Wiktor Żłobicki, Iwona Paszenda Uniwersytet Wrocławski

Wiktor Żłobicki, Iwona Paszenda
Uniwersytet Wrocławski
Instytut Pedagogiki
SPRAWOZDANIE
z II Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej „Codzienność jako wyzwanie edukacyjne.
Refleksyjność wobec codzienności” zorganizowanej pod patronatem naukowym
Komitetu Nauk Pedagogicznych Polskiej Akademii Nauk
W dniu 23 listopada 2016 roku z inicjatywy Zakładu Pedagogiki Ogólnej Instytutu
Pedagogiki na Wydziale Nauk Historycznych i Pedagogicznych Uniwersytetu Wrocławskiego
przy współudziale Oddziału Wrocławskiego Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego odbyła
się we Wrocławiu II Ogólnopolska Konferencja Naukowa Codzienność jako wyzwanie
edukacyjne.
Refleksyjność
wobec
codzienności.
Komitet
Naukowy
konferencji
współtworzyli:
- prof. zw. dr hab. Bogusław Śliwerski (UŁ, APS, Warszawa) – Przewodniczący Komitetu
Nauk Pedagogicznych Polskiej Akademii Nauk
oraz członkowie KNP PAN:
- prof. zw. dr hab. Zbyszko Melosik (UAM, Poznań);
- prof. zw. dr hab. Agnieszka Gromkowska – Melosik (UAM, Poznań);
- prof. zw. dr hab. Roman Leppert (UKW, Bydgoszcz);
- dr hab. prof. UZ, Mirosław Kowalski (UZ, Zielona Góra), Sekretarz KNP PAN;
oraz:
- dr hab. prof. UWr Wiktor Żłobicki (Przewodniczący konferencji);
- prof. zw. dr hab. Krystyna Ferenz (UWr);
- prof. zw. dr hab. Wanda Dróżka (UJK, Kielce);
- prof. zw. dr hab. Krystyna Zatoń (AWF, Wrocław);
- dr hab. prof. UJ Krystyna Ablewicz (UJ, Kraków);
- dr hab. prof. DSW Bogusława Dorota Gołębniak (DSW, Wrocław);
- dr hab. prof. UMK Hanna Kostyło (UMK, Toruń);
- dr hab. prof. AWF Lesław Kulmatycki (AWF, Wrocław);
- dr hab. Alina Wróbel (UŁ);
- dr hab. Alicja Żywczok (UŚ, Katowice).
Do zadań Komitetu Naukowego należało czuwanie nad poziomem merytorycznym
konferencji, zarówno w trakcie podejmowanych przygotowań do tego wydarzenia, jak i
podczas trwania obrad.
Stronę merytoryczną konferencji przygotowywali dr hab. prof. UWr Wiktor Żłobicki –
przewodniczący konferencji oraz dr Iwona Paszenda i dr Monika Humeniuk – sekretarze
konferencji. Za organizację konferencji (przygotowanie miejsca pobytu, stały kontakt
z uczestnikami, przygotowanie materiałów konferencyjnych, niezbędnego zaplecza dla
toczących się obrad itp.) odpowiadał Komitet Organizacyjny w składzie: dr Jacek
Gulanowski, dr Grażyna Lubowicka, dr Katarzyna Uzar – Szcześniak, dr Rafał Włodarczyk,
mgr Gabriela Biel, mgr Beata Działa, mgr Agnieszka Janik, mgr Magdalena Kasprzak.
Celem konferencji było podjęcie interdyscyplinarnego namysłu nad trzema
dyskursami refleksyjności. Pierwszy ujmuje refleksyjność jako ogólną cechę ludzkiego „bycia
w świecie”, prowadzącą do samoświadomości i podmiotowości jednostki. Drugi rozpatruje
refleksyjność jako wymóg naszych czasów, uobecnianie się kluczowej kompetencji,
niezbędnej do egzystencji w świecie ponowoczesnym. Trzeci podkreśla jej poznawczy
wymiar, akcentując związek refleksyjności z formami myślenia, procesami uczenia się
i profesjonalizacją.
Powyższa problematyka znalazła odzwierciedlenie w wystąpieniach konferencyjnych
54 badaczy, reprezentujących 22 uczelnie wyższe: Uniwersytet Jagielloński, Uniwersytet im.
Adama
Mickiewicza,
Uniwersytet
Mikołaja
Kopernika,
Uniwersytet
Warszawski;
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego, Uniwersytet Wrocławski, Uniwersytet Łódzki;
Uniwersytet Jana Kochanowskiego, Uniwersytet Śląski, Katowice; Uniwersytet Pedagogiczny
im KEN, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Uniwersytet Szczeciński,
Uniwersytet Zielonogórski, Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich, Katolicki
Uniwersytet Lubelski, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego, Akademia Pedagogiki
Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej, Dolnośląska Szkoła Wyższa, Wyższa Szkoła
Pedagogiczna im. Janusza Korczaka, Wyższa Szkoła Bezpieczeństwa i Nauk o Zdrowiu,
Akademia Techniczno-Humanistyczna; Wyższa Szkoła Bezpieczeństwa.
Wśród uczestników konferencji znaleźli się także przedstawiciele instytucji
zajmujących się praktyką edukacji, takich jak: Akademia Dobrej Edukacji Gdańsk;
Przedszkole Publiczne „Małe Aniołki”, Kraków; Bursa Szkolna, Zielona Góra, Poradnia
Psychologiczno-Pedagogiczna nr 9, Wrocław
oraz
redaktor naczelny kwartalnika
„Christianitas” . Oprócz referentów w konferencji wzięło udział około 200 słuchaczy –
studentów kierunku pedagogika, doktorantów i nauczycieli akademickich oraz praktyków
edukacji żywo zainteresowanych podejmowaną problematyką.
Uroczystego otwarcia konferencji dokonał Przewodniczący Komitetu Naukowego
i Organizacyjnego dr hab. prof. UWr Wiktor Żłobicki, który podkreślił znaczenie i wagę
podejmowanego zagadnienia. Problematyka konferencji została zreferowana w trzech
panelach eksperckich oraz w ośmiu sekcjach tematycznych.
Obradom pierwszego panelu eksperckiego przewodniczył dr hab. prof. UWr
Wiktor Żłobicki. Referaty wygłoszone w tej części obrad eksponowały różnorodne obszary i
aspekty refleksyjności. Pierwsza prelegentka prof. zw. dr hab. Wanda Dróżka UJK (Kielce) w
referacie Refleksyjność jako postawa wobec zmiany – na kanwie autobiografii, pamiętników
i innych wypowiedzi osobistych nauczycieli z ostatniego ćwierćwiecza podjęła próbę
pokazania treści oraz form refleksyjności nauczycieli jako ich postawy wobec różnorakich
zmian, w świetle analiz ich dokumentów osobistych: pamiętników, autobiografii i innych
wypowiedzi osobistych z lat 1989–2015. Z kolei dr hab. prof. UJ (Kraków) Krystyna
Ablewicz w referacie Relacja pedagogiczna a kompetencje intrapersonalne pedagoga w
oparciu o humanistyczno-egzystencjalne założenia psychologii i pedagogiki Gestalt rozwinęła
wątek potrzeby i możliwości rozwoju kompetencji intrapersonalnych pedagoga w kontekście
relacji pedagogicznej. Ostatni referat dr hab. Aliny Wróbel (UŁ) Refleksyjność jako czytanie
codzienności, czyli o rozumieniu sensu własnego działania. Między teorią a praktyką
pedagogiczn, dotyczył analiz teoretycznych skoncentrowanych na relacji istniejącej między
teorią i praktyką pedagogiczną oraz znaczeniu jakie w tym kontekście pełnić może
refleksyjność jako czytanie codzienności. Celem wystąpienia było wskazanie wybranych
kontekstów teoretycznych, których przywołanie stanowić może inspirację do rekonstrukcji
własnej drogi pedagogicznej.
Obradom drugiego panelu eksperckiego przewodniczyła dr hab. prof. UJ Krystyna
Ablewicz. W tej części obrad,jako pierwsza głos zabrała dr hab. prof. UMK (Toruń)
Hanna Kostyło. W referacie Refleksja jako podstawa podmiotowości – na przykładzie
antropologii Paula Freire’go odwołując się do przykładu antropologii Paula Freire’go,
przywołała istnienie (w społeczeństwie brazylijskim) ludzi, którzy nie mają świadomości
własnej egzystencji. Postawiła pytanie o to, jaką trzeba przejść drogę/edukację, aby z takiej
sytuacji „nieistnienia” przejść do świadomego, refleksyjnego życia. W kolejnym wystąpieniu
pt. Medykalizacja i życie kobiety wiktoriańskiej prof. zw. dr hab. Agnieszka Gromkowska Melosik (UAM, Poznań) odwołała się do opisu codziennych problemów tożsamości
i cielesności kobiet w wiktoriańskiej Anglii. Jako ostatni głos zabrał dr hab. prof. UAM
(Poznań), Tomasz Gmerek. W referacie Edukacja i życie codzienne mniejszości etnicznych
w obszarach podbiegunowych opisał codzienność mniejszości etnicznych zamieszkujących
obszary podbiegunowe. Scharakteryzował wybrane problemy życia codziennego i edukacji
reprezentantów społeczności tubylczych na Dalekiej Północy. Podjął także próbę ukazania
zmian stylów życia tych społeczności w szerokim kontekście społeczno-kulturowym.
Obradom trzeciego panelu eksperckiego przewodniczyła prof. zw. dr hab. Agnieszka
Gromkowska-Melosik. Pierwszy mówca prof. zw. dr hab. Zbyszko Melosik UAM (Poznań)
w referacie Codzienność tożsamości i polityka społecznych niepokojów opisał mozaikowość
i fragmentaryczność sfery popkultury i konsumpcji, którym towarzyszą nieuchronne
rozproszenie i niejednoznaczność tożsamości. Przywołał rzeczywistość, w której „wszystko
jest dozwolone”, panuje w niej możliwość swobodnego nadawania znaczeń oraz daleko idąca
indywidualizacja życia i codzienności. Drugi prelegent dr hab. Witold Starnawski
prof. UKSW (Warszawa) w referacie Refleksja w codzienność – perspektywa pedagogii
osoby
ustosunkował
się
do
kategorii
refleksji
rozumianej
jako
samozwrotność,
samoprzenikanie się – wskazując na istotną własność duchowości człowieka. Przywołana
praz autora perspektywa pedagogii osoby odnosiła się do zakresu i rodzaju działań, które
pomagają w kształtowaniu tożsamości osoby jako wolnego, świadomego sprawcy czynów.
Ostatnia prelegentka dr hab. prof. UŚ, Alicja Żywczok w referacie W kierunku przemiany
wewnętrznej. Refleksja jako biograficzny punkt zwrotny zaprezentowała autorską propozycję
kształtowania
refleksyjności
wychowanków/podopiecznych/uczniów
w
środowisku
rodzinnym i instytucjonalnym.
Po zakończeniu obrad w panelach eksperckich podjęto obrady i dyskusje w sekcjach
tematycznych. Zagadnienia poruszane w sekcji I A, którym przewodniczyła dr hab. prof. UŚ,
Alicja Żywczok można zgrupować w dwa obszary tematyczne. Pierwszy dotyczył kategorii
samorefleksji dokonywanej w sytuacjach towarzyszącym trudnościom życiowym człowieka
(dr Jolanta Sajdera UP, Kraków) - Samorefleksja jako sposób działania w doświadczaniu
punktów krytycznych). Drugi obejmował zagadnienie pedagogik zakonnych ujętych
w regule benedyktyńskiej (dr Paweł Milcarek - red. kwartalnika Christianitas) - Codzienność
benedyktyńska jako uświęcona monotonia. Stabilitas w wychowaniu); rozumienia pojęć
refleksyjności wyróżnionych w antropologii Karola Wojtyły oraz ich związków z ludzkim
działaniem ( mgr Maria Kubiak, KUL, Lublin) - Dwa pojęcia refleksyjności w antropologii
Karola Wojtyły) oraz koncepcji rozwoju wiary, ukazującej fenomen religijności jednostki
(dr Monika Humeniuk (UWr) - Wiara i religijność refleksyjna a mentalność
fundamentalistyczna – rozważania wokół koncepcji wiary Jamesa W. Fowlera).
W obradach sekcji II A pod przewodnictwem dra hab. prof. UWr Wiktora
Żłobickiego jako pierwsza głos zabrała dr Grażyna Lubowicka (UWr). W referacie
Refleksyjność człowieka wobec świata znaczeń odniosła się do pojęcia refleksji
w rozumieniu własnej codzienności i zarazem w zapośredniczonym językowo rozumieniu
siebie. Celem wystąpienia było wydobycie potencjału krytycznego (i subiektywnego)
refleksyjności. Następny referat Pozytywizm a brak refleksyjności w dyskursie edukacyjnym,
przedstawił dr Wojciech Kruszelnicki (WSP, Katowice). Celem wystąpienia była chęć
ukazania, że najważniejszym filarem epistemologii pozytywistycznej w badaniach
edukacyjnych i w myśleniu o oświacie jest swoisty dogmatyzm, a mówiąc precyzyjniej brak
krytycyzmu. Tę część obrad zamknął referat dra Rafała Włodarczyka (UWr) Dialog jako
wehikuł refleksyjnego rozumienia. Przesłanki aplikacji koncepcji niekonsensualnej
demokracji Leszka Koczanowicza. Zasadniczym tematem wystąpienia autor uczynił dialog,
który w koncepcji Koczanowicza ma prowadzić do refleksyjnego rozumienia.
Obradom sekcji III A przewodniczyła dr hab. prof. UJ. Krystyna Ablewicz. Pierwszy
referat Kształcenie myślenia krytycznego jako droga do rozwijania refleksyjności
możliwości i wyzwania wygłosiła dr Ewa Wasilewska-Kamińska (UW). Autorka odnosząc się
do dotychczasowych osiągnięć na temat kształcenia myślenia krytycznego, opisanych
w obszernej literaturze anglojęzycznej, omówiła wybrzmiewające z publikowanych tekstów
ważniejsze wnioski odnośnie skutecznego kształcenia myślenia krytycznego. Kolejna
prelegentka dr Grażyna Teusz ( UAM, Poznań) wygłosiła referat Codzienność, potoczność,
refleksyjność jako egzystencjalne wyznaczniki sytuacji poradniczej w ponowoczesnej
kulturze. Celem wystąpienia była próba określenia dystynktywnych cech codzienności,
potoczności i refleksyjności jako egzystencjalnych wyznaczników sytuacji poradniczej
w (po)nowoczesnym świecie. Ostatni referat dr Iwony Paszendy (UWr) Między
refleksyjnością a rutyną. O codziennym doświadczaniu intymnego związku głowy z ręką –
na przykładzie koncepcji myślenia materialistycznego Richarda Senneta dotyczył założeń
koncepcji myślenia materialistycznego, opisanej przez amerykańskiego socjologa Richarda
Sennetta. Była to próba odpowiedzi na pytanie, czy zbiór pouczeń Sennetta zawartych w
analizowanej koncepcji może być użyteczny dla pedagogiki.
Sekcję IV A pod przewodnictwem prof. zw. dr hab. Wandy Dróżki otworzył referat
dra Wojciecha Welskopa ( WSBiNoZ, Łódź) Wychowanie do refleksyjności wyzwaniem
współczesnej szkoły. Autor tematem swojego wystąpienia uczynił próbę poszukiwania
odpowiedzi na pytania: jak we współczesnej szkole wychowywać do refleksyjności i czy
istnieje szansa, aby wyjść z „żelaznej klatki” współczesnej edukacji? Kolejna prelegentka dr
Żanetta Kaczmarek (UM, Wrocław) w referacie Kilka dni z życia szkoły – refleksja badacza,
odniosła się oprócz obudowy teoretycznej do relacji z badań – opisu introspekcyjnego życia
szkoły. Z kolei mgr Magdalena Archacka ( DSW, Wrocław) w referacie Refleksyjność w
przestrzeni instytucji szkoły. Blokady i możliwości zmiany, przyjmując agonistyczną
koncepcję władzy Michela Foucaulta jako ramę teoretyczną swoich rozważań, ukazała
konflikt i ciągłą walkę pomiędzy władzą a oporem. W wystąpieniu postawiła tezę, iż
sygnalizowany przez pedagogów krytycznych problem zawłaszczania pojęć dyskursu
humanistycznego nie musi stanowić blokady dla wszelkich działań ukierunkowanych na
zmianę. W ocenie autorki problemem istotnym dla współczesnej pedagogiki staje się
redefinicja pojęcia zmiany. Następna referentka – dr Aleksandra Szyller (UW) w referacie
Szkolna
codzienność
pracy
z
podręcznikiem
–
badania
partycypacyjne
z udziałem uczniów edukacji wczesnoszkolnej, podjęła próbę odpowiedzi na pytania: jak
wygląda szkolna codzienność uczniów edukacji wczesnoszkolnej; jak często korzystają
z podręcznika na zajęciach szkolnych; w jaki sposób, przy użyciu jakich form
i z zastosowaniem jakich metod odbywa się ich codzienna praca z pakietami edukacyjnymi;
co zostaje im odebrane, a co zyskują pracując z takim, a nie innym źródłem? Odmienny
w swej wymowie namysł nad kategorią refleksyjności w codzienności szkolnej podjęła
dr Urszula Dernowska (APS, Warszawa). Przedmiotem wystąpienia Misja szkoły jako
przedmiot refleksji nauczycieli. Wnioski z badań kultury i klimatu szkoły gimnazjalnej
uczyniła misję szkoły gimnazjalnej. Prezentowane przez autorkę wnioski pochodziły
z porównawczego badania kultury i klimatu dwóch szkół gimnazjalnych, różniących się
między
sobą
poziomem
osiągnięć
dydaktycznych
uczniów.
Źródłem
informacji
prezentowanych podczas wystąpienia były wywiady swobodne. Ostatnie wystąpienie
Edukacja dla codzienności i przyszłości – przykłady innowacyjnych rozwiązań
organizowania i wspierania edukacji dr Anny Florek (Akademia Dobrej Edukacji, Gdańsk)
opracowane na podstawie badań realizowanych w ramach projektu Stowarzyszenia Dobra
Edukacja „Współpraca na rzecz Dobrej Edukacji”, dotyczyło analizy różnych rozwiązań
edukacyjnych wdrażanych w szkołach i organizacjach pozarządowych działających
w obszarze edukacji.
Po krótkiej przerwie obiadowej kontynuowano obrady w sekcjach tematycznych.
Obrady w sekcji I B pod przewodnictwem dr hab. Alicji Żywczok (UŚ, Katowice)
otworzyło wystąpienie dr Anny Perkowskiej – Klejman (APS, Warszawa). Referat Kierunek,
poziom i system edukacji a refleksyjność studentów skoncentrowany był wokół problematyki
intelektualnego rozwoju dorosłych i jego związku z edukacją. Celem prezentowanych
wyników badań było określenie, czy poziom, kierunek i system kształcenia mają związek z
refleksyjnością.
Kolejne
wystąpienie
mgr
Danuty
Wiśniewskiej
(UM, Wrocław) Refleksyjność jako efekt kształcenia w przedsiębiorczym i badawczym
modelu uniwersytetu koncentrowało się wokół wciąż aktualnego pytania, czy mit
uniwersytetu Humboldta całkowicie utraci w przyszłości na znaczeniu. W ocenie referentki
w obliczu kształtowania modelu przedsiębiorczego w uczelniach istotnym staje się ustalenie,
czy refleksyjność studentów i absolwentów uczelni jest brana pod uwagę w ramach założeń
realizacji procesu kształcenia w szkołach wyższych ze względu na dominację kształtowania
tej wiedzy, umiejętności oraz kompetencji społecznych, które są niezbędne i pożądane na
rynku pracy. W tej części obrad ostatni referat Inicjator zabaw muzyczno-ruchowych
w przedszkolu jako refleksyjny praktyk wygłosiła mgr Bernadeta Kosztyła (Publiczne
Przedszkole
„Małe
przedszkolnego jako
Aniołki”,
Kraków),
która
refleksyjnego praktyka.
ukazała
nauczyciela
Autorka dokonała
wychowania
analizy materiału
empirycznego uzyskanego z badań grupy nauczycieli dzieci w wieku przedszkolnym. W
części podsumowującej przedstawiła materiał fotograficzny i filmowy dzieci podczas zabaw
muzyczno-ruchowych.
Sekcję II B pod przewodnictwem dr hab. Aliny Wróbel (UŁ) otworzył referat
dr Magdaleny Grochowalskiej (UP, Kraków) Refleksyjność w myśleniu o praktyce
zawodowej. Z doświadczeń początkujących nauczycielek przedszkola. Podjęte przez autorkę
rozważania wpisują się w trzeci dyskurs refleksyjności – wskazany przez organizatorów
konferencji w zaproszeniu do dyskusji, który podkreśla jej poznawczy wymiar. Prelegentka
skupiła uwagę na związku refleksyjności z procesem stawania się, tworzenia siebie,
konstruowania tożsamości zawodowej. Odwołując się do wyników badań własnych,
poszukiwała odpowiedzi na pytanie, w jakim zakresie nauczycielowi rozpoczynającemu
proces stawania się profesjonalistą w myśleniu o własnym działaniu towarzyszy refleksyjny
osąd na doświadczaną codziennością? W kolejnym referacie Refleksje nad dostępnością do
Internetu dla wychowanków MOW w kontekście zrównoważonego rozwoju mgr Gabriela
Matczak (UŁ) poszukiwała odpowiedzi na pytanie, czy ograniczanie dostępności do Internetu
dla wychowanków MOW jest działaniem prewencyjnym czy zakłócającym rozwój
i kształtowanie prawidłowych postaw społecznych. Z kolei dr Joanna Szymczak (UKW,
Bydgoszcz) w referacie Refleksyjność jako przestrzeń kulturowa dla czynienia refleksji
dotyczącej pracy z uczniami – doniesienie z badań własnych przedstawiła wnioski
skonstruowane dzięki zrealizowanemu projektowi badawczemu drogi oraz rekomendacje dla
praktyki edukacyjnej. Zasygnalizowała określone metodologiczne aspekty tej drogi Interakcjonizm symboliczny i fenomenologia, które stanowiły ramę teoretyczną dla przyjętej
perspektywy badawczej, czyli punktu widzenia uczestników projektu - nauczycieli wczesnej
edukacji. Kolejna prelegentka – dr Alina Wróblewska (WSB, Poznań) w wystąpieniu
Problemy refleksyjnego pedagoga w aktualnej rzeczywistości społecznej
podjęła próbę
przedstawienia
wieloznacznej
skomplikowanej
sytuacji
refleksyjnego
pedagoga
w
i niedookreślonej realności świata, jak i w konkretach społeczno-politycznych naszego kraju.
Autorka poszukiwała odpowiedzi na pytanie, jak współczesny nauczyciel może i powinien
odwrócić niebezpieczne tendencje pozostawania w wertykalnej koncepcji życia poprzez
bezinteresowne wychowanie. Częściową odpowiedzią było sięgnięcie po arsenał edukacji
refleksyjnej, zakładającej niewymuszone kształtowanie otwartych, myślących postaw
młodego pokolenia.
Obrady w sekcji III B pod przewodnictwem dra hab. prof. UWr Wiktora Żłobickiego,
zainicjował
referat
dr
Izabeli
Kaiser
Jak
pomóc
dziecku
z
trudnościami
w edukacji matematycznej? Refleksje nauczyciela przedszkola – perspektywa badawcza. Na
podstawie przeprowadzonych badaniach empirycznych ważnym obszarem rozważań autorki
było określenie postaw nauczycieli wobec trudności, jakich w edukacji matematycznej
doświadczają
najmłodsze
dzieci.
Z
kolei
dr
Beata
Sufa
(UP,
Kraków)
w referacie Nauczyciel wczesnej edukacji dziecka – refleksyjny praktyk na podstawie analizy
literatury i wyników badań własnych ukazała obraz nauczyciela wczesnej edukacji dziecka
jako refleksyjnego praktyka. Następna referentka - dr Agnieszka Pawluk – Skrzypek (SGGW,
Warszawa) w referacie Codzienność ucznia z dysleksją rozwojową w percepcji rówieśników
podjęła
próbę
rozpoznania,
w
jaki
sposób
codzienne
funkcjonowanie
uczniów
z dysleksją rozwojową spostrzegane jest przez ich rówieśników, uczniów klasy szóstej,
publicznych i niepublicznych szkół podstawowych. Na zakończenie obrad sesji mgr Dorota
Dolata (UAM, Poznań) wygłosiła referat Mediacje pedagoga wśród młodzieży – codzienność
szkolna z perspektywy praktyka. Celem referatu było przedstawienie oraz omówienie, jak w
codzienności
szkolnej
mediacja
może
posłużyć
rozwiązaniu
konfliktu
i równocześnie uczyć młodych ludzi rozmawiania ze sobą w chwilach intensywnych emocji.
Sekcję IV B pod przewodnictwem dr Żanetty Kaczmarek (UM, Wrocław) otworzył
referat dr Aleksandry Tłuściak – Deliowskiej (APS, Warszawa) Refleksyjny uczeń wobec
przemocy rówieśniczej. Celem wystąpienia było zwrócenie uwagi na społeczną stronę
przemocy rówieśniczej i uzasadnienie w tym kontekście przydatności zagadnienia
refleksyjności z punktu widzenia oddziaływań profilaktyczno-wychowawczych. Z kolei
dr Beata Maj (UWr) w referacie Refleksyjna postawa nauczyciela-wychowawcy jako droga
do sukcesów wychowawczych opisała ucieczkę od standardowego, zrutynizowanego
postrzegania i traktowania wychowanka przez wychowawcę w placówkach opieki,
wychowania i nauczania, która jawi się dziś – wobec narastających, stale nowych problemów
środowiskowych i psychospołecznych wychowanków – jako ważny wyznacznik sukcesów
w pracy wychowawczej. Kolejna referentka – dr Beata Krawiec (UWr) scharakteryzowała
codzienną troska o sprawiedliwe rozwiązania w edukacji. Natomiast mgr Agnieszka
Jankowska (USz) w referacie (Nie)pożądana refleksyjność? zastanawiała się, jak
w zinstytucjonalizowanej edukacji funkcjonuje refleksyjny uczeń. Czy jego refleksyjność
każdorazowo implikuje wysokie efekty kształcenia? A może refleksyjność utrudnia szkolne
uczenie się? W wystąpieniu ustosunkowała się do szkolnego funkcjonowania ucznia
refleksyjnego, uwzględniając przy tym nie tylko jego styl poznawczy, ale także styl
poznawczy nauczyciela. Obrady w sekcjach tematycznych zamknął referat mgr Pauli
Wełyczko
(UWr)
Od
codzienności
cudzej
do
własnej.
Refleksje
i
wnioski
o charakterze biografii antropologicznych. Celem wystąpienia było zwrócenie się w stronę
narracji o charakterze biografii antropologicznej. Ten szczególny rodzaj pisarstwa
naukowego, jak wskazała referentka, zakłada m.in. popularyzację i wyjaśnianie założeń
antropologii poprzez zwrócenie się w stronę życiorysów i doświadczeń jej reprezentantów.
Zdaniem autorki dzięki biografiom antropologicznym dostrzec można dziejące się na naszych
oczach przejście od refleksji nad przeszłą codziennością nauki i życia do autorefleksji
badaczy nad ich potrzebami, a także kondycją współczesnej humanistyki.
Każda z sekcji zamykała swe rozważania dyskusją nad kategorią refleksyjności w jej
interdyscyplinarnych odniesieniach. Prelegenci dzielili się swoimi poglądami, krytycznymi
refleksjami, ujawniając szereg napięć pomiędzy codziennością, refleksyjnością i edukacją,
a także rozpoznaniem i (z)rozumieniem różnych wymiarów związków i zależności między
codziennością, edukacją a uczestnictwem społecznym. Uczestnicy konferencji mieli okazję
wysłuchać wielu inspirujących wystąpień, zapoznać się z ciekawymi poznawczo
perspektywami myślenia o refleksyjności w codzienności edukacyjnej, a także porozmawiać
o praktycznych stronach analizowanego zagadnienia.
Syntetycznego
podsumowania
dokonali
przewodniczący
i
moderatorzy
poszczególnych sekcji tematycznych oraz przewodniczący Komitetu Naukowego i
Organizacyjnego – dr hab. prof. UWr Wiktor Żłobicki, dziękując wszystkim prelegentom za
obecność na spotkaniu naukowym, przedstawienie wyników badań, spostrzeżeń, analiz,
udział
w
dyskusjach
i
podjęcie
dociekań
na
temat
refleksyjności
w codzienności edukacyjnej, a także wskazanie zagadnień, które warte będą naukowego
namysłu w kolejnej edycji konferencji.