raport ewaluacyjny - projekt nowoczesny patriotyzm

RAPORT
EWALUACYJNY
PROJEKT
LUBLIN 2012
SPIS TREŚCI
OPIS ZASTOSOWANYCH METOD .......................................... 4
REALIZACJA PROJEKTÓW ....................................................... 5
EFEKTY PROJEKTÓW ................................................................. 8
NAJWAŻNIEJSZE WNIOSKI I REMOMENDACJE .............. 12
2
WSTĘP
Projekt „NOWOCZESNY PATRIOTYZM” realizowany był od 23
czerwca do 8 listopada 2012 roku przez Fundację Rozwoju Wolontariatu we
współpracy z Kancelarią Prezydenta RP i pod honorowym patronatem Pana
Prezydenta Bronisława Komorowskiego w ramach programu "PROJEKTOR wolontariat studencki" Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności.
Celem przedsięwzięcia było popularyzowanie wiedzy i zmiana postaw
i nastawienia do uczuć patriotycznych
wśród: uczniów - poprzez
przeprowadzenie cyklu warsztatów przez przeszkolonych studentówwolontariuszy; studentów - którzy wiedzę teoretyczną (zdobytą podczas
szkolenia) mogli sprawdzić w praktyce przekazując ją uczniom.
Pomiędzy 1 lipca a 8 października 2012 roku 25 Wolontariuszy
przygotowało i zrealizowało 11 mini projektów edukacyjnych w szkołach na
terenach miejscowości liczących do 20 tyś mieszkańców.
Oprócz
Wolontariuszy w projekcie udział wzięło ponad 170 uczniów, nauczyciele,
dyrektorzy szkół, społeczność lokalna i media lokalne. Istotnym elementem
projektu był udział Honorowych Wolontariuszy.
3
OPIS ZASTOSOWANYCH METOD
Ewaluacja projektu „NOWOCZESNY PATRIOTYZM” oparta została
na dwóch dedykowanych i uzupełniających się nawzajem narzędziach
badawczych: warsztatach z uczniami oraz „debriefie” dla studentów.
Zastosowane narzędzia jak również analiza zebranych informacji miała
charakter wyłącznie jakościowy.
Warsztaty z uczniami miały stworzyć okazję do wysłuchania opinii
i wrażeń uczestników zajęć. W badaniach dzieci
i młodzieży częstym
problemem jest zaangażowanie uczestników i utrzymanie ich uwagi. Aby
uniknąć wspomnianych trudności metoda ta łączy w ramach ćwiczeń
warsztatowych dyskusję i zadawanie pytań z grami oraz zabawą. Warsztaty
trwały jedną godzinę lekcyjną (45 minut). Zaproszeni na nie byli wszyscy
uczniowie, którzy wzięli udział w danym projekcie. W sumie zrealizowane
zostały 4 warsztaty (z uczestnikami 4 różnych projektów) w których udział
wzięło kilkadziesiąt dzieci.
Debrief to inaczej spotkanie po projekcie, na którym studenci mogli
opowiedzieć o swoich wrażeniach i doświadczeniach, a także podzielić
spostrzeżeniami, W debriefach w dwóch grupach udział wzięło 5 studentów
realizujących 3 różne projekty oraz moderator.
4
REALIZACJA PROJEKTÓW
Studenci
realizujący
mini
projekty
w
ramach
projektu
„NOWOCZESNY PATRIOTYZM” studiują różnorodne kierunki, które
rzadko związane są z tematyką projektu. Jak się okazało tematyka
patriotyzmu bliska jest studentom z racji ich
zainteresowań, takich jak np. historia Polski.
Wolontariusze nie mieli konkretnych
oczekiwań
względem
projektu.
Osoby
o mniejszym doświadczeniu obawiały się
Panie nauczycielki zaskoczyło
to, że udały nam się tak dobrze
zajęcia. Dzieci biorące w nich
udział były aktywne, a podobno
normalnie „nic nie da się z nimi
zrobić.”
zachowania dzieci. Zazwyczaj obawy takie
okazywały się jednak niepotrzebne - dzieci okazywały się bowiem
zainteresowane i chętne do współpracy.
Egoistyczne
Altruistyczne
Rozwijanie postaw
patriotycznych u
dzieci
Zainteresowanie
tematem
patriotyzmu - chęć
działania zgondnego
z zainteresowaniem
Chęć nauczenia
"czegoś" dzieci
Możliwość
przećwiczenia
warsztatu
trenerskiego
Chęć budowania
kapitału
społecznego
Możliwość zdobycia
doświadczenia w
pracy z dziećmi.
5
Motywy udziału w projekcie można podzielić na altruistyczne oraz
egoistyczne. Należy jednak zaznaczyć, że z punktu widzenia celów projektu
zarówno jedne jak i drugie należy odbierać pozytywnie.
Wolontariusze przygotowując się do udziału w projekcie planowali
zajęcia tak, aby być przygotowanym na różne sytuacje: w zależności od
zachowania dzieci, od tego ile będą miały lat oraz czy grupa będzie jednolita,
czy zróżnicowana pod względem wiekowym. Okazało się, jednak że
kluczowe znaczenia dla powodzenia projektu ma nie tyle przygotowanie
wolontariuszy (ponieważ ono zazwyczaj jest na wysokim poziomie) co
podejście dzieci – ich chęć do współpracy. Niezwykle istotnym aspektem
projektu była również wizyta gościa – Honorowego Wolontariusza.
W sytuacji mniejszego zaangażowania dzieci to właśnie oczekiwany przez
nich Honorowy Wolontariusz wzbudzał ogromne zainteresowanie oraz samą
swoją obecnością, a także zaangażowaniem motywował dzieci do aktywnego
udziału w warsztatach.
Przykłady
ciekawych zajęć
związanych z
patriotyzmem
prowadzonych
przez
Wolontariuszy
Przygotowanie makiety miejscowości
Mapa myśli: jak ulepszyć moją miejscowość?
Bycie Polakiem jako powód do dumy na przykładach
sportowców
Zabawa w Sejm - tworzenie prawa
Mapa myśli - co mogę zrobić, aby być dobrym patriotą?
Projektowanie i rysowanie herbów
Tworzenie portretu prawdziwego patrioty
Ilustrowanie kolejnych zwrotek Hymnu Polski
6
Zajęcia prowadzone przez Wolontariuszy poruszały temat patriotyzmu
bardzo szeroko. Wiele miejsca poświęcono patriotyzmowi lokalnemu.
Następnie
rozpatrywano
patriotyzm
w
rozumieniu
narodowym.
Co
szczególnie istotne wiedza nie była przekazywana dzieciom w formie
wykładowej – przeciwnie zajęcia miały charakter warsztatowy, a niekiedy
bazowały na zajęciach ruchowych.
Projekt należy uznać za udany nie tylko z punktu widzenia studentów,
ale również z punktu widzenia dzieci. Większość relacjonowała swoje mini
projekty bardzo żywiołowo, była zadowolona zarówno z treści jak i formy
zajęć. Uczniowie chcieliby wziąć udział w podobnych zajęciach raz jeszcze.
Również w tym miejscu warto wspomnieć o kluczowym znaczeniu podejścia
dzieci do zajęć. Stosunkowo rzadkie relacje Wolontariuszy dotyczące
niewłaściwego zachowania oraz braku zaangażowania dzieci miały swoje
potwierdzenie w zachowaniu tych samych dzieci podczas warsztatów
ewaluacyjnych.
Wolontariusze bardzo wysoko ocenili kwestie organizacyjne, formalne,
kontakt z zespołem Fundacji Rozwoju Wolontariatu, Regionalnymi
Koordynatorami Programu jak również sposób finansowania projektów. Ich
zdaniem otrzymywane środki finansowe są wręcz optymalne - wymuszają
racjonalne gospodarowanie, ale zawsze wystarczają na wszystko to, co jest
niezbędne do zrealizowania projektu.
7
EFEKTY PROJEKTÓW
Dzięki
projektowi
„NOWOCZESNY
PATRIOTYZM”
uczniowie jak i studenci odnieśli szereg różnorodnych korzyści.
8
zarówno
NAJWAŻNIEJSZE
KORZYŚCI
WOLONTARIUSZY
NAJWAŻNIEJSZE
KORZYŚCI
UCZNIÓW
satysfakcja,
zadowolenie z siebie,
spełnie
zmiana podejścia do
patriotyzmu,
pojawienie się chęci
do działania
przebywanie w
towarzystwie
otwarcie na świat
wspaniałych,
zaangażowanych ludzi
zdobycie wiedzy na tematy
polityczne, np. kim jest
minister, czy zajmue się
prezydent, jak wygląda
proces legislacyjny itp.
zdobycie
doświadczenia w pracy
z dziećmi
docenienie swojej
miejscowości,
dostrzeżenie jej
atutów
dobra zabawa
9
W związku z tym, że mini
projekty
w
realizowane
niewielkich
były
miejscowościach
Wolontariusze spotykali się niekiedy
z bierną i zamkniętą postawą dzieci.
Te dzieci nie marzą… nie mają aspiracji,
nie mają dążeń… nie chcą poznać niczego,
z niczego skorzystać, do niczego dojść.
Mam nadzieję, że przynajmniej u
młodszych dzieci udało się jakieś ziarnko
chęci zasiać.
Tym cenniejsze wydaje się przekazanie dzieciom z tego typu niewielkich
i „zamkniętych” miejscowości różnorodnych, pozytywnych wzorców.
Dzięki zajęciom terminy „patriota”,
„patriotyzm” są dzieciom bliższe, lepiej
zrozumiałe
i
mniej
patetyczne.
Wolontariuszom w bardzo prosty, przyjemny
i zrozumiały dla uczniów sposób udało się
przekazać wiedzę pozornie trudną i zawiłą.
Tak sobie pomyślałem, że ja
też jestem patriotą.
Zajęcia te nie są nudne jak
lekcje, które mamy w szkole.
W końcu wiem co to te
tarabany z Hymnu!
Teraz słowo patriota, które do tej pory
kojarzyło się dzieciom z wojnami i smutkiem, kojarzy się raczej
z narysowanym przez nich samych uśmiechniętym chłopcem, który jest dumny
z tego iż jest Polakiem.
Uczniowie dzięki zajęciom usystematyzowali swoją wiedzę, związaną
z patriotyzmem. Pojęcie lokalnego patriotyzmu obudziło w nich chęć do
działania. Dzieci potrafią powiedzieć
np. czym się zajmuje Minister oraz
Prezydent Polski, a także w jaki sposób
powinna być zniszczona flaga, a zatem
w przystępny sposób zdobyły wiedzę,
która
podczas
szkolnych
Idea projektu jest super – pokazanie,
że nawet najprostsze czynności takie
jak wyrzucanie papierków do kosza, a
nie na ulicę to przejaw patriotyzmu.
Nie trzeba robić czegoś wielkiego żeby
być patriotą.
lekcji
prawdopodobnie nie zostałaby im przekazana.
Dzieci poczuły że one też powinny być odpowiedzialne za swoją „Małą
Ojczyznę”. Zajęcia umocniły w uczniach poczucie słuszności działania na
rzecz innych osób. Pokazały, że pojęcie patriotyzmu może być również
10
pojęciem lokalnym oraz, że działania na rzecz
innych warto rozpocząć w swojej „Małej
Ojczyźnie”.
Wolontariusze
przekazali
uczniom
Może kiedyś też zostanę
wolontariuszem.
Też chciałabym pojechać i
poznać nowe miasta.
pozytywną energię do działania na rzecz
swojej okolicy. A zatem oprócz kwestii związanych bezpośrednio
z patriotyzmem kolejnym pozytywem jest zaszczepienie idei wolontariatu. Co
szczególnie wartościowe część dzieci doszła do wniosku, że wolontariusz
również jest patriotą.
Wolontariusze są bardzo zadowoleni ze zrealizowanych przez siebie
mini projektów. Po powrocie do domu odczuwali przypływ energii, ogromną
satysfakcję i radość. Są pełni nadziei, że dzięki ich działaniom udało się
zrobić coś dobrego i pożytecznego.
11
NAJWAŻNIEJSZE WNIOSKI I
REMOMENDACJE
Projekt „NOWOCZESNY PATRIOTYZM” nalży uznać za udany.
Dzięki
zastosowaniu
cyklu
metodologicznego
sprawdzonego
w kilkudziesięciu tysiącach innych projektów udało się zrealizować założone
cele, tzn. popularyzowanie wiedzy i zmianę postaw oraz nastawienia do uczuć
patriotycznych. Teraz to uczniowie stanowią „nośnik” wiedzy, przekazując
informacje rodzicom, swoim kolegom i innym osobom.
Bardzo dobrym pomysłem okazało się zaangażowanie do projektu
Honorowych Wolontariuszy. To oni bardzo często stanowili dla dzieci
„główną atrakcję”, byli dla nich autorytetami, którzy zazwyczaj są
niedostępni.
Zarówno analiza opinii studentów-wolontariuszy jak i analiza notatek
z przeprowadzonych warsztatów jednoznacznie wskazuje, że przy ogromnym
zaangażowaniu wolontariuszy kluczem do sukcesu projektu jest postawa
dzieci – ich zaangażowanie oraz aktywność. Gdy brakuje tych elementów
nawet doskonała organizacja połączona z pracą wielu osób nie przynosi
pożądanych efektów. Z tego powodu podczas realizacji taki specyficznych
i trudnych projektów warto położyć jeszcze większy nacisk na dobór
uczestników:
zarówno
Wolontariuszy
–
wyłącznie
doświadczonych
i skutecznych którzy potrafią zmotywować do działania nawet najbardziej
„opornych” uczniów, a także uczniów. Nie chodzi jednak o to, aby szkoły
wybierały jedynie tych, którzy mają najlepsze oceny i wzorowe zachowanie.
Wystarczy aby udział dzieci w zajęciach był dobrowolny i motywowany
czymś więcej, niż możliwością opuszczenia lekcji szkolnych.
12
Połączenie doskonałej organizacji ze strony Fundacji Rozwoju
Wolontariatu, zapału, wiedzy i umiejętności Wolontariuszy, dobrych
warunków i dobrej atmosfery stworzonych przez szkoły z zaangażowaniem
dzieci to klucz do sukcesu, jakim okazał się projekt „NOWOCZESNY
PATRIOTYZM”.
13