Roznice w skladzie chemicznym bulw ziemniaka uprawianego w

ZESZYTY PROBLEMOWE POSTĘPÓW NAUK ROLNICZYCH 2008 z. 530: 249-257
RÓśNICE W SKŁADZIE CHEMICZNYM BULW
ZIEMNIAKA UPRAWIANEGO
W SYSTEMIE EKOLOGICZNYM
I INTEGROWANYM W ZRÓśNICOWANYCH
WARUNKACH KLIMATYCZNO-GLEBOWYCH
Krystyna Zarzyńska, Justyna Wroniak
Zakład Agronomii Ziemniaka,
Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin, Oddział w Jadwisinie
Wstęp
Spośród wszystkich sektorów Ŝywnościowych rynek Ŝywności ekologicznej wykazuje obecnie najszybszy wzrost. Konsumenci oczekują od produktów rolnictwa
ekologicznego wyŜszej jakości zdrowotnej, odŜywczej, podczas gdy nadal niewiele jest
badań porównujących jakość produktów rolnych, uzyskiwanych w warunkach systemu
ekologicznego i innych systemów, takich jak chociaŜby system integrowany. Jest to
system pośredni pomiędzy systemem ekologicznym a konwencjonalnym, polegający
między innymi na ograniczeniu stosowania chemizacji i wykorzystujący ekonomiczne
progi szkodliwości w ochronie roślin.
Ziemniak stanowi podstawę diety większości Polaków. Mimo niŜszej produkcji
ziemniaków w ostatnich latach, ich spoŜycie utrzymuje się na poziomie około 120 kg na
1 mieszkańca rocznie. Uzasadnione są więc badania mające na celu wybór takich
systemów uprawy, które zapewniłyby uzyskanie surowca o wysokich parametrach
jakościowych.
Celem badań jest ocena składu chemicznego bulw pochodzących z dwóch
przyjaznych środowisku systemów produkcji.
Metoda badań
Badania przeprowadzono w dwóch trzyletnich seriach 2002-2004 i 2005-2007 w
dwóch miejscowościach: Osiny woj. lubelskie i Jadwisin woj. mazowieckie, w dwóch
systemach produkcji, tj ekologicznym (w obu miejscowościach) i integrowanym (tylko
w Osinach). W Osinach ziemniaki były uprawiane na glebie kompleksu Ŝytniego bardzo
dobrego, w Jadwisinie na glebie kompleksu Ŝytniego słabego. W kaŜdym z systemów
stosowano róŜne zmianowania i róŜne technologie produkcji:
zmianowanie w systemie ekologicznym na glebie cięŜszej - Osiny: ziemniak →
jęczmień jary z wsiewką koniczyny czerwonej → koniczyna czerwona z trawami
→ koniczyna czerwona z trawami → pszenica ozima + poplon;
zmianowanie w systemie ekologicznym na glebie lekkiej - Jadwisin: ziemniak →
K. Zarzyńska, J. Wroniak
250
owies + peluszka → Ŝyto z wsiewką seradeli → łubin na nasiona → facelia na
nasiona + gorczyca biała jako poplon;
zmianowanie w systemie integrowanym: ziemniak → jęczmień jary → bobik na
nasiona → pszenica + poplon.
W systemie ekologicznym nie stosowano nawozów mineralnych. Wyjątek
stanowiło zastosowanie dozwolonego w uprawach ekologicznych siarczanu potasu,
poniewaŜ zaobserwowano niedobór tego składnika na roślinach. Nie stosowano równieŜ
pestycydów z wyjątkiem dozwolonych preparatów miedziowych przeciwko zarazie
ziemniaka i Novodoru (preparat bakteryjny) przeciwko stonce ziemniaczanej. Pod
ziemniaki stosowano kompost (w Osinach) lub obornik (w Jadwisinie) w dawce 250
dt⋅ha-1. Zwalczanie chwastów w tym systemie odbywało się w sposób mechaniczny.
W systemie integrowanym stosowano następujące nawoŜenie mineralne: N - 75
kg⋅ha-1, P - 60 kg⋅ha-1 i K - 60 kg⋅ha-1. Kompost w dawce 250 dt⋅ha-1 wnoszono tylko
pod ziemniaki. Chemiczne zabiegi ochrony roślin w tym systemie stosowano
wykorzystując progi szkodliwości dla roślin.
W pierwszej serii przebadano 6 odmian ziemniaka naleŜących do róŜnych grup
wczesności (systemie ekologicznym w Jadwisinie badano tylko 3 odmiany), w drugiej 8
odmian (w obu systemach produkcji i obu miejscowościach). Po zbiorze określano
wielkość plonu bulw oraz skład chemiczny, a głównie: zawartość suchej masy (poprzez
dwustopniowe suszenie w temperaturze 60°C, a następnie doprowadzenie do stałej
masy w temperaturze 100°C), skrobi (metodą Eversa, przy uŜyciu automatycznego
polarymetru typu POLAMATS), witaminy C (jako sumę kwasu L-askorbinowego i
dehydroaskorbinowego, metodą Tilmansa) i azotanów (metodą kolorymetryczną w
oparciu o reakcję Griessa).
Wyniki badań opracowano statystycznie za pomocą analizy wariancji. Istotność
źródeł zmienności testowano testem F-Fishera-Snedecora.
Warunki klimatyczne okresu wegetacji określono za pomocą współczynników
hydrotermicznych Sielianinowa wyliczonych ze średnich temperatur i sum opadów dla
kaŜdego miesiąca okresu wegetacji.
Tabela 1; Table 1
Wartość współczynników Sielianinowa
w poszczególnych latach badań - okres wegetacji (maj-wrzesień)
Sielianinow coeffcients for tested years- vegetation period (May-August)
Lata badań; Tested years
Współczynnik Sielianinowa (K)
Selianow coefficient
2002
2003
2004
2005
2006
2007
0,72
0,94
0,96
0,92
1,27
1,95
K= 0-05 oznacza suszę; drought
K = 0,6-1 oznacza posuchę; shortahe of water
K > 1,0 oznacza warunki wilgotne; wet conditions
Jak wynika z tabeli 1 w większości lat badań wystąpił niedobór opadów. Jedynie
w latach 2006 i 2007 ilość opadów była wystarczająca, chociaŜ w 2006 roku rozkład
opadów w okresie wegetacji był bardzo niekorzystny (susza w miesiącach czerwiec i
lipiec i nadmiar opadów w sierpniu).
Wyniki badań
1.
Plon bulw w zaleŜności od systemu produkcji
RÓśNICE W SKŁADZIE CHEMICZNYM BULW ZIEMNIAKA ...
251
W pierwszej serii badań (lata 2002-2004) plon bulw (średnio) dla odmian
kształtował się na poziomie:
- system ekologiczny, gleba lekka - 111 dt⋅ha-1
- system ekologiczny, gleba cięŜsza - 264 dt⋅ha-1
- system integrowany, gleba cięŜsza - 361 dt⋅ha-1 (rys. 1).
Rys. 1.
Fig. 1.
Plon bulw (średnio dla odmian) w zaleŜności od systemu produkcji i miejsca uprawy
- Seria I (2002-2004)
Tuber yield (mean for cultivars) depending on the crop production system and place
of experiment - Series I (2002-2004)
K. Zarzyńska, J. Wroniak
252
Rys. 2.
Plon bulw (średnio dla odmian) w zaleŜności od systemu produkcji i miejsca uprawy
- Seria II (2005-2007)
Fig. 2. Tuber yield (mean for cultivars) depending on the crop production system and place of
experiment - Series II (2005-2007)
W drugiej serii badań (lata 2005-2007) róŜnice w plonie pomiędzy poszczegónymi systemami produkcji były niŜsze. Plon kształtował się na poziomie:
- system ekologiczny gleba lekka, Jadwisin - 133 dt⋅ha-1;
- system ekologiczny, gleba cięŜsza, Osiny - 188 dt⋅ha-1;
- system integrowany, gleba cięŜsza, Osiny - 268 dt⋅ha-1 (rys 2).
2.
RóŜnice w składzie chemicznym bulw zaleŜności od systemu produkcji i
miejsca uprawy
Zawartość suchej masy układała się róŜnie w róŜnych seriach badań. NajwyŜszą
zawartość suchej masy (średnio dla odmian) zanotowano w I serii w systemie
integrowanym, a w serii II w systemie ekologicznym na glebie cięŜszej. Były to jednak
róŜnice nieistotne statystycznie.
Zawartość skrobi zaleŜała w sposób istotny od systemu produkcji i miejsca
uprawy (kompleksu glebowego). NajwyŜszą zawartość skrobi stwierdzono w obu
seriach badań w bulwach pochodzących z systemu ekologicznego na glebie cięŜszej w
Osinach, następnie z systemu integrowanego i najmniejszą z systemu ekologicznego na
glebie lekkiej w Jadwisinie.
W obu seriach badań zawartość witaminy C była najwyŜsza w bulwach pochodzących z systemu ekologicznego na glebie cięŜszej, a najniŜsza w bulwach
pochodzących z systemu integrowanego, ale były to róŜnice nieistotne statystycznie.
Zawartość azotanów zaleŜała w sposób istotny, zarówno od systemu produkcji,
jak i kompleksu glebowego. Najmniejszą zawartość tych związków stwierdzano w
kaŜdej serii w systemie ekologicznym, na glebie lekkiej w Jadwisinie. W Osinach - na
glebie cięŜszej zawartość azotanów nie róŜniła się istotnie między systemami produkcji
i wykazywała generalnie wysokie wartości. Dane dotyczące składu chemicznego bulw
w zaleŜności od systemu produkcji i miejsca uprawy podano w tabeli 2.
Tabela 2; Table 2
Wpływ systemu produkcji i kompleksu glebowego na skład chemiczny bulw
Influence of the crop production system and soil complex
on the chemical composition of potato tuber
Wyszczególnienie
Specification
System produkcji; Crop production system
NIR; LSD
α ≤ 0,05
ekologiczny
organic
Jadwisin
ekologiczny
organic Osiny
integrowany
integrated
Osiny
Sucha masa; Dry matter (%)
18,9
20,1
20,6
Skrobia; Starch (%)
11,8
13,7
13,8
1,4
Witamina C; Vitamin C (mg⋅100 g-1)
18,2
18,9
17,8
r.n.; n.s.
Azotany; Nitrates (mg NaNO3⋅kg-1)
96,3
170,6
199,2
76,0
Sucha masa; Dry matter (%)
21,4
22,2
21,2
r.n.; n.s.
Skrobia; Starch (%)
14,0
15,0
14,4
0,8
Witamina C; Vitamin C (mg⋅100 g-1)
19,7
20,7
19,1
r. n.; n.s.
Seria I; Series I (2002-2004)
r.n.; n.s.
Seria II; Series II (2005-2007)
RÓśNICE W SKŁADZIE CHEMICZNYM BULW ZIEMNIAKA ...
Azotany; Nitrates (mg NaNO3⋅kg-1)
3.
109,5
228,9
229,9
253
78,0
RóŜnice w składzie chemicznym w zaleŜności od odmiany
Badane odmiany róŜniły się w sposób istotny pod względem wszystkich badanych cech (wyjątek stanowiła jedynie zawartość witaminy C w II serii badań). W
pierwszej serii badano jedną odmianę skrobiową - Bzurę i u tej odmiany zarówno
zawartość suchej masy, jak i skrobi była największa. W drugiej serii największą
zawartością tych składników charakteryzowała się odmiana Gracja.
Zawartość witaminy C była powiązana ze wczesnością odmian. Więcej tego
składnika obserwowano u odmian bardzo wczesnych i wczesnych. Podobna sytuacja
wystąpiła w przypadku zawartości azotanów. Istotnie więcej tych niekorzystnych
związków zawierały bulwy odmian wcześniejszych. Dane dotyczące róŜnic
odmianowych w składzie chemicznym bulw podano tabeli 3.
Tabela 3; Table 3
RóŜnice odmianowe w składzie chemicznym bulw
Cultivar differences in chemical composition of tubers
Wyszczególnienie; Specification
Odmiany; Cultivars
Seria; Series I (2002-2004)
Sucha masa; Dry matter (%)
Bard
Bila
Baszta
Wolfram
17,6
19,3
22,8
22,4
Wawrzyn Bzura
19,2
26,6
NIR; LSD
α ≤ 0,05
1,8
Skrobia; Starch (%)
14,0
13,4
15,5
15,5
12,6
19,0
1,4
Witamina C; Vitamin C (mg⋅100 g-1)
20,5
16,4
18,8
17,9
15,2
16,8
3,3
Azotany; Nitrates (mg NaNO3⋅kg-1)
230,3
290,5
135,3
105,5
100,3
97,0
76,0
Zeus
NIR; LSD
α ≤ 0,05
1,7
Seria; Series II (2005-2007)
Orlik
Drop
Gracja
Korona
Bartek
Sucha masa
Dry matter (%)
21,0
21,2
23,5
18,5
22,6
22,5
21,6
21,5
Skrobia; Starch (%)
13,1
14,1
16,0
11,9
14,9
15,1
13,8
14,4
1,3
Witamina C
Vitamin C
(mg⋅100 g-1)
21,6
21,1
20,6
20,1
18,9
19,3
19,9
18,7
r.n.; n.s.
Azotany; Nitrates
(mg NaNO3⋅kg-1)
293,4
289,3
188,3
270,0
85,9
147,0
219,7
159,7
120,0
4.
Triada Syrena
RóŜnice w składzie chemicznym bulw w zaleŜności od lat badań
Warunki klimatyczne panujące w poszczególnych latach badań wpłynęły
w sposób istotny na zawartość wszystkich badanych składników z wyjątkiem suchej
masy w I serii badań. Rokiem najbardziej korzystnym do gromadzenia suchej masy i
skrobi w I serii był rok 2004. W pozostałych latach zawartość tych związków była na
zbliŜonym poziomie. W II serii badań istotnie mniej suchej masy i skrobi gromadziły
bulwy w 2006 roku.
Największy wpływ lat badań odnotowano w przypadku zawartości witaminy C.
W pierwszej serii badań rokiem najbardziej korzystnym dla gromadzenia tego związku
był rok 2004, w którym to zawartość witaminy C (średnio dla odmian) była prawie
dwukrotnie wyŜsza niŜ w roku 2002. W drugiej serii badań róŜnice między latami badań
K. Zarzyńska, J. Wroniak
254
były mniejsze. Rokiem najkorzystniejszym dla gromadzenia tego związku był rok 2005.
W przypadku azotanów najkorzystniejsze (najmniej azotanów) były lata
o największej i równomiernie rozłoŜonej ilości opadów tj - w I serii rok 2004, a w
drugiej rok 2007. Najwięcej tych związków gromadziły bulwy w latach 2003, 2005 i
2006 (tab. 4).
Tabela 4; Table 4
RóŜnice w składzie chemicznym bulw w zaleŜności od lat badań
Differences in chemical composition of tubers depending on tested years
Wyszczególnienie
Specification
Seria I; Series I
2002
2003
2004
NIR;LSD
α ≤ 0,05
Sucha masa; Dry matter (%)
19,9
20,1
20,6
r.n.; n.s.
Skrobia; Starch (%)
12,9
12,3
14,2
1,4
Witamina C; Vitamin C (mg⋅100 g-1)
13,0
16,4
25,4
3,3
152,6
239,4
74,2
76
2005
2006
2007
NIR; LSD
α ≤ 0,05
Sucha masa; Dry matter (%)
23,1
19,0
22,7
1,1
Skrobia; Starch (%)
15,4
12,4
15,6
0,9
Witamina C; Vitamin C (mg⋅100 g-1)
22,8
17,9
18,8
1,6
Azotany; Nitrates (mg NaNO3⋅kg-1)
250,2
226,3
124,1
78,0
Azotany; Nitrates (mg NaNO3⋅kg )
-1
Seria II; Series II
Dyskusja
W literaturze spotyka się wiele informacji wskazujących na lepszy skład
chemiczny bulw, a głównie zawartości suchej masy, skrobi, witaminy C w bulwach
pochodzących z upraw ekologicznych [DLOUHY 1981, 1992; GRANSEDT i in. 1997; PETR,
DLOUHY 1992; SCHULZ, KOPKE 1997; REMBIAŁKOWSKA 2000; REMBIAŁKOWSKA i in. 2006].
Wyniki szczegółowych badań przeprowadzonych w Szwecji [WARMAN, HARVARD 1998]
pokazują, Ŝe ziemniaki wyprodukowane w gospodarstwach ekologicznych, oprócz
lepszego składu chemicznego, charakteryzowały się równieŜ nieco wyŜszą oceną
smakową, a takŜe mniejszymi stratami podczas gotowania. Nie wszyscy badacze
potwierdzają jednak te wyniki. Istotnych róŜnic dotyczących lepszego składu chemicznego bulw uprawianych w systemie ekologicznym, w porównaniu z systemem
konwencjonalnym, czy integrowanym nie znaleźli KUŚ i STALENGA [1998], SAWICKA i KUŚ
[2000], MAGA i WILKEN [1997], ZARZYŃSKA i GOLISZEWSKI [2005]. SAWICKA i KUŚ [2002]
wykazali nawet wyŜszość systemu integrowanego nad ekologicznym, dotyczącą
zawartości większości związków. Zawartość wielu składników takich jak: sucha masa,
skrobia, witamina C, azotany zaleŜała w duŜej mierze nie tylko od systemów produkcji,
ale równieŜ od zmieniających się warunków środowiska. Coraz częściej pojawia się
dyskusja na temat zawartości azotanów w bulwach ziemniaków, pochodzących z
systemu ekologicznego. Na ogół, stwierdza się niŜszą zawartość tych niepoŜądanych
związków w systemach uprawy przyjaznych środowisku, ale tylko wtedy gdy mówi się
generalnie o ziemniaku, nie wnikając w szczegóły, tj. róŜnice odmianowe, jakość gleby,
czy stosowany płodozmian. Okazuje się, Ŝe ilość azotanów w bulwach ziemniaków
RÓśNICE W SKŁADZIE CHEMICZNYM BULW ZIEMNIAKA ...
255
uprawianych w systemie ekologicznym moŜe być bardzo wysoka [SAWICKA, KUŚ 2002;
ZARZYŃSKA, WRONIAK 2007]. Wynika to z wielu czynników. Na glebach cięŜszych, w celu
zbilansowania azotu w całym płodozmianie stosuje się na ogół duŜe wysycenie roślinami motylkowatymi. Ziemniak jest tą rośliną, która w płodozmianie przychodzi zaraz
po oborniku, czy kompoście, a więc w takich przypadkach dawka azotu organicznego
moŜe okazać się zbyt duŜa dla tej rośliny i nie będzie ona w stanie przetworzyć go na
plon. Pozostaje więc w bulwach w postaci azotanów. Taka sytuacja dotyczy głównie
odmian wczesnych, o krótkim okresie wegetacji [MAZURCZYK, LIS 2000]. Problem staje
się jeszcze powaŜniejszy w latach o niedoborze opadów i wysokich temperaturach (a te
występują coraz częściej). Przedstawione wyniki badań są potwierdzeniem tych
wątpliwości.
Wnioski
1.
Skład chemiczny bulw był zróŜnicowany w zaleŜności od systemu produkcji i
kompleksu glebowego, chociaŜ nie w kaŜdym przypadku były to róŜnice
udowodnione statystycznie.
2.
Stwierdzono istotne róŜnice odmianowe dotyczące zawartości suchej masy,
skrobi, witaminy C i azotanów.
3.
Warunki okresu wegetacji wpłynęły w sposób istotny na zawartość większości
badanych związków.
4.
Skład chemiczny bulw pochodzących z systemu integrowanego nie odbiegał w
sposób zasadniczy od składu chemicznego bulw pochodzących z systemu
ekologicznego i ten sposób produkcji, jako łatwiejszy powinien być polecany
szerokiej praktyce.
Literatura
DLOUHY J. 1981. Alternative forms of farming - quality of plant product in conventional
and biodynamic production. Upsala, Inst. For Vaxtding. Raport 91. SLU: 52.
DLOUHY J. 1992. Product quality in alternative agriculture, w: Food quality Concepts
and Methodology. Elm Farm Research Centr, Newbury, UK: 30-35.
GRANSEDT A., KJELLENBERG L., ROINILA P. 1997. Long term field experiment in Sweden:
Effects of organic and inorganic fertilizers on soil fertility and crop quality. Proc. of the
Conf. on Agric. Production and Nutrition. Boston, MA, USA, March 1997: 79-90.
KUŚ J., STALENGA J. 1998. Plonowanie kilku odmian ziemniaka uprawianych w systemach
integrowanym i ekologicznym. Rocz. AR w Poznaniu, CCCVII: 126-131.
MAGA J., WILKEN K. 1997. Comparision of selected nutrients in organic vs conventionally grown potatoes under controlled conditions. Proc. Of the Int. Conf. on Agric.
Production and Nutrition: 19-21.
MAZURCZYK W., LIS B. 2000. Zawartość azotanów i glikoalkaloidów w dojrzałych bulwach ziemniaka jadalnego. Rocz. PZH 51: 37-41.
PETR J., DLOUHY J. 1992. Ekologiceskie zemledelstv. Brazda, Praha, Zemledelske
Nakladetelstvi: 276-282.
REMBIAŁKOWSKA E. 2000. Zdrowotna i sensoryczna jakość ziemniaków oraz wybranych
warzyw z gospodarstw ekologicznych. Fundacja SGGW, Warszawa: 118 ss.
K. Zarzyńska, J. Wroniak
256
REMBIAŁKOWSKA E., ZARZYŃSKA K., ŚWIETLIKOWSKA B., GOLISZEWSKI W., KAŹMIERCZAK R. 2006. Ocena wybranych cech ziemniaków pochodzących z produkcji konwencjo-
nalnej i integrowanej, w: Wybrane zagadnienia ekologiczne we współczesnym rolnictwie. Monografia, tom 3. PIMR, Poznań: 112-122.
SAWICKA B., KUŚ J. 2002. Zmienność składu chemicznego bulw ziemniaka w warunkach
ekologicznego i integrowanego systemu produkcji. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. 489:
273-282
SHULZ D.G., KOPKE U. 1997. An overall approach to describing food quality the quality
index. Contributions to the 4thScient. Meet. on Ecological Agriculture, held on 3-4
March: 211-216.
WARMAN P.R., HAVARD K.A. 1998. Yield, vitamin and mineral contents of organically
and conventionally grown potatoes and seed corn. Agric. Ecos. and Envir. Vol. 68/3:
207-216.
ZARZYŃSKA K., GOLISZEWSKI W. 2005. Uprawa ziemniaków w systemie ekologicznym problemy i korzyści. Mat. Konf. „Perspektywy produkcji i rynku ziemniaków w Polsce”
20-21 X Kołobrzeg: 37-39.
ZARZYŃSKA K., WRONIAK J. 2007. RóŜnice w jakości plonu bulw ziemniaków uprawia-
nych w systemie ekologicznym w zaleŜności od niektórych czynników agrotechnicznych.
J. Res. Applic. in Agricult. Engine. 52(4): 108-114.
Słowa kluczowe: ziemniak, system ekologiczny, system integrowany, odmiana,
skład chemiczny
Streszczenie
W badaniach przeprowadzonych w 2 trzyletnich seriach przebadano 14 odmian
ziemniaka, które uprawiano w dwóch systemach produkcji, tj. ekologicznym i
integrowanym w dwóch miejscowościach, na dwóch róŜnych kompleksach glebowych.
W kaŜdym systemie produkcji stosowano róŜne zmianowania i róŜne technologie
produkcji dostosowane do właściwego systemu. Zanotowano róŜnice w składzie
chemicznym bulw w zaleŜności od systemu produkcji i miejsca uprawy, ale nie w
kaŜdym przypadku były to róŜnice udowodnione statystycznie. Dla większości
składników udowodniono róŜnice odmianowe. Warunki okresu wegetacji
modyfikowały w sposób istotny skład chemiczny bulw. Stwierdzono, Ŝe zawartość
takich składników jak: sucha masa, skrobia, witamina C, azotany w bulwach
uprawianych w systemie integrowanym nie odbiegała zasadniczo od zawartości tych
składników w bulwach pochodzących z systemu ekologicznego i ten system produkcji,
jako łatwiejszy naleŜałoby polecać szerokiej praktyce.
DIFFERENCES IN CHEMICAL COMPOSITION
OF POTATO TUBERS GROWN IN ORGANIC
AND INTEGRATED CROP PRODUCTION SYSTEM
UNDER DIFFERENT CLIMATIC-SOIL CONDITIONS
Krystyna Zarzyńska, Justyna Wroniak
Department of Potato Agronomy,
Institute of Plant Breeding and Acclimatization, Research Division Jadwisin
Key words:
potato, organic system, integrated system, cultivar, chemical composition
RÓśNICE W SKŁADZIE CHEMICZNYM BULW ZIEMNIAKA ...
257
Summary
An experiment was carried out in two 3-year series and 2 crop production
systems : organic and integrated in 2 places under different climatic - soil conditions. In
each system a special technology and crop rotation was applied. Differences in chemical
composition of tubers were observed depending on the crop production system,
however, they were statistically proven only in some cases. For most elements cultivar
differences were statistically significant. Climatic conditions during the vegetation
period significantly effected the content of: dry matter, starch, vitamin C and nitrates. It
was confirmed that chemical composition of tubers from integrated system was not
worse than from organic system and that kind of crop production system (as an easier
one) should be recommended for practice.
Dr Krystyna Zarzyńska
Zakład Agronomii Ziemniaka
Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin
Oddział w Jadwisinie
05-140 SEROCK
e-mail: [email protected]