Pobierz - Fundacja Otwarty Dialog

Fundacja Otwarty Dialog
Al. J. Ch. Szucha 11a/21
00-580 Warszawa
T: +48 22 307 11 22
Krótkie podsumowanie
przedterminowych wyborów do
parlamentu Republiki Kazachstanu
oraz lista partii politycznych
W dniu 15 stycznia 2012 r. w Kazachstanie odbędą się wybory na deputowanych do Mażylisu
(niższej izby Parlamentu kraju) oraz do rad lokalnych (maslichatów). Fundacja "Otwarty Dialog"
pragnie przedstawić Państwu ogólne informacje dotyczące podstawowych zasad procedury
wyborczej w Kazachstanie oraz jej uczestników. Przypomnijmy, że w sierpniu 2007 r. odbyły się
wybory do kazachstańskiego parlamentu, w których zwyciężyła partia "Nur Otan" (jej prezesem
jest Prezydent Kazachstanu, Nursultan Nazarbaev), zdobywając 88,05 % głosów. W dniu 16
listopada 2011 r. Nursultan Nazarbaev podpisał rozporządzenie o rozwiązaniu izby niższej
Parlamentu i wyznaczeniu przedterminowych wyborów na 15 stycznia 2012 r.
Parlament Kazachstanu składa się z dwóch Izb: Senatu (47 członków) i Mażylisu (107 członków),
działających stale. Senattworzą deputowani, reprezentujący po dwie osoby z każdego obwodu,
miasta o znaczeniu krajowym, (miasto Almaty) oraz ze stolicy Republiki Kazachstanu.Trzydziestu
dwóch senatorów jest wybieranych przez wyborców pośrednich (przez deputowanych rad
lokalnych ጀ maslichatów). Piętnastu deputowanych Senatu jest wyznaczanych przez Prezydenta
Kazachstanu. Kadencja deputowanych wynosi 6 lat, przy czym co 3 lata odnawiana jest połowa
składu. Liczba deputowanych Senatu może zwiększyć się o byłych prezydentów Kazachstanu,
którzy automatycznie stają się senatorami po odejściu ze stanowiska głowy państwa. Do Mażylisu,
98 deputowanych wybieranych jest według systemu proporcjonalnego opartego o partyjne listy
krajowe. Klauzula zaporowa wynosi 7 procent głosów. Kolejnych dziewięciu deputowanych jest
wybieranych przez Zgromadzenie Narodów Kazachstanu (organ konsultacyjno-doradczy przy
Prezydencie Republiki Kazachstanu, którego skład kształtuje Prezes Zgromadzenia ጀ funkcję tę
pełni prezydent kraju). Kadencja deputowanych wynosi 5 lat. Prawo wysuwania kandydatów na
deputowanych do Mażylisu, wybieranych na podstawie list partyjnych, posiadają partie polityczne
zarejestrowane w sposób przewidziany prawem.
Zgłaszanie kandydatów na deputowanych zakończyło się 5 grudnia. Rejestracja list partyjnych
odbywała się od 16 listopada do 15 grudnia 2011 r. Terminy kampanii wyborczej wynoszą: w
przypadku kandydatów na deputowanych do Mażylisu ጀ od 16 grudnia 2011 r. do 13 stycznia 2012
r.; do maslichatów ጀ od 21 grudnia 2011 r. do 13 stycznia 2012 r. Dzień głosowania został
wyznaczony na 15 stycznia 2012 r. Na 16 stycznia 2012 r. zaplanowano wybory członków
Zgromadzenia Narodów Kazachstanu. Zgodnie ze zmianami, wprowadzonymi w ustawodawstwie
wyborczym, po przeprowadzeniu obecnych przedterminowych wyborów Mażylis już nie będzie
mógł być jednopartyjny. Zgodnie z art. 97-1 par. 2 ustawy "O wyborach", w przypadku, jeżeli
partia, która zajęła drugie miejsce, nie zdoła uzyskać 7 procent głosów, będzie ona dopuszczona
do rozdzielania mandatów, przy czym suma głosów, złożonych na dwie partie polityczne dzielona
jest przez liczbę rozdzielanych mandatów. Otrzymany wynik jest pierwszym ilorazem wyborczym
(kwotą wyborczą).
Źródła:
1. Oficjalna strona internetowa Ministerstwa SprawiedliwościKazachstanu http://www.minjust.kz/ 2. Oficjalna strona internetowa Parlamentu Kazachstanu http://www.parlam.kz/ 3. Oficjalna strona internetowa Prezydenta Republiki Kazachstanu http://www.akorda.kz/ 4. Centralna Komisja Wyborcza Republiki Kazachstanu http://election.kz/
Przegląd partii politycznych – podmiotów prawa wyborczego Republiki Kazachstanu
1. Partia Demokratyczna "Adilet" ("Sprawiedliwość") została zarejestrowana 14 czerwca 2004 r.
jako Demokratyczna Partia Kazachstanu (DPK), przemianowana została 14 kwietnia 2006 r. Przed
wyborami do Mażylisu w 2007 r. "Adilet" połączyła się z partią "Ak Zhol"; zjednoczona siła
otrzymała 3,09 % głosów i nie weszła do Parlamentu. W październiku tego samego roku została
podjęta decyzja o cofnięciu fuzji z "Ak Zhol". Prezesem partii jest Maskut Narikbaev.
Źródło: http://dp-adilet.kz/ 2. Demokratyczna Partia Kazachstanu "Ak Zhol" ("Świetlana droga") określa siebie jako
"konstruktywną opozycję". Partia została zarejestrowana w organach sprawiedliwości w 2002 r.
W 2005 r. partia przeżyła rozłam, w wyniku którego pojawiła się partia "Prawdziwy Ak Zhol",
która dotychczas nie została zarejestrowana. W wyborach do Mażylisu w 2007 r. (wraz z "Adilet")
partia uzyskała 3,09 % głosów i nie weszła do Parlamentu. Liderem partii jest Azat Peruashev.
Źródło: http://www.akzhol.kz/
3. Socjaldemokratyczna Partia Kazachstanu "Auyl" ("Aul" to lokalna jednostka
administracyjna, która odpowiada wsi) została zarejestrowana 1 marca 2002 r. W wyborach do
Mażylisu w 2007 r. uzyskała 1,51 % głosów i nie weszła do Parlamentu. Prezesem jest Gani Kaliev.
Źródło: http://ksdp-auyl.kz/
4. Komunistyczna Ludowa Partia Kazachstanu. KLPK dokonała rejestracji państwowej w dniu
21 czerwca 2004 r. W wyborach do Mażylisu w 2007 r. partia uzyskała 1,29 % głosów i nie weszła
do Parlamentu. W wyborach prezydenckich w 2011 r. kandydat z ramienia partii, Zhambyl
Akhmetbekov uzyskał trzecie miejsce, otrzymując 1,36 % głosów. Prezesem partii jest Vladislav
Kosarev.
Źródło: http://knpk.kz/
5. Partia Narodowo-Demokratyczna "Nur Otan" ("Światło Ojczyzny") została założona w 1999 r.
z inicjatywy obecnego prezydenta Nursultana Nazarbaeva. Poprzedni skład Parlamentu był
reprezentowany wyłącznie przez tę partię. Prezesem jest Nursultan Nazarbaev.
Źródło: http://www.ndp-nurotan.kz/
6. Ogólnonarodowa
Socjaldemokratyczna
Partia
"Azat".
Ogólnonarodowa
Socjaldemokratyczna Partia Kazachstanu "Azat" (OSDP "Azat") została utworzona w wyniku fuzji
OSDP i partii "Azat" ("Wolność") w dniu 24 października 2009 r. Przypomnijmy, że OSDP "Azat"
nie została zarejestrowana pod nową nazwą, i w wyborach będzie brać udział jako OSDP. Liderzy
OSDP "Azat" uważają, że taka sytuacja ma umotywowanie polityczne. Wśród przyczyn odmowy w
rozporządzeniach ministerstwa wymienione były takie przyczyny, jak brak w przedłożonych
dokumentach okresu kadencji współprzewodniczących oraz rozbieżności między kazachską i
rosyjską wersją tekstu statutu we fragmencie opisu symboliki partii. Prezesem jest Zharmakhan
Tuyakbai.
Źródło: http://www.osdp.kz/
7. Partia Patriotów Kazachstanu. Partia została zarejestrowana 4 sierpnia 2000 r. W wyborach
do Mażylisu w 2007 r. partia uzyskała 0,78 % głosów (w głosowaniu według systemu
proporcjonalnego) i nie weszła do Parlamentu. W wyborach prezydenta Kazachstanu w 2011 r.
kandydat z ramienia partii, G. Kasymov zajął drugie miejsce, otrzymując 1,94 % głosów. Prezesem jest Gani Kasymov.
Źródło: http://ppkz.kz/
8. Partia "Rukhanyat" ("Duchowość"). Partia została zarejestrowana w organach
sprawiedliwości 6 października 2003 r. W wyborach do Mażylisu w 2007 r. uzyskała 0,37 % głosów
i nie weszła do Parlamentu. Partia pozycjonuje się jako partia kierunku "zielonego", lecz w
programie wyborczym, przyjętym przed wyborami 2012 r., koncentruje się na takich
zagadnieniach jak budowanie państwa narodowego w Kazachstanie, wstrzymanie wszystkich
procesów integracyjnych "w celu utrzymania suwerenności i niezależności Kazachstanu" oraz zamknięcie wszystkich zagranicznych poligonów wojskowych. Prezesem partii jest Serikzhan
Mambetalin.
Źródło: http://rukhaniyat.kz/
Partie polityczne niezarejestrowane lub z wstrzymaną działalnością
W Kazachstanie jest zarejestrowanych dziewięć partii politycznych, lecz w wyborach może wziąć
udział tylko osiem z nich. Przypomnijmy, że 5 października 2011 r. Międzyrejonowy Sąd
Administracyjny miasta Almaty wstrzymał działalność Komunistycznej Partii Kazachstanu (KPK)
na sześć miesięcy na podstawie art. 374 par. 2 Kodeksu Wykroczeń Administracyjnych Republiki
Kazachstanu z powodu obecności podpisu prezesa partii Gaziza Aldamzharova pod
oświadczeniem niezarejestrowanego stowarzyszenia publicznego "Khalyk Majdany" ጀ "Front
Ludowy". KPK została zarejestrowana 28 lutego 1994 r., przerejestrowała się 17 lutego 1997 r., a
następnie w 2003 r. W wyborach do Mażylisu w 2007 r. Komunistyczna Partia Kazachstanu nie
brała udziału.
Źródło: http://www.komparty.kz/
Status partii niezarejestrowanej posiada partia "Alga" ("Naprzód"), która określa siebie jako
ideologicznego spadkobiercę opozycyjnej Partii Ludowej "Demokratyczny Wybór Kazachstanu"(
PL DWK). PL DWK została zarejestrowana w Ministerstwie Sprawiedliwości Kazachstanu 4 maja
2004 r. W dniu 6 stycznia 2005 r. Specjalistyczny Sąd Gospodarczy miasta Almaty wydał decyzję o
zamknięciu PL KPK w związku z oskarżeniem o "ekstremizm polityczny" i "wzniecanie wrogości i
sporów społecznych". Przyczyną tych oskarżeń były deklaracje polityczne partii, że nie uznaje ona
władzy wybranej w drodze wyborów do Mażylisu w dniu 19 września 2004 r., ponieważ wybory te
zostały przeprowadzone niezgodnie ze standardami demokratycznymi, jak również z powodu
poparcia opozycji demokratycznej na Ukrainie (w 2004 r. w Kijowie odbywały się masowe protesty
przeciwko fałszowaniu wyborów prezydenckich). Prace nad utworzeniem Partii Ludowej "Alga"
rozpoczęły się w maju 2005 r. Skrót DWK nie mógł być wykorzystany w nazwie z powodu poprawki
do ustawy o partiach politycznych, zakazującej używania słów, które znajdowały się w nazwie
partii zlikwidowanych. W listopadzie 2006 r. w celu dokonania rejestracji w Ministerstwie
Sprawiedliwości została złożona lista partyjna, zawierająca 53 tysiące deklaracji. Prezesem partii
jest Vladimir Kozlov.
Źródło: http://www.algadvk.kz/
Przypomnijmy, że 28 czerwca 2011 r. KPK i "Alga" ogłosiły utworzenie ruchu "Front Ludowy".
Założona organizacja nie otrzymała zezwolenia na rejestrację, a podpis pod jej oświadczeniem
lidera KPK stał się przyczyną wstrzymania działalności partii. Na posiedzeniu w dniu 21 listopada
2011 r. przedstawiciele Ogólnonarodowej Socjaldemokratycznej Partii (OSDP) "Azat", partii
opozycyjnej "Alga", Komunistycznej Partii Kazachstanu (KPK) oraz organizacji pozarządowych
podjęli decyzję o połączeniu wokół OSDP ጀ jedynej partii opozycyjnej, która weźmie udział w
zbliżających się przedterminowych wyborach parlamentarnych.
Źródło: http://rus.azattyq.org/content/parliament_election_kazakh_opposition/24397571.html
Pobierz PDF
facebook.com/OpenDialogFoundation | [email protected] | www.odfoundation.eu