Formalnoprawne aspekty finansowania inwestycji wspólnot

Justyna Zabawa*
Jarosław Dąbrowski**
Formalnoprawne aspekty finansowania inwestycji
wspólnot mieszkaniowych w odnawialne źródła energii
„Publikacja jest efektem realizacji stażu w projekcie Zielony Transfer współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach
Europejskiego Funduszu Społecznego”
Wstęp
W artykule zaprezentowano specyficzne uwarunkowania inwestycji
wspólnot mieszkaniowych w odnawialne źródła energii. W związku z faktem,
iż podmioty te nie posiadają osobowości prawnej, nałożono na nie szczególne
obwarowania w zakresie pozyskiwania zewnętrznych źródeł finansowania. Stąd
też w artykule przedstawiono złożoność problematyki prowadzenia działalności
przez wspólnoty mieszkaniowe w kontekście pozyskiwania zewnętrznych źródeł finansowania, jak np. kredytów bankowych, na inwestycje w odnawialne
źródła energii. W opracowaniu pokreślono istotne znaczenie odnawialnych źródeł energii we współczesnej gospodarce. Ponadto przedstawiono przykładowy
program wspierający inwestycje wspólnot mieszkaniowych w OZE, jakim jest
kredyt z dotacją Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki
Wodnej na zakup i montaż kolektorów słonecznych. Dodatkowo w artykule
zaprezentowano ofertę wybranych banków w zakresie ww. programu dopłat.
1. Rola i znaczenie odnawialnych źródeł energii
Obecnie obserwujemy coraz większe zainteresowanie odnawialnymi źródłami energii, zarówno ze strony osób fizycznych, jak i osób prawnych. Źródła
te odgrywają coraz większą rolę przede wszystkim w państwach oraz regionach
świata o sprzyjających dla nich zarówno warunkach naturalnych, jak i czynnikach ekonomicznych. Wiatr, hydrosfera, promieniowanie słoneczne czy też
złoża geotermalne jako przykłady źródeł opartych na potencjale energetycznym,
czyli takim, które samoczynnie ulegają odtworzeniu, znajdują coraz szersze
grono zwolenników. Ponadto od 2003 roku w krajach Unii Europejskiej występuje ciągły wzrost energii pozyskiwanej ze źródeł odnawialnych, natomiast
w przypadku pozyskania energii pierwotnej ogółem wystąpił trend malejący
[Ligus, 2010, s. 116-117]. Popularność ta, ale i zarazem konieczność oszczędnego gospodarowania surowcami energetycznymi, wynika zarówno z czynni*
Dr, Katedra Bankowości, Wydział Zarządzania Informatyki i Finansów, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu, e-mail: [email protected]
**
Dr inż., Instytut Budownictwa, Wydział Inżynierii Kształtowania Środowiska i Geodezji, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, e-mail: [email protected]
360
Justyna Zabawa, Jarosław Dąbrowski
ków o charakterze społecznym, jak i ekonomicznym. Wśród odnawialnych źródeł energii istotne i perspektywiczne miejsce zajmuje energia promieniowania słonecznego [Ruszkowski, 1999, s. 44]. Można stwierdzić, iż jest to
energia praktycznie niewyczerpalna i dla środowiska nieszkodliwa. Promieniowanie słoneczne docierające każdego roku do powierzchni Ziemi niesie ze sobą
więcej energii niż zawierają ją w sumie wszystkie znane zasoby węgla, ropy
naftowej, gazu ziemnego i uranu [Ruszkowski, 1999, s. 44]. Należy również
zauważyć, że światło słoneczne jako nieograniczone źródło energii jest powszechnie dostępne pod warunkiem jego efektywnego wykorzystania. Stąd też
problem pozyskania energii użytecznej z promieniowania słonecznego polega
na konstrukcji takiego urządzenia, aby jego sprawność była możliwie jak najwyższa. Jako przykład urządzenia wykorzystującego odnawialne źródła energii
w postaci promieniowania słonecznego można wymienić kolektor słoneczny.
Jest on urządzeniem energetycznym, pochłaniającym energię promieniowania
słonecznego, którą zamienia na ciepło i przekazuje czynnikowi roboczemu.
Czynnikiem roboczym, który transportuje energię cieplną do odbiornika ciepła,
może być ciecz (np. woda) albo powietrze.
Stąd też w kolejnej części artykułu przedstawiono złożoność problematyki
finansowania modernizacji instalacji grzewczych przez podmioty, jakimi są
wspólnoty mieszkaniowe. Ponadto modernizacja ta przeprowadzona w oparciu
właśnie o odnawialne źródła energii może się przyczynić nie tylko do zmniejszenia kosztów funkcjonowania tych podmiotów, lecz również obniżenia emisji
dwutlenku węgla do atmosfery.
2. Specyfika funkcjonowania wspólnot mieszkaniowych
Podmioty, jakimi są wspólnoty mieszkaniowe, w sposób szczególny są zainteresowane modernizacją własnych instalacji grzewczych ze względu na oszczędność kosztów. Ponadto w podmiotach tych, ze względu na ogromne zapotrzebowanie na ciepło, modernizacja systemów grzewczych oparta o odnawialne źródła energii w największym stopniu może przyczynić się do zmniejszenia
emisji dwutlenku węgla do atmosfery. Ich specyfika w znacznym stopniu
utrudnia pozyskanie zewnętrznych źródeł finansowania.
Wspólnotę mieszkaniową stanowi ogół właścicieli, których lokale samodzielne wchodzą w skład określonej nieruchomości. Natomiast samo pojęcie
wspólnoty mieszkaniowej zostało wprowadzone w ustawie o własności lokali
z dnia 24 czerwca 1994 roku [Ustawa o własności lokali]. Tym samym zostały
rozszerzone przepisy o współwłasności zawarte w kodeksie cywilnym (art. 195221). Ustawa o własności lokali umożliwia właścicielom lokali stanowienia
prawa w ich wspólnocie mieszkaniowej. Mogą to czynić poprzez uchwały właścicieli, których przedmiotem są w szczególności sprawy przekraczające tzw.
czynności zwykłego zarządu [Niemczyk, 2001, s. 5]. Właściciele posiadają
prawo do uchwalenia własnego statutu oraz do opracowania wewnętrznych
regulaminów. Przy czym treść podjętych uchwał wspólnot mieszkaniowych nie
może być sprzeczna z prawem obowiązującym na terenie Rzeczypospolitej Pol-
Formalnoprawne aspekty finansowania inwestycji wspólnot…
361
skiej. Należy zaznaczyć, iż wspólnoty mieszkaniowej nie zakłada się. Powstaje
ona z mocy prawa w budynku mieszkalnym, w którym dokonano sprzedaży
przynajmniej jednego z lokali. Ustawa o własności lokali rozróżnia dwie kategorie wspólnot:
– mała wspólnota mieszkaniowa – istnieje w budynku posiadającym do 7
lokali,
– duża wspólnota mieszkaniowa – istnieje w budynku, który posiada 8 i więcej lokali.
W tym miejscu należy podkreślić, iż zgodnie z obowiązującymi przepisami,
mała wspólnota nie wybiera zarządu, natomiast duża dokonuje takiego wyboru.
Ponadto do zarządu nieruchomością wspólną w przypadku małych wspólnot
mają zastosowanie odpowiednie przepisy kodeksu cywilnego oraz kodeksu postępowania cywilnego o współwłasności.
Wspólnota mieszkaniowa może nabywać prawa oraz zaciągać zobowiązania, jak również pozywać i być pozywaną. Wspólnota mieszkaniowa jest zaliczana do tzw. ułomnych osób prawnych. Jest zatem jednostką organizacyjną nie
posiadająca osobowości prawnej, ale posiadająca zdolność do czynności prawnych [Tertelis, 2005, s. 103-112]. Wspólnota mieszkaniowa jest podmiotem
prawnym, majątkowym i gospodarczym, odrębnym od właścicieli lokali oraz od
ich ogółu. Członkami wspólnoty mieszkaniowej stają się wszyscy właściciele
lokali mieszkalnych oraz lokali użytkowych w jednej nieruchomości. Zatem
członkami wspólnoty mogą zostać zarówno osoby fizyczne, jak i osoby prawne
jak np. gmina. Należy podkreślić, iż członkami wspólnoty mieszkaniowej nie
mogą zostać najemcy oraz dzierżawcy.
Analizując istotę wspólnoty mieszkaniowej jako podmiotu ubiegającego
się o kredyt bankowy należy podkreślić, iż majątkiem wspólnoty nie jest żadna
część nieruchomości wspólnej. Przy czym właściciele poszczególnych lokali
odpowiadają solidarnie za zobowiązania wspólnoty mieszkaniowej do wysokości swoich udziałów w nieruchomości wspólnej [Niemczyk, 2001, s. 12]. Ponadto majątek wspólnoty nie może stanowić majątku właścicieli lokali. Majątkiem wspólnoty może być wyłącznie to, co nabędzie ona jako oddzielny podmiot prawno-gospodarczy posiadający numer statystyczny REGON [Niemczyk,
2001, s. 9].
Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, istotnymi w kontekście rozpatrywania wspólnoty mieszkaniowej jako podmiotu kredytowania, na koszty
zarządu nieruchomością wspólną składają się w szczególności:
– wydatki na remonty i bieżącą konserwację,
– opłaty za dostawę energii elektrycznej i cieplnej, gazu i wody, w części
dotyczącej nieruchomości wspólnej, a także opłaty za antenę zbiorczą
i windę,
– ubezpieczenia, podatki oraz inne opłaty publicznoprawne, chyba że są pokrywane bezpośrednio przez właścicieli poszczególnych lokali,
– wydatki na utrzymanie porządku i czystości,
– wynagrodzenie członków zarządu lub zarządcy.
362
Justyna Zabawa, Jarosław Dąbrowski
Analizując bieżącą ofertę instytucji bankowych można zaobserwować coraz większe zainteresowanie ze strony tych podmiotów właśnie wspólnotami
mieszkaniowymi. Przy czym owa popularność jest widoczna zarówno wśród
banków spółdzielczych jak i tych, które prowadzą działalność w formie spółek
akcyjnych. Należy jednak zaznaczyć, iż uwarunkowania prawne funkcjonowania wspólnot mieszkaniowych zadecydowały o stosunkowo dużym stopniu złożoności procesu udzielenia kredytu bankowego dla tej grupy klientów.
Powyżej przedstawione wymogi są również widoczne w przypadku dotacji
Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej na inwestycje w zakresie odnawialnych źródeł energii. Dotacje te jednak w znaczący sposób ułatwiają pozyskanie środków finansowych właśnie przez wspólnoty
mieszkaniowe na modernizację własnych, opartych dotychczas o nieodnawialne
źródła energii, instalacji grzewczych.
3. Dotacje NFOŚiGW jako przykład finansowania inwestycji w odnawialne źródła energii
3.1. Program na częściowe spłaty kapitału kredytów bankowych
Środki finansowe na inwestycje o charakterze proekologicznym mogą pochodzić z różnych źródeł. W tym miejscu można wymienić m.in. środki [Borys,
2004, s. 175]:
– funduszy ekologicznych (Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska
i Gospodarki Wodnej, wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej, oraz funduszy powiatowych i gminnych),
– własne - podmiotów gospodarczych oraz pochodzące z sektora bankowego,
– budżetowe – budżetu państwa, budżetów samorządowych (gminnych, powiatowych i wojewódzkich),
– pochodzące z zagranicy,
– pozostałe środki (fundacji ekologicznych, budżetów gospodarstw domowych, pochodzące z samoopodatkowania się społeczności lokalnych oraz
emisji obligacji komunalnych, funduszy inwestycyjnych, towarzystw leasingowych itp.).
Jako przykład środków pochodzących z funduszy ekologicznych można
wymienić Program Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki
dla przedsięwzięć z zakresu odnawialnych źródeł energii i obiektów wysokosprawnej kogeneracji [Program Priorytetowy NFOŚiGW]. Część trzecia programu odnosi się do dopłat na częściowe spłaty kapitału kredytów bankowych
przeznaczonych na zakup i montaż kolektorów słonecznych właśnie dla wspólnot mieszkaniowych i osób fizycznych.
Celem programu jest ograniczenie lub uniknięcie emisji CO2 poprzez
zwiększenie produkcji energii cieplnej ze źródeł odnawialnych. Budżet programu na lata 2010-2014 wynosi 300 mln zł, odpowiednio:
– lata 2010-2012: 200 mln zł,
– lata 2013-2014: 100 mln zł.
Formalnoprawne aspekty finansowania inwestycji wspólnot…
363
Przedmiot kredytowania stanowi zakup i montaż kolektorów słonecznych
do ogrzewania wody użytkowej albo do ogrzewania wody użytkowej i wspomagania zasilania w energię innych odbiorników ciepła w budynkach, przeznaczonych lub wykorzystywanych na cele mieszkaniowe. Zgodnie z założeniami
programu wydatkowanie środków nastąpi do końca 2015 r. Nabór wniosków
o dotację NFOŚiGW wraz z wnioskami o kredyt prowadzony jest w trybie ciągłym. Składanie wniosków odbywa się w tych instytucjach bankowych, które
zawarły umowę o współpracy z NFOŚiGW, a ich wykaz publikowany jest na
stronie internetowej funduszu. Podstawą prawną udzielonego dofinansowania
stanowi ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska.
3.2. Warunki dofinansowania inwestycji
Należy również zaznaczyć, iż z ww. dotacjami związanych jest szereg
warunków, jakie muszą zostać spełnione zarówno przez wspólnoty mieszkaniowe, jak i instytucje bankowe uczestniczące w procesie kredytowania odnawialnych źródeł energii. Jako jedne z ważniejszych można w tym miejscu wymienić m.in.:
– kredyt dla wspólnoty mieszkaniowej na realizację przedsięwzięcia udzielny
jest ze środków własnych banku w ramach limitu przyznanego przez
NFOŚiGW,
– środki z kredytu z dotacją wpłacane są w formie bezgotówkowej, bezpośrednio na rachunek bankowy wykonawcy lub dostawcy dóbr i usług, na
podstawie faktur wystawionych na daną wspólnotę mieszkaniową,
– maksymalna kwota kredytu z dotacją może stanowić do 100% kosztów
kwalifikowanych danego przedsięwzięcia. Należy jednak podkreślić, iż jednostkowy koszt kwalifikowany inwestycji wspólnoty mieszkaniowej nie
może przekroczyć 2.500,00 zł/m2 całkowitej powierzchni kolektora,
– kwota kredytu może przewyższać wysokość kosztów kwalifikowanych,
w takiej sytuacji dotacją jest objęta jedynie cześć kredytu przeznaczona na
koszty kwalifikowane inwestycji,
– warunki współpracy, w tym również tryb i terminy przekazywania bankom
przez NFOŚiGW środków na dotacje na częściowe spłaty kapitałów kredytu szczegółowo określają umowy zawarte pomiędzy ww. funduszem a instytucjami bankowymi,
– dotacja dla danej wspólnoty mieszkaniowej wypłacana jest po potwierdzeniu przez bank zrealizowania danego przedsięwzięcia,
– kontrola zarówno prawidłowości realizacji inwestycji, jak i wykorzystania
środków przeprowadza bank.
Ponadto w sposób szczególny należy zaznaczyć, iż wspólnota mieszkaniowa zobowiązana jest do poniesienia należności publiczno-prawnych związanych z dofinansowaniem zakupu oraz montażu kolektorów słonecznych,
a w szczególności uiszczenia podatku dochodowego w należnej wysokości.
Wspólnota mieszkaniowa, która otrzymała środki pieniężne w ramach
dotacji na częściową spłatę kapitału kredytu, może je przeznaczyć wyłącznie na
364
Justyna Zabawa, Jarosław Dąbrowski
sfinansowanie kosztów niezbędnych do realizacji danego przedsięwzięcia,
w tym m.in.:
– koszt projektu budowlano-wykonawczego rozwiązania technologicznego,
który dotyczy montażu instalacji kolektorów słonecznych do ogrzewania
wody użytkowej lub też do ogrzewania wody użytkowej i wspomagania zasilania w energię innych odbiorników ciepła, o ile przepisy stanowią o konieczności jego przygotowania, wraz z kosztorysem inwestycji, zgodnego
z wymogami stawianymi przez producenta lub dostawcę kolektorów słonecznych,
– kosztu projektu instalacji kolektorów słonecznych do ogrzewania wody
użytkowej albo do ogrzewania wody użytkowej i wspomagania zasilania
w energię innych odbiorników ciepła; projekt ten powinien zawierać
w szczególności schemat przedmiotowej instalacji oraz opis techniczny
i parametry techniczne,
– koszt nabycia nowych instalacji kolektorów słonecznych, w tym: kolektora
słonecznego, zasobnika, przewodów instalacyjnych, aparatury kontrolnopomiarowej i automatyki,
– koszt zakupu ciepłomierza spełniającego normy PN EN 1434, który wymagany jest właśnie dla wspólnot mieszkaniowych,
– koszt montażu instalacji kolektorów słonecznych,
– pozostałych materiałów i urządzeń, jeśli projektant sporządzający projekt
instalacji kolektorów słonecznych uzna je za wskazane do prawidłowej pracy całej inwestycji.
W przypadku, jeśli kolektor słoneczny nie zostanie uznany za koszt kwalifikowany to również pozostałe koszty inwestycji uznawane są jako niekwalifikowane. Ponadto należy podkreślić, iż kredyt z dotacją nie może zostać udzielony w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Kredytem mogą zostać
objęte wyłącznie te koszty kwalifikowane, które zostały poniesione od daty
złożenia wniosku o kredyt wraz z wnioskiem o dotację. Należy przy tym jednak
zaznaczyć, iż inwestycja nie może zostać zakończona przed zawarciem umowy
o kredyt z dofinansowaniem.
W sytuacji, gdy część budynku wykorzystywana jest w celu prowadzenia
działalności gospodarczej, to koszty kwalifikowane pomniejszane są proporcjonalnie do udziału powierzchni przeznaczonej na prowadzenie tej działalności.
Przykładowo, jeżeli działalność gospodarcza prowadzona jest na 25% powierzchni całkowitej, to wówczas analogicznie wartość kosztów kwalifikowanych pomniejszana jest również o 25%. W przypadku jednak, gdy działalność
gospodarcza prowadzona jest na powierzchni, która przekracza 50% powierzchni budynku, to wówczas przedsięwzięcie nie może zostać objęte dotacją
z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
3.3. Bieżące efekty wdrażania programu dopłat
Według badań przeprowadzonych przez GfK Polonia Sp. z o.o. na zlecenie
NFOŚiGW minimalny oczekiwany poziom wsparcia inwestycji wspólnot
Formalnoprawne aspekty finansowania inwestycji wspólnot…
365
mieszkaniowych w kolektory słoneczne kształtuje się na poziomie 50% [2].
Poniżej 50-procentowego udziału dotacji w całości kredytowanej inwestycji
zainteresowanie wśród potencjalnych beneficjentów znacznie maleje, z poziomu 68% do 31%.
Na podstawie otrzymanych wyników można stwierdzić, iż kolektory słoneczne wśród wspólnot mieszkaniowych cenione są przede wszystkim za: obniżenie kosztów eksploatacyjnych, nowoczesność rozwiązań technologicznych,
a także poczucie autonomii na skutek zastosowania rozwiązania niezależnego
wobec zewnętrznych dostawców. Należy jednak zaznaczyć, iż zasadniczą wadą
techniki solarnej stanowią wysokie koszty, na które składają się cena instalacji
wraz z kosztami konserwacji.
Ponadto ograniczona atrakcyjność programu dotacji na zakup i montaż kolektorów słonecznych wynika z faktu, iż warunkiem koniecznym jest otrzymanie
kredytu bankowego w jednej z uprzednio wyznaczonych instytucji bankowych.
Jak już zaznaczono, wspólnoty mieszkaniowe, ze względu na podstawy prawne
warunkujące ich funkcjonowanie i wynikające z nich ograniczenia w zakresie
przyznawania kredytów bankowych, te formy finansowania nie cieszą się dużą
popularnością wśród analizowanej grupy potencjalnych beneficjentów.
Na podstawie informacji otrzymanych w wyniku badań Gfk Polonia Sp.
z o.o. można stwierdzić, iż co trzeci administrator uczestniczący w badaniu planuje w ciągu pięciu lat zamontować instalację solarną [2]. Deklaracje administratorów dotyczące planu montażów kolektorów słonecznych wskazują na ich
implementację w przypadku 4% wspólnot mieszkaniowych. Stąd też można
prognozować popyt na zakup instalacji solarnych przez wspólnoty mieszkaniowe na lata 2010-2014, przy niezmienionej strukturze oraz warunkach finansowania inwestycji, na poziomie 6 700 instalacji solarnych o łącznej wartości
800 961 913 pln.
W ramach dwóch naborów instytucji bankowych do programu dopłat
NFOŚiGW na zakup i montaż kolektorów słonecznych podpisano umowy
z siedmioma bankami. Obecnie w zakresie dotacji na częściowe spłaty kapitałów kredytów bankowych z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska
i Gospodarki Wodnej współpracują następujące banki:
–
Bank Ochrony Środowiska S.A.,
–
Bank Polskiej Spółdzielczości S.A. oraz zrzeszone banki spółdzielcze,
–
Gospodarczy Bank Wielkopolski S.A. oraz zrzeszone banki spółdzielcze,
–
Mazowiecki Bank Regionalny S.A. oraz zrzeszone banki spółdzielcze,
–
Krakowski Bank Spółdzielczy,
–
Warszawski Bank Spółdzielczy,
–
Credit Agricole Bank Polska S.A.
To właśnie w ww. instytucjach bankowych mogą składać swoje wnioski wspólnoty mieszkaniowe zainteresowane dotacją na częściowe spłaty kapitałów kredytów bankowych.
366
Justyna Zabawa, Jarosław Dąbrowski
Należy zaznaczyć, iż pierwsze kredyty przez ww. instytucje finansowe
zostały udzielone już w sierpniu 2010 roku. W bankach złożono 9 265 wniosków o udzielenie kredytu z dotacją NFOŚiGW, natomiast 6 836 klientom wypłacono już dotację w łącznej wysokości 42,62 mln pln1. Przy maksymalnym,
zaplanowanym, jednostkowym koszcie kwalifikowanym dla 1 m2 kolektorów
słonecznych 2,5 tys. pln, średni jednostkowy koszt kwalifikowany wyniósł 2,29
tys. pln. Średnie dofinansowanie dla wspólnot mieszkaniowych wyniosło 50,2
tys. pln, przy średnim koszcie zakwalifikowanym do dofinansowania wynoszącym 111,5 tys. pln. Według danych NFOŚiGW dotychczas 10 wspólnot mieszkaniowych otrzymało dotację na częściowe spłaty kapitałów kredytów bankowych. Szczegółowa statystyka z wniosków o dotację została przedstawiona
w tablicy 1.
Tablica 1. Statystyka wniosków złożonych w NFOŚiGW
Dane
Średnio
Powierzchnia zainstalowanych kolektorów (m2)
6,23
- w tym dla wspólnot mieszkaniowych
52,65
Okres kredytowania (miesiące)
35,7
Prowizja od udzielenia kredytu (%)
3,32
Oprocentowanie kredytu (%)
9,39
Wysokość kredytu na koszty kwalifikowane (zł)
13 950
- w tym dla wspólnot mieszkaniowych
111 514
Wysokość dopłaty do kredytu (zł)
6 278
- w tym dla wspólnot mieszkaniowych
50 181
Razem
52 729,50
526,49
118 160 052
1 115 137
53 172 024
501 812
Źródło: Opracowanie własne na podstawie: [www.nfosigw.gov.pl, dostęp: listopad 2011].
Analizując okres realizacji programu można zaobserwować permanentny
wzrost zainteresowania dopłatami do kredytów na zakup i montaż kolektorów
słonecznych. W grudniu 2010 roku liczba złożonych wniosków o wypłatę dotacji wyniosła jedyne 15, podczas gdy w sierpniu kolejnego liczba ta ukształtowała się na poziomie 1 634 złożonych wniosków (zobacz rysunek 1).
1
Dane NFOŚiGW na 10 sierpień 2011 r.
Formalnoprawne aspekty finansowania inwestycji wspólnot…
367
Rysunek 1. Liczba wniosków złożonych o dotację w NFOŚiGW
1800
1634
1600
1462
1400
1270
1200
991
1000
800
647
600
487
400
200
607
451
390
280
236
15
08
.1
1
07
.1
1
06
.1
1
05
.1
1
04
.1
1
03
.1
1
02
.1
1
01
.1
1
12
.1
0
11
.1
0
10
.1
0
09
.1
0
0
Źródło: Opracowanie własne na podstawie: [www.nfosigw.gov.pl, dostęp: listopad 2011]
4. Identyfikacja aktualnej oferty instytucji kredytowych skierowanej
do wspólnot mieszkaniowych
Analizując aktualną ofertę polskich instytucji kredytowych można zaobserwować powolny wzrost zainteresowania grupą potencjalnych klientów, jakimi są wspólnoty mieszkaniowe. Identyfikując ofertę wybranych banków
można odnaleźć coraz więcej usług bankowych skierowanych do wspólnot
mieszkaniowych. Przy czym dużą rolę w tym względzie odgrywa sektor polskiej bankowości spółdzielczej. Jako benchmark można w tym miejscu wskazać
na ofertę przedstawioną przez jeden z polskich banków zrzeszających, jakim
jest Bank Polskiej Spółdzielczości S.A [8]. Oferta banku skierowana do wspólnot mieszkaniowych została zaprezentowana w sposób przejrzysty i zrozumiały
dla potencjalnych klientów, w podziale na cztery główne grupy: rachunki, lokaty, karty oraz kredyty.
Poniżej przedstawiono ofertę wybranych banków dla kredytu bankowego
skierowanego do wspólnot mieszkaniowych na zakup i montaż kolektorów słonecznych (zobacz tablica 2). W przypadku tych banków oferta jest bardzo zbliżona. Wynika to z faktu, iż produkt ten oferowany jest wyłącznie przez wąskie
grono tych instytucji bankowych, które podpisały umowę z NFOŚiGW.
Tablica 2. Oferta wybranych banków dla kredytu z dotacją NFOŚiGW przeznaczonego dla wspólnot mieszkaniowych
Maksymalny
Maksymalna
Prowizja
Waluta
okres kredywartość kre- przygotokredytu
towania
dytu
wawcza*
Bank BPS S.A.
10 lat
PLN
100%
2,00%
Bank Ochrony Środowiska S.A.
20 lat
PLN
100%
2,00%
Krakowski Bank Spółdzielczy
8 lat
PLN
100%
2,70%
Warszawski Bank Spółdzielczy
6 lat
PLN
100%
2,00%
* minimalna prowizja przygotowawcza
Źródło: Opracowanie własne.
368
Justyna Zabawa, Jarosław Dąbrowski
Należy jednak zaznaczyć, iż usługi oferowane przez polskie banki nadal
stosunkowo rzadko dotyczą tak obecnie istotnego zagadnienia, jakim są inwestycje w odnawialne źródła energii. W tym względzie można twierdzić, iż najbogatsza jest oferta Banku Ochrony Środowiska S.A. Bank ten na potrzeby
wspólnot mieszkaniowych, oprócz kredytu z dopłatami NFOŚiGW, uruchomił
szereg produktów bankowych, które to umożliwiają sfinansowanie inwestycji
tych podmiotów właśnie w odnawialne źródła energii. W tym miejscu można
wskazać m.in. na następujące usługi bankowe: kredyty termomodernizacyjne
i remontowe, kredyty we współpracy z WFOŚiGW, czy też Kredyt z Klimatem
[9]. Stąd też tak ważna jest odpowiedź na pytanie dotyczące wyboru takiej instytucji kredytowej, której oferta najlepiej odpowiadała potrzebom danej
wspólnoty mieszkaniowej. Prawidłowy wybór partnera do współpracy w zakresie nie tylko bieżącej obsługi działalności danego podmiotu, lecz również pozyskiwania funduszy na tak ważne w dzisiejszych czasach inwestycje, jakimi są
te, które dotyczą odnawialnych źródeł energii, to niezwykle istotne zadanie stojące przed współcześnie funkcjonującymi wspólnotami mieszkaniowymi.
Zakończenie
Inwestycja wspólnoty mieszkaniowej w odnawialne źródła energii, jakim są
kolektory słoneczne, stanowi dowód na to, iż obniżając w sposób trwały emisję
CO2, w sposób zarówno odpowiedzialny jak i innowacyjny podchodzi ona do
zagadnień ochrony środowiska naturalnego. Środki finansowe pozyskane
w postaci dotacji lub też odpowiedniej premii umożliwią modernizację własnych systemów grzewczych. Ze względu na specyfikę podmiotów, jakimi są
wspólnoty mieszkaniowe, inwestycja ta bez finansowego wsparcia byłaby
znacznie utrudniona.
Literatura
1. Borys T. (2004), Finansowanie ochrony środowiska w Polsce w kontekście
standardów Unii Europejskiej, Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska
i Gospodarki Wodnej, Wrocław.
2. GfK Polonia Sp. z o.o., Badania stopnia akceptacji potencjalnych beneficjentów dla poziomu dofinansowania zakupu i montażu kolektorów słonecznych wśród gospodarstw domowych i wspólnot mieszkaniowych. Raport z badania jakościowego i ilościowego, styczeń 2010.
3. Ligus M. (2010), Efektywność inwestycji w odnawialne źródła energii,
CeDeWu Sp. z o.o., Warszawa.
4. Niemczyk R. (2001), Wspólnoty mieszkaniowe w gospodarce rynkowej,
Oficyna Wydawnicza Ośrodka Postępu Organizacyjnego Sp. z o.o., Bydgoszcz.
5. Program Priorytetowy Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej dla przedsięwzięć w zakresie odnawialnych źródeł energii
i obiektów wysokosprawnej kogeneracji.
Formalnoprawne aspekty finansowania inwestycji wspólnot…
369
6. Ruszkowski J. (1999), Odnawialne źródła energii jako alternatywne substytuty konwencjonalnych surowców energetycznych: (aspekty ekonomicznoekologiczne), Akademia Ekonomiczna w Katowicach, Katowice.
7. Tertelis M. (2005), Pozyskiwanie funduszy unijnych przez wspólnoty
mieszkaniowe, C.H. Beck, Warszawa.
8. Ustawa o własności lokali z dnia 24 czerwca 1994 roku (Dz.U. 1994 nr 85
poz. 388 z późniejszymi zmianami).
9. www.bankbps.pl
10. www.bosbank.pl
Streszczenie
W artykule przedstawiono problematykę dotyczącą finansowania inwestycji w zakresie odnawialnych źródeł energii przez wspólnoty mieszkaniowe. Podmioty te w sposób szczególny zainteresowane są modernizacją własnych instalacji grzewczych ze
względu na oszczędność kosztów. Ponadto w podmiotach tych, ze względu na ogromne
zapotrzebowanie na ciepło, modernizacja systemów grzewczych oparta o odnawialne
źródła energii w największym stopniu może przyczynić się do zmniejszenia emisji dwutlenku węgla do atmosfery. Tym potrzebom wspólnot mieszkaniowych wychodzi naprzeciw Program Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Przeznaczony jest on dla przedsięwzięć z zakresu odnawialnych źródeł energii. Stąd też
w artykule przedstawiono charakterystykę programu, warunki dofinansowania, a także
procedurę i tryb rozpatrywania wniosków
Słowa kluczowe
kredyt bankowy, odnawialne źródła energii, wspólnota mieszkaniowa
Formal and legal aspects of financing oft the residential community investments into renewable sources of energy (Summary)
The article introduced the issues concerning investment funding into a range of
renewable sources of energy to benefit residential communities. Modernizing heating
systems will also have a significant impact on efforts to minimize carbon dioxide emissions into the atmosphere. Due to lack of capital and assets, it makes it difficult to win
any external financial funding. Those needs are met by the National Fund for Environmental Protection and Water Management. It is responsible for ventures (undertaking)
into a range of renewable sources of energy.
Key words
bank credit, renewable energy, residential community