Czas na odchudzanie

sPOtKania z luDźmi meDyCyny
Rozmawiamy
z dr hab. nauk
med. Marleną
Broncel,
specjalistą chorób
wewnętrznych
i farmakologii
klinicznej,
zajmującą się
leczeniem
otyłości
w centrum
diagnostyczno-leczniczym.
d Kiedy powinniśmy zacząć
się odchudzać?
– Kiedy nasze BMI wynosi powyżej 25 i mamy czynnik ryzyka, np. palimy papierosy. Wiele zależy od typu otyłości – czy
jest to otyłość brzuszna, czy typu gruszka. Pierwsza jest bardziej niebezpieczna, a jej wyznacznikiem jest obwód pasa.
Norma dla kobiet to 80 cm w
pasie, a dla mężczyzn 94.
d Dlaczego choć tylko od czasu do czasu sięgniemy po
ciastko lub cukierka, po kilku miesiącach ważymy już
kilka kilogramów więcej?
– Jeśli dziennie zwiększymy
ilość kalorii w naszej diecie
tylko o 100, a to jest tyle, co zawiera jeden mały jogurt, to w
ciągu roku będziemy ważyć o
10 kilogramów więcej. Poza
tym picie alkoholu. Jeśli ktoś
dwa razy w tygodniu wypija
dwa piwa, to 480 kcal, a to tak,
jakby zjadł dwa pączki. Po kilku latach na pewno będzie
miał zaburzenia lipidowe, a z
powodu alkoholu stan zapalny trzustki. Kobiety mają zwyczaj wieczorem dla relaksu
wypijać drinka, najczęściej są
to bardzo kaloryczne drinki, a
to sprzyja tyciu. Gubi nas też
podjadanie – tu cukierek, tam
ciasteczko. Pacjenci często
nawet nie mają świadomości,
SOBOTA
9 sierpnia 2014
9
MASZ80CMWPASIE?
CZASNAODCHUDZANIE!
jak często podjadają, póki nie
przejdą na dietę i nie zaczną
jeść tylko tego, co jest w diecie.
d Czy można jeść tyle co ptaszek, a mimo to tyć?
– Absolutnie w to nie wierzę.
Faktem jest, że im człowiek
starszy, tym trudniej mu zgubić kilogramy, bo zmienia się
metabolizm.
d Otyłość jest uznana przez
Światową Organizację Zdrowia za chorobę. Czy odchudzający się pacjenci mają tę
świadomość?
– Nie. Odchudzają się, aby lepiej wyglądać. Fakt, że z otyłością są związane inne choroby, do pacjentów przemawia w niewielkim stopniu.
Z moich obserwacji wynika, że jeśli coś przeraża, to
zdiagnozowana cukrzyca.
Jest to choroba, której w
szczególny sposób boi się
większość naszego społeczeństwa. Natomiast jeśli u otyłego pacjenta zdiagnozujemy
nadciśnienie tętnicze lub zaburzenia lipidowe, to już tak
bardzo się nimi nie przejmie.
Poza tym pacjenci nie mają
świadomości, jak bardzo niebezpieczny jest zespół obturacyjnego bezdechu sennego.
Ta choroba wywołuje nadciśnienie tętnicze, zwiększa ryzyko choroby niedokrwiennej
serca, zawału serca, udaru
mózgu, cukrzycy. Dlatego
uważam, że każdy otyły pacjent, szczególnie mężczyzna,
choć u kobiet również występuje zespół obturacyjnego
bezdechu sennego, który
chrapie w nocy, podsypia w
dzień, a obwód kołnierzyka
ma powyżej 43 cm, powinien
mieć diagnostykę w kierunku
obturacyjnego bezdechu sennego.
d Dlaczego tak niebezpieczna jest wspomniana już przez
panią profesor otyłość
brzuszna?
– Tłuszcz zgromadzony wokół
brzucha to czynna tkanka endokrynna, która wydziela substancje przyczyniające się do
rozwoju cukrzycy. Pacjenci
często są zdziwieni, że cukrzyca może rozpocząć się od
brzucha. W zbiorowej świadomości pokutuje przeświadczenie, że cukrzyca jest uwarunkowana genetycznie, a jeśli
już miał ją ktoś w rodzinie, to
na pewno i on będzie na nią
chorował. To nieprawda.
d Dlaczego wiele osób odchudza się całe życie, ale schudnąć nie może?
– Walczą z reguły tydzień lub
dwa, a potem rezygnują. Pacjentom, którzy odchudzają
się bez wsparcia lekarza, dietetyka i psychologa, trudno
jest schudnąć kilkadziesiąt kilogramów i nie odrobić tej
masy ciała. Czasami pacjenci
usprawiedliwiają się, że są
otyli, bo tacy byli ich matka,
ojciec, babcia. To, że przodkowie byli otyli, nie znaczy jeszcze, że jest to genetyczna otyłość. Zapewne za dużo jedli, za
mało się ruszali. Genetyczna
otyłość dotyczy jednego –
dwóch procent pacjentów z
nadwagą, a polega na uszkodzeniu jednego z genów.
d Jak powinno zatem wyglądać odchudzanie pod okiem
fachowca?
– Po wykonaniu kompletu
badań, pozwalającego ocenić, czy mamy do czynienia
z pacjentem otyłym, który
poza tą chorobą nie ma innych, czy też otyłym z nadciśnieniem, cukrzycą czy
chorobą niedokrwienną serca, ustalamy dietę. Jest to
pięć posiłków niskotłuszczowych, o łącznej zawartości od
1000 do 1200 kcal dziennie.
Przez pierwszy tydzień pacjent będzie odczuwał głód.
Powinien restrykcyjnie przestrzegać zaleceń diety, jeśli w
diecie jest łyżka twarożku, to
musi to być łyżka, a nie półtorej. Ograniczenie ilości spożywanych kalorii musi iść w parze z wysiłkiem fizycznym. Na
razie skuteczniejszego sposobu na odchudzanie niż dieta i
ruch nie wymyślono.
d Jaka jest obecnie zalecana
dawka wysiłku?
– Codziennie 30 minut. Dawniej zalecało się przynajmniej
trzy razy w tygodniu po 45.
Tych trzydzieści minut to ma
być czas sensu stricte poświęcony na wysiłek fizyczny –
spacer, bieganie, jazdę na ro-
werze, pływanie. Ważna jest
też zmiana stylu życia, pójście
do sklepu po zakupy, a nie pojechanie autem. Wejście po
schodach, zamiast jazdy windą. Oczywiście te zalecenia
dotyczą pacjenta, który poza
otyłością nie ma innych chorób. W procesie odchudzania
wskazany jest też udział psychologa, który od pierwszych
dni będzie mobilizował pacjenta do wytrwania w reżimie diety. Taka współpraca
musi trwać co najmniej kilka
miesięcy. Liczba tych spotkań
zależy od możliwości pacjenta, bo wizyty nie są refundowane przez NFZ. Na pewno,
aby te spotkania były efektywne, jak uważają amerykańscy
lekarze, powinny się odbywać
raz na dwa tygodnie, a co najmniej raz na miesiąc.
d Ile kilogramów powinien
pacjent schudnąć w ciągu
miesiąca?
– Maksymalnie cztery kilogramy, czyli kilogram na tydzień,
ale utrata masy ciała ma być
stała.
d Czy pacjent dostaje wsparcie w postaci leków?
– W Polsce dostępny jest tylko
jeden lek na receptę, którego
wielu pacjentów nie toleruje.
Podawanie tego leku ma sens
tylko podczas wysokotłuszczowego posiłku, aby zahamować wchłanianie tłuszczu. W
USA są zarejestrowane leki,
działające na ośrodkowy
układ nerwowy, ale nie są to
leki bezpieczne. Powodują
uzależnienia, zaburzenia psychotropowe, więc zaleca się je
do kuracji krótkich, maksymalnie 12-tygodniowych.
d Kiedy pacjenta możemy odchudzać dietą i wysiłkiem fi-
zycznym, a kiedy powinien
poddać się zabiegowi chirurgicznego zmniejszenia żołądka?
– Jeśli pacjent ma BMI powyżej 40, to powinien mieć konsultację bariatryczną, bo następstwa tej otyłości mogą być
dla niego tragiczne. Oczywiście wcześniej należy spróbować odchudzić go dietą, wysiłkiem fizycznym i motywacją.
Także pacjent, który ma BMI
powyżej 35, ale ma powikłania otyłości, jest po incydencie sercowo-naczyniowym,
ma cukrzycę, też powinien
być skonsultowany bariatrycznie.
d Kiedy zaczynają się odchudzać mężczyźni, a kiedy kobiety? Kto szybciej chudnie?
– Mężczyźni po pierwszym zawale mięśnia sercowego. Kobiety najczęściej, gdy mają 20
– 30 lat, a następnie w okresie
okołomenopauzalnym, kiedy
zmiany hormonalne sprawiają, że nawet szczupłe dotąd
osoby nabierają kilku dodatkowych kilogramów. Kobiety
w trakcie leczenia są systematyczniejsze, bardziej angażują
się w proces odchudzania,
mają większą motywację, aby
schudnąć.
d Pani profesor jest bardzo
szczupła. Czy kiedykolwiek
się pani odchudzała?
– Wiem, co znaczy się ograniczać, jak trudno zrzucić zbędne kilogramy, bo byłam dzieckiem pulchnym, wręcz otyłym. Gdy tylko trochę sobie
pofolguję, na przykład latem,
gdy nie odmawiam sobie czereśni, od razu przybiorę na
wadze.
LILIANA BOGUSIAK-JÓŹWIAK
FOT. MACIEJ STANIK
Czekamy na listy z pytaniami od Czytelników
Co może zrobić pacjent, gdy lekarz w poradni nocnej i świątecznej pomocy odmawia przyjścia na wizytę domową?
Dlaczego co roku nie można skorzystać z bezpłatnych badań profilaktycznych w ramach programu? Kto powinien choremu wypisać skierowanie na rehabilitację?
Bardzo często dzwonicie Państwo do redakcji z takimi i podobnymi problemami. Postaramy się pomóc Wam je rozwiązać.
OD najBliższej sOBOty, 16 sierPnia, OBOK WyWiaDu „sPOtKania z luDźmi meDyCyny”
POjaWi się nOWa ruBryKa: „PaCjent Pyta – nFz ODPOWiaDa”.
na pytania naszych Czytelników będą odpowiadać pracownicy łódzkiego oddziału nFz.
Pytania do łódzkiego oddziału nFz można przesyłać pod adresem e-mailowym: [email protected]. można również wysłać je listownie pod adresem redakcji
„expressu ilustrowanego”, Łódz 90-532, ul. skorupki 17/19 z dopiskiem: „Pacjent pyta – nFz odpowiada”. (LB)