Ortokeratologia

grudzieñ 2005
Nowoczesna metoda korekcji wad wzroku
Ortokeratologia
Ortokeratologia jest nieinwazyjn¹ i odwracaln¹ metod¹ korekcji krótkowzrocznoœci i ma³ego
astygmatyzmu krótkowzrocznego, w której wykorzystuje siê twarde gazoprzepuszczalne soczewki
o odwróconej geometrii, powoduj¹ce okresow¹ zmianê krzywizny rogówki.
dziej p³asko w centrum, powoduj¹c jego œcieñczenie (ryc. 3).
Oxana Borissova
Ewa Pelczar
I
stnieje kilkanaœcie ró¿nych
modeli nowoczesnych ortosoczewek. Budowa ka¿dej z nich
opiera siê na kilkustrefowej odwróconej geometrii oraz wysokiej
gazoprzepuszczalnoœci.
Ich aplikacja podczas snu powoduje sp³aszczenie centralnej czêœci
rogówki, co prowadzi do skorygowania wady wzroku w ci¹gu dnia.
Ryc.1 przedstawia ortosoczewkê 4-krzywiznow¹. Centralna strefa
krzywizny bazowej takiej soczewki tworzy si³y hydrauliczne sp³aszczaj¹ce rogówkê, nie doprowadza-
OstroϾ wzroku oraz stabilnoϾ
korekcji wady zale¿y od centracji
soczewki i szerokoœci centralnej
strefy sp³aszczenia rogówki. Z tego wzglêdu ortosoczewki dobiera
siê tylko za pomoc¹ keratotopografii (ryc. 4). Aby idealnie dopasowaæ
ortosoczewkê, nale¿y wzi¹æ pod
uwagê nie tylko wielkoœæ wady
wzroku, lecz w wiêkszym stopniu
geometriê rogówki oraz inne parametry zmiany kszta³tu rogówki od
centrum ku obwodowi (eccentricity, shape-factor, Jessen-factor).
We Wroc³awskim Eye-Laser
Center ortokorekcja zosta³a wprowadzona w 2003 r. Ponad 300 pacjentów naszego oœrodka z sukcesem koryguje wadê wzroku za pomoc¹ ortosoczewek CKR (Controlled Kerato-Reformation). Oceniaj¹c wyniki zastosowania ortosoczewek w praktyce, stwierdzamy, ¿e ortokorekcja jest najsku-
Ryc.1. Ortosoczewka 4-krzywiznowa
j¹c jednak do bezpoœredniego kontaktu soczewki z nab³onkiem rogówki. Prawid³owoœæ po³o¿enia soczewki mo¿na sprawdziæ za pomoc¹ testu z fluorescein¹ (ryc. 2).
Strefa krzywizny odwrotnej, która
jest bardziej stroma od krzywizny
bazowej, nadaje soczewce stabilnoϾ
centralnego po³o¿enia oraz reguluje nacisk centralnej strefy bazowej.
Strefa dopasowania na obwodzie
oraz strefa uniesienia krawêdzi soczewki warunkuje centralne po³o¿enie soczewki i umo¿liwia prawid³ow¹ cyrkulacjê ³ez.
Geometria soczewki tworzy takie pr¹dy filmu ³zowego, które
„uk³adaj¹” komórki nab³onka bar-
4
przypadkach obserwowaliœmy:
epiteliopatiê, adhezjê soczewki,
decentracjê oraz erozjê rogówki.
Przyczyn¹ tych powik³añ mo¿e byæ
niedostateczne nawil¿enie nab³onka rogówki, wczeœniejsze u¿ywanie
miêkkich soczewek, stosowanie leków (œrodków antykoncepcyjnych
oraz leków przeciwalergicznych),
b³êdny dobór krzywizny soczewki,
próba korekcji krótkowzrocznoœci
powy¿ej -5,5D oraz nieprawid³owa
pielêgnacja soczewek.
Najwa¿niejsza w prezentowanej metodzie jest w³aœciwa kwalifikacja pacjenta.
Najlepszymi kandydatami s¹ osoby zdrowe, bez obci¹¿eñ internistycznych i okulistycznych, z krótkowzrocznoœci¹ nieprzekraczaj¹c¹
-4,5D i minimaln¹ niezbornoœci¹
prost¹. Bardzo wa¿nym parametrem
w doborze soczewek jest ekscentrycznoœæ rogówkowa. W 1997 r.
Mountford udowodni³, ¿e im wy¿sza jest ekscentrycznoœæ rogówki,
Ryc. 2. Test z fluorescein¹
Przesz³oœæ…
Rozwój metody datuje siê od lat 60. XX wieku, kiedy to George
Essen na Miêdzynarodowym Kongresie Towarzystwa Kontaktologów w Chicago w 1962 r. wyg³osi³ referat o orthofocus procedure.
Zwróci³ w nim uwagê na mo¿liwoœæ modelowania krzywizny rogówki celem korekcji wady wzroku. Nazwa „ortokeratologia” zosta³a wprowadzona przez Wesley, ale dopiero Kerns w 1976 r. zdefiniowa³ ortokeratologiê jako redukcjê, zmianê albo eliminacjê wad
refrakcji za pomoc¹ aplikacji soczewek kontaktowych.
Pierwsze soczewki ortokorekcyjne mia³y du¿o wad, a efekt korekcji by³ krótkotrwa³y i ma³o przewidywalny. W ci¹gu ponad 40 lat
rozwoju tej metody pojawi³o siê kilka generacji ortosoczewek. Zmiany kszta³tu, materia³u oraz sposobu dopasowania doprowadzi³y do
lepszej stabilnoœci i przewidywalnoœci efektu korekcji krótkowzrocznoœci.
W ostatnich latach ortokeratologia cieszy siê coraz wiêkszym zainteresowaniem lekarzy okulistów. Rozpowszechni³a siê dziêki u¿yciu w produkcji materia³ów wysoko gazoprzepuszczalnych (Boston
XO, Paragon HDS 100), pozwalaj¹cych na aplikowanie soczewek
podczas snu, oraz dziêki mo¿liwoœci dok³adnego badania kszta³tu
rogówki za pomoc¹ keratotopografu i stworzeniu idealnie dopasowanych soczewek.
Ryc. 4. Mapy rogówek przed i po ortokorekcji
Przysz³oœæ…
Ostatni kongres Global Orthokeratology Society, który odby³ siê w tym
roku w Chicago, zgromadzi³ ponad 500 osób z 28 krajów œwiata.
Coraz wiêcej wiemy o ortokorekcji i zmianach powstaj¹cych w rogówce podczas zastosowania ortosoczewek. Trwaj¹ wielooœrodkowe
badania naukowe, które w przysz³oœci pozwol¹ znaleŸæ odpowiedŸ na
wiele pytañ dotycz¹cych ortokorekcji. Ju¿ dziœ za pomoc¹ ortosoczewek udaje siê skorygowaæ wady znacznie wy¿sze ni¿ -6,0D. Tworzone s¹ ortosoczewki do korekcji dalekowzrocznoœci i wiêkszego astygmatyzmu.
Nieinwazyjnoœæ tej metody oraz odwracalnoœæ zmian rogówkowych
przy jej zastosowaniu rokuje ortokorekcji bardzo ciekaw¹ przysz³oœæ.
proszenia œwiat³a w ciemnoœci, co
mo¿e bardzo przeszkadzaæ w prowadzeniu samochodu albo pracy
przy komputerze.
Ryc. 3. Komórki nab³onka
teczniejsza w korekcji krótkowzrocznoœci od -1,0D do -4,75D
oraz w astygmatyzmie do -1,0D.
W trakcie stosowania tej metody, mimo uzyskiwanych dobrych
wyników zmiany refrakcji i poprawy ostroœci wzroku, w niektórych
tym wiêksza mo¿liwoœæ korekcji
wady wzroku.
Równie wa¿ne dla osób doros³ych jest badanie szerokoœci Ÿrenic. Je¿eli Ÿrenica jest wiêksza ni¿
strefa sp³aszczenia rogówki, u pacjenta wyst¹pi efekt „halo” – roz-
Procedura dopasowania ortosoczewek wymaga czasu i cierpliwoœci. Wysokiej jakoœci keratotopograf
pozwala znacznie j¹ skróciæ. Naszym
zdaniem nie nale¿y zamawiaæ ortosoczewek tylko na podstawie danych
keratotopografii, jak zalecaj¹ niektóre
firmy. Imitacja komputerowa czêsto
bywa b³êdna. Bez aplikacji soczewki próbnej nie mo¿emy oceniæ iloœci
i jakoœci filmu ³zowego, przewidzieæ
wp³ywu nacisku powiek, reakcji nab³onka rogówki oraz odczucia pa-
cjenta. Dopasowanie ortosoczewki
in vivo wydaje siê niezbêdne.
Stopieñ satysfakcji pacjenta wynika oczywiœcie z prawid³owego
doboru soczewki, jak i si³y motywacji do jej noszenia. Wiele osób
traktuje ortokorekcjê jako alternatywê dla chirurgii refrakcyjnej. Nie
chc¹ u¿ywaæ okularów lub soczewek kontaktowych b¹dŸ, jak np.
piloci, policjanci czy stra¿acy, potrzebuj¹ dobrej ostroœci wzroku
przy pracy.
Lek. med. Oxana Borissova
specjalista chorób oczu
Lek med. Ewa Pelczar
specjalista chorób oczu
z Wroc³awskiego Eye-Laser Center