Inwentyka projekt zajęć 1. Zespół prowadzący zajęcia: 2. Założenia

Inwentyka
projekt zajęć
1. Zespół prowadzący zajęcia:
dr inż. Irena Gronowska Wydział Fizyki PW, wynalazca (ok. 30 patentów)
dr inż Jan Orzechowski, emeryt (Wydz. Mechatronik PW) wynalazca ponad 40 patentów.
dr inż. Antoni Latuszek, emeryt (Wydz Fizyki PW), członek Kolegium Spraw Spornych Urzędu
Patentowego, wynalazca ponad 300 patentów,
dr hab. Jarosław Orzechowski, Uniwersytet Jagieloński, Instytut Psychologii, specjalista
psychologii twórczości, prowadzi treningi twórczości.
dr hab. inż. Michał Urbański, Wydział Fizyki PW, fizyk, elektronik, podyplomowe studia w
dziedzinie Pedagogiki Twórczego Myślenia (Akademia Pedagogiki Specjalnej), prowadził treningi
twórczości.
2. Założenia ogólne:
Nauka ma dwa aspekty:
1. odkrycie (aspekt twórczy)
2. uzasadnianie ( aspekt metodologiczny)
W edukacji dominuje uzasadnienie, co wpływa na zmniejszenie kreatywności uczniów i studentów.
Podobnie proces wynalazczy ma dwa aspekty:
1. Proces wymyślania (aspekt twórczy).
2. Proces wdrażania pomysłu w życie (realizacja techniczna).
Aspekt twórczy wynalazku.
Aspekt twórczy dotyczy tego jak powstają wynalazki. Często uważa się, że cecha kreatywności
pozwalająca na tworzenia wynalazków jest darem „niebios” (geny, Bóg) i nie ma się na to wpływu.
Jednak współczesna psychologia uważa, że:
1. predyspozycje wrodzone (zdolności) trzeba kształtować aby nie zanikły, np. muzyk bez
nauki i treningu nie będzie muzykiem. Tak jest też z kreatywnością, można ją stracić przez
złą edukację i można uruchomić poprzez odpowiednie warunki i treningi.
2. proces twórczy składa się ze „zwyczajnych” operacji umysłowych, które można mieć
wpływ. Twórca potrafi wykorzystać te zwyczajne operacje umysłowe lepiej niż osoba która
nie ma motywacji czy możliwości tworzenia.
Treningi twórczości mają na celu uruchomienie możliwości, które zostały uśpione przez wadliwy
(antykreatywny) system edukacji i wychowania społecznego.
Naszym zamiarem jest próba pokazania jak to można zrobić, oczywiście nie gwarantujemy, że
każdy po naszych zajęciach zostanie genialnym wynalazcą, ale może dla wielu będzie to ciekawe
doświadczenie.
Aspekt techniczny
Realizacja praktyczna pomysłu poprzez patent i wdrożenie jest zadaniem trudnym. Trzeba przebić
się przez przepisy, bezwładność administracji i pokonać brak pieniędzy. Doświadczeni wynalazcy
opowiedzą jak to robili.
3. Co mogą zyskać uczestnicy.
Wiedzę o procesie twórczym i możliwości wpływania na ten proces. Poznanie metod
heurystycznych.
Informacje o patentowaniu i wdrażaniu wynalazków. Poznanie problemów z wdrazaniem i
patentowaniem..
4. Ramowy plan treningu twórczości i patentowania
od twórczości po wynalazek i patent,
12 spotkań po 4 godziny (ilość zajęć można zwiększyć do 15 w semestrze w zależności od
zainteresowania uczestników).
Nr Typ zajęć
zaj.
Osoby
prowadzące
Treść spotkania
Materiały, warunki
1
Trening
twórczości
M. Urbański,
Jarosław
Orzechowski
Zapoznanie uczestników ze
sobą. zademonstrowanie
zainteresowań
Sala pozwalająca na zajęcia
ruchowe.
2
Trening
M. Urbański,
Jarosław
Orzechowski
Formowanie zespołów
wynalazczych. Wspólna
praca w zespołach nad
zadaniem nr.1
3
Trening
M. Urbański,
Jarosław
Orzechowski
Omówienie wykonanych
zadań, klasyfikacja cech
(macierz parametrów) i
konstrukcja zasad oceny.
Omówienie kolejnego
zadania
Sala okrągłego stołu,
papier, pisaki.
4
Trening,
zajęcia
warsztatowe
M. Urbański,
Jarosław
Orzechowski
Wykonanie projektu na
podstawie uzyskanych
wyników poprzedniej pracy.
Reguły heurystyczne
transformacji obiektu
(zadania)
Metalowe listwy, karton,
sklejka, klej wkręty,
wiertarka, śrubokręt itp.
5
Trening,
M. Urbański,
Jarosław
Orzechowski
Prezentacja wykonanego
Sala okrągłego stołu.
projektu (obiektu), zasady
oceny wartości i przydatności
omówienie pracy domowej.
6
Trening
M. Urbański,
Jarosław
Orzechowski
Poszukiwanie rozwiązania
zadania. Praca w grupach,
stosowanie chwytów
heurystycznych.
Sesja grupowa okrągłego
stołu.
7
Seminarium
I. Gronowska
Odkrycie a wynalazek.
Dyskusja
Zadania domowe
Prezentacja komputerowa.
Pomoc w realizacji zadań
domowych w warunkach
laboratoryjnych.
8
Seminarium
I. Gronowska
Wynalazki w historii,
Przypadek i wiedza.
Dyskusja.
Zadania domowe
Prezentacja komputerowa.
Pomoc w realizacji zadań
domowych w warunkach
laboratoryjnych.
9
Seminarium
A. Latuszek
Sztuka tworzenia
wynalazków. Patent, prawo
patentowe, wdrożenie. Opis
przypadków.
Prezentacja komputerowa.
Sala ze stołami dla pracy
trzech-czterech zespołów z
elementami metalowymi lub
papierowymi
10
Seminarium
Jan
Orzechowski
Metodyka pracy inżyniera
Prezentacja komputerowa.
11
Seminarium
Jan
Orzechowski
Studium przypadku kilku
wynalazków
Prezentacja komputerowa.
12
Trening
M. Urbański,
Jarosław
Orzechowski
Ograniczenia procesu
twórczego. Ocena prac
domowych,
przedyskutowanie
problemów i cech obiektów.
Sesja okrągłego stołu.
13
Wstępne
konsultacje
dotyczące
opisów
patentowych
I. Gronowska
A. Latuszek
J. Orzechowski
14
Zajęcia
uzupełniające
Kontynuowanie projektów
wynalazczych: sesja
wynalazcza lub problemy
patentowania i wdrażania
(zależnie od potrzeb)
W zależności od potrzeb:
warsztat, narzędzia,materiały.
Ewentualnie spotkanie z
rzecznikiem patentowym.
5. Szczegóły zajęć prowadzone przez poszczególne osoby
Michał Urbański, Jarosław Orzeczowski.
Sesja heurystyczna, zasady ogólne i etapy tworzenia wynalazku.
1. Zapoznanie się. Każdy ma pokazać swoje zainteresowania
w postaci kalamburu. Ćwiczenie różnych form komunikacji.
2. Tworzenie zespołów (2-4). Najpierw wybór liderów a potem
liderzy konstruują zespoły. Omówienie zasad pracy zespołowej. Psychologia twórczości.
3. Wspólne konstruowanie. Każdy zespół ma coś zbudować, konstrukcję techniczną z papieru,
listw, metalowych elementów, np domek most, pojazd itp.
4. Zasady klasyfikacji obiektów i problemów. Macierz eksploracji i macierz wynalazku. Metody
kreacji pomysłów, chwyty wynalazcze, algorytm wynalazku, synektyka. Zadania: dokonać
klasyfikacji wykonanych na poprzednich zajęciach obiektów, czyli ustalić zbiór cech, zadać kryteria
i ocenić wielowymiarowo. Dobrać chwyty heurystyczne w celu przekształcenia projektu.
5. Reguły transformacji i chwyty heurystyczne na przykładzie: budujemy konstrukcję
przyszłościową na rok 2050. Jak przekształcić naszą budowlę z zadania 3.
Poszukujemy nowych materiałów do naszej konstrukcji (klej deski,
sznurki, blacha itp.)
6. Sesja twórczego myślenia i w celu znalezienia pomysłu na przekształcenie budowli. Stosowanie
reguł heurystycznych. Sesja oparta na macierzy eksploracji, macierzy odkrycia Kauffmana , lub
synektyce.
7. Uzupełnianie zespołu o ekspertów i kreatorów - jakich specjalistów powinniśmy zaprosić do
współpracy.
8. Powtórzenie sesji dla innego zadania.
9. Podsumowanie: co ogranicza twórcze myślenie.
Dr Antoni Latuszek
Sztuka tworzenia wynalazków.
1. Urząd patentowy, prawo patentowe, wynalazek w gospodarce.
2. Odkrycie, wynalazek, innowacja, patent, definicje prawne.
3. Prawo autorskie, utwór w świetle prawa. Ustalenie utworu a utrwalenie utworu.
4. Wynalazca i wynalazek. Wynalazek – combine- połączenie znanych elementów w nową a całość.
Wynalazek: urządzenie – lub sposób postępowania.
5. Studium przypadku, mówienie kilku patentów i ich historii.
6. Rola patentów w rozwoju nauki i przemysłu.
7. Porady w sprawie prawa patentowego i wdrażania pomysłów.
Irena Gronowska
Odkrycia i wynalazki.
1. Potrzeba wiedza, wyobraźnia i doświadczenie – warunki konieczne twórczości inżynierskie.
2. Przykłady historyczne powiązania odkrycia i wynalazku.
3. Wiedza a przypadek.