CAMERA OBSCURA

STACHA felieton energetyczno-ekologiczny
CAMERA OBSCURA
Otwierajmy oczy sami, zanim inni nam je otworz¹
(przys³owie tureckie)
Wejœcie Polski do Unii Europejskiej obserwowa³em
z perspektywy bratanków w wêgierskim Eger, którzy uczcili
swoje wst¹pienie do UE koncertami i wystêpami artystów
na schodach potê¿nej katedry. Sami obradowaliœmy na
temat jakoœci energii elektrycznej.
W dostêpnym w Internecie t³umaczeniu opracowania
Eurelectric „Aspekty jakoœci” (marzec 2000; http://
//www.ptpiree.com.pl/html/center.html), wœród kryteriów
jakoœci energii dla przesy³u i rozdzia³u wymienia siê —
oprócz czêstotliwoœci, napiêæ, drgañ, kompatybilnoœci
elektromagnetycznej, harmonicznych, asymetrii, zak³óceñ,
jakoœci pomiarów, wzglêdów bezpieczeñstwa — wzglêdy
ochrony œrodowiska, takie jak: ha³as, aspekty wizualne,
wycieki gazu, oleju; polichlorowane dwufenyle; wp³yw na
œrodowisko i naruszanie obowi¹zuj¹cego prawa.
Wed³ug informacji ze spotkania Amerykañskiej Unii
Geofizycznej w Montrealu (Kanada) (PAP, 31 maja 2004.
Brak pr¹du — brak zanieczyszczeñ) przerwa w zasilaniu, która w sierpniu 2003 r. pozbawi³a pr¹du 50 mln
mieszkañców Ameryki Pó³nocnej, przynios³a niespodziewan¹ korzyœæ — oczyœci³a powietrze nad czêœci¹
Stanów Zjednoczonych i Kanady — informuje za odkryciami
meteorologów New Scientist.
W dobê po blackoucie, z samolotów zbadano zanieczyszczenia atmosfery nad stref¹, gdzie nast¹pi³o
zaciemnienie. Porównano poziom zanieczyszczeñ nad
Pensylwani¹ z poziomem zanieczyszczeñ sprzed roku
(z podobnych gor¹cych, s³onecznych dni). Nie zauwa¿ono
co prawda wiêkszych ró¿nic w stê¿eniach zanieczyszczeñ
zwi¹zanych z ruchem ulicznym. Znacz¹co uby³o jednak
emisji pochodz¹cych z elektrowni. O 90 procent by³o
mniej dwutlenku siarki, a iloœæ ozonu zmala³a o po³owê.
Widzialnoœæ wzros³a o 40 km.
Pomiary prowadzone przez amerykañsk¹ agencjê
Environmental Protection Agency potwierdzi³y, ¿e w czasie
wy³¹czenia emisje z elektrowni na terenach objêtych awari¹
zmala³y co najmniej o dwie trzecie. Przyznano, ¿e pomiary
wp³ywu awarii na jakoœæ powietrza by³y bardzo trudne,
poniewa¿ zasilanie utraci³o tak¿e wiele naziemnych stacji
pomiarowych.
Uzyskane wyniki mog¹ te¿ dostarczyæ argumentów
grupom ochrony œrodowiska, ¿¹daj¹cym zaostrzenia
regulacji dotycz¹cych emisji z elektrowni. Nie mo¿na zatem
nie œledziæ modeli s³u¿¹cych badaniu zanieczyszczeñ
atmosfery z ró¿nych Ÿróde³, gdy¿ maj¹ one wp³yw nie tylko
na iloœciowe miary zapisywane w dyrektywach.
strona
446
W Eger naprzeciw katedry stoi zabytkowy budynek
Liceum, który oprócz interesuj¹cej biblioteki posiada
Obserwatorium, w którym znajduje siê dziewiêtnastowieczna camera obscura. Mo¿na przez ni¹ zobaczyæ
miasto z lotu ptaka. Jak odnotowano w przewodniku ten
„jednooki stra¿nik z sympati¹ patrzy na zakochane pary
ca³uj¹ce siê w bocznych uliczkach, nie zdaj¹ce sobie sprawy
z tego, ¿e mog¹ byæ podpatrywane”.
Aktualnie wyœwietlany na ekranach polskich kin film
„Dziewczyna z per³¹” (2003, Shyamalan, USA) wyjaœnia
zainteresowanym, jak dzia³a camera obscura.
Camera obscura to ciemnia optyczna, œwiat³oszczelna
skrzynka z otworkiem w przedniej œciance, umo¿liwiaj¹ca
uzyskanie na tylnej œciance odwróconego obrazu przedmiotu
ustawionego przed otworkiem. Po zamontowaniu matowej
szybki w tylnej œciance skrzynki powstaj¹cy obraz mo¿na
obrysowaæ.
Camera obscura stosowana by³a przez malarzy i grafików jako narzêdzie pomocnicze, zw³aszcza do dok³adnego wykreœlania perspektywy przy malowaniu widoków architektonicznych (m.in. przez Leonarda da Vinci,
B. Belotta, a tak¿e J. J. Vermeera van Delft — o którym
opowiada wspomniany wy¿ej film). Najprostsza camera
obscura znana by³a ju¿ w staro¿ytnoœci, pos³ugiwali siê ni¹
tak¿e Arabowie. Udoskonalano j¹ wielokrotnie w XVI—XVIII
wieku i wmontowywano w stolik do rysowania. Po dodaniu
soczewki powsta³ prototyp aparatu fotograficznego.
Stan krajowej energetyki i ekologii przez pryzmat camera
obscura i historii rozwoju fotografii daje wiele do myœlenia,
szczególnie gdy wzi¹æ pod uwagê czas naœwietlania. ¯eby
obraz by³ dobrej jakoœci trzeba w trudnych warunkach
oœwietlenia, oœwiecenia ekologicznego cierpliwie naœwietlaæ
œwiat³oczu³¹ warstwê energetyki. Jakoœæ energii, to jakoœæ
naszego œrodowiska!
www.elektroenergetyka.pl
lipiec
2004