KZS-16-02 - Sąd Apelacyjny w Krakowie

KRAKOWSKIE
ZESZYTY
SĄDOWE
BIULETYN SĄDU APELACYJNEGO W KRAKOWIE
W SPRAWACH KARNYCH
Rok XXVI • Luty 2016 • Nr 2 (302)
Numer zamknięto w dniu 29 lutego 2016 roku
Redakcja:
Sędziowie Wydziału II Karnego SA
Opracowanie:
Ryszard Kałwa
Rysunek na okładce:
Bogdan Bukowski
Sąd Apelacyjny w Krakowie, Wydział II Karny
31-547 Kraków, ul. Przy Rondzie 3
tel. (12) 417-54-39, 417-55-67
Skład, łamanie:
Agata Waksmundzka
ISSN 1640-7334
Nakład 670 egz.
e-mail: [email protected]
www.kzs.krakow.sa.gov.pl
Zbiór orzecznictwa karnego Sądu Apelacyjnego w Krakowie:
www.krakow.sa.gov.pl/orzecznictwo
Spis treści
I. Z orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego
II. Z biuletynu 1/16 Sądu Najwyższego
A. Uchwały Izby Karnej
B. Pytania prawne
C. Orzeczenia tezowane
III. Inne orzeczenia Sądu Najwyższego
A. Formy popełnienia przestępstwa
B. Środki karne
C. Probacja
D. Kara łączna
E. Przestępstwa przeciwko mieniu
F. Przestępstwa w obrocie gospodarczym
G. Wstępne przepisy procesowe
H. Strony
I. Czynności procesowe
J. Dowody
K. Postępowanie przed sądem I instancji
L. Wyrokowanie
Ł. Postępowanie odwoławcze
M. Kasacja
N. Wznowienie postępowania
O. Odszkodowanie za niesłuszne skazanie
P. Wykonanie
Q. Wykroczenia
R. Prawo karne skarbowe
IV. Z orzecznictwa Sądu Apelacyjnego
A. Wymiar kary
B. Probacja
C. Przestępstwa przeciwko rodzinie
D. Przestępstwa przeciwko mieniu
E. Wstępne przepisy procesowe
F. Dowody
G. Środki przymusu
H. Postępowanie odwoławcze
I. Wznowienia postępowania
5
5
5
7
7
8
8
9
9
10
10
11
12
12
13
14
14
15
15
16
17
18
18
19
20
21
21
22
24
24
24
24
26
27
27
3
J. Wykonanie
K. Wykroczenia
L. Opieszałość postępowania
V. Orzeczenia innych sądów apelacyjnych
VI. Legislacja
VII. Bibliografia prawa karnego
A. Artykuły
B. Glosy
C. Przeglądy
D. Recenzje
E. Sprawozdania. Informacje
F. Varia
VIII. Poczet sędziów krakowskich cz. XXXIV
IX. Skorowidz
4
29
30
30
31
33
33
33
36
37
37
37
38
39
51
I. Z ORZECZNICTWA TRYBUNAŁU KONSTYTUCYJNEGO
1.
W ostatnim miesiącu nie wniesiono przed Trybunał
żadnej sprawy karnej ani nie ogłoszono żadnego wyroku
tyczącego sprawy karnej.
II. Z BIULETYNU 1/16 SĄDU NAJWYŻSZEGO
A. Uchwały Izby Karnej
2.
Przedłużenie przez właściwego prokuratora, na podstawie art. 153 § 1 zdanie trzecie k.k.s., na okres powyżej
6 miesięcy, dochodzenia w sprawie o przestępstwo skarbowe, prowadzonego przez finansowy organ postępowania
przygotowawczego i nadzorowanego przez organ nadrzędny nad tym organem, oznacza objęcie przez prokuratora
nadzorem tego dochodzenia, obligując go do realizowania
swoich uprawnień płynących z art. 298 § 1 i art. 326
k.p.k. w zw. z art. 113 § 1 k.k.s. Dopiero z chwilą takiego
przedłużenia można mówić o spełnieniu się, przewidzianego w art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 roku
o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania
sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym
lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki, wymogu co najmniej
nadzorowania przez prokuratora takiego dochodzenia, jako warunku dopuszczalności skargi na przewlekłość postępowania, jeżeli przewlekłość ta zaistnieje w czasie
sprawowania takiego nadzoru.
Uchwała składu siedmiu sędziów z dnia 28 stycznia 2016 roku –
I KZP 13/15 na wniosek Prokuratora Generalnego, OSNKW 3/16
poz. 17
5
3.
Do przestępstw z art. 56 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 29
lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. Nr
179 poz. 1485) popełnionych przez sprawcę, który działa
wyłącznie poza granicami Polski ma zastosowanie
art. 113 k.k.
Uchwała składu siedmiu sędziów z dnia 28 stycznia 2016 roku –
I KZP 15/15 na pytanie zwykłego składu SN w sprawie przedstawionej z pytaniem prawnym przez Sąd Apelacyjny w Krakowie,
OSNKW 3/16 poz. 8
4.
Wydatki związane z oskarżeniem, o których mowa
w art. 630 k.p.k. to także wydatki poniesione przez
oskarżonego w związku z ustanowieniem w sprawie jednego obrońcy z wyboru. W wypadku częściowego uniewinnienia oskarżonego lub częściowego umorzenia prowadzonego przeciwko niemu postępowania może on zatem domagać się od Skarbu Państwa w tej części zwrotu
tych kosztów.
Uchwała składu siedmiu sędziów z dnia 28 stycznia 2016 roku –
I KZP 16/15 na wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich
5.
W dniu 28 stycznia 2016 roku – I KZP 12/15 postanowiono odmówić podjęcia uchwały na pytanie prawne
SA Wrocław dot. dowodu z materiałów kontroli operacyjnej.
6
B. Pytania prawne
6.
W ostatnim czasie nie wpłynęły do Sądu Najwyższego
pytania prawne w sprawach karnych.
C. Orzeczenia tezowane
7.
Do rozpoznania zażalenia na orzeczenie o kosztach
związane z odmową przyjęcia oczywiście bezzasadnego
wniosku o wznowienie postępowania właściwy jest sąd,
o którym mowa w art. 545 § 3 zd. 2 k.p.k.
Postanowienie z dnia 17 września 2015 roku – III KZ 58/15
8.
Przepis art. 91 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 7 lipca
1994 roku – prawo budowlane, Dz. U. 2013 roku poz.
1409 ze zm., chroni swobodę i skuteczność tych czynności właściwych organów administracji architektonicznobudowlanej i organów nadzoru budowlanego, do których
są one uprawnione na podstawie przepisów tej ustawy.
Penalizowane jest udaremnianie czynności, niezależnie od
tego, czy właściwy dla egzekucji administracyjnej organ,
w tym wypadku wojewoda, wszczął na podstawie tytułu
wykonawczego egzekucję w celu przymuszenia podmiotu
zobowiązanego do wykonania ciążącego na nim obowiązku.
Wyrok z dnia 2 października 2015 roku – V KK 232/15, OSNKW
1/16 poz. 8
7
9.
1. (…)
2. Wadliwości przebiegu rozprawy odwoławczej oznaczające rażącą obrazę przepisów w tym postępowaniu,
mogą stanowić zasadny zarzut kasacyjny jedynie wtedy,
gdy spełniają wymóg wskazany w art. 523 § 1 k.p.k.,
a więc mogły mieć istotny wpływ na treść wydanego orzeczenia.
Postanowienie z dnia 8 października 2015 roku – II KK 148/15,
teza pierwsza w Zeszycie 1/16 poz. 22 za OSNPG
10.
Pozostałe orzeczenia z tego biuletynu były zamieszczone w Zeszycie 10/15.
III. INNE ORZECZENIA SĄDU NAJWYŻSZEGO
A. Formy popełnienia przestępstwa
11.
W orzecznictwie Sądu Najwyższego oraz sądów apelacyjnych utrwalony jest pogląd, iż dla przyjęcia konstrukcji współsprawstwa nie jest konieczne, aby każdy
z współdziałających w ramach porozumienia realizował
własnoręcznie czasownikowe znamię czynności wykonawczej; wystarczy, że swoim zachowaniem, które stanowi
istotny wkład we wspólne działanie objęte porozumieniem, zapewnia lub ułatwia realizację uzgodnionego
w ramach porozumienia wspólnego przestępczego zamachu.
Postanowienie z dnia 25 listopada 2015 roku – III KK 159/15,
OSNPG 2/16 poz. 1
8
Notka: Tak orzekaliśmy m. in. w wyrokach z KZS 2/02 poz. 36
i 3/07 poz. 27 (zbiór 1804 i 2371), zarazem przypominając niebezpieczeństwo karania za sam zamiar, za aprobowanie zamiaru
innej osoby, czy za obecność przy cudzym przestępstwie, gdy rzekomy współsprawca nie podejmuje „czynu”. O tym kilkanaście
naszych judykatów, ostatnio w KZS 12/13 poz. 35 (zbiór 3431).
Czasami zachowanie „bez czynu” tracąc bierność, przechodzi
w pomoc psychiczną. O tym Sąd Apelacyjny w wyroku spod KZS
9/96 poz. 16 zbiór 972.
B. Środki karne
12.
W sytuacji, w której pokrzywdzony dokonał cesji
przysługujących mu roszczeń wynikających z przestępstwa na rzecz innej osoby, wykonanie obowiązku probacyjnego naprawienia szkody na rzecz pokrzywdzonego
staje się bezprzedmiotowe, a brak zaspokojenia osoby,
która nabyła w drodze cesji prawa majątkowe przysługujące pierwotnie pokrzywdzonemu, nie może być uznany
za niewykonanie obowiązku probacyjnego w rozumieniu
art. 75 § 2 k.k.
Postanowienie z dnia 19 listopada 2015 roku – IV KK 342/15,
OSNPG 2/16 poz. 2; identycznie w wyroku z KZS 10/15 poz. 18
teza pierwsza
C. Probacja
13.
Od daty uprawomocnienia się postanowienia o zarządzeniu wykonania kary łącznej pozbawienia wolności,
której wykonanie zostało uprzednio warunkowo zawieszone, nie tylko kara łączna, ale i każda z tych kar jed-
9
nostkowych wymierzonych za poszczególne przestępstwa
zmieniły swój charakter i stały się karami bezwzględnymi.
Wyrok z dnia 16 grudnia 2015 roku – II KK 356/15, OSNKW
2/16 poz. 16
D. Kara łączna
14.
Normy wynikające m.in. z art. 89 § 1 i 89 § 1a k.k.
mają charakter materialno-prawny, wobec czego należy
do nich odnosić reguły intertemporalne zawarte w art. 4
§ 1 k.k.
Wyrok z dnia 20 października 2015 roku – III KK 339/15, LEX
1816564
Zob. poz. 13 – bezwzględny charakter kar zawieszonych,
gdy zarządzono ich wykonanie
E. Przestępstwa przeciwko mieniu
15.
Bezprawne zadysponowanie pieniędzmi omyłkowo
wpłaconymi na konto nie stanowi tzw. wyjęcia ich spod
władztwa osoby uprawnionej, a tym samym nie wypełnia
znamienia zaboru cudzego mienia (art. 278 § 1 kk), gdyż
osoba ta utraciła władztwo, wpłacając omyłkowo pieniądze na konto bankowe, którym nie dysponuje. Czyn realizujący się przez wypłatę określonej kwoty wypełnia natomiast znamię przywłaszczenia cudzego mienia.
Wyrok z dnia 7 listopada 2014 roku – V KK 236/14, Jurysta 2/16
s. 12-14 z aprobującą glosą Zygmunt Kukuły
10
16.
1. Następstwem przyjęcia szerokiego rozumienia pojęcia „mienie” jest równie szerokie traktowanie terminu
„niekorzystne rozporządzenie mieniem”, zaliczając do niego wszelkie działania bądź sytuacje, które w majątku pokrzywdzonego powodują jakiekolwiek niekorzystne zmiany.
2. Dla przestępstwa oszustwa nie ma potrzeby wykazywania, że w chwili zawierania umowy sprawca nie miał
zamiaru zapłacić za uzyskane świadczenie. Wystarczające
jest ustalenie, że pokrzywdzony nie zawarłby umowy,
gdyby wiedział o okolicznościach, które były przedmiotem
wprowadzenia go w błąd przez sprawcę. Do wprowadzenia
w błąd skutkującego niekorzystne rozporządzenie mieniem wystarczające jest więc wywołanie błędnego wyobrażenia o okolicznościach decydujących o rozporządzeniu
lub sposobie rozporządzenia.
Wyrok z dnia 2 października 2015 roku – III KK 1487/15, LEX
1816561
F. Przestępstwa w obrocie gospodarczym
17.
Znamiona czynu zabronionego określonego w art.
302 § 1 k.k. wyczerpuje także ten, kto w razie grożącej
mu niewypłacalności lub upadłości, nie mogąc zaspokoić
wszystkich wierzycieli, realizuje opisane w tym przepisie
zachowania, czym działa na szkodę chociażby jednego
wierzyciela.
Wyrok z dnia 27 listopada 2015 roku – II KK 216/15, OSNKW
2/16 poz. 13, OSP 4/16 poz. 32, LEX 1938675 nietezowany
11
G. Wstępne przepisy procesowe
Zob. poz. 26 – apelacja oparta na obrazie art. 7 i na błędzie ustaleń faktycznych
H. Strony
18.
Subsydiarny akt oskarżenia, skierowany do sądu po
wydaniu przez prokuratora powtórnie postanowienia
o odmowie wszczęcia (umorzeniu) postępowania, lecz
przed rozpoczęciem biegu miesięcznego terminu prekluzyjnego do wniesienia (art. 55 § 1 k.p.k.), ma status skargi uprawnionego oskarżyciela i w konsekwencji inicjuje
postępowanie zmierzające do rozstrzygnięcia kwestii odpowiedzialności karnej oskarżonego za zarzucony mu
czyn przestępny.
Wyrok z dnia 27 listopada 2015 roku – II KK 253/15, OSNKW
2/16 poz. 14
19.
Wyznaczenie kolejnego obrońcy z urzędu do wykonania tych samych czynności uzasadnione byłoby tylko
wówczas, gdyby zostało wykazane (np. w postępowaniu
dyscyplinarnym) nienależyte wypełnienie obowiązków
przez dotychczas wyznaczonego obrońcę.
Postanowienie z dnia 30 listopada 2015 roku – V KZ 48/15,
OSNPG 2/16 poz. 5
20.
Niezgodność stanowiska przedstawionego przez wyznaczonego obrońcę z urzędu z oczekiwaniami bądź po12
glądami skazanego nie może być podstawą wyznaczenia
kolejnego obrońcy. Sąd nie może wyznaczać kolejnych
obrońców z urzędu aż do uzyskania przez stronę oczekiwanego przez niego efektu.
Postanowienie z dnia 30 listopada 2015 roku – V KZ 50/15,
OSNPG 2/16 poz. 6
I. Czynności procesowe
21.
Artykuł 117 § 2a k.p.k. nie może mieć pierwszeństwa
i wyłączać – na zasadzie procesowego lex specialis – stosowania art. 117 § 2 k.p.k., który nie pozwala na przeprowadzenie czynności bez udziału strony z powodu
ujawnionych innych, wyjątkowych przyczyn jej niestawiennictwa. Jeśli zatem zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że zachodzą takie przyczyny – również natury medycznej – sąd powinien wgłębić się w rzeczywiste powody
absencji, zanim podejmie decyzję o kontynuowaniu czynności pod nieobecność strony tylko na tej podstawie,
że obowiązek, o którym mowa w cytowanym przepisie art.
117 § 2 k.p.k., nie został formalnie dopełniony.
Wyrok z dnia 18 listopada 2015 roku – V KK 121/15, OSNPG
2/16 poz. 7
22.
Stosownie do art. 151 § 2 k.p.k., jeżeli protokół nie
został należycie podpisany bezpośrednio po zakończeniu
czynności, brakujące podpisy mogą być złożone później,
ze wskazaniem daty ich złożenia i przyczyn opóźnienia.
W wymienionym przepisie chodzi o sytuację, gdy bezpośrednio po przeprowadzeniu czynności protokół nie został
podpisany przez wszystkie osoby, które powinny złożyć
13
podpis. Powód tego opóźnienia nie ma znaczenia. W takim wypadku osoby te mogą złożyć podpis później, zaznaczając datę podpisania oraz podając przyczynę opóźnienia.
Wyrok z dnia 19 listopada 2015 roku – II KK 212/15, OSNPG
2/16 poz. 9
J. Dowody
23.
1. Złożony wniosek dowodowy albo jest rozpoznany,
albo nie następuje jego rozpoznanie. Każdy wniosek dowodowy wymaga rozpoznania, a w konsekwencji każde
nierozpoznanie wniosku dowodowego jest uchybieniem
procesowym.
2-5. (…)
Wyrok z dnia 22 października 2015 roku – III KK 232/15, LEX
1818230, tezy 2-3 – w Zeszycie 1/16 poz. 14, tezy 4-5 – tamże
poz. 13
K. Postępowanie przed sądem I instancji
24.
Sąd rozpoznający wniosek z art. 335 k.p.k. nie jest
zwolniony z obowiązku przeprowadzenia kompleksowej
kontroli poprawności przedstawionych w nim uzgodnień
i to zarówno pod względem zgodności ujawnionych dowodów z ustaleniami faktycznymi, jak i prawidłowości zaproponowanej kwalifikacji prawnej, a także wymiaru kary, środków karnych i wszelkich innych uzgodnionych
rozstrzygnięć. Obowiązek taki wynika z treści art. 343 § 7
k.p.k. W razie powstania jakichkolwiek wątpliwości sąd
zobowiązany jest do skierowania sprawy na rozprawę
14
i wyjaśnienia ich w trybie procesowym na zasadach ogólnych.
Wyrok z dnia 25 listopada 2015 roku – III KK 419/15, OSNPG
2/16 poz. 10
L. Wyrokowanie
25.
Niedopuszczalne jest sporządzanie uzasadnienia wyroku, którego do tej pory nie było, dopiero po przyjęciu
takiego środka zaskarżenia. Nie ma przy tym znaczenia,
jaki był powód dotychczasowego braku uzasadnienia wyroku w określonej części i przekazania uprzednio autorowi kasacji uzasadnienia tego orzeczenia w innym podmiotowo zakresie. Sąd nie może bowiem sporządzać uzasadnienia wyroku, znając już treść skargi kasacyjnej, czyniąc
to po uprzednim, niezgodnym z prawem, uchyleniu decyzji o przyjęciu kasacji. Uzasadnienie orzeczenia, gdy czyni
się to na wniosek strony, powinno być sporządzone po
wpłynięciu takiego wniosku w terminie wynikającym
z art. 457 § 1 k.p.k., z uwzględnieniem art. 423 k.p.k.,
a więc w sytuacji gdy w ogóle nie jest jeszcze znane stanowisko strony w kwestii ewentualnego wywiedzenia nadzwyczajnego środka zaskarżenia.
Wyrok z dnia 19 listopada 2015 roku – II KK 222/15, OSNPG
2/16 poz. 12
Ł. Postępowanie odwoławcze
26.
W sytuacji, gdy jednocześnie zarzuca się błąd w ustaleniach faktycznych oraz obrazę art. 7 k.p.k., to ponieważ
ocena materiału dowodowego gwarantuje ustalenia fak15
tyczne, nie jest prawidłowe argumentowanie naruszenia
art. 7 k.p.k. dokonaniem nieprawidłowych ustaleń faktycznych. Innymi słowy, przede wszystkim należy wówczas poddać analizie sam proces oceny dowodów.
Postanowienie z dnia 26 listopada 2015 roku – V KK 325/15,
OSNPG 2/16 poz. 11
Notka: To sytuacja zarzutu mieszanego, w której błąd ustaleń faktycznych jest warunkowany obrazą art. 7 k.p.k. Wypowiadaliśmy
się o tym szereg razy.
27.
Artykuł 455a k.p.k. nie ma zastosowania do postępowania kasacyjnego.
Wyrok z dnia 4 listopada 2015 roku – II KK 178/15, OSNKW
2/16 poz. 12
Zob. poz. 28 – rozdzielność zadań kontroli odwoławczej
i kasacyjnej
Zob. poz. 29 – ocena względnego bądź bezwzględnego
charakteru powodu odwoławczego w kontroli kasacyjnej
M. Kasacja
28.
Postępowanie kasacyjne nie służy przeprowadzeniu
ponownej kontroli orzeczenia sądu I instancji, albowiem
ta rola została nadana przez ustawodawcę sądom odwoławczym.
Postanowienie z dnia 26 listopada 2015 roku – V KK 331/15,
OSNPG 2/16 poz. 13
16
29.
Oceny czy stwierdzone uchybienie stanowi bezwzględny powód odwoławczy, czy też postrzegać należy je
jako przyczynę względną wymagającą wykazania możliwości wpływu stwierdzonej obrazy prawa procesowego na
treść orzeczenia poddanego kontroli kasacyjnej (art. 523
§ 1 k.p.k.), dokonywać należy z punktu widzenia przepisów obowiązujących w czasie, gdy miała miejsce okoliczność warunkująca uznanie, że wystąpiło uchybienie wymienione w art. 439 § 1 pkt 11 k.p.k.
Wyrok z dnia 21 grudnia 2015 roku – III KK 287/15, OSNKW
2/16 poz.15
Zob. poz. 27 – wyłączenie art. 455a k.p.k. z rozpoznania
kasacyjnego
N. Wznowienie postępowania
30.
Przepis art. 545 § 2 k.p.k. stwierdza jednoznacznie,
że jeśli wniosek o wznowienie postępowania nie pochodzi
od prokuratora, powinien być sporządzony i podpisany
przez adwokata albo radcę prawnego. W doktrynie oraz
orzecznictwie obowiązek ten określany jest powszechnie
jako przymus adwokacki, chodzi bowiem o to, by przedmiotowy wniosek opracował podmiot fachowy. Użyte
w tym przepisie sformułowanie „powinien” jest równoznaczne z bezwzględną koniecznością realizacji nakazu
w nim zawartego. Złożenie wniosku o wznowienie postępowania sporządzonego osobiście przez samego wnioskodawcę (skazanego, ukaranego) jest czynnością prawnie
bezskuteczną.
Postępowanie z dnia 30 listopada 2015 roku – V KZ 47/15,
OSNPG 2/16 poz. 14
17
O. Odszkodowanie za niesłuszne skazanie
31.
Powaga rzeczy osądzonej odnosi się tylko do tych
orzeczeń, które zawierają osądzenie sprawy, a więc orzeczeń merytorycznych rozstrzygających sporny stosunek
prawny. Ponowne zasądzenie przez sąd procedujący
w trybie wskazanym w rozdziale 58 kodeksu postępowania karnego tej samej należności – wcześniej już prawomocnie przyznanej w tym samym postępowaniu – dochodzonej przez wnioskodawcę w ramach roszczenia o odszkodowanie i zadośćuczynienie nie tworzy zatem przeszkody procesowej w postaci powagi rzeczy osądzonej,
o ile w orzeczeniu tym powtórnie zasądzona kwota stanowiła jedynie część rozstrzygnięcia o dalszych roszczeniach
wnioskodawcy wskazanych we wniosku, co do których
dotychczas prawomocnie nie orzeczono.
Wyrok z dnia 17 listopada 2015 roku – III KK 277/15, OSNPG
2/16 poz. 4
P. Wykonanie
32.
Skazanie określonej osoby z przyjęciem ograniczonej
w znacznym stopniu jej poczytalności powinno być brane
pod uwagę przy orzekaniu w postępowaniu wykonawczym
dla rozważenia, czy in concreto oznacza to także, że
i w tym postępowaniu, z uwagi na okoliczności sprawy,
realne stają się wątpliwości, o jakich mowa w art. 8 § 2
pkt 2 k.k.w. Jest to bowiem to samo postępowanie karne,
tyle tylko że w innym jego, bo wykonawczym, stadium.
Nie chodzi jednak o automatyczne przyjmowanie zaistnienia omawianych wątpliwości przez sam fakt skazania
z uwzględnieniem art. 31 § 2 k.k., ale niepomijanie tej
18
okoliczności i każdorazowe uprzednie rozważenie, w tym
także w oparciu o dowody przeprowadzone w postępowaniu rozpoznawczym, czy zachodzą w obecnym stadium
procesu karnego wątpliwości odnośnie do poczytalności
skazanego.
Postanowienie z dnia 29 listopada 2015 roku – II KK 280/15,
OSNKW 2/16 poz. 11
Notka: Orzekaliśmy podobnie, uznając, że stwierdzenie ograniczonej poczytalności sprawcy odnośnie do popełnienia przestępstwa
nie jest tożsame z uzasadnioną wątpliwością co do jego poczytalności w postępowaniu wykonawczym z art. 8 § 2 pkt 2 k.k.w.
Ograniczona poczytalność tempore criminis może być warunkowana rozmaitymi przesłankami, zresztą nie zawsze trwającymi nadal
(KZS 11/98 poz. 40, 12/03 poz. 26, zbiór 1230, 1916 i inne).
Skoro jednak wątpliwość taką ujawniono w stadium rozpoznawczym, powinno się ją rozważyć w postępowaniu wykonawczym.
Q. Wykroczenia
33.
Środki karne można orzec, jeżeli są one przewidziane
w przepisie szczególnym, a orzeka się je, jeżeli przepis
szczególny tak stanowi, co oznacza, że sąd jest istotnie
ograniczony w tym zakresie. Art. 119 k.w. (przepis szczególny) nie przewiduje możliwości orzeczenia środka
w postaci podania orzeczenia o ukaraniu do publicznej
wiadomości w szczególny sposób (art. 28 § 1 pkt 5 k.w.).
Wyrok z dnia 30 października 2015 roku – IV KK 260/15, LEX
1818233
34.
Niewątpliwie na wyczerpanie znamion popełnienia
wykroczenia z art. 107 k.w. składa się zachowanie, które
ma w celu dokuczenie innej osobie realizowane przez zło19
śliwe jej niepokojenie, w szczególności złośliwe wprowadzenie jej w błąd. Pominięcie w opisie czynu kwalifikowanego z art. 107 k.w. wskazania celu działania sprawcy –
dokuczanie pokrzywdzonemu – i poprzestanie na określeniu, że sprawca zachowaniem swym złośliwie niepokoił
pokrzywdzonego, nie musi dekompletować zespołu znamion tego wykroczenia.
Postanowienie z dnia 25 listopada 2015 roku – II KK 215/15,
OSNPG 2/16 poz. 3
35.
Do naruszenia przepisów art. 93 § 4 k.p.s.w. w zw.
z art. 21 § 1 pkt 2 k.p.s.w. dochodzi zarówno wtedy, gdy
sąd orzekł w postępowaniu nakazowym, pomimo wątpliwości co do poczytalności obwinionego, jak i wtedy, gdy
wprawdzie nie powziął takich wątpliwości, ale w świetle
materiałów zgromadzonych w aktach sprawy istniały
obiektywne przesłanki do powstania takich wątpliwości,
nakładające obowiązek ich wyjaśnienia.
Wyrok z dnia 29 lipca 2015 roku – III KK 223/15, LEX 1765998
R. Prawo karne skarbowe
36.
Brak jest jakichkolwiek barier, zarówno ściśle prawnych, jak i wynikających z założeń aksjologicznych przyświecających polskiemu ustawodawcy, wykluczających
w wypadku idealnego zbiegu czynów zabronionych, o którym mowa w art. 8 § 1 k.k.s., możliwość odmiennych reakcji karnych za przestępstwo skarbowe i za przestępstwo
powszechne.
Postanowienie z dnia 8 października 2015 roku – V KK 193/15,
LEX 1813486
20
37.
W postępowaniu o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe zasada samodzielności jurysdykcyjnej
sądu karnego obowiązuje stosownie do art. 113 k.k.s.
i w tym postępowaniu nie podlega ani osłabieniu, ani dalszym wyjątkom, niż określone w art. 8 § 2 k.p.k. Sąd
karny jest zatem legitymowany do tego, aby samodzielnie
badać kwestię istnienia zobowiązania podatkowego oraz
wysokość podatku określonego decyzją organów administracyjnych. Niedopuszczalne jest bowiem przypisanie
sprawcy realizacji znamion stypizowanego w art. 299 § 1
k.k. przestępstwa „prania pieniędzy” bez dostatecznie
skonkretyzowanego określenia typu czynu zabronionego,
z którym związane są korzyści majątkowe oraz jego kwalifikacji prawnej, a także bez udowodnienia popełnienia tego czynu.
Wyrok z dnia 29 października 2015 roku – IV KK 187/15, LEX
1929133
Notka: Orzekaliśmy odmiennie (KZS 6/00 poz. 15, zbiór 1444)
IV. Z ORZECZNICTWA SĄDU APELACYJNEGO
A. Wymiar kary
38.
Na wysokość kary pozbawienia wolności nie może
mieć wpływu to, jak długo dotąd oskarżony przebywał
w zakładzie karnym, bo w oparciu o ten fakt nie można
jeszcze wyciągać wniosku o spełnieniu celów prewencji
generalnej.
Wyrok z dnia 19 listopada 2015 roku – II AKa 208/15 do II.1 K
6/14 SO Nowy Sącz
21
Notka: W niektórych krajach stosuje się karę pozbawienia wolności w części warunkowo zawieszoną, a w części tzw. bezwzględną.
Także w Polsce niektórzy opowiadają się za umożliwieniem sędziom takiego karania. Takie kary byłyby może celowe, skoro warunkowe zawieszenie wykonania kary wyraża właśnie celowość,
lecz nie słuszność karania.
B. Probacja
39.
Warunkowe przedterminowe zwolnienie z reszty kary
pozbawienia wolności jest odstępstwem od zasady odbycia kary w całości, jak ją orzeczono w wyroku skazującym. Tylko przekonanie sądu, powzięte na podstawie
analizy przesłanek przewidzianych w art. 77 § 2 k.k.,
że skazany będzie w przyszłości przestrzegał prawa mimo
niewykonania kary w całości, uzasadnia odstąpienie od
tej zasady, jak to sąd poprzednio szereg razy wyrażał.
Postanowienie z dnia 8 stycznia 2016 roku – II AKzw 1316/15
do III Kow 1270/15 SO Tarnów
Notka: Skazany jest uzależniony od alkoholu. Po pijanemu zabił
własną córkę. Odbywając karę zachowywał się poprawnie i poddał
się psychoterapii. Mimo to nie zaufano mu i odmówiono jego
wnioskowi o przedterminowe zwolnienie. W zażaleniu zarzucił
błąd w dokonanej prognozie jego zachowania. Sąd Apelacyjny zarzutów nie podzielił, podkreślając uzależnienie.
40.
Skoro przez ponad cztery lata odbywania kary skazany wzorowo włączał się w działalność resocjalizacyjną,
to odmawianie mu przedterminowego zwolnienia z powołaniem się, iż uprzednio nie sprawdził się w ramach probacji, oznaczałoby w istocie, że cały jego wysiłek był bezcelowy, bo nadal jest uznawany za osobę, która nie jest
w stanie wytrwać w poszanowaniu porządku prawnego.
22
Udzielenie mu zwolnienia przed terminem kary jest też
wskazaniem innym osadzonym, że ich starania mogą zostać docenione, a odmówienie go – że skazany, który nie
sprawdził się w ramach warunkowego zwolnienia czy
zawieszenia kary, ma zamkniętą drogę do skorzystania
z probacji ponownie.
Postanowienie z dnia 18 stycznia 2016 roku – II AKzw 1352/15
do III Kow 1427/15 SO Tarnów
Notka: Postanowienie zapadło wskutek zażalenia dyrektora zakładu karnego w Nowym Wiśniczu, a kazus wyraża stały spór między
rygoryzmem i permisywizmem traktowania skazanych, ożywający,
gdy jakiś skazany po uwolnieniu popełnia ponowne przestępstwo,
zwłaszcza nośne medialnie, jak to niedawno znów się zdarzyło.
Rzecz jest w rozsądnym wyważeniu obu kierunków orzekania.
41.
Pojęcie „uchylania się” od dozoru albo nałożonych
obowiązków należy interpretować jako zachowanie powtarzalne, a nie jednorazowe niezastosowanie się do ustalonych warunków okresu próby. Zdawkowe wskazanie
przez sąd na jednorazowe skontaktowanie się przez skazanego z kuratorem pod wpływem alkoholu, choć świadczy o skazanym nagannie, nie uzasadniało przyjęcia
uchylania się przez skazanego od obowiązku dozoru w rozumieniu art. 160 § 3 k.k.w., zwłaszcza że kurator pozytywnie oceniał poprzednio stosunek skazanego do zasad
współżycia społecznego, powstrzymanie się od alkoholu
i starania o uzyskanie pracy.
Postanowienie z dnia 19 lutego 2016 roku – II AKzw 30/16 do
IV Kow 1570/15 SO Kielce
23
C. Przestępstwa przeciwko rodzinie
Zob. poz. 41 – pojęcie uchylania się od obowiązków
D. Przestępstwa przeciwko mieniu
42.
Nie każda nierzetelna realizacja umowy cywilnoprawnej stanowi przestępstwo oszustwa.
Wyrok z dnia 29 października 2015 roku – II AKa 179/15 do III K
80/13 SO Kraków
Notka: Jak to kilka razy wyrażaliśmy, prawo karne nie powinno
nadmiernie ingerować w gospodarkę, w handel, bo groźbą kary
wymuszałoby ostrożność kontrahentów, szkodliwą dla gospodarki
itd.
E. Wstępne przepisy procesowe
Zob. poz. 47 – zarzut odwoławczy obrazy art. 7 k.p.k.
F. Dowody
43.
Nie ma racji obrońca, twierdząc, że w judykaturze
ustalono hierarchię dowodów, w której wyjaśnienia i zeznania stron plasują się na ostatnim miejscu. Wręcz odwrotnie, w polskiej procedurze nie obowiązuje żadna
legalna teoria dowodów. Obowiązująca procedura nie
przewiduje wartościowania dowodów, ich hierarchii ani
dawania prymatu dowodom korzystnym dla oskarżonego
nad dowodami przemawiającymi na jego niekorzyść, ani
24
też preferowania dowodów ze śledztwa nad dowodami
z rozprawy. Wybór dowodów wiarygodnych jest rzeczą sądu w ramach ich wszechstronnej oceny, analizy kryminalistycznej.
Wyrok z dnia 13 listopada 2015 roku – II AKa 167/15 do VI K
172/14 SO Kraków
Notka: Tak orzekaliśmy, np. w wyroku z dnia 4 grudnia 2002
roku – II AKa 321/02 (KZS 2/03 poz. 30, zbiór 1797), na który
w tej sprawie się powołano.
44.
Chociaż utrwalenia rozmowy świadków dokonano
w sposób nieformalny i pozaprocesowy, a także w celu
wykorzystania tego w sprawie karnej, nie ma przeszkód,
by uznać je za dowód pełnowartościowy, do którego nie
mają zastosowania zakazy dowodowe określone w art.
393 § 3, art. 174 i art.170 § 1 pkt 1 k.p.k. Sąd okręgowy
słusznie stwierdził, że ustawa procesowa nie wprowadza
zamkniętego katalogu dowodów, uznając za dowody w zasadzie wszystkie, które mogą przyczynić się do wyjaśnienia prawdy, o ile nie są objęte ściśle zakazem dowodowym. Przyjęcie odmiennego zapatrywania prowadziłoby
do bezzasadnego uszczuplenia materiału dowodowego
zgromadzonego przez osobę prywatną i byłoby nie do pogodzenia z zasadą prawdy materialnej.
Wyrok z dnia 26 listopada 2015 roku – II AKa 216/15 do II.1 K
15/15 SO Nowy Sącz
Notka: Zwracamy uwagę na zmiany stanu prawnego dopuszczalności dowodów z „zatrutego drzewa”.
25
G. Środki przymusu
45.
1. Rację ma Sąd Okręgowy, że dla przyjęcia obawy
matactwa nie jest konieczne, aby podejrzany podjął już
konkretne zachowania utrudniające postępowanie. Aresztowania nie stosuje się za to, że podejrzany wcześniej postępowanie utrudniał, ale stosuje się je dlatego, aby podejrzany nie miał szansy podjąć takich zachowań, to jest
aby takim jego zachowaniom zapobiec.
2. Fakty uzasadniające odstąpienie od tymczasowego
aresztowania powinny zostać udowodnione, a ich wykazanie obciąża stronę, która je zgłasza, W badanej sprawie
skarżący obrońca podejrzanego ani w petitum zażalenia,
ani w jego uzasadnieniu nie zamieścił jakichkolwiek informacji wskazujących na istnienie okoliczności z art. 259
§ 1 k.p.k., ani też Sąd Apelacyjny nie dostrzegł takich
okoliczności, pozwalających odstąpić od aresztowania ze
względów humanitarnych.
Postanowienie z dnia 29 grudnia 2015 roku – II AKz 479/15 do
VI Kp 2065/15 SO Kraków
Notka: Wbrew zgłaszanym czasem postulatom, by badanie przesłanek aresztowania obciążało organy procesowe wraz z wyszukiwaniem powodów odstąpienia tylko ze względów humanitarnych
od aresztowania zasłużonego, celowego i niezbędnego, uważamy,
że nadrzędna jest zasada ciężaru dowodowego (ei incubit probatio,
qui dicit, non qui negat), bo sędzia nie może domyśleć się, jakie
fakty skrywane przez aresztowanego, mogłyby znaczyć przy stosowaniu aresztowania i jak te fakty udowodnić.
46.
Wcześniejsze wydanie postanowienia o zastosowaniu
tymczasowego aresztowania, uniemożliwia wydanie listu
żelaznego, który gwarantować ma pozostawanie podejrzanego na wolności. Oba te środki wzajemnie się wyklucza26
ją, więc stosowanego środka izolacyjnego nie można łączyć ze stosowaniem instytucji prawnej, zapewniającej
oskarżonemu pozostawanie na wolności.
Postanowienie z dnia 27 stycznia 2016 roku – II AKz 14/16 do
III Kp 168/15 SO Kraków
H. Postępowanie odwoławcze
47.
Zarzut naruszenia art. 7 k.p.k. wymaga wskazania,
którą konkretnie regułę wskazaną w tym przepisie i przez
jakie postąpienie (nielogiczność wyciągniętych wniosków,
nieuwzględnienie tego, co wynika z doświadczenia życiowego, czy ze wskazań wiedzy) narusza zaskarżone orzeczenie.
Wyrok z dnia 29 października 2015 roku – II AKa 179/15 do III K
80/13 SO Kraków
Notka: Przeciwstawiamy się ogólnikowości krytyki odwoławczej,
częstej w praktyce.
I. Wznowienie postępowania
48.
W sprawie o wznowienie postępowania nie chodzi
o jakiekolwiek nowe fakty lub dowody podające w wątpliwość ustalenia faktyczne stanowiące podstawę rozstrzygnięcia, ale o takie fakty lub dowody, które wskazują na
oczywistą lub wysoce prawdopodobną, to jest wręcz graniczącą z pewnością, błędność tego rozstrzygnięcia. Nowe
dowody nieznane przedtem sądowi, które wniosek uzasadniają, muszą być nie tylko wiarygodne, ale powinny tę
błędność wykazywać.
27
Postanowienie z dnia 9 lutego 2016 roku – II AKo 159/15 do II K
8/15 SR Bochnia i II Ka 237/15 SO Tarnów
Notka: Oskarżony znęcał się nad żoną, ale negował to. Postępowanie zostało warunkowo umorzone. Wnosił o wznowienie tego
postępowania, bo po wyroku natrafił w internecie na filmy obrazujące uprawianie przez żonę nierządu i to dowodził utrwaleniem
audiowizualnym. Wniosek oddalono, bo ustalenia wyroku obejmowały spowodowanie obrażeń jej ciała, których sama sobie nie
mogła zadać, a to złamanie nosa i uszkodzenie wargi. Nadto
stwierdzono, że nie da się ustalić, kiedy dokonano tych utrwaleń,
ale jeśli po wyroku, to zdarzenia utrwalone były bez znaczenia dla
czynu dokonanego wcześniej, Jeśli zaś przed wyrokiem, to powinny być przedstawione sądowi. Zamieszczamy tę tezę zarówno dlatego, że wyraża kontynuowanie stałej linii orzeczniczej w tych
sprawach, jak i z powodu trafnego wyrażenia jej motywacji.
49.
Skoro ukarany ma wykształcenie prawnicze, to powinien doskonale zdawać sobie sprawę, czym grozi brak
zainteresowania biegiem własnej sprawy oraz zaniechanie
wszelkiej inicjatywy dowodowej, gdy oskarżyciel zgromadził dowody go obciążające. Ukarany powinien był dochować należytej staranności, mógł więc wnieść w terminie sprzeciw od wyroku nakazowego, przez co uzyskałby
rozpoznanie sprawy na zasadach ogólnych, a wtedy
mógłby wnosić o przesłuchanie świadków. Gdy tego nie
uczynił, zapadł i uprawomocnił się wyrok nakazowy,
oparty na zgromadzonych dowodach, o wymowie go obciążającej.
Postanowienie z dnia 28 stycznia 2016 roku – II AKz 474/15
do IV.1 Ko 2/15 SO Kraków
Notka: Wyrokiem nakazowym, prawomocnym wskutek braku
sprzeciwu, skazano wnioskodawcę na niewielką grzywnę za to,
że cofając autem na parkingu, najechał na inny wóz i uszkodził
go, po czym odjechał. Wniósł o wznowienie tego postępowania,
zgłaszając, że nie uszkodził tamtego auta i chciał tego dowieść
28
zeznaniami swej matki jako nowo ujawnionymi. Inny świadek,
zeznający przed wyrokiem, tzw. ochroniarz parkingu, zmarł po
wyroku, więc nie można go już przesłuchać. Zapis z monitoringu,
popierający oskarżenie, oddano pokrzywdzonemu i nie wiadomo,
czy go przechowuje. Powściągliwie odniesiono się do wzmianki
o przyszłych zeznaniach matki ukaranego jako osoby dla niego
najbliższej, wiec pośrednio zainteresowanej wynikiem sprawy.
Wniosek o wznowienie postępowania oddalono, a Sąd Apelacyjny
utrzymał to w mocy z przytoczoną tu motywacją. Tezę zamieszczamy, by podkreślić powinność staranności każdego we własnej
sprawie. Często spotykamy się z zarzutami: nie mówiłem o tym,
bo mnie nie pytano, nie pomyślałem o tym itp.
J. Wykonanie
50.
Nie jest trafny zarzut, że świadectwo o stanie zdrowia
skazanej sporządzone w zakładzie karnym nie jest wystarczające do oceny jej stanu zdrowia, gdyż zostało sporządzone przez chirurga, a nie lekarza właściwej specjalności, to jest neurologa. Z treści tego świadectwa wynika,
że zostało oparte m.in. na badaniu neurologicznym, przeprowadzonym przez neurologa. Kierownik ambulatorium
o specjalności w chirurgii, który świadectwo to podpisał,
dokonał jedynie podsumowania informacji dotyczących
stanu zdrowia skazanej, w tym wynikających z badań
przeprowadzonych przez lekarzy innych, właściwych specjalności.
Postanowienie z dnia 2 lutego 2016 roku – II AKzw 61/16 do
V Kow 2613/15 SO Kraków
51.
Dolegliwości zdrowotne, na które skazany powołuje
się dla uzasadnienia wniosku o udzielenie mu przerwy,
muszą być taką ciężką chorobą, która uniemożliwia wy29
konanie kary (art. 150 § 1 k.k.w.). Znaczy to, że jej nieleczenie albo leczenie dostępne w warunkach zakładu karnego może zagrozić życiu skazanego lub spowodować poważne niebezpieczeństwo dla jego zdrowia w wypadku
osadzenia go w zakładzie karnym.
Postanowienie z dnia 10 lutego 2016 roku – II AKzw 1286/15 do
II. 2 Kow 265/15 SO Nowy Sącz
Zob. poz. 39-40 – przesłanki przedterminowego zwolnienia z reszty kary
Zob. poz. 41 – uchylanie się od warunków zawieszenia
wykonania kary
K. Wykroczenia
Zob. poz. 49 – nieudana próba wznowienia postępowania
L. Opieszałość postępowania
52.
W orzecznictwie sądów nie budzi kontrowersji, że art.
3 powołanej ustawy (chodzi o ustawę z 2004 roku o skardze na przewlekłość postępowania – dop. KZS) określa
w sposób wyczerpujący rodzaje postępowań, w których
dopuszczalne jest złożenie skargi na przewlekłość.
W przepisie tym nie wymieniono postępowania toczącego
się w przedmiocie skargi na naruszenie prawa strony do
rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki w innym
postępowaniu. Dlatego skarga podlega pozostawieniu bez
rozpoznania, jak środek odwoławczy przyjęty, choć był
niedopuszczalny z mocy ustawy.
Postanowienie z dnia 20 stycznia 2016 roku – II S 21/16 do
IX S 39/15 SO Kielce
30
Notka: W uzasadnieniu szereg orzeczeń z podobnym poglądem.
V. ORZECZENIA INNYCH SĄDÓW APELACYJNYCH
53.
Szkoda objęta przepisem art. 552 § 4 k.p.k. nie jest
sumą utraconych zarobków, lecz stanowi różnicę między
stanem majątkowym, jaki by istniał, gdyby wnioskodawcy
nie aresztowano a stanem rzeczywistym w chwili odzyskania wolności. Powstanie i rozmiar tej szkody zależne
są więc od tego, jakie wydatki wnioskodawca poniósłby
na utrzymanie firmy, utrzymanie własne i rodziny, wychowanie i kształcenie dzieci, i na inne normalne potrzeby, czy i ile przeznaczyłby na oszczędności lub zwiększenie trwałych składników majątku. W przypadku wiązania
szkody z działalnością gospodarczą istotą rozstrzygnięcia
jest przede wszystkim wykazanie, czy i jaki wpływ na
kondycję firmy, jej działalność i osiągnięty zysk miało
tymczasowe aresztowanie wnioskodawcy.
Wyrok SA Warszawa z dnia 17 lipca 2015 roku – II AKa 162/15,
LEX 1782113
54.
Zamiar sprawcy jest faktem natury psychicznej
i podlega takiemu samemu dowodzeniu jak elementy
strony przedmiotowej określonego typu czynu zabronionego, należy do sfery ustaleń faktycznych. Zamiar podlega ustaleniu na podstawie całokształtu okoliczności
podmiotowych i przedmiotowych, nie jest ograniczony do
treści wyjaśnień oskarżonego.
Wyrok SA Lublin z dnia 15 października 2015 roku – II AKa
235/15, LEX 1931998
31
Notka: Tak orzekamy od wyroku z dnia 8 maja 1991 roku – KZS
5/91 poz. 20, zbiór 88, ostatnio z dnia 24 września 2014 roku,
KZS 10/14 poz. 42, zbiór 3557. Podobnie np. SA Wrocław (KZS
78/14 poz. 110).
VI. LEGISLACJA
55.
Pod poz. 147 Dziennika Ustaw z dnia 4 lutego br.
ogłoszono ustawę z dnia 15 stycznia nowelizującą kolejny
raz ustawę z dnia 6 kwietnia 1990 roku o Policji. Zmieniono art. 19, 2-, 20c, art. dodając art. 20ab-cb. Znowelizowano także ustawę o Straży Granicznej, ustawę o kontroli skarbowej, prawo o ustroju sądów wojskowych, prawo o ustroju sądów powszechnych, ustawę o Żandarmerii Wojskowej, o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego,
o Służbie Kontrwywiadu Wojskowego i Służbie Wywiadu
Wojskowego, o świadczeniu usług drogą elektroniczną
i prawo telekomunikacyjne. Nowelizacja otrzymała w języku potocznym miano „ustawy inwigilacyjnej”. Ustawa
wchodzi w życie z dniem 7 lutego 2016 roku.
56.
Pod poz. 177 Dziennika Ustaw z dnia 15 lutego 2016
roku ogłoszono ustawę z dnia 28 stycznia br. – prawo
o prokuraturze i przepisy je wprowadzające, m. in. likwidujące rozdzielność Prokuratury Generalnej i Ministerstwa Sprawiedliwości, likwidując prokuraturę wojskową,
a utrzymując oddzielną strukturę prokuratorską w ramach Instytutu Pamięci Narodowej, zastępując prokuratury apelacyjne prokuraturami regionalnymi. Ustawa
wchodzi w życie w terminie i na zasadach określonych
w ustawie z dnia 28 stycznia 2016 roku – przepisy wprowadzające ustawę – prawo o prokuraturze (Dz. U. poz.
178), to jest z dniem 4 marca 2016 roku, a niektóre prze32
pisy – o miesiąc później. W przepisach wprowadzających
prawo o prokuraturze znowelizowano szereg aktów prawnych, a m. in. kodeks postępowania karnego, kodeks
karny skarbowy, kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia, ustawę o świadku koronnym i ustawę o opieszałości postępowania, ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, o Krajowej Radzie Sądownictwa, o Krajowej Szkole
Sądownictwa i Prokuratury, o IPN.
57.
Pod poz. 189 Dziennika Ustaw z dnia 16 lutego 2016
roku ogłoszono ustawę z dnia 15 stycznia 2016 roku nowelizującą art. 102 § 1 kk. Ustawa weszła w życie z upływem 14 dni od dnia ogłoszenia, a to z dniem 31 stycznia
br.
58.
Pod poz. 224 Dziennika Ustaw ogłoszono tekst jednolity ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii z 2005 roku.
59.
Pod poz. 233 Dziennika Ustaw ogłoszono tekst jednolity ustawy o radcach prawnych z 1982 roku.
VII. BIBLIOGRAFIA PRAWA KARNEGO
A. Artykuły
Włodzimierz Brazewicz, sędzia SA Gdańsk – Wyrok karny
sądu polskiego i innego państwa Unii Europejskiej –
wydać wyrok łączny czy odmówić?, KSAG 1/16
s. 263-277
33
Krzysztof Dąbkiewicz, sędzia SR Toruń – Merytoryczne
orzekanie sądu pierwszej instancji poza rozprawą
główną, KSAG 1/16 s. 91-117
Marek Derlatka, adwokat, starszy wykładowca PWSzZ,
Sulechów – Wspólne pożycie a prawo do odmowy
zeznań (dot. osób tej samej płci oraz liczby tych osób
– dop. KZS), Palestra 1-2/16 s. 159-163
Sylwia Durczak-Żochowska, dr, sędzia SR Bydgoszcz –
Skład sądu w postępowaniu karnym w świetle zmian
wprowadzonych w art. 28 k.p.k. i art. 30 k.p.k. – wybrane zagadnienia, KSAG 1/16 s. 45-62
Anna Dziergawka, dr, sędzia SR Bydgoszcz – Środki zapobiegawcze w postępowaniu jurysdykcyjnym po nowelizacji kodeksu postępowania karnego, KSAG 1/16
s. 9-43
Bartłomiej Gadecki, dr, Prokurator Rejonowy, Biskupiec –
Pokrzywdzony usiłowaniem nieudolnym przestępstwa, Pr. Pr. 2/16 s. 52-57
Piotr Gensikowski, dr, sędzia SR Grudziądz – Postępowania szczególne w procesie karnym po zmianach
z 2015 roku, KSAG 1/16 s. 237-261
Jacek Giezek – zob. Piotr Kardas
Jacek Izydorczyk, adwokat, dr hab, prof. UŁ, Łódź – Rozbieżność orzecznictwa czy próba zmiany prawa (dot.
prawa konkubenta tej samej płci do odmowy zeznań
– dop. KZS), Palestra 1-2/16 s. 156-158
Wiesław Juchacz, dr, sędzia SO Bydgoszcz – Zmiany
w postępowaniu dowodowym obowiązujących od
dnia 1 lipca 2015 roku – wybrane zagadnienia, KSAG
1/16 s.173-190
Dariusza Kala, dr, sędzia SA Gdańsk – Opiniowanie prywatne w świetle unormowań znowelizowanego kodeksu postępowania karnego, KSAG 1/16 s. 191-207
Piotr Kardas, adwokat, prof. dr hab. UJ, Jacek Giezek,
adwokat, prof. dr hab, Uniwersytet Wrocławski –
Konstytucyjne podstawy prezydenckiego prawa łaski
34
a możliwość stosowania tzw. abolicji indywidualnej,
Palestra 1-2/16 s. 21-38
Piotr Karlik, dr, adiunkt UAM, Poznań – Ustawowy system ochrony pokrzywdzonego i świadka, Forum
Prawnicze 5/15 s. 53-66
Monika Kaszubowicz, prokurator PR Lesko – Obiektywne
przypisanie skutku w wypadkach drogowych, Pr. Pr.
2/15 s. 90-103
Jacek Kędzierski, adwokat, Łódź – Prawo łaski a tzw.
abolicja indywidualna – rozważania pro publico bono,
Palestra 1-2/16 s. 40-45
Radosław Koper, dr hab, UŚl, Katowice – Prawo do obrony osoby podejrzanej, Pr. Pr. 2/16 s. 17-33
Jakub Kościerzyński, sędzia SR Bydgoszcz – Zmienność
modelu rozprawy sądowej w świetle przepisów regulujących pozycję przewodniczącego składu orzekającego oraz sądu, KSAG 1/16 s. 143-170
Wojciech Kotowski, Warszawa – Zderzenie rowerzysty
z samochodem na przejściu dla pieszych. Studium
pewnego przypadku, Palestra 1-2/16 s. 203-206
Jan Kulesza, dr, adiunkt Uniwersytetu Łódzkiego – Obrona konieczna prawa do wizerunku w polskim i niemieckim prawie karnym, Pr. Pr. 2/15 s. 104-125
Agnieszka Legutko-Kasica, doktorantka UŚl, Katowice –
Instytucja czynnego żalu przy przestępstwie oszustwa kredytowego z art. 297 k.k. oraz przestępstwie
oszustwa ubezpieczeniowego z art. 298 k.k., Jurysta
2/16 s. 3-10
Joanna Machlańska, apl. adw, doktorantka UJ – Dowód
z podsłuchu procesowego a ochrona tajemnicy obrończej, Palestra 1-2/16 s. 74-82
Barbara Najman, doktorantka Uniwersytetu łódzkiego –
Zakres materiałów przekazywanych do sądu z aktem
oskarżenia, Pr. Pr. 2/15 s. 76-89
Krzysztof Noskowicz, sędzia SA Gdańsk – Posiedzenie
w trybie art. 349 k.p.k. (przedwstępne polskim proce35
sie karnym – wybrane zagadnienia, KSAG 1/16
s. 119-141
Marcin Olejnik, Jakub Pilc, adwokaci, Łódź – Znowelizowany art. 427 § 3 k.p.k. w świetle zasady prawdy
materialnej i prawa do obrony a tzw. prekluzja dowodowa, Palestra 1-2/16 s. 146-155
Jakub Pilc – zob. Marcin Olejnik
Bartosz Sitkiewicz, dr, sędzia SR Aleksandrów Kujawski –
Granice „prywatnego” gromadzenia dowodów, KSAG
1/16 s. 211-234
Rafał Skowron, dr, Sąd Rejonowy Rzeszów – Wyjątkowy
wypadek uzasadniony szczególnymi okolicznościami,
Pr. Pr. 2/16 s. 59-75
Marek Skwarcow, dr, sędzia SO Gdańsk – Formalna kontrola aktu oskarżenia, KSAG 1/16 s. 65-89
Daniel Strzelecki, sędzia SO Jelenia Góra – Konsumpcja
skargi publicznej, Pr. Pr. 2/16 s. 34-51
Anna Szuba-Boroń – zob. Jan Widacki
Jan Widacki, prof. zw. dr hab. Anna Szuba-Boroń, doktorantka, Krakowska Akademia im. A.F. Modrzewskiego – Badania poligraficzne w procesie karnym
w świetle postanowienia Sądu Najwyższego z dnia
29 stycznia 2015 roku, sygn. I KZP 25/14, Pr. Pr.
2/16 s. 5-16
Leszek Wilk, prof. dr hab. WSz Finansów i Prawa, Bielsko
Biała – Przedawnienie karalności przestępstw skarbowych oraz zobowiązań podatkowych, Pr. Pr. 2/15
s. 126-154
Robert Zawłocki, adwokat, prof. dr hab, UAM, Poznań –
Nowa funkcja nadzwyczajnego złagodzenia kary po
reformie kodeksu karnego, Palestra 1-2/16 s. 57-62
B. Glosy
Zygmunta Kukuły – do wyroku SN z dnia 7 listopada
2014 roku – V KK 236/14 dot. przywłaszczenia pie36
niędzy z konta bankowego, w tym Zeszycie poz. 15,
aprobująca, Jurysta 2/16 s. 12-14
Doroty Orkiszewskiej – do postanowienia SN z dnia 20
sierpnia 2014 roku – II KKN 204/14 dot. odczytywania protokołu zeznań świadka, KZS 3/15 poz. 17,
krytyczna, Pr. Pr. 2/15 s. 183-188
C. Przeglądy
Anna Chmielarz-Grochal, Jarosław Sułkowski – Przegląd
orzecznictwa ETPCz w Strasburgu (wolność zgromadzeń, wolność wypowiedzi, zakaz karania bez podstawy prawnej, prawo do sprawiedliwego procesu
i do ochrony przez siebie ustanowionej), Forum
Prawnicze 5/15 s. 106-111
Marek Antoni Nowicki – Europejski Trybunał Praw Człowieka – przegląd orzecznictwa; lipiec – wrzesień 2015
roku (zakaz tortur, prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego, prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego), Palestra 1-2/16 s. 195-198
D. Recenzje
Jakub Dąbrowski, Anna Demenko, Cenzura w sztuce polskiej po 1989 roku; rec. Justyn Piskorski, Palestra
1-2/16 s. 233-235
Agata Lewkowicz: Wiesław Pływaczewski (red): Przeciwdziałanie patologiom na rynku żywności; rec. Piotr
Chlebowicz, Pr. Pr. 2/15 s. 178-182
Stanisław Waltoś, Grabież ołtarza Wita Stwosza; rec.
Lech K. Paprzycki, Palestra 1-2/16 s. 230-232
E. Sprawozdania. Informacje
Konferencja nt. Przestępstwa seksualne – perspektywa
prawna, psychologiczna i psychiatryczna, Poznań 8-9
37
września 2014 roku; opr. Anna Winczakiewicz,
Pr. Pr. 2/16 s. 189-194
Konferencja Okręgowej Rady Adwokackiej w Poznaniu Rola adwokata jako obrońcy i pełnomocnika w postępowaniu karnym na gruncie zmian kodeksów karnych
od dnia 1 lipca 2015 roku, Poznań, 26 maja 2015 roku; opr. Agata Michalska-Olek, Palestra 1-2/16
s. 242-235
Konferencja Quasi-criminal enforcement mechanisms in
Europe, Luksemburg, 16 września 2015 roku; opr.
Anna Błachnio-Parzych, Palestra 1-2/16 s. 247-250
Konferencja naukowa Kontrowersyjne zagadnienia postępowań następczych po nowelizacji kodeksu postępowania karnego, Kraków, Uniwersytet Jagielloński, 25
września 2015 roku; opr. Marzena Andrzejewska,
Maciej Andrzejewski, Palestra 1-2/16 s. 247-251
F. Varia
Dorota Czerwińska, doktorantka Uniwersytetu Wrocławskiego – Nauka o obiektywnym przypisaniu skutku
w orzecznictwie Sądu Najwyższego i Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu. Materiał szkoleniowy, Pr. Pr.
2/15 s. 155-177
Andrzej Kosyło, adwokat, dr, adiunkt UW, Warszawa –
Ustrój adwokatury i wykonywanie zawodu adwokata
w Uzbekistanie, Palestra 1-2/16 s. 117-123
Paweł Ochman, absolwent UJ – Rodzaje oświadczeń
składanych w procesie kontraktowania w australijskim common law, Jurysta 2/16 s. 41-45
Paweł Ochman, absolwent UJ, Jakub Wojas, student UJ
– Współczesne znaczenie aktu wypowiedzenia wojny
– uwagi w kontekście konfliktu na wschodzie Ukrainy, Jurysta 2/16 s. 32-38
38
VIII. POCZET SĘDZIÓW KRAKOWSKICH cz. XXXIV
BRONISŁAW WYDRYCHIEWICZ
Bronisław Wydrychiewicz urodził się 2 września
1852 r. Gimnazjum i studia prawnicze ukończył w Krakowie, tutaj też uzyskał tytuł doktora. Do przygotowawczej służby sądowej w charakterze praktykanta przystąpił
w 1876 r. i jeszcze w tym samym roku został dekretem
Wyższego Sądu Krajowego w Krakowie mianowany bezpłatnym auskultantem przy trybunale w Nowym Sączu1.
W lutym 1884 r. resort sprawiedliwości mianował Wydrychiewicza adiunktem dla Białej, a w marcu 1890 r. został
przeniesiony do krakowskiego Sądu Krajowego2. Po kilku
miesiącach otrzymał głos stanowczy w sprawach cywilnych oraz karnych. W roku 1894 po otrzymaniu nominacji na sędziego powiatowego, objął obowiązki naczelnika
Sądu Powiatowego w Liszkach. W 1897 r. w związku
z wprowadzeniem reformy kleinowskiej został mianowany
radcą sądowym, a po dwóch latach minister sprawiedliwości przeniósł go na jego własną prośbę do służby w Sądzie Krajowym w Krakowie. W mieście tym orzekał do lutego 1901 r. i w tym okresie pełnił przez pewien czas
obowiązki kierownika miejscowego sądu powiatowego.
Następnie był radcą w trybunale pierwszej instancji
w Nowym Sączu. Bronisław Wydrychiewicz zmarł tragicznie 11 września 1905 r., rzucając się pod koła pociągu na
trasie między Nowym Sączem a Starym Sączem. Powodem samobójstwa miała być "melancholia" jaka ogarnęła
go po wypadku, którego doznała jego matka. Na wiadomość o samobójczej śmierci sędziego Wydrychiewicza
jedna z krakowskich gazet napisała, że "zmarły pozostawił po sobie pamięć najzacniejszego człowieka i jednego
1
2
Bronisław Wydrychiewicz, ANKr, akta Sądu Okręgowego w Krakowie, sygn. zespołu 29/1989/14564.
Awans w sądownictwie galicyjskiem, "Nowa Reforma" 1890, nr 70, s. 2.
39
z najtęższych prawników krakowskiego okręgu sądowego"3.
PAWEŁ SKWARA
Paweł Skwara urodził się 15 stycznia 1886 r. we wsi
Targowisko pod Bochnią. Ukończył studia prawnicze na
Uniwersytecie Jagiellońskim i we wrześniu 1911 r. został
mianowany przez władze krakowskiej apelacji auskultantem. W marcu 1914 r. odebrał nominację na sędziego
w Sądzie Powiatowym w Niepołomicach, zaś w roku 1920
minister sprawiedliwości ustanowił go naczelnikiem Sądu
w Dukli. Po czterech latach spędzonych w tym mieście
przeniósł się do Krakowa. W 1934 r. Paweł Skwara został
delegowany do służby w krakowskim Sądzie Okręgowym
i po kilku miesiącach został sędzia tego sądu. W roku
1937 wziął udział w akcji scaleniowej przeprowadzanej
wówczas na terenie krakowskiego okręgu apelacyjnego.
W Sądzie Okręgowym w Krakowie orzekał przez cały
okres okupacji niemieckiej, zaś po zakończeniu wojny
został członkiem Wojewódzkiej Komisji Ziemskiej4. W styczniu 1951 r. w związku ze zmianami w organizacji ustroju sądownictwa przeniesiono go do pracy w krakowskim
Sądzie Powiatowym. W stan spoczynku przeszedł w roku
1953. Informacji na temat dalszych losów sędziego Pawła
Skwary nie udało mi się ustalić.
WAWRZYNIEC LELEK
Sędzia Wawrzyniec Lelek urodził się 21 lipca 1890 r.
Świadectwo dojrzałości uzyskał w Gimnazjum w Tarnowie, natomiast studia prawnicze ukończył na Uniwersytecie Jagiellońskim, na którym również zdał egzaminy dok3
4
40
Dr Bronisław Wydrychiewicz, "Nowa Reforma" 1905, nr 208, s. 2.
Paweł Skwara, akta Archiwum Zakładowego Sądu Okręgowego w Krakowie.
torskie. W 1914 r. został zmobilizowany i służył w armii
austriackiej do zakończenia pierwszej wojny światowej5.
W październiku 1921 r. Wawrzyniec Lelek został aplikantem w krakowskim okręgu apelacyjnym, zaś w grudniu
1924 r. mianowano go sędzią powiatowym w Ropczycach.
W następnych latach na tym stanowisku orzekał kolejno
w Limanowej, Bochni i Zatorze, po czym w 1932 r. został
sędzią Sądu Okręgowego w Krakowie. Ukoronowaniem jego kariery był awans w marcu 1935 r. na urząd sędziego
krakowskiego Sądu Apelacyjnego. Pracował w nim do maja 1948 r., kiedy to został przeniesiony w stan spoczynku.
Następnie do roku 1951 wykonywał zawód notariusza
w Limanowej, po czym wpisał się na listę adwokatów Izby
Adwokackiej w Krakowie. Sędzia Wawrzyniec Lelek zmarł
18 lutego 1970 r. w Krakowie i został pochowany na
Cmentarzu Rakowickim. Z jego nekrologu wynika, że był
żonaty i pozostawił po sobie syna.
Nekrolog Wawrzyńca Lelka
5
Wawrzyniec Lelek, akta Archiwum Zakładowego Sądu Okręgowego w Krakowie
41
PAWEŁ MOSSOR
Radca dworu Paweł Mossor urodził się 31 grudnia
1831 r. w Myślenicach. Pierwszych lat jego życia nie ustaliłem. W połowie lat pięćdziesiątych zajmował posadę aktuariusza, natomiast w lipcu 1858 r. decyzją ministra
sprawiedliwości został mianowany adiunktem w lwowskim Sądzie Krajowym6. Po dziesięciu latach w związku
z wprowadzeniem stałych sądów powiatowych w Galicji
objął obowiązki sędziego powiatowego w Wiśniczu. Podczas pobytu w tym mieście był członkiem miejscowej reprezentacji gminnej oraz otrzymał tytuł honorowego obywatela miasta Wiśnicza. W maju 1874 r. resort sprawiedliwości przeniósł go do pracy w Sądzie Obwodowym
w Tarnowie. W lutym 1886 r. Paweł Mossor otrzymał nominację na radcę Sądu Krajowego w Wyższego w Krakowie. Nową posadę objął jednak dopiero po kilku miesiącach, gdyż powierzono mu tymczasowe kierowanie tarnowskim trybunałem. W Krakowie przebywał do lutego
1889 r., po czym wyjechał do Wiednia, po tym jak został
przydzielony do pracy w senacie galicyjskim Najwyższego
Trybunału Sądowego i Kasacyjnego. W czerwcu roku następnego został radcą dworu przy tym Trybunale. W stolicy państwa orzekał do początku XX w., zaś przy okazji
przejścia w stan spoczynku otrzymał od cesarza tytuł
prezydenta senatu. Warto wspomnieć, że podczas służby
w Wiedniu odznaczono go Orderem Leopolda. Ze skąpych
akt osobowych Pawła Mossora wynika, że po odzyskaniu
przez Polskę niepodległości mieszkał w Myślenicach7.
Zmarł jednak w Sanoku 15 maja 1924 r. i został pochowany na tamtejszym cmentarzu. Był żonaty i miał pięcioro dzieci.
6
7
42
Sprawy krajowe, "Gazeta Lwowska" 1858, nr 152, s. 605.
Paweł Mossor, ANKr, akta Sądu Okręgowego w Krakowie, sygn. zespołu 29/1989/14422.
MARIAN KOST0ŁOWSKI
Marian Kostołowski urodził się 28 stycznia 1893 r.
Na temat jego osoby nie zachowało się wiele informacji.
Po ukończeniu studiów prawniczych i uzyskaniu doktoratu przyjęty został w styczniu 1920 r. do służby sądowej.
Po czterech latach mianowano go sędzią powiatowym.
Na początku lat trzydziestych XX w. Kostołowski orzekał
w Sądzie Grodzkim w Krakowie, w tym czasie pełnił też
obowiązki sekretarza miejscowego oddziału Zrzeszenia
Sędziów i Prokuratorów RP. Wchodził również w skład redakcji "Przeglądu Sądowego". W październiku 1932 r.
odebrał nominację na sędziego Sądu Okręgowego w Krakowie. W późniejszych latach był delegowany czasowo do
pracy w Sądzie Apelacyjnym. Z dniem 1 stycznia 1951 r.
został skierowany do służby w krakowskim Sądzie Powiatowym, zaś po miesiącu przeniesiono go w stan spoczynku z uwagi na fakt, że "był zaliczany do starej kadry sędziowskiej"8. Po odejściu z sądownictwa Kostołowski podjął sie pracy na stanowisku samodzielnego referenta
w dziale wywłaszczeniowo-prawnym Huty im. Lenina
w Krakowie. Po odwilży październikowej w 1957 r. złożył
do ministerstwa sprawiedliwości wniosek o reaktywowanie go na stanowisko sędziego, jednakże odmówiono mu
tego z uwagi na brak wolnych etatów.
JAN NIEDŹWIECKI
Sędzia Jan Niedźwiecki urodził się 7 czerwca 1893 r.
w Schodnicy w Galicji Wschodniej. Studia prawnicze
ukończył na Uniwersytecie Jagiellońskim, następnie uzyskał tam doktorat i we wrześniu 1919 r. rozpoczął wykonywanie sędziowskiej służby przygotowawczej w Krakowie jako aplikant. Po trzech latach zdał z wynikiem
8
Marian Kostołowski, akta Archiwum Zakładowego Sądu Okręgowego w Krakowie.
43
bardzo dobrym egzamin sędziowski i został decyzją ministra sprawiedliwości przeniesiony do Sądu Powiatowego
w Krzeszowicach, gdzie objął obowiązki sędziego powiatowego. We wrześniu 1925 r. złożył do prezesa Sądu Apelacyjnego prośbę o przeniesienie go do Krakowa. Uzasadniał ją faktem, że w tym mieście posiadał mieszkanie
i z uwagi na ciężką oraz przewlekłą chorobę syna pozostawił w nim rodzinę. Czyniąc zadość jego prośbie, mianowano go we wrześniu 1925 r. sędzią zapasowym dla
okręgu krakowskiej apelacji i skierowano do pracy w sekretariacie prezydialnym Sądu Apelacyjnego. W 1927 r.
sędzia Niedźwiecki otrzymał przydział do częściowego wykonywania czynności w Sądzie Okręgowym Karnym – raz
w tygodniu miał uczestniczyć jako wotant w składzie senatów orzekających w pierwszej instancji. W sierpniu
1928 r. Jan Niedźwiecki otrzymał nominację na sędziego
krakowskiego Sądu Okręgowego, a w następnym roku został na własną prośbę mianowany komisarzem do sprostowania ksiąg gruntowych. Czynności komisarza wykonywał przez cztery lata, po czym rozpoczął orzekanie w
Sądzie Okręgowym w Krakowie. Nie ustaliłem, do kiedy
sędzia Niedźwiecki pełnił służbę, jak również jego dalszych losów. Można jeszcze nadmienić, że w roku 1915
zawarł związek małżeński z Julią Dymkówną i miał z nią
syna Jana i córkę Marię9.
ANTONI KURSA
Antoni Kursa urodził się 15 stycznia 1889 r. w Gdowie pod Wieliczką. Gimnazjum i studia prawnicze ukończył w Krakowie, po czym uzyskał doktorat. Przed wstąpieniem w roku 1925 do służby sądowej odbył kilkunastomiesięczną praktykę w charakterze kandydata notarialnego oraz przez rok prowadził własne gospodarstwo
9
44
Jan Niedźwiecki, akta Archiwum Zakładowego Sądu Okręgowego w Krakowie.
rolne. W 1930 r. został asesorem w Podgórzu, zaś po likwidacji tamtejszego sądu, orzekał od 1933 r. w krakowskim Sądzie Grodzkim. Od 1935 r. był przez prawie dwa
lata zastępcą przewodniczącego urzędu rozjemczego dla
spraw majątkowych posiadaczy gospodarstw wiejskich
z siedzibą w Krakowie. Podczas okupacji Antoni Kursa
pełnił przez rok obowiązki komisarza do odnowienia ksiąg
gruntowych krakowskiego Sądu Grodzkiego. Po zakończeniu drugiej wojny światowej delegowano go do pracy
w specjalnym sądzie karnym, zaś w latach 1946-1948 był
sędzią scaleniowym w Wojewódzkim Urzędzie Ziemskim
w Krakowie. Po likwidacji sądów apelacyjnych oraz wprowadzeniu sądów wojewódzkich został przewodniczącym
drugiego wydziału niespornego w Sądzie Powiatowym w
Krakowie. Antoni Kursa zmarł 1 stycznia 1952 r. Z jego
akt osobowych wynika, że zawarł związek małżeński ze
Stanisławą10.
ADAM KORDECKI
Adam Kordecki urodził się 24 grudnia 1889 r. w Krościenku. Świadectwo dojrzałości uzyskał w gimnazjum
w Nowym Sączu. W związku z przedwczesną śmiercią ojca
był zmuszony przez kilka lat pracować w rodzinnym
gospodarstwie rolnym. Z kolei, po zakończeniu pierwszej
wojny światowej był przez cztery lata zatrudniony w zarządzie miasta Krakowa. W roku 1922 uzyskał doktorat
na Uniwersytecie Jagiellońskim i zaraz po tym wstąpił
do służby sądowej. W 1925 r. mianowano go sędzią
w Chrzanowie, a po czterech latach został przewodniczącym sądu pracy w tym mieście. W 1933 r. Kordecki przeniósł się do Sądu Grodzkiego w Krakowie. Orzekał w nim
do 1945 r., kiedy delegowano go do Prokuratury Specjalnego Sądu Karnego, a następnie do Prokuratury przy
10
Antoni Kursa, akta Archiwum Zakładowego Sądu Okręgowego w Krakowie.
45
krakowskim Sądzie Okręgowym. Od stycznia 1951 r. był
sędzią Sądu Powiatowego w Krakowie. W tym samym roku przełożeni wydali poufną opinię na temat sędziego
Kordeckiego, w której napisano, że powinien on odejść
z pracy w sądownictwie, gdyż wykazuje brak dostatecznych wiadomości z zakresu nauk marksistowsko-leninowskich, a z obecną polityką wymiaru sprawiedliwości
stara się co prawda zapoznawać, jednak czyni to z obowiązku11. Stosownie do wytycznych zawartych w tej opinii, w listopadzie 1952 r. sędzia Kordecki został przeniesiony w stan spoczynku. W następnym roku złożył wniosek o wpis na listę adwokatów. W 1957 r. starał się o ponowne mianowanie go sędzią, jednakże odmówiono mu
nominacji z uwagi na brak wolnych etatów. Dalszych losów Adama Kordeckiego nie ustaliłem.
ADAM BALON
Sędzia Adam Balon urodził się 15 czerwca 1884 r.
w Jaśle. Studia prawnicze ukończył na Uniwersytecie
Jagiellońskim. Następnie w 1908 r. został mianowany
auskultantem przy sądzie w swoim rodzinnym mieście.
W lipcu 1910 r. minister sprawiedliwości mianował go
sędzią dla Sądu Powiatowego w Białej, jednakże zaraz po
tym został na stałe przydzielony do Tyczyna. W grudniu
1917 r. Adam Balon odebrał nominację na radcę sądu
krajowego i rozpoczął służbę w tarnowskim trybunale.
W lutym 1926 r. przeniósł się do Sądu Okręgowego w
Krakowie. Po siedmiu latach tam spędzonych, skierowano
go do zastępczej służby w krakowskim Sądzie Apelacyjnym, zaś w 1934 r. Prezydent RP mianował go sędzią tego
Sądu. Sędzia Balon pozostawał w czynnej służbie do końca 1951 r. Można też wspomnieć, że po zakończeniu okupacji niemieckiej był członkiem krakowskiego okręgu
11
46
Adam Kordecki, akta Archiwum Zakładowego Sądu Okręgowego w Krakowie.
Związku Pracowników Sądowych i Prokuratorskich, zaś
w roku 1946 wydał publikację poświęconą nowemu prawu rodzinnemu. Po przejściu w stan spoczynku wykonywał do maja 1961 r. zawód notariusza w Państwowym
Biurze Notarialnym w Krakowie. Nie ustaliłem kiedy
sędzia Adam Balon zmarł; z jego akt osobowych wynika,
że zawarł związek małżeński z Leopoldą Majewską i miał
z niego syna Adama12.
ROMAN KIEŁKOWSKI
Roman Kiełkowski urodził się 29 marca 1901 r.
w Gorlicach w rodzinie Piotra oraz Anieli z Sękowskich.
Po otrzymaniu świadectwa dojrzałości rozpoczął naukę
w Szkole Podchorążych Rezerwy Piechoty i następnie
wziął udział w wojnie polsko-bolszewickiej jako dowódca
12
Adam Balon, akta Archiwum Zakładowego Sądu Okręgowego w Krakowie.
47
plutonu. Po jej zakończeniu w randze porucznika rezerwy
wstąpił na studia prawnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim, przy czym jednocześnie studiował w Szkole Nauk
Politycznych w Krakowie. Po zakończeniu studiów uzyskał tytuł doktora prawa. W grudniu 1924 r. Roman
Kiełkowski został aplikantem w krakowskim Sądzie
Okręgowym., a po czterech latach przeniesiono go do Sądu w Niepołomicach. Gdy w kwietniu 1929 r. zdał egzamin sędziowski, otrzymał nominację na stanowisko asesora w Krośnie. Jeszcze w tym samym roku został sędzią
tamtejszego Sądu Grodzkiego. W 1933 r. przeniósł się do
służby w Sądzie Grodzkim w Podgórzu, a po likwidacji tego Sądu orzekał w Krakowie. W lutym 1946 r. Prezydium
Krajowej Rady Narodowej mianowało go sędzią Sądu
Okręgowego w Krakowie. Po kilkunastu latach został prezesem Okręgowego Sądu Ubezpieczeń Społecznych w
Krakowie. Nie udało mi się ustalić w którym roku sędzia
Kiełkowski przeszedł w stan spoczynku.
Roman Kiełkowski był nie tylko sędzią, ale wykonywał też inne zajęcia oraz angażował się w pracę społeczną. Już w lipcu 1945 r. został powołany w skład krakowskiej Głównej Komisji do Badania Zbrodni Hitlerowskich
w Polsce. Z kolei w 1947 r. został powołany na członka
międzyministerialnej komisji do spraw repatriacji Polaków skazanych przez władze okupacyjne w Niemczech
i przez sądy niemieckie oraz na członka komisji dyscyplinarnej dla mierniczych górniczych przy Wyższym Urzędzie Górnictwa w Krakowie13. Ponadto w tych latach Kiełkowski był zatrudniony jako radca prawny w spółce "Delta" wytwórni farmaceutyczno-chemicznej. Udzielał się
przy tym aktywnie w Zrzeszeniu Prawników Polskich, Lidze Lotniczej oraz Towarzystwie Przyjaciół Podgórza, gdzie
był prezesem honorowym. Był również autorem kilku publikacji, w tym książki "Historie spod Kopca Krakusa".
Warto też wspomnieć, że w okresie pracy zawodowej zo13
48
Roman Kiełkowski, akta Archiwum Zakładowego Sądu Okręgowego w Krakowie.
stał odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotym Krzyżem Zasługi, Medalem 10-lecia
Polski Ludowej oraz złotą odznaką za pracę społeczną dla
miasta Krakowa. W dowód zasług jego imieniem została
nazwana jedna z krakowskich ulic. Roman Kiełkowski
zmarł 2 stycznia 1980 r. w Krakowie. Od 1945 r. pozostawał przez trzy lata w związku małżeńskim z Zofią
Kwapniewską, z którą miał syna Piotra.
JAN KULA
Jan Kula urodził się 1 lutego 1885 r. w przysiółku
Kroczymiech położonym w pobliżu ówczesnej wsi Libiąż
Mały. Szkołę powszechną ukończył w pobliskim Chrzanowie, a następnie kontynuował naukę w krakowskim
Gimnazjum im. Sienkiewicza. Po uzyskaniu świadectwa
dojrzałości rozpoczął studia prawnicze na Uniwersytecie
Jagiellońskim. Podczas studiów podjął zatrudnienie
w charakterze solicytatora w kancelarii adwokackiej.
Po ich ukończeniu wykonywał do 1919 r. praktykę w charakterze kandydata adwokackiego w Chrzanowie, po czym
przystąpił do przygotowawczej służby sądowej. W 1923 r.
został przydzielony do pracy w oddziale karnym Sądu
w Ulanowie, a jeszcze w grudniu tego samego roku został
mianowany sędzią powiatowym w Tarnobrzegu. W roku
1930 Jan Kula przeniósł się do służby w Sądzie Grodzkim
w Podgórzu, a po likwidacji tego Sądu, orzekał w Krakowie. Po zakończeniu drugiej wojny światowej nadal pracował w krakowskim Sądzie Grodzkim, z tym że w 1946 r.
był czasowo delegowany do pracy w Sądzie Okręgowym.
W następnym roku oddelegowano go do czynności przy
scalaniu gruntów na terenie Rzeszowszczyzny. Jan Kula
pozostawał w czynnej służbie sądowej do początku lat
pięćdziesiątych XX w., a w 1954 r. złożył wniosek o wpis
na listę adwokatów. Nie ustaliłem miejsca i daty jego
49
śmierci. Ze związku małżeńskiego zawartego z Zofią Piotrowską miał córkę Irenę oraz syna Romana14.
Dr Tomasz J. Kotliński
14
50
Jan Kula, akta Archiwum Zakładowego Sądu Okręgowego w Krakowie.
X. SKOROWIDZ
A. Prawo materialne
zasady odpowiedzialności
współsprawstwo a czynności wykonawcze (SN) 11
zamiar sprawcy jako fakt podlegający ustaleniu (SA
Lublin) 54
środki karne
wykonanie obowiązku probacyjnego a cesja zobowiązania do naprawienia szkody (SN) 12
wymiar kary
czas trwania aresztowania a wysokość kary (SA Kraków) 38
probacja
wykonanie obowiązku probacyjnego a cesja zobowiązania do naprawienia szkody (SN) 12
zarządzenie wykonania zawieszonej kary łącznej
a kary w niej połączone (SN) 13
wyjątkowość przedterminowego zwolnienia z kary (SA
Kraków) 39
odmowa zwolnienia przed terminem skazanego dobrze się sprawującego (SA Kraków) 40
znamiona uchylania się od obowiązku (SA Kraków)
41
kara łączna
zarządzenie wykonania zawieszonej kary łącznej
a kary w niej połączone (SN) 13
nowe przepisy o karze łącznej a prawo międzyczasowe (SN) 14
51
przestępstwa przeciwko rodzinie
znamiona uchylania się od obowiązku (SA Kraków)
41
przestępstwa przeciwko mieniu
dysponowanie pieniędzmi omyłkowo przekazanymi
a ich przywłaszczenie (SN) 15
zakres mienia objętego dyspozycją oszukanego (SN)
16
nierzetelne wykonanie umowy a oszustwo (SA Kraków) 42
przestępstwa w obrocie gospodarczym
wierzyciele pokrzywdzeni w występku z art. 302 k.k.
(SN) 17
B. Procedura
wstępne przepisy procesowe
apelacja oparta na art. 7 k.p.k. i na błędzie ustaleń
(SN) 26
zarzut odwoławczy obrazy art. 7 k.p.k. (SA Kraków)
47
zamiar sprawcy jako fakt podlegający ustaleniu (SA
Lublin) 54
strony
subsydiarny akt oskarżenia a skarga uprawnionego
oskarżyciela (SN) 18
wyznaczenie innego obrońcy do wykonania tych samych czynności (SN) 19
niezgodność stanowiska obrońcy i oczekiwań oskarżonego a wyznaczenie innego obrońcy (SN) 20
czynności procesowe
nieobecność uprawnionych przy czynności a sprawdzanie powodów absencji (SN) 21
52
-
brak podpisów na protokole czynności (SN)
22
dowody
brak rozpoznania wniosku dowodowego jako uchybienie procesowe (SN) 23
brak hierarchii dowodów (SA Kraków) 43
dowód z nieformalnego nagrania rozmowy (SA Kraków) 44
środki przymusu
obawa matactwa przed zachowaniami mataczącymi;
ciężar dowodu w sprawie o uchylenie aresztu (SA
Kraków) 45
aresztowanie a list gończy (SA Kraków) 46
postępowanie przed sądem I instancji
zgodność z prawem wniosku z ugodą o karę (SN)
24
wyrokowanie
niedopuszczalność sporządzenia wyroku po wniesieniu odwołania (SN) 25
postępowanie odwoławcze
warunki orzekania co do orzeczenia rażąco niesprawiedliwego, teza 1 (SN) 9
apelacja oparta na art. 7 k.p.k. i na błędzie ustaleń
(SN) 26
wykluczenie uchylania wyroku z powodu wad uzasadnienia (SN) 27
rozdzielność zadań kontroli odwoławczej i kasacyjnej
(SN) 28
ocena względnego bądź bezwzględnego powodu odwoławczego w kontroli kasacyjnej (SN) 29
zarzut odwoławczy obrazy art. 7 k.p.k. (SA Kraków)
47
53
kasacja
wady rozprawy odwoławczej jako przesłanka kasacji,
teza 2 (SN) 9
wykluczenie uchylania wyroku z powodu wad uzasadnienia w sądzie kasacyjnym (SN) 27
rozdzielność zadań kontroli odwoławczej i kasacyjnej
(SN) 28
ocena względnego bądź bezwzględnego powodu odwoławczego w kontroli kasacyjnej (SN) 29
wznowienie postępowania
właściwość dla zażalenia w sprawie o koszty dla
oczywiście bezzasadnego wniosku o wznowienie postępowania (SN) 7
przymus adwokacki w sprawie o wznowienie postępowania (SN) 30
wartość dowodów w sprawie o wznowienie postępowania (SA Kraków) 48
zaniedbania procesowe a zabiegi o ponowne rozpoznanie sprawy (SA Kraków) 49
odszkodowanie za niesłuszne skazanie
zakres powagi osądzenia w sprawie o odszkodowanie
(SN) 31
ustalenie szkody (SA Warszawa) 53
koszty procesu
zwrócenie uniewinnionemu wydatków na obronę (SN)
4
właściwość dla zażalenia w sprawie o koszty dla
oczywiście bezzasadnego wniosku o wznowienie postępowania (SN) 7
54
C. Wykonanie
-
ograniczona poczytalność w wykonaniu kary po
stwierdzeniu jej w skazaniu (SN) 32
przesłanki przedterminowego zwolnienia z reszty kary (SA Kraków) 39-40
uchylanie się od warunków zawieszenia wykonania
kary (SA Kraków) 41
świadectwo lekarza więziennego wydane na podstawie specjalistycznych badań (SA Kraków) 50
choroby uzasadniające przerwę w karze (SA Kraków)
51
D. Wykroczenia
-
niedopuszczalność skazania na publikację wyroku
w sprawie o wykroczenie kradzieży mienia (SN) 33
wykroczenie nękania z art. 107 k.w. (SN) 34
wadliwość skazania, gdy należało powziąć wątpliwości co do sprawstwa (SN) 35
E. Prawo karne skarbowe
-
przedłużenie przez prokuratora dochodzenia karnego
skarbowego a nadzór prokuratora nad tym postępowaniem (SN) 2
idealny zbieg przestępstw z art. 8 § 1 k.k.s. (SN) 36
samodzielność jurysdykcyjna a ustalenie należności
podatkowej (SN) 37
F. Przeciwdziałanie narkomanii
-
ściganie w Polsce przestępstw popełnionych poza
granicami Polski (SN) 3
55
G. Prawo budowlane z 1994 roku
-
zakres penalizacji samowoli budowlanej (SN)
8
I. Opieszałość postępowania
-
56
niedopuszczalność skargi na opieszałość rozpoznania
skargi o opieszałość (SA Kraków) 52