje się u ciężarnych, kontynuacją tego procesu diagnostycznego w przypadku potwierdzenia pierwotnego zarażenia ciężarnych są zawsze badania wykonywane u noworodków, niezależnie od tego, czy rozpoznano zarażenie
płodu, czy też nie. W tych warunkach rozpoznanie zarażenia u dziecka jest możliwe bardzo wcześnie, zwykle
w okresie noworodkowym. Natomiast gdy nie wykonuje
się swoistych badań u ciężarnych, wczesne rozpoznanie
zarażenia wrodzonego możliwe jest przeważnie tylko
w postaci objawowej (stanowi ona 5-10% zarażeń wrodzonych), zaś w postaci bezobjawowej po urodzeniu dopiero
wówczas gdy ujawnią się następstwa zarażenia. Oczywiście, gdy na danym terenie lub w danym kraju obowiązuje skrining pourodzeniowy, rozpoznanie zarażenia,
także w postaci bezobjawowej, może nastąpić wcześniej,
o ile u noworodka wykryje się swoiste przeciwciała klasy
IgM i/lub IgA. W sytuacji gdy w krążeniu noworodka brak
takich przeciwciał (sytuacja powyższa dotyczyć może
około 20% zarażonych wewnątrzmacicznie dzieci), identyfikacja przeciąga się na wiele miesięcy po urodzeniu, czyli
do czasu, gdy ulegną rozpadowi przeniesione przezłożyskowo matczyne przeciwciała klasy IgG; zwykle ma to
miejsce około 10. miesiąca życia dziecka.
Mimo znaczącego rozwoju (począwszy od lat 60. ubiegłego stulecia) badań nad toksoplazmozą w zakresie diagnostyki i leczenia, dotychczas nie udało się wypracować
jednolitych standardów postępowania. Wynika to zarówno
ze zróżnicowania w różnych krajach i regionach, a także
na różnych kontynentach, sytuacji epidemiologicznej
(w wielu krajach brak takiej oceny, a dane są szacunkowe)
zarażenia w populacji osób dorosłych, w tym kobiet w wieku prokreacyjnym oraz innych ważnych czynników [1, 2],
jak:
C braku zgodności co do wprowadzenia badań przesiewowych w ogólności, w tym diagnostyki przedurodzeniowej versus pourodzeniowej,
C braku jednoznacznych dowodów wpływu stosowanego leczenia przeciwpierwotniakowego zarażonych
ciężarnych na transmisję zarażenia do płodu.
Rozpoznawanie toksoplazmozy wrodzonej
Jak podano powyżej, rozpoznanie wrodzonego zarażenia toksoplazmowego może mieć miejsce już w okresie
płodowym lub po urodzeniu, jako kontynuacja diagnostyki
przedurodzeniowej lub wykonywanie swoistych badań
laboratoryjnych u dziecka po raz pierwszy.
Diagnostyką przedurodzeniową zajmują się położnicy
i lekarze specjaliści chorób zakaźnych. W obecnej publikacji omówiona zostanie diagnostyka pourodzeniowa.
Identyfikacja zarażonych płodów i dzieci ma miejsce
na podstawie uzyskania dodatnich wyników swoistych
testów laboratoryjnych u pacjentów z klinicznymi objawami choroby lub w wyniku prowadzonych badań przesiewowych. Wyróżnia się [3]:
C badania bezpośrednie umożliwiające identyfikację
patogenu; należą do nich: próba biologiczna (tzw.
złoty standard), preparat bezpośredni z badanych tkanek i płynów ustrojowych (np. tkanki łożyska, płyn
Klinika Niemowlęca, Instytut „Pomnik – Centrum Zdrowia Dziecka” w Warszawie
Diagnostyka oraz leczenie noworodków i niemowląt z wrodzoną toksoplazmozą
mózgowo-rdzeniowy) oraz reakcja polimerazowa pozwalająca wykryć DNA pierwotniaka (głównie w płynie owodniowym, w płynie mózgowo-rdzeniowym,
płynie z komory przedniej oka), a także metody wykrywające antygeny pierwotniaka [4]; ograniczeniem
stosowania tych metod jest długi okres oczekiwania na
wynik (próba biologiczna) oraz brak powszechnej
dostępności;
C badania pośrednie polegające na wykrywaniu i różnicowaniu swoistych przeciwciał różnych klas (IgM, IgA,
IgG) we krwi i w płynach ustrojowych; z kolei ograniczeniem w tej metodzie może być niedostateczna produkcja przez pacjenta przeciwciał spowodowana niedojrzałością układu odpornościowego (noworodki,
w tym urodzone przedwcześnie oraz najmłodsze niemowlęta) bądź zahamowaniem produkcji przeciwciał
wskutek wrodzonych czy nabytych defektów odporności.
W praktyce swoista diagnostyka toksoplazmozy,
w tym wrodzonej, polega przeważnie na wykonywaniu badań seroimmunologicznych ze względu na ich powszechną dostępność, powtarzalność, automatyczne odczytywanie wyników, niskie koszty, różnicowanie klas przeciwciał
itd. Najczęściej stosowane są odczyny immunoenzymatyczne (ELISA), test immunofluorescencji pośredniej (IF),
odczyn immunoadsorpcji (ISAGA), aglutynacji bezpośredniej (DA) i test odwoławczy, tzw. test barwny Sabina-Feldmana, chociaż nie różnicuje przeciwciał [5]. Testy ELISA,
IF i DA traktuje się jako odczyny serologiczne przeglądowe, natomiast badaniami potwierdzającymi są: test
barwny Sabina-Feldmana, testy różnicujące klasy przeciwciał, testy oznaczające awidność przeciwciał klasy IgG,
testy określające profile przeciwciał i testy wykrywające
kwasy nukleinowe pasożyta [6]. W diagnostyce, nie tylko
zarażenia wrodzonego, proponuje się:
C w badaniach przesiewowych poszukiwać przeciwciał
klasy IgG,
C dla potwierdzenia zarażenia jednocześnie wykonywać
dwa odczyny,
C badania kontrolne wykonywać w okresie nie krótszym
niż 3 tygodnie,
C w diagnostyce noworodków równocześnie wykonywać badanie u matek.
W badaniu klinicznym dzieci z wrodzoną toksoplazmozą, nasilone objawy pod postacią triady Sabina-Pinkertona demonstruje 5-10% zarażonych wewnątrzmacicznie
noworodków. Są one następujące: zapalenie siatkówki-naczyniówki, zwapnienia śródmózgowe oraz wodogłowie lub
małogłowie. U części dzieci występują także drgawki,
małoocze, zaćma, objawy przypominające sepsę bakteryjną i inne.
Potwierdzenie zarażenia wrodzonego uzyskuje się na
podstawie:
1) obecności swoistych przeciwciał klasy IgM / IgA do
6. miesiąca życia,
125
2) obecności swoistych przeciwciał klasy IgG do 10-11.
miesiąca życia,
3) pozytywnego wyniku testu Western-blot (różnicowanie przeciwciał własnych od biernie przeniesionych
matczynych klasy IgG) [7],
4) wykrycia DNA pierwotniaka w płynie owodniowym,
5) izolacji pierwotniaka z łożyska/płynów biologicznych
noworodka (punkty 4 i 5 odnoszą się także do diagnostyki przedurodzeniowej).
W interpretacji wyników badań należy pamiętać, że
u niektórych noworodków przeciwciała klasy IgM i IgA
mogą być nieobecne mimo zarażenia, bądź w pierwszych
dniach życia noworodka można uzyskać wyniki fałszywie
dodatnie na skutek przecieków łożyskowych podczas
porodu. W odniesieniu do przeciwciał klasy IgG, w pierwszych miesiącach życia trudności w interpretacji sprawia
obecność matczynych przeciwciał, które obecne są w krążeniu dziecka, niezależnie od tego, czy jest ono zarażone,
czy nie, jednak wykrycie swoistych IgG (przy braku IgM
/IgA) jeszcze w 10-11. miesiącu życia niemowlęcia świadczy, iż zostało ono zarażone wewnątrzmacicznie. Pomocne
jest w takich sytuacjach badanie metodą Western-blot (jakkolwiek wynik może być negatywny w pierwszych dobach
życia) i badanie awidności przeciwciał klasy IgG (niska
awidność może utrzymywać się nawet do 12 miesięcy od
zarażenia [6, 8].
Lekarz zajmujący się noworodkiem z podejrzeniem
toksoplazmozy powinien pamiętać, że tylko wyniki badań
z krwi żylnej dziecka są podstawą do ustalenia rozpoznania oraz, że okres półtrwania przeciwciał klasy IgG wynosi
3 tygodnie, zaś przeciwciał klasy IgM kilka dni (ma to znaczenie przy wykonywaniu badań kontrolnych).
Poza testami swoistymi, w diagnostyce noworodków
i niemowląt z toksoplazmozą wrodzoną mają znaczenie
wyniki uzupełniających badań laboratoryjnych i innych
badań dodatkowych. U dziecka z objawami klinicznymi
i z odchyleniami w ocenie neurologicznej są wskazania do
badania płynu mózgowo-rdzeniowego, w którym stwierdzić można podwyższoną pleocytozę (najczęściej rzędu
kilkuset), podwyższone stężenie białka (nawet do 1-2 g
w ml), dodatnie odczyny globulinowe. Badanie składu
morfotycznego krwi nie jest charakterystyczne, jakkolwiek
najczęściej stwierdza się neutropenię z eozynofilią, którym towarzyszyć może małopłytkowość i niedokrwistość.
U dziecka z żółtaczką stężenie bilirubiny całkowitej jest
podwyższone; niekiedy wzrasta także aktywność enzymów wątrobowych.
Badania dodatkowe to przeważnie wykonywanie badania EEG (zawsze u dzieci z napadami drgawkowymi),
którego zapis może wykazywać zmiany zlokalizowane lub
uogólnione napadowe.
Dzieci z zarażeniem wrodzonym, objawowym i bezobjawowym, kwalifikowane są do diagnostyki neuroobrazowej. Najczęściej jako badanie przesiewowe wykonuje
się badanie sonograficzne przezciemiączkowe. Badaniami
126
B. Milewska-Bobula, B. Lipka
rozszerzonymi są tomografia komputerowa (wykrywa
m.in. obecność zwapnień) i badanie metodą rezonansu
magnetycznego.
Rozpoznanie toksoplazmozy polega na łącznej ocenie
danych klinicznych, wyników badań swoistych i uzupełniających [6, 9].
Leczenie toksoplazmozy wrodzonej
Przyczynowe leczenie toksoplazmozy wrodzonej polega na stosowaniu preparatów przeciwpierwotniaczych
u osób w ostrym okresie zarażenia (namnażanie pierwotniaka), gdyż żaden z dotychczas znanych leków nie przenika do cyst tkankowych. Z tych względów rozpoznanie
zarażenia powinno być ustalone jak najwcześniej, co umożliwia wczesne rozpoczęcie leczenia. Wczesne rozpoznanie i leczenie jest szczególnie ważne w zarażeniu wrodzonym, z powodu niekorzystnego wpływu zarażenia na płód
w okresie jego intensywnego wzrostu. W sytuacji braku
diagnostyki ciężarnych i pojawiających się tendencji do
ograniczenia diagnostyki toksoplazmozy wrodzonej do
badań noworodków po urodzeniu [10], można się spodziewać większej liczby dzieci z tym zarażeniem, chyba że
nastąpi wyraźny spadek liczby pierwotnie zarażonych
ciężarnych, m.in. na skutek wzrostu świadomości, w jaki
sposób można uniknąć zarażenia (profilaktyczne działania
edukacyjne), co jest bardzo podnoszone w krajach zachodnioeuropejskich [1]. Gilbert i wsp. badając grupę
dzieci w wieku poniżej 16 lat z terenu Wielkiej Brytanii,
u których analizowali objawy kliniczne i następstwa toksoplazmozy wrodzonej i nabytej, są zdania, iż ze względu na
niski ciężar gatunkowy objawów klinicznych w zarażeniu
wrodzonym i braku ewidentnych dowodów skuteczności
leczenia, nie należy proponować badań przesiewowych,
ani w okresie przed- ani w okresie pourodzeniowym, natomiast konieczne są działania zapobiegawcze, gdyż wiele
dzieci z zarażeniem nabytym także demonstruje zapalenie
siatkówki-naczyniówki [11]. Jest to opinia radykalna, z którą nie zawsze należy się godzić; być może wynika z niskiego odsetka osób zarażonych na terenie Wielkiej Brytanii i
Irlandii i w związku z tym ewentualnych wysokich kosztów
badań przesiewowych, gdyby miały być powszechnie wykonywane. Także Peyron i wsp. wyrażają opinię, że przed
wprowadzeniem obowiązku badań przesiewowych należy
być przekonanym o skuteczności leczenia w okresie przedurodzeniowym, którego celem jest zmniejszenie transmisji
pierwotniaka od matki do płodu [2].
W leczeniu przyczynowym stosowane są przede
wszystkim leki z grupy antagonistów kwasu foliowego,
a więc synergistycznie działające pirymetamina i sulfonamid (z wyboru: sulfadiazyna). W preparacie złożonym
(stosowanym głównie w profilaktyce malarii) Fansidar wykorzystuje się długi okres półtrwania pirymetaminy (do
175 godz.) oraz sulfadoksyny, czyli sulfonamidu o przedłużonym działaniu. Fakt ten umożliwia podawanie Fansidaru
(1 tabletka zawiera 25 mg pirymetaminy i 500 mg sulfa-
doksyny) co 7 lub 10 dni, a nawet co 14 dni w dawce
jednorazowej; Fansidar stosowany jest głównie we Francji
i w Szwajcarii. Spośród innych leków stosowanych w leczeniu toksoplazmozy wymienia się spiramycynę, klindamycynę, trimetoprim/sulfametoksazol, azytromycynę,
tetracykliny oraz kortykosteroidy stosowane w aktywnym
zapaleniu siatkówki-naczyniówki [12]. W praktyce opisywanych jest wiele sposobów leczenia polegających na odmiennym łączeniu wymienionych wyżej leków, jednak
głównie kombinacji pirymetaminy z sulfonamidami.
Dawki leków dla dzieci są następujące:
C pirymetamina: 0,5-1,0 mg/kg/dobę podawana jednorazowo codziennie lub co drugi dzień. Przez pierwsze
2-3 dni stosuje się zwykle wyższą dawkę nasycającą,
a następnie niższą dawkę codziennie lub wyższą co 2.
dzień. Jest to lek doustny, 1 tabl. zawiera 25 mg pirymetaminy (Daraprim);
C sulfadiazyna 50-100 mg/kg/dobę podawana w 2-3 dawkach podzielonych w ciągu doby, także doustnie, równocześnie z leczeniem pirymetaminą; 1 tabl. zawiera
500 mg;
C podczas stosowania pirymetaminy w celu zapobiegania
supresji szpiku podawany jest równocześnie kwas
folinowy w dawce 5-10 mg co 2-3 dni lub codziennie,
jeśli wystąpi leukopenia i/lub neutropenia;
C Fansidar: stosowany jest w dawce 1 tabl. / 20 kg masy
ciała jednorazowo co 7-10 dni;
C spiramycyna, która jest antybiotykiem z grupy makrolidów działa parazytostatycznie, stosowana jest u zarażonych ciężarnych (lek długo utrzymuje się w wysokim stężeniu w tkankach, w tym w tkance łożyskowej)
i u niemowląt w kursach 4-6-tygodniowych naprzemiennie z leczeniem pirymetaminą z sulfadiazyną.
Dawka spiramycyny dla dzieci wynosi 150 000 j.m.
– 300 000 j.m./kg/dobę, czyli 0,05-0,1 g/kg/dobę. 1 tabl.
zawiera 1 500 000 lub 3 000 000 j.m.
Zasadą postępowania leczniczego w toksoplazmozie
wrodzonej jest:
C leczenie wszystkich zarażonych noworodków, także
dzieci bez klinicznych objawów choroby,
C kontynuowanie leczenia do ukończenia 12 miesięcy
życia (lub dłużej),
C intensyfikacja leczenia w zależności od stwierdzanych
objawów klinicznych.
Mimo braku powszechnie obowiązujących jednolitych
standardów leczenia, większość badaczy u dzieci z objawową toksoplazmozą przez pierwsze półrocze życia
codziennie lub co drugi dzień podaje pirymetaminę z sulfadiazyną, a następnie leczenie jest zwykle modyfikowane
w następujący sposób:
C pirymetamina z sulfadiazyną naprzemiennie ze spiramycyną w kursach 4-tygodniowych,
C pirymetamina przez pierwsze 3 dni w tygodniu (w USA,
gdzie spiramycyna nie jest zarejestrowana z tego
wskazania),
Diagnostyka oraz leczenie noworodków i niemowląt z wrodzoną toksoplazmozą
C Fansidar co 7-10 dni.
W doniesieniu Gueriny i wsp. ze Stanów Zjednoczonych pochodzącym z 1994 roku stosowano aż 5 różnych
sposobów leczenia 49 dzieci z toksoplazmozą objawową,
przy czym najczęściej (40 dzieci) niemowlęta otrzymywały
przez 12 miesięcy sulfadiazynę, a równocześnie stosowaną
pirymetaminę podawano początkowo w dawce nasycającej (1 mg/kg/dobę) przez 3 lub 6 dni i kontynuowano w tej
samej dawce, ale co drugi dzień przez pierwszych 6 miesięcy, zaś w drugim półroczu co drugi miesiąc. Wnioski,
które przedstawili autorzy doniesienia, diagnozując dzieci
po urodzeniu na podstawie wykrycia u noworodków obecności swoistych przeciwciał klasy IgM (badano także matki
dzieci z pozytywnym wynikiem) są następujące: skrining
noworodkowy jest możliwy; leczenie jest akceptowalne;
leczenie od urodzenia wpłynęło na wolniejszą progresję
choroby; obserwacja dzieci z toksoplazmozą wrodzoną
powinna być długotrwała [10]. Bardzo zróżnicowane leczenie niemowląt, także począwszy od okresu noworodkowego, zastosowali Corvaisier i wsp. z ośrodka francuskiego
w Lyonie. Początkowo przez 3 tygodnie leczyli noworodki
pirymetaminą z sulfadiazyną w codziennych dawkach, a
następnie spiramycyną do uzyskania przez dzieci 5 kg
masy ciała. Leczenie było kontynuowane Fansidarem
w zróżnicowanych dawkach co 10 dni – dzięki specjalnie
przygotowanym przez producenta kapsułkom możliwe
było zwiększanie dawek leków zawartych w Fansidarze
wraz z kilogramowym przyrostem masy ciała. Na uwagę
zasługuje, że tak zróżnicowane dawkowanie zostało wykorzystane do określenia stężenia obydwu leków we krwi
(badanie farmakokinetyczne) podczas leczenia dzieci
z toksoplazmozą wrodzoną [13]. W zarażeniu subklinicznym postępowanie lecznicze jest także zróżnicowane: proponuje się stosowanie naprzemiennych kursów pirymetaminy z sulfadiazyną przez 4-6 tygodni, a następnie przez 6
tygodni spiramycynę, bądź wyłączne leczenie Fansidarem;
w obydwu sytuacjach leki podawane są do ukończenia
przez dziecko 12 miesięcy.
Ze względu na możliwość wystąpienia działań niepożądanych stosowanego leczenia, zwłaszcza pirymetaminą,
zalecane jest co kilka dni (7-10) wykonywanie badań oceniających czynność szpiku kostnego, wątroby i nerek. Należy także pamiętać, że sulfonamidy mogą powodować
reakcje alergiczne oraz krystalurię (stąd zaleca się obfite
pojenie).
Jakkolwiek uważa się, że 12-miesięczne leczenie początkowe powinno być wystarczające dla zabezpieczenia
ostrej fazy zarażenia i po tym okresie dalsze namnażanie
pierwotniaka nie powinno mieć miejsca, to jednak pewne
niekorzystne czynniki (np. współistniejące choroby czy
stosowane z innych przyczyn leczenie) mogą spowodować zaostrzenie lub nawrót choroby. Wznowy polegają
zwykle na pojawieniu się nowych ognisk zapalnych w siatkówce-naczyniówce, dlatego zarówno lekarze, jak i rodzice
dzieci oraz same dzieci powinny pamiętać, że nawet wiele
127
lat po pierwotnym zarażeniu mogą ujawnić się ogniska
w siatkówce, lub wystąpić wznowa [14]. Klinicznej wznowie towarzyszy zwykle podwyższone stężenie swoistych
przeciwciał klasy IgG bądź ponowne pojawienie się w krążeniu przeciwciał klasy IgM. Czasami, zwykle w początkowym okresie wznowy, ocena fundoskopowa może nie
wskazywać na pojawienie się nowego ogniska zapalnego.
Stan taki należy różnicować ze wzrostem stężenia przeciwciał klasy IgG, które występuje po zaprzestaniu leczenia
przeciwpierwotniakowego (tzw. rebound effect), jako naturalna reakcja obronna organizmu człowieka przed zakażeniem. Ponieważ serologiczne „odbicie” jest częste u dzieci
po zakończeniu leczenia, badacze francuscy prześledzili
bardzo dokładnie losy 133 dzieci w blisko 10-letniej obserwacji m.in. w celu wyjaśnienia, czy w takich przypadkach
konieczne jest ponowne leczenie przeciwpierwotniakowe.
W konkluzji uważają, że dodatkowe leczenie i częstszy
nadzór okulistyczny niż na co dzień praktykowany we
Francji nie wydają się uzasadnione [15].
Opieka nad dzieckiem, prowadzona zwykle w ośrodkach wysokospecjalistycznych powinna być sprawowana
przynajmniej przez 3 pierwsze lata życia, najlepiej do
ukończenia 18. roku życia, ze względu na ryzyko wystąpienia odległych następstw także w grupie dzieci, które po
urodzeniu nie demonstrowały objawów klinicznych; najczęściej są to następstwa ze strony narządu wzroku
i ośrodkowego układu nerwowego.
Ze względu na obraz kliniczny, noworodki i niemowlęta z toksoplazmozą objawową wymagają różnicowania
z innymi zakażeniami wrodzonymi z grupy TORCH, z chorobami uwarunkowanymi genetycznie w tym błędami
metabolizmu, z zespołami wad wrodzonych obejmującymi
OUN i narząd wzroku, a także z toksycznymi i polekowymi
uszkodzeniami w okresie życia płodowego [3, 9].
Skutki kliniczne objawowej toksoplazmozy wrodzonej
to nieodwracalne zmiany w ośrodkowym układzie nerwowym i narządzie wzroku, a także zgony w okresie przedi pourodzeniowym oceniane na 2% lub więcej [16]. Następstwa neurologiczne to mózgowe porażenie dziecięce, padaczka i upośledzenie umysłowe, zaś okulistyczne to niedowidzenie, a nawet ślepota jedno- lub obuoczna.
Piśmiennictwo
[1] Rorman E., Zamir C.S., Rilkis I., Ben-David H. (2006) Con-
genital toxoplasmosis – prenatal aspects of Toxoplasma gondii infection. Reprod. Toxicol. 21(4): 458-472.
[2] Peyron F., Wallon M., Liou G., Garner P. (2004) Treatment
for congenital toxoplasmosis in pregnancy (Cochrane review). [w]: The Cochrane Library, Issue 3. Chichester, UK:
John Wiley & Sons, Ltd.
[3] Montoya J.G., Rosso F. (2005) Diagnosis and management of
toxoplasmosis. Clin. Perinatol. 32(3): 705-726.
[4] Buffolano W., Beghetto E., Del Pezzo M. et al. (2005) Use of
recombinant antigens for early postnatal diagnosis of congenital toxoplasmosis. J. Clin. Microbiol. 43(12): 5916-5924.
[5] Boyer K.M. (2001) Diagnostic testing for congenital toxoplasmosis. Pediatr. Infect. Dis. J. 20: 59-60.
128
B. Milewska-Bobula, B. Lipka
[6] Remington J.S., Thulliez Ph., Montoya J.G. (2004) Recent developments for diagnosis of toxoplasmosis. Minireview.
J. Clin. Microbiol. 42(3), 941-945.
[7] Tissot-Dupont et al. (2003) Usefulness of Western blot in se-
rological follow-up of newborns suspected of congenital
toxoplasmosis. Eur. J. Clin. Microbiol. Infect. Dis. 22(2):
122-125.
[8] Piergili Fioretti D. (2004) Problems and limitations of con-
ventional and innovate methods for the diagnosis of toxoplasmosis in humans and animals. Parasitologia. 46(1-2):
177-181.
[9] Lipka B., Milewska-Bobula B. (2007) Toksoplazmoza w wieku rozwojowym. Lekarz. Choroby zakaźne. 12: 61-66.
[10] Guerina N.G., Hsu H.W., Meissner C. et al. (1994) Neonatal
serological screening and early treatment for congenital
Toxoplasma gondii infection. NEJM. 330(26): 1858-1863.
[11] Gilbert R., Tan H.K., Cliffe S. et al. (2006) Symptomatic toxoplasma infection due to congenital and postnatally acquired
infection. Arch. Dis. Child. 91(6): 495-498.
[12] Bonfioli A.A., Orefice F. (2005) Toxoplasmosis. Semin. Oph-
[13] Corvaisier S., Charpiat B., Mounier C. et al. (2004) Population
pharmacokinetics of pyrimethamine and sulfadoxine in
children treated for congenital toxoplasmosis. Antimicrob.
Agents Chemother. 48(10): 3794-3800.
[14] Wallon M., Kodjikian L., Binquet Ch., et al. (2004) Long-term
ocular prognosis in 327 children with congenital toxoplasmosis. Pediatrics. 113(6): 1567-1572.
[15] Wallon M., Cozon G., Ecochard R. et al. (2001) Serological rebound in congenital toxoplasmosis: long-term follow-up of
133 children. Eur. J. Pediatr. 160: 534-540.
[16] Montoya J.G., Liesenfeld O. (2004) Toxoplasmosis. Lancet.
363: 1965-1976.
J Bogumiła Milewska-Bobula
Klinika Niemowlęca
Instytut „Pomnik – Centrum Zdrowia Dziecka”
Al. Dzieci Polskich 20, 04-730 Warszawa
e-mail: [email protected]
thalmol. 20(3): 129-141.
The diagnosis and treatment of newborns and infants with congenital toxoplasmosis
– pediatric point of view
Authors present the review of specific laboratory tests used in the clinical practice for confirmation of Toxoplasma infection, especially during neonatal and infant period of the age. The additional examinations are also discussed. There is no agreement between
investigators concerning to the pre- and postnatal screening introducing, however specific therapy is recommended to be initiated
as soon as infection is diagnosed. Different regiments with different drugs combinations are used in the treatment of congenital infection, but most often the combination of pyrimethamine and sulfonamides is used. Because of the late sequelae later in life suffer
from congenital infection symptomatic and asymptomatic after birth, early detection and treatment and multispecialistic clinical evaluation of children for a long time are needed.
Key words: toxoplasmosis, congenital infection, diagnosis, treatment, late sequelae