1. zapalenie stawów międzypaliczkowych dalszych

Łuszczycowe zapalenie stawów
Ryc. 3.1. Zapalenie bliższych stawów międzypaliczkowych rąk.
Wyróżnia się 5 typów ŁZS:
1. zapalenie stawów międzypaliczkowych dalszych (DIP);
2. zapalenie jednego stawu lub niesymetryczne, nieraz jednostronne kilku stawów (mono- lub oligoarthritis);
3. symetryczne zapalenie wielu stawów przypominające RZS (polyarthritis);
4. okaleczające zapalenie stawów (arthritis mutilans);
5. zapalenie stawów krzyżowo-biodrowych i/lub kręgosłupa.
Najczęstszym objawem ŁZS jest zapalenie jednego stawu lub kilku stawów, zwłaszcza na początku choroby (w 70-90%), zajętych zwykle niesymetrycznie lub jednostronnie (21). W miarę trwania choroby, po kilku, a nawet kilkunastu latach zwiększa się liczba zajętych stawów. Częściej zajęte są
stawy kończyn dolnych, kolanowe lub skokowe, nieraz drobne stawy międzypaliczkowe (ryc. 3.2). Charakterystycznym objawem obserwowanym
w 30-40% przypadków są pojedyncze kiełbaskowate palce (dactylitis), których przyczyną jest zapalenie końcowych i bliższych stawów międzypaliczkowych oraz ścięgien zginaczy i pochewek ścięgnistych (ryc. 3.3). Jest to
nieraz pierwszy objaw choroby (3, 4, 10, 15). Zmiany te bardzo dobrze moż-
56
Obraz kliniczny
Ryc. 3.2. Zmiany zapalne w stawach międzypaliczkowych i śródręczno-palcowych.
Ryc. 3.3. Kiełbaskowate palce (dactylitis).
57
Łuszczycowe zapalenie stawów
na ujawnić przy pomocy badania USG lub rezonansu magnetycznego (MR)
(8). Bardzo charakterystyczną cechą ŁZS jest zajęcie dystalnych stawów
międzypaliczkowych (DIP). Objaw ten stwierdza się u do 16% przypadków,
nierzadko towarzyszą mu kiełbaskowate palce, częściej zdarza się to u mężczyzn (3, 4, 9, 15) (ryc. 3.4, 3.5, 3.6).
Symetryczne zapalenie wielostanowe z zajęciem drobnych stawów rąk
i stóp, a także większych stawów jest nieraz nie do odróżnienia od RZS (ryc.
3.7). Tego rodzaju obraz choroby, na jej początku, występuje raczej rzadko
(3%). Natomiast z czasem jej trwania i jej ciężkim przebiegiem ŁZS przybiera postać wielostawową (od 15 do 65%). Tego rodzaju przypadki spotyka
się najczęściej w warunkach szpitalnych.
Ciężkim postaciom ŁZS towarzyszą objawy okaleczającego zapalenia
stawów (athritis mutilans) (do 5%). Na skutek destrukcyjnych zmian nadżerkowych i osteolizy dochodzi do znacznych zniekształceń, podwichnięć,
palców lornetkowatych i teleskopowych. Osteoliza w stawach śródstopno-palcowych może dać obraz skróconego przodostopia (ryc. 3.8).
U 35-78% chorych obserwuje się zmiany w stawach krzyżowo-biodrowych i/lub w kręgosłupie. Częstość występowania tych zmian rośnie z czasem trwania i postępu choroby. Klinicznie manifestują się one bólami
i uczuciem sztywności w okolicy lędźwiowo-krzyżowej, jak i stopniowym
Ryc. 3.4. Zapalenie dystalnych stawów międzypaliczkowych (DIP) rąk.
58