spis treści digital foto video 2013
Transkrypt
spis treści digital foto video 2013
(01/64) Konkurs – wyślij zdjęcie, wygraj tablet Wacoma > 72 6W\F]HĆOXW\˕˓˔˖ ',*,7$/)2729,'(2 Styczeń/luty 2013 (64) | 19,99 zł (w tym 8% VAT) | Indeks 234710 PL | ISSN 1898-035X www.dfv.pl 7(67<L635=Ú7&DQRQ(26˙'&DQRQ(2606RQ\5;˔ɧ7(0$7180(58:V]\VWNRRIRUPDFLH5$:ɧ:<:,$'$QQD3RZLHUľD$QGU]HM=\JPXQWRZLF] Wszystko o RAW-ach Od a Odczarowujemy j cyfrowy f negatyw: at zobacz, ba ki kiedy d warto at zapychać kartę, a kiedy format RAW nic nie zmieni EOS M Ten aparat bije rekordy sprzedaży w Japonii. Sprawdziliśmy, co potrafi bezlusterkowiec Canona Canon EOS 6D Sprawdź, ile jest warta najnowsza lustrzanka pełnoklatkowa Canona Zapraszamy do Afryki Chcesz odpocząć od zimowych krajobrazów. Przeczytaj relację z Etiopii FOTOGRAF =2.ă$'., Regina Nowotarska od lat MHļG]L]H6]F]HFLQDZ.DUNRQRV]HE\SRORZDÉQDSLÛNQH ĝZLDWĄRSRGF]DVJG\UHV]WDURG]LQ\V]XVXMHSR ]ERF]DFK ISSN 1898-035X 01 9 771898 035139 > 160 STRON! Anna Powierża Jest uzależniona od ludzkich twarzy, choć niewiele brakowało, a pracowałaby w urzędzie Superkompakt Przetestowaliśmy Sony RX1 z pełnoklatkową matrycą, czyli obiekt marzeń fotografów Wydobyte z mroku ku W poprzednim numerze otulaliśmy bielą, teraz ledwo oświetlamy, czyli low key 7RPDV].XODV Czekaliśmy, czekaliśmy i czekaliśmy. W końcu, kiedy już wszyscy inni producenci pokazali swoje propozycje systemowych aparatów bez lustra, swoją premierę miał też Canon EOS M. Czym prędzej wziąłem go zatem do testu... > 40 1RUEHUW*DMOHZLF] Studio to wspaniały świat. Nie trzeba tracić czasu, czekając na światło. W lutym to szczególnie ważne, bo można zamarznąć. Ja tam wolę ciepłe, przytulne studio, gdzie zapraszam wszystkich chętnych na warsztaty. > 153 Ewa Prus RAW czy nie RAW? Nawet jeśli odpowiedź na to pytanie wydaje się oczywista, warto się dowiedzieć, czego można się spodziewać po tym trybie oraz... czego się spodziewać nie należy. Wyciągać cienie czy robić drugie zdjęcie? Oto jest pytanie! > 74 3LRWU'ÛEHN Fotowyprawa do Etiopii była naszym najbardziej egzotycznym spotkaniem z Czytelnikami. Przy całej niezwykłości „Tybetu Afryki” było to przede wszystkim spotkanie z ludźmi zakręconymi na punkcie fotografii. I już się cieszę na kolejną fotowyprawę! 3U]HVWDZLDP\OLF]QLN Całkiem niedawno w świetle fajerwerków i przy dźwięku strzałów korków od szampana przestawiliśmy licznik. Było nerwowo, bo niektórzy spodziewali się końca świata kilka dni wcześniej. Na nasze szczęście świat się nie skończył, a rok 2013 zaczął się targami w Las Vegas, gdzie po raz kolejny dowiedzieliśmy się, że aparat cyfrowy to sprzęt konsumencki (na relację zapraszam na str. 8). My też postanowiliśmy przestawić licznik. Poprzednie wydanie DIGITAL FOTO VIDEO trafiło do kiosków 12 grudnia. Zgodnie z kalendarzem styczniowe wydanie powinno ukazać się w okolicach 12 stycznia, ale od dłuższego czasu narzekaliście Państwo, że w kioskach jest „stare” wydanie. Postanowiliśmy delikatnie przeciągnąć datę wydania i wprowadzić na półki numer łączony styczeń/luty. Kolejne wydanie, z datą marcową, trafi do sklepów pod koniec lutego, dzięki czemu przez cały marzec napis na okładce pisma będzie świeżutki. I tak już zostanie, czyli tuż przed końcem miesiąca na półkach będą pojawiać się wydania na kolejny miesiąc. To w zasadzie tylko delikatny zabieg na kalendarzu, ale skoro Państwo nalegali, żeby data wydania pasowała do czasu dystrybucji, to my dostosujemy się do Państwa wymagań. Prenumeratorzy na połączeniu wydań nie stracą – każdy dostanie dokładnie tyle gazet, ile zamówił, czyli 12 w prenumeracie rocznej i 24 w dwuletniej. Na przykład osoby zamawiające roczną prenumeratę od stycznia otrzymają w tym roku 12 wydań, a ostatnie wydanie, jakie trafi pod koniec grudnia do państwa skrzynek pocztowych, będzie miało na okładce datę „styczeń 2014”. > 144 67 <& =(ą̡/87 <˧˥˦˨ɧ',*,7$/)2729,'(2 1 Dziewczyny z okładek pism to chodzące ideały – ich cera jest nieskazitelna, a budowa doskonała. Ty też możesz wyglądać jak dziewczyna z okładki! 102 54 6LJPDPP– SRF]\WDMMDN ʹUPDSRUDG]LĄDVRELH]DEHUUDFMÇ :DUV]WDWSRND]XMÇF\UHWXV]SRUWUHWXRGVNµU\SR SRSUDZNLNUDZLHFNLH 1RZRĝFL 4 8 14 16 1DWLRQDO*HRJUDSKLF3KRWR&RQWHVW UR]VWU]\JQLÛW\ CES ɜSU]HF]\WDMFRFLHNDZHJRPRľQDE\ĄR]REDF]\ÉQD WDUJDFKZ/DV9HJDV 3OHQHURZ\NRQNXUV.OXEX$OID 5HFHQ]MHNVLÇľHN-RH0F1DOO\ɤĜZLDWEĄ\VNX&/6L77/ QDQLH]QDQ\FKZRGDFKɣ%LOO\3HJUDPɤ)RWRJUDIRZDQLH PRGHOHNɣ&KULVWLH0XPPɤ)RWRJUDʹDURG]LQQDɣ Wywiad 18 26 *G\E\QLH8QLDE\ĄDE\PZELXU]HɜZ\ZLDG]$QQÇ 3RZLHUľÇ =Z\F]DMQRĝÉMHVWIRWRJHQLF]QDɜZ\ZLDG]$QGU]HMHP =\JPXQWRZLF]HP 6SU]ÛWLWHVW\ 34 40 46 52 54 56 3HĄQDNODWNDGODPDV" 0LHOLĝP\RND]MÛ]DSR]QDÉVLÛ]&DQRQHP' %U]\GNLHNDF]ÇWNR 7HVWSLHUZV]HJREH]OXVWHUNRZFD&DQRQDɜPRGHOX(260 $SDUDWGľHQWHOPHQD– WHVWDSDUDWX]SHĄQRNODWNRZÇ PDWU\FÇɜNRPSDNWRZHJR6RQ\&\EHUVKRW5; 1LHZV]\VWNR]ĄRWRɜSU]HGVWDZLDP\QRZ\RELHNW\Z 2O\PSXVDPP 6LJPDGDMHF]DGXɜVSUDZG]LOLĝP\PRľOLZRĝFLQRZHJR VWDĄRRJQLVNRZHJR„V]NĄD”6LJP\ɜPP +ROO\ZRRGZSOHFDNXɜQRZDOLQLDSOHFDNµZ/RZHSUR 9LGHR)DVW3DFN 2 ',*,7$/)2729,'(2ɧ67 <& =(ą̡/87 <˧˥˦˨ 34 &DQRQ(26' – F]\QDMQRZV]DOXVWU]DQND dla amatora jest ZDUWDXZDJL" *DOHULH 58 62 66 68 70 72 )RWRRFHQD :RMFLHFK7NDF]\ĆVNLRFHQLD]GMÛFLDQDGHVĄDQHQDZZZGIYSO 'DZLGăR]LĆVNLɜVSHFMDOLVWDRGIRWRJUDʹLF]DUQRELDĄHM 0DĄJRU]DWD3DQDMRWRZɜSLÛNQR„PDOXMH”RELHNW\ZHP 0DĄJRU]DWD6]F]HUEDɜIRWRJUDIXMHJĄµZQLHOXG]L 5R]ZLÇ]DQLHNRQNXUVXɜɤ.UDMREUD]PLHMVNLɣ .RQNXUVIRWRJUDʹF]Q\ɜɤ%HDXW\LVP\/RYHɣ 7HPDWQXPHUX 74 :V]\VWNRFRFKFLDĄE\ĝZLHG]LHÉRIRUPDFLH5$: &]\F\IURZ\QHJDW\ZMHVWJHQLDOQ\PSDQDFHXPQD ZV]HONLHEROÇF]NL"6SUDZGļQDFRPRľQDVRELHSR]ZROLÉ DQDFRZFLÇľWU]HEDXZDľDÉ 3URJUDP\ 96 97 &RQD'9'ɜ*,03 =GMÛFLDWHVWRZHɜGRGDWNRZHPDWHULDĄ\QD'9' Warsztat 98 100 =H6]F]HFLQDZ.DUNRQRV]H :<'$1,( -DNSRZVWDĄR]GMÛFLH 67<&=(ą/87< ]QDV]HMRNĄDGNL :W\PPLHVLÇFXRGGDMHP\ 2GZLHG]LQ\ ZZDV]HUÛFHSRĄÇF]RQHZ\GDQLH XPLVWU]µZ ]HVW\F]QLDLOXWHJR'RNLRVNµZWUD*DOHULHLQWHUQHWRZH ʹĄRG]LHVLÛÉGQLSµļQLHMQLľ]Z\NOH NWµUHPXVLV] DOH]DWRMHVWJUXEV]HDľRVWUR]REDF]\É Q\F]\OLRSURFHQWĽ\F]\P\ SU]\MHPQHMOHNWXU\:\GDQLHPDUFRZHMXľZOXW\P 67<&=(ą̡/87<˧˥˦˨ 128 *G\VSDGQLH ĝQLHJ warto roELÉ]GMÛFLD,WR V]\ENR]DQLP SXFKRSDGQLH ]GU]HZ 74 :V]\VWNR RIRUPDFLH RAW – NLHG\F\IURZ\QHJDW\Z SRPDJDDNLHG\QLHZDUWR PDUQRZDÉPLHMVFDQDNDUFLH" 102 110 114 :\ĝOLM]GMÛFLHQD ZZZGIYSO LZ\JUDMWDEOHWʹUP\:DFRP 72 %X]LDMDNPDORZDQLH– ZDUV]WDW3KRWRVKRSDɜUHWXV]SRUWUHWX 3UDZG]LZD]LPDɜZDUV]WDW$GREH&DPHUD5$: =GDOHNLHMSRGUµľ\ɜ]F\NOX*UDPDW\NDʹOPX Porady 118 126 128 132 138 :FLHPQRĝFL =GMÛFLDZFLHPQHMWRQDFMLɜORZNH\ ăDEÛG]LĝSLHZɜNODQJRU]LPRZHJRSHM]DľX 6]HSW\SU]\URG\ :ĝQLHJXɜ]F\NOX+LVWRULDMHGQHJR]GMÛFLD ĜZLDWĄRZʹOPLHɜQDMZDľQLHMV]HUHJXĄ\NUHRZDQLDQDVWURMX]D SRPRFÇĝZLDWĄD 1DWURSLHZĄDVQHJRVW\OXɜ]F\NOX(MDNHVWHW\ND 0DJD]\Q 144 154 156 :JµUDFK$ELV\QLLɜUHODFMD]IRWRZ\SUDZ\GR(WLRSLL )LOP\)XOO+'GRODPXVD"ɜVWDQGDUG8OWUD+' 6NRNQDJĄÛERNÇZRGÛɜ+'5$6F]\OLSRP\VĄ6RQ\QD NDPHUÛVSRUWRZÇ 5XEU\NLVWDĄH 89 158 159 160 3UHQXPHUDWD .DOHQGDULXPɜMDNLHZ\VWDZ\IRWRJUDʹF]QHZDUWR ]REDF]\ÉZVW\F]QLXLOXW\P" /LVW\ – RGSRZLHG]LQDOLVW\&]\WHOQLNµZFLHNDZHZÇWNL]IRUXP ')9SO =DPLHVLÇFɜ]DSRZLHG]LWHPDWµZ]QDVWÛSQHJRZ\GDQLD ',*,7$/)2729,'(2 ,1'(.6635=Ú78 &DQRQ(26'&DQRQ(2606RQ\&\EHUVKRW5; 2O\PSXVPPI6LJPDPPI'&/RZHSUR9LGHR)DVW3DFN$:/RZHSUR9LGHR)DVW3DFN$: 6RQ\+'5$6156 67 <& =(ą̡/87 <˧˥˦˨ɧ',*,7$/)2729,'(2 (03/65) Konkurs – wyślij zdjęcie, wygraj ciekawe książki > 54 0DU]HF˕˓˔˖ ',*,7$/)2729,'(2 Marzec 2013 (65) | 15,99 zł (w tym 8% VAT) | Indeks 234710 PL | ISSN 1898-035X www.dfv.pl 7(67<L635=Ú7)XMLILOP;(˔&DQRQ3RZHUVKRW*˔˘ɧ7(0$7180(58&\IURZH]LDUQRɧ:<:,$'0DUFLQ-DPNRZVNL Cyfrowe ziarno Kompendium wiedzy o szumach w aparatach cyfrowych. Skąd się biorą, jak ich unikać, jak je usuwać, kiedy polubić? Kalibratory dla mas Czy warto kupić ColorMunki Smile i ile jest wart kalibrator Eizo EasyPIX FOTOGRAF =2.ă$'., =GMÛFLH0DUFLQD5\F]ND ZFLÇJXNLONXGQL]REDF]\ĄRZLÛFHMOXG]LQLľVHULDOɤ1D GREUHLQD]ĄHɣ2GVĄDQLDP\ NXOLV\SRZVWDQLDWHMIRWRJUDʹL Pomysł na biznes Zobacz, jak można wzbogacić ofertę usług fotograficznych Przestrzeń negatywna Jak wykorzystać „nic”, aby stało się bardziej znaczące niż „coś”? ISSN 1898-035X 03 9 771898 035139 > Fujifilm X-E1 Najnowszy aparat Fujifilm ledwo przeżył nasz test. Zobacz, dlaczego Sesj z dubl Sesja dublerem Kiedy modelka musi posłużyć się niebezpiecznym narzędziem... Canon G15 Jedna z najdłuższych serii kompaktów na świecie. Zobacz, co oferuje najnowszy Canon G Ma in JJamkowski Marcin ko ki Był u źródeł Amazonki i na egzorcyzmach koptyjskich. Fotograf, podróżnik, słowem: ciekawy człowiek... 7RPDV].XODV Robienie zdjęć bez obiektywu kojarzy nam się z fotografią otworkową i tragiczną jakością zdjęć. Ostatnio modny staje się jednak jeszcze inny ciekawy sposób ich rejestrowania. Niby bez obiektywu, ale soczewka jest... > 32 1RUEHUW*DMOHZLF] Ponoć kończy się już era aparatów kompaktowych. Rolę tanich modeli przejmują telefony komórkowe. Nie wydaje mi się jednak, że kompakty znikną z rynku. Nadal będzie popyt na małe aparaty z dobrą optyką. Choćby taką, jaką ma Canon G15. > 28 Ewa Prus „Gdy coś wygląda dobrze, zrób zdjęcie. Jeśli później będzie wyglądało jeszcze lepiej, najwyżej zrobisz drugie”. Ta maksyma Galena Rowella sprawdza się w przypadku fotografii burzowego nieba wyjątkowo dobrze. > 108 3LRWU'ÛEHN Zero jest bardzo ważne w matematyce, a pustka w fotografii. Dobrze skomponowana nicość na zdjęciu może być bardzo znacząca, czasem nawet nie mniej niż główne motywy. Warto się nauczyć semiotyki japońskiego ɤma”. 3RWDUJXMP\VLÛ ZăRG]L Marzec to szczególny miesiąc. Mamy Wielkanoc, największe święto chrześcijaństwa, a tydzień wcześniej targi Film Video Foto w Łodzi. W zeszłym roku siermiężne tereny targowe zamienione zostały we wspaniałą, nowoczesną halę wystawienniczą. Teraz już nie jedziemy w nieznane – wiemy, że będzie ciepło, miło, estetycznie, nowocześnie. Oby też było tłumnie. Dlatego serdecznie zapraszam do uczestnictwa w tym wydarzeniu. Jak co roku redakcja przygotowała szereg atrakcji. Przede wszystkim cykl warsztatów realizowanych wspólnie z Canonem, Olympusem i Sony. Na warsztaty z Sony zaprasza w tym roku Norbert, który bardzo chce opowiedzieć, jak fotografować NEX-em, również w studio. Olympus to od dawna domena naszego redakcyjnego kolegi i jednego z lepszych specjalistów od PEN-ów i całego systemu Mikro 4/3 na świecie, czyli Tomka Kulasa. Ja z kolei poprowadzę warsztaty, na których poznać będzie można tajniki bezprzewodowego sterowania lampami błyskowymi Canona. Oprócz teoretycznej wiedzy za każdym razem będzie można w praktyce sprawdzić, jak działa sprzęt, o którym będziemy opowiadać, więc warto się zapisać. Zapraszamy do rejestracji: www.dfv.pl/ warsztaty. Warto naprawdę zrobić to szybko, bo dla każdej pierwszej dwudziestki, która zapisze się na konkretny termin, mamy darmowe wejściówki. Węcej na temat imprez towarzyszących targom można poczytać na stronach 13–15. Mam nadzieję, że spotkamy się z Wami na naszym stoisku. Dla nas jest to zawsze wspaniałe doświadczenie. Redakcja stawi się w komplecie i będziemy pełne trzy dni. A Wy? > 112 0 $5 =(&˧˥˦˨ɧ',*,7$/)2729,'(2 1 16 Marcin Jamkowski – niezależny dziennikarz naukowy i fotograf wyprawowy, współpracujący m.in. z „National Geographic Polska” 28 24 )XMLʹOP;(ɜWZDUG]LHOZVW\OXUHWUR 1RZRĝFL 4 8 12 13 :RUOG3UHVV3KRWR )LQDĄ6RQ\:RUOG3KRWRJUDSK\$ZDUGV 5HFHQ]MHNVLÇľHNɤ0DUNHWLQJ)LQH$UW3KRWRJUDSK\” „-DNľHZLHONLMHVWHĝ3DQLHɣɤ6]WXNDSR]RZDQLDZIRWRJUDʹL SRUWUHWRZHMɣ =DSUDV]DP\GRăRG]L Canon G15 – QDMQRZV]\NRPSDNWNXOWRZHM VHULL* 7HPDWQXPHUX :\ZLDG 16 28 32 34 38 0ĄRGV]\EUDFLV]HNɜSU]HWHVWRZDOLĝP\QDMQRZV]HJR EH]OXVWHUNRZFD)XMLʹOPɜPRGHO;( -HGHQDVWDZHUVMDNXOWRZHJRNRPSDNWXɜWHVW&DQRQD 3RZHU6KRW* )RWRJUDIRZDQLHGHNLHONLHP– WHVWRELHNW\ZX2O\PSXVDɜ PRGHOX%RG\&DS/HQVPPI -DVQHɤVWDĄNLɣGOD6RQ\1(; – SU]HWHVWRZDOLĝP\GZD RELHNW\Z\6RQ\ɜPPLPP -DNLNRORUZLG]Û – WHVWSRUµZQDZF]\WU]HFKNDOLEUDWRUµZ 70 71 72 74 *DOHULH 42 48 )RWRRFHQDɜ:RMFLHFK7NDF]\ĆVNLRFHQLD]GMÛFLDQDGHVĄDQH QDZZZGIYSO .DWDU]\QD*ULW]PDQQɜVSHFMDOLVWNDRGNUDMREUD]µZ 7RPDV]%HGQDUF]\NɜLQWHUHVXMHVLÛIRWRJUDʹÇOXG]L ',*,7$/)2729,'(2ɧ0 $5 =(&˧˥˦˨ &RQD'9' -3(*6DYHU =GMÛFLDWHVWRZHLʹOP\ 'RGDWNRZHPDWHULDĄ\QD'9' :DUV]WDW 76 42 &\IURZH]LDUQR .RPSHQGLXPZLHG]\RV]XPDFKZDSDUDWDFKF\IURZ\FK 6NÇGVLÛELRUÇMDNLFKXQLNDÉMDNXVXZDÉDNLHG\SROXELÉ" Programy 7U]HEDE\ÉU\]\NDQWHPɜZ\ZLDG]0DUFLQHP-DPNRZVNLP 6SU]ÛWLWHVW\ 24 $UNDGLXV].LNXOVNLɜWZRU]\VZRMHZĄDVQHREUD]\ 5R]ZLÇ]DQLHNRQNXUVXɜɤ%HDXW\LVP\/RYHɣ .RQNXUVIRWRJUDʹF]Q\ɜɤ:ĝUµGGU]HZɣ 82 &]ĄRZLHNNDUPLÇF\ĄDEÛG]LH -DNSRZVWDĄR]GMÛFLH]QDV]HMRNĄDGNL 2 GZLHG]LQ\XPLVWU]µZ *DOHULHLQWHUQHWRZHNWµUHPXVLV] ]REDF]\É ESTETYKA PU,QVWD*,03 67<&+35=(675=(1, ɤ,QVWDJUDPRZDWHɣHIHNW\ =Z\NOHSU]\RND]MLSRUDG ɜZDUV]WDW*,03D NRPSR]\F\MQ\FKSRZWDU]DP\ 6HVMD]GXEOHUHP „:\SHĄQLMNDGU”7\PUD]HPVWRVX6SRVµEQDXGDQÇVHVMÛ MÇFVLÛGRUHJXĄ\PµZLÇFHMľHľDGQH ZQLHEH]SLHF]Q\FK UHJXĄ\QLHVÇEH]ZDUXQNRZHRSRZDUXQNDFK ZLDGDP\RW\PľHSXVWDSU]HVWU]HĆQD]GMÛFLXWHľPDVZµM VHQV1LHEDQDOQ\ &\IURZH]LDUno – ZV]\VWNR FRSRZLQQLĝP\ ZLHG]LHÉRV]XPDFKZDSDUDWDFKF\IURZ\FK 82 0$5=(&˧˥˦˨ :\ĝOLM]GMÛFLHQD ZZZGIYSO LZ\JUDMFLHNDZÇNVLÇľNÛ RIRWRJUDʹL 6HVMD]GXEOHUHP– HIHNW NRĆFRZ\X]\VNXMHP\ZSRVWSURGXNFML 90 94 3RP\VĄQDEL]QHV 'RGDWNRZHļUµGĄRGRFKRGXGODIRWRJUDIDĝOXEQHJR .DOLEUDFMDGODOXG]L .URNSRNURNXSRND]XMHP\MDNVNDOLEURZDÉPRQLWRU 3RUDG\ 100 106 108 112 118 :LRVHQQHSRU]ÇGNL 6SRVRE\NDWDORJRZDQLD]GMÛÉ 6WUXNDQLHZROVLHREU]DVNXF]\OL]DORW\ľXUDZL 6]HSW\SU]\URG\ ']LHĆZNWµU\PRWZRU]\ĄRVLÛQLHER +LVWRULDMHGQHJR]GMÛFLD 3U]HVWU]HĆQHJDW\ZQD (MDNHVWHW\ND (NZLZDOHQW\RJQLVNRZ\FK =LHORQHVWURQ\ 0DJD]\Q 124 7U]\GQL]EU\ĄDPL:URFĄDZLDɜZDUV]WDW\„(WLRSLDZH:URFĄDZLX” 5XEU\NLVWDĄH 126 127 128 3UHQXPHUDWD .DOHQGDULXPɜMDNLHZ\VWDZ\IRWRJUDʹF]QHZDUWR ]REDF]\ÉZPDUFX" Listy – RGSRZLHG]LQDOLVW\&]\WHOQLNµZFLHNDZHZÇWNL ]IRUXP')9SO =DPLHVLÇFɜ]DSRZLHG]LWHPDWµZ]QDVWÛSQHJRZ\GDQLD ',*,7$/)2729,'(2 ,1'(.6635=Ú78 )XMLʹOP;(&DQRQ3RZHU6KRW*2O\PSXV %RG\&DS /HQVPPI6RQ\&DUO=HLVVPPI=(76RQ\ PPI266(L]R(DV\3,;;5LWHL3URL3XEOLVK;5LWH&RORU0XQNL6PLOH 0 $5 =(&˧˥˦˨ɧ',*,7$/)2729,'(2 (04/66) Konkurs – wyślij zdjęcie, wygraj ciekawą książkę > 58 Kwiecień 2013 ',*,7$/)2729,'(2 Kwiecień 2013 (66) | 15,99 zł (w tym 8% VAT) | Indeks 234710 PL | ISSN 1898-035X www.dfv.pl 7(67<L635=Ú73HQWD[.˘,,3DQDVRQLF*+˖ɧ7(0$7180(580DNURIRWRJUDILDɧ:<:,$'.RQUDG%ÇN Makrofotografia Czyli co trzeba mieć i wiedzieć, żeby podglądać pasikoniki dla każdego Fujifilm X100S i X20 Dzielimy się wrażeniami z fotografowania nowymi kompaktami Fujifilm RAW po latach Czasem warto wrócić do starych plików Plastyka i estetyka Czy gloryfikowane cechy obrazu zawsze zależą od sprzętu? David DuChemin Prezentujemy fragment najnowszej książki popularnego fotografika Makro do Mikro 4/3 Dwa sposoby na makrofotografię w systemie Mikro Cztery Trzecie Praska fotowyprawa Relacja z kolejnych warsztatów fotograficznych w stolicy Czech FOTOGRAF =2.ă$'., 3LRWU+DĄNDRSRZLDGDMDN ZHMĝÉ]RELHNW\ZHPZĝZLDW QRUPDOQLHVNU\W\SU]HGQDV]\PZ]URNLHPFKRÉ]QDMGXMÇF\VLÛGRVĄRZQLH RERNQDV Konrad Bąk Wywiad z jednym z najlepszych fotografików sprzedających zdjęcia przez fotolia.com 7RPDV].XODV Dawno nie przygotowywałem porównania, w którym jakość zdjęć pochodzących z dwóch obiektywów była tak wysoka i tak do siebie podobna. W przypadku pojedynku „szkieł” makro do systemu Mikro Cztery Trzecie zadecydowała więc... cena. > 38 1RUEHUW*DMOHZLF] Któregoś dnia postanowiłem zrobić kilka zdjęć swoim dzieciom. Szło opornie, nie byłem w stanie chłopaków zmusić do pozowania. Sytuacja zmieniła się, gdy zamocowałem na aparacie uchwyt ze smartfonem. Pokazuję, jak go samodzielnie wykonać. > 98 Ewa Prus Jak poprawić kolory, nie ruszając jasności? Albo jeszcze lepiej odwrotnie: poprawić precyzyjnie kontrast, nie ruszając kolorów? W używanym na co dzień trybie RGB bywa to trudne, ale LAB da radę. )272*5$),$1$2.ă$'&(3,275+$ă.$ > 84 3LRWU'ÛEHN Warto wracać do starszych zdjęć, bo i nasze umiejętności rosną, i estetyka ewoluuje, ale też narzędzia, także te do wywoływania RAW-ów, stają się coraz doskonalsze. Stare pliki mogą nabrać nowego blasku – tylko dajmy im szansę! 5RELVLÛFLHSOHM]QDF]\ EÛG]LHZLRVQD Nadchodzi taka pora roku, gdy większość z nas wstaje za dnia i wraca z pracy za dnia. Świt nieuchronnie przesuwa się w kierunku kompletnie niefotograficznych godzin, na zachód też trzeba długo czekać. Ptaki drą ryje, koty z ogniem w oczach szukają drugich połówek pomarańczy, wyśpiewując serenady pod oknami prawych obywateli, żądnych snu w godzinach koncertów, a alergicy zaraz będą cierpieć z powodu kwitnięcia traw. Słowem: wiosna. Czas, kiedy przyroda włazi drzwiami i oknami, i prosi się, żeby ją fotografować. Stąd też wybór kwietniowego tematu wydania – szeroko rozumiana makrofotografia. Na stronach 62–79 opisujemy, jak rozpocząć zabawę w makrofotografię i co jest potrzebne, żeby osiągnąć dobre efekty. Co ważniejsze, nie wszystkie ujęcia wymagają kosmicznego budżetu... Wiosna to też czas, kiedy ogłaszane są wszelkie nagrody fotograficzne i rozstrzygane konkursy. Dla nas oraz trzech innych instytucji to szczególny moment, po raz pierwszy w fotograficznej branży w Polsce została bowiem wręczona nagroda dla producentów sprzętu przyznawana przez większe gremium niż jedna redakcja. Wspólnie z portalem Optyczne.pl, Fotograficznym Programem Bez Nazwy z Bankier.tv i sklepem Agito.pl przyznaliśmy nagrody STAR, o których można przeczytać na stronach 4–6. Laureatom pierwszej edycji gratulujemy i już zapowiadamy, że będą kolejne. Tymczasem wszystkim życzę miłej lektury wiosennego wydania. > 88 . :,(&,(ą˧˥˦˨ɧ',*,7$/)2729,'(2 1 O przepisie na zarabianie na zdjęciach „sztokowych”, szukaniu nowych nisz i ważności przypadku w starannie zaplanowanych sesjach komercyjnych 34 12 .RQUDG%ÇNɜZURFĄDZVNLIRWRJUDʹN VSU]HGDMÇF\]GMÛFLDSU]H]IRWROLDFRP 1LNRQ3– QLHSR]RUQ\NRPSDNW ZVDPUD]GRVWUHHWSKRWR 1RZRĝFL 4 7 10 11 1DJURG\67$5UR]GDQH :DUV]WDW\6DPVXQJ1;GODEORJHUµZ 5HFHQ]MHNVLÇľHNɤ)RWRJUDIRZDQLHOXG]L2WZRU]HQLX SUDZG]LZ\FKSRUWUHWµZ”„$GREH3KRWRVKRS&6&63/ RʹFMDOQ\SRGUÛF]QLN”„/LIH-RXUQH\WKURXJKWLPHɣ :VWURQÛZLHONLHMNODWNL *DOHULH 48 Wywiad 12 3U]HVWU]HĆZ\REUDļQLɜZ\ZLDG].RQUDGHP%ÇNLHP 6SU]ÛWLWHVW\ 20 24 30 34 38 42 44 3RSUDZLDQLHLGHDĄX 7HVWDPDWRUVNLHMOXVWU]DQNLɜ3HQWDNVD.,, 2NUÛWʺDJRZ\ 7HVWQDMQRZV]HJREH]OXVWHUNRZFD3DQDVRQLFDɜPRGHOX /XPL[*+ 7RFROXELIRWRJUDI 0LHOLĝP\RND]MÛ]DSR]QDÉVLÛ]NRPSDNWDPLʹUP\)XMLʹOP ɜPRGHODPL;6L; 1LNRQ&RROSL[3– WHVW]DDZDQVRZDQHJRNRPSDNWX 1LNRQD 'ZDVSRVRE\QDPDNUR– WHVWSRUµZQDZF]\RELHNW\ZµZ 3DQDVRQLFD/HLFDPPIRUD]2O\PSXVDPPI $SDUDWF]\NRPµUND" 7HVWNRPSDNWX6DPVXQJ*DOD[\&DPHUD 'ZDSRP\VĄ\QDPRQLWRU– VSUDZG]DOLĝP\F]\SURGXNW\ ʹUP\(L]RQDGDMÇVLÛGRREUµENL]GMÛÉ 2 ',*,7$/)2729,'(2ɧ. :,(&,(ą˧˥˦˨ )RWRRFHQD :RMFLHFK7NDF]\ĆVNLRFHQLD]GMÛFLD QDGHVĄDQHQDZZZGIYSO $QQD5DZNDɜZIRWRJUDʹLLQWHUHVXMHMÇGUXJLF]ĄRZLHN =\JPXQW0DFKDMɜ]SU]\URGÇ]DSDQEUDW 0DULXV]'DFNRɜVSHFMDOLVWDRGPDUWZHMQDWXU\ .RQNXUVIRWRJUDʹF]Q\ɜɤ,G]LHZLRVQDɣ 7HPDWQXPHUX :V]\VWNRRPDNURIRWRJUDʹL &]\OLFRWU]HEDPLHÉLZLHG]LHÉ ľHE\SRGJOÇGDÉSDVLNRQLNL Programy 80 81 &RQD'9' 1DPDY =GMÛFLDWHVWRZHLʹOP\ 'RGDWNRZHPDWHULDĄ\QD'9' :DUV]WDW 82 84 2 GZLHG]LQ\XPLVWU]µZ *DOHULHLQWHUQHWRZH NWµUHPXVLV]]REDF]\É Gdy RGB SU]HV]NDG]D– ZDUV]WDW3KRWRVKRSD '$9,''8&+(0,1 1$:<63,(=,(/(1, ,:2'263$': ']LÛNLXSU]HMPRĝFLZ\GDZQLFWZD*DODNW\NDSXEOLNXMHP\REV]HUQ\IUDJPHQWZ\GDQHMZĄDĝQLHNVLÇľNL'DYLGDGX&KHPLQDSWɤ=GMÛFLH SURFHVWZRU]HQLD”=DSUDV]DP\ GRREHMU]HQLDFRPLVWU]REUD]XZ\F]DURZDĄQD,VODQGLL .:,(&,(ą˧˥˦˨ 102 3ODVW\ND – FRWRZĄDĝFLZLHMHVW"-DNMÇ UR]SR]QDÉLMDN VWZRU]\ÉQD ]GMÛFLX" :\ĝOLM]GMÛFLHQD ZZZGIYSO LZ\JUDMNVLÇľNÛR WHPDW\FHIRWRJUDʹF]QHM 7HPDWQXPHUX :V]\VWNRRPDNURIRWRJUDʹL Porady 88 94 98 102 110 5$:MDVNLQLRZ\ +LVWRULDMHGQHJR5$:D :LEUDFMHPLNUXVDZLHF]RURZÇSRUÇ 6]HSW\SU]\URG\ .UµWNLHSRUDG\PLHVLÇFD :V]\VWNRFRSRZLQLHQZLHG]LHÉIRWRJUDI 6PDUWIRQQDDSDUDFLH =F\NOX=UµEWRVDP 3ODVW\NDREUD]X =F\NOX(MDNHVWHW\ND ,VODQG]NLHNRPSR]\FMH )UDJPHQWNVLÇľNL'DYLGDGX&KHPLQD SW„=GMÛFLHSURFHVWZRU]HQLD” 0DJD]\Q 122 =ĄRWD3UDJDɜUHODFMD]ZDUV]WDWµZ 'LJLWDO)RWR9LGHRZ3UDG]H 5XEU\NLVWDĄH 127 128 3UHQXPHUDWD .DOHQGDULXPɜMDNLHZ\VWDZ\IRWRJUDʹF]QHZDUWR ]REDF]\ÉZNZLHWQLX" /LVW\ – RGSRZLHG]LQDOLVW\&]\WHOQLNµZFLHNDZHZÇWNL]IRUXP ')9SO =DPLHVLÇFɜ]DSRZLHG]LWHPDWµZ]QDVWÛSQHJRZ\GDQLD ',*,7$/)2729,'(2 ,1'(.6635=Ú78 1LNRQ&RROSL[1LNRQ&RROSL[1LNNRUɜ95,, 1LNNRUɜPP 3HQWD[.,,3DQDVRQLF/XPL[*+ )XMLʹOP;6L)XMLʹOP;1LNRQ&RROSL[3PaQDVRQLFPPI0DFUR0HJD2,62O\PSXVPPI 0DFUR6DPVXQJ*DOD[\&DPHUD(L]R&;(L]R)RULV )644 . :,(&,(ą˧˥˦˨ɧ',*,7$/)2729,'(2 (05/67) Konkurs – wyślij zdjęcie, wygraj ciekawą książkę > 54 0DM˕˓˔˖ ',*,7$/)2729,'(2 Maj 2013 (67) | 15,99 zł (w tym 8% VAT) | Indeks 234710 PL | ISSN 1898-035X www.dfv.pl www. ww w.df w. dfv. df v.pl v. 7(67<L635=Ú71LNRQ'˘˕˓˓ɧ7(0$7180(583U]H]]GMÛFLHGRSRUWIHODɧ:<:,$'6WDQLVĄDZ3XV]F]\ĆVNL Przez zdjęcie do portfela C t f ć Czylili jjakk ffotografować, żeby sprzedać ubranie, butelkę i... SPA Znikające narzędzia Niko D5 Nikon D5200 Czy warto wymienić dwuletniego D5100 na 24 megapiksele? Slow down, slow foto Gdy się spieszymy, mniej widzimy, mniej rozumiemy i gorzej fotografujemy Co zrobić, gdy Photoshop płata nam figle? Laptop dla fotografa? Elegancki, szybki, lekki, z doskonałą matrycą i wielkim dyskiem Tylko u nas! Wirtualna płyta DVD – ponad 3 GB dodatkowych materiałów UWAGA, Z NAMI TANIEJ!! .XSXMÇFWRZ\GDQLH',*,7$/)2729,'(2PRľHV]]DRV]F]ÛG]LÉDľ]ĄQDOLFHQFMLSURJUDPX0DFKLQHU\ 1DWXUDO+'5 Stanisław Puszczyński Od czterdziestu lat poluje na ptaki w dolinie Warty. Żuraw to dla niego pestka... Tomasz Kulas Tradycją targów Film Video Foto w Łodzi są warsztaty fotograficzne, na których pierwsze skrzypce grają systemowe aparaty z wymienną optyką firmy Olympus. Zapraszam do przeczytania relacji z tegorocznej edycji spotkania z PEN-ami. > 1RUEHUW*DMOHZLF] Pisanie artykułów nigdy nie dostarcza takiej przyjemności jak możliwość fotografowania z czytelnikami naszego pisma. Podczas targów w Łodzi okazji nie brakowało. Zapraszam do przeczytania relacji z warsztatów NEX-a oraz Lumix Street Photo. > 114 Ewa Prus Znacie to powiedzenie, że po wielkich porządkach w domu nic znaleźć nie można? A ja zapraszam do porządków w Photoshopie... takich małych, w trakcie których będziemy znajdować różne zaginione rzeczy. A potem ich używać. > 84 3LRWU'ÛEHN Pośpiech jest naszym wrogiem. Łatwo wówczas o błędy techniczne, a trudno o przemyślane kadry, dobre kompozycje i zastanowienie się, co właściwie chcemy wyrazić. Uprawiajmy niespieszną fotografię! -HGQDNPDP\ZLRVQÛ Daję słowo honoru – gdy w zeszłym miesiącu pisałem o nadchodzącej wiośnie, wszystko wskazywało na to, że zaraz wybuchnie feerią zieleni. Synoptycy wieszczyli koniec zimy, a mechanicy namawiali do wymiany opon na letnie. A potem przyszła Wielkanoc, do której bardziej pasowały choinki niż zajączki. W zimowej scenerii odbyły się też wiosenne targi Film Video Foto w Łodzi. Rok temu można było spacerować w krótkich rękawach, teraz na plenerach nie chciało się zdejmować rękawiczek, żeby przestawić funkcje aparatu. Ale same targi można uznać za udane. Dla nas i wielu innych wystawców to unikatowa możliwość spotkania się ze swoimi klientami, w naszym przypadku czytelnikami. Żaden Facebook czy NK nie są w stanie zastąpić kontaktu twarzą w twarz, czego chyba kilka firm nie rozumie, pakując fundusze w „profesjonalne utrzymanie profili”, dające złudne poczucie kontaktu z ludźmi. Jeśli któryś z menedżerów firm fotograficznych w Polsce zastanawia się, na czym polega fenomen unikatowej na światową skalę, wysokiej pozycji Sony w rankingach popularności sprzętu, to radzę obejrzeć stoisko Sony na targach, a potem porównać to ze swoim stoiskiem. A co najważniejsze – zapewne na Facebooka wydajecie więcej, niż kosztuje stoisko na FVF. Nie szkoda kasy? Wszystkim, którzy odwiedzili nasze stoisko, serdecznie dziękuję w imieniu całej redakcji i podpowiadam, że kody promocyjne, które dostaliście na zdjęciach, wciąż działają. A teraz zapraszam do lektury majowego wydania naszego miesięcznika. Jak co miesiąc garść testów, porcja porad, kilka ciekawostek i moc zdjęć, czyli DFV. > 96 0 $-˧˥˦˨ɧ',*,7$/)2729,'(2 1 16 1DMWUXGQLHMV]\ URG]DMUHSRUWDľX ɜ Z\ZLDG]H6WDQLVĄDZHP3XV]F]\ĆVNLP Stanisław Puszczyński, autor niezwykłych kadrów przyrodniczych, opowiada nam o swojej wieloletniej przygodzie z fotografią 1LNRQ' ɜQDVWÛSFD QLHMQDMSRSXODUQLHMRUV]HJRDPDWRUSXVX VNLHJRNRUSXVX 1LNRQD 1RZRĝFL 4 14 15 15 Dwie nowe armatkiɜ&DQRQ(26'L' 7DUJLăµGļ)9) &RZ\SDWU]\OLĝFLHQDWDUJDFK)9)ɜUR]ZLÇ]DQLH NRQNXUVX 5HFHQ]MHNVLÇľHNɤ.RPSR]\FMDEH]WDMHPQLF” „=GMÛFLHSURFHVWZRU]HQLD2SRZLHĝÉRIRWRJUDʹLRG SRP\VĄXGRREUD]Xɣ„)RWRJUDIRZDQLHPRGHOHN7HFKQLNL SR]RZDQLD” 6LJPD]QRZXGDĄDF]DGX 7HOHRELHNW\Z]EDJQHWHP)XMLʹOP; Wywiad 16 Galerie 46 48 54 Temat Numeru 58 1DMWUXGQLHMV]\URG]DMUHSRUWDľXɜZ\ZLDG]H 6WDQLVĄDZHP3XV]F]\ĆVNLP 6SU]ÛWLWHVW\ 34 36 38 %H]U\]\NRZQ\FK]PLDQ 7HVWDPDWRUVNLHMOXVWU]DQNLɜ1LNRQD' :LHGHĆVNLHVSRWNDQLH 3DQDVRQLNL*L*)ɜSLHUZV]HZUDľHQLD 5\ENLF]\DNZDULXP"ɜ WHVWGZµFKZ\]ZDODF]\ UDGLRZ\FKʹUP\+DKQHO Laptop dla fotografaɜVSUDZG]LOLĝP\GZDODSWRS\;127( ɜPRGHOH:(8L3(0 3DSLHU\GRZ\ERUXɜSU]HWHVWRZDOLĝP\V]HĝÉURG]DMµZ SDSLHUXIRWRJUDʹF]QHJRʹUP\7HFFR ',*,7$/)2729,'(2ɧ0 $-˧˥˦˨ )RWRRFHQD :RMFLHFK7NDF]\ĆVNLRFHQLD]GMÛFLDQDGHVĄDQH QDZZZGIYSO 0LURVĄDZ*UREHOVNLɜIRWRJUDIXMHSHM]DľHLDUFKLWHNWXUÛ 5REHUW3UDVROLNɜHNVSHU\PHQWXMHZF\IURZHMFLHPQL 0RQLND.OLFKɜVSHFMDOLVWNDRGDNWµZLSRUWUHWµZ Marek RopellaɜQDMFKÛWQLHMSRGJOÇGDRZDG\ 5R]ZLÇ]DQLHNRQNXUVXɜɤ:ĝUµGGU]HZɣ .RQNXUVIRWRJUDʹF]Q\ɜɤ3ROVNLHODWRɣ 6IRWRJUDIXMľHE\VSU]HGDÉ -DNIRWRJUDIRZDÉľHE\VSU]HGDÉIU\]XUÛELľXWHULÛ OXEF]ÛĝFLVDPRFKRGRZHF]\OLZV]\VWNRR]GMÛFLDFK SURGXNWRZ\FK Programy =GMÛFLDWHVWRZHLʹOP\ɜGRGDWNRZHPDWHULDĄ\QD'9' Warsztat Maszyneria naturalna 0DFKLQHU\1DWXUDO+'5 RUD]0DFKLQHU\(ʸHFWV ZSUDNW\FH 0LQL9HJDVEH]9HJDVD 1DMQRZV]DRGVĄRQDSDNLHWX 6RQ\0RYLH6WXGLR ELEGANCJA PRAKTYCZNA )RWRJUDIRZDQLHSU]HGPLRWµZ WDNľHE\Z\JOÇGDĄ\DWUDNF\MQLH WRFRĝZLÛFHMQLľVWXGLXPPDUWZHM QDWXU\7XWU]HEDVLÛ]DVWDQRZLÉ FRQD]GMÛFLDFKPDE\ÉRGUD]XZLGRF]QHDFRɜQLHU]XFDÉVLÛ ZRF]\:7HPDFLH1XPHUX SRGSRZLDGDP\MDNWR RVLÇJQÇÉ 0$-˧˥˦˨ 96 )RWRJUDIRZDnie w stylu slow ɜ VSLHV] VLÛSRZROLER GREUHNDGU\Z\PDJDMÇF]DVX :\ĝOLM]GMÛFLHQD ZZZGIYSO LZ\JUDMNVLÇľNÛ RWHPDW\FH IRWRJUDʹF]QHM 54 58 84 Temat Numeru ɜ 6IRWRJUDIXM ľHE\VSU]HGDÉ :SRV]XNLZDQLX]DJLQLRQ\FKQDU]ÛG]Lɜ 3KRWRVKRS Bat na szum ɜ SU]HJOÇGRSURJUDPRZDQLDGRXVXZDQLD V]XPµZ Porady 96 )RWRJUDIRZDQLHZVW\OXVORZ 3RĝSLHFKQLHVSU]\MDSRZVWDZDQLXGREU\FKIRWRJUDʹL 3RUDQQDSLHĝĆJRGRZDWUXEDGXUD 6]HSW\SU]\URG\ *G\SRWU]HEDZLDWUX =UµEWRVDPZHQW\ODWRUVWXG\MQ\ &KXGHɤSLÛNQRɣ 6WDQGDUG\ZPRGHOLQJX Magazyn 114 /XPL[6WUHHW)RWRɜUHODFMD]WDUJRZ\FKZDUV]WDWµZ Olympus PEN i OM-DɜNROHMQHZDUV]WDW\SRGF]DVWDUJµZ)9) :DUV]WDW\6RQ\1(;ɜUHODFMD]ZDUV]WDWµZNUHDW\ZQHJR IRWRJUDIRZDQLDDSDUDWDPL]VHULL1(; 5XEU\NLVWDĄH 56 Prenumerata KalendariumɜMDNLHZ\VWDZ\IRWRJUDʹF]QHZDUWR ]REDF]\ÉZPDMX" ListyɜRGSRZLHG]LQDOLVW\&]\WHOQLNµZFLHNDZHZÇWNL]IRUXP ')9SO =DPLHVLÇFɜ]DSRZLHG]LWHPDWµZ]QDVWÛSQHJRZ\GDQLD ',*,7$/)2729,'(2 ,1'(.6635=Ú78 &DQRQ(26'4,&DQRQ(26'4, 6LJPDɜPPI '&+6015, )XMLQRQ;)ɜPP)ɜ5/02,615, 1LNRQ '3DQDVRQLF*)3DQDVRQLF*+DKQHO7Xʸ77/ +DKQHO9LSHU;127(:(8L3(0 0 $-˧˥˦˨ɧ',*,7$/)2729,'(2 (06/68) Konkurs – wyślij zdjęcie, wygraj ciekawą książkę > 68 &]HUZLHF˕˓˔˖ ',*,7$/)2729,'(2 Czerwiec 2013 (68) | 17,99 zł (w tym 8% VAT) | Indeks 234710 PL | ISSN 1898-035X www.dfv.pl 7(67<L635=Ú71LNRQ'˚˔˓˓ɧ7(0$7180(58/LJKWURRP˘ɧ:<:,$'%U\DQ3HWHUVRQ RQ'˚˔˓˓ ɧ 7(0$7180 Lightroom 5 Wypróbuj W ypró ób óbujj z nami nam mi najnowszy j program d do obróbki obró b óbki plików likó RAW Sztuka wyboru Jak ułożyć serię zdjęć, by nie zanudzić widza? Canon EOS 100D Przetestowaliśmy najmniejszą lustrzankę świata. Zobacz, ile jest warta Toskania to raj dla oka Zobacz relację ze wspólnej fotowyprawy z Czytelnikami do przeuroczego zakątka Włoch Nikon D7100 Sprawdziliśmy, jak spisują się 24 megapiksele w profesjonalnej lustrzance Nikona BRYAN PETERSON Znany w naszym kraju auWRUIDQWDVW\F]Q\FKSRGUÛF]QLNµZJRĝFLĄZ3ROVFH7R MHJR]GMÛFLHMHVWQDRNĄDGFHDZĝURGNXZ\GDQLD wywiad! Tylko u nas! Test Fujifilm X20 Wirtualna płyta DVD – ponad 3 GB dodatkowych materiałów Prawdopodobnie najlepszy kompakt, jaki ukazał się w tym roku Koniec Photoshopa CS Adobe zmienia radykalnie sposób podejścia do klienta. Płacimy mniej, ale częściej Tomasz Kulas Samsung NX300 to, wydawałoby się, kolejny z wielu bezlusterkowców tej firmy, następca modeli NX200, a wcześniej NX100. Moim zdaniem historia pokaże jednak, że właśnie na tym modelu dokonał się pewien przełom. To przełomowy aparat! > 44 1RUEHUW*DMOHZLF] Wiosna zaczęła się intensywnie. Już w pierwszych jej dniach miałem przyjemność poprowadzić warsztaty z czytelnikami. Teraz napięcie rośnie: architektura, street i folk photo, portret. Relację z warsztatów w Warszawie prezentujemy na stronie > 12 Ewa Prus Czym się różni miękkie zdjęcie od nieostrego? Nieostrego nie da się utwardzić, ale ostre można zmiękczyć i uzyskać w ten sposób piękny, lekko baśniowy efekt. Dla pewnego typu krajobrazów jakby stworzony. > 88 3LRWU'ÛEHN Dobrą kompozycję pejzażową trzeba sobie wychodzić. Nie da się zastąpić zmiany pozycji przez zmianę ogniskowej, ale też jedna ogniskowa nie wystarczy. Kontrola perspektywy wymaga spacerów i... właściwego dla tej sceny obiektywu. %XMDQLHZREĄRNDFK Szanowni Państwo, zmieniamy zasady sprzedaży pisma. Od dziś możecie kupić wydanie w kiosku, ale jeśli za miesiąc nie kupicie nowego, wyślemy posłańca do waszego domu, który zabierze wam wszystkie dotychczas nabyte egzemplarze pisma. Nie płacicie, nie będziecie mieli też tego, za co już zapłaciliście. Nazwiemy to DFV READERS CLOUD. Fajny pomysł? Z punktu widzenia biznesu wymuszenie wierności (i stałych opłat) ma sens. Obecnie najmniej problemów mają operatorzy takich usług jak prąd, gaz, telefon. Nie ma się co dziwić, że Adobe w obliczu spadających słupków sprzedaży postanowiło przełączyć się na ten model. Nie płacisz – nie masz prądu. Nie płacisz – nie masz Photoshopa. Nie miałbym pretensji do Adobe, gdyby po roku czy dwóch subskrypcji użytkownik nabywał prawo do aplikacji w takim stanie, w jakim ją miał w ostatnim miesiącu płacenia. Ale niestety, tak nie jest. Jest dokładnie jak z gazem, prądem i telefonem. Przestajesz płacić, odcinamy usługę. Kuchenka zostaje, ale jest bezużyteczna. Tyle że gaz, albo prąd jest dostarczany na bieżąco. Gaz trzeba wydobyć, prąd wyprodukować. A co produkuje Adobe? OK, kolejne aktualizacje. I tu jest punkt sporny między użytkownikiem a korporacją. Bo co, jeśli ja nie potrzebuję kolejnych aktualizacji? Photoshop CC w dzisiejszym kształcie mi wystarcza? Nikogo to nie obchodzi. Mam płacić i już. Czyli zdaniem Adobe sam fakt, że istnieją, jest już wystarczającym powodem, żeby im płacić. Kurcze, to przecież za komuny mówiono, że „czy się stoi, czy się leży, pińćset złotych się należy”. Ech, na dobrą sprawę to im zazdroszczę... > 106 & =(5:,(&˧˥˦˨ɧ',*,7$/)2729,'(2 1 16 Rozmowa z Bryanem Petersonem, zdobywcą licznych nagród, w tym prestiżowej New York Art Directors Gold Award 34 Canon EOS 100D – QDMPQLHMV]DDPDWRUVNDOXVWU]DQND]DVNDNXMHIXQNFMRQDOQRĝFLÇ 1RZRĝFL 4 6 8 12 14 Samsung NX2000 3F]\OLF]ZDUW\3(1 *UDQG3UHVV3KRWR /XPL[6WUHHW3KRWRZ:DUV]DZLH 5HFHQ]MHNVLÇľHNɤ)RWRJUDIRZDQLHNRELHW NUHDW\ZQ\FKXMÛÉ”ɤ)RWRJUDIRZDQLHSDQLHQPĄRG\FK NUHDW\ZQ\FKXMÛÉ”, ɤ)RWRJUDIRZDQLHSDUNUHDW\ZQ\FK XMÛÉɣ„2IRWRJUDʹLSRUWUHWRZHM3U]HZRGQLN” :\ZLDG 16 6]NRĄ\WHJRQLHXF]ÇɜZ\ZLDG]%U\DQHP3HWHUVRQHP 6SU]ÛWLWHVW\ 26 28 34 38 44 48 7XU\VWDIRWRJUDIXMÇF\ – WHVWSOHFDND/RZHSUR5RYHU3UR /$: 1LHELHU]HP\MHĆFµZ– WHVWPHJDSLNVHORZHM SURIHVMRQDOQHMOXVWU]DQNL1LNRQ' 0DĄ\QLF]\PEH]OXVWHUNRZLHF 3U]HWHVWRZDOLĝP\DPDWRUVNÇOXVWU]DQNÛ&DQRQ(26' 6RQ\6/7$ 7HVWNROHMQHJRDSDUDWX6RQ\]SµĄSU]HSXV]F]DOQ\POXVWUHP 6NRNGRSU]RGXɜGRQDV]HJRODERUDWRULXPWUDʹĄ nowy EH]OXVWHUNRZLHF6DPVXQJDɜPRGHO1; 6RQ\1(;1 – WHVWQDMWDĆV]HJREH]OXVWHUNRZFD6RQ\ 0DĄ\FZDQLDN])XMLʹOP – WHVWNRPSDNWXZVW\OXUHWURɜ )XMLʹOP; 2 ',*,7$/)2729,'(2ɧ& =(5:,(&˧˥˦˨ Galerie 62 64 66 68 )RWRRFHQD :RMFLHFK7NDF]\ĆVNLRFHQLD]GMÛFLDQDGHVĄDQHQDZZZ GIYSO 7RPDV]3ĄXFLHQQLNɜVSHFMDOLVWDRGXOLF]Q\FKSRUWUHWµZ $GDP6NRWDUF]DNɜIRWRJUDIXMHJĄµZQLHSHM]DľH %RJGDQ*UXG]LHĆɜQRZHPLHMVFDRGNU\ZD]DSDUDWHP ZUÛNX 5R]ZLÇ]DQLHNRQNXUVXɜɤ,G]LHZLRVQDɣ .RQNXUVIRWRJUDʹF]Q\ɜɤ3RUWUHWEOLVNLHMRVRE\ɣ Temat numeru /LJKWURRP]P\ĝOÇRIRWRJUDIDFK 3LÇWDRGVĄRQDMHGQHJR]QDMOHSV]\FKSDNLHWµZGR ]DU]ÇG]DQLD]GMÛFLDPLLZ\ZRĄ\ZDQLDSOLNµZ5$:ɜ$GREH 3KRWRVKRS/LJKWURRP 3URJUDP\ 86 Co na DVD – Hugin 2012 =GMÛFLDWHVWRZHLʹOP\ 'RGDWNRZHPDWHULDĄ\QD'9' :DUV]WDW 88 0DJLDOHWQLHJRNUDjobrazu :DUV]WDW*,03D *'<-('12='-Ú&,(72=$0$ă2 6HULD]GMÛÉWRFRĝZLÛFHMQLľ W\ONRNLONDREUD]NµZQDWHQVDP WHPDW6HULDWRRGUÛEQHVNRĆF]RQH G]LHĄRNWµUHWU]HEDVNRPSRQRZDÉ ɜLQDF]HMQLľVLÛNRPSRQXMHSRMHG\QF]HXMÛFLD1DVWURQLH SRND]XMHP\FR]URELÉľHE\ VHULDE\ĄDXGDQD &=(5:,(&˧˥˦˨ 112 7RVNDQLD– kraLQDĄDJRGQ\FK Z]JµU]LVWU]HOLstych cyprysów WRUDMGODIRWRgrafów 94 %RJDW\ĝZLDW SU]\URG\– sztuka fotograIRZDQLD]ZLHU]ÇW :\ĝOLM]GMÛFLHQD ZZZGIYSO LZ\JUDMNVLÇľNÛ RWHPDW\FH IRWRJUDʹF]QHM 68 3RUDG\ 92 100 102 106 )RWRJUDʹD]ZLHU]ÇW 3RGSRZLDGDP\MDN]ZLÛNV]\ÉVNXWHF]QRĝÉIRWRĄRZµZ &KZLODSU]HGOÇGRZDQLHPQDJQLD]GR 6]HSW\SU]\URG\ 6]WXNDSU]HVWDZLDQLDJµU +LVWRULDMHGQHJR]GMÛFLD 6HULDIRWRJUDʹL (MDNHVWHW\ND 0DJD]\Q 112 120 )RWRZ\SUDZDGR7RVNDQLL 5HODFMD]ZDUV]WDWµZIRWRJUDʹF]Q\FK 2VWDWQL3KRWRVKRS 5HZROXF\MQHUR]ZLÇ]DQLH 5XEU\NLVWDĄH 126 128 Prenumerata Kalendarium -DNLHZ\VWDZ\IRWRJUDʹF]QHZDUWR ]REDF]\ÉZF]HUZFX" /LVW\ OGSRZLHG]LQDOLVW\&]\WHOQLNµZFLHNDZHZÇWNL ]IRUXP')9SO =DPLHVLÇF =DSRZLHG]LWHPDWµZ]QDVWÛSQHJRZ\GDQLD',*,7$/)272 9,'(2 ,1'(.6635=Ú78 6DPVXQJ1;4,2O\PSXV3(1(36, &DQRQ(26' 6RQ\6/7$1LNRQ'6RQ\1(;1Samsung 1;44, )XMLʹOP;52, /RZHSUR5RYHU3UR26 & =(5:,(&˧˥˦˨ɧ',*,7$/)2729,'(2 (7-8/69) Konkurs – wyślij zdjęcie, wygraj dysk sieciowy Seagate > 74 /LSLHFVLHUSLHĆ˕˓˔˖ ',*,7$/)2729,'(2 Lipiec/sierpień 2013 (69) | 19 zł (w tym 8% VAT) | Indeks 234710 PL | ISSN 1898-035X www.dfv.pl TESTY i SPRZĘT: Canon 700D, Sigma 18–35 mm f/1,8 ɧ7(0$7180(58'ĄXJDHNVSR]\FMDɧ:<:,$'7RPDV]7RPDV]HZVNL-DFHN%RQHFNL Długa ekspozycja Czyli dobre sposoby na tworzenie nieziemskich krajobrazów Zawód fotograf Wywiady z Tomaszem Tomaszewskim i Jackiem Boneckim Brian Peterson dla DFV Naucz się czytać drobny druczek Canon 70D i 700D Pierwsze wrażenia z używania EOSa 70D, test EOSa 700D Skalne labirynty Relacja z warsztatów fotograficznych w niezwykłym zakątku Polski Sigma 18–35 mm f/1,8 Niespotykana w zoomach jasność, przyzwoita cena. A co z jakością? Przeczytaj test... Tylko u nas! Wirtualna płyta DVD – ponad 3 GB dodatków 144 STRONY! Reportaż uliczny Bądź jak Cartier-Bresson i spróbuj swoich sił w klasycznym stylu fotograficznym 1RUEHUW*DMOHZLF] Tak intensywnie jak tej wiosny jeszcze nie było. Wraz z Olympusem zorganizowaliśmy pięć warsztatów w czterech miastach Polski. Miałem też przyjemność prowadzić zajęcia na Śląsku dla użytkowników Lumiksów. Efekty prezentujemy w tym numerze. > 108 (ZD3UXV Chętnie pokażesz swoje zdjęcia w Internecie, ale chcesz, żeby przynajmniej było wiadomo, że są Twoje? Lepiej podpisz się na nich sam, bo nikt tego za Ciebie nie zrobi. A internetowe mechanizmy mogą wysłać zdjęcia hen, daleko od autora... > 102 3LRWU'ÛEHN Czasem po prostu trzeba długo naświetlać, żeby zdjęcie było wystarczająco jasne. A czasem nie trzeba, ale warto. Dzięki długim, naprawdę długim czasom ekspozycji nawet proste sceny mogą nabrać niesamowitej aury, której bez aparatu nie mamy szans dostrzec. 6ĄRĆFHĝZLHFLF]DVQD ]DEDZÛ Słońce świeci jak wściekłe, wszyscy myślami jesteśmy gdzieś daleko na urlopach, a tu nagle ni stąd, ni zowąd Canon wyskakuje z nową lustrzanką, a co ważniejsze – z nową matrycą. I wreszcie pokazuje pazury, bo od kilku aparatów wydawało mi się, że ten tygrys wpadł w letarg. Niestety, czy pazury są ostre, przekonamy się po wakacjach. Tymczasem oddajemy w Wasze ręce kolejne w tym roku wydanie łączone, tym razem wakacyjne, idąc za przykładem wielu firm, które na czas wakacji w zasadzie wstrzymują funkcjonowanie. Dużym problemem naszej gospodarki są długie weekendy, a lipiec i sierpień należą do najdłuższych weekendów w roku. Mam nadzieję, że grubsze wydanie będzie dodatkową osłodą wakacyjnego wypoczynku. W wakacje każdy ma więcej czasu na hobby, dlatego nie bez powodu wybraliśmy temat o dłuuugiej ekspozycji. W ten sposób zachęcamy do eksperymentowania z fotografią i zapuszczania się w rzadko odwiedzane rejony techniki robienia zdjęć. Nie chcemy spoczywać na laurach – w sierpniu zapraszamy na spotkania plenerowe, gdzie w miłym gronie i wakacyjnej atmosferze można będzie porobić zdjęcia i porozmawiać o fotografii. W czerwcu udało nam się spotkać w Warszawie, już teraz zapraszamy do Wrocławia i Poznania. Więcej szczegółów można znaleźć na stronie 96. A jeśli jeszcze nie zaplanowaliście wakacji albo planujecie urlop we wrześniu, to może warto rozważyć wyjazd na naszą fotowyprawę, o której można przeczytać na stronie 141. > 76 /,3,(&̡6,(53,(ą˧˥˦˨ɧ',*,7$/)2729,'(2 1 12 Rozmawiamy z Tomaszem Tomaszewskim – o magicznej różdżce i uprzywilejowanym momencie 30 &DQRQ(26'–PLHOLĝP\ZUÛNDFK QDMQRZV]ÇOXVWU]DQNÛ&DQRQD]QRZ\PVHQVRUHPPHJDSLNVHOL 1RZRĝFL $QGURLGSRUD]GUXJLɜ6DPVXQJ*DOD[\1; :LÛNV]DURG]LQDLNVµZ)XMLʹOP 'ZLHOXVWU]DQNL3HQWDNVD6WXG\MQDODPSDQDEDWHULH $SDUDWGODGľHQWHOPHQD1RZHEH]OXVWHUNRZFH3HQWDNVD /XPL[ZH:URFĄDZLXLQDXOLFDFK.DWRZLF 5HFHQ]MHNVLÇľHNɤ7UDFLQJWKH(SLF9R\DJHVRI&KLQD V *UHDWHVW([SORUHU”ɤĜZLDWĄDXMÛFLHUHWXV]” :\ZLDG 1LHFKFÛE\ÉRV]XNLZDQ\ɜZ\ZLDG]7RPDV]HP 7RPDV]HZVNLP 1DMZDľQLHMV]\MHVWIRWRJUDIɜZ\ZLDG]-DFNLHP %RQHFNLP *DOHULH 7HPDWQXPHUX 6SU]ÛWLWHVW\ :UHV]FLHQRZ\VHQVRUɜG]LHOLP\VLÛSLHUZV]\PL ZUDľHQLDPL]Xľ\WNRZDQLD&DQRQD(26' 3RU]ÇGNLZQXPHUDFML–WHVWOXVWU]DQNL&DQRQ(26' 0DU]HQLHPDGHLQ-DSDQ 3U]HWHVWRZDOLĝP\SURIHVMRQDOQ\NRPSDNW)XMLʹOP;V 3DQDVRQLF/XPL[* 7HVWNROHMQHJREH]OXVWHUNRZFD0LNUR /HSV]\QLľQDMOHSV]\NRPSDNWĝZLDWD 6RQ\5;,,ɜSLHUZV]HZUDľHQLD -HMMDVQRĝÉ6LJPD 7HVWRELHNW\ZX6LJPDɜI'&+60$ 3ĄDVNLVWDW\ZɜWHVWVWDW\ZµZ%HQUR]VHULL7UDYHOHU)ODW 2 ',*,7$/)2729,'(2ɧ/,3,(&̡6,(53,(ą˧˥˦˨ )RWRRFHQD :RMFLHFK7NDF]\ĆVNLRFHQLD]GMÛFLDQDGHVĄDQHQDZZZGIYSO -RDQQD*µUQLFNDɜVSHFMDOLVWNDRGIRWRJUDIRZDQLD RZVFKRG]LHVĄRĆFD -RODQWD%RUNɜIRWRJUDIXMHJĄµZQLHOXG]L %RJXVĄDZ1RZDNɜRGNU\ZDSLÛNQRNRORUµZ 5R]ZLÇ]DQLHNRQNXUVXɜɤ3ROVNLHODWRɣ .RQNXUVIRWRJUDʹF]Q\ɜɤ:VSRPQLHQLHODWDɣ 'ĄXJDHNVSR]\FMD 3RND]XMHP\MDNZ\NRQDÉIRWRJUDʹHREUD]µZMDNLFKJRĄ\P RNLHPQLH]REDF]\P\ 3Ą\WD =GMÛFLDWHVWRZH 'RGDWNRZHPDWHULDĄ\QD'9' :DUV]WDW :DNDFMH]GXFKDPL :DUV]WDW3KRWRVKRSD 3RGSLVXMP\VLÛ :DUV]WDW3KRWRVKRSD ='-Ú&,$352672 =$3$5$78 2F]\ZLĝFLHQDFLĝQLÛFLHVSXVWXPLJDZNLQLHNRĆF]\SUDF\QDG ]GMÛFLHP:LDGRPRľHWU]HEDMH MHV]F]HGRNRĆF]\ÉQDNRPSXWHU]H $OHF]\PRľQDFRĝ]URELÉľHE\REUD]NLSURVWR]DSDUDWXQDGDZDĄ\ VLÛSU]\QDMPQLHMGRZ\VĄDQLD ]QDMRP\P"0RľQD V /,3,(&̡6,(53,(ą˧˥˦˨ 76 ăDJRGQ\ĝZLDW –GĄXJLHHNVSR]\FMHGDMÇRU\JLQDOQH]GMÛFLD DOHMDNVLÛ]DQLH ]DEUDÉ" :\ĝOLM]GMÛFLHQD ZZZGIYSO LZ\JUDMG\VNVLHFLRZ\ 6HDJDWH 74 %ÇGļMDN&DUWLHU%UHVVRQ– ZUDFDP\GRNRU]HQLIRWRJUDʹL UHSRUWHUVNLHM 3RUDG\ -HVWHPLQQ\QLľZV]\VWNLHɜSRP\VĄQDIDMQH]GMÛFLH ]Z\NRU]\VWDQLHP1LNRQDDNZDULXPLPDOLQ 8OLFDZRELHNW\ZLH 6WUHHW3KRWRɜSDUÛVĄµZRW\PSRSXODUQ\PJDWXQNXIRWRJUDʹL &]HUQLFD]F]HUQLF]NDPLSURVWR]ɨPRVWX 6]HSW\SU]\URG\ 6XSHU]GMÛFLDSURVWR]DSDUDWX =LHORQHVWURQ\ &]\WDMGUREQ\GUXN %U\DQ3HWHUVRQVSHFMDOQLHGOD')9 2ND]MHGRSU]HJOÇGX 3U]HJOÇGU\QNXVWDUV]\FKDSDUDWµZF\IURZ\FK 2G]LDQLZVSU]ÛW =UµEWRVDPXSU]ÇľGODIRWRJUDID 0DJD]\Q 6NDOQHODELU\QW\ 5HODFMD]ZDUV]WDWµZ 5XEU\NLVWDĄH 3UHQXPHUDWD .DOHQGDULXP-DNLHZ\VWDZ\IRWRJUDʹF]QHZDUWR ]REDF]\ÉZOLSFXLVLHUSQLX" /LVW\2GSRZLHG]LQDOLVW\&]\WHOQLNµZFLHNDZHZÇWNL ]IRUXP')9SO :NUµWFHɜ]DSRZLHG]LNROHMQ\FKWHPDWµZ ,1'(.6635=Ú78 6DPVXQJ*DOD[\1;4,)XMLʹOP;0ɜPPIɜPP I3HQWD[..)RPHL'LJLWDOLV3526'&6RQ\ &\EHUVKRW5;53HQWD[4&DQRQ(26'&DQRQ(26 ')XMLʹOP;V3DQDVRQLF/XPL[*6RQ\5; ,,6LJPDɜI'&+60$%HQUR7UDYHOHU)ODW&7 &7&7 /,3,(&̡6,(53,(ą˧˥˦˨ɧ',*,7$/)2729,'(2 3 (9/70) Konkurs – wyślij zdjęcie, wygraj ciekawe książki > 62 Wrzesień 2013 DIGITAL FOTO VIDEO Wrzesień 2013 (70) | 17,99 zł (w tym 8% VAT) | Indeks 234710 PL | ISSN 1898-035X www.dfv.pl TESTY i SPRZĘT: Canon EOS 70D, Fujifilm X-M1, Olympus PEN E-P5ɧ TEMAT NUMERU: Tuzin pomysłów na błysk Tuzin pomysłów na błysk Test Canona 70D Po raz pierwszy od wielu lat Canon pokazał nową matrycę APS-C. Zobacz, jak działa Potrenuj z nami wykorzystanie flesza. W domu i w plenerze Kopalnia tematów Od szczytów kaukaskich pięściotysięczników po Morze Czerwone, czyli Gruzja Dynamiczny montaż Jak montować filmy, żeby było ciekawie BRYAN PETERSON Po raz kolejny na naszych ĄDPDFKJRĝFL]QDQ\IRWRJUDI DXWRUZLHOXNVLÇľHNLZVSDQLDĄ\QDXF]\FLHO:W\PZ\GDQLXNROHMQDSLJXĄND ZLHG]\ Najtańszy X Testujemy najtańszego i jednocześnie najnowszego bezlusterkowca firmy Fujifilm Autofokus – jak ustawić ostrość Czyli kolejny odcinek „Zielonych stron” Człowiek pośród biur Jak wykorzystać architekturę do stworzenia niebanalnego tła do portretu? 1RUEHUW*DMOHZLF] Pod koniec czerwca miałem przyjemność poprowadzić pierwsze zajęcia z nowego cyklu, który nazwałem „Folk Photo”. Warsztaty odbywały się w małej wiosce Topilec. Jakby ktoś nie wiedział, gdzie to jest, podpowiem: w gminie Turośń Kościelna. > 114 Ewa Prus Raz, dwa, trzy... I raz, dwa, trzy... Rytm przydaje się nie tylko w walczyku. Rytmicznie skomponowane zdjęcie będzie wciągać, porywać ze sobą i pokieruje widza tam, gdzie podąża autor. Warto spróbować kompozycji opartej na rytmie. > 88 3LRWU'ÛEHN Autofokus – wynalazek sprzed 30 lat, który nadal powoduje wiele problemów i nieporozumień. Poznanie kilku zasad pozwoli go opanować i ustawiać ostrość w punkt. Nie tylko dla zielonych! Nieoczekiwana zmiana miejsc Kiedy w połowie lipca oglądałem na zamkniętym pokazie Lumiksa GX7, zachodziłem w głowę, co się stało, że Panasonic postanowił wejść w buty Sony i wyprodukował bezlusterkowca do złudzenia wręcz przypominającego NEX-a 7. Miesiąc później okazało się, że korporacje pozamieniały się butami, bo Sony pokazało bezlusterkowca do złudzenia przypominającego koncept Panasonica G, to znaczy aparatu do złudzenia przypominającego kształtem lustrzankę, ale lustra pozbawionego. Ciekawe, co będzie dalej? Skoro Canon wypuścił model 70D z układem guzików dokładnie takim samym jak w 60D, to teraz Nikon powinien dostać syndromu niespokojnego interfejsu i poprzestawiać coś w lustrzance D400 (czy jakkolwiek inaczej będzie się nazywał następca D300s). To, co się dzieje w tej chwili na rynku, jest niewątpliwie efektem poszukiwania nowych sposobów na dotarcie do klienta. Produkcja aparatów cyfrowych spadła w Japonii o 30 procent, a to znaczy, że w korporacjach robi się nerwowo. To dobrze! Może korporacje zaczną wsłuchiwać się mocniej w potrzeby użytkowników i zaczną nas zasypywać prawdziwie przydatnymi funkcjami w aparatach. Ja poproszę światłomierz, w którym można ustawić określony procent przepalonych pikseli, szesnastobitowe przetwarzanie danych RAW i jakiś patent na gubiące się dekielki od obiektywów. A tymczasem zapraszam do lektury kolejnego wydania. Mam nadzieję, że tuzin pomysłów na zdjęcia z fleszem zaowocuje wieloma tuzinami fajnych fotografii. > 100 :5 =( 6,(ą˧˥˦˨ɧ',*,7$/)2729,'(2 1 18 12 &DQRQ(26'– SU]HWHVWRZDOLĝP\ QDMQRZV]ÇOXVWU]DQNÛ&DQRQD]QRZ\PVHQVRUHPPHJDSLNVHOL Jest na każdej ważniejszej imprezie sportowej na świecie, codziennie miliony ludzi oglądają zrobione przez niego zdjęcia © Eddie ddie Keogh/Canon Europe 1RZRĝFL 6 6 7 8 10 Nowe kompakty Canona -HJR-DVQRĝÉNVLÇľÛ9RLJWODQGHU1RNWRQPPI 1RZ\EH]OXVWHUNRZLHF6RQ\ɜSRGREQ\GROXVWU]DQNL (NRQRPLF]Q\EĄ\VNRG1LVVLQD-HĝOLOXELV]PLHÉFDĄ\ VSU]ÛWSU]\VRELH 6SRWNDQLD]:DPL 5HFHQ]MHNVLÇľHN „3KRWRVKRS3LNDQWQHHIHNW\ VSHFMDOQH”ɤ)RWRJUDIRZDQLHG]LHFLĆVWZD” *DOHULH 60 62 :\ZLDG 12 =DZRGRZLHFɜ&DQRQ(26'; 6SU]ÛWLWHVW\ 18 22 26 28 &RNU\MH&DQRQ'"– WHVWSU]HGSURGXNF\MQHJR HJ]HPSODU]DQDMQRZV]HMOXVWU]DQNL&DQRQD .ROHMQDNRPELQDFMD– WHVWEH]OXVWHUNRZFD)XMLʹOP;0 1DPRJĄÛ6RQ\ ɜ3DQDVRQLF/XPL[*;SLHUZV]HZUDľHQLD 6]\ENRĝÉLSHUIHNFMDɜWHVWNROHMQHJREH]OXVWHUNRZFD 0LNURɜ2O\PSXVD3(1(3 =ʹOWUHPF]\EH]"ɜ6RQ\5;5ZQDV]\PODERUDWRULXP .RPSDNWURG]LQQ\"ɜ6RQ\&\EHU6KRW5;0DUN,, 'RWU]HFKUD]\V]WXND– WHVWRELHNW\ZXGRDSDUDWµZ 0LNURɜ6LJP\PPI'1 3RUWUHWZ'L' =EDGDOLĝP\PRľOLZRĝFL 6DPVXQJDPPI'' 3U]HQRĝQHVWXGLRɜWHVWODPS\)RPHL3UR6'& 'ODZÛGURZFDLGDP\ɜVSUDZG]DP\Z\WU]\PDĄRĝÉ ZWHUHQLHGZµFKSOHFDNµZ&OLN(OLWH ',*,7$/)2729,'(2ɧ:5 =( 6,(ą˧˥˦˨ )RWRRFHQD :RMFLHFK7NDF]\ĆVNLRFHQLD]GMÛFLDQDGHVĄDQHQDZZZGIYSO -DURVĄDZ3DZODNɜVSHFMDOLVWDRGWRVNDĆVNLFKNUDMREUD]µZ 5DGRVĄDZ7URFKLPLDNɜSDVMRQDWIRWRJUDʹLXOLF]QHM 'DULXV]0XUDĆVNLɜRGNU\ZDOXG]NLHSLÛNQR 5R]ZLÇ]DQLHNRQNXUVXɜɤ3RUWUHWEOLVNLHMRVRE\ɣ .RQNXUVIRWRJUDʹF]Q\ɜɤ=GMÛFLHQDEĄ\VNɣ 7HPDWQXPHUX 7X]LQSRP\VĄµZQDEĄ\VN 3RGVXZDP\SRP\VĄµZQDNUHDW\ZQHZ\NRU]\VWDQLH ODPSEĄ\VNRZ\FK 3Ą\WD 79 =GMÛFLDWHVWRZH 'RGDWNRZHPDWHULDĄ\QD'9' :DUV]WDW 80 :U]RVGREU]H]DPDskowany :DUV]WDW3KRWRVKRSD '\QDPLF]Q\PRQWDľ (VWHW\NDʹOPX KOMPOZYCJA FILMOWA .RPSR]\FMDʹOPXPDZLHOH ZVSµOQHJR]NRPSR]\FMÇIRWRJUDʹLDNRQNUHWQLHWRľHSRGVWDZRZÇF]\QQRĝFLÇSU]\NRPSRQRZDQLX F]\OLĄÇF]HQLXVFHQMHVWZ\U]XFDQLH ]EÛGQ\FKHOHPHQWµZ-DNFLÇÉ ľHE\WRFR]RVWDQLHZ\JOÇGDĄRGREU]HRW\PQD V :5=(6,(ą˧˥˦˨ 7X]LQSRP\VĄµZQDEĄ\VN– SRND]XMHP\MDN NUHDW\ZQLHXľ\ZDÉODPSEĄ\VNRZ\FK 88 :\ĝOLM]GMÛFLHQD ZZZGIYSO LZ\JUDMNVLÇNL RWHPDW\FH IRWRJUDʹF]QHM 62 3RZWµU]RQH EDUG]LHM]DSDGDZSDPLÛÉ– QDXF]VLÛVWRVRZDÉU\WP ZIRWRJUDʹL 3RUDG\ 88 96 98 100 108 110 5\WP\LSRZWµU]HQLDɜ(MDNHVWHW\ND %LHOLNSU]\ZRGRSRMXQDSRľHJQDQLHODWD 6]HSW\SU]\URG\ 3DPLÛWDMRSU]\VĄRQLH %U\DQ3HWHUVRQVSHFMDOQLHGOD')9 $XWRIRNXVɜMDNXVWDZLDÉRVWURĝÉ =LHORQHVWURQ\ Jestem zawsze gotowy )RWRJUDIRZDQLH1LNRQHP- &]ĄRZLHNSRĝUµGELXU :DUV]WDW\IRWRJUDʹF]QH]2O\PSXVHP 2O\PSXV)RON3KRWR :DUV]WDW\IRWRJUDʹF]QHQD3RGODVLX Magazyn 118 :JµUDFK*UX]ML 5HODFMD]ZDUV]WDWµZ 5XEU\NLVWDĄH 126 127 128 3UHQXPHUDWD .DOHQGDULXPɜMDNLHZ\VWDZ\IRWRJUDʹF]QHZDUWR ]REDF]\ÉZHZU]HĝQLX" /LVW\ – oGSRZLHG]LQDOLVW\&]\WHOQLNµZFLHNDZHZÇWNL ]IRUXP')9SO :NUµWFHɜ]DSRZLHG]LNROHMQ\FKWHPDWµZ ,1'(.6635=Ú78 &DQRQ3RZHU6KRW*&DQRQ3RZHU6KRW6&DQRQ3RZHU6KRW 6;+6&DQRQ3RZHU6KRW6;,6&DQRQ3,;0$0* 0*0*0*0*0*9RLJWODQGHU 1RNWRQPPI6RQ\$OID6RQ\1H[7=HLVVɜ PPI=HLVVɜPPI=HLVVPPI1LVVLQ'L &DQRQ(26';&DQRQ(26')XML)LOP;03DQDVRQLF/XPL[*;2O\PSXV3(1(36RQ\&\EHU6KRW5;5 6RQ\&\EHU6KRW5;0DUN,,6LJPDPPI'1 6DPVXQJPPI'')RPHL3UR6'&&OLN(OLWH 3URERG\6SRUW&OLN(OLWH3UR([SUHVV :5 =( 6,(ą˧˥˦˨ɧ',*,7$/)2729,'(2 (9/71) Konkurs – wyślij zdjęcie, wygraj ciekawe książki > 62 3DļG]LHUQLNɜ/LVWRSDG˕˓˔˖ ',*,7$/)2729,'(2 www.dfv.pl Październik–Listopad 2013 (71) | 17,99 zł (w tym 8% VAT) Indeks 234710 PL | ISSN 1898-035X ,, 7(67<L635=Ú7&DQRQ(26˚˓'2O\PSXV20'0˔ɧ7(0$7180(58:DUWRĝÉSRVWÛSXɧ=,(/21(67521<.RORULNRQWUDVW Wartość postępu Ile zyskamy na jakości obrazu, kupując nowy aparat? Test Lumiksa GX7 Poprzednikiem tego aparatu był Lumix GX1. Czy skok numeracji jest uzasadniony? Niewidzialność Kilka praktycznych rad przydatnych przy filmowaniu Prosta kompozycja Czyli o tym, jak wyrzucanie nadmiaru elementów wychodzi zdjęciom na dobre ColorMunki Smile Najtańszy sposób na dobrą kalibrację monitora Podwodniak bez lustra Testujemy pierwszą na świecie podwodną cyfrówkę z wymienną optyką KONTRAST, KOLOR I RESZTA 3U]HF]\WDMDUW\NXĄQD =LHORQ\FK6WURQDFK DGRZLHV]VLÛFR]URELÉE\ 7ZRMH]GMÛFLDQDEUDĄ\ prawdziwego EODVNX Bałkany z Olympusem Z cyklu „Fotograf na urlopie”: jak zrobić zdjęcia pamiątkowe i się nie zmęczyć noszeniem? 1RUEHUW*DMOHZLF] W Kraju Kwitnącej Wiśni unika się pechowych czwórek, a i na wszelki wypadek trzynastek. Nie wiedzieć czemu, bezpośrednim następcą Lumiksa GX1 został GX7. Może dlatego, że jest odeń daleko doskonalszy? > 26 (ZD3UXV Po pierwsze: nie przesadzaj z efektami. Po drugie: uważaj, żeby własna kamera nie weszła Ci w kadr. Brzmi dziwnie? No dobrze, w kadr może i nie wejdzie, ale jeśli nie będziemy uważać, kamera będzie widoczna na filmie. A to niedobrze. > 98 3LRWU'ÛEHN Jak się nauczyć komponować kadry? Najprościej będzie zacząć od starannego umieszczenia na zdjęciu jednej rzeczy. Wbrew pozorom taka prosta, jednoelementowa kompozycja daje całkiem spore możliwości kombinowania i... przekazywania swoich przemyśleń. 3DļG]LHUQLNSµĄQDSµĄ ]OLVWRSDGHP Od razu chciałbym powiedzieć, że napis na okładce październik–listopad nie oznacza kolejnego wydania łączonego. To po prostu przyznanie się z naszej strony, że po raz kolejny przegraliśmy z kalendarzem. W tym roku planujemy jeszcze dwa wydania: listopad–grudzień i grudzień–styczeń. Wiem, że obiecywałem w styczniu inny harmonogram wydawniczy, niestety rzeczywistość trudnego rynku prasy i reklamy w naszym kraju zmusiła nas w sumie do połączenia dwóch wydań w tym roku i dodatkowych przesunięć harmonogramu. Przepraszam, że tak wyszło. Ponieważ zbliża się listopad, chciałem też skorzystać z okazji i wspomnieć Bartka Kaczmarka, znanego społeczności skupionej wokół forum na naszym portalu www.dfv. pl/forum jako JorddeKroy. Bartek założył konto na portalu cztery lata temu. Przez ten czas regularnie kupował nasz miesięcznik (ostatnio nawet prenumerował). Napisał 3350 postów na forum. Nieraz w korespondencji prywatnej podrzucał nam ciekawe pomysły, mieliśmy okazję spotkać się na warsztatach prowadzonych przez redakcję. Jest autorem bloga www.apps-preview.pl. 8 października McKielich napisał na forum: Jako członek naszej małej forumowej społeczności czuję się w obowiązku poinformować Was wszystkich o smutnej nowinie. Opuścił nas aktywny i wielu dobrze znany forumowicz – Bartek Kaczmarek, ukrywający się pod nickiem JorddeKroy. Odszedł nagle. Skończył 27 lat. Żegnaj. W imieniu całej Redakcji oraz uczestników forum składam najszczersze wyrazy współczucia rodzinie i bliskim Bartka. Będzie nam go brakowało... > 88 3$ Ļ'=,(51,.̡/,6723$'˧˥˦˨ɧ',*,7$/)2729,'(2 1 106 Sprawdziliśmy, czy można przywieźć z wakacji udane zdjęcia, nie zabierając ze sobą ani lustrzanki, ani bezlusterkowca 1LNRQ$:– pierwszy SRGZRGQ\DSDUDWF\IURZ\ ]Z\PLHQQÇRSW\NÇ 1RZRĝFL 4 6 8 9 9 9 10 12 :VWU]ÇĝQLÛW\F]\OLUR]P\W\ɜ3HQWD[. 1LNRQ'ɜQDVWÛSFD„6]HĝÉVHWNL” 3LHUZV]\,NVEH];7UDQVD 1RZDNDWHJRULDDSDUDWµZɜEH]NRUSXVRZFH 3U]HQRĝQHVĄRĆFHʹUP\*HQHVLV 5LFRKSRND]XMHʺHV]HGR3HQWDNVD /RWQLVNR],NVDPLɜUHODFMD]SOHQHUX QDSR]QDĆVNLHMăDZLF\ 5HFHQ]MHNVLÇľHN „.UDMREUD]\-DNIRWRJUDIRZDÉ"” ɤ3KRWRJUDSKV1RW7DNHQ” 6SU]ÛWLWHVW\ 14 20 26 32 36 38 44 48 ĜZLDWEH]OXVWHU"– SLHUZV]HZUDľHQLD]Xľ\WNRZDQLD Olympusa OM-D E-M1 7ZDUG]LHOEH]OXVWUD– WHVWZRGRRGSRUQHJR EH]OXVWHUNRZFDɜ1LNRQD$: &RFLSU]\SRPLQD ɜWHVW3DQDVRQLFD/XPL['0&*; :LHONLGXFKZPDĄ\PFLHOHɜWHVW3HQWDNVD4 -DNSU]HZLG]LHOLĝP\ɜWHVW&DQRQD(26' 7DQLDDOWHUQDW\ZDɜWHVWWU]HFKODPSEĄ\VNRZ\FKʹUP\ 9RHORRQGR&DQRQD(26 =HVĄRĆFHPQDNRS\– WHVWODPS\3RZHUOX[9LVLFR %Ą\VNLHPSRUDGLXɜZERMRZ\FKZDUXQNDFK SU]HWHVWRZDOLĝP\Z\]ZDODF]HEĄ\VNX<RQJQXR<1& 2 ',*,7$/)2729,'(2ɧ3$ Ļ'=,(51,.̡/,6723$'˧˥˦˨ 20 *DOHULH 52 54 58 60 64 66 )RWRRFHQD :RMFLHFK7NDF]\ĆVNLRFHQLD]GMÛFLDQDGHVĄDQHQDZZZGIYSO $GDP0XODUF]\NɜIRWRJUDIXMHRGOHJĄH]DNÇWNL$]ML 3DZHĄ3LHWUDVLXNɜVSHFMDOLVWDRGSHM]DľX $QGU]HM*ÇVLRURZVNLɜXZLHF]QLDRWDF]DMÇF\QDVĝZLDW 5R]ZLÇ]DQLHNRQNXUVXɜɤ:VSRPQLHQLHODWDɣ .RQNXUVIRWRJUDʹF]Q\ɜɤ0RMHPDJLF]QHPLHMVFHɣ 7HPDWQXPHUX 68 :DUWRĝÉSRVWÛSX 1LH]DZV]HMDNRĝÉREUD]XZ\PDJDNXSRZDQLDQRZHJR aparatu 3Ą\WD 81 =GMÛFLDWHVWRZH 'RGDWNRZHPDWHULDĄ\QD'9' :DUV]WDW 82 86 5\QHF]HNMDNXEUDFL*ULPP :DUV]WDW3KRWRVKRSDL616+'5 7DQRLGREU]HF]\OLNDOLEUDFMD]&RORU0XQNL6PLOH 68 :DUWRĝÉSRVWÛSX– VSUDZG]LOLĝP\ FR]\VNXMHP\G]LÛNLQRZ\PWHFKQRORJLRPZIRWRJUDʹL 3$Ļ'=,(51,.̡/,6723$'˧˥˦˨ :\ĝOLM]GMÛFLHQD : \ĝ Z ZZ ZZZGIYSO LZ\JUDMNVLÇľNL o tematyce IRWRJUDʹF]QHM 88 66 3RSURVWX– QLHFKQDGPLDU QLHSVXMHNDGUX 3RUDG\ 88 96 98 102 106 114 120 3URVWDNRPSR]\FMD– E jak estetyka -DNEĄRWQLDNSRSÛG]LĄNRWDNUXNRZL 6]HSW\SU]\URG\ 1LHZLG]LDOQRĝÉ (VWHW\NDʹOPX 3XGHĄNRGODIRWRJUDID =GMÛFLDZ]DVLÛJXUÛNLG]LÛNLVHUZLVRZL'URSER[ %DĄNDQ\ZPDĄ\PRELHNW\ZLH :DNDF\MQHIRWRJUDIRZDQLH2O\PSXVHP;= .RQWUDVWNRORULFDĄDUHV]WD =LHORQHVWURQ\ 3RUWUHWPLDVWDLSRUWUHW .2/25'/$ ZPLHĝFLH 32&=Æ7.8-Æ&<&+ 5HODFMD]SLHUZV]HJR =DVWDQDZLDV]VLÛGODF]HJR IRWRVSDFHUXSR:DUV]DZLH 7ZRMH]GMÛFLDQLHVÇWDNNRORURZHMDNWRFRPRľQDSRG]LZLDÉQD SLHUZV]\FKVWURQDFKLQWHUQHWRZ\FK :U]RV\LURVLF]NL VHUZLVµZIRWRJUDʹF]Q\FK"=HUNQLM 5HODFMD]ZDUV]WDWµZ QDVD]REDF]\V]MDNĄDWZR PRľQDWR]PLHQLÉ 0DJD]\Q 122 5XEU\NLVWDĄH 126 128 3UHQXPHUDWD .DOHQGDULXP – jakie wystawy IRWRJUDʹF]QHZDUWR ]REDF]\ÉZHSDļG]LHUQLNXLOLVWRSDG]LH" /LVW\ – oGSRZLHG]LQDOLVW\&]\WHOQLNµZFLHNDZHZÇWNL ]IRUXP')9SO :NUµWFHɜ]DSRZLHG]LNROHMQ\FKWHPDWµZ ,1'(.6635=Ú78 &DQRQ(26'&RORU0XQNL6PLOH)XMLʹOP;$81LNRQ $:1LNRQ'2O\PSXV20'(0143DQDVRQLF/XPL[ *;3HQWD[$))*=,,L$))*=,,93HQWD[.4 3HQWD[43RZHUOX[9LVLFR449RHORRQ(;99 <RQJQXR<1&48 3$ Ļ'=,(51,.̡/,6723$'˧˥˦˨ɧ',*,7$/)2729,'(2 (12/72) Konkurs – wyślij zdjęcie, wygraj ciekawe książki > 62 *UXG]LHĆ˕˓˔˖ ',*,7$/)2729,'(2 www.dfv.pl Grudzień 2013 (72) | 17,99 zł (w tym 8% VAT) Indeks 234710 PL | ISSN 1898-035X ,, 7(67<L635=Ú76RQ\$˚51LNRQ'˙˔˓)XMLILOP;$˔ɧ7(0$7180(58$QGURLGGODIRWRJUDIDɧ=,(/21(67521<.RORULNRQWUDVW Android dla fotografa Najlepsze aplikacje na iOS, Andoida i Windows Phone, pomagające w codziennym robieniu zdjęć Sony A7R w laboratorium Zobacz, jakie możliwości oferuje pierwszy na świecie bezlusterkowiec z pełnoklatkową matrycą Czerń i biel Kiedy usunięcie barw jest środkiem zwiększającym wyraz kadru... Toskania jesienią Fotorelacja z fotowyprawy, czyli jesienne warsztaty we Włoszech Domieszka flesza Lampa błyskowa w rękach Briana Petersona FOTOGRAF =2.ă$'., Premiera błyskawiczna Przetestowaliśmy Nikona D610, który w trybie pilnym zastąpił w sklepach D600 :W\PPLHVLÇFXDXWRUHP ]GMÛFLDMHVW.DWDU]\QD*ULW]PDQQ:G]LDOH:DUV]WDW PRľQDSRF]\WDÉRNXOLVDFK SRZVWDQLDWHJR]GMÛFLD Zegarek Nowaka Czyli historia zdjęcia, przez które minister stracił stanowisko 1RUEHUW*DMOHZLF] Drugie w tym roku spotkanie czytelników DFV miało miejsce na Wybrzeżu. Było nas więcej niż w Warszawie i mieliśmy okazję wspólnie fotografować aż przez dwa dni. To były magiczne dwa dni... >8 Ewa Prus Wprawdzie każde zdjęcie wymaga indywidualnego podejścia, ale bywają rzeczy, które robi się wiele razy tak samo. Zamiast powtarzać co chwila tę samą serię kliknięć, zrób sobie akcję. Albo operację – zależy, której wersji Photoshopa używasz. > 82 3LRWU'ÛEHN Zdjęcia nie robią się automatycznie bardziej artystyczne, gdy zostaną pozbawione koloru, ale bywają sceny, które dzięki czerni i bieli są po prostu lepsze: bardziej wyraziste, ciekawsze, nastrojowe. Naucz się dostrzegać czarno-biały potencjał kadrów. Moda na retro Zaczęło się kilka lat temu, kiedy to Fujifilm wypuścił na rynek kompakt X100. Fotografowie oszaleli na jego punkcie, a firma zacierała ręce. Fujifilm kuł gorące żelazo, wypuszczając raz za razem: X-Pro1, X-E2, X100S... itd. Potem dołączył Olympus ze swoim O-MD, a teraz Sony z A7 i Nikon z Df (Canon jak zwykle nie zauważył, co jest grane, ale oni tak mają). Ta moda ma uzasadnienie. Aparaty sprzed lat były wygodne, bo ewoluowały przez lata w rękach fotografów. Dziś, kiedy działy marketingu oddają projekty w ręce wielkich biur designerskich, pojęcie o potrzebnej funkcjonalności projektant zdobywa na godzinnym briefingu, a źródłem fotograficznej wiedzy jest prezentacja PowerPointa. W efekcie aparaty projektowane są równie funkcjonalnie jak polskie kościoły w latach 70. i 80. XX w., które były jedynym miejscem, gdzie architekt mógł się wyżyć twórczo. Wychodziły koszmarki – ani ładne, ani funkcjonalne. Moda na retro pozwala producentom na jeszcze jedną rzecz – na powrót do cen sprzed 10 lat. Wreszcie można za aparat żądać bez mrugnięcia okiem 3 tysięcy dolarów. Na szczęście kiedy moda minie, ceny spadną, a wygodne (i piękne) aparaty zostaną. Na koniec chciałbym w imieniu naszej koleżanki Uli, która niestety musiała zrezygnować z pracy w naszym zespole na rzecz znacznie poważniejszego wyzwania, jakim jest Staś (którego uśmiechniętą buźkę podziwiacie obok), podziękować za wszystkie wpłaty, jakich dokonaliście w zeszłym roku, i oczywiście poprosić o kolejne. Staś rośnie w oczach i wprawdzie jeszcze nie używa aparatu cyfrowego, ale patrząc, jak radzi sobie z tabletem, nie wątpię, że fotografem też będzie mógł zostać. Tak jak my... >96 *58'=,(ą˧˥˦˨ɧ',*,7$/)2729,'(2 1 34 Sprawdziliśmy możliwości nowego „szkła” Canona zaprojektowanego do zadań specjalnych 28 &DQRQ()ɜI,67& – ]RRP]GRSDODF]HP )XMLʹOP;$– EH]OXVWHUNRZLHF]PDWU\FÇZ\SRVDľRQÇ Z]Z\NĄ\ʹOWU%D\HUD 1RZRĝFL 4 6 8 12 13 13 8OWUDQRZRF]HVQ\1LNRQUHWUR 0DOXFK]DVSLUDFMDPL -HVLHQQ\]ORWZ*GDĆVNX 5HFHQ]MHNVLÇľHN „3RUDGQLNIRWRJUDʹF]Q\” ɤ(NVSUHVRZHSRUDG\IRWRJUDʹF]QH” 7DPURQ]DSRZLDGDRELHNW\ZɜPP :RGRRGSRUQ\RELHNW\Z3HQWD[D Wywiad 14 Galerie 48 52 56 58 62 7HPDWQXPHUX 64 )RWRJUDʹDNWµUD„RGZRĄDĄD”PLQLVWUD– RKLVWRULL SRZVWDQLD]GMÛFLDRSRZLDGD3LRWU%ĄDZLFNL 6SU]ÛWLWHVW\ 16 22 28 34 42 46 3HĄQDNODWNDEH]OXVWUD– WHVWDSDUDWX6RQ\$5 3RSUDZNDF]\VWRNRVPHW\F]QD– WHVWSHĄQRNODWNRZHM OXVWU]DQNL1LNRQ' :\PLDQDPDWU\F\ ɜWHVWQDMQRZV]HJREH]OXVWHUNRZFD ʹUP\)XMLʹOPɜPRGHOX;$ =RRP]GRSDODF]HPɜVSUDZG]LOLĝP\PRľOLZRĝFL&DQRQD ()ɜI,67& 0LHV]DQLHZXF]XFLDFKɜWHVWGUXNDUNL&DQRQ3L[PD3UR /DWDMÇF\+ROHQGHUɜWHVWWU]HFKVWDW\ZµZSRGUµľQ\FK ʹUP\5HGJHG =DSDNXMPLVĄRQLD– WHVWSOHFDND&OLN(OLWH3UR 2 ',*,7$/)2729,'(2ɧ*58'=,(ą˧˥˦˨ Fotoocena :RMFLHFK7NDF]\ĆVNLRFHQLD]GMÛFLDQDGHVĄDQHQDZZZGIYSO 0DJGDOHQD=HQNDɜVSHFMDOLVWNDRGSRUWUHWX 0DULXV]*DľDɜRJOÇGDĝZLDWSU]H]ZL]MHUDSDUDWX ăXNDV]-DEĄRĆVNLɜIRWRJUDIXMHRWDF]DMÇFÇJRSU]\URGÛ 5R]ZLÇ]DQLHNRQNXUVXɜɤ=GMÛFLHQDEĄ\VNɣ .RQNXUVIRWRJUDʹF]Q\ɜɤ8URNL]LP\ɣ $QGURLGGODIRWRJUDID 3U]HJOÇGQDMFLHNDZV]\FKSURJUDPµZZVSRPDJDMÇF\FK SUDFÛIRWRJUDIDGRVWÛSQ\FKQDVPDUWIRQ\]V\VWHPDPL $QGURLGL26L:LQGRZV3KRQH 3Ą\WD 81 =GMÛFLDWHVWRZH 'RGDWNRZHPDWHULDĄ\QD'9' :DUV]WDW 82 88 /XELÛWHQHIHNWF]\OLRSHUDFMDGODNDľGHJR :DUV]WDW3KRWRVKRSD 0Uµ]ĝQLHJLMHV]F]HUD]PUµ]F]\OLMDNSRZVWDĄR ]GMÛFLH]QDV]HMRNĄDGNL 0LUDľGR(SVRQµZɜF]\OLMDNQDMHIHNW\ZQLHM]DU]ÇG]DÉ GUXNDUNÇZLHONRIRUPDWRZÇ *58'=,(ą˧˥˦˨ 8 =ORW')9– SRUD] GUXJLPLHOLĝP\ RND]MÛZVSµOQLHIRWRJUDIRZDÉW\PUD]HP Z*GDĆVNX6RELHV]HZLH :\ĝOLM]GMÛFLHQD ZZZGIYSO LZ\JUDMNVLÇľNL RWHPDW\FH IRWRJUDʹF]QHM 62 7RVNDĆVNLH Z]JµU]DZFLHSĄ\FKEDUZDFK MHVLHQL Porady 96 &]HUĆELHOLRGFLHQLHSRĝUHGQLHɜ(MDN(VWHW\ND =LPRZ\SHM]Dľ]F]DSOÇVLZÇ 6]HSW\SU]\URG\ 'RPLHV]NDʺHV]D %U\DQ3HWHUVRQVSHFMDOQLHGOD'LJLWDO)RWR9LGHR 0LHMVNLHNRQWUDVW\LʹOWU\V]DUH 5HODFMD],,IRWRVSDFHUXSR:DUV]DZLH]2O\PSXVHP 0DJD]\Q 118 3UH]HQWRZQLNĝZLÇWHF]Q\ &RWDPVĄ\FKDÉ Z6DQGRPLHU]X 5HODFMD]ZDUV]WDWµZ 'LJLWDO)RWR9LGHR 7RVNDQLDMHVLHQLÇ 5HODFMD]IRWRZ\SUDZ\ 5XEU\NLVWDĄH 63 126 128 ESTETYKA &=(51,,%,(/, &]DVHPEUDNNRORUXPµZL ZLÛFHMQLľMHJRLVWQLHQLH.LHG\ EDUZ\SU]HV]NDG]DMÇNLHG\XWUXGQLDMÇIRWRJUDʹF]Q\SU]HND]DNLHG\VÇSRSURVWXQLHLVWRWQH–RW\P PRľQDSU]HF]\WDÉZDNWXDOQ\P RGFLQNXɤ(MDNHVWHW\NDɣ,DUW\]PQLHPDWXQLFGR U]HF]\ 3UHQXPHUDWD .DOHQGDULXPɜMDNLH Z\VWDZ\IRWRJUDʹF]QHZDUWR ]REDF]\ÉZJUXGQLX" Listy – FLHNDZHZÇWNL]IRUXP')9SO :NUµWFHɜ]DSRZLHG]LNROHMQ\FKWHPDWµZ ,1'(.6635=Ú78 1LNRQ'I4)XMLʹOP;47DPURQɜPP133HQWD[ɜ ɜPP)ɜ136RQ\$51LNRQ'22)XMLʹOP;$ 28&DQRQɜPPI,67&34&DQRQ3L[PD3UR 40 5HGJHG76&.76&.7&$.42&OLN(OLWH3UR6DPVXQJ*DOD[\6=RRP6RQ\4;776DPVXQJ*DOD[\1;78 *58'=,(ą˧˥˦˨ɧ',*,7$/)2729,'(2 3