FULL TEXT - Implantoprotetyka

Implantoprotetyka
2007, tom VIII, nr 3 (28)
S TO M ATO L O G I A K L I N I C Z NA
PAWEŁ PLAKWICZ, EWA, MONIKA CZOCHROWSKA, ANDRZEJ WOJTOWICZ
Autotransplantacja zęba przedtrzonowego w miejsce
utraconego siekacza szczęki. Opis przypadku
Autotransplantation of premolar replacing maxillary incisor. Case report
STRESZCZENIE
Cel pracy
Ocena kliniczna i radiologiczna zęba przedtrzonowego
transplantowanego w miejsce pourazowego braku siekacza
centralnego szczęki.
Materiał
W pracy przedstawiono przypadek autotransplantacji
drugiego zęba przedtrzonowego żuchwy z niezakończonym
rozwojem korzenia w miejsce utraconego z powodu urazu
mechanicznego siekacza centralnego szczęki. W momencie
przeszczepiania ząb służący jako donor miał korzeń połowy
długości ostatecznej. Wiek pacjenta wynosił 10 lat
i 1 miesiąc. Okres obserwacji wynosił 72 miesiące.
Metoda
Autotransplantowany ząb oceniany był pod względem
żywotności, zamykania otworu wierzchołkowego, wzrostu
korzenia, stanu przyzębia i efektu estetycznego. Zdjęcia
zębowe posłużyły do oceny obecności resorpcji korzenia,
obliteracji miazgi i stosunku długości korony do korzenia
zęba. Przeszczepiony ząb porównywano z analogicznym
zębem przetrzonowym.
Wyniki
Ząb kontynuował wzrost korzenia i zamykanie otworu
wierzchołkowego po zabiegu. Stan przyzębia brzeżnego
transplantowanego zęba nie odbiegał od stanu przyzębia
zęba kontrolnego. Wystąpiła obliteracja miazgi, nie
stwierdzono objawów resorpcji zapalnej korzenia.
Autotransplantowany ząb nie wymagał leczenia endodontycznego ani ortodontycznego. Pozycja zęba
w łuku zębowym, a w związku z tym jego funkcja i efekt
estetyczny zależały od etapu leczenia. Korona transplantu
została odbudowana przy użyciu materiałów kompozytowych do kształtu siekacza centralnych szczęki.
-
Wnioski
W przeprowadzonej ocenie klinicznej i radiologicznej
autotransplantowany ząb 35 nie różnił się istotnie od
kontrolnego zęba 45.
-
-
-
-
ABSTRACT
Aim
Clinical and radiological evaluation of premolar replacing
central maxillary incisor.
Material
Autotransplanted premolar replacing missing central incisor
in 10 years old patient was evaluated. The incisor were lost
w w w. i m p l a n t o p r o t e t y k a . e u
due to a trauma. Donor's roots were about half of the final
root length.The observation time was 72 months.
Methods
The pulp vitality, apex closure, root development,
periodontal status, function end esthetics were recorded.
Intraoral radiographs of transplanted and control premolar
were used to evaluate presence of pathosis and pulp
obliteration and to calculate the crown-to-root ratios.
Natural premolar served as a control for clinical and
radiological comparisons.
Results
Transplanted tooth did not required endodontic or
orthodontic treatment. Root and apex development
continued after surgery. The periodontal status recorded
was similar for transplanted and control tooth. The pulp
obliteration was present, but no signs of pathosis. Tooth
position in the arch, its function and esthetics depended on
the stage of the treatment. Donors was reshaped to the
central incisor's morphology by composite build-up.
Conclusions
Autotransplanted premolar did not significantly differ from
control tooth on the basis of clinical and radiological
SŁOWA KLUCZOWE:
urazy zębów,
utrata zęba,
transplantacja zęba
KEYWORDS:
tooth extrusion,
tooth loss,
tooth injuris,
tooth transplantation
CEL PRACY
Kliniczna i radiologiczna ocena drugiego zęba przedtrzonowego przeszczepionego w miejsce utraconego
siekacza szczęki w porównaniu z zębem kontrolnym.
MATERIAŁ
W pracy przedstawiono przypadek autotransplantacji
zawiązka drugiego zęba przedtrzonowego żuchwy
w miejsce utraconego z powodu urazu siekacza centralnego
szczęki. Zabieg został wykonany 6 miesięcy po urazie,
w wyniku którego poza całkowitym zwichnięciem zęba
21 nastąpiło złamanie i utrata blaszki przedsionkowej
wyrostka zębodołowego szczęki w obrębie zębodołu 21
(Ryc. 1 i 2).
W momencie przeszczepiania ząb-donor miał długość 12
mm. Wiek pacjenta wynosił 10 lat i 1 miesiąc. Okres
obserwacji po zabiegu: 72 miesiące.
11
Implantoprotetyka
2007, tom VIII, nr 3 (28)
S TO M ATO L O G I A K L I N I C Z NA
METODA
Zabieg wykonano w znieczuleniu miejscowym, nasiękowym
w rejonie siekaczy szczęki a przewodowym w żuchwie.
W pierwszym etapie usunięto ząb 75. Następnie po nacięciu
płata śluzówkowo-okostnowego wiertłami odsłonięto od
strony przedsionkowej zawiązek zęba 35. Dołożono starań aby
w trakcie odsłaniania zawiązka nie doszło do uszkodzenia jego
mieszka zębowego. W efekcie udało się pozyskać kompletny
zawiązek zęba 35 bez cech uszkodzeń mechanicznych w postaci
podbiegnięć krwawych w ścianie mieszka zębowego i w pochewce łącznotkankowej Hertwiga (Ryc. 3). Przed ostatecznym wyjęciem zawiązka z jego krypty zawiązkowej
przygotowano nowy zębodół w miejscu po całkowicie zwichniętym zębie 21. Nacięto płat śluzówkowo-okostnowy
w celu obiektywnej oceny miejsca po złamaniu blaszki
przedsionkowej wyrostka zebodołowego szczęki. Frezami
kostnymi utworzono de novo zębodół odpowiadający kształtem
korzeniowi zęba-donora. Zębodół utworzono w ten sposób,
żeby w każdym wymiarze był około 2 mm szerszy od rozmiaru
zawiązka. Z powodu zniszczenia kości nie udało się utworzyć
zębodołu posiadającego ścianę od strony przedsionkowej.
W tak przygotowanym zębodole umieszczono pobrany
z krypty zawiązek z.35. Zawiązek obrócono o 90 stopni wokół
długiej osi tak aby uzyskać korzystniejszą estetycznie szerokość
wargowej strony szyjki zęba po erupcji (Ryc. 4). Mieszek
zawiązkowy pokryto od strony przedsionkowej i na szczycie
wyrostka płatem i zaszyto. W miejscu pobrania zawiązka
założono szwy zbliżające brzegi rany. Pacjentce zlecono
antybiotyk, niesterydowe leki przeciwzapalne, delikatne
opłukiwanie 0.1% roztworem chlorheksydyny i miękką dietę
przez 7 dni. Szwy zdjęto po tygodniu. Pacjentka zgłaszała się na
wizyty kontrolne w odstępach: 1, 3, 6, 12, 18, 24, 36, 48, 60, 72
miesiący po zabiegu. Autotransplantowany ząb oceniano
klinicznie i radiologicznie. W fazie erupcji poddziąsłowej
decydujące znaczenie dla obserwacji miało badanie
radiologiczne. Badanie radiologiczne przeprowadzono na
podstawie wewnątrzustnych zdjęć zębowych i zdjęć
pantomograficznych. Posłużyły one do oceny: erupcji zęba,
wzrostu i rozwoju korzenia, obliteracji miazgi, zamykania
otworu wierzchołkowego i stanu tkanek twardych wyrostka
otaczających korzeń zęba. Badanie klinicznie w fazie erupcji
naddziąsłowej dotyczyło: badania żywotność zęba, zabarwienia
tkanek twardych korony, stanu przyzębia brzeżnego,
ruchomości transplantu, odgłosu opukowego, ustawienia zęba
w łuku zębowym. Przeszczepiony ząb porównano pod
wzgledem klinicznym i radiologicznym z analogicznym zębem
przedtrzonowym żuchwy po stronie prawej.
Efekt estetyczny leczenia oceniano na podstawie analizy modeli
gipsowych, zdjęć i opinii pacjenta.
-
-
-
-
-
WYNIKI
Gojenie po zabiegu przebiegło bez powikłań.Autotransplantowany
ząb uległ całkowitej erupcji w okresie 28 miesięcy. Okres erupcji
poddziąsłowej autotransplantowanego zęba wynosił 21 miesięcy
a erupcji naddziąsłowej 7 miesięcy (Ryc.5 i 6). Erupcja poddziąsłowa
zęba kontrolnego trwała dłużej i wyniosła 28 miesięcy.W okresie
erupcji poddziąsłowej miazga zęba rozpoczęła stopniowy proces
obliteracji widoczny na zdjęciach zębowych(Ryc. 7, 8 i 9).
Przeszczepiony ząb nie wymagał leczenia endodontycznego ani
ortodontycznego. W okresie pierwszych miesięcy erupcji
naddziąsłowej ząb wykazywał niejednoznaczną reakcję na zimno.
12
Po 3 miesiacach od rozpoczecia erupcji naddziąsłowej ząb przestał
reagować na bodźce termiczne. Korona zęba nie wykazywała cech
uszkodzeń mechanicznych ani zmian rozwojowych. Barwa korony
zęba była porównywalna z zębem kontrolnym. Podobnie stan
przyzębia brzeżnego transplantowanego zęba nie odbiegał od stanu
przyzębia kontrolnego zęba 45.W trakcie erupcji naddziąsłowej i po
72 miesiącach obserwacji ząb prezentował niski odgłos na
opukiwanie i fizjologiczną ruchomość I stopnia. Korzeń
przeszczepionego zęba kontynuował wzrost na długość a otwór
wierzchołkowy uległ fizjologicznemu zwężeniu.Długość ostateczna
korzenia transplantu wynosiła 16 mm a stosunek długości korony do
korzenia zęba wynosił po leczeniu 0.63. Dla porównania długość
korzenia zęba kontrolnego wynosiła 17 mm a stosunek długości
korony do korzenia zęba kontrolnego wynosił po leczeniu 0.59 (Ryc.
10 i 11). Wystąpiła całkowita obliteracja miazgi komorowej
i kanałowej transplantowanego zęba. Nie stwierdzono objawów
resorpcji zapalnej w okolicy korzenia zęba (Ryc.10). Na podstawie
zdjęć zębowych stwierdzono stopniowe wykształcanie się blaszki
zbitej zębodołu,która w ostatecznej ocenie radiologicznej nie różniła
się od analogicznej struktury przy zębie kontrolnym. Pozycja przeszczepionego zęba w łuku zębowym zmieniała się w trakcie erupcji
naddziąsłowej a w związku z tym funkcja i efekt estetyczny zależały od
etapu obserwacji. Ostatecznie ząb nie osiągnął kontaktu z zębami
siecznymi żuchwy.W 28 miesiącu po zabiegu z powodu całkowitego
wyrznięcia korony i zadawalającego efektu estetycznego tkanek
dziąsła zbitego zdecydowano o nadbudowie korony zęba i zatrzymaniu ewentualnej dalszej erupcji. Korona transplantu została
odbudowana przy użyciu materiałów kompozytowych do kształtu
lewegosiekaczacentralnegoszczęki(Ryc.12i13).
WNIOSKI
W przeprowadzonej ocenie klinicznej i radiologicznej
autotransplantowany w pozycje lewego siekacza centralnego ząb
35 nie różnił się zasadniczo od kontrolnego zęba 45. Tkanki
twarde i miękkie zęba nie uległy uszkodzeniu podczas
przeprowadzonego zabiegu. Brak jednoznacznej reakcji zęba na
przeprowadzany chlorkiem etylu test żywotności prawdopodobnie spowodowany był całkowitą obliteracją miazgi
komorowej i kanałowej zęba. Widoczna na zdjęciach zębowych
obliteracja oraz brak radiologicznych i klinicznych objawów stanu
zapalnego pozwalają wnioskować o zachowanej żywotności zęba
ponieważ tylko miazga żywego zęba może obliterować.
Prawidłowa erupcja, niski odgłos opukowy, fizjologiczna ruchomość zęba i potwierdzona radiologicznie odbudowa de novo
blaszki zbitej zębodołu świadczą o braku resorpcji zamiennej
korzenia zęba czyli tzw.ankylozy zębowo-zębodołowej.
DYSKUSJA
Leczenie pourazowego braku siekaczy centralnych szczęki
u pacjentów z niezakończonym rozwojem kostnym należy do
najtrudniejszych wyzwań z jakimi spotyka się lekarz stomatolog.
W grupie wiekowej pacjentów kilkunastoletnich nie jest wskazane
zastosowanie konwencjonalnych metod leczenia takich jak implanty
śródkostne i mosty protetyczne. Również leczenie ortodontyczne
poprzez zamykanie braku zębowego w wielu przypadkach jest
niemożliwe.Wydaje się,że zastosowanie autotransplantacji zęba może
stanowić rozwiązanie problemu w ściśle określonych przypadkach
klinicznych. Niezbędne jest podporządkowanie czasu i sposobu
przeszczepienia zęba do wieku pacjenta, etapu rozwoju
zęba donora i ewentualnie do prowadzonego leczenia
ortodontycznego.
2007, tom VIII, nr 3 (28)
Implantoprotetyka
S TO M ATO L O G I A K L I N I C Z NA
Ryc. 5. Zdjęcie pantomograficzne dwa lata po zabiegu.
Ryc. 2. 2 miesiące po całkowitym zwichnięciu zęba. 21 z utratą blaszki
przedsionkowej wyrostka.
Ryc. 6. Faza erupcji naddziąsłowej transplantu.
Ryc. 3. Zawiązek zęba 21 w mieszku zębowym.
Ryc. 7. Kolejny etap obliteracji miazgi zęba w fazie poddziałowej.
Ryc. 4. Zawiązek umieszczony w wytworzonym zębodole.
Ryc. 8. Kolejny etap obliteracji miazgi zęba w fazie poddziałowej.
-
-
-
-
-
Ryc. 1. Zdjęcie pantomograficzne po urazie, przed zabiegiem autotransplantacji.
w w w. i m p l a n t o p r o t e t y k a . e u
13
Implantoprotetyka
2007, tom VIII, nr 3 (28)
S TO M ATO L O G I A K L I N I C Z NA
Ryc. 9. Kolejny etap obliteracji miazgi zęba w fazie poddziałowej.
Ryc. 11. Zdjęcie zębowe kontrolnego zęba 45.
Ryc. 10. Zdjęcie zębowe transplantu, widoczny długi korzeń i obliteracja miazgi.
Ryc. 12. Końcowy efekt leczenia.
Artykuł nadesłano: 15.05.2007
Przyjęto do druku: 15.06.2007
Adres do korespondecji:
ul. Górnośląska 5/19, 00-443 Warszawa
-
-
-
-
-
Ryc. 13. Końcowy efekt leczenia.
14