Rozdział 4

Rozdział 4
฀
฀
฀
Wstęp do gry
Z tego rozdziału dowiesz się:
jak poprawnie trzymać gitarę podczas gry;
฀
czym jest akord i jak czytać diagramy
z akordami;
czym jest metrum utworu i jak grać
w określonym rytmie.
gitara.indd 40
฀
2011-09-08 17:08:38
Rozdział 4. Wstęp do gry
Zacznijmy od podstaw, czyli od przyjęcia właściwej pozycji podczas gry.
Właściwa pozycja podczas gry
Istnieje kilka reguł dotyczących pozycji przyjmowanej podczas gry i sposobu trzymania gitary. Najważniejsze jednak jest to, żeby było ci wygodnie,
a ułożenie dłoni pozwalało swobodnie uderzać i przyciskać struny. Nienaturalne, niewygodne pozycje utrudniają grę i prowadzą do wad postawy.
Prawidłowa postawa do gry w pozycji siedzącej jest pokazana na fot. 7 i 8.
Fot. 7 i 8. Prawidłowa postawa do gry w pozycji siedzącej
Właściwe trzymanie gitary podczas gry
W przypadku gitary akustycznej (bądź też grania akordowego na gitarze klasycznej) pudło rezonansowe opierasz na prawej nodze.
Grając na gitarze klasycznej (klasycznie), opierasz pudło rezonansowe
o lewe udo, a lewą stopę stawiasz na podnóżku – gryf skierowany jest
w tej pozycji wyraźnie ku górze.
W pozycji stojącej, czy to grając na gitarze akustycznej, czy elektrycznej, musisz dobrze wyregulować długość paska, aby gitara znajdowała
się na wysokości pozwalającej na swobodny dostęp do strun.
41
gitara.indd 41
2011-09-08 17:08:38
Gitara dla początkujących
Gitarę należy trzymać tak, aby pudło było ustawione prostopadle do
podłoża.
Złe nawyki podczas trzymania gitary
Początkujący gitarzyści, chcąc widzieć podczas gry struny i dłonie,
przechylają gitarę wierzchem ku górze – w tej pozycji muszą mocniej
wyginać nadgarstki, przez co niewygodnie jest im chwytać akordy,
a mięśnie (nie tylko rąk) są napięte i męczą się.
Jeżeli chcesz widzieć trącane struny lub upewnić się, że właściwie przyciskasz je na gryfie, lepiej spoglądaj na wierzch gitary z góry, zamiast
przechylać ją ku górze.
Jeśli koniecznie chcesz widzieć wyraźnie wierzch gitary, np. gdy uczysz
się chwytania pierwszych akordów, przechyl ją ku sobie, chwyć akord
i z tak ułożoną dłonią odchyl gitarę z powrotem do pionu. Dopiero teraz, we właściwej pozycji, zagraj wybrany akord.
Właściwe ułożenie dłoni i przyciskanie
strun
Charakterystyczną cechą właściwego ułożenia dłoni jest rozluźnienie
mięśni całych rąk w pozycji do gry i utrzymywanie tej pozycji bez męczenia się.
Prawa dłoń (uderzająca struny) wraz z przedramieniem nie powinna
dotykać płyty rezonansowej. Wprawdzie podczas początkowej nauki
łatwiej znajdziesz dźwięki, opierając dłoń w pobliżu strun, ale zmniejszy to zakres ruchu dłoni i stłumi pracę płyty rezonansowej.
Lewa dłoń (przyciskająca struny, chwytająca akordy) powinna obejmować gryf w sposób, który zapewnia wygodny docisk strun, kciuk
powinien naturalnie obejmować tył gryfu, tworząc „kontrujące” oparcie dla palców przyciskających struny. Łokieć nie powinien się o nic
opierać, gdyż zmniejsza to swobodę ruchu dłoni i niepotrzebnie napina mięśnie.
42
gitara.indd 42
www.samosedno.com.pl
2011-09-08 17:08:41
Rozdział 4. Wstęp do gry
Fot. 9. Właściwe ułożenie prawej dłoni
Wskazówka
>>
Jak efektywniej ćwiczyć akordy?
Ucząc się akordów, unikaj zbyt „kurczowego” i siłowego chwytania ich i trzymania. Na początku nauki gry trudno jest utrzymać
dobry i dokładny nacisk strun – akord szybko zaczyna „brzęczeć”, a niektóre struny w ogóle przestają grać. Nie dociskaj ich
wtedy na siłę. Puść gryf i po chwili ułóż chwyt od nowa. W ten
sposób lepiej nauczysz się chwytów, a z czasem nabędziesz
umiejętność długiego utrzymywania pełnych, pięknie dźwięczących akordów.
Podstawowe akordy
Jeżeli jesteś w posiadaniu dobrej, nastrojonej gitary, trzymasz ją we właściwej pozycji do gry i znasz podstawowe terminy muzyczne, możesz zacząć
na niej grać. Zacznijmy od poznania i nauczenia się kilku podstawowych
akordów.
43
gitara.indd 43
2011-09-08 17:08:41
Gitara dla początkujących
Czym jest akord?
Akordem nazywamy współbrzmienie co najmniej trzech różnych dźwięków. Stąd mówimy też czasem o akordzie jako o trójdźwięku. Akord nazywamy od pierwszego dźwięku, który „buduje” trójdźwięk. Drugi dźwięk
jest odsunięty od pierwszego o odległość tercji. Ta sama odległość oddziela także trzeci dźwięk od drugiego. Akord C-dur, którego nauczysz się
w pierwszej kolejności, jest zbudowany z dźwięków C, E oraz G. Jeśli pamiętasz kolejność tonów w gamie (C D E F G A H C), wiesz już, jak duża jest
odległość (czyli interwał) tercji. Ta informacja dotyczy także innych akordów. Z jakich dźwięków składa się więc akord D-dur? Tak, zgadza się – to
dźwięki D, F# i A (układ dźwięków w gamie D-dur to: D E F# G A H C# D,
schemat odległości między tonami: 2, 2,1, 2, 2, 2, 1).
Ciekawostka
Łacińskie pochodzenie terminologii muzycznej
Możesz sobie ułatwić orientację w budowie akordów, jeśli będziesz
pamiętał, że nazwy odległości między dźwiękami pochodzą z łaciny.
I tak:
pryma to odległość między tymi samymi tonami gamy, czyli np.
między C oraz C położonym o oktawę wyżej,
sekunda (2) to odległość między dwoma kolejnymi stopniami
skali;
tercja (3) to odległość między trzema kolejnymi stopniami gamy;
kwarta (4) to odległość między czterema stopniami;
kwinta (5) to odległość między pięcioma stopniami;
seksta (6) to odległość między sześcioma stopniami;
septyma (7) to odległość między siedmioma stopniami;
oktawa (8) to odległość między ośmioma stopniami, która równa się prymie;
nona (9) to odległość między dziewięcioma stopniami;
decyma (10) to odległość między dziesięcioma stopniami.
W codziennym życiu również spotykasz się z określeniami mającymi podobny źródłosłów, np. wyrazy tercet czy kwartet określają
44
gitara.indd 44
www.samosedno.com.pl
2011-09-08 17:08:41
Rozdział 4. Wstęp do gry
trzy- lub czteroosobowy zespół, kwartał to czwarta część roku,
kwartalnik jest periodykiem ukazującym się cztery razy do roku
(co kwartał), zaś sekstant (zwany też czasem sekstansem) jest
żeglarskim przyrządem nawigacyjnym opartym na 1/6 koła – stąd
nazwa wywodząca się z łacińskiej nazwy cyfry sześć. Kwintesencja
to „istota rzeczy”. To określenie pochodzi od nazwy rozważanego
w czasach starożytnych hipotetycznego piątego żywiołu (oprócz
ziemi, powietrza, wody i ognia). Z kolei oktan to składnik benzyny,
węglowodór, którego nazwa wskazuje, że cząstka zawiera osiem
atomów węgla.
Jak czytać diagramy akordów?
Akordy przedstawiamy w postaci diagramów obrazujących struny, progi
na gryfie i miejsca, w których należy je przycisnąć, aby uzyskać określony
akord. Numery na czarnych kropkach informują, którym palcem przyciskamy daną strunę:
1 – wskazujący;
2 – środkowy;
3 – serdeczny;
4 – mały.
Akord C-dur
Rys. 2. Akord C-dur
Fot. 10. Akord C-dur
45
gitara.indd 45
2011-09-08 17:08:42