ANEKS NR 11

ANEKS NR 14
PROPONOWANE MARKETINGOWE I ORGANIZACYJNE DZIAŁANIA
ZMIERZAJĄCE DO ROZWOJU TURYSTYKI W GMINIE POTĘGOWO
Potencjał rozwoju turystycznego gminy Potęgowo choć nie należy do ogromnych, wart
jest rozwinięcia i doinwestowania. Gmina nie posiada popularnych atrakcji turystycznych, ale
posiada unikatowe zabytki archeologiczne na swoim terenie. Atutem jest też dobre skomunikowanie
z aglomeracjami miejskimi oraz zagranicą. Przedstawiamy kilka propozycji promocji gminy
Potęgowo, które mogą znacznie wpłynąć na wzrost zainteresowania przez potencjalnych turystów.














rozbudowa portalu internetowego – stworzenie tym samym platformy reklamowej dla
inicjatyw gospodarczych to stosunkowo najtańszy i najskuteczniejszy sposób promocji
turystycznej;
drukowanie materiałów promocyjnych – takich jak ulotki, broszury tematyczne, itp., które
oprócz atrakcyjnej formy graficznej powinny mieć też efektywną dystrybucję; w tym celu należy
skorzystać z imprez targowych i działań promocyjnych razem z innymi gminami woj.
pomorskiego;
udział w targach krajowych i zagranicznych – godne polecenia jest wspólne organizowanie
się z innymi podmiotami o zbieżnych interesach tak aby poruszać się w możliwościach
budżetowych Gminy;
współpraca z Lokalnymi Organizacjami Turystycznymi Lębork Słupsk i Pomorską
Regionalną Organizacją Turystyczną; korzystanie z wypracowanych rozwiązań, wspólnych
wydawnictw i aktywny udział w przedsięwzięciach może mieć dużą efektywność; organizacja
regionalna w dużej mierze finansowana jest z budżetów największych gmin oraz Urzędu
Marszałkowskiego, należy więc włączyć się w te inicjatywy, gdyż cechuje je duża efektywność
w stosunku do ponoszonych kosztów;
współpraca w zakresie promowania agroturystyki i produktów regionalnych ze
stowarzyszeniami działającymi w województwie pomorskim;
organizacja imprez plenerowych, zwłaszcza planowanych dużo wcześniej, tak aby
przyjeżdżający wczasowicze mogli skoordynować z nimi swoje plany wakacyjne; imprezy
organizowane w tzw. „długie weekendy” mogą wypromować Gminę jako miejsce krótkich
wypadów weekendowych z pobliskich aglomeracji miejskich;
budowa marki gminy (logotyp, hasło, wytypowanie flagowych atrakcji turystycznych)
ustalenie strategii i konsekwentne jej realizowanie i ewaluacja;
tworzenie produktów turystycznych i kompleksowych ofert turystycznych na bazie
największych atrakcji turystycznych, tzn. Megalitów, produktów wędliniarskich, kompleksów
leśnych, dróg wodnych spławnych itp.;
kampanie promocyjne, niekoniecznie kosztowne ale bardziej pomysłowe z wąsko wybranym
odbiorcą; godny polecenia jest zwłaszcza kanał internetowy, umożliwiający zaistnienie nawet
przy niewielkich budżetach;
działania Public Relations: kontakt z mediami – artykuły prasowe, artykuły internetowe, itp.,
publikowanie informacji na temat Gminy, chociażby w lokalnej trójmiejskej prasie;
obsługa podróży studyjnych dla dziennikarzy np. we współpracy z biurami podróży czy
Urzędem Marszałkowskim;
stworzenie w Urzędzie Gminy lub we współpracującej instytucji typu szkoła, dom kultury,
punktu informacyjnego dla osób, które chciałyby rozpocząć oferowanie usług turystom
oraz udzielanie im pomocy w zakresie informacji i promocji, dotyczy to zwłaszcza źródeł
finansowania, możliwości promocji usług, pomocy formalnej;
priorytetową potrzebą jest stworzenie punktu Informacji Turystycznej, chociażby w postaci
tablic informacyjnych oraz oznakowanie szlaków, wytyczenie ścieżek rowerowych, poczynając
od oznakowania i doinwestowując je w ramach kilkuletniego planu;
zorganizowanie Study Tours dla najbardziej aktywnych członków społeczności Gminy,
celem podpatrywania i zbierania doświadczeń z innych gmin woj. Pomorskiego oraz
województw ościennych np. Wiele (megality w Odrach), Wyspa Wolin, MiniPark Łódź
1
(skuteczne promowanie małych atrakcji turystycznych) lub zorganizowanie dla nich szkoleń na
miejscu.
Z punktu widzenia wielkości gminy, jak i budżetu przeznaczanego na promocję niezwykle istotna
powinna być współpraca z Lokalną Organizacją Turystyczną Ziemi Słupskiej oraz Regionalną
Organizacją Turystyczną. Instytucje te udzielają wsparcia zarówno merytorycznego, jak i
finansowego w postaci inicjowania konkursów wydawniczych czy preferencyjnych cen udziału w
imprezach wystawienniczych. Dodatkowo, poprzez organizację szkoleń, warsztatów czy konferencji
tematycznych pomagają w tworzeniu oferty turystycznej, budowaniu, promocji i rozwoju produktów
turystycznych, jak również mają za zadanie integrację środowiska i branży turystycznej oraz
promocję całego powiatu i województwa jako atrakcyjnej destynacji turystycznej.
Zatrudnienie w tej sekcji gospodarki mogą znaleźć nisko wykwalifikowane osoby, co w
znacznym stopniu może obniżyć strukturalne bezrobocie.
Godną polecenia praktyką jest sięganie po pomoc profesjonalnych doradców w zakresie
określania strategii, jej wdrażania, oraz organizacji czasu wolnego i promocji małych atrakcji
turystycznych.
Należy również skorzystać z wszelkich możliwych programów finansowanych ze środków
unijnych, które mogą podnieść zakres oraz jakość oferowanych w Gminie usług.
Specyficzne położenie Gminy oraz jej potencjał umożliwiają rozwój w kierunku lepszego
zagospodarowania turystycznego ale wymaga to wieloletnich i systematycznych działań na miarę
możliwości. Możliwości te mogą ulec znacznemu wzmocnieniu poprzez stosowanie instrumentów o
których mowa powyżej.
Lokalny produkt turystyczny:
Warunkiem określenia atrakcyjności turystycznej gminy jest niewątpliwie oszacowanie wartości
zasobów pod kątem rozwoju turystycznego. Najważniejszym elementem w procesie tworzenia
produktów turystycznych powinien być dokładny audyt turystyczny. Główne jego elementy stanowią
charakterystykę atrakcyjności turystycznej, zarówno zasobów naturalnych, jak i antropogenicznych,
stanu zagospodarowania turystycznego, funkcjonujących form turystyki, wizerunku i aktywności
marketingowej gminy. Audyt turystyczny powinien wzbogacony zostać o wnioski i rekomendacje
oraz potencjalne kierunki rozwoju.
Doskonały przykład dla poszerzania oferty produktowej gminy Potęgowo i możliwości stworzenia
atrakcyjnej oferty dla szerokiego grona odbiorców stanowi unikatowy kompleks osadniczy Łupawa –
Poganice. Jeśli założymy, iż istniejący obiekt stanowi atrakcję samą w sobie i może stanowić
elementarną część szerszej oferty, to rozbudowując go i wzbogacając o kolejne elementy powstać
może konkurencyjny produkt turystyczny oparty na dziedzictwie kulturowym. W tym przypadku
poszerzenie oferty polegałoby na organizacji „żywych lekcji historii” czyli inicjowania imprez
plenerowych połączonych z pokazami i inscenizacjami scen z życia pierwotnych osadników
połączony z występami lokalnych zespołów ludowych oraz degustacją potraw regionalnych.
Organizacja tego typu przedsięwzięć prowadzi do identyfikacji miejsca, czego przykładem są: osada
w Biskupinie, osada Wikingów na Wyspie Wolin jak i rozbudowana oferta turystyczna stworzona
wokół historycznego motywu.
Produktem turystycznym nie wymagającym znacznych nakładów inwestycyjnych a opartym
jedynie na kultywowaniu tradycji i jej promowaniu są wszelkiego rodzaju regionalne produkty
żywnościowe i gastronomiczne. Dynamiczny wzrost zapotrzebowania na usługi związane z tak
zwanymi „kulinariami” stanowi niewątpliwą szansę dla rejonu, który ma znaczne zasoby produkcji
rolnej.
Rozwój alternatywnych form turystyki w gminie Potęgowo
Wyznacznikiem atrakcyjności turystycznej jest możliwość pełnego wykorzystania czasu
wolnego oraz zaspokojenie wszystkich potrzeb turystów. Tak wiec istotne jest stworzenie jak
najszerszej oferty wypoczynkowej ukierunkowanej na preferencje odbiorców, jak i aktualne trendy.
Niezwykle ważne jest także budowa takiej oferty, dzięki której wydłużony zostanie sezon turystyczny
lub która będzie cieszyła się powodzeniem bez względu na porę roku lub jej innowacyjność stanowi
produkt konkurencyjny na tle oferowanych usług. Podstawą tworzenia alternatywnych form turystyki
2
są zasoby gminy, zarówno te materialne (atrakcje naturalne i antropogeniczne), jak i niematerialne
(kultura ludowa, folklor). W ostatnim czasie obserwuje się rosnące zainteresowanie prowadzeniem
zdrowego trybu życia, co w konsekwencji przekłada się na rozwój turystyki aktywnej. Swoją
popularność odzyskały rowery oraz kajaki, dlatego należy dołożyć wszelkich starań aby stworzyć
możliwości dla uprawiania tychże dyscyplin. Podstawą jest zbudowanie odpowiedniej infrastruktury,
wyznaczenie szlaków oraz ich oznakowanie i prowadzenie aktywnej promocji.
Należy również stworzyć warunki dla rozwoju firm zajmujących się organizacją spływów
kajakowych, które z powodzeniem rozwijają się np. w powiecie chojnickim czy człuchowskim.
Gminne szlaki rowerowe powinny być ze sobą powiązane, tak aby rowerzysta mógł swobodnie
kontynuować jazdę wybierając optymalna trasę wycieczki. Również powinny być połączone z innymi
trasami powiatowymi (np. szlak R-10), tworząc system dróg rowerowych. Szlaki powinny
dostosowane być do standardów europejskich, a wiec szczególny nacisk powinien zostać położony
na ich bezpieczeństwo, dobrą jakość nawierzchni, atrakcyjność oraz poprawne oznakowanie
umożliwiające swobodne poruszanie się na trasie.
Rolniczy charakter terenów gminy Potęgowo, płody rolne, jak i niematerialne przejawy
dziedzictw kulturowego stanowią doskonałą bazę dla rozwoju agroturystyki. W dobie społeczeństwa
informacyjnego, jak i zachodzących przemian społeczno – gospodarczych popularność zyskały
formy regeneracji organizmu na terenach ekologicznie nieprzekształconych. Mając na uwadze
dodatkowe źródła zarobku, właściciele gospodarstw rolnych powinni rozwinąć działalność o usługi
agroturystyczne, a osoby zainteresowane założeniem takiej działalności gospodarczej mają
możliwość stworzenia ciekawej oferty spędzenia czasu wolnego (np. jazda konna, wynajem sprzętu
wodnego) czy poznania tradycji regionu (np. kuchnia regionalna). Popularną formą spędzania czasu
wolnego są obecnie agro weekendy, które stanowią alternatywę dla spędzania kilku wolnych dni w
mieście.
Tereny gminy Potęgowa stanowią doskonała bazę do rozwoju również takich dyscyplin jak:
hippika, jazdy terenowe (motocross, offroad, quady) czy wydzielenia części terenu na park
tematyczny (np. Western Park), w którym odwiedzający skorzystać będą mogli ze specjalnie
przygotowanych atrakcji, jak również na jego terenie zorganizować imprezy integracyjne dla
zainteresowanych firm czy instytucji. Taki obiekt może być również wykorzystany dla organizacji
imprez plenerowych, które na stałe zagoszczą w kalendarzu imprez gminnych. Cykliczność imprez
sprzyja budowaniu pozytywnego wizerunku gminy i prowadzi do kojarzenia nazwy gminy z tematyką
przedsięwzięcia (np. gmina Osiek – Festiwal Gospel, gmina Miastko – rajd Magam Trophy ).
Dobrym przykładem tego typu działalności jest istniejący w Gdyni Kolibki Adventure Park,
teren ten jest profesjonalnie przygotowany do realizacji różnych aktywności i sportów wyczynowych.
Ponadto przygotowany jest do obsługi nawet 300 osobowej grupy. Firma pośredniczy także w
organizacji lotów balonem czy paralotnią oraz jest w stanie spełnić nawet najbardziej ekstremalne
życzenia klienta.
Duże szanse upatruje się także w rozwoju funkcji konferencyjno – szkoleniowej. Organizacja
konferencji, warsztatów czy spotkań biznesowych w ośrodkach przystosowanych do obsługi tego
typu przedsięwzięć pozwala na wykorzystanie obiektów również poza sezonem letnim, a także
pozytywnie wpływa na wizerunek gminy, jako rozwojowej i żywo reagującej na potrzeby klienta.
Projekty szkoleniowe realizowane są coraz częściej poza miejscem zatrudnienia czy zamieszkania,
na terenach słabo przekształconych, co pozwala oprócz podnoszenia kwalifikacji i umiejętności
również na regeneracje sił psychofizycznych. Naturalnym rynkiem zbytu na usługi konferencyjne i
szkoleniowe mogłoby być Trójmiasto, ze względu na dużą ilość firm, które lokują tu swoje siedziby.
Ścisłe ukierunkowanie promocji na jedną aglomerację pozwala znacznie zoptymalizować koszta
ewentualnej promocji.
Wspomniane wcześniej propozycje kierunków rozwoju gospodarki turystycznej wymagają
aktywnej postawy władz Gminy oraz zaangażowania osób w charakterze wolontariatu.
Minimalne zaangażowanie Gminy zakłada stworzenie systemu informacji turystycznej (punkt
informacji turystycznej to absolutne minimum), ewidencję atrakcji turystycznych i ich promowaniu w
sposób dostępny, uwarunkowany możliwościami finansowymi gminy. Stosunkowo najtańszym
sposobem promocji jest stworzenie odpowiedniej witryny internetowej. Platforma reklamowa w
postaci witryny mogłaby być też bodźcem do przemian w zakresie oferowania usług
agroturystycznych.
Istnieje szereg udanych projektów turystycznych zrealizowanych przy niewielkich nakładach
finansowych. Ich odpowiednia promocja i działania public relations zgodnie z wcześniej wytyczonym
kierunkiem daje wymierne ekonomiczne efekty w ciągu kilku lat.
Podstawą ustalenia kierunków rozwoju oraz konkretnych rozwiązań dopasowanych do
3
omawianych wcześniej walorów powinien stać się audyt turystyczny, zewidencjonowanie możliwych
źródeł pozyskiwania funduszy i współfinansowania. Kolejnym niezbędnym krokiem staje się
przygotowanie infrastruktury, w postaci co najmniej budowy systemu informacji turystycznej i
oznakowania atrakcji.
Możliwości finansowania inicjatyw ze źródeł zewnętrznych
Akcesja Polski do Unii Europejskiej wywarła pozytywny wpływ na lokalne środowiska, które
pobudzone zostały do podejmowania inicjatyw ukierunkowanych na rozwój gospodarczy i
kształcenie człowieka. Środki unijne stanowią obecnie jedno z istotniejszych źródeł finansowania
inwestycji w gminach, a odpowiednio skomponowane programy pozwalają na optymalne
wykorzystanie funduszy zgodnie z założonym przeznaczeniem. Okres programowania 2007 – 2013
stwarza szereg możliwości realizacji projektów z zakresu promocji i rozwoju turystyki, jak również
kształcenia kadr.
Największe szanse należy upatrywać w Regionalnym Programie Operacyjnym Województwa
Pomorskiego na lata 2007 – 2013, wpisującym się w Narodową Strategię Spójności na lata 2007 –
2013, która to jest kluczowym dokumentem określającym kierunki realizacji polityki spójności oraz
wydatkowania Funduszy Strukturalnych w kolejnym okresie programowania UE. RPO WP powstał
na bazie konsultacji społecznych a wiec ukierunkowany jest na potrzeby mieszkańców i lokalnych
środowisk.
RPO WP stanowi skoordynowany, wieloletni i ustabilizowany finansowo program
przedsięwzięć rozwojowych w województwie pomorskim. Jego celem strategicznym jest:
 poprawa konkurencyjności gospodarczej, spójności społecznej i dostępności przestrzennej
 województwa przy zrównoważonym wykorzystaniu specyficznych cech potencjału
gospodarczego i kulturowego regionu oraz przy pełnym poszanowaniu jego zasobów
przyrodniczych.
Zgodnie z Narodowymi Strategicznymi Ramami Odniesienia (NSRO) całość interwencji
Europejskiego Funduszu Społecznego w Polsce na lata 2007–2013 została ujęta w ramach
Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, którego celem jest przede wszystkim umożliwienie pełnego
wykorzystania potencjału zasobów ludzkich poprzez wzrost zatrudnienia oraz podniesienie poziomu
wykształcenia społeczeństwa czy zmniejszenie obszarów wykluczenia społecznego. Tak więc w
ramach POKL istnieje możliwość podnoszenia kwalifikacji osób zatrudnionych w branży turystycznej
poprzez organizację specjalistycznych szkoleń np. z jakości obsługi klienta, nowoczesnych form
marketingu, zasad tworzenia produktów turystycznych czy kursów językowych.
Duże szanse upatruje się także w programach międzynarodowych, jakimi są dokumenty
Europejskiej Współpracy Terytorialnej. Projekty międzynarodowe niewątpliwie są trudniejsze do
realizacji (bariera językowa czy kulturowa) jednak doświadczenia z okresu programowania 2004 2006 wskazują na wiele pozytywnych skutków zawiązywania partnerstw ponadnarodowych.
Przykładem mogą być zrealizowane projekty opierające się na budowie koncepcji rozwoju
transnarodowych ścieżek rowerowych (System rowerowy EuroVelo), modelowych Centrach
Informacji Turystycznej (Malbork Welcome Center) czy rozwoju turystyki wodnej (TrzyPorty).
Wskazane programy stanowią jedynie przykłady możliwości finansowania inwestycji ze
źródeł zewnętrznych. Na etapie poszukiwania środków finansowych należy szczegółowo
przeanalizować wszystkie dostępne instrumenty finansowe oraz zasady i tryb udzielania
dofinansowania. Wszelkie informacje na temat programów unijnych znaleźć można na stronie
internetowej Ministerstwa Rozwoju Regionalnego, a szczegółowych informacji zasięgnąć można w
punktach konsultacyjnych poszczególnych programów. Dodatkowo niezwykle istotne jest śledzenie
konkursów ogłaszanych przez poszczególne ministerstwa.
Z punktu widzenia rozwoju turystyki niezwykle istotny jest konkurs grantowy ogłaszany przez
Ministerstwo Sportu i Turystyki, jak również konkursy ogłaszane przez Polską Organizację
Turystyczną (np. Certyfikat POT) oraz Pomorską Regionalną Organizację Turystyczną (np. konkurs
wydawniczy). Sięgnięci po środki w ramach tych programów wymagają jednak wiedzy oraz
profesjonalnego przygotowania wniosków. Województwo Pomorskie posiada znaczne zasoby
specjalistów w tej dziedzinie, co może znacznie ułatwić pozyskiwanie funduszy na realizację
wytyczonych wcześniej strategicznych celów.
Opracowanie: Tomasz Nadolny CMT Consulting Gdańsk 2008
4