Streszczenie rozprawy lek. K. Batycki

Krzysztof Batycki
Doktor Adolf Tochterman.
Życie radomskiego lekarza,
żołnierza wrześniowego i społecznika
na tle epoki
Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych
Promotor: prof. dr hab. Marek Wichrowski
Zakład Bioetyki i Humanistycznych Podstaw Medycyny
Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
Warszawa 2016
STRESZCZENIE
Adolf Tochterman urodził się w 1892 r. we wsi Pilica w powiecie grójeckim. Jego
rodzicami byli Henryk Michał Tochtermann, pastor tamtejszej parafii ewangelickoaugsburskiej i Wanda Jadwiga z domu Ziehlke. Obydwoje byli Polakami i również na
Polaków wychowali piątkę swoich dzieci, z których troje zmarło w dzieciństwie lub
młodości. Rodzina Tochtermanów przybyła do Polski ze Szwajcarii, pod koniec XVIII wieku.
Adolf Tochterman rozpoczął naukę w 1901 r. w Gimnazjum filologicznym w Płocku.
Gdy w 1903 r. pastor Henryk Tochtermann objął urząd proboszcza parafii ewangelickoaugsburskiej w Radomiu, cała rodzina zamieszkała w tymże mieście. Młody Adolf
kontynuował naukę w Gimnazjum Filologicznym w Radomiu, a od 1905 r. w Szkole
Handlowej Siedmioklasowej Miejskiej w Radomiu, którą ukończył w 1909 r. W 1910 r. zdał
dodatkowe egzaminy w Szkole Polskiej 8 – klasowej filologicznej im. Staszica w Lublinie. W
1911 r. ukończył Radomskie Męskie Gimnazjum, a w 1912 r. uzyskał maturę rządową
Rosyjskiego Gimnazjum Filologicznego 8 – klasowego w Radomiu.
Studia medyczne rozpoczął w 1912 r. na Wydziale Medycznym Imperatorskiego
Uniwersytetu św. Włodzimierza w Kijowie. W związku z trwającymi działaniami wojennymi
przerwał je w 1915 r., a następnie kontynuował w latach 1916-1921 na Wydziale Lekarskim
Uniwersytetu Jagiellońskiego, gdzie w 1921 r. uzyskał dyplom doktora wszech nauk
lekarskich.
W latach 1915-1916 był asystentem w Szpitalu dla rannych i chorych żołnierzy. W
latach 1919-1923 służył jako ochotnik w polskiej armii, w szeregach służb sanitarnych.
Osiągnął stopień porucznika.
Specjalizację lekarską w dziedzinie chorób wewnętrznych odbył w Szpitalu
Ewangelickim w Łodzi, w latach 1923-1925, pod kierunkiem swego stryja – również Adolfa
Tochtermanna. Od 1926 r. aż do śmierci piastował stanowisko ordynatora Oddziału Chorób
Wewnętrznych Szpitala św. Kazimierza w Radomiu. Okresowo był zastępcą dyrektora
Szpitala. Prowadził również prywatną praktykę lekarską: w gabinecie we własnym
mieszkaniu oraz w miejscu wezwania.
We wrześniu 1939 r. walczył w szeregach służb sanitarnych w obronie Warszawy. Po
kapitulacji dostał się do niewoli niemieckiej, skąd został szybko zwolniony i powrócił do
Radomia, gdzie spędził cały okres okupacji. Nigdy nie podpisał volkslisty, toteż był
represjonowany przez okupantów jak wielu innych Polaków.
W 1920 r. poślubił Zofię Helenę Paprocką – lekarza dentystę, pochodzącą z Radomia.
Ich jedyne dziecko urodziło się martwe. Przez większość wspólnego życia mieszkali przy ul.
Piłsudskiego w Radomiu, początkowo pod numerem 13, później – 7.
Adolf Tochterman posiadał, wspólnie z bratem Janem Jerzym, majątek ziemski po
rodzicach, we wsi Grażyna koło Pilicy. Był użytkowany przez ich rodziny jako letnisko, a
całorocznie gospodarowała w nim rodzina Szczepaniaków. W miejscu tym doktor
Tochterman namalował wiele obrazów olejnych.
Zmarł w 1955 r. w Warszawie. Pochowany został w rodzinnym grobowcu na
cmentarzu ewangelickim w Radomiu przy ul. Kieleckiej.