docDiagnostyka toksoplazmozy u kobiety ciężarnej, płodu i noworodka
download 
Reklamacja Transkrypt
Diagnostyka toksoplazmozy u kobiety ciężarnej, płodu i noworodka
WYBRANE PROBLEMY KLINICZNE Dorota Drapała, Lucyna Holec-Gąsior Katedra Mikrobiologii, Wydział Chemiczny Politechniki Gdańskiej Diagnostyka toksoplazmozy u kobiety ciężarnej, płodu i noworodka — stan obecny i nowe możliwości Diagnosis of toxoplasmosis in a pregnant woman, fetus and infant — current study and new possibilities STRESZCZENIE W artykule opisano problem toksoplazmozy, skutki oraz obecną diagnostykę. Przedstawiono metody serologiczne pozwalające wykryć pierwotne zarażenie T. gondii u kobiet ciężarnych oraz szereg technik pośrednich i bezpośrednich wykorzystywanych w celu potwierdzenia bądź wykluczenia toksoplazmozy wrodzonej u noworodka. Ponadto wskazano potencjalne możliwości w diagnostyce toksoplazmozy, jakie niosą za sobą nowe techniki (np. 2D Western-blotting), czy stosowanie antygenów rekombinantowych w testach serologicznych. Forum Medycyny Rodzinnej 2013, tom 7, nr 4, 176–184 słowa kluczowe: Toxoplasma gondii, toksoplazmoza, diagnostyka toksoplazmozy, antygeny rekombinantowe ABSTRACT In this article, the problem of toxoplasmosis, ravages and current diagnostics were described. Serological assays detecting primary infection of T. gondii in pregnant women and lots of indirect and direct techniques, which are used in order to confirm or exclude congenital toxoplasmosis in newborn, were represented. Moreover, potential possibilities in diagnosis of toxoplasmosis, such as new techniques (e.g. 2D Western-blotting) or using recombinant antigens were shown. Adres do korespondencji: dr inż. Lucyna Holec-Gąsior Katedra Mikrobiologii, Wydział Chemiczny, Politechnika Gdańska ul. Narutowicza 11/12 80–233 Gdańsk tel.: (58) 347 24 06, faks: (58) 347 18 22 e-mail: [email protected] Forum Medycyny Rodzinnej 2013, vol 7, no 4, 176–184 key words: Toxoplasma gondii, toxoplasmosis, diagnosis of toxoplasmosis, recombinant antigens Copyright © 2013 Via Medica ISSN 1897–3590 176 www.fmr.viamedica.pl Dorota Drapała, Lucyna Holec-Gąsior Diagnostyka toksoplazmozy u kobiety ciężarnej, płodu i noworodka — stan obecny i nowe możliwości WSTĘP owoce, woda) zanieczyszczonego oocytami Toksoplazmoza, odzwierzęca choroba pa- wydalanymi z kałem kota. Do inwazji pasoży- sożytnicza ludzi i zwierząt stałocieplnych, ta może również dojść podczas przeszczepu wywoływana jest przez obligatoryjnego, narządów lub transfuzji krwi, a także podczas poliksenicznego, wewnątrzkomórkowego pracy z materiałem zakaźnym. Najbardziej pierwotniaka Toxoplasma gondii. Cykl życio- jednak niebezpieczną drogę zarażenia stano- wy pasożyta obejmuje proces rozmnażania wi transmisja pasożyta przez łożysko od cho- płciowego zachodzący u żywicieli ostatecz- rej matki, co może skutkować toksoplazmozą nych (zwierzęta z rodziny kotowatych, w tym wrodzoną płodu. Sytuacja taka jest możliwa, także koty domowe) oraz bezpłciowego, gdy kobieta w trakcie ciąży lub w okresie który występuje u żywicieli pośrednich (lu- krótko ją poprzedzającym zarazi się T. gondii dzie i inne ssaki oraz ptaki). Rozmnażanie (tzw. pierwotne zarażenie pasożytem). płciowe zachodzi w nabłonku jelita cienkiego kotowatych, skąd oocysty przedostają się do OBJAWY TOKSOPLAZMOZY I DIAGNOSTYKA światła jelita i wraz z kałem wydalane są do Toksoplazmoza u osób z prawidłowo funkcjo- środowiska zewnętrznego. W optymalnych nującym układem odpornościowym przebiega warunkach atmosferycznych (odpowiednia najczęściej bezobjawowo, natomiast poważne temperatura, wilgotność, obecność tlenu) następstwa choroba powoduje u osób z bra- oocysty przekształcają się w sporocysty, któ- kiem odporności (np. pacjenci z AIDS). Po- rych inwazyjność w sprzyjających warunkach ważne skutki niesie również wrodzona postać może zostać zachowana nawet przez kilka toksoplazmozy występująca u płodu zarażo- lat. W organizmie żywiciela pośredniego nego przez matkę (ryc. 1). Ryzyko zarażenia T. gondii rozprzestrzenia się drogą naczyń lim- drogą łożyskową zwiększa się wraz z czasem fatycznych i krwionośnych (w monocytach lub trwania ciąży, a ponadto czas potrzebny do granulocytach) do odległych narządów oraz zarażenia jest tym krótszy, w im późniejszym tkanek. Powstające w dużej liczbie tachyzo- okresie choruje ciężarna. Jednakże skutki dla ity niszczą komórki gospodarza, a następnie, płodu są najpoważniejsze, gdy do inwazji doj- u osób z prawidłowo funkcjonującym układem dzie w pierwszych miesiącach ciąży. W I try- odpornościowym, ulegają konwersji w formy mestrze prawdopodobieństwo przeniknięcia spoczynkowe — to znaczy bradyzoity [1]. T. gondii jest najmniejsze i wynosi 17–25%, Zarażenie T. gondii jest szeroko rozpo- natomiast transmisja pasożyta często prowa- wszechnione na całym świecie. Według Świa- dzi wtedy do poronienia. W II i III trymestrze towej Organizacji Zdrowia szacuje się, iż na- ciąży wzrasta prawdopodobieństwo przenik- wet 1/3 całej populacji ludzkiej uległa inwazji nięcia tachyzoitów do płodu (odpowiednio tym pasożytem. W różnych rejonach świata 25–50% i 60–90%), może dochodzić wówczas inna liczba ludzi została zarażona T. gondii, do bardzo poważnych zmian, takich jak wodo- a wpływ na to ma przede wszystkim klimat głowie, zwapnienie śródmózgowe czy uszko- (ciepły sprzyja rozwojowi oocyst), zwyczaje dzenie wzroku. Zdarzają się też przypadki żywieniowe i sanitarne. W Ameryce Połu- bezobjawowe, jak również takie, gdy objawy dniowej liczba chorych waha się w granicach pojawiają się dopiero po wielu latach [4]. 51–72%, w Afryce — 54–77%, a w Europie Środkowej wynosi około 58% populacji [2]. Diagnostyka toksoplazmozy jest bardzo złożona i obejmuje kilka różnych badań. Zarażenie ludzi pierwotniakiem T. gondii W celu identyfikacji T. gondii wykorzystuje się następuje głównie w wyniku spożycia niedogo- metody bezpośrednie umożliwiające wykry- towanego bądź surowego mięsa zawierające- cie pasożyta lub jego materiału genetycznego go cysty pierwotniaka lub pokarmu (warzywa, oraz metody pośrednie odgrywające podsta- Forum Medycyny Rodzinnej 2013, tom 7, nr 4, 176–184 Zarażenie T. gondii jest szeroko rozpowszechnione na całym świecie 177 WYBRANE PROBLEMY KLINICZNE Rycina 1. Objawy toksoplazmozy u różnych grup pacjentów (źródło [3]) Diagnostyka kobiet ciężarnych w kierunku wykrywania inwazji T. gondii jest niezwykle istotna wową rolę. Do badań bezpośrednich należą: Immunoglobuliny G w surowicy człowieka próba biologiczna (tzn. złoty standard), pre- wykrywane są po 2–4 tygodniach od momentu parat z badanych tkanek i płynów ustrojowych zarażenia. Ich miano szybko rośnie i osiąga oraz reakcja łańcuchowa polimerazy (PCR, maksimum w 7.–8. tygodniu, po czym powoli polymerase chain reaction) pozwalająca wy- spada. Przeciwciała IgG obecne są w organi- kryć DNA T. gondii. Badania pośrednie pole- zmie już do końca życia, dlatego ich obecność gają na wykrywaniu przeciwciał różnych klas w surowicy oznacza, że w nieokreślonej prze- we krwi lub płynach ustrojowych. Wykorzysty- szłości doszło do zarażenia T. gondii. Cechą wane w tym celu badania serologiczne obej- wskazującą na wczesną fazę toksoplazmozy mują różne metody laboratoryjne o wysokiej u ciężarnej może być wykrycie dużej dyna- czułości i swoistości (tab. 1). miki przeciwciał IgG w dwóch kolejnych badaniach. Przeciwciała klasy IgM w surowicy 178 ROZPOZNANIE PIERWOTNEGO ZARAŻENIA dorosłego człowieka pojawiają się we krwi T. GONDII U KOBIET CIĘŻARNYCH jako pierwsze, zazwyczaj w 2. tygodniu od mo- Ze względu na poważne skutki toksopla- mentu zarażenia. Następnie w ciągu 4 tygodni zmozy wrodzonej u płodu (wymienione powy- ich stężenie wzrasta, po czym miano tej klasy żej), właściwa diagnostyka kobiet ciężarnych przeciwciał zazwyczaj spada. W większości w kierunku wykrywania inwazji T. gondii jest przypadków przeciwciała IgM utrzymują się niezwykle istotna. W Polsce nie prowadzi się w krążeniu przez 4–6 miesięcy, dlatego ich rutynowych badań przesiewowych w kierun- obecność uznaje się za wskaźnik wczesnej fazy ku zarażenia tym pasożytem, jednak coraz toksoplazmozy. Jednak wykrycie specyficz- większa liczba lekarzy sugeruje wykonywanie nych IgM nie jest wystarczającym dowodem odpowiednich testów. Podstawowymi bada- tej fazy choroby, gdyż wiele prowadzonych ba- niami kobiet ciężarnych pod kątem toksopla- dań wskazuje na to, iż zdarzają się pacjenci, zmozy są metody pozwalające określić miano w surowicach których przeciwciała te wykry- przeciwciał IgG oraz IgM [5]. wane są po znacznie dłuższym czasie [6, 7]. www.fmr.viamedica.pl Dorota Drapała, Lucyna Holec-Gąsior Diagnostyka toksoplazmozy u kobiety ciężarnej, płodu i noworodka — stan obecny i nowe możliwości Tabela 1 Charakterystyka testów serologicznych stosowanych w diagnostyce toksoplazmozy TEST OPIS Sabin-Feldman Dye Test (SFDT) Tzw. odczyn barwny Test referencyjny Do oznaczenia stężenia ogólnego przeciwciał Enzyme-Linked Immunosorbent Assay (ELISA) Wykrywa swoiste przeciwciała antytoksoplazmozowe dzięki zastosowaniu specyficznych przeciwciał z przyłączonym odpowiednim znacznikiem Odczyt kolorymetryczny Immuno-Fluorscent Assai (IFA) Wykrywa swoiste przeciwciała antytoksoplazmozowe dzięki zastosowaniu specyficznych przeciwciał z przyłączonym odpowiednim znacznikiem Odczyt fluorescencyjny (mikroskop) Enzyme-Linked Fluorescent Assay (ELFA) Wykrywa swoiste przeciwciała antytoksoplazmozowe dzięki zastosowaniu specyficznych przeciwciał z przyłączonym odpowiednim znacznikiem Odczyt fluorescencyjny Immunosorbent Agglutination Assay (ISAGA) Oparty na aglutynacji Płytki opłaszczone immunoglobulinami skierowanymi przeciwko konkretnym łańcuchom odpowiednich klas przeciwciał Odczyt wizualny Aglutynacja bezpośrednia Oparty na aglutynacji Lateksowe kulki opłaszczone przeciwciałami Łatwy odczyt Zatem na podstawie badań serologicznych Test oznaczenia awidności przeciwciał opierających się jedynie na oznaczeniu miana klasy IgG stanowi dobre uzupełnienie serodia- przeciwciał IgG i IgM nie zawsze jest możliwe gnostyki toksoplazmozy, a w wielu przypad- właściwe zdiagnozowanie pierwotnego zara- kach może być badaniem rozstrzygającym po- żenia u ciężarnej. Z tego powodu w przypad- prawne zdiagnozowanie choroby [10]. Opiera kach wątpliwych do diagnostyki toksoplazmo- się na określeniu siły wiązania kompleksów zy wprowadza się dodatkowe testy, np. okre- antygen–przeciwciało w obecności związku ślenie miana immunoglobulin klasy A i/lub denaturującego, np. mocznika. W teście ob- E, czy też awidności przeciwciał klasy IgG licza się współczynnik awidności, przy czym (ryc. 2). Przeciwciała klasy A pojawiają się wysoka jego wartość oznacza dawne zarażenie we krwi krótko po IgM i krążą w niej krócej. — powyżej kilku miesięcy — natomiast niska Oznaczenie specyficznych IgA u osób podej- sugeruje wczesną fazę choroby. Należy jed- rzanych o aktywną toksoplazmozę zwiększa nak pamiętać, że w niektórych przypadkach wykrywalność tej fazy choroby. Zdarza się przeciwciała mogą dojrzewać długo, dlatego jednak, że u niektórych osób przeciwciała te niska awidność nie zawsze świadczy o wcze- mogą pozostawać we krwi dłużej, niż się su- snej fazie choroby, jedynie o podejrzeniu, na- geruje [8, 9]. Natomiast specyficzne IgE wy- tomiast wysoka awidność jest potwierdzeniem stępują we krwi w nanogramowych ilościach, przewlekłej toksoplazmozy [9]. dlatego testy służące do ich wykrywania muszą Kobiety ciężarne, u których nie wykryto być niezwykle czułe. Przeciwciała te pojawiają przeciwciał antytoksoplazmozowych, należą się w krążeniu w tym samym czasie co IgM. do grupy ryzyka. Z tego względu w ich przy- Forum Medycyny Rodzinnej 2013, tom 7, nr 4, 176–184 Test oznaczania awidności przeciwciał IgG stanowi dobre uzupełnienie serodiagnostyki toksoplazmozy 179 WYBRANE PROBLEMY KLINICZNE Rycina 2. Schemat badań diagnostycznych na toksoplazmozę kobiet ciężarnych padku niezmiernie ważna jest właściwa profi- przejść przez łożysko. Należy jednak pamię- laktyka oraz konieczność badań kontrolnych tać, że nieobecność DNA T. gondii w płynie co 3 miesiące. owodniowym nie wyklucza zarażenia [11]. Główną wadę tej metody stanowi jednak sam DIAGNOSTYKA TOKSOPLAZMOZY proces pobierania próbki. Amniopunkcja, WRODZONEJ U PŁODU którą się w tym celu wykonuje, jest zabiegiem Diagnostyka toksoplazmozy wrodzonej u pło- inwazyjnym polegającym na pobraniu prób- du jest zalecana w sytuacji, gdy u ciężarnej ki z jamy owodni. Po badaniu mogą wystąpić stwierdzono pierwotne, aktywne zarażenie krwawienia, bóle podbrzusza czy nawet poro- T. gondii lub wyniki badań jednoznacznie tego nienia. Opisaną metodę ze względu na swoje nie wykluczają. wady i niosące ryzyko stosuje się jedynie w mo- Podstawowym badaniem w rozpoznaniu mencie trudności z interpretacją wyników toksoplazmozy u płodu jest USG, ze względu badań serologicznych, kiedy zarażenie płodu na to, że jest ono bezpieczne, łatwo dostępne jest wysoce prawdopodobne, a potrzebna jest i stosunkowo tanie. Podczas tego badania moż- szybka diagnoza [11]. Skuteczność tej metody na wykryć pewne nieprawidłowości, np. po- rośnie w połączeniu z próbą biologiczną. większenie wątroby, zwapnienia wewnątrz- Inną inwazyjną metodą ułatwiającą dia- czaszkowe, torbiel mózgu, wodobrzusze czy gnostykę płodu jest kordocenteza. Krew pło- patologie łożyska. Badanie USG pozwala jed- du pobiera się za pomocą nakłucia pępowiny. nak otrzymać jedynie obraz płodu i zmian, jakie Zarażenie płodu potwierdza się poprzez obec- zaszły w jego organizmie, ale nie potwierdza ność specyficznych przeciwciał klasy IgM, IgA jednoznacznie zarażenia T. gondii [11]. lub IgE po 20. tygodniu ciąży [12]. Główną Innym badaniem stosowanym w diagno- wadą metody jest jej inwazyjność, mogąca styce przedurodzeniowej toksoplazmozy jest powodować krwawienia, oddzielenie łożyska wykrywanie DNA pasożyta w płynie owodnio- czy zakażenie wewnątrzowodniowe. wym przy pomocy metody PCR. Sama tech- 180 nika amplifikacji należy do nieinwazyjnych, DIAGNOSTYKA TOKSOPLAZMOZY WRODZONEJ szybkich i niezwykle czułych badań (do 99%). U NOWORODKA Pozytywny wynik reakcji PCR jest dowodem Diagnostykę pourodzeniową w kierunku tok- zarażenia, gdyż tylko żywy pierwotniak może soplazmozy wykonuje się u noworodków [13]: www.fmr.viamedica.pl Dorota Drapała, Lucyna Holec-Gąsior Diagnostyka toksoplazmozy u kobiety ciężarnej, płodu i noworodka — stan obecny i nowe możliwości —— gdy u ich matek wystąpiło pierwotne zara- może świadczyć o wrodzonym zarażeniu [17]. żenie T. gondii w czasie ciąży (lub jest ono Dodatkowym badaniem noworodka opartym wysoce prawdopodobne); na detekcji IgG jest tak zwane obciążenie im- —— z objawami ogólnego zarażenia, po wykluczeniu innych przyczyn; munologiczne (antibody-load). Polega ono na tym, iż określa się stosunek IgG antytokso- —— z objawami neurologicznymi i braku po- plazmozowych w całkowitej puli noworodka. stępu w rozwoju psychomotorycznym; W momencie porodu porównuje się surowicę —— u których stwierdzono zwapnienia we- matki i dziecka. Wysoki lub rosnący współ- wnątrzczaszkowe; czynnik sugeruje toksoplazmozę wrodzoną. —— z niewyjaśnionymi stanami gorączkowymi. Można również zastosować badanie awidności Pierwszymi wykonywanymi testami są ba- przeciwciał IgG u noworodków. Wzrastająca dania łożyska metodą PCR oraz inokulacja wartość awidności wskazuje na zarażenie pa- myszy. Ponadto sprawdza się również krew sożytem [14]. pępowinową w kierunku obecności przeciw- Poza testami pośrednimi i bezpośrednimi ciał różnych klas. Należy przy tym pamiętać, należy noworodka poddać także ocenie kli- że ze względu na możliwość domieszki krwi nicznej. Należą do niej badanie dna oka, oce- matki wyniki mogą być zafałszowane. na neurologiczna, badanie obrazowe mózgu, Kolejnymi testami, nie wcześniej niż po 2 tygodniach, są badania krwi obwodowej [14, badanie audiologiczne i nakłucie lędźwiowe z oceną płynu mózgowo-rdzeniowego [14]. 15], mające na celu wykrywanie przeciwciał klas IgG, IgM oraz IgA. Do 6. miesiąca ży- NOWE MOŻLIWOŚCI W DIAGNOSTYCE cia dziecka sprawdza się obecność swoistych TOKSOPLAZMOZY przeciwciał IgM oraz IgA, a występowanie Obecna diagnostyka toksoplazmozy u kobiet którychś z nich jest potwierdzeniem zaraże- ciężarnych opiera się głównie na badaniach nia T. gondii. Przeciwciała klasy M i A nie serologicznych, polegających na wykryciu mają zdolności przenikania przez łożysko, różnych klas przeciwciał. Stosowane w tym co oznacza, że tylko płód mógł je wytworzyć. celu testy oparte są na preparatach antyge- Przeciwciała IgM pojawiają się najczęściej nowych izolowanych z tachyzoitów pasożyta u noworodków, których matki uległy zara- (TLA, Toxoplasma lysate antygen). Preparaty żeniu w III trymestrze ciąży, natomiast IgA antygenów natywnych otrzymuje się w wyni- — w I lub II [16]. Należy jednak pamiętać, że ku hodowli pasożyta in vivo na myszach lub u niektórych noworodków przeciwciała klasy w hodowlach tkankowych in vitro. Wytworzenie A i M mogą być nieobecne mimo zarażenia takich białek jest niezwykle uciążliwe, czaso- lub też można uzyskać wyniki fałszywie do- chłonne oraz wiąże się z ryzykiem zarażenia datnie w pierwszych dniach życia noworodka personelu laboratoryjnego podczas pracy (przecieki łożyskowe). Do 10.–12. miesiąca z materiałem zakaźnym. Ponadto interpreta- życia dziecka sprawdza się obecność swoistych cja wyników z zastosowaniem testów opartych przeciwciał IgG. Ze względu na to, że IgG na TLA bywa czasami trudna i skomplikowa- jako jedyne mają zdolność przenikania przez na i nie udaje się uzyskać jednoznacznej od- łożysko, interpretacja wyników badań serolo- powiedzi na pytanie, czy dana pacjentka ma gicznych dotyczących oznaczenia wymienio- pierwotne zarażenie. Z tego względu ośrodki nej klasy przeciwciał w pierwszych miesiącach badawcze na całym świecie prowadzą badania życia jest trudna. Nie wiadomo, czy w krąże- nad produkcją rekombinantowych antygenów niu obecne są przeciwciała matki czy dziecka. T. gondii oraz ich zastosowaniem w testach se- Jednak obecność IgG w 10.–12. miesiącu ży- rologicznych. Wykorzystanie takich białek ma cia niemowlęcia, mimo braku IgM oraz IgA, na celu redukcję kosztów i czasu przygotowa- Forum Medycyny Rodzinnej 2013, tom 7, nr 4, 176–184 Noworodka należy także poddać ocenie klinicznej 181 WYBRANE PROBLEMY KLINICZNE Wyselekcjonowano kilka antygenów charakterystycznych dla wczesnego zarażenia nia preparatu antygenowego oraz wykluczenie dynczego testu, a nie kilku, jak w przypadku ryzyka zarażenia pasożytem. Ponadto możliwe komercyjnie dostępnych testów diagnostycz- jest ulepszenie testów poprzez zwiększenie nych wykorzystujących preparat TLA. czułości bądź lepsze różnicowanie względem Prowadzone są również badania nad ulep- oznaczania awidności [18]. Dodatkowym atu- szeniem diagnostyki toksoplazmozy wrodzo- tem stosowania antygenów rekombinantowych nej u noworodków. Trudne w interpretacji są jest szansa ulepszenia diagnostyki u kobiet zwłaszcza sytuacje, gdy w surowicy obecne ciężarnych, poprzez produkcję tak zwanych są przeciwciała IgG, a brak jest IgM i IgA. markerów molekularnych toksoplazmozy. Są Pomocnym badaniem okazuje się w tym przy- to białka charakterystyczne dla danej formy padku test Western-blotting, który pozwala rozwojowej pasożyta, np. tachyzoitów, które na różnicowanie przeciwciał noworodka od występują na początku inwazji T. gondii, czy przeciwciał pochodzących od matki [17, 19]. bradyzoitów charakterystycznych dla fazy prze- Ponadto Nielsen i wsp. [20] pokazali w bada- wlekłej. Zastosowanie ich w testach daje na- niach przeprowadzonych w 2005 roku, iż nowe dzieję na różnicowanie surowic pobranych od możliwości diagnostyczne daje zastosowanie pacjentów z wczesną toksoplazmozą od osób testu 2D immunoblotting, w którym porównu- z przewlekłym zrażeniem. Do tej pory wyselek- je się reaktywność przeciwciał pochodzących cjonowano kilka antygenów charakterystycz- z surowicy matki z immunoglobulinami dziec- nych dla wczesnego zarażenia (tab. 2). Badania ka z wykorzystaniem pełnego profilu antyge- oparte na takich białkach dawałyby możliwość nowego pasożyta. Pewne różnice w profilach rozpoznania fazy choroby na podstawie poje- świadczą o wrodzonej toksoplazmozie. PIŚMIENNICTWO 1. Dubey J.P., Lindsay D.S., Speer C.A. Structures of 8. Francis J.M., Jovnson D.H. Duration of specific immu- Toxoplasma gondii tachyzoites, bradyzoites and spo- noglobulin A antibody following acute toxoplasmosis rozoites and biology and development of tissue cysts. as determined by enzyme immunoassay and immu- Clin. Microbiol. Rev. 1998; 11: 267–299. nosorbent agglutination assay. Eur. J. Clin. Microbiol. 2. Tenter A.M., Heckeroth A.R., Weiss L.M. Toxoplasma gondii: from animals to humans. Int. J. Parasitol. 2000; 30: 1217–1258. 3. Paul M. Toksoplazmoza — groźna choroba pasożytnicza kobiet ciężarnych i pacjentów z osłabioną funkcją układu odpornościowego. Kosmos Problemy Nauk Biologicznych 2005; 54: 77–88. Do IgA, IgE and IgG avidity tests have any value in the diagnosis of Toxoplasma infection in pregnancy? J. Clin. Pathol. 1998; 51: 312–315. 10. Holec-Gąsior L., Drapała D. Awidność przeciwciał IgG jako ważny test diagnostyczny w rozpoznawa- 4. Nichthauser-Chajęcka D. Toksoplazmoza wrodzona niu aktywnej toksoplazmozy — stan obecny i nowe i nabyta u dzieci — praca poglądowa. Nowa Pediatria możliwości. Forum Medycyny Rodzinnej 2012; 6: 1999; 5. 287–294. 5. Holec-Gąsior L., Lautenbach D., Drapała D., Kur J. 11. Niezgoda A., Dobrzańska A. Toksoplazmoza wro- Prawidłowe rozpoznanie toksoplzamozy u kobiet dzona — rozpoznanie i leczenie. Przew. Lek. 2005; ciężarnych — ważność badań diagnostycznych oraz nowe możliwości. Forum Medycyny Rodzinnej 2010; 4: 255–262. 6. Bessieres M.H., Roques C., Berrebi A. i wsp. IgA antibody response during acquired and congenital toxoplasmosis. J. Clin. Pathol. 1992; 45: 605–608. 7. Liesenfeld O., Montoya J.G., Tathineni N.J. i wsp. Confirmatory serologic testing for acute toxoplasmosis and 182 Infect. Dis. 1993; 12: 556–559. 9. Ashburn D., Joss A.W., Pennington T.H., Ho-Yen D.O. 266: 77–88. 12. Sikora J. Znaczenie czynników mikrobiologicznych w poronieniach i porodzie przedwczesnym — standard postępowania diagnostyczno-leczniczego. Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia 2011; 4: 37–43. 13. Kwiecień K.D., Zielińska A. Toksoplazmoza wrodzona a działania profilaktyczne pierwszego rzędu. Problemy Pielęgniarstwa 2008; 16: 310–315. rate of induced abortions among women reported to 14. Kapka L., Perżyło K., Cyranka M., Skrzypczak M., have positive Toxoplasma immunoglobulin M antibody Wdowiak L. Toksoplazamoza wrodzona jako aktual- titers. Am. J. Obstet. Gynecol. 2001; 184: 140–145. ny problem zdrowotny. Zdr. Publ. 2010; 120: 80–86. www.fmr.viamedica.pl Dorota Drapała, Lucyna Holec-Gąsior Diagnostyka toksoplazmozy u kobiety ciężarnej, płodu i noworodka — stan obecny i nowe możliwości Tabela 2 Antygeny rekombinantowe T. gondii — molekularne markery fazy toksoplazmozy Antygen Wyniki P35 Zastosowany test: IgM ELISA Piśmiennictwo [21] Czułość testu względem surowic pobranych od pacjentów z wczesną toksoplazmozą: 90% Brak reaktywności z surowicami pobranymi od osób z przewlekłą chorobą Zastosowany test: IgG ELISA [22] Czułość testu względem surowic pobranych od pacjentów z wczesną toksoplazmozą: 85,3% Czułość testu względem surowic pobranych od osób z przewlekłą toksoplazmozą: 8% Zastosowany test: IgG ELISA [23] Czułość testu względem surowic pobranych od pacjentów z wczesną toksoplazmozą:86,7% Czułość testu względem surowic pobranych od osób z przewlekłą toksoplazmozą: 54,5% GRA7 Zastosowany test: IgG ELISA [24] Czułość testu względem surowic pobranych od pacjentów z wczesną toksoplazmozą: 75% Czułość testu względem surowic pobranych od osób z przewlekłą toksoplazmozą: 36,3% Zastosowany test: IgG ELISA [25] Czułość testu względem surowic pobranych od pacjentów z wczesną toksoplazmozą: 95,9% Czułość testu względem surowic pobranych od osób z przewlekłą toksoplazmozą: 68,9% GRA4 Zastosowany test: IgG ELISA [24] Czułość testu względem surowic pobranych od pacjentów z wczesną toksoplazmozą: 58,3% Czułość testu względem surowic pobranych od osób z przewlekłą toksoplazmozą: 18,2% GRA6 Zastosowany test: IgG ELISA [23] Czułość testu względem surowic pobranych od pacjentów z wczesną toksoplazmozą: 93,9% Czułość testu względem surowic pobranych od osób z przewlekłą toksoplazmozą: 63,1% MIC3 Zastosowany test: test awidności IgG ELISA [18] Niska awidność przeciwciał IgG dla surowic pobranych w ciągu 2 pierwszych miesięcy zarażenia MAG1 Zastosowany test: IgG ELISA [26] Czułość testu względem surowic pobranych od pacjentów z wczesną toksoplazmozą: 97,3% Czułość testu względem surowic pobranych od osób z przewlekłą toksoplazmozą: 7,5% GRA2 Zastosowany test: IgG ELISA [27] Czułość testu względem surowic pobranych od pacjentów z wczesną toksoplazmozą: 100% Czułość testu względem surowic pobranych od osób z przewlekłą toksoplazmozą: 22,5% Zastosowany test: IgG ELISA [28] Czułość testu względem surowic pobranych od pacjentów z wczesną toksoplazmozą: 95,8% Czułość testu względem surowic pobranych od osób z przewlekłą toksoplazmozą: 67,7% SAG2A Zastosowany test: IgG ELISA [29] Czułość testu względem surowic pobranych od pacjentów z wczesną toksoplazmozą: 90% Czułość testu względem surowic pobranych od osób z przewlekłą toksoplazmozą: 67% ROP1 Zastosowany test: IgG ELISA [27] Czułość testu względem surowic pobranych od pacjentów z wczesną toksoplazmozą: 94,6% Czułość testu względem surowic pobranych od osób z przewlekłą toksoplazmozą: 15,5% 15. Montoya J.G. Laboratory diagnosis of Toxoplasma 18. Beghetto E. Buffolano W., Spadoni A. i wsp. Use of gondii infection and toxoplasmosis. J. Infect. Dis. an immunoglobulin G avidity assai based on recom- 2002; 185: 73–82. binant antigens for diagnosis of Toxoplasma gondii 16. Bessieres M.H., Berrebi A., Rolland M. Neonatal screening for congenital toxoplasmosis in cohort of infection during pregnancy. J. Clin. Microbiol. 2003; 41: 5414–5418. 165 women infected during pregnancy and influence 19. Tissot-Dupont D., Fricker-Hidalgo H., Brenier-Pinchart of in utero treatment on the results of neonatal test. M.P. i wsp. Usefulness of Western Blot in serological Eur. J. Obst. Gynecol. Repr. Biol. 2001; 94: 37–45. follow-up of newborns suspected of congenital toxo- 17. Milewska-Bobula B., Lipka B. Diagnostyka oraz leczenie noworodków i niemowląt z wrodzoną tokso- plasmosis. Eur. J. Clin. Microbiol. Infect. Dis. 2003; 22: 122–125. plazmozą — z perspektywy lekarza pediatry. Perina- 20. Nielsen H.V., Schmidt D.R., Petersen E. Diagnosis tologia, Neonatologia i Ginekologia 2010; 3: 124–128. of congenital toxoplasmosis by two-dimensional Forum Medycyny Rodzinnej 2013, tom 7, nr 4, 176–184 183 WYBRANE PROBLEMY KLINICZNE immunoblot differentiation of mother and child immunoglobulin G profiles. J. Clin. Microbiol. 2005; 43: 711–715. sis. J. Clin. Microbiol. 2004; 42: 1779–1781. 26. Holec L., Hiszczyńska-Sawicka E., Gąsior A. i wsp. 21. Suzuki Y., Ramirez R., Press C. i wsp. Detection of Use of MAG1 recombinant antigen for detection of immunoglobulin M antibodies to P35 antigen of Toxo- Toxoplasma gondii infection in humans. Clin. Vaccine plasma gondii for serodiagnosis of recently acquired infection in pregnant women. J. Clin. Microbiol. 2000; 38: 3967–3970. Immunol. 2007; 14: 220–225. 27. Holec-Gąsior L., Kur J., Hiszczynska-Sawicka E. GRA2 and ROP1 recombinant antigens as potential 22. Li S., Maine G., Suzuki Y. i wsp. Serodiagnosis of recent- markers for detection of Toxoplasma gondii-specific ly acquired Toxoplasma gondii infection with a recom- immunoglobulin G in human with acute toxoplasmo- binant antigen. J. Clin. Microbiol. 2000; 38: 179–184. sis. Clin. Vaccine Immunol. 2009; 16: 510–514. 23. Hiszczyńska-Sawicka E., Kur J., Pietkiewicz H. i wsp. 28. Golkar M., Rafati S., Abdel-Latif M.S. i wsp. The dense Efficient production of the Toxoplasma gondii GRA6, granule protein GRA2, a new marker for the serodi- p35 and SAG2 recombinant antigens and their ap- agnosis of acute Toxoplasma infection: comparison plications in the serodiagnosis of toxoplasmosis. Acta of sera collected in both France and Iran from preg- Parasitol. 2005; 50: 249–254. nant women. Diagn. Microbiol. Infect. Dis. 2007; 58: 24. Nigro M., Gutierrez A., Hoffer A.M. i wsp. Evaluation 419–426. of Toxoplasma gondii recombinant proteins for the 29. Béla S.R., Oliveira Silva D.A., Cunha-Júnior J.P. i wsp. diagnosis of recently acquired toxoplasmosis by an Use of SAG2A recombinant Toxoplasma gondii sur- immunoglobulin G analysis. Diagn. Microbiol. Infect. face antigen as a diagnostic marker for human acute Dis. 2003; 47: 609–613. toxoplasmosis: analysis of titers and avidity of IgG 25. Pietkiewicz H., Hiszczyńska-Sawicka E., Kur J. i wsp. Usefulness of Toxoplasma gondii-specific recombi- 184 nant antigens in serodiagnosis of human toxoplasmo- and IgG1 antibodies. Diagn. Microbiol. Infect. Dis. 2008; 62: 245–254. www.fmr.viamedica.pl
