ulotka-27.01.2013 - Instytut Badań Rynku, Konsumpcji i Koniunktur

Instytut Badań Rynku, Konsumpcji i Koniunktur
Informacje dotyczące raportu:
Handel wewnętrzny w Polsce. Rynek artykułów żywnościowych
Instytut Badań Rynku, Konsumpcji i Koniunktur przedstawia rocznik „Handel
wewnętrzny w Polsce. Rynek produktów żywnościowych”. Celem publikacji jest
monitorowanie zjawisk i procesów, które zachodzą w handlu wewnętrznym w Polsce i
określanie wpływu tej sfery gospodarki na rozwój gospodarczy kraju, rynek pracy, rozwój
rynków lokalnych, a także badanie znaczenia handlu we wspieraniu rozwoju produktów
polskich producentów, w tym MSP oraz zaspokajaniu codziennych potrzeb konsumentów. O
potrzebie prowadzenia systematycznych pogłębionych analiz funkcjonowania przedsiębiorstw
handlowych przesądzają dynamiczne przemiany jakościowe zachodzące w technologii handlu
detalicznego i hurtowego, włącznie z rozwojem takich nowoczesnych form obsługi jak handel
poprzez Internet czy centra handlowe, kształtowanie nowych relacji pomiędzy partnerami
biznesowymi. W publikacji są artykuły prezentujące różne aspekty rozwoju handlu
wewnętrznego w Polsce, w tym organizacyjne, ekonomiczne i technologiczne.
W części I tegorocznej publikacji znalazły się materiały dotyczące miejsca handlu
wewnętrznego w gospodarce Polski, struktury podmiotowej handlu wewnętrznego, sytuacji
ekonomiczno-finansowej przedsiębiorstw handlowych, skali i struktury pracujących w handlu
oraz zagadnień związanych z sytuacją i zmianami zachodzącymi w handlu hurtowym i
detalicznym. Zostały one opracowane przez pracowników Instytutu Badań Rynku,
Konsumpcji i Koniunktur. Wymienione tematy od prawie 20 lat pojawiają się w publikacjach
Instytutu o stanie handlu wewnętrznego, a ponieważ opracowywane są według tej samej
metodologii, stanowią swoisty monitoring przemian dokonujących się w handlu w Polsce.
W części II natomiast zamieszczone zostały artykuły związane z wybranymi
problemami dotyczącymi zachowania podmiotów na rynku artykułów żywnościowych. Są to
m.in.: tendencje w komunikacji przedsiębiorstw handlu żywnością z konsumentami,
innowacje w handlu artykułami żywnościowymi, relacje przedsiębiorstw w kanałach
dystrybucji, marki handlowe produktów żywnościowych, promocja polskiej żywności za
granicą. Do ich napisania zaproszeni zostali pracownicy naukowi z różnych ośrodków
badawczych.
Wybrane wyniki pracy badawczej IBRKK zawarte w Raporcie
Znaczenie sfery handlu wewnętrznego w gospodarce Polski
Wyszczególnienie
Udział sfery handlu w tworzeniu PKB w %
2008
2009
2010
2011
2012
16,6
16,6
17,1
16,4
16,8
30,2
28,7
28,1
27,4
26,8
10,2
9,1
7,7
7,2
10,9
16,5
15,8
15,5
15,2
15,2
2010
2011
2012
2012/
Udział przedsiębiorstw handlowych w liczbie
przedsiębiorstw ogółem w kraju, w %
Udział nakładów inwestycyjnych w sferze
handlu w nakładach inwestycyjnych
ogółem w kraju, w %
Udział pracujących w sferze handlu
w pracujących ogółem w kraju, w %
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS
Zmiany w strukturze podmiotowej handlu
2008*
2009
Wyszczególnienie
2009
w%
Liczba przedsiębiorstw ogółem
w kraju w tys.
Dynamika
3757,1
3742,7
3909,8
3869,9
3975,3
106,2
99,6
104,5
99,0
102,7
x
1136,4
1073,2
1100,6
1060,0
1065,8
99,3
98,8
96,6
102,6
96,3
100,5
x
przedsiębiorstw
ogółem w kraju w %
101,9
(rok porzedni=100,0)
Liczba przedsiębiorstw sekcji
Handel;
naprawa
pojazdów
samochodowych w tys.
Dynamika
sekcji
przedsiębiorstw
Handel;
naprawa
pojazdów samochodowych w %
(rok porzedni=100,0)
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS
*Dane dotyczą sekcji Handel i naprawy
Struktura przedsiębiorstw detalicznych w 2012 r. wg liczby sklepów w %
Przedsiębiorstwa
Struktura przedsiębiorstw detalicznych wg liczby sklepów w %
detaliczne
do 2 sklepów
3-10
11-20
powyżej 20
sklepów
własności krajowej
98,0
1,7
0,2
0,1
własności zagranicznej
41,3
29,6
8,5
20,6
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS
Zmiany w strategiach firm handlowych
1. Wyraźne przyspieszenie integracji jako strategii rozwoju firm małych, średnich i dużych
(małe niezależne firmy włączane do sieci franczyzowych, a rozwój średnich i dużych przez
przejęcia firm lokalnie i regionalnie działających).
2. Franczyza sposobem dynamicznego rozwoju firmy.
3. Utrzymujące się kluczowe znaczenie ceny w konkurowaniu firm handlowych, podsycane
przez rozwinięte działania promocyjne (nie tylko przez dynamicznie rozwijające się firmy
dyskontowe).
4. Multiformatowość – nową cechą rozwoju firm handlowych (łączenie w jednej firmie
różnych formatów handlu; łączenie handlu stacjonarnego i handlu wysyłkowego).
5. Wzrost znaczenia lokalizacji w rozwoju firmy handlowej (walka o przestrzeń rynkową
zarówno niezależnych firm detalicznych, jak i sieci handlowych; kreowanie nowych form
handlu, w tym dla terenów wiejskich).
6. Kreowanie i eksploatacja nisz rynkowych (rozwój form handlu łączonych z gastronomią i
usługami).
7. Wzrost znaczenia pozaekonomicznych czynników konkurowania (rosnące znaczenie
wizerunku firmy; rozwój marek własnych; wzrost znaczenia relacji z klientami).
8. Wzrost znaczenia efektywności gospodarowania.
Zmiany w sieci detalicznej 2008-2012
•
Spadek liczby sklepów o 7,4%.
•
Wzrost łącznej powierzchni sprzedażowej sklepów o 8,4%.
•
Wzrost liczby sklepów przedsiębiorstw z kapitałem zagranicznym o 76,1%.
•
Wzrost udziału powierzchni sprzedażowej sklepów z kapitałem zagranicznym w
powierzchni sprzedażowej ogółem w kraju z 20,4% w 2008 r. do 26,6% w 2012 r.
•
Dynamiczny rozwój sklepów dyskontowych.
•
Nasilające się procesy konsolidacji; rozwój sieci.
•
Dynamiczny wzrost sprzedaży produktów pod markami własnymi (w 2013 r. wzrost o
14,5% w porównaniu z 2012 r., podczas gdy cały rynek wzrósł w tym okresie tylko o
2,5%).
Zmiany w handlu hurtowym 2008-2012
•
Rynek dystrybucji FMCG stał się jednym z najbardziej konkurencyjnych w Polsce.
•
Nasilone procesy konsolidacji, aby osiągnąć większą skalę działania.
•
Dynamicznie rosnące zainteresowanie firm hurtowych budową bazy odbiorców.
•
Rosnący udział hurtu tradycyjnego oraz C&C w konsolidacji detalu.
Wyzwania dla handlu w 2014 r.
1. Słaby wzrost gospodarczy kraju.
2. Nielojalność konsumentów.
3. Utrzymujący się wysoki poziom niepewności w działalności biznesowej (rosnące znaczenie
zarządzania ryzykiem).
4. Dynamiczny rozwój e-commerce.
5. Utrzymujące się bardzo wysokie znacznie ceny w konkurowaniu firm handlowych.
6. Rosnące znaczenie postępu technicznego w zarządzaniu firmami handlowymi.
7. Wzrost znaczenia kreatywności w oferowaniu usług handlowych i łączności z klientem.
8. Poprawa relacji partnerów biznesowych w łańcuchach dostaw.
9. Prowadzenie biznesu opartego na aktywnych działaniach proklienckich wymagać będzie
znajomości i respektowania ustawy o ochronie danych osobowych.
10. Regulacje prawne dotyczące sfery handlu i ich skutki.
Opracowała:
dr Urszula Kłosiewicz-Górecka, prof. IBRKK
Redaktor Naczelny Czasopisma