wyklad 1-pdf

BIOLOGIA ZWIERZĄT
Z ZOOGEOGRAFIĄ
Dr Karolina Bącela-Spychalska
[email protected]
Zaliczenie zajęć
Zaliczenie ćwiczeń
+
Egzamin testowy
Prowadzący ćwiczenia:
dr M. Płóciennik (x6)
dr K. Bącela-Spychalska (x2)
8 ćwiczeń
14.45 – 17.00
Nie ma zajęć 21.05.2011
literatura
literatura
SPOSOBY ROZMNAŻANIA SIĘ BEZKRĘGOWCÓW
Rozmnażanie
i rozwój zwierząt
Jolanta Wiedeńska
Definicja rozmnażania
Weisz, 1977:
termin „jednostka reprodukcyjna”
Rozmnażanie jest to wytwarzanie przez organizm
macierzysty jednostki reprodukcyjnej, która
na drodze dalszego rozwoju przekształca się
w dojrzały organizm potomny.
Typy rozmnażania
Rozmnażanie bezpłciowe (wegetatywne):
- podział
- schizogonia
- sporogonia
- strobilizacja
- pączkowanie
- regeneracja
- poliembrionia
Rozmnażanie płciowe (generatywne):
- izogamia
- anizogamia
- oogamia
- partenogeneza = dzieworództwo
rozmnażanie bezpłciowe
nowy osobnik powstaje bez udziału
specjalnych komórek rozrodczych
– gamet
podział
osobnik rodzicielski przestaje istnieć!!!
podział podłużny
podział poprzeczny
wiciowiec
pantofelek
FILM
Nereis
diversicolor
schizogonia
podział jądra i cytoplazmy
w obrębie jednej komórki,
w wyniku którego powstaje
wiele komórek potomnych
Plasmodium sp.
strobilizacja
wielokrotny podział poprzeczny
pączkowanie
osobnik potomny odpączkowuje
od macierzystego,
który nie traci swojej indywidualności
Eunice viridis
palolo
pąki zimowe i ciała redukcyjne
grupy niezróżnicowanych komórek,
otoczone błonami etc. chroniącymi
je przed środowiskiem zewnętrznym
Ciała redukcyjne gąbek morskich
Gemule gąbek słodkowodnych
Statoblast mszywioła Cristatella mucedo
regeneracja
morfalaksja – odtwarzanie całego
organizmu z jego fragmentów
gąbki, polipy parzydełkowców,
płazińce, pierścienice, szkarłupnie
200 osobników
64 osobników
279 osobników
poliembrionia
podział zapłodnionej komórki jajowej
- bliźnięta jednojajowe
Copidosoma floridanum
rozmnażanie płciowe
związane z wytworzeniem gamet
- w wyniku zapłodnienia
dochodzi do powstania zygoty
typy gamet
rozmnażanie hermafrodytyczne
hermafrodytyzm, hermaphroditismus
obojnactwo
obupłciowość
Hermafrodyta – syn Hermesa i Afrodyty
samozapłodnienie
- rzadko (tasiemce)
zaplemnienie krzyżowe
- często
FILM
rozmnażanie rozdzielnopłciowe
rozdzielnopłciowość,
gonochorismus
biseksualizm
dwupłciowość
amfigonia,
gr. amfi – obydwa,
gonos – rodzenie
dymorfizm płciowy
gr. dis – podwójnie,
morphe – kształt
dymorfizm płciowy
cechy pierwszorzędowe –
budowa narządów rozrodczych
cechy drugorzędowe – budowa wewnętrznych
i zewnętrznych dróg wyprowadzających
komórki rozrodcze
cechy trzeciorzędowe – różnice morfologiczne
i fizjologiczne poza układem rozrodczym
jelonek rogacz
świetlik Lampyris noctiluca
szczetnica Bonellia viridis
przywra krwi Schistosoma haematobium
jajorodność
jajożyworodność
jajorodność
żyworodność
jajorodność
jajożyworodność
jajorodność
jajożyworodność
jajorodność
jajożyworodność
jajorodność
żyworodność
dzieworództwo = partenogeneza
parthenogenesis – gr. parthenos – dziewica
genesis – pochodzenie
Rodzaje partenogenezy
•
•
•
•
•
Stała
Przypadkowa
Szczątkowa
Warunkowa
Ekologiczna
Rodzaje partenogenezy
•
•
•
•
•
Stała
Przypadkowa
Szczątkowa
Warunkowa
Ekologiczna
Wrotki z rzędu Bdelloida
Rodzaje partenogenezy
•
•
•
•
•
Stała
Przypadkowa
Szczątkowa
Warunkowa
Ekologiczna
Bombyx mori
Potamopyrgus antipodarum
Rodzaje partenogenezy
•
•
•
•
•
Stała
Przypadkowa
Szczątkowa
Warunkowa
Ekologiczna
matka
robotnica
truteń
Rodzaje partenogenezy
•
•
•
•
•
Stała
Przypadkowa
Szczątkowa
Warunkowa
Ekologiczna
Rodzaje partenogenezy
•
•
•
•
•
•
Stała
Przypadkowa
Szczątkowa
Warunkowa
Ekologiczna
Pedogeneza
Tanytarsus sp.
Micromaltus sp.
Partenogeneza cykliczna
sporocysta
redia
Rozwój zwierząt
1.
2.
3.
4.
Okres rozwoju embrionalnego
Okres młodociany
Okres dojrzałości
Okres po ustaniu zdolności reprodukcyjnych
1.
2.
3.
4.
Okres rozwoju embrionalnego
Okres młodociany
Okres dojrzałości
Okres po ustaniu zdolności reprodukcyjnych
rozwój bezpośredni
rozwój pośredni
rozwój z przemianą pokoleń
- metageneza
- heterogonia
rozwój bezpośredni
rozwój „prosty”
rozwój bez przeobrażenia
ametamorphosis
ametabolia
rozwój pośredni
metamorfoza
rozwój złożony
rozwój z przeobrażeniem
metamorphosis
I, J - planula
nitnikowce
(Nematomorpha)
acanthor
acanthella
Rozwój owadów:
rozwój bezpośredni
rozwój „prosty”
rozwój bez przeobrażenia
ametamorphosis
ametabolia
Diplura
Apterygota
Collembola
Thysanura
rozwój pośredni
metamorfoza
rozwój złożony
rozwój z przeobrażeniem
metamorphosis
Protura (pierwogonki)
Rozwój anameryczny:
larwa – 9 segmentów; imago - 12
hemimetabolia
holometabolia
hemimetabolia
1. Przeobrażenie niezupełne archaiczne – prometamorfoza
subimago i imago
Ephemerella sp.
subimago i imago
Ephemera danica
2. Przeobrażenie niezupełne typowe – heterometamorfoza
3. Przeobrażenie niezupełne wtórnie uproszczone – hipomorfoza
4. Przeobrażenie niezupełne skomplikowane – hipermorfoza
holometabolia
1. Przeobrażenie zupełne typowe – holometamorfoza
2. Przeobrażenie zupełne przedłużone – hipermetamorfoza
= nadprzeobrażenie
3. Przeobrażenie zupełne regresywne
Podział larw w zależności od liczby narządów lokomotorycznych:
larwy polipodialne
larwy oligopodialne
larwy apodialne
gąsienica
Gąsienice błonkówek
larwa kampodealna
larwa kampodealna
widłogonek z rodzaju
Campodea
Rząd: Chrząszcze, Coleoptera
Rząd: Wielkoskrzydłe, Megaloptera
Rząd: Siatkoskrzydłe, Neuroptera
złotook, Chrysopa sp.
Rząd: Chruściki, Trichoptera
pędrak
Rząd: Chrząszcze, Coleoptera
larwy apodialne
Podział larw w zależności od stopnia wykształcenia głowy:
larwy eucefaliczne
larwy hemicefaliczne
larwy acefaliczne
Podział larw w zależności od stopnia wykształcenia głowy:
larwy eucefaliczne
larwy hemicefaliczne
larwy acefaliczne
Podział larw w zależności od stopnia wykształcenia głowy:
larwy eucefaliczne
larwy hemicefaliczne
larwy acefaliczne
Podział larw w zależności od stopnia wykształcenia głowy:
larwy eucefaliczne
larwy hemicefaliczne
larwy acefaliczne
czerw – larwa apodialna, acefaliczna
Typy poczwarek:
poczwarka wolna, pupa libera
poczwarka zamknięta, pupa obtecta
Typy poczwarek:
poczwarka wolna, pupa libera
poczwarka zamknięta, pupa obtecta
Typy poczwarek:
poczwarka wolna, pupa libera
poczwarka zamknięta, pupa obtecta
Typy poczwarek:
poczwarka wolna, pupa libera
bobówka, pupa coarctata
poczwarka zamknięta, pupa obtecta
rozwój bezpośredni
rozwój pośredni
rozwój z przemianą pokoleń
- metageneza
- heterogonia
filoksera winiec,
Phylloxera vastatrix
Cykl filoksery
(Phylloxera vastatrix)
rozwój bezpośredni
rozwój pośredni
rozwój z przemianą pokoleń
- metageneza
- heterogonia