Czym jest odpowiedzialna moda?

Artykuł pobrany ze strony
http://www.ekonsument.pl/news-show-66521.php
Czym jest odpowiedzialna moda?
28.12.2011, Maria Huma, Zuzanna Zajczenko
Moda skrywa niewygodną prawdę. Dzisiejszy przemysł odzieżowy jest jednym z największych na świecie i
zużywa więcej wody niż inne branże, poza rolnictwem, a także uwalnia do środowiska toksyczne związki
chemiczne, jest także znaczącym źródłem emisji dwutlenku węgla do atmosfery. Sektor odzieżowy stoi przed
poważnymi wyzwaniami dotyczącymi zarówno zasobów, jak i siły roboczej. Polska Zielona Sieć stara się
wprowadzić w Polsce kulturę odpowiedzialnej mody, powstającej z poszanowaniem środowiska i praw
człowieka. Wierzymy, że zrównoważony rozwój nie jest tylko pustym hasłem, a moda nie kończy się na
wyglądzie.
Kiedyś ubrania przyjazne środowisku można było rozpoznać na pierwszy rzut oka. Dziś odpowiedzialna moda
nie różni się wyglądem od odzieży produkowanej w sposób konwencjonalny. Może być ciekawa, ekscytująca.
Można szyć modne ubrania z zastosowaniem odpowiedzialnych i ekologicznych praktyk. Taką modę
wyróżniają postawy i wartości wyznawane przez poszczególnych projektantów i marki odzieżowe.
Ekologiczna i społecznie odpowiedzialna produkcja odzieży zaczyna się już na etapie projektowania, a kończy
na gotowym produkcie. Duże znaczenie ma tu przejrzystość całego procesu produkcyjnego danej firmy, co
dotyczy także wykorzystywanych przez nią surowców.
Termin "odpowiedzialna moda", według definicji Fundacji Kupuj Odpowiedzialnie w ramach projektu "Kupuj
odpowiedzialnie ubrania", dotyczy zarówno aspektów ekologicznych, jak i społecznych. Standardy społeczne
i ekologiczne muszą zostać spełnione na przestrzeni całego łańcucha produkcji, który rozpoczyna na produkcji
włókien (naturalnych bądź syntetycznych), poprzez wyrób tkaniny i na produkcji ubrań skończywszy.
Odpowiedzialność ekologiczna oznacza, że na wszystkich tych etapach wzięto pod uwagę m.in. niskie zużycie
chemikaliów, zrównoważone zarządzanie wodą i energią oraz redukcję odpadów. Standardy społeczne
obejmują zapewnienie dobrych warunków pracy pracownikom w całym łańcuchu produkcji, równość w
stosunkach handlowych z drobnymi producentami z krajów rozwijających się oraz wspieranie ekonomii
społecznej. Odpowiedzialna moda jest także transparentna, tzn. informacje na temat całego łańcucha dostaw
są dostępne dla konsumentów. Jeśli to możliwe, wspiera również gospodarkę krajową i dzięki firmom
działającym lokalnie przyczynia się do ograniczenia zanieczyszczeń i emisji dwutlenku węgla wynikających z
transportu i magazynowania towarów.
Odpowiedzialną modę można zdefiniować według 8 kryteriów:
1. Surowce przyjazne środowisku
Zastosowanie surowców przyjaznych środowisku(1), zarówno opatrzonych certyfikatem rolnictwa
ekologicznego (organic, bio, eco lub organic in conversion)(2), jak i niecertyfikowanych, ale naturalnych i,
powodujących mniej zanieczyszczeń środowiska niż surowce konwencjonalne. Są to zatem surowce
pochodzące z upraw i hodowli spełniających standardy rolnictwa ekologicznego lub prowadzonych w sposób
przyjazny dla środowiska. Przyjazna środowisku produkcja surowców roślinnych oznacza zakaz stosowania w
uprawie pestycydów, GMO oraz nawozów sztucznych. Przyjazna środowisku produkcja surowców
pochodzenia zwierzęcego gwarantuje uwzględnienie dobrostanu zwierząt (co oznacza zakaz chowu
przemysłowego, rutynowego podawania leków i szczepionek, podawania paszy zawierającej GMO,
stosowania hormonów wzrostu). Kryterium to odnosi się wyłącznie do surowców (pierwszy etap w łańcuchu
produkcji). Nie uwzględnia więc wybielania, farbowania ani wykańczania włókien i tkanin, ani analizy cyklu
życia materiału.
2. Materiały z recyklingu
Zastosowanie materiałów z recyklingu i up-cyklingu. Recykling oznacza ponowne przetworzenie i
wykorzystanie odpadów materiałów syntetycznych lub naturalnych poprzez danie im "drugiego życia" (np.
rPET). Up-cykling to proces tworzenia nowych produktów z odpadów lub produktów bezużytecznych i tym
samym podnoszenie ich wartości.
3. Produkcja przyjazna środowisku
Zastosowanie przyjaznych środowisku metod obróbki i przetwarzania surowców. Przyjazne środowisku
metody przetwarzania włókien gwarantują niestosowanie chemicznych środków do farbowania tkanin ani
substancji pomocniczych zaliczanych do alergenów lub substancji rakotwórczych, niestosowanie wybielaczy
na bazie chloru, toksycznych metali ciężkich, formaldehydu i enzymów modyfikowanych genetycznie.
Ograniczenie wykorzystania chemikaliów ma z jednej strony pozytywny wpływ na środowisko, a z drugiej na
zdrowie pracownika i konsumenta. Przyjazne środowisku metody obróbki i przetwarzania surowców
gwarantują zastosowanie ekologicznego systemu zarządzania, obejmującego procedury minimalizujące ilość
odpadów oraz zrównoważone zużycie wody i energii, a także systemu oczyszczania ścieków przez cały cykl
życia produktu.
4. Sprawiedliwy Handel
Sprawiedliwy Handel (Fair Trade) ma na celu wprowadzenie większej równości i partnerstwa w relacjach
handlowych z drobnymi producentami w krajach rozwijających się oraz zapewnienie im godnego życia.
Sprawiedliwy Handel oznacza wymianę produktów za cenę, która jest w stanie pokryć koszty zrównoważonej
produkcji i zapewnić producentom i ich rodzinom utrzymanie. Gwarancją Sprawiedliwego Handlu jest
międzynarodowy znak certyfikacyjny Fairtrade umieszczony na produkcie lub uczestnictwo firmy w
międzynarodowych relacjach handlowych zgodnie ze standardami Światowej Organizacji Sprawiedliwego
Handlu(3). Standardy, jakie trzeba spełnić, aby otrzymać znak certyfikacyjny Fairtrade, obejmują zarówno
minimalne wymogi społeczne, ekonomiczne i ekologiczne, jak i wymogi dotyczące rozwoju, co zachęca do
ciągłych ulepszeń, tworzenia demokratycznie zarządzanych organizacji producenckich skupiających rolników
i poprawy sytuacji wszystkich pracowników gospodarstw.
5. Standardy pracy
Przestrzeganie warunków pracy spełniających standardy Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP) na
przestrzeni całego łańcucha produkcji, ze szczególnym uwzględnieniem etapu CMT (z ang. cut, make, trim;
tłum: cięcie, szycie, wykończenie). Standardy te są ustanowione w fundamentalnych konwencjach MOP,
konwencjach MOP i rekomendacjach MOP:
- Zatrudnienie ma charakter dobrowolny (Konwencje MOP nr 29 i 105)
- Zakaz dyskryminacji w zakresie pracy i zatrudnienia (Konwencje MOP nr 100 i 111)
- Zakaz pracy dzieci (Konwencje MOP nr 138 i 182)
- Wolność zrzeszania się i prawo do rokowań zbiorowych (Konwencje MOP nr 87 i 98)
- Godziwa płaca (wystarczająca na życie) (Konwencje MOP nr 26 i 131)
- Ograniczenie czasu pracy do ośmiu godzin dziennie (Konwencja MOP nr 1)
- Zapewnienie bezpieczeństwa i higieny pracy (zgodnie z Konwencją MOP nr 155)
- Prawnie wiążący stosunek pracy
6. Ekonomia społeczna
Ekonomia społeczna czerpie ze sfery takich wartości i zasad, jak solidarność, spójność, przedsiębiorczość,
zaangażowanie, odpowiedzialność i subsydiarność. Zapewnia odpowiednie mechanizmy uwłasnowolnienia i
autonomii osobom, instytucjom i wspólnotom. Przedsiębiorstwami społecznymi można nazwać instytucje,
które łączy to, że starają się osiągnąć pewne cele społeczne wykorzystując narzędzia gospodarki rynkowej. Do
tego sektora należą spółdzielnie, spółdzielnie socjalne, organizacje pozarządowe. Często charakteryzują się
demokratycznym działaniem, solidarnością wśród członków oraz integracją osób zagrożonych wykluczeniem
społecznym. Przedsiębiorstwa ekonomii społecznej są świadome zarówno społecznych konsekwencji swoich
działań, jak i ich wpływu na środowisko(4).
7. Możliwość prześledzenia łańcucha dostaw
Przejrzystość całego łańcucha dostaw. Oznacza to, że każdy etap procesu produkcji musi być znany i możliwy
do prześledzenia. Klient musi mieć możliwość prześledzenia historii produktu aż do surowca, co daje
gwarancję jakości i świadczy o dbałości, z jaką produkt został wykonany. Konsument musi mieć także
możliwość uzyskania informacji na temat wszystkich etapów produkcji wyrobu, który kupuje. Ta jawność i
przejrzystość pozwala konsumentom na poznanie podmiotów produkcyjnych oraz certyfikacji w całym
łańcuchu dostaw.
8. Lokalność
Lokalność oznacza że cały łańcuch produkcji i dystrybucji oraz związany z nim obieg pieniądza zamyka się w
danym obszarze (firma płaci podatki w kraju, a jej zyski nie wypływają za granicę). Firmy działające lokalnie
wspierają rodzimą gospodarkę i przyczyniają się do redukcji zanieczyszczeń i emisji CO2 związanych z
transportem i przechowalnictwem towarów.
(1) Surowce przyjazne środowisku to włókna naturalne (pochodzenia roślinnego lub zwierzęcego) lub
produkowane ekologicznie włókna celulozowe, takie jak Lyocell.
(2) Certyfikująca instytucja musi być akredytowana przez IFOAM lub musi być organem certyfikującym
spełniającym standardy ISO 65. Organic in conversion oznacza surowce powstałe w gospodarstwach w
okresie przejściowym (od konwencjonalnego rolnictwa do rolnictwa ekologicznego).
(3) http://www.wfto.com/index.phpoption=com_content&task=view&id=2&Itemid=14
(4) Na podstawie: Polskiego Manifestu Ekonomii Społecznej