Strategia rozwoju edukacji w Gminie Wałbrzych

Transkrypt

Strategia rozwoju edukacji w Gminie Wałbrzych
Załącznik do Uchwały nr L III/393/06
z dnia 26. 06. 2006 r.
Urząd Miejski w Wałbrzychu
Strategia Rozwoju Edukacji
w Gminie Wałbrzych
na lata 2006 - 2013
Wałbrzych, 2006 rok
1
Spis treści
1.
Wstęp ......................................................................................................... str. 3
2.
Uwarunkowania prawne i powiązania z innymi dokumentami ............. str. 4
3.
Diagnoza stanu edukacji w mieście ........................................................ str. 5
3.1. Przedszkola ......................................................................................... str. 5
3. 2. Szkoły podstawowowe ....................................................................... str. 7
3. 3. Gimnazja............................................................................................. str. 12
3. 4. Szkoły ponadgimnazjalne.................................................................... str. 15
3. 5. Szkoły policealne................................................................................. str. 16
3. 6. Szkoły wyższe..................................................................................... str. 17
3. 7. Uniwersytety Trzeciego Wieku ........................................................... str. 18
3. 8. Szkolnictwo specjalne ........................................................................ str. 19
3. 9. Liczba uczniów i prognoza demograficzna na lata 2005 – 2013 ....... str. 19
3. 10. Kadra pedagogiczna ........................................................................ str. 21
3. 11. Stan techniczny i wyposażenie placówek oświatowych ................... str. 24
3. 12. Analiza SWOT ................................................................................. str. 27
4.
Cele i założenia strategii edukacji .......................................................... str. 28
4. 1. Założenia wstępne ............................................................................. str. 28
4. 2. Cel strategiczny .................................................................................. str. 29
4. 3. Cele szczegółowe .............................................................................. str. 29
5.
Działania służące realizacji zamierzeń strategicznych .......................... str. 29
5. 1. Opracowanie spójnego systemu wychowawczego
i profilaktycznego .............................................................................. str. 29
5. 2. Budowanie systemu jakości placówek ............................................... str. 30
5. 3. Stworzenie standardów edukacyjnych ............................................... str. 32
5. 4. Racjonalizowanie sieci szkolnej ......................................................... str. 32
5. 5. Tworzenie warunków dla pełnego rozwoju uczniów wybitnie
uzdolnionych ...................................................................................... str. 33
5. 6. Organizowanie pomocy dla uczniów pochodzących ze środowisk
biednych i kulturalnie zaniedbanych oraz dla uczniów
niepełnosprawnych ............................................................................ str. 33
5. 7. Utworzenie systemu doradztwa zawodowego dla uczniów szkół
gimnazjalnych ................................................................................... str. 34
5. 8. Zakorzenienie szkoły w środowisku lokalnym jako swoistego
centrum kulturalno - sportowo - rekreacyjnego ................................. str. 35
6.
Monitoring i ewaluacja strategii rozwoju edukacji ................................ str. 36
7.
Podsumowanie ......................................................................................... str. 37
2
1.Wstęp
Niniejszy dokument powstał dzięki wspólnej pracy zarówno dyrektorów szkół
i placówek oświatowych Wałbrzycha w ramach działań Forum Dyrektorów, członków
Wałbrzyskiej Rady Oświatowej oraz pracowników merytorycznych Działu Edukacji
i Wychowania Wydziału Edukacji i Spraw Społecznych Urzędu Miejskiego. Główny nacisk
położono na te etapy kształcenia, które stanowią zadania własne gminy, tzn. wychowanie
przedszkolne, kształcenie w szkołach podstawowych i gimnazjalnych. Dokument składa
się z 5 części: przedstawienia stanu obecnego, analizy mocnych i słabych stron oraz
zagrożeń i możliwości, przedstawienia celów i zadań strategicznych, zaproponowania
działań służących realizacji celów strategicznych, zasad i metod monitorowania
wprowadzania strategii.
Niniejsza strategia zawiera cele i kierunki rozwoju edukacji dla Wałbrzycha
przewidziane na lata 2006 – 2013.
3
2.Uwarunkowania prawne i powiązania z innymi dokumentami
Przystępując do opracowania strategii rozwoju edukacji w Gminie Wałbrzych,
kierowano się przede wszystkim poczuciem dobra wspólnego jakim jest rozwój miasta
i polepszenie jakości życia jego mieszkańców. Podstawą stało się przekonanie, że
edukacja i rozwój społeczno - gospodarczy są współzależne.
Żyjemy w czasach permanentnej zmiany. Integracja Europy, procesy globalizacji,
budowa gospodarki opartej na wiedzy, stwarzają nowe możliwości rozwoju,
a jednocześnie niosą nowe zagrożenia. Odpowiedzią na wyzwania współczesnej
cywilizacji jest proces uczenia się, zgodny z tendencjami zmieniającego się świata.
Mówiąc o „uczeniu się”, mamy również na myśli krystalizację wartości, umiejętności
skutecznego działania i podnoszenia jakości życia. Zarówno placówki oświatowe,
szkolnictwo wyższe, biznes, organizacje pozarządowe oraz instytucje kultury powinny
współtworzyć nową jakość – model społeczeństwa rozwijającego się.
Zapewnienie dzieciom i młodzieży jak najlepszych warunków harmonijnego rozwoju
intelektualnego, fizycznego, duchowego i moralnego będzie procentowało w przyszłości.
Wałbrzyskie szkoły i placówki powinny być tętniącymi życiem centrami oświatowymi,
społecznymi, kulturalnymi i sportowymi w społecznościach lokalnych.
Strategiczne zamierzenia w dziedzinie wałbrzyskiej edukacji, zawarte w niniejszym
opracowaniu wpisują się w ramy Strategii Rozwoju Edukacji na lata 2007- 2013
Ministerstwa Edukacji Narodowej, Strategii Zrównoważonego Rozwoju Miasta Wałbrzycha
do 2013 r., Gminnej Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych Miasta Wałbrzycha
na lata 2004-2008.
4
3.Diagnoza stanu edukacji w Wałbrzychu
Liczba
11
12
10
8
5
6
3
4
2
0
Gmina Wałbrzych
Organizacje
Osoby fizyczne
3.1. Przedszkola
Zgodnie z art. 14 ustawy z dnia 7 września 1991r. o systemie oświaty wychowaniem
przedszkolnym objęte są dzieci w wieku od 3 – 6 lat. Gmina jest odpowiedzialna za
stworzenie warunków do odbycia rocznego przygotowania przedszkolnego dzieci
sześcioletnich. Rolę przedszkola dla dzieci sześcioletnich mogą przejmować oddziały
przedszkolne w szkołach podstawowych. Ustawodawca pozostawia radzie gminy prawo
do ustalania liczby przedszkoli zgodnie z potrzebami mieszkańców oraz określania zasad
odpłatności. Zgodnie z uchwałą Rady Miejskiej Wałbrzycha Nr XLII/265/05 z 29 sierpnia
2005 r. w sprawie ustalenia opłat za realizację świadczeń w przedszkolu samorządowym
opłata za pobyt dziecka wykraczający poza realizację podstawy programowej wychowania
przedszkolnego wynosi 127,36 zł miesięcznie.
Według stanu na 15. 09. 2005 r. w Wałbrzychu działa 19 przedszkoli, z tego dla
5 organem prowadzącym jest Gmina Wałbrzych, dla 3 -organizacje wyznaniowe i dla 11 osoby fizyczne.
Z pięciu przedszkoli samorządowych, jedno jest przedszkolem integracyjnym, dwa
funkcjonują w zespołach szkolno-przedszkolnych.
Liczba przedszkoli w Wałbrzychu w/g organów prowadzących
Z powyższych danych wynika, że 14 przedszkoli jest przedszkolami niepublicznymi,
co stanowi ogółem 74%. Placówkom tym Gmina przekazuje dotację na ich prowadzenie,
użycza sprzętów oraz 11, prowadzonym przez osoby fizyczne, dzierżawi budynki.
5
Organ prowadzący przedszkola - diagram procentowy
26%
Gmina Wałbrzych
Organizacje wyznaniowe
Osoby fizyczne
58%
16%
Do przedszkoli samorządowych uczęszcza łącznie 310 dzieci, do pozostałych –
1722. Do oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych zapisanych jest 446
przedszkolaków.
Łącznie wychowaniem przedszkolnym objętych w roku szkolnym 2005/2006 jest
2478 dzieci, w tym 1017 w oddziałach dla sześciolatków.
Poniższa tabela przedstawia liczbę dzieci i oddziałów w/g stanu na 15. 09. 2005 r.
w przedszkolach prowadzonych przez Gminę Wałbrzych.
Tabela nr 1. Liczba dzieci i oddziałów w przedszkolach samorządowych
Przedszkole
Przedszkole Samorządowe Nr 4
Przedszkole Samorządowe Nr 14
Integracyjne Przedszkole Samorządowe Nr
17 z Oddziałem Specjalnym
Przedszkole Samorządowe Nr 10
Przedszkole Samorządowe Nr 22
RAZEM
Dzieci 3– 5 letnie
Dzieci 6 letnie
Razem
Liczba
oddziałów
Liczba
dzieci
Liczba
oddziałów
Liczba
dzieci
Liczba
oddziałów
Liczba
dzieci
3
2
4
53
56
69
1
1
1
17
14
21
4
3
5
70
70
90
1
2
12
23
31
232
1
1
5
14
12
78
2
3
17
37
43
310
Średnia liczba dzieci w oddziale dla trzy – pięciolatków wynosi 19,33, dla
sześciolatków – 15,6. Podwyższa to oczywiście koszty prowadzenia tych placówek.
Tabela nr 2. Liczba dzieci i oddziałów w przedszkolach niepublicznych.
Dzieci 3 – 5 letnie
Dzieci 6 letnie
Razem
Przedszkole
Liczba
oddziałów
Liczba
dzieci
Liczba
oddziałów
Liczba
dzieci
Liczba
oddziałów
Liczba
dzieci
Pierwsze Niepubliczne Przedszkole
Przedszkole Niepubliczne Nr 2
Przedszkole Niepubliczne Nr 3
Przedszkole Niepubliczne Siódemka
Przedszkole Niepubliczne Bajka
Przedszkole Niepubliczne Jedyneczka
Przedszkole Niepubliczne Tęcza
Przedszkole Niepubliczne Sobięcinek
Przedszkole Niepubliczne Pod akacją
Przedszkole Niepubliczne Agatka
Przedszkole Niepubliczne Wiolinka
Przedszkole Niepubliczne Pod Grzybkiem
Przedszkole Niepubliczne Stokrotka
Przedszkole Zgromadzenia Sióstr Św. Elżbiety
Razem
4
2
2
4
5
6
4
2
3
3
3
2
5
2
47
129
46
35
96
150
185
102
44
44
94
85
50
122
47
1229
2
1
1
3
2
3
2
3
1
1
1
1
1
2
24
25
20
23
55
46
73
43
57
22
26
27
18
30
28
493
6
3
3
7
7
9
6
5
4
4
4
3
6
4
71
154
66
58
151
196
258
145
101
66
120
112
68
152
75
1722
6
Średnia liczba dzieci w oddziale dla trzy – pięciolatków wynosi 26,15, natomiast dla
sześciolatków – 20,54.
Tabela nr 3. Liczba dzieci i oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych
Szkoła Podstawowa
Publiczna Szkoła Podstawowa nr 2
Publiczna Szkoła Podstawowa nr 5
Publiczna Szkoła Podstawowa nr 15
Publiczna Szkoła Podstawowa nr 20
Publiczna Szkoła Podstawowa nr 21
Publiczna Szkoła Podstawowa nr 23
Publiczna Szkoła Podstawowa nr 26
Publiczna Szkoła Podstawowa nr 30
Publiczna Szkoła Podstawowa nr 31
Publiczna Szkoła Podstawowa nr 37
SGMK (szkoła niepubliczna)
Razem
Oddziały przedszkolne
Liczba oddziałów
Liczba dzieci
3
61
2
47
2
48
1
23
3
55
2
43
2
48
2
36
2
40
2
36
1
9
22
446
Średnia liczba dzieci w grupie wynosi 20,54. Jest to wynik wyższy niż w oddziale
w przedszkolu samorządowym.
Można jednoznacznie stwierdzić, iż liczba miejsc w przedszkolach nie jest w pełni
wykorzystana, szczególnie w przedszkolach prowadzonych przez Gminę Wałbrzych.
Łącznie w mieście w roku szkolnym 2005/2006 funkcjonuje 59 oddziałów dla 1461 trzypięciolatków i 51 oddziałów (jeden w Szkole Gminnej Menadżersko - Księgowej - 9 dzieci)
łącznie dla 1017 dzieci sześcioletnich. Stanowi to w przypadku oddziałów dla dzieci
sześcioletnich ok. 79% wykorzystania posiadanej bazy.
Każda z placówek oferuje tzw. zajęcia dodatkowe, wykraczające poza podstawy
programowe wychowania przedszkolnego. Część z tych zajęć opłacana jest dodatkowo
przez rodziców, część płatna jest ze środków placówki.
Zajęciami płatnymi dodatkowo jest nauka języków obcych. Najczęściej jest to język
angielski, ale również niemiecki, a w Przedszkolu Niepublicznym „Jedyneczka”
i „Bajka” prowadzona jest jeszcze nauka języka czeskiego ze względu na aktywną
współpracę z przedszkolami w przygranicznych miejscowościach Czech.
Płatna jest również gimnastyka korekcyjna prowadzona przez specjalistów.
Dyrektorzy przedszkoli na początku roku szkolnego zapraszają do placówki lekarza
ortopedę, który wskazuje dzieci wymagające rehabilitacji. Za zgodą rodziców prowadzone
są wówczas zajęcia z gimnastyki korekcyjnej.
Ze względu na posiadanie przez wszystkie przedszkola sal komputerowych, dzieci
mogą korzystać bezpłatnie z zajęć komputerowych. W takich zajęciach udział biorą małe
grupki dzieci, najwyżej dwoje przy jednym stanowisku komputerowym.
Do większości przedszkoli docierają muzycy z Filharmonii Sudeckiej z bajkami
muzycznymi dla dzieci.
Wałbrzyski Teatr Lalki i Aktora co miesiąc wystawia jedno przedstawienie dla dzieci.
W zależności od formy spektaklu odbywa się on w przedszkolu lub dzieci jadą do teatru.
Ciekawą formę mają też zajęcia w bibliotece „Pod Atlantami”, dzięki którym
rozbudza się u dzieci zainteresowanie książką i czytelnictwem.
3.2 Szkoły Podstawowe
Głównym celem wprowadzonej reformy oświaty było radykalne podniesienie jakości
edukacji szkolnej. Celowi temu służyć mają szeroko zakrojone zmiany programowe,
organizacyjne, kadrowe i związane z nadzorem pedagogicznym. Najszybciej nastąpiły
zmiany strukturalne, które polegały na utworzeniu 6-letnich szkół podstawowych i 3 –
7
letnich gimnazjów, choć nie zawsze lokalowo rozdzielonych (np. PSP nr 22 i PG nr 2 oraz
PSP nr 21i PG nr 7).
W roku szkolnym 2005/2006 Gmina Wałbrzych prowadzi 16 szkół podstawowych
oraz 2 zespoły szkolno – przedszkolne dla 6631 uczniów (stan na 15.09.2005 r.).
Poniższa tabela obrazuje liczbę dzieci i oddziałów w poszczególnych szkołach.
Tabela nr 4. Liczba dzieci i oddziałów w roku szkolnym 2005/2006 w szkołach podstawowych.
kl. I
kl. II
kl. III
kl. IV
kl. V
kl. VI
Razem
Oddz. Uczn. Oddz. Uczn. Oddz. Uczn. Oddz. Uczn. Oddz. Uczn. Oddz. Uczn. Oddz. Uczn.
Szkoła
PSP 2
2
55
3
83
4
95
3
85
4
105
4
96
20
519
PSP 5
3
65
3
68
3
82
4
96
3
91
4
107
20
509
PSP 6
2
43
2
41
2
47
2
60
2
61
2
52
12
304
PSP 12
3
69
3
77
3
69
3
65
3
86
3
80
18
446
PSP 15
3
82
3
75
3
82
3
77
3
91
3
96
18
503
PSP 17
3
73
2
53
3
71
2
56
3
70
3
68
16
391
PSP 18
1
4
0
0
1
12
1
11
1
15
1
17
5
59
PSP 20
1
22
1
21
1
16
1
21
1
28
1
30
6
138
PSP 21
4
88
3
89
4
100
4
101
4
92
5
127
24
597
PSP 22
2
57
2
52
3
60
2
63
2
59
2
45
13
336
PSP 23
2
56
3
64
3
62
3
85
3
64
3
70
17
401
PSP 26
5
98
5
97
5
108
5
108
5
102
5
116
30
629
PSP 28
4
111
4
110
4
98
4
118
4
113
4
114
24
664
PSP 30
2
46
2
58
2
56
2
49
2
59
2
52
12
320
PSP 31
1
30
1
23
2
37
2
37
2
40
2
45
10
212
PSP 37
2
51
2
54
2
58
3
76
2
65
3
67
14
371
ZSP Nr 1
1
8
1
18
1
16
1
24
1
14
1
16
6
96
ZSP Nr 2
1
20
1
11
1
18
1
23
1
32
1
32
6
136
Razem:
42
978
41
994
49 1230
271
6631
47 1087
46 1155
46 1187
Średnia liczba uczniów w oddziale dla szkoły podstawowej wynosi 24,47. Jest to
bardzo dobry wskaźnik, niższy o 1,53 od zakładanego (26 uczniów w oddziale
przeliczeniowym). Średnią liczbę uczniów w poszczególnych klasach przedstawia
poniższy diagram.
Średnia liczba uczniów w oddziale w roku szk. 2005/2006
26,38
26,5
26
25,1
25,5
24,57
25
24,24
24,5
24
23,28
23,13
23,5
23
22,5
22
21,5
kl. I
kl. II
kl.III
kl.IV
8
kl.V
kl. VI
Najbardziej liczne w roku szkolnym 2005/2006 są klasy piąte, najmniej – klasy
trzecie. Lokalizację szkół przedstawia poniższa tabela.
Tabela nr 5. Liczba szkół w poszczególnych dzielnicach miasta.
Dzielnica
Biały Kamień
Gaj
Nowe Miasto
Piaskowa Góra
Podgórze
Podzamcze
Poniatów
Rusinowa
Sobięcin
Stary Zdrój
Środmieście
Ogółem
Szkoła podstawowa
PSP nr 2 i 6
PSP nr 9*
PSP nr 23
PSP nr 15, 20 i 37
PSP nr 5
PSP nr 18, 21 i 26
PSP nr 19*
PSP nr 31
PSP nr 17
PSP nr 22 i 30
PSP nr 12 i 28
16 + 2* zespół szkolno-przedszkolny
Z ogólnej analizy wynika, że są dzielnice, w których zlokalizowane są dwie, trzy
szkoły. Nie wszystkie są w pełni wykorzystane. Podany niżej diagram pokazuje, że na
Piaskowej Górze są dwie szkoły ze zmianowością niższą niż 0,75, po jednej na
Podzamczu oraz na Gaju. Zmianowość poniżej 0,75 powinna sugerować konieczność
podjęcia kroków połączenia placówek położonych w niedalekiej odległości lub nawet
całkowitej likwidacji z dowożeniem uczniów do szkoły w innej dzielnicy.
Poniższy diagram przedstawia stosunek ilości oddziałów do ilości sal
dydaktycznych. Wskazuje on w jakim stopniu wykorzystana jest baza szkoły czyli tzw.
zmianowość (jeżeli sal dydaktycznych jest tyle samo co oddziałów, to zmianowość wynosi
1).
Wykorzystanie sal dydaktycznych
PSP
20
0,44
PSP
9
0,55
PSP
18
0,71
PSP
37
0,73
PSP
19
0,75
PSP
21
0,75
PSP
23
0,79
PSP
17
0,8
PSP
22
0,81
PSP
30
0,82
PSP
6
0,86
PSP
5
0,88
PSP
15
0,91
PSP
2
1,05
PSP
12
1,2
PSP
31
1,2
PSP
28
1,33
PSP
26
1,45
0
0,1
0,2
0,3
0,4
0,5
0,6
0,7
9
0,8
0,9
1
1,1
1,2
1,3
1,4
1,5
Porównanie liczby uczniów kończących szkołę podstawową z liczbą uczniów
rozpoczynających naukę w klasie I w roku szk. 2005/2006
stan na 15.09.2005 (bez szkół niepublicznych)
1600
1402
1173
1400
1260
1230
1204
1154
1063
1200
1187
1008
978
1000
800
600
400
200
0
2002/2003
2003/2004
2004/2005
odeszło kl.VI
2005/2006
2006/2007
przyszło kl.I
Pustoszenie szkół będzie się pogłębiać, ponieważ więcej dzieci kończy szkołę niż ją
zaczyna. W tym roku szkolnym różnica ta wynosi 252 dzieci, co daje 9,69 oddziałów
przeliczeniowych (26 uczniów na oddział).Obrazuje to poniższy diagram.
Problem dostosowania sieci szkół do aktualnych potrzeb jest bardzo ważny, tym
bardziej, iż koszty utrzymania placówek oświatowych są wysokie.
Osiągnięty wynik przez poszczególne szkoły
PSP
9
20,9
PSP
18
23,5
PSP
17
24,2
PSP
nr 5
25,3
PSP
23
26,1
PSP
22
26,2
PSP
19
26,5
PSP
2
26,8
PSP
12
27,3
PSP
30
27,9
PSP
6
28,8
PSP
20
29
PSP
31
29,5
PSP
21
30,1
PSP
28
30,1
PSP
37
31,1
PSP
15
31,7
PSP
26
32,9
0
5
10
20
15
25
30
35
Od czterech lat przeprowadzane są w szkołach podstawowych sprawdziany dla
szóstoklasistów. Wyniki osiągane przez uczniów pozwalają porównać poszczególne
szkoły. Poniższy diagram przedstawia wyniki z roku szkolnego 2004/2005
Kolejne dwa diagramy pozwalają porównać wyniki uzyskane przez poszczególne
szkoły ze średnimi wynikami dla miasta Wałbrzycha i dla województwa dolnośląskiego.
10
P orów na nie w y niku sz k oły z e ś re dnią dla W a łbr zy cha
35
30
25
20
15
10
5
0
P S P nr
9
PS P nr P SP nr
18
17
PSP nr PSP nr
5
23
P S P nr
22
PS P nr P SP nr
19
2
PSP nr
PSP nr
PSP nr
12
30
6
PSP nr PS P nr
20
31
PSP nr PSP nr
21
28
P S P nr
37
PS P nr P SP nr
15
26
Po rów na nie w yn iku sz k oły z e ś re dnią dla w oje w ódz tw a dolnoś lą śk ie go
35
30
25
20
15
10
5
0
P S P nr P S P n r P S P n r P S P n r P S P n r P S P nr P S P n r P SP n r P S P n r P S P n r P S P n r P S P n r P S P n r P S P n r P S P n r P S P nr P S P n r P S P n r
9
18
17
5
23
22
19
2
12
30
6
20
31
21
28
37
15
26
Analiza danych wykazuje, że 10 szkół nie osiągnęło średniej punktów gminy,
a 8 znacznie ją przekroczyło. Średnia dla Gminy Wałbrzych jest wyższa od średniej dla
powiatu wałbrzyskiego, ale niższa od średniej dla województwa dolnośląskiego. Średnią
dla województwa przekroczyło 6 szkół.
Reasumując, zmniejszanie się liczby dzieci w wieku szkolnym wpływa na:
• ilość szkół podstawowych, które w pełni zaspokoją potrzeby,
• konieczność dokonania zmiany lokalizacji tych szkół,
• zmniejszenie się liczby pełnozatrudnionych nauczycieli.
Władze samorządowe Wałbrzycha stoją już przed:
• koniecznością wyboru pomiędzy rozproszeniem szkół podstawowych a ich
koncentracją, zapewniając odpowiednią ich infrastrukturę i wysoki poziom
kształcenia,
• określeniem możliwości wykorzystania budynków po zlikwidowanych szkołach na
ośrodki edukacji ustawicznej, na działalność kulturalną czy też inną,
• koniecznością dowożenia uczniów do szkół.
11
3.3. Gimnazja
Jednym z założeń reformy systemu oświaty było utworzenie gimnazjów w celu
wyrównywania szans edukacyjnych. Obejmują one uczniów od 13-16 roku życia.
Z psychologicznego punktu widzenia jest to bardzo trudny okres w życiu młodego
człowieka. Nauka w gimnazjach okazuje się często dla uczniów trudniejsza niż w szkołach
podstawowych. Z reguły w I klasie więcej uczniów ma kłopoty z nauką, co między innymi
generuje zachowania problemowe: wagary, niszczenie sprzętu, agresję werbalną
i fizyczną, palenie tytoniu i picie alkoholu. Stwarza to przed nauczycielami konieczność
rozwiązywania wielu problemów wychowawczych.
Uczęszczając do gimnazjum dziecko realizuje obowiązek szkolny. W mieście, od
1 września 2005 r., funkcjonuje 10 gimnazjów. Poniższa tabela przedstawia ich lokalizację
oraz szkoły podstawowe, z których przyjmują uczniów zgodnie z obowiązującą rejonizacją.
Tabela nr 6. Lokalizacja gimnazjów
Nazwa Gimnazjum
Dzielnica
Rejon szkół podstawowych
Publiczne Gimnazjum nr 1
Śródmieście
PSP nr 9,12, 28
Publiczne Gimnazjum nr 2
Stary Zdrój
PSP nr 22, 23, 30, 31
Publiczne Gimnazjum nr 3
Podgórze
PSP nr 5, 12
Publiczne Gimnazjum nr 4
Sobięcin
PSP nr 17
Publiczne Gimnazjum nr 5
Biały Kamień
PSP nr 2, 6, 30
Publiczne Gimnazjum nr 6
Piaskowa Góra PSP nr 15, 19, 20, 37
Publiczne Gimnazjum nr 7
Podzamcze
PSP nr 18, 21
Publiczne Gimnazjum nr 9
Podzamcze
PSP nr 26
Publiczne Gimnazjum z Oddziałami
Dwujęzycznymi nr 12
Nowe Miasto
PSP nr 23, 31
Publiczne Gimnazjum nr 13
Śródmieście
PSP nr 12, 28
Zasadą powinno być, iż jedno gimnazjum gromadzi uczniów przynajmniej z 2 szkół
podstawowych, ponieważ pozwala to właściwie wykorzystać bazę szkoły. Publiczne
Gimnazjum nr 9 od 1 września 2005 przekształcone zostało w gimnazjum z oddziałami
integracyjnymi, co oznacza, że oprócz oddziałów integracyjnych są w szkole oddziały
ogólnodostępne.
Gimnazja nr 12 i 13 znajdują się w zespołach szkół razem z renomowanymi liceami
ogólnokształcącymi. Publiczne Gimnazjum nr 12 od 1 września 2005 r. przekształcone
zostało w gimnazjum z oddziałami dwujęzycznymi z angielskim językiem nauczania.
Publiczne Gimnazjum nr 4 dodatkowo prowadzi, we współpracy z Ochotniczym
Hufcem Pracy w Wałbrzychu, 5 oddziałów tzw. uzawodowionych, w których młodzież nie
radząca sobie w gimnazjach rejonowych kontynuuje edukację równocześnie przyuczając
się do zawodu. Z kolei w Publicznym Gimnazjum nr 3 obowiązek szkolny realizują
wychowankowie oddziału interwencyjnego z Domu Dziecka „Promyk”, którzy oczekują na
skierowanie do placówki opiekuńczej bądź wychowawczej.
Poniższa tabela przedstawia liczbę uczniów i oddziałów w gimnazjach na dzień
15.09.2005 r.
12
Tabela nr 7. Liczba uczniów i oddziałów w gimnazjach (stan na 15.09.2005 r.)
Szkoła
KL. I
Kl. II
Kl. III
Liczba
uczniów
5
6
4
3
5
5
5
139
165
105
85
130
156
154
5
6
4
4
5
7
5
151
150
107
112
118
202
153
6
8
4
4
5
8
6
164
203
112
98
136
202
161
16
20
12
11
15
20
16
454
518
324
295
384
560
468
7
142
6
141
6
145
19
428
2
62
2
65
2
59
6
186
2
44
58
1196
2
46
56
1255
2
51
59
1339
6
141
173
3790
PG nr 1
PG nr 2
PG nr 3
PG nr 4
PG nr 5
PG nr 6
PG nr 7
PG z Oddziałami
Integracyjnymi nr 9
PG z Oddziałami
Dwujęzycznymi nr 12
PG nr 13
Razem
Liczba
Liczba
Liczba
oddziałów uczniów oddziałów
Razem
Liczba
oddziałów
Liczba
Liczba
uczniów oddziałów
Liczba
uczniów
Analizując dane w tabeli należy zwrócić uwagę, iż liczba uczniów, a co się z tym
wiąże także liczba oddziałów, ulega zmniejszeniu. Od 1 września 2005 r. powołano 44
oddziały klas I, natomiast klas III jest 51. Podobnie jak w szkołach podstawowych, więcej
absolwentów odejdzie w czerwcu 2006, niż rozpoczęło naukę we wrześniu 2005 w klasie I.
Poniższy wykres przedstawia średnią liczbę uczniów w oddziale w roku szkolnym
2005/06. Najliczniejsze są klasy II, średnio 27,28 ucznia, najmniej liczne klasy III – 26,25
ucznia w oddziale. Uczniowie ci na zajęciach m.in. z języków obcych, informatyki czy
wychowania fizycznego dzieleni są na grupy.
Średnia liczda uczniów w oddziale w roku szkolnym 2005/06
27,28
27,18
27,4
27,2
27
26,8
26,25
26,6
26,4
26,2
26
25,8
25,6
klasa I
klasa II
klasa III
Stosunek liczby oddziałów do liczby sal dydaktycznych wskazuje, w jakim stopniu
wykorzystana jest baza szkoły. Wskaźnik „zmianowości” niższy od 0,7 jak już podkreślano,
sugeruje, że szkoła pustoszeje. Najbardziej wykorzystuje bazę Publiczne Gimnazjum nr
6,2 i 4.
Poniższy diagram przedstawia wskaźnik „zmianowość” w poszczególnych
gimnazjach. Przy Publicznym Gimnazjum z Oddziałami Dwujęzycznymi nr 12 oraz
Publicznym Gimnazjum nr 13 nie jest podany wskaźnik, ponieważ w Zespołach Szkół nr 1
i 2 nie są przyporządkowane sale do typu szkoły.
13
Stosunek liczby oddziałów do ilości sal (rok szk.
PG nr 13
PG z OD nr 12
PG nr 6
1,053
PG nr 2
1,053
PG nr 4
0,917
PG nr 3
0,857
PG z OI nr 9
0,76
PG nr 5
0,681
PG nr 7
0,667
PG nr 1
0,667
0
0,2
0,4
0,6
0,8
1
1,2
Przy ocenie jakości pracy szkoły bardzo istotną kwestią jest jej poziom nauczania.
Jednym z mierników jest egzamin zewnętrzny dla trzecioklasistów. Poniższy diagram
prezentuje średnie wyniki osiągnięte przez uczniów poszczególnych gimnazjów z części
humanistycznej i matematyczno – przyrodniczej.
Porównanie wyników poszczególnych gimnazjów ze średnią dla województwa dolnośląskiego
(23,9 cz. met. - przyr.kolor różowy i 32,5 cz. hum. Kolor niebieski)
50
45
40
35
30
25
20
15
10
5
0
Szkoła
PG nr 1
PG nr 2
PG nr 3
PG nr 4
PG nr 5
PG nr 6
PG nr 7
PG z OI nr 9
PG z OD nr 12
PG nr 13
Najwyższe wyniki osiągnęły Publiczne Gimnazja nr 13,12 i 9. Najniższe wyniki
uzyskały gimnazja nr 4, 3 i 5.
Cztery wałbrzyskie gimnazja osiągnęły średnie wyniki równe i wyższe od wyników w
województwie dolnośląskim. Są to PG nr 7,9,12 i 13. W przypadku jednego gimnazjum,
tzn. PG nr 6 do średniego wyniku zabrakło 0, 03 pkt.
W Wałbrzychu funkcjonują trzy gimnazja niepubliczne, w Zespole Szkół
Społecznych Wałbrzyskiego Towarzystwa Oświatowego, Zespole Szkół Fundacji Szkole
Gminnej Menadżersko - Księgowej oraz w Prywatnym Gimnazjum Żeńskim prowadzonym
przez siostry zakonne.
Reasumując, gimnazja, jak pokazują różne analizy, spotykają się z problemami,
które nie miały miejsca w takim zakresie w szkole podstawowej. Jest to między innymi:
• dłuższa droga ucznia do szkoły
14
• wzrost wydatków rodziny związanych z edukacją dzieci (droższe podręczniki)
• wzrost zachowań problemowych.
Dlatego też przed samorządem gminnym stają takie zadania jak:
• doskonalenie infrastruktury gimnazjów, szczególnie tam, gdzie dzielą budynek ze
szkołą podstawową (trudna sytuacja PG nr 2 w budynku PSP nr 22)
• wspieranie doskonalenia i dokształcania nauczycieli
• wspieranie programów zapobiegających zachowaniom problemowym młodzieży
• pomoc w kreowaniu kariery zawodowej ucznia i wyboru właściwej szkoły
ponadgimnazjalnej.
3.4 Szkoły ponadgimnazjalne
Prowadzenie szkół ponadgimnazjalnych jest zadaniem własnym powiatu. Stanowią
one kolejny obowiązkowy etap edukacji ucznia, ponieważ obowiązek nauki trwa do 18
roku życia. Zadaniem szkolnictwa ponadgimnazjalnego jest nie tylko przygotowanie do
dalszej nauki w szkołach wyższych, ale również do swobodnego poruszania się na rynku
pracy.
Elastyczny system kształcenia stwarza możliwość rozwoju poprzez wybór
odpowiedniego profilu kształcenia, który pozwala realizować różne potrzeby i aspiracje
uczniów. Uczeń może zdecydować się na liceum ogólnokształcące lub liceum profilowane,
technikum czy zasadniczą szkołę zawodową. Każda droga kształcenia jest na tyle drożna,
że uczeń może przystąpić do egzaminu maturalnego i następnie rozpocząć studia wyższe.
W Wałbrzychu w roku szkolnym 2005/06 działa 5 liceów ( I LO, II LO, III LO, IV LO i V LO,
które jest liceum z oddziałami integracyjnymi), 5 zespołów szkół zawodowych i Centrum
Kształcenia Ustawicznego.
Poniższa tabela przedstawia lokalizację szkół ponadgimnazjalnych oraz ich typy.
Tabela 8. Lokalizacja szkół ponadgimnazjalnych.
Dzielnica
Nazwa szkoły
Zespół Szkół nr 2
Śródmieście
Nowe Miasto
Stary Zdrój
Sobięcin
Piaskowa Góra
Podzamcze
Zespół Szkół nr 8
Zespół Szkół nr 1
Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych
nr 10
III Liceum Ogólnokształcące
Zespół Szkół nr 4
V Liceum Ogólnokształcące z
Oddziałami Integracyjnymi
Szczawienko
Zespół Szkół nr 5
Rusinowa
Zespół Szkół nr 7
Biały Kamień
Zespół Szkół nr 9
Podgórze
Typy szkół wchodzących
w skład zespołu
Liceum Ogólnokształcące
Liceum Profilowane
Technikum
Zasadnicza Szkoła Zawodowa
Liceum Ogólnokształcące
Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych
Liceum Profilowane
Technikum
Zasadnicza Szkoła Zawodowa
Liceum Ogólnokształcące
Liceum Ogólnokształcące
Liceum Ogólnokształcące
Liceum Profilowane
Technikum
Technikum Uzupełniające na podbud. ZSZ
Liceum Profilowane
Technikum
Technikum Uzupełniające na podbud. ZSZ
Zasadnicza Szkoła Zawodowa
Liceum Profilowane
Technikum
Zasadnicza Szkoła Zawodowa
Gimnazjum dla Dorosłych
Liceum Ogólnokształcące
Liceum Profilowane
Liceum Handlowe po ZSZ
Centrum Kształcenia
Ustawicznego
15
Przygotowanie zawodowe uczniowie szkół ponadgimnazjalnych mogą zdobywać
bezpośrednio w zakładach pracy, w warsztatach szkolnych lub w Centrum Kształcenia
Praktycznego. To ostatnie jest nowoczesną placówką dydaktyczną przygotowaną również
do przeprowadzania egzaminu zewnętrznego z przygotowania praktycznego.
W roku szkolnym 2005/2006 zajęcia praktyczne w centrum odbywa łącznie 681
uczniów z 6 szkół ponadgimnazjalnych w 35 oddziałach w następujących zawodach:
mechanik i elektromechanik pojazdów samochodowych, ślusarz, operator obrabiarek
skrawających, sprzedawca, kierowca, stolarz, monter instalacji i urządzeń sanitarnych,
technik budownictwa, drogownictwa i architektury krajobrazu, technolog robót
wykończeniowych w budownictwie, technik technologii drewna, technik mechatronik,
technik BHP. Jest to bardzo szerokie spektrum.
Sieć szkół ponadgimnazjalnych umożliwia uczniom właściwy wybór dalszej drogi
kształcenia, tym bardziej, że mogą wybrać również szkołę niepubliczną. Poniższa tabela
przedstawia szkoły niepubliczne dla młodzieży oraz dorosłych uczniów.
Tabela 9. Lokalizacja niepublicznych szkół ponadgimnazjalnych
Dzielnica
Piaskowa
Góra
Sobięcin
Rusinowa
Organ prowadzący
Wałbrzyskie
Towarzystwo
Oświatowe
Typy szkół wchodzących
w skład zespołu
Społeczne Liceum
Ogólnokształcące
ul. Malczewskiego 22
Liceum Ogólnokształcące
Sudeckie Centrum Kształcenia
Ustawicznego
ul. Malczewskiego 22
Zgromadzenie Sióstr Prywatne LO Zgromadzenia Sióstr
Niepokalanego
Niepokalanego Poczęcia NMP
Poczęcia NMP
Pl. M. Darowskiej 1
Cech Rzemiosł
Różnych i Małej
Przedsiębiorczości
Anna Cysewska
Podzamcze
Stanisław Pilus
Stary Zdrój
Nazwa szkoły
Liceum Ogólnokształcące dla
Dorosłych
Liceum Ogólnokształcące
Zespół Szkół Cechu Rzemiosł
Różnych i Małej
Przedsiębiorczości
ul. Osiedle Górnicze 29
Zasadnicza Szkoła Zawodowa
Liceum Profilowane
Technikum Uzupełniające
Technikum Uzupełniające Dla
Dorosłych
Prywatne Uzupełniające Liceum
Ogólnokształcące Dla Dorosłych
ul. Kasztelańska 5-7
Liceum Ogólnokształcące
(na podbudowie ZSZ)
Prywatne Liceum
Ogólnokształcące Dla Dorosłych
ul. Kasztelańska 5-7
I Elitarne Liceum
Ogólnokształcące
ul. Kasztelańska 5-7
Liceum Ogólnokształcące
(na podbudowie gimnazjum)
Liceum Ogólnokształcące
Międzynarodowa
Federacja Modern
Ju-Jitsu
Liceum Ogólnokształcące dla
Dorosłych
ul. Przywodnia1
Liceum Ogólnokształcące dla
Dorosłych
„MUR” Centrum
Edukacji Zawodowej
Spółka z o.o
Liceum Ogólnokształcące Dla
Dorosłych „MUR”
ul. 11 Listopada 75
Liceum Ogólnokształcące dla
Dorosłych
3.5 Szkoły policealne
Rola wykształcenia w świadomości młodego człowieka stale wzrasta, bowiem
lepsze wykształcenie przynosi wyraźne korzyści związane z możliwością znalezienia
lepszej pracy. Liceum ogólnokształcące nie daje kwalifikacji zawodowych, wymaga
podwyższenia kwalifikacji w szkole policealnej, w której nauka trwa od 0,5 do 2 lat. Celem
kształcenia w tych szkołach jest między innymi usprawnienie posługiwania się technologią
16
komputerową i informacyjną. Młody człowiek w krótkim czasie ma możliwość
przekwalifikowania się, zdobycia atrakcyjnego zawodu.
Szkoły policealne nowego typu, w strukturze systemu oświaty, powstały jako
ostatnie (po 6-letnich szkołach podstawowych, gimnazjach, 3 – letnich liceach
ogólnokształcących, 2 – letnich liceach uzupełniających i technikach uzupełniających),
dopiero w roku szkolnym 2005/06.
Powołano szkoły policealne w 3 zespołach szkół oraz w CKU. Jednak żadna z nich
w roku szkolnym 2005/2006 nie dokonała pełnego naboru. Wynika to prawdopodobnie z
faktu, iż w Wałbrzychu działają szkoły wyższe, które w trakcie 3 lat umożliwiają zdobycie
wykształcenia wyższego.
Poniższa tabela przedstawia lokalizację szkół policealnych, które zostały powołane
w zespołach szkół zawodowych od 1 września 2005 r.
Tabela 10. Lokalizacja szkół policealnych
Dzielnica
Stary Zdrój
Szczawienko
Biały Kamień
Podgórze
Środmieście
Rusinowa
Nazwa szkoły
Zespół Szkół Ponadgimnazjalych nr 10
Zespół Szkół nr 5
Zespół Szkół nr 9
Centrum Kształcenia Ustawicznego
Zespół Szkół nr 8
Zespół Szkół nr 7
Oprócz szkół policealnych prowadzonych przez Powiat Wałbrzyski działają szkoły
niepubliczne o uprawnieniach szkół publicznych. Dzięki nim wachlarz propozycji
oferowanej młodzieży znacznie się poszerza. Organy prowadzące muszą szybko
reagować na zmiany związane z rynkiem pracy, ponieważ inaczej traciłyby słuchaczy, a co
się z tym wiąże - środki finansowe na ich prowadzenie, ponieważ za naukę w nich
młodzież płaci.
Kolejna tabela obrazuje ofertę niepublicznych szkół policealnych o uprawnieniach
szkół publicznych.
Tabela 11. Niepubliczne szkoły policealne o uprawnieniach szkół publicznych
Dzielnica
Organ prowadzący
Podzamcze
Hanna Rosół
Nazwa szkoły
Studium Służb Ochrony, Detektywów i Biznesu „ELEKTRA”
ul. Grodzka 71
Studium Finansów
ul. Rynek 9
Szkoła Informatyki i Internetu
ul. Rynek 9
Śródmieście
Towarzystwo Edukacji
Bankowej S.A.
Ryszard Mierzejewski
Stary Zdrój
Międzynarodowa Federacja
Modern Ju-Jitsu
Szkoła Europejska „EUROCOLLEGE”
ul. Rynek 9
Studium Projektowania i Reklamy
ul. Rynek 9
Studium Zdrowia i Urody
ul. Rynek 9
Policealne Studium Zarządzania
ul. Armii Krajowej 78
Policealna Szkoła Detektywów i Pracowników Ochrony
ul. Przywodnia 1
3.6 Szkoły wyższe
Ostatnim etapem w systemie oświaty są szkoły wyższe. Ustawa o szkolnictwie
wyższym z 1990 roku znacząco rozszerzyła autonomię uczelni i stworzyła prawne
przesłanki do działalności uczelni niepaństwowych, a ustawa o wyższych szkołach
17
zawodowych, umożliwiła uruchomienie tych uczelni i kształcenie na poziomie licencjackim
i inżynierskim. Ustawy te wraz z polityką finansową, tworzeniem zamiejscowych placówek
kształcenia oraz możliwością pobierania odpłatności za studia wieczorowe i zaoczne w
uczelniach publicznych, znacząco powiększyły ofertę edukacyjną.
Szkoły wyższe mogą być jednolite, pięcioletnie magisterskie lub dwu stopniowe,
umożliwiające najpierw zdobycie tytułu licencjata, w trakcie trzyletnich studiów, a
następnie dwuletnie studia uzupełniające do wykształcenia magisterskiego. W Wałbrzychu
młodzież może podjąć studia w uczelniach przedstawionych w poniższej tabeli.
Tabela nr 12. Lokalizacja siedzib uczelni wyższych działających w Wałbrzychu
Dzielnica
Śródmieście
Stary Zdrój
Sobięcin
Nazwa uczelni
Status uczelni
Rodzaj studiów
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa
publiczna
studia licencjackie
Wyższa Szkoła Pedagogiczna TWP
niepubliczna
studia licencjackie
publiczna
studia magisterskie
i licencjackie
publiczna
studia magisterskie
i licencjackie
niepubliczna
studia licencjackie
Akademia Ekonomiczna im. O. Langego we
Wrocławiu Wydział Gospodarki Regionalnej
i Turystyki w Jeleniej Górze Zamiejscowy
Ośrodek Dydaktyczny w Wałbrzychu
Zamiejscowy Ośrodek Dydaktyczny Politechniki
Wrocławskiej w Wałbrzychu
Wałbrzyska Wyższa Szkoła Zarządzania i
Przedsiębiorczości
W ofercie wałbrzyskich szkół wyższych jest tryb studiów dzienny i zaoczny. Studia
zaoczne umożliwiają pracującym studentom naukę w weekendy.
3.7.Uniwersytet Trzeciego Wieku
Wałbrzyskie Towarzystwo Oświatowe w 2003 r. powołało Sudecki Uniwersytet
Trzeciego Wieku. Opiekę programową nad uniwersytetem sprawuje Państwowa Wyższa
Szkoła Zawodowa w Wałbrzychu i Uniwersytet Trzeciego Wieku działający przy
Uniwersytecie Wrocławskim. Zadaniem uniwersytetu jest zachowanie i zwiększenie
intelektualnej, psychicznej oraz fizycznej sprawności jego słuchaczy, prowadzenie edukacji
w różnych dziedzinach nauki, propagowanie zasad kulturalnego współżycia społecznego,
aktywizację społeczną osób starszych oraz integrację osób niepełnosprawnych. Zadania
te są realizowane poprzez wykłady specjalistów z różnych dziedzin nauki, zajęcia
seminaryjne, lektoraty, zajęcia ruchowe, kluby dyskusyjne.
Rada Programowa Sudeckiego UTW skupia elitę intelektualną miasta – ludzi
kultury, nauki, medycyny. W jej skład wchodzą m.in. Halina Pankanin - wiceprezydent
Wałbrzycha, Alicja Młodecka – dyrektor BWA, Danuta Marosz – dyrektor Teatru
Dramatycznego, Irena Borecka – prorektor PWSZ w Wałbrzychu.
W pierwszym roku działalności udział w zajęciach brało 120 osób. 1 października
2005 roku uniwersytet zainaugurował trzeci rok akademicki. Swoją siedzibę ma w
Wałbrzychu przy ulicy Malczewskiego 22
Uniwersytet Trzeciego Wieku przy Wałbrzyskiej Wyższej Szkole Zarządzania i
Przedsiębiorczości został powołany na mocy Uchwały Nr 12/03 Senatu Uczelni.
Zgodnie ze Statutem Uczelni na ww. Uniwersytecie prowadzona jest działalność
edukacyjna w formie otwartej, skierowana do osób ze środowiska emerytów i rencistów.
Uniwersytet funkcjonuje na trzech płaszczyznach: ekonomicznej, społecznej, kulturalnej.
Wykłady są bezpłatne, cykliczne, odbywają się od wtorku do czwartku od września do
czerwca w budynku Uczelni przy ul. Wrocławskiej 10. UTW od początku swojej
działalności cieszy się wielkim zainteresowaniem, a liczba słuchaczy przekroczyła 200
18
osób i systematycznie wzrasta. Słuchacze mają zajęcia z języków obcych, warsztaty
komputerowe oraz wykłady o różnorodnej tematyce.
3.8.Szkolnictwo specjalne.
Kształcenie dzieci i młodzieży w zależności od rodzaju niepełnosprawności, a także
potrzeb indywidualnych, odbywa się w trzech równoprawnych formach: w placówkach
specjalnych, integracyjnych i ogólnodostępnych realizujacych program specjalny zgodnie z
orzeczeniem Poradni Psychologiczno - Pedagogicznej. Najliczniejszą grupą wymagającą
kształcenia specjalnego jest grupa dzieci i młodzieży z upośledzeniem umysłowym w
stopniu lekkim. Prowadzenie szkół i ośrodków szkolno – wychowawczych specjalnych jest
zadaniem powiatu. W Wałbrzychu funkcjonuje Zespół Szkół Specjalnych. W jego skład
wchodzi Szkoła Podstawowa Specjalna oraz Gimnazjum Specjalne. W roku szkolnym
2005/2006 naukę w zespole pobierało łącznie 280 uczniów, w tym 157 w szkole
podstawowej (w 9 oddziałach dla lekko upośledzonych umysłowo, w 6 dla umiarkowanie
i znacznie, w 1 dla głęboko) oraz 123 w gimnazjum (w 8 oddziałach dla lekko
upośledzonych i 3 dla umiarkowanie i znacznie).
Działa również w Wałbrzychu Zasadnicza Szkoła Zawodowa Specjalna. W roku
szkolnym 2005/2006 funkcjonuje w niej 7 oddziałów dla 96 uczniów lekko upośledzonych
umysłowo. Kształcą się oni w następujących zawodach: kucharz małej gastronomii,
ogrodnik, malarz-tapeciarz, krawiec, stolarz, cukiernik, pomoc hotelarska, piekarz,
technolog robót wykończeniowych. Dla uczniów głębiej upośledzonych uruchomiono
Szkołę Specjalną Przysposabiającą do Pracy. W bieżącym roku szkolnym otworzono
1 oddział dla 7 uczniów upośledzonych w stopniu umiarkowanym. Przygotowują się do
pracy ogrodnika. Od 1 stycznia 2006 roku obie szkoły zostaną połączone w zespół
o nazwie Zespół Szkół Zawodowych Specjalnych.
Dla Zespołu Szkół z Oddziałami Integracyjnymi oraz Integracyjnego Przedszkola
Samorządowego z Oddziałem Specjalnym organem prowadzącym jest Gmina Wałbrzych.
W placówkach tych uczą się dzieci i młodzież z różną niepełnosprawnością, nie tylko
intelektualną, wspólnie z pełnosprawnymi. W roku 2004/2005 wydano łącznie 51
skierowań do kształcenia specjalnego w tych placówkach, w tym 17 do Integracyjnego
Przedszkola Samorządowego z Oddziałem Specjalnym oraz 34 do Zespołu Szkół
z Oddziałami Integracyjnymi (do oddziału zerowego – 1, szkoły podstawowej 25
i gimnazjum – 8). Do szkół ogólnodostępnych wydano 19 skierowań. Poradnia
Psychologiczno – pedagogiczna orzeka o potrzebie kształcenia specjalnego na różne
okresy, od roku do sześciu lat.
Na podstawie sprawozdań S-01, S-02 na dzień 30.09.2004 r. ogółem 445 dzieci
niepełnosprawnych uczyło się w wałbrzyskich przedszkolach, szkołach podstawowych
i gimnazjach. Najliczniejszą grupę stanowili uczniowie z zaburzeniami zachowania – 127
osób, w tym 87 gimnazjalistów, przewlekle chorzy – 48, w tym 43 ze szkół podstawowych
oraz niepełnosprawni ruchowo – 47.
3.9. Liczba uczniów i prognoza demograficzna na lata 2005 –2013
Według danych uzyskanych z Biura Ewidencji Ludności Urzędu Miejskiego
w Wałbrzychu liczba dzieci urodzonych w latach1988 –2004 systematycznie spada. Na
przestrzeni ostatnich 10 lat rodziło się rocznie o połowę mniej dzieci niż w roku 1988.
Oznacza to, że przez najbliższe lata liczba dzieci przyjmowanych do szkół podstawowych
jak również gimnazjalnych, będzie malała.
Poniższy diagram przedstawia liczbę urodzin w poszczególnych latach. Jak widać od
1998 roku wskaźnik ten utrzymuje się mniej więcej na tym samym poziomie, tj. 990 – 940,
żywych urodzeń.
19
Wykaz dzieci urodzonych w latach 1988-2004
1 800
1 600
954
940
957
990
950
962
991
400
1 063
1 162
1 182
1 232
1 325
1 270
600
1 327
800
1 459
1 000
1 589
1 200
1 760
liczba urodzeń
1 400
200
0
1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004
rok urodzenia
Kolejne tabele pokazują jak przedstawia się liczba urodzeń w obwodach
poszczególnych szkół podstawowych
Tabela nr 13. Demografia – szkoły podstawowe
Szkoły
podstawowe
2004/05
2005/06
faktyczny
nabór
faktyczny nabór
(stan na 15.09.05)
2006/07
2007/08
2008/09
2009/10
2010/11
2011/12
PSP Nr 2
PSP Nr 5
89
68
55
65
77
75
85
82
92
92
76
83
73
86
84
78
PSP Nr 6
44
43
32
45
42
56
51
45
PSP Nr 9
16
20
33
35
32
41
37
33
PSP Nr 12
77
69
48
63
68
58
54
64
PSP Nr 15
75
82
50
41
57
47
53
43
PSP Nr 17
53
73
69
72
72
62
65
56
PSP Nr 18
0
4
38
33
36
25
34
32
PSP Nr 19
17
8
16
8
13
15
14
21
PSP Nr 20
17
22
38
44
39
33
43
39
PSP Nr 21
85
88
91
78
85
96
88
76
PSP Nr 22
55
57
54
52
41
43
30
46
PSP Nr 23
67
56
82
95
77
73
80
71
PSP Nr 26
99
98
56
44
50
56
49
57
PSP Nr 28
113
111
52
47
54
57
51
65
PSP Nr 30
60
46
64
53
73
58
59
57
PSP Nr 31
26
30
38
17
32
20
19
31
PSP Nr 37
58
51
49
56
35
58
54
56
Ogółem
1 019 *
978*
962
950
990
957
940
954
20
*według demografii liczba uczniów klas I jest wyższa. Różnicę tą powodują dzieci, które uczą się w
szkołach niepublicznych, specjalistycznych i specjalnych, zostały odroczone lub zmieniły miejsce
zamieszkania.
Na podstawie powyższej tabeli trudno wysnuć wniosek, że od 2004 roku powoli
będzie wzrastać liczba rodzących się dzieci.
Poniżej tabela przedstawia liczbę uczniów według rocznika urodzenia
w poszczególnych latach szkolnych.
Tabela nr 14. Demografia - gimnazja
nabór do klasy I
Rok urodzenia
2004/05
nabór
zrealizowany*
1991
nabór
zrealizowany*
1992
151
164
106
85
143
203
153
143
65
56
PG Nr 1
PG Nr 2
PG Nr 3
PG Nr 4
PG Nr 5
PG Nr 6
PG Nr 7
PG Nr 9
PG Nr 12
PG Nr 13
Ogółem
2005/06
1 269*
1 196*
2006/07 2007/2008 2008/09 2009/10 2010/11
2011/12
1993 1994
1995
1996 1997 1998
139
193
172
148
147
133
131
165
207
217
191
209
198
182
105
161
117
138
126
129
112
85
82
84
71
85
72
72
130
210
227
199
200
201
153
156
212
202
209
178
159
156
154
180
141
157
152
116
140
142
58
58
58
57
54
45
62
2
2
2
0
0
0
58
0
1
0
0
1
0
1305
1221
1173 1154 1063
991
Oznacza faktycznie zrealizowany nabór. Liczby te są niższe niż w informacjach z biura ewidencji, wiąże się
to z migracją, niepromowaniem, wyborem szkoły niepublicznej.
Podsumowując, należy podkreślić, że prognozowana liczba uczniów
rozpoczynających swoją edukację w kolejnych latach wymusza na włodarzach Gminy
Wałbrzych podjęcie działań, które dostosują sieć szkół do aktualnych potrzeb
wynikających z demografii.
3.10. Kadra pedagogiczna
By uczniowie osiągali wysokie wyniki w nauce, potrzebują bardzo dobrze
przygotowanych do zawodu nauczycieli. Poniższa tabela przedstawia liczbę etatów
nauczycieli z podziałem na pełno- i niepełnozatrudnionych według stopnia awansu
zawodowego.
Tabela nr 15. Nauczyciele wg. sposobu zatrudnienia i stopnia awansu zawodowego
Placówka
Ogółem
Pełnozatrudnieni
Niepełnozatrunieni
453
PSP
56,82
Razem 509,82
23
Odd. O
0,14
razem 23,14
254
PG
razem 310,49
21
Stażysta
Kontraktowy
Mianowany
Dyplomowany
14
46
297
96
9,25
12,57
31,14
3,86
23,25
58,57
328,14
99,86
0
1
19
3
0
0
0,09
0,5
0
1
19,09
3,05
9
31
154
60
5,4
14,15
32,62
4,62
14,4
45,15
186,62
64,32
Placówka
Ogółem
Pełnozatrudnieni
Stażysta
Niepełnozatrunieni
453
PSP
56,82
Razem 509,82
31
Przedszkola
2,94
Razem 33,94
Mianowany
Dyplomowany
14
46
297
96
9,25
12,57
31,14
3,86
23,25
58,57
328,14
99,86
0
3
24
4
0
0,1
1,67
1,17
0
3,1
25,67
5,17
23
81
494
163
116,39
14,65
26,82
65,52
9,4
877,39
37,65
107,82
559,52
172,4
761
ŁĄCZNIE
Kontraktowy
Analizując powyższe dane należy stwierdzić, iż kadra nauczycielska ma wysokie
kwalifikacje, bowiem najliczniejszą grupę tworzą nauczyciele mianowani a prawie 20% to
nauczyciele dyplomowani (dane wg EN –3 2005/06).
Tabela nr 16: Nauczyciele w podziale na lata pracy oraz wymiar zatrudnienia – stan na dzień
01. 06. 06 r.
Liczba nauczycieli pełnozatrudnionych i niepełnozatrudnionych rok szkolny 2005/2006
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
Szkoła
PSP 2
PSP 5
PSP 6
PSP 12
PSP 15
PSP 17
PSP 18
PSP 20
PSP 21
PSP 22
PSP23
PSP 26
PSP 28
PSP 30
PSP 31
PSP 37
ZSP Nr 1
ZSP Nr 2
PG 1
PG 2
PG 3
PG 4
PG 5
PG 6
PG 7
PG 9
PG 12
PG 13
PS 4
PS 14
PS 17
Razem:
Pełnozatrudnieni
Niepełnozatrudnieni
0-10
10 – 20
20 – 30
Powyżej 30
0-10
10 – 20
20 – 30
Powyżej 30
3
9
8
3
6
11
13
13
5
10
15
11
3
2
9
7
9
27
16
8
3
14
2
4
12
8
5
2
8
13
12
12
4
2
1
4
5
259
18
10
6
12
9
6
3
4
27
11
12
10
13
9
11
8
6
3
11
9
5
1
8
8
8
8
1
1
4
2
7
251
2
3
1
3
3
3
7
2
4
4
2
5
5
10
3
3
3
3
2
1
2
4
3
2
4
3
5
5
22
12
4
2
5
3
10
15
7
12
11
20
8
10
2
4
204
3
3
2
5
5
6
1
2
2
1
1
3
3
1
3
3
49
2
6
1
1
3
4
1
8
2
7
1
2
1
1
2
1
2
8
4
4
6
6
6
6
17
3
1
2
1
3
1
1
1
2
1
1
7
10
19
2
4
2
4
128
1
77
1
4
2
1
1
1
3
2
1
2
5
5
7
2
1
1
56
21
Tabela nr 16 przedstawia liczbę nauczycieli w poszczególnych placówkach
oświatowych z podziałem na staż pracy oraz wymiar zatrudnienia. Najliczniejsze grupy
stanowią nauczyciele pełnozatrudnieni z przedziałów 10-20 oraz 20-30 lat pracy.
22
Struktura zatrudnienia w poszczególnych szkołach różni się. Pożądanym jest, by
wyróżnione przedziały tj. 0-10, 10-20, 20-30 lat pracy były równoliczne. Daje to gwarancję
stabilności pracy szkoły bez gwałtownych zmian związanych z odejściem nauczycieli na
emeryturę.
Poniższy wykres przedstawia podział nauczycieli według stażu pracy w szkołach
podstawowych. W pięciu szkołach tj. PSP Nr 6, 18, 20, 22 i 31 nie pracują nauczyciele ze
stażem wyższym niż 30 lat. W PSP Nr 21,31,2 i ZSP Nr 1 dominują nauczyciele ze stażem
20-30 lat. Z kolei w PSP Nr 5, 15, 26, 28, 37 - nauczyciele z przedziału 10 – 20 lat pracy.
S z k o ł y p o d s ta w ow e . P o d z ia ł n a u c z yc ie l i w /g s t aż u pr a c y
30
25
20
15
10
5
0
P SP 2 P S P 5 P S P 6
PSP
12
PSP
15
PSP
17
0 -1 0 lat p rac y
PSP
18
PSP
20
PSP
21
10 – 20 la t pr ac y
PS P
22
P S P2 3
2 0 – 30 lat pra cy
PSP
26
PSP
28
PSP
30
PSP
31
PSP
37
ZSP
Nr 1
ZSP
Nr 2
P ow yżej 3 0 la t pr ac y
Kolejny wykres przedstawia strukturę zatrudnienia w gimnazjach. Najliczniejszą
grupę stanowią tu młodzi nauczyciele z przedziału 0-10 lat pracy, następnie z 10-20 i 2030 lat pracy. W PG nr 1, 5, 7, 12 i 13 nie są zatrudnieni nauczyciele ze stażem powyżej 30
lat. Zdecydowanie najmłodszą kadrę ma PG Nr 4, potem kolejno PG Nr 6, 5 i 2. W
gimnazjach nr 1, 7, 9, 12 i 13 dominują nauczyciele z przedziału 10 – 20 lat pracy.
Ogólna liczba 49 nauczycieli pełno zatrudnionych, którzy osiągnęli już wiek
emerytalny i nadal pracują, gdy zdecydują się odejść, nie spowoduje zagrożenia dla
wałbrzyskiej oświaty.
23
G i m n az j a . Po d z ia ł n a u c z yc ie li w /g s t a żu pr a c y
20
18
16
14
12
10
8
6
4
2
0
PG 1
PG 2
PG 3
PG 4
0 -1 0 la t pra cy
PG 5
1 0 – 2 0 la t p ra cy
PG 6
2 0 – 3 0 l at p racy
PG 7
PG 9
PG 1 2
P G 13
P o wyżej 30 la t pra cy
3.11. Stan techniczny i wyposażenie placówek oświatowych.
Przyglądając się obiektom, w których mieszczą się placówki oświatowe, należy
stwierdzić, iż większość z nich mieści się w budynkach sprzed 1945 roku. Ich stan jest
różny. Większość wymaga dużych nakładów finansowych związanych z remontami.
Poniższa tabela przedstawia bazę przedszkoli, szkół podstawowych i gimnazjów na
dzień 15.09.05.
Tabela nr 17. Baza placówek oświatowych.
Baza placówek oświatowych
Budynki sprzed 1945 roku
Budynki wybudowane w latach 60 i później
Samorządowe Przedszkole nr 4 i 14
Integracyjne Przedszkole Samorządowe nr 17
Samorządowe Przedszkole nr 10 i 22
Publiczna Szkoła Podstawowa nr 2, 5, 6, 9,
12, 17, 20, 22, 28.
Publiczna Szkoła Podstawowa nr 15, 19, 21, 23, 26, 30,
31, 37.
Publiczne Gimnazjum nr 1, 2, 3, 4, 12, 13.
Publiczne Gimnazjum nr 5, 6, 7, 9
W roku 2005 Gmina Wałbrzych podjęła decyzję o pracach termomodernizacyjnych
w obiektach oświatowych. Termomodernizacji w tym roku poddano już 5 placówek tj.
budynki PSP nr 15, 23, 37 oraz Zespołu Szkolno – Przedszkolnego nr 1 i Publicznego
Gimnazjum nr 5. W kolejnych latach, aż do 2008 roku będą prowadzone, oprócz
bieżących remontów, prace termomodernizacyjne w następnych placówkach, polegające
na dociepleniu dachu oraz ścian, wymianie stolarki okiennej i drzwiowej a także
modernizacji kotłowni.
24
Baza sportowa szkół wałbrzyskich jest mocno zróżnicowana. Ogólnie jest to baza
w dość wyeksploatowanych szkołach, popularnych „1000-latkach” z przełomu lat
sześćdziesiątych i siedemdziesiątych. Pozostałe szkoły posiadają poniemieckie sale
gimnastyczne niepełnowymiarowe i sale zastępcze.
Szkoły Podstawowe
Na 18 szkół podstawowych 6 posiada dość dobre sale gimnastyczne uniwersalne
o wymiarach od 24x12m do 36x18m (PSP nr 5, 6, 17, 21, 22, ZSI), 9 sal
niepełnowymiarowych (PSP nr 12, 15, 21, 23, 28, 30, 31, 37, ZSP nr 1). W Publicznych
Szkołach Podstawowych nr 2, 20, ZSP nr 2 ze względu na brak sal sportowych utworzono
z klas lekcyjnych zastępcze sale. Ponadto PSP nr 2 prowadzi zajęcia wychowania
fizycznego w sali sportowej Wałbrzyskiego Ośrodka Kultury, a PSP 18 korzysta z obiektów
sportowych PSP nr 21. W Wieloletnim Planie Inwestycyjnym ujęto budowę sali sportowej
w PSP nr 2.
Szkoły posiadają łącznie 27 boisk do gier małych jako boiska przyszkolne i basen
w PSP nr 21.
Poniższa tabela obrazuje stan bazy w szkołach podstawowych.
Tabela nr 18. Baza sportowa w szkołach podstawowych
Nazwa placówki
Publiczna Szkoła Podstawowa nr 2
Publiczna Szkoła Podstawowa nr 5
Publiczna Szkoła Podstawowa nr 6
Publiczna Szkoła Podstawowa nr 12
Publiczna Szkoła Podstawowa nr 15
Publiczna Szkoła Podstawowa nr 17
Publiczna Szkoła Podstawowa nr 20
Publiczna Szkoła Podstawowa nr 21
Publiczna Szkoła Podstawowa nr 22
Publiczna Szkoła Podstawowa nr 23
Publiczna Szkoła Podstawowa nr 28
Publiczna Szkoła Podstawowa nr 30
Publiczna Szkoła Podstawowa nr 31
Publiczna Szkoła Podstawowa nr 37
Zespół Szkół Integracyjnych
Zespół Szkolno - Przedszkolny nr 1
Zespół Szkolno - Przedszkolny nr 2
Sale
gimnastyczne
1 – zastępcza sala gimn.
1 - pełnowymiarowa
1 - pełnowymiarowa
1 - niepełnowymiarowa
1 - niepełnowymiarowa
1 - pełnowymiarowa
1 – zastępcza sala gimn.
1 – pełnowymiarowa
1 - niepełnowymiarowa
1 - pełnowymiarowa
1 - niepełnowymiarowa
1 - niepełnowymiarowa
1 - niepełnowymiarowa
1 - niepełnowymiarowa
1 - niepełnowymiarowa
1 – pełnowymiarowa
4 - niepełnowymiarowe
1- niepełnowymiarowa
1 – zastępcza sala gimn.
Boiska do
gier
zespołowych
1
1
1
1
2
1
3
Siłownie Baseny
1
1
3
1
2
2
2
3
-
-
2
2
-
-
Gimnazja
Na 10 gimnazjów w Wałbrzychu 3 placówki posiadają sale gimnastyczne
uniwersalne o wymiarach od 24x12m do 36x18m (PG nr 7- mieści się w budynku PSP nr
21, PG nr 9 wchodzące w skład Zespołu Szkól Integracyjnych oraz PG nr 2 mieszczące
się w budynku PSP nr 22) oraz 7 sal gimnastycznych niepełnowymiarowych o wymiarach
poniżej 24x12m. Gimnazja te posiadają 14 boisk przyszkolnych do gier małych. Nadmienić
należy, że 2 gimnazja korzystają z użyczonych sal gimnastycznych od szkół
ponadgimnazjalnych
I tak: PG nr 12 korzysta z sali ZS nr 1, PG nr 13 korzysta z sali ZS nr 2, a PG nr 3
z użyczonej przez Gminę Wałbrzych sali gimnastycznej przy ul. Niepodległości 33.
25
Natomiast PG nr 4 posiada zastępczą salę gimnastyczną. Szkoły gimnazjalne posiadają
również 3 siłownie (PG nr 4 i PG nr 5). Stan bazy w gimnazjach przedstawia tabela nr 16.
Tabela nr 19. Baza sportowa gimnazjów
Nazwa placówki
Sale gimnastyczne
Publiczne Gimnazjum nr 1
Publiczne Gimnazjum nr 2 (PSP 22)*
Publiczne Gimnazjum nr 3
Boiska do gier
zespołowych
Siłownie
Baseny
1
3
-
-
2
-
-
1
2
1
1
1
-
-
3
-
1
3
-
-
1
1
-
-
1 – niepełnowymiarowa
1 - pełnowymiarowa
1 – niepełnowymiarowa
(dzierżawa od Gminy Wałbrzych)
Publiczne Gimnazjum nr 4
Publiczne Gimnazjum nr 5
Publiczne Gimnazjum nr 6
Publiczne Gimnazjum nr 7 (PSP 21)*
Publiczne Gimnazjum nr 9 (ZSI)*
Publiczne Gimnazjum nr 12 (ZS nr 1)
Publiczne Gimnazjum nr 13 (ZS nr 2)
1 – zastępcza sala gimn.
1 - niepełnowymiarowa
1 - niepełnowymiarowa
1 – pełnowymiarowa
1 - niepełnowymiarowa
1 – pełnowymiarowa
4 - niepełnowymiarowe
1 - niepełnowymiarowa
1 - niepełnowymiarowa
*gimnazja znajdują we wspólnych budynkach, razem ze szkołą podstawową
Stan techniczny sal gimnastycznych w placówkach oświatowych ogólnie ocenić
można jako dobry. W ostatnich 2 latach przeprowadzono remonty sal gimnastycznych
w PSP nr 6, 17, 22, 37, PG 6 polegające na malowaniu ścian i konserwacji parkietu.
Sukcesywnie prowadzone są prace konserwacyjne i zabezpieczające polegające na
usunięciu przyczyn powstawania zacieków na ścianach m.in. w salach sportowych
(naprawy połaci dachowych).Również placówki we własnym zakresie wykonują wiele prac
remontowych. W nieco gorszym stanie znajdują się boiska przyszkolne zwłaszcza tam,
gdzie nawierzchnie pokryte są asfaltem.
Z kolei stan wyposażenia obiektów w sprzęt oraz środki dydaktyczne można
określić jako zadowalający.
Poniższa tabela zawiera informacje związane z ilością pracowni, w tym
komputerowych z dostępem do internetu.
Tabela nr 20. Pracownie szkolne w szkołach podstawowych i gimnazjach.
Szkoła
Pracownie
szkolne
W tym
komputerowe
Komputery
ogółem
W tym z dostępem
do internetu
PSP nr 2
PSP nr 5
PSP nr 6
PSP nr 9
PSP nr 12
PSP nr 15
PSP nr 17
PSP nr 18
PSP nr 19
PSP nr 20
PSP nr 21
PSP nr 22
PSP nr 23
PSP nr 26
PSP nr 28
PSP nr 30
PSP nr 31
PSP nr 37
Razem
1
1
1
1
1
1
2
1
1
1
2
1
1
7
6
1
1
1
45
1
1
1
1
1
1
2
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
19
19
17
20
12
17
16
35
9
20
18
42
13
14
22
11
29
18
21
316
15
10
17
4
11
15
27
2
1
18
22
12
13
14
11
29
3
19
209
26
PG nr 1
PG nr 2
PG nr 3
PG nr 4
PG nr 5
PG nr 6
PG nr 7
PG nr 9
PG nr 12 *
PG nr 13*
Razem
2
1
2
1
6
3
3
7
2
1
1
1
1
1
2
2
31
15
21
19
22
19
24
41
30
13
13
19
17
12
23
36
25
11
192
163
* gimnazja znajdujące się w zespołach szkół nie podają oddzielnie bazy.
Analizując dane łatwo stwierdzić, że wyposażenie w sprzęt komputerowy jest
lepsze w gimnazjach niż w szkołach podstawowych.
3. 12. Analiza SWOT
Mocne strony
Słabe strony
•wysoki poziom wykształcenia nauczycieli, często
specjalistów z kilku przedmiotów;
•duże zainteresowanie gminy wynikami
egzaminów zewnętrznych i konkursów;
•możliwość organizowania zajęć pozalekcyjnych;
•promocja miasta przez szkoły
•duża ilość programów, warsztatów, spotkań,
konferencji organizowanych przez szkoły;
•bogaty kalendarz imprez organizowanych przez
szkoły;
•organizowanie alternatywnych form spędzania
czasu wolnego;
•udział dyrektorów w opracowaniu różnego
rodzaju strategii oraz praca w WRO;
•zdobywanie przez szkoły dodatkowych środków
finansowych i rzeczowych
•duża liczba szkół wyższych
•rozwój szkolnictwa wyższego
•Nie najlepszy stan techniczny budynków;
•brak nawyków ustawicznego kształcenia;
•brak długofalowej strategii w zakresie sieci szkół,
potrzeb edukacyjnych szkól i nauczycieli na
poziomie Państwa,
•niedofinansowana baza edukacyjna,
•zbyt duże nastawienie w szkołach na rywalizację,
zbyt małe na wsparcie i pomoc,
•rejonizacja szkół
Zagrożenia
Możliwości
•wielość instytucji edukacyjnych;
•duża chęć nauczycieli do podnoszenia
kompetencji;
•wykorzystanie roli szkoły w środowisku lokalnym;
•stworzenie planu imprez na dany poziom
edukacyjny – priorytety;
•zwiększenie środków na godziny dodatkowe na
zajęcia pozalekcyjne;
•otwartość na współpracę, wsparcie (moja
sprawa, sprawą gminy)
•uściślenie współpracy z MOPS i innymi
instytucjami.
•nastawienie się na ekonomię;
•szkoła wykonująca zadania innych instytucji dyrektor zbyt obciążony;
•oferta szkół wyższych nie wychodzi na
naprzeciw aktualnym zmianom rynku pracy;
•brak pracy dla nowych nauczycieli;
•likwidacja szkół;
•niewłaściwe wykorzystanie 4 godzin wychowania
fizycznego;
•ucieczka z Wałbrzycha młodych, wykształconych
osób.
27
4.Cele i założenia strategii edukacji
4.1. Założenia wstępne
Edukacja to spójny system kształcenia oraz wychowania dzieci i młodzieży a także
kształtowanie u nich takich postaw, które są niezbędne do funkcjonowania w społeczności
lokalnej. Efektywna edukacja jest kluczowym warunkiem rozwoju społeczeństwa oraz
drogą do podnoszenia jakości życia, tak w wymiarze indywidualnym, społecznym jak
i gospodarczym.
Jakość, dostępność oraz otwartość edukacji warunkują rozwój społeczeństwa
obywatelskiego bazującego na zasadzie solidarności społecznej. Przygotowanie,
a następnie uczestnictwo obywateli w procesie uczenia się przez całe życie wzmacnia
w nich gotowość do podejmowania wyzwań, działań innowacyjnych oraz poczucie własnej
wartości; wspiera ich rozwój osobisty i pozwala na swobodne poruszanie się na rynku
pracy.
System edukacji musi więc odpowiadać na zmiany zachodzące w świecie, stale się
rozwijać i doskonalić korzystając z najlepszych wzorów, a także monitorować osiągane
efekty.
4.2. Cel strategiczny
„Wykształcone i mobilne zawodowo społeczeństwo” to zadanie strategiczne
zapisane w Strategii Zrównoważonego Rozwoju Miasta Wałbrzycha do 2013 roku. Ma być
ono realizowane poprzez: podniesienie standardów edukacyjnych, w tym nauki języków
obcych, dostosowanie struktur szkolnictwa do potrzeb lokalnych, krajowych i europejskich,
rozwój form edukacji pozaszkolnej, rozwój edukacji dla osób o niskich kwalifikacjach,
promocję uzdolnień, reintegrację zawodową i społeczną osób zagrożonych wykluczeniem
społecznym.
W związku z powyższym, głównym celem rozwoju edukacji w Wałbrzychu powinna
być szeroko rozumiana poprawa jakości kształcenia oraz zwiększenie skuteczności
działań wychowawczo - opiekuńczych w placówkach oświatowych Gminy
Wałbrzych.
4.3. Cele szczegółowe
Przy określeniu celów szczegółowych strategii należy wziąć pod uwagę zmiany
jakie zaszły w Polsce, a tym samym w naszym mieście, w ostatnich 15 latach. Należy tu
wymienić:
- procesy demograficzne, a także mobilność społeczną, która wymusza głębokie
zmiany w sieci placówek oświatowych;
- przemiany w obyczajowości i postawach, zagrożenia wychowawcze, otwartość na
świat;
- pogłębianie się różnic materialnych i środowiskowych (zjawiska wykluczenia);
- nowe, związane ze współczesną cywilizacją i otwarciem na świat kompetencje
niezbędne na rynku pracy i w społeczeństwie (języki obce, technologie informacyjnokomunikacyjne, przedsiębiorczość, nowe zawody itp.);
- wzrost liczby dzieci i młodzieży wymagającej wzmożonej i zindywidualizowanej
pomocy, ze względu na różnego rodzaju zaburzenia rozwojowe;
- rozdźwięk między dynamizmem zmian w otoczeniu edukacji a naturalnym
konserwatyzmem systemu edukacji;
- wzrost znaczenia uczenia się przez całe życie przy jednoczesnym braku takich
postaw i nawyków w społeczeństwie.
28
Próba sprostania tym zmianom a równocześnie postawiony cel główny strategii
wyznaczają następujące cele szczegółowe:
1. Zapewnienie odpowiednich warunków wychowania, opieki oraz bezpieczeństwa
2. Zapewnienie wysokiego poziomu kształcenia
3. Wzmocnienie opieki psychologicznej i doradztwa zawodowego dla uczniów
4. Tworzenie warunków dla edukacji osób niepełnosprawnych i o specjalnych
potrzebach edukacyjnych
5. Podnoszenie poziomu pracy kadry nauczycielskiej i kierowniczej
6. Usprawnianie systemu zarządzania oświatą
5. Działania służące realizacji zamierzeń strategicznych
5.1. Opracowanie spójnego systemu wychowawczego i profilaktycznego
Założenia podstawowe:
1.Wychowaniem dziecka zajmują się przede wszystkim jego rodzice. Kiedy dziecko
rozpoczyna naukę szkolną, rodzice realizują ten proces współdziałając ze szkołą i są
za jego przebieg współodpowiedzialni.
2.Każda szkoła realizuje program wychowawczy w oparciu o uniwersalne wartości:
prawda, dobro, wolność, pokój, tolerancja, sprawiedliwość, piękno, aspekt duchowy…
3.Program wychowawczy uwzględnia obligatoryjne realizowanie zadań związanych z:
• Edukacją patriotyczną i obywatelską
• Edukacją regionalną
• Edukacją europejską
• Edukacją ekologiczną
• Edukacją w zakresie języków obcych
• Edukacją artystyczną
• W zależności od indywidualnych potrzeb dzieci oraz specyficznych potrzeb
środowiska szkoła winna realizować odpowiednie programy profilaktyczne.
Pozostałe działania wynikają z misji i wizji poszczególnych szkół.
1. W ramach realizacji programu wychowawczego każda szkoła współpracuje
z podmiotami życia publicznego o różnym charakterze, w tym:
• Ośrodkami kultury
• Ośrodkami promującymi zdrowie
• Organizacjami pozarządowymi
• MOPS
• Policją, Strażą Miejską, sądem
• Innymi placówkami oświatowymi
• Uczelniami wyższymi, DODN, CIZ, PPP
2. Organizowanie cyklicznych konferencji wychowawczych „Wychowawcze
drogowskazy” z tematem wiodącym, ustalanym corocznie w wyniku analizy
działalności wychowawczo-opiekuńczej szkół z podziałem na etapy kształcenia.
3. Poszerzanie oferty zajęć pozalekcyjnych, realizujących priorytety na szczeblu
miejskim oraz potrzeby szkoły.
4. Ustalenie wspólnych wskaźników dla porównywania efektywności pracy
wychowawczej szkół z uwzględnieniem szeroko rozumianych czynników
kontekstowych.
29
5. Każda szkoła realizuje własny program profilaktyczny, który wynika ze specyfiki
danej placówki oraz uwzględnia działania zaplanowane na szczeblu miejskim
(Środowiskowy Program Profilaktyczny).
6. Koordynowanie działań na szczeblu miejskim tych instytucji, które mogą przyczynić
się do poprawienia sytuacji w zakresie profilaktyki/ w szczególności MOPS.
7. Stworzenie miejskiego systemu działań realizującego edukację prawną,
ekologiczną, prozdrowotną, profilaktykę uzależnień na każdym poziomie
edukacyjnym.
Sposób realizacji:
1. Koordynowanie na szczeblu miejskim (WEiSS) przedsięwzięć realizujących
priorytety związane z edukacją patriotyczną i obywatelską, regionalną i europejską
poprzez:
• Ustalenie harmonogramu stałych imprez (np. konkursy, przeglądy aktywności,
konferencje, warsztaty, debaty itp.) dla określonego poziomu wiekowego uczniów,
• Zagwarantowanie środków finansowych na realizację powyższych
przedsięwzięć w ramach programu Otwarta szkoła.
2. Koordynowanie na szczeblu miejskim działań realizujących inne kierunki
działalności wychowawczej np. ekologiczna, prozdrowotna, społeczna itp.
3. Zachęcanie uczniów do uczestniczenia w propozycjach kulturalnych oferowanych
przez Teatr Lalki i Aktora, Teatr Dramatyczny, Filharmonię Sudecką, WOK oraz
dalsze zacieśnianie współpracy szkół z tymi instytucjami kultury.
4. Zwiększanie funduszy na poszerzanie oferty zajęć pozalekcyjnych w ramach
realizowanych przez szkoły programów wychowawczych (do 3 godzin).
5. Zwiększenie ilości etatów pedagogów i psychologów w szkołach.
6. Zatrudnienie szkolnych doradców zawodu w celu lepszego przygotowania uczniów do
wyboru zawodu i funkcjonowania na rynku pracy.
7. Udzielanie wsparcia finansowego i merytorycznego tym placówkom oświatowym,
które w wyniku diagnozy wewnętrznej lub zewnętrznej tego potrzebują.
8. Opracowanie spójnego kalendarza imprez szkolnych oraz rozszerzenie ich
różnorodności np.: o warsztaty, debaty, spotkania z ciekawymi ludźmi, pokazy,
wystawy tematyczne, opracowania tematyczne dla nauczycieli itp.
9. Organizowanie profesjonalnych spotkań tematycznych dla rodziców uczniów
określonego typu szkół w ramach „Uniwersytetu dla Rodziców XXI wieku”.
10. Podejmowanie bardziej efektywnych działań w zakresie realizacji obowiązku
szkolnego i nauki (koordynator + pracownik socjalny w tym zakresie).
11. Zintensyfikowanie współpracy z Policją i Strażą Miejską w celu zapewnienia
bezpieczeństwa na terenach przylegających do placówek oświatowych.
5. 2. Budowanie systemu jakości placówek
Założenia podstawowe
1.Zdiagnozowanie oczekiwań klientów placówek oświatowych i uspołecznienie
procesu planowania przez włączenie różnych podmiotów (reprezentacji różnych grup
podmiotów) tworzących placówkę oświatową do kreowania kierunków rozwoju i
podejmowania różnych przedsięwzięć.
2.Zachęcanie nauczycieli do dbania o własny rozwój, systematyczne podnoszenie
swoich kwalifikacji i umiejętności pedagogicznych i psychologicznych.
3.Stworzenie warunków do wymiany poglądów, negocjacji ustaleń, analizy wyzwań
przyszłości płynących z otoczenia.
4.Powiązanie strategii rozwoju miasta z planowaniem rozwoju konkretnych placówek
oświatowych.
30
5.Promowanie inicjatyw lokalnych mających na celu tworzenie polityki oświatowej na
terenie Wałbrzycha.
Sposoby realizacji
1.Zapewnienie bazy i wyposażenia szkół potrzebnych do realizowania zadań
statutowych oraz osiągania wysokiej jakości pracy
• Budowa sal gimnastycznych i przyszkolnych obiektów sportowych (tam, gdzie
jest taka potrzeba)
• Remont obiektów sportowych, rozwój infrastruktury sportowej placówek
• Doposażenie obiektów sportowych w sprzęt niezbędny do realizacji zajęć
wychowania fizycznego, korekcji wad postawy, zadań związanych z promocją
zdrowia
• Wykonywanie remontów bieżących i konserwacji, modernizacja bazy
• Wyposażanie szkół w nowoczesne środki dydaktyczne, sprzęt audio video
• Skuteczne planowanie i organizowanie rozwoju inwestycyjnego placówek oraz
konsekwentne realizowanie zaplanowanych inwestycji
2.Zapewnienie sprawności organizacyjnej i systemu komunikowania szkół
umożliwiające efektywne zarządzanie szkołami
• Debata na forum Rady Miasta; dyskusje w Komisji Edukacji i Kultury na temat
przyszłości lokalnej oświaty. Przedstawianie harmonogramu spotkań i ich tematyki
na cały rok szkolny;
• Stworzenie wystandaryzowanych narzędzi sprawozdawczych;
• Wypracowanie systemu promocji szkół w środkach masowego przekazu
3.Wypracowanie systemu wspierania szkół i rodziny w zakresie stworzenia równych
szans uczniom o specjalnych potrzebach edukacyjnych, wychowawczych i
opiekuńczych
• Zatrudnienie w każdej placówce psychologa, pedagoga, terapeuty
• Zespoły klasowe liczące nie więcej niż 26 uczniów
• Wspieranie szkół przez organizacje i instytucje pozaszkolne w zakresie
prawidłowego funkcjonowania rodziny
• Łatwość uzyskiwania wysokiej jakości pomocy poradni psychologiczno –
pedagogicznej w zakresie pedagogizacji rodziców
4.Stworzenie szkołom warunków do podejmowania działań służących lokalnej
społeczności (szkoły online)
• Stworzenie sprzyjającego klimatu dla różnych innowacji podejmowanych w
szkołach i placówkach zapewniających skuteczność procesu zmian
• Zatrudnianie trenerów, specjalistów, instruktorów
• Pozyskiwanie sojuszników wspierających działania szkół
• Sprzyjanie i wspieranie wymianiy doświadczeń szkół ze szkołami miast
partnerskich i innych miast zagranicznych
• Stworzenie i koordynacja działalności Stowarzyszenia Uczniów z Inicjatywą
5.Zapewnienie warunków do realizacji od najmłodszych lat przez uczniów zajęć
zgodnie z europejskimi standardami w zakresie nauki języków obcych i technologii
informatycznej.
• Wspieranie szkół w realizacji międzynarodowych programów edukacyjnych
• Wyposażenie każdej placówki w pracownie komputerową i językową
• Wprowadzenie nauki języka obcego od 3 roku życia
• Sprzyjanie kontaktom międzynarodowym uczniów i wymianie zagranicznej
• Wychowanie nowoczesnego obywatela Europy, korzystającego z nowoczesnych
technologii informacyjnych (Internet)
31
5.3. Stworzenie standardów edukacyjnych
Założenia podstawowe
Ważnym czynnikiem podnoszącym poziom edukacji w szkołach są standardy
edukacyjne, które muszą być w zgodzie ze standardami określonymi przez Ministerstwo
Edukacji i Nauki oraz Dolnośląskie Kuratorium Oświaty.
Sposób realizacji:
Edukacja w wałbrzyskich szkołach podstawowych i gimnazjach, wspomagając
rozwój dziecka jako osoby i wprowadzając je w życie społeczne powinna zapewniać:
1.Każdemu uczniowi od klasy I szkoły podstawowej obowiązkową naukę języka
obcego, a w gimnazjum - drugiego języka obcego,
2.Każdej szkole pracownię komputerową ze stałym dostępem do Internetu,
3.Każdej szkole w bibliotece warunki do funkcjonowania tzw. centrum informacji
internetowej i medialnej,
4.Mając na celu wspomaganie harmonijnego rozwoju psychofizycznego każdego
dziecka, bezpłatny dostęp do hali sportowej i basenu,
5.Każdej szkole pomoc psychologa, pedagoga i logopedy (do 26h),
6.Każdej szkole bezpłatny udział w lokalnych inicjatywach kulturalnych,
7.Każdej szkole wyposażenie i obudowę medialną, która stanowi niezbędny element
dobrze zorganizowanego procesu kształcenia i wychowania,
8.Każdej szkole działania na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego regionu, warunki
do wdrażania nawyków i umiejętności sprzyjających proekologicznym zachowaniom,
kształtowania postawy odpowiedzialności za stan środowiska,
9.Uczniom możliwości udziału w akcjach, kampaniach rozwijających wrażliwość na
problemy środowiska,
10.Szkole kształtowanie indywidualnej postawy europejskiej (każdy uczeń ma
możliwość propagowania idei wspólnej Europy, uczniowie uczestniczą w akcjach i
kampaniach proeuropejskich, nauczyciele na zajęciach realizują zagadnienia dotyczące
integracji europejskiej).
11.W każdej szkole klasy nieliczące więcej niż 26 uczniów.
12.W każdej szkole opiekę pielęgniarki.
13.Każdemu uczniowi umożliwienie korzystania z różnych form pomocy psychologiczno
– pedagogicznej, zgodnie z indywidualnymi potrzebami rozwojowymi.
5. 4. Racjonalizowanie sieci szkolnej
Założenia podstawowe
Zgodnie z zapisem w ustawie o systemie oświaty art.17 ust.3a Rada Gminy ustala
plan sieci publicznych szkół podstawowych i gimnazjów prowadzonych przez gminę, a
także określa granice obwodów publicznych szkół podstawowych i gimnazjów.
Malejąca liczba dzieci w szkołach wymusza na Radzie Gminy Wałbrzych
dostosowanie ilości szkół w poszczególnych dzielnicach do bieżących potrzeb środowiska.
Trudna sytuacja finansowa nie pozwala na utrzymywanie szkół nie w pełni
wykorzystanych, których funkcjonowanie nie ma racjonalnego uzasadnienia. Dodatkowe
budynki to dodatkowe koszty związane z ogrzewaniem, oświetleniem, wywozem
nieczystości czy bieżącymi remontami, to koszty, na które Gminy po prostu nie stać.
Sposób realizacji.
1.Ustalić optymalną liczbę szkół podstawowych i gimnazjów gwarantującą uczniom
realizację obowiązku szkolnego.
2.Ustalić, które obiekty szkolne z uwagi na swoje wyeksploatowanie, nie gwarantują
właściwych warunków uczniom, a ich modernizowanie jest bardzo kosztowne.
3.Jeżeli w danej dzielnicy funkcjonuje kilka szkół, wskazać te, które mogłyby ulec
likwidacji.
32
4.W dzielnicach odległych od centrum, przeanalizować możliwość obniżenia poziomu
organizacyjnego szkoły (tylko I etap kształcenia) i połączenia z przedszkolem, tworząc
Zespół Szkolno – Przedszkolny. Zmniejszy się liczba budynków.
5.Zaproponować nowe rejony dla szkół, które pozostaną.
6.Wypracować optymalny harmonogram wprowadzania zmian.
7.Zapewnić dowóz do szkoły tam, gdzie pojawi się taka konieczność.
5.5.Tworzenie warunków dla pełnego rozwoju uczniów wybitnie uzdolnionych
Założenia podstawowe
Reforma oświatowa i zmiany zachodzące w edukacji zakładają, że dobra edukacja – to
edukacja wspierająca rozwój dziecka. Dlatego należy:
1. Diagnozować, pobudzać i stymulować motywację uczniów do twórczej inwencji,
2. Kształtować aktywną postawę uczniów poprzez pobudzanie procesu twórczego
myślenia, samodzielne poszukiwanie, zdobywanie różnorodnych umiejętności
zgodnie z indywidualnymi zainteresowaniami i uzdolnieniami.
Sposób realizacji
W trosce o budowanie efektywnego systemu wspierania uczniów wybitnie uzdolnionych
konieczne jest spełnienie następujących warunków:
1. Zabezpieczenie środków na doskonalenie nauczycieli pod kątem pracy z dzieckiem
zdolnym
2. Realizacja projektów i grantów na zajęcia pozalekcyjne wspierające uzdolnienia z
uwzględnieniem specyfiki placówki,
3. Realizacja indywidualnych programów i toku nauczania,
4. Stworzenie możliwości prezentacji wytworów dziecięcych poprzez organizowanie:
- wystaw,
- plenerów,
- aukcji na terenie instytucji użyteczności publicznej.
5. Pomoc i wsparcie organizacyjno – finansowe przy organizacji jednego z ogniw
Dziecięcego Festiwalu Nauki.
6. Wsparcie w promowaniu uczniów wybitnie uzdolnionych przez Prezydenta Miasta
Wałbrzycha w formie:
- przyznawania stypendiów,
- organizowanie spotkań z dziećmi uzdolnionymi.
7. Utworzenie Otwartej Pracowni Wspierania Uzdolnień na terenie miasta Wałbrzycha.
8. Powołanie Gminnego Stowarzyszenia Wspierania Uzdolnień.
9. Promocja w mediach i prasie lokalnej.
5.6. Organizowanie pomocy dla uczniów pochodzących ze środowisk
biednych i kulturalnie zaniedbanych oraz dla uczniów niepełnosprawnych
Założenia podstawowe
1.Należy doprowadzić do zmiany położenia społecznego znacznej grupy dzieci
poprzez stworzenie uczniom pochodzącym z rodzin o niskim statusie społecznym i
materialnym, dogodnych warunków i równych szans w zdobywaniu wiedzy i
umiejętności na wszystkich etapach kształcenia.
2.Należy zwiększać w środowisku dzieci i młodzieży szkolnej poziom motywacji do
osiągania sukcesów edukacyjnych.
3.Umożliwić kształcenie dziecka niepełnosprawnego w szkołach ogólnodostępnych w
najbliższym środowisku.
Sposób realizacji:
33
1.Podejmowanie działań mających na celu uzyskanie przez rodziców specjalistycznej
pomocy celem wcześniejszego wykrycia wad rozwojowych, zaburzeń.
2.Szeroko pojęte poradnictwo psychologiczno – pedagogiczne
• badania specjalistyczne,
• diagnoza,
• formy pomocy,
• instytucje wspierające rodzinę i dziecko,
• bezpłatne warsztaty i terapia dla dzieci z deficytami rozwojowymi oraz uzdolnionymi.
3.Stwarzanie warunków umożliwiających udział dzieci z rodzin dysfunkcyjnych,
zaniedbanych środowiskowo w zespołach powołanych do wyrównywania różnic i
wspomagania ich rozwoju; właściwe wykorzystanie na ten cel stypendiów szkolnych.
4.Współpraca ze wszystkim osobami i instytucjami wspierającymi pracę szkół,
niosącymi pomoc nauczycielom i rodzicom – (stworzenie „sieci” placówek)
• z TPD,
• z PCK,
• z MOPS
• z organizacjami pozarządowymi
• z innymi podmiotami
5.Integracja dzieci zdrowych i sprawnych inaczej nie tylko w szkołach i zespołach
integracyjnych.
6.Prezentacja osiągnięć: konkursy, festyny, akcje charytatywne, uroczystości
okolicznościowe.
7.Pozyskiwanie nauczycieli przygotowanych do pracy z dzieckiem niepełnosprawnym
oraz likwidacja barier architektonicznych w placówkach oświatowych.
5.7. Utworzenie
gimnazjalnych
systemu
doradztwa
zawodowego
dla
uczniów
szkół
Założenia podstawowe
1. Każda ze szkół stara się rozpoznawać potrzeby swoich uczniów w zakresie
planowanej kariery zawodowej, bada rynek pracy, potrzeby środowiska.
Zgromadzoną wiedzę odpowiednio przetwarza, a następnie próbuje dobrze
wykorzystać. Zwykle są to jednak indywidualne działania i dotyczą poszczególnych
placówek, nie są globalne.
2. Konieczne jest zatrudnienie nauczyciela – doradcy zawodowego tak, aby swoim
działaniem mógł objąć uczniów danej dzielnicy od przedszkola do gimnazjum
włącznie. Powinien posiadać odpowiednią bazę: miejsce, komputer, specjalistyczne
programy, program pracy - zsynchronizowany z pozostałymi pracownikami w mieście,
dostęp do odpowiednich danych, które pozwolą na modyfikacje realizowanego
programu.
Sposób realizacji
1. Wspieranie uczniów w planowaniu kariery zawodowej poprzez:
• Zapoznanie uczniów ze strukturą szkolną w Polsce,
• Zapoznanie uczniów z możliwościami dalszej edukacji w najbliższym środowisku
oraz instytucjami wspierającymi edukację,
• Zapoznanie uczniów z warunkami ekonomicznymi i środowiskiem zawodowym
najbliższego otoczenia i regionu dolnośląskiego,
• Poszerzenie umiejętności lepszego samopoznania w aspekcie indywidualnych
możliwości i ograniczeń oraz autoprezentacji,
• Poszerzenie umiejętności interpersonalnych, w tym komunikowania się i
współpracy z innymi ludźmi,
34
Poszerzenie umiejętności prognozowania własnej przyszłości w aspekcie dalszej
kariery edukacyjnej i zawodowej,
• Poszerzanie umiejętności racjonalnego podejmowania decyzji,
1. Kształcenie postawy otwartości i szacunku wobec ludzi reprezentujących różne grupy
zawodowe,
2. Organizowanie obowiązkowych zajęć lekcyjnych o charakterze zawodoznawczym dla
uczniów poszczególnych etapów edukacyjnych w ramach godzin do dyspozycji
wychowawcy klasy, wiedzy o społeczeństwie oraz języka polskiego,
3. Organizowanie zajęć o charakterze warsztatowym,
4. Gromadzenie, aktualizowanie i udostępnianie uczniom informacji edukacyjnych w
postaci wizualnej-gablota tematyczna na korytarzu, wystawki tematyczne w klasach,
kącik zawodoznawczy w bibliotece,
5. Organizowanie okolicznościowych spotkań informacyjnych dla uczniów i rodziców
z przedstawicielami szkół ponadgimnazjalnych najbliższego środowiska,
6. Wprowadzanie uczniów w świat pracy poprzez spotkania z przedstawicielami
wybranych zawodów w szkole i poza nią w określonych instytucjach,
7. Organizowanie indywidualnego poradnictwa dla uczniów i ich rodziców w zakresie
orientacji zawodowej,
8. Inne działania np. monitorowanie prowadzenia przez uczniów indywidualnego
portfolio zawodoznawczego,
•
5.8. Zakorzenienie szkoły w środowisku lokalnym jako swoistego centrum
kulturalno – sportowo- rekreacyjnego
Założenia podstawowe
1. Szkoła powinna w środowisku lokalnym, oprócz pełnienia funkcji edukacyjno –
wychowawczo – opiekuńczej, stać się swoistym centrum kulturalno – sportowo –
rekreacyjnym. Służyłoby to przede wszystkim aktywizacji i integracji środowiska, w
którym szkoła działa, a także, poprzez korzystanie z oferty szkoły, pozwoliłoby
mieszkańcom poczuć się za nią współodpowiedzialnymi.
2. Mieszkańcy Wałbrzycha wiedzą, że każdemu dniu tygodnia przyporządkowany jest
określony rodzaj aktywności proponowany we wszystkich placówkach.
3. Każda szkoła zaproponuje rodzaj zajęć uwzględniając warunki jakimi dysponuje.
Sposób realizacji
1. Ustalenie rodzaju aktywności w poszczególnych dniach tygodnia np.:
 sportowe poniedziałki
- koszykówka, siatkówka
środy
- pływanie, tenis stołowy
soboty
- gry zespołowe
 artystyczne wtorki
- warsztaty plastyczne, rzeźbiarskie, fotograficzne,
wokalne, taneczne, instrumentalne, teatralne, haft artystyczny
 zgrabne czwartki
- gimnastyka dla pań
 intelektualne piątki
- szachy, brydż, spotkania językowe
2. Zabezpieczenie środków na realizację zadania
3. Ustalenie zasad rozdzielania środków finansowych dla szkół (np. konkurs ofert)
4. Rozpropagowanie oferty w mediach.
5. Opracowanie systemu informowania środowiska.
6. Imprezy i konkursy realizowane dla społeczności:
• Liga parafialna
• Rambit sportowy
• Festyny rodzinne
• Wybrane imprezy w konkretne dni
35
6.Monitoring i ewaluacja strategii rozwoju edukacji
Monitoring jest niezbędnym elementem składowym każdej strategii. Celem
monitoringu jest zapewnienie zgodności efektów końcowych działań z wcześniej
zatwierdzonymi założeniami. Dobrze funkcjonujący system monitoringu pozwala na
wcześniejsze wykrycie zagrożeń związanych z prawidłową i terminową realizacją projektu.
Pozwala stwierdzić stopień osiągnięcia założonych celów, korektę przyjętych założeń oraz
zastosowanie najlepszych rozwiązań.
Elementem nierozerwalnie związanym z monitoringiem jest ewaluacja procesów
realizowanych strategii. Ma ona za zadanie sprawdzić trafność wyboru celów, skuteczność
i trwałość procesów zmiany.
W trakcie pracy nad strategią były, a w trakcie realizacji strategii zostaną
wykorzystane różne typy ewaluacji:
•ex-ante – jest to ocena sytuacji wyjściowej, określenie silnych, słabych stron,
szans i zagrożeń.
•on-going (bieżącą) - odpowiada na pytanie czy przyjęte cele i podjęte działania
zmierzają w dobrym kierunku. Jej wyniki służą ewentualnym modyfikacjom.
•ex-post (ocena po realizacji działań) – obejmuje ocenę skuteczności
wykorzystania środków i efektywność podjętych działań. Dotyczy długoterminowego
wpływu strategii na grupy docelowe oraz efektów wynikłych z zastosowania
strategii.
Stworzenie właściwego systemu monitoringu i ewaluacji będzie kluczowym
elementem warunkującym sukces wdrożenia strategii, jednocześnie stwarzając szanse
dostrzeżenia potencjalnych możliwości i ograniczeń, tkwiących w różnych elementach i
czynnikach dynamicznie zmieniającej się rzeczywistości. Najważniejszą i najcenniejszą
korzyścią płynącą ze stosowania monitoringu i ewaluacji jest możliwość ulepszania,
uzupełniania czy skorygowania realizowanej strategii. Dlatego konieczne jest
rejestrowanie, analiza i aktualizacja kluczowych uwarunkowań rozwoju, które zapewni
możliwości elastycznego reagowania na zmieniające się uwarunkowania zewnętrzne.
Mogą one bowiem spowodować konieczność modyfikacji przyjętych celów oraz wymusić
zmianę sposobów ich realizacji. Niezbędne będzie określenie dla każdego zadania
terminu wykonania, źródeł finansowania oraz wskaźników osiągnięcia zakładanych
efektów.
Proces monitoringu i ewaluacji wymaga rozszerzenia zakresu wykonywanych
działań przez Dział Edukacji i Wychowania. Zaangażowani powinni być również dyrektorzy
szkół i placówek oświatowych, nauczyciele i liderzy lokalnej społeczności.
Monitoring realizacji Strategii Rozwoju Edukacji w Gminie Wałbrzych prowadzić
będzie do okresowej ewaluacji skutków wdrażanych zadań. Raz w roku składne będą
raporty z realizacji strategii przez odpowiedzialne komórki organizacyjne. Po ich obróbce
przez Dział Edukacji i Wychowania raporty będą przedmiotem debat na Komisji Edukacji i
Kultury, a następnie przedstawiane Radzie Miejskiej na sesji. Zostaną także upublicznione
i poddane weryfikacji środowisk biorących udział w tworzeniu strategii.
36
7.Podsumowanie
Przedstawiony materiał propozycji Strategii Rozwoju Edukacji w Gminie Wałbrzych
jest efektem pracy szerokiego gremium osób. Tworzyli ją dyrektorzy w ramach prac Forum
Dyrektorów, pracownicy merytoryczni Działu Edukacji i Wychowania. Jest to propozycja,
która powinna zostać poddana dyskusji społecznej zarówno przez tworzących ją
dyrektorów szkół i przedszkoli, a także członków Komisji Edukacji i Kultury oraz inne ciała
współodpowiedzialne za jej późniejsze wdrażanie. Jest to pewna próba spojrzenia na
edukację. Po ustaleniu propozycji zmian, terminów realizacji, poprawiona i uzupełniona
powinna zostać przedstawiona do ewentualnego przyjęcia przez Radę Miejską
Wałbrzycha.
37