Praca Dyplomowa
Transkrypt
Praca Dyplomowa
POLITECHNIKA POZNAŃSKA WYDZIAŁ BUDOWNICTWA I INŻYNIERII ŚRODOWISKA INSTYTUT KONSTRUCJI BUDOWLANYCH BUDYNEK WYSOKI DI-WANG TOWER: OBLICZENIA STATYCZNE, OBLICZENIA DYNAMICZNE I KONSTRUOWANIE 79 – STOREY DI-WANG TOWER BUILDING: STATIC AND DYNAMIC ANALYSIS, DESIGN OF STRUCTURE AUTOR: PIOTR ANTECKI KIERUJĄCY PRACĄ: DR INZ. JACEK POZNAŃ 2007 WDOWICKI 2 Spis treści 1. WSTĘP...................................................................................................................................... ............6 2. CEL PRACY........................................................................................................................... ...............8 3. OPIS TECHNICZNY BUDYNKU .................................................................................... ......................9 3.1. DANE OGÓLNE...................................................................................................................................................... ...9 3.2. OPIS KONSTRUKCJI...................................................................................................................................... ...........12 4. OBCIĄŻENIA............................................................................................................. .........................19 4.1. 4.2. 4.3. 4.4. 4.5. 4.6. 4.7. ZEBRANIE OBCIĄŻEŃ DLA POWIERZCHNI BIUROWYCH.........................................................................................................20 ZEBRANIE OBCIĄŻEŃ DLA POWIERZCHNI KOMUNIKACYJNYCH................................................................................................21 ZEBRANIE OBCIĄŻEŃ DLA POWIERZCHNI POMIESZCZEŃ TECHNICZNYCH...................................................................................22 ZEBRANIE OBCIĄŻEŃ DLA POWIERZCHNI KONDYGNACJI PODZIEMNYCH....................................................................................23 ZEBRANIE OBCIĄŻEŃ DLA DACHU........................................................................................................................... ......24 WARTOŚCI OBCIĄŻENIA WIATREM PRZYJĘTE DO OBLICZEŃ..................................................................................................25 OBCIĄŻENIE ŚNIEGIEM....................................................................................................................... ......................27 5. OPIS WYKORZYSTYWANYCH PROGRAMÓW KOMPUTEROWYCH.............................................28 5.1. BW DLA WINDOWS........................................................................................................................................ ........28 5.2. ROBOT MILLENNIUM ......................................................................................................................... .....................31 6. PRZYGOTOWANIE MODELU CYFROWEGO KONSTRUKCJI USZTYWNIAJĄCEJ.......................36 6.1. WSTĘPNE DOBRANIE PRZEKROJÓW ............................................................................................................................36 6.2. PRZYGOTOWANIE MODELU CYFROWEGO KONSTRUKCJI USZTYWNIAJĄCEJ DLA PROGRAMU BW DLA WINDOWS.................................40 6.3. PRZYGOTOWANIE MODELU CYFROWEGO KONSTRUKCJI USZTYWNIAJĄCEJ DLA PROGRAMU ROBOT MILLENNIUM.................................50 7. WYNIKI ANALIZY STATYCZNEJ KONSTRUKCJI USZTYWNIAJĄCEJ BUDYNKU O ZMIENNYM PRZEKROJU W PROGRAMIE BW DLA WINDOWS.............................................. .............60 7.1. WARTOŚCI 7.2. WARTOŚCI 7.3. WARTOŚCI PRZEMIESZCZEŃ.................................................................................................................................... ..60 NAPRĘŻEŃ W TRZONIE .............................................................................................................................63 SIŁ W NADPROŻACH.................................................................................................................................65 8. WYNIKI ANALIZY STATYCZNEJ KONSTRUKCJI USZTYWNIAJĄCEJ BUDYNKU W PROGRAMIE ROBOT MILLENNIUM........................................................................................................ ......................66 8.1. WARTOŚCI PRZEMIESZCZEŃ DLA MODELU 1 ................................................................................................................66 8.2. WARTOŚCI PRZEMIESZCZEŃ DLA MODELU 2 ................................................................................................................69 8.3. WARTOŚCI PRZEMIESZCZEŃ DLA MODELU 3 ................................................................................................................71 8.4. WARTOŚCI PRZEMIESZCZEŃ DLA MODELU 4 ................................................................................................................73 8.5. WARTOŚCI NAPRĘŻEŃ DLA MODELU 1 .......................................................................................................................75 8.6. WARTOŚCI NAPRĘŻEŃ DLA MODELU 3........................................................................................................................78 8.7. WARTOŚCI NAPRĘŻEŃ DLA MODELU 4........................................................................................................................79 8.8. WARTOŚCI SIŁY POPRZECZNEJ W TRZONIE OD OBCIĄŻENIA WIATREM DLA MODELU 1...............................................................81 8.9. WARTOŚCI SIŁY POPRZECZNEJ W TRZONIE OD OBCIĄŻENIA WIATREM DLA MODELU 4...............................................................81 8.10. WARTOŚCI SIŁ W NADPROŻACH DLA MODELU 1............................................................................................................81 8.11. WARTOŚCI SIŁ W NADPROŻACH DLA MODELU 4...........................................................................................................81 9. WYNIKI ANALIZY DYNAMICZNEJ BUDYNKU W PROGRAMIE BW DLA WINDOWS....................82 9.1. WYNIKI ANALIZY MODALNEJ...................................................................................................................... .................82 9.2. WYNIKI ANALIZY SEJSMICZNEJ.......................................................................................................................... ..........83 10. WYNIKI ANALIZY DYNAMICZNEJ BUDYNKU W PROGRAMIE ROBOT MILLENNIUM...............85 10.1. 10.2. 10.3. 10.4. WYNIKI ANALIZY MODALNEJ DLA MODELU 1.................................................................................................................85 WYNIKI ANALIZY MODALNEJ DLA MODELU 4.................................................................................................................85 WYNIKI ANALIZY SEJSMICZNEJ DLA MODELU 1.............................................................................................................89 WYNIKI ANALIZY SEJSMICZNEJ DLA MODELU 4.............................................................................................................89 11. WYMIAROWANIE WYBRANYCH ELEMENTÓW KONSTRUKCJI USZTYWNIAJĄCEJ: ŚCIAN I NADPROŻY.............................................................................................................................................. .90 11.1. ŚCIANY ................................................................................................................................................... ..........90 11.2. NADPROŻA ...................................................................................................................................................... .124 3 12. PODSUMOWANIE.............................................................................................. ............................153 12.1. 12.2. 12.3. 12.4. 12.5. 12.6. 12.7. POZIOME PRZEMIESZCZENIA SZCZYTU BUDYNKU..........................................................................................................153 NAPRĘŻENIA W ŚCIANACH TRZONU..........................................................................................................................155 WYNIKI ANALIZY MODALNEJ................................................................................................................... ................156 WYNIKI ANALIZY SEJSMICZNEJ...................................................................................................................... ..........160 WARTOŚCI SIŁ W NADPROŻACH..............................................................................................................................160 OBLICZONE ZBROJENIE.................................................................................................................... ....................161 PORÓWNANIE PROGRAMÓW OBLICZENIOWYCH............................................................................................................161 13. ZAKOŃCZENIE..................................................................................................................... ..........163 LITERATURA........................................................................................................................... ...............165 ZESTAWIENIE OPROGRAMOWANIA................................................................................................... .168 PODZIĘKOWANIA .............................................................................................................. ...................168 ZAŁĄCZNIKI......................................................................................................................... ..................169 A. WPROWADZENIE DO PROBLEMATYKI OBCIĄŻEŃ SEJSMICZNYCH BUDOWLI. ...................170 A.1. A.2. A.3. A.4. CO TO JEST TRZĘSIENIE ZIEMI .................................................................................................................................170 ZNISZCZENIA WYWOŁANE TRZĘSIENIAMI ZIEMI................................................................................................................171 OBCIĄŻENIA WYWOŁYWANE PRZEZ TRZĘSIENIA ZIEMI.......................................................................................................172 METODA SPEKTRUM ODPOWIEDZI DLA UKŁADÓW O JEDNYM STOPNIU SWOBODY. ....................................................................175 B. PODSTAWY TEORETYCZNE OBLICZEŃ STATYCZNYCH W PROGRAMIE BW DLA WINDOWS ............................................................................................................................................................... ..180 B.1. METODA CIĄGŁYCH POŁĄCZEŃ DLA PŁASKIEGO UKŁADU DWÓCH ŚCIAN USZTYWNIAJĄCYCH ........................................................180 B.2. OBLICZENIA STATYCZNE WG METODY CIĄGŁYCH POŁĄCZEŃ – SFORMUŁOWANIE OGÓLNE WYKORZYSTANE W BW ...........................193 C. PODSTAWY TEORETYCZNE OBLICZEŃ DYNAMICZNYCH W PROGRAMIE BW DLA WINDOWS ............................................................................................................................................................... ..207 C.1. MODEL DYNAMICZNY BUDYNKU ................................................................................................................................207 C.2. DRGANIA WŁASNE ................................................................................................................................. ...............210 C.3. DRGANIA BUDYNKU PRZY WYMUSZENIACH SEJSMICZNYCH – METODA SPEKTRUM ODPOWIEDZI DLA UKŁADÓW DYSKRETNYCH...............211 D. PODSTAWY TEORETYCZNE OBLICZEŃ STATYCZNYCH W PROGRAMIE ROBOT MILLENNIUM ............................................................................................................................................................... ..215 D.1. RÓWNANIA ROZWIĄZYWANE PODCZAS OBLICZEŃ KONSTRUKCJI...........................................................................................215 D.2. ANALIZA STATYCZNA ......................................................................................................................................... .....215 E. PODSTAWY TEORETYCZNE OBLICZEŃ DYNAMICZNYCH W PROGRAMIE ROBOT MILLENNIUM........................................................................................................................ ..................217 E.1. ANALIZA MODALNA........................................................................................................................................... ......217 E.2. ANALIZA SEJSMICZNA.................................................................................................................... .........................217 F. OUTRIGGERY...................................................................................................................... .............219 F.1. PODSTAWOWE INFORMACJE O OURIGGERACH................................................................................................................219 F.2. WPŁYW OUTRIGGERÓW NA PRACĘ BUDYNKU DI-WANGTOWER..........................................................................................220 G. WYZNACZENIE WARTOŚCI OBCIĄŻENIA WIATREM................................................................ ...223 G.1. APROKSYMACJA WYKRESU SIŁ POPRZECZNYCH ............................................................................................................223 G.2. WYZNACZENIE ROZKŁADU OBCIĄŻENIA WIATREM............................................................................................................225 H. PORÓWNANIE MAS WYBRANYCH ELEMENTÓW MODELI Z PROGRAMU BW I ROBOT MILLENNIUM....................................................................................................................... ...................226 I. 100 NAJWYŻSZYCH BUDYNKÓW ŚWIATA W 2007 WG COUNCIL ON TALL BUILDINGS AND URBAN HABITAT (CTBUH) .............................................................................................................. .....227 J. ZDJĘCIA BUDYNKU DI-WANG TOWER......................................................................................... .233 K. DANE DO OBLICZEŃ STATYCZNYCH PRZY UŻYCIU PROGRAMU BW DLA WINDOWS..........237 L. WYNIKI OBLICZEŃ STATYCZNYCH PRZY UŻYCIU PROGRAMU BW DLA WINDOWS..............238 M. DANE DO OBLICZEŃ DYNAMICZNYCH PRZY UŻYCIU PROGRAMU BW DLA WINDOWS.......239 4 N. WYNIKI OBLICZEŃ DYNAMICZNYCH PRZY UŻYCIU PROGRAMU BW DLA WINDOWS...........240 O. WYBRANE DANE DO OBLICZEŃ STATYCZNYCH I DYNAMICZNYCH PRZY UŻYCIU PROGRAMU ROBOT MILLENNIUM....................................................................................... ...............241 P. WYBRANE WYNIKI Z OBLICZEŃ STATYCZNYCH I DYNAMICZNYCH PRZY UŻYCIU PROGRAMU ROBOT MILLENNIUM...................................................................................................... ......................242 Q. SPIS RYSUNKÓW ZWYMIAROWANYCH ELEMENTÓW KONSTRUKCJI TRZONU....................243 RYS_1 – POZ. 1.1 ELEMENT 2 TRZONU GR. 75 CM SKALA 1:20.......................................................................................243 RYS_2– POZ. 1.2 ELEMENT 2 TRZONU GR. 60 CM SKALA 1:20........................................................................................243 RYS_3 – POZ. 2.1.1 NADPROŻE ŻELBETOWE SKALA 1:20...............................................................................................243 RYS_4 – POZ. 2.1.2 NADPROŻE ŻELBETOWE ZE ZBROJENIEM DIAGONALNYM SKALA 1:20..............................................243 RYS_5– POZ. 2.1.3 NADPROŻE STALOWE SKALA 1:20....................................................................................................243 RYS_6 – POZ. 2.2.1 NADPROŻE ŻELBETOWE SKALA 1:20...............................................................................................243 RYS_7– POZ. 2.2.2 NADPROŻE ŻELBETOWE ZE ZBROJENIEM DIAGONALNYM SKALA 1:20...............................................243 RYS_8 – POZ. 2.2.3 NADPROŻE STALOWE SKALA 1:20...................................................................................................243 5 1. Wstęp Historia budynków wysokich zaczęła się ponad 130 lat temu. Miejscem ich narodzin jest Chicago, gdzie pod koniec XIX wieku powstała pierwsza szkoła budownictwa wysokiego. Niewątpliwym impulsem do rozwoju budownictwa wysokiego było wynalezienie w 1853 roku przez Elishę Otisa windy, a następnie zainstalowanie w niej w 1880 roku napędu elektrycznego. Od samego początku wieżowce poza funkcjami użytkowymi i estetycznymi (urozmaicanie przestrzeni miast) były symbolem prestiżu inwestora. Doprowadziło to do rozpoczęcia na początku XX wieku pościgu za rekordami wysokości. Jednym z najciekawszych owoców początków tej rywalizacji jest wybudowany w 1931 roku w Nowym Jorku Empire State Building. Przez ponad 40 lat był najwyższym budynkiem świata, a dziś po ponad 70 latach znajduje się wśród dziesięciu najwyższych. Rozwój technologii (szczególnie betonu) pozwolił nie tylko na wznoszenie coraz wyższych wieżowców, ale także na urozmaicanie ich formy i kształtów. Widać to szczególnie w budynkach wysokich z ostatnich dwudziestu lat. Współczesne projekty burzą stereotypy wysokościowców w postaci przeszklonych prostopadłościanów i zaskakują skomplikowanymi formami nawiązującymi do historii, tradycji a nawet religii. Przykładem takiego obiektu są Petronas Towers w Kuala Lumpur. Dwie bliźniacze wieże, których rzuty bazują na planie islamskiej gwiazdy, stanowią symboliczną bramę miasta i całej Malezji. Wieżowce sprzyjają rozwojowi nowatorskich rozwiązań nie tylko w zakresie konstrukcji, ale także w dziedzinach komunikacji pionowej, ograniczenia zużycia energii, poprawienia komfortu przebywania człowieka w budynku, czy też bezpieczeństwa przebywających w nim ludzi. Organizacja działania i nowoczesne wyposażenie budynków wysokich sprawia, że zaliczane są one do kategorii „budynków inteligentnych”. [Paw06], [Paw04], [Kap03] Projektowanie budynków wysokich o skomplikowanych formach ułatwił rozwój technologii komputerowych. Większa moc obliczeniowa komputerów pozwala na tworzenie bardziej zaawansowanych programów inżynierskich, które umożliwiają budowanie modeli coraz lepiej odwzorowujących rzeczywiste konstrukcje. Jednak rozwój programów inżynierskich (np. stosowanie nowych rozwiązań obliczeniowych z innych dziedzin takich jak mechanika i inżynieria kosmiczna) do projektowania konstrukcji jest ograniczony. Szczególnie dotyczy to obliczeń dynamicznych – zachowania się budynków podczas trzęsień ziemi i huraganów. Ograniczenie to wynika z niewielkiej liczby badań i pomiarów zachowania się rzeczywistych budynków i uniemożliwia weryfikacje dokładności obliczeń. Niewielu naukowców może pozwolić sobie na udoskonalanie modeli na podstawie pomiarów na rzeczywistych 6 konstrukcjach. Nowoczesna aparatura pomiarowa pozwalająca mierzyć wychylenia budynków i przyspieszenia zainstalowana jest w niewielu budynkach. [Li04] Jednym z obiektów wyposażonych w systemy pomiarowe jest Di-Wang Tower. Zlokalizowany w centrum Shenzhen w południowych Chinach, ok. 2 km od granicy z Hongkongiem. Oddany do użytku w 1996 roku budynek ma 79 kondygnacji i 325 metrów wysokości (od poziomu terenu do poziomu dachu). Zastosowano w nim konstrukcję składającą się z wewnętrznego żelbetowego trzonu i zewnętrznych stalowych słupów połączonych z żelbetowym trzonem za pomocą kratownicowych outriggerów (wysięgników) rozmieszczonych na 4 poziomach wzdłuż wysokości budynku. Budynek zaprojektowano zgodnie z przepisami chińskich norm oraz na podstawie badań w tunelu aerodynamicznym Boundry Layer Wind Tunnel Laboratory na uniwersytecie Western Ontario. [BLWTL], [Kim95], [Li04], [Xu03] W skład apartury pomiarowej zainstalowanej w budynku wchodzą między innymi umieszczone na masztach na wysokości 348 m anenometry (do pomiaru kierunku i prędkości wiatru), zainstalowane na 69 kondygnacji na wysokości 298 m akcelerometry oraz urządzenia do pomiaru przemieszczeń [Xu03]. Dzięki tym urządzeniem udało się zarejestrować zachowanie budynku w czasie dwóch tajfunów: Sally we wrześniu 1996 roku oraz Dujuan we wrześniu 2003 roku [Li03], [Xui03c]. Uzyskane pomiary posłużyły do wielu badań, przede wszystkim Q.S. Li, który analizował odpowiedź dynamiczna budynku w czasie tajfunów [Li02], a także porównywał wyniki obliczeń dynamicznych z wynikami pomiarów [Li04]. Rys. 1.1 Widok budynku Di Wang Tower 7 2. Cel pracy Celem niniejszej pracy jest zbudowanie cyfrowego modelu, wykonanie obliczeń statycznych, dynamicznych i sejsmicznych budynku Di-Wang Tower w dwóch programach obliczeniowych: BW dla Windows oraz Robot Millennium. Następnie na podstawie uzyskanych wartości sił wewnętrznych zwymiarowanie wybranych elementów wewnętrznego trzonu. Informacje o konstrukcji budynku zaczerpnięto z publikacji [Kim95], [Li04] oraz [Xu03]. 8 3. Opis techniczny budynku 3.1. Dane ogólne 3.1.1. Lokalizacja Ukończony w 1996 roku Di-Wang Tower (Shun Hing Square) zlokalizowany jest w Shenzhen. Miasto to leży w południowo-wschodnich Chinach w prowincji Guangdong ok. 2 km od granicy z Hongkongiem. Ze względu na położenie w strefie przybrzeżnej często występują tam tropikalne cyklony oraz monsunowe wiatry. Shenzhen uzyskało prawa miejskie w 1979 roku. Rok później utworzono tam specjalną strefę ekonomiczną. Dzięki temu w ciągu dwudziestu lat z niewielkiej rybackiej wioski, przerodziło się w wielomilionową nowoczesną metropolię. Obecnie jest wielkim ośrodkiem przemysłowym i naukowo – technicznym z sektorem zaawansowanych technologii. Od 30 lipca 1993 roku Sheznhen jest miastem partnerskim Poznania. Miasta współpracują w zakresie gospodarki, handlu, nauki, techniki,edukacji ochrony zdrowia i lecznictwa. [I2] Adres budynku : Shun Hing Square - Di Wang Tower, 5002 Shen Nan Road East, Shenzhen, GD China Rys. 3.1 Lokalizacja miasta Shenzhen 9 3.1.2. Opis budynku 79 kondygnacyjny budynek biurowy Di-Wang Tower wraz z 33 kondygnacyjnym budynkiem apartamentowym i 4 kondygnacyjnym centrum handlowym tworzą kompleks Di-Wang Development, Zaprojektowane przez K.Y. Cheung Design Associates obiekty zostały oddane do użytku w 1996 roku. Łączna powierzchnia zabudowy wynosi 6 772 m2. Tablica 3.1. Zestawienie danych o budynkach kompleksu Di-Wang Development [Kim95, Li04] Budynek Liczba kondygnacji Funkcje Powierzchnia użytkowa Wysokość budynku Biurowiec 79 Biurowe (68 kond.) Techniczne (11 kond.) 138 075 m2 325 m Apartamentowiec 33 Apartamenty 43 125 m2 114 m Centrum handlowe 4 Centrum handlowe 22 013 m2 21 m Wszystkie budynki posiadają 3 kondygnacje podziemne Zasadnicza część budynku Di-Wang Tower ma 324,95 m wysokości, na jego szczycie zainstalowane są dwa 59 metrowe maszty, które sięgają 383,95 m (od poziomu terenu). Rzut budynku składa się z części prostokątnej o wymiarach 43,5 x 35,5 m, oraz dwóch bocznych półkoli o promieniu 12,5 m. Górna część budynku (od 290 m) zakończona jest dwoma okrągłymi wieżami. W budynku występują dwa rodzaje zagospodarowania powierzchni : ● ● open space – umożliwiający dowolną aranżacje całej kondygnacji (Rys. 3.2) Powierzchnia kondygnacji 2161.00 m2 Powierzchnia publiczna 308.00 m2 Powierzchnia użytkowa 1853.00 m2 z podziałem na pomieszczenia o powierzchniach od 87 m2 do 140 m2 (Rys. 3.3) Powierzchnia kondygnacji 2161.00 m2 Powierzchnia publiczna 739.00 m2 Powierzchnia użytkowa 1422.00 m2 10 Rys. 3.2 Zagospodarowanie powierzchni typu open space [Kim95] Rys. 3.3 Zagospodarowanie powierzchni z podziałem na pomieszczenia [Kim95] Na podstawie Rys. 5 z publikacji [Li04] przyjęto wysokości i rzędne kondygnacji. Przekrój pionowy przez budynek przedstawia Rys. 3.8. 11 Tablica 3.2. Opis kondygnacji Nr Wysokość Rzędna Nr Wysokość Rzędna Nr Wysokość Rzędna Nr Wysokość Rzędna -3 3,50 -14,00 21 3,75 91,95 41 3,75 170,70 61 3,75 249,40 -2 3,50 -10,50 22 3,75 95,70 42 3,75 174,45 62 3,75 253,15 -1 7,00 -7,00 23 3,75 99,45 43 4,10 178,20 63 3,75 256,90 1 6,00 0,00 24 3,75 103,20 44 4,10 182,30 64 3,75 260,65 2 6,00 6,00 25 3,83 106,95 45 6,75 186,40 65 3,75 264,40 3 5,00 12,00 26 7,42 110,78 46 3,75 193,15 66 3,75 268,15 4 7,48 17,00 27 3,75 118,20 47 3,75 196,90 67 3,75 271,90 5 7,48 24,48 28 3,75 121,95 48 3,75 200,65 68 3,75 275,65 6 7,50 31,95 29 3,75 125,70 49 3,75 204,40 69 3,83 279,40 7 3,75 39,45 30 3,75 129,45 50 3,75 208,15 70 7,42 283,23 8 3,75 43,20 31 3,75 133,20 51 3,75 211,90 71 3,65 290,65 9 3,75 46,95 32 3,75 136,95 52 3,75 215,65 72 3,65 294,30 10 3,75 50,70 33 3,75 140,70 53 3,75 219,40 73 4,00 297,95 11 3,75 54,45 34 3,75 144,45 54 3,75 223,15 74 4,00 301,95 12 3,75 58,20 35 3,75 148,20 55 3,75 226,90 75 4,00 305,95 13 3,75 61,95 36 3,75 151,95 56 3,75 230,65 76 3,75 309,95 14 3,75 65,70 37 3,75 155,70 57 3,75 234,40 77 3,75 313,70 15 3,75 69,45 38 3,75 159,45 58 3,75 238,15 78 3,75 317,45 16 3,75 73,20 39 3,75 163,20 59 3,75 241,90 79 3,75 321,20 17 3,75 76,95 40 3,75 166,95 60 3,75 245,65 Dach 324,95 3.2. Opis konstrukcji Konstrukcja budynku Di-Wang Tower składa się z wewnętrznego żelbetowego trzonu oraz zewnętrznej stalowej ramy. Oba elementy połączone są ze sobą za pomocą outriggerów (wysięgników) na czterech kondygnacjach. Pomiędzy słupami w osiach B i G zastosowano pionowe stężenie biegnące wzdłuż wysokości budynku. Typowy widok konstrukcji przedstawia Rys. 3.4. Szczegółowy opis elementów konstrukcji przedstawiono poniżej. 3.2.1. Trzon Symetryczny żelbetowy trzon umieszczony jest centralnie na planie budynku i zajmuje ok. 20% powierzchni rzutu. Składa się on z 6 żelbetowych elementów (dwa ceowe na brzegach i cztery dwuteowe w środku) połączonych stalowymi belkami nadprożowymi (Rys. 3.4). W pracy dyplomowej przyjęto nadproża ze stali 18G2A, o przekroju dwuteowym HE 1000x584 i wymiarach: 1000x314x35,5x64 (wys. przekroju x szer. półki x gr. środnika x gr. półki [mm] ) (p. 6.1.3). Trzon sięga do 72 kondygnacji. Grubość jego ścian zmienia się na wysokości, do 45 kondygnacji wynosi 750 mm, od 46 do 72 kondygnacji – 600 mm. Nadproża połączone są sztywno z trzonem [Li04, s.1314]. W publikacji [Li04] podano, że trzon wykonany był z betonu C55. Według Polskiej Normy [N5] odpowiada to betonowi C45/55, i taki beton przyjęto w obliczeniach w pracy dyplomowej. Przyjęto zbrojenie stalą AIIIN. 12 Rys. 3.4 Opis elementów konstrukcji dla powtarzalnych kondygnacji 3.2.2. Rama zewnętrzna Stalowe słupy wraz z łączącymi je stalowymi ryglami tworzą zewnętrzną ramę. Słupy wykonane są z przekrojów skrzynkowych. Do 62 kondygnacji wypełnione są betonem klasy C45/55 w celu zwiększenia ich sztywności. Przekroje poprzeczne mają wymiary od 1600 x 1500 mm do 600 x 600 mm. Zestawienie wszystkich przekrojów zamieszczono w Tablicy 3.3 połączone są sztywno ze słupami [Li04]. Przyjęto rygle o Stalowe rygle przekrojach dwuteowych wg japońskiej normy JIS G 3192 (1994): H 500 x 300 x 11 x 15 (wys. przekroju x szer. półki x gr. środnika x gr. półki [mm] ) o w= 2418 cm3 (p. 6.1.2). Podczas projektowania w pracy dyplomowej rygla ramy zewnętrznej przyjęto stal 18G2A. Wzdłuż osi B i G (Rys. 3.5) znajdują się dwa pionowe pasma stężeń łączących słupy 1 i 4. Sięgają one 70 kondygnacji. W zależności od wysokości wykonane są one z różnych profili. Listę profili przedstawiono w Tablicy 3.4, a ich rozmieszczenie wzdłuż wysokości budynku ilustruje rysunek 3.6 13 Rys. 3.5 Oznaczenia elementów ramy zewnętrznej Tablica 3.3. Przekroje słupów zewnętrznych (powyżej 62 kondygnacji profile stalowe bez wypełnienia betonem) Przekrój stalowy Nr słupa Wypełnienie betonem h b tw tf Ix Iy As hb bb Ixb Iyb Ab [mm] [mm] [mm] [mm] [cm 4] [cm2] [cm2] [mm] [mm] [cm 4] [cm 4] [cm2] 1* 1500 1600 36 40 8 540 799 8 983 992 2302,40 1420 1528 36 459 200 42 216 008 21 697,6 2** 1500 1100 36 36 5 991 754 3 709 650 1573,44 1452 1028 24 950 000 12 930 000 14 926,6 3** 1300 1000 36 36 3 987 713 2 655 071 1381,44 1252 928 14 320 000 8 178 263 11 618,6 4* 1000 1000 24 24 1 488 442 1 488 442 936,96 952 952 6 844 891 6 844 891 9 063,0 5** 600 600 14 14 187 922 187 922 328,16 572 572 892 078 892 078 3 271,8 * - źródło [Li04] ** - domysły Tablica 3.4. Profile stężeń stalowych w osiach B i G Nr kondygnacji Oznaczenie profilu h [mm] b [mm] tw [mm] tf [mm] 3 – 21 H 900 x 300 x 22 x 55 900 300 22 55 23 – 38 H 900 x 300 x 16 x 32 900 300 16 32 39 – 40 H 900 x 300 x 22 x 65 900 300 22 65 42 – 66 RH 800 x 300 x 14 x 26 800 300 14 26 14 Rys. 3.6 Rozmieszczenie stężeń pionowych w budynku [Li04]. 3.2.3. Stropy W części nadziemnej stropy składają się ze stalowych belek zamocowanych przegubowo z jednej strony do żelbetowego trzonu, z drugiej do stalowej ramy. W prostokątnej części budynku rozpiętość belek wynosi ok. 12 m, natomiast w bocznych półkolach od 6 do 12,5 m. W pracy dyplomowej przyjęto przekroje dwuteowe wg japońskiej normy JIS G 3192 (1994): H 500 x 300 x 11 x 15 (wys. przekroju x szer. półki x gr. środnika x gr. półki [mm] ) ze stali 18G2A (p. 6.1.1). Na belkach ułożona jest płyta żelbetowa grubości 10 cm wykonana na pomostach z blach profilowanych [Li04]. W części podziemnej przyjęto stropy żelbetowe płytowo żebrowe. Grubość płyty 20 cm oraz belki o żelbetowe o wymiarach 70 x 40 cm. Przyjęto beton klasy C45/55, stal zbrojeniową AIIIN – patrz punkt 6.1.4 . 15 3.2.4. Outriggery Na 6, 26, 45 oraz 70 kondygnacji znajdują się outriggery - wysięgniki. Są to stalowe wiązary łączące słupy ramy zewnętrznej z żelbetowym trzonem. Połączenia te są połączeniami sztywnymi. Na każdej kondygnacji znajduje się 12 outriggerów rozmieszczonych wzdłuż osi od B do G (Rys. 3.). W pracy dyplomowej przyjęto że outriggery wykonane są ze stali 18G2A. Wysokości wiązarów na poszczególnych kondygnacjach wynoszą: • na 2 kondygnacji – 7,50 m • na 22 kondygnacji – 7,42 m • na 41 kondygnacji – 6,75 m • na 66 kondygnacji – 7,42 m Rozwiązanie konstrukcyjnie outriggera na kondygnacji 45 przedstawiona Rys. 3.7 [Li04, s.1316], (Uwaga: w publikacji [Li04, s.1315] podano błędnie, że rysunek przedstawia outrigger na kondygnacji 26 Błąd sprostowano na podstawie porównania wymiarów kształtowników stalowych stężeń pionowych pokazanych na rysunkach 4 i 5 tej publikacji) . Wpływ outriggerów na prace budynku opisano w załączniku F. Rys. 3.7 Widok outriggera na kondygnacji 45 [Li04] 16 Rys. 3.8 Rozmieszczenie outriggerów: (a) na wysokości, (b) na rzucie Tablica 3.5. Przyjęte przekroje elementów outriggera Elementy outriggera Oznaczenie profilu h [mm] b [mm] tw [mm] tf [mm] Pasy 500x300x80x16 500 300 80 16 Skratowanie 1500x300x80x16 1500 300 80 16 Oznaczenia jak w Tablicy 3.2 17 3.2.5. Stężenie portalowe Symbolem Di-Wang Tower jest portalowe wejście do budynku. Składa się ono z dwóch bardzo grubych ścian żelbetowych oraz stalowego stężenia w kształcie litery A (Rys. 3.9). Na podstawie [Kim95] i Rys H.2 przyjęto że ściana portalu ma 300 cm grubości i wykonana jest z betonu klasy C45/55. Przekroje stężenia przyjęto na podstawie rysunku na stronie 248 [Kim95] ze stali 18G2A. Wymiary przekrojów zestawiono w Tablicy 3.6. Rys. 3.9 Portalowe wejście do budynku (oznaczenia jak w Tablicy 3.6) Tablica 3.6. Przyjęte przekroje elementów stężenia portalowego Elementy stężenia portalowego Oznaczenie profilu h [mm] b [mm] tw [mm] tf [mm] 1 1700x1200x60x20 1700 1200 60 20 2 500x500x25x25 500 500 25 25 3 1200x1200x25x25 1200 1200 25 25 Oznaczenia elementów Rys. 3.9 Oznaczenia wymiarów jak w Tablicy 3.2 3.2.6. Fundamenty Budynek posadowiony jest na kesonach [Kim95]. 18 4. Obciążenia Do projektowania rzeczywistej konstrukcji przyjmowano obciążenia zgodnie z przepisami chińskich norm GBJ 9-87. Chińskie przepisy nie wymagają analizy sejsmicznej dla budynków w mieście Shenzhen, ale władze miasta nakazują wykonanie takich badań dla budynków wysokich. Analizę sejsmiczną dla budynku Di-Wang Tower przeprowadzono zgodnie z przepisami GBJ 11-89 dla VII strefy aktywności sejsmicznej w skali MM i kategorii gruntu SC II przy 3% tłumieniu [Li04]. Do obliczeń w pracy zebranie obciążeń wykonano zgodnie z przepisami zawartymi w Eurocodach dotyczących oddziaływań na konstrukcje [N1]. Obciążenie wiatrem przyjęto na podstawie [Kim95] (szczegółowy opis w p. 4.6 i Załącznik G). Szczegóły rozwiązań warstw stropów zaczerpnięto z istniejącego budynku biurowego BTA Office Center zlokalizowanego w Warszawie przy ulicy Rzymowskiego 34 [I4]. 19 4.1. Zebranie obciążeń dla powierzchni biurowych Wartość Charakterystyczna [kN/m2] Rodzaj obciążenia Współczynnik częściowy γ Wartość Obliczeniowa [kN/m2] Obciążenia stałe Wykładzina podłogowa 0,07 kN/m2 0,07 1,35 0,09 Warstwa wyrównawcza z zap. cem. 3 cm 23,00 kN/m3 * 0,03 m 0,69 1,35 0,93 Folia izolacyjna 0,05 kN/m2 0,05 1,35 0,07 Wełna mineralna – Stroprock 5 cm [I5] 1,61 kN/m3 * 0,05 m 0,08 1,35 0,11 Płyta żelbetowa 10 cm 24,00 kN/m3 * 0,10 m 2,40 1,35 3,24 Blacha fałdowa 0,18 kN/m2 0,18 1,35 0,24 Stalowe belki stropowe (H 600x30x12x20) 1,47 kN/m / 2,18 m 0,67 1,35 0,90 0,01 1,35 0,14 4,24 1,35 5,72 3,00 1,50 4,50 Sufit podwieszany 0,01 kN/m2 Suma Obciążenia użytkowe Powierzchnia użytkowa kategorii B (1) 3,00 kN/m2 Obciążenie ściankami działowymi 1,20 kN/m2 (2) 1,20 1,50 1,80 Suma 4,20 1,50 6,30 Razem 8,44 (1) Powierzchnia użytkowa kategorii B – Powierzchnia biurowa [N2, Tab. 6.1] (2) Ścianki działowe o ciężarze własnym ≤ 3,0 kN/m [N2, pkt. 6.3.1.2] 20 12,02 4.2. Zebranie obciążeń dla powierzchni komunikacyjnych Wartość Charakterystyczna [kN/m2] Rodzaj obciążenia Współczynnik częściowy γ Wartość Obliczeniowa [kN/m2] Obciążenia stałe Płytki granitowe 4 cm 30,00 kN/m3 * 0,04 m 1,20 1,35 1,62 Warstwa wyrównawcza z zap. cem. 3 cm 23,00 kN/m3 * 0,03 m 0,69 1,35 0,93 Folia izolacyjna 0,05 kN/m2 0,05 1,35 0,07 Wełna mineralna – Stroprock 5 cm 1,61 kN/m3 * 0,05 m 0,08 1,35 0,11 Płyta żelbetowa 10 cm 24,00 kN/m3 * 0,10 m 2,40 1,35 3,24 Blacha fałdowa 0,18 kN/m2 0,18 1,35 0,24 Stalowe belki stropowe (H 600x30x12x20) 1,47 kN/m / 2,18 m 0,67 1,35 0,90 Sufit podwieszany 0,01 kN/m2 0,01 1,35 0,14 5,35 1,35 7,23 5,00 1,50 7,50 Suma 5,00 1,50 7,50 Razem 10,35 Suma Obciążenia użytkowe Powierzchnia użytkowa kategorii C3 (1) 5,00 kN/m2 (1) Powierzchnia użytkowa kategorii C3– Powierzchnie, na których mogą gromadzić się ludzie [N2, Tab. 6.1] 21 14,73 4.3. Zebranie obciążeń dla powierzchni pomieszczeń technicznych Wartość Charakterystyczna [kN/m2] Rodzaj obciążenia Współczynnik częściowy γ Wartość Obliczeniowa [kN/m2] Obciążenia stałe Warstwa wyrównawcza z zap. cem. 5 cm 23,00 kN/m3 * 0,05 m 1,15 1,35 1,55 Folia izolacyjna 0,05 kN/m2 0,05 1,35 0,07 Wełna mineralna – Stroprock 5 cm 1,61 kN/m3 * 0,05 m 0,08 1,35 0,11 Płyta żelbetowa 10 cm 24,00 kN/m3 * 0,10 m 2,40 1,35 3,24 Blacha fałdowa 0,18 kN/m2 0,18 1,35 0,24 Stalowe belki stropowe (H 600x30x12x20) 1,47 kN/m / 2,18 m 0,67 1,35 0,90 Sufit podwieszany 0,01 kN/m2 0,01 1,35 0,14 4,61 1,35 6,23 5,00 1,50 7,50 Suma 5,00 1,50 7,50 Razem 9,61 Suma Obciążenia użytkowe Obciążenie użytkowe 5,00 kN/m2 (1) (1) Wartość tą przyjęto na podstawie ciężarów przykładowych urządzeń technicznych : Centrala klimatyzacyjna firmy Menerga: Q = 23,0 kN, q = 3,0 kN/m2 [I6] Rozdzielnica prądowa firmy Transforma: Q = 6,0 kN, q = 5,0 kN/m2 [I7] 22 13,73 4.4. Zebranie obciążeń dla powierzchni kondygnacji podziemnych Wartość Charakterystyczna [kN/m2] Rodzaj obciążenia Współczynnik częściowy γ Wartość Obliczeniowa [kN/m2] Obciążenia stałe Posadzka cementowa zbrojona 10 cm 24,00 kN/m3 * 0,10 m 2,40 1,35 3,24 Folia izolacyjna 0,05 kN/m2 0,05 1,35 0,07 Wełna mineralna – Stroprock 5 cm 1,61 kN/m3 * 0,05 m 0,08 1,35 0,11 Płyta żelbetowa 20 cm 24,00 kN/m3 * 0,20 m 4,80 1,35 6,48 Belka żelbetowa (70x40 cm) 24,00 kN/m3 * 0,70m *0,40 m / 2,18 m 3,08 1,35 4,16 10,41 1,35 14,05 Suma Obciążenia użytkowe Kategoria powierzchni ruchu F (1) 2,50 kN/m2 2,50 1,50 3,75 Suma 2,50 1,50 3,75 Razem 12,91 (1) Kategoria powierzchni ruchu F – ciężar całkowity pojazdu < 30 kN[N2, Tab. 6.8] 23 17,80 4.5. Zebranie obciążeń dla dachu Wartość Charakterystyczna [kN/m2] Rodzaj obciążenia Współczynnik częściowy γ Wartość Obliczeniowa [kN/m2] Obciążenia stałe Żwir gruby 10 cm 18,00 kN/m3 * 0,10 m 1,80 1,35 2,43 Papa wierzchnia (termozgrzewalna) 0,10 kN/m2 0,10 1,35 0,14 Papa podkładowa (mocowana mech) 0,10 kN/m2 0,10 1,35 0,14 Wełna mineralna – Monrock Max 18 cm 1,30 kN/m3 * 0,18 m 0,23 1,35 0,32 Płyta żelbetowa 10 cm 24,00 kN/m3 * 0,10 m 2,40 1,35 3,24 Blacha fałdowa 0,18 kN/m2 0,18 1,35 0,24 0,67 1,35 0,90 5,48 1,35 7,40 1,00 1,50 1,50 Suma 1,00 1,50 1,50 Razem 6,48 Stalowe belki stropowe (H 600x30x12x20) 1,47 kN/m / 2,18 m Suma Obciążenia użytkowe Kategoria obciążenia pow. dachu H (1) 1,00 kN/m2 8,90 (1) Kategoria obciążenia powierzchni dachu H – Dach bez dostępu z wyjątkiem zwykłego utrzymania i napraw [N2, Tab. 6.9] 24 4.6. Wartości obciążenia wiatrem przyjęte do obliczeń Podczas projektowania budynku obciążenie wiatrem wyznaczano na podstawie: obliczeń według normy chińskiej [N7] i badań w tunelu aerodynamicznym Boundry Layer Wind Tunnel Laboratory na uniwersytecie Western Ontario [Cro93, BLWTL]. Wartości sił poprzecznych obliczone dla obciążenia wiatrem wg [N7], BLWTL oraz przyjętych do projektowania przedstawiono na rysunku 4.1. [Kim95, Li04] Rys. 4.1 Siły poprzeczne wywołane wiatrem po kierunku Y [Kim95] Rys. 4.2 Oznaczenie kierunków 25 Tablica 4.1 Wartości obciążenia wiatrem q po kierunku y ( q y z ) i x ( q x z ) w kN/m z [m] od poziomu terenu qy z q x z 0,0 67,45 34,93 10,0 76,73 39,73 20,0 86,15 44,62 30,0 95,69 49,56 40,0 105,32 54,54 50,0 115,01 59,56 60,0 124,71 64,58 70,0 134,40 69,60 80,0 144,04 74,59 90,0 153,61 79,55 100,0 163,06 84,44 110,0 172,37 89,27 120,0 181,50 94,00 130,0 190,43 98,62 140,0 199,11 103,11 150,0 207,51 107,47 160,0 215,61 111,66 170,0 223,37 115,68 180,0 230,75 119,50 190,0 237,72 123,11 200,0 244,26 126,49 210,0 250,32 129,63 220,0 255,88 132,51 230,0 260,90 135,11 240,0 265,35 137,41 250,0 269,19 139,40 260,0 272,40 141,07 270,0 274,93 142,38 280,0 276,77 143,33 290,0 277,86 143,90 298,0 278,19 144,07 W pracy dyplomowej na podstawie wykresu sił poprzecznych przyjętych do projektowania (Rys. 4.1) wyznaczono wartości i rozkład obciążenia wiatrem, który przyjęto do obliczeń. Wyprowadzenie wzorów opisujących rozkład obciążenia wiatrem przedstawiono w załączniku G. Wyznaczone w załączniku G obciążenie wiatrem po kierunku podłużnym (Y) 26 określa wzór 4.1, a po kierunku poprzecznym (X) wzór 4.2. Stablicowane wartości tych funkcji zestawiono w Tablicy 4.1. 2 q y z =67,4549030,918568 z0,000921 z −0,000004 z q x z= Lx q z Ly y 3 (4.1) (4.2) 4.7. Obciążenie śniegiem Zgodnie z informacjami zawartymi [I8] w mieście Shenzhen panuje klimat subtropikalny morski. Charakteryzuje się on długim latem, krótką ciepłą zimą. Z tego względu w obliczeniach budynku pominięto obciążenia śniegiem. 27 5. Opis wykorzystywanych programów komputerowych 5.1. BW dla Windows BW jest systemem do modelowania i analizowania budynków wysokich. System umożliwia analizę budynków usztywnionych przestrzennymi układami ścianowymi z nadprożami o dowolnym rzucie, bez nakładania istotnych ograniczeń na wielkość obliczanych konstrukcji. Obliczane budynki mogą być poddane oddziaływaniu obciążeń statycznych: wielu dowolnie rozłożonych obciążeń poziomych, pionowych i osiadań oraz dowolnej liczbie zestawów wymuszeń kinematycznych. System oparty jest na modelu ciągłym. (Dokładniejszy opis metody obliczeń systemu BW dla Windows zamieszczono w załączniku A). System BW składa się z trzech programów: • Preprocesora POL-3, • Jądra obliczeniowego BW dla Windows, • Postprocesora BW-View. 5.1.1. Preprocesor POL – 3 Służy on do budowy modelu konstrukcji, a także definiowania obciążeń. Modelowanie odbywa się w środowisku AutoCAD dzięki czemu do budowy modelu można używać rysunków architektonicznych. Wprowadzanie danych jest intuicyjne dzięki interfejsowi programu POL – 3. Kolejność wprowadzania danych sugerują nam opcje w menu. Po wybraniu w menu głównym [Dane] rozwija się lista kategorii danych: Wstępne, Konstrukcja, Obciążenia, Wydruki, Dynamika, Popraw pionowe. • [Wstępne] – wprowadza się informacje ogólne o budynku, autorze danych, jednostki w których podaje się dane. • [Konstrukcja] – po wybraniu tej funkcji otwiera się nowe okno służące do budowy modelu konstrukcji. Wprowadza się ściany, nadproża, złącza ścian, skrajnie budynku oraz rzędne wysokości. Wszystkie dane można wprowadzać z rysunków bądź ręcznie. • [Obciążenia] - opcja ta służy do wprowadzania obciążeń. Możliwe jest definiowanie różnego rodzaju obciążeń: jednostkowych, poziomych ogólnych, normowych (od wiatru według [N3]), skupionych, pionowych oraz osiadania. Do programu wprowadza się charakterystyczne wartości obciążeń. Zestawy i kombinacje obciążeń definiuje się po wybraniu funkcji Ekstrema. 28 • [Wydruki] – funkcja służąca do określenia danych jakie mają znaleźć się w dokumentacji po zakończeniu obliczeń. • [Dynamika] – funkcja służąca do wprowadzenia danych potrzebnych do przeprowadzenia analizy dynamicznej między innymi: ciężar stropu, spektrum odpowiedzi, metody sumowania postaci drgań. Rys. 5.1 Interfejs programu POL3 a) widok ogólny, b) zakładka dane Rys. 5.1 Elementy menu: a) Konstrukcja b) Obciążenia c) Dynamika 5.1.2. Jądro obliczeniowe BW Program ten jest odpowiedzialny za wykonanie wszystkich obliczeń. Zbudowany jest na podstawie modelu ciągłego według algorytmu w wersji metody sił. Zastosowanie modelu ciągłego znacznie zmniejsza wymiar zadania w porównaniu z modelami dyskretnymi. Jeszcze istotniejszy jest fakt, że zastosowanie modelu ciągłego pozwala uniknąć problemu złego uwarunkowania zadań. BW dla Windows składa się z 24 modułów pierwszego rzędu. Moduły komunikują się między 29 sobą za pomocą jednego pliku dyskowego. Każdy moduł wykonuje ściśle określone zadania takie jak: • wczytywanie danych o konstrukcji, obciążeniach i wariantach ekstremów oraz sprawdzenie poprawności danych, • obliczanie charakterystyk geometrycznych elementów usztywniających, • budowanie macierzy charakteryzujących konstrukcje oraz wektora obciążeń, • rozwiązanie układu równań różniczkowych oraz wykonanie obliczeń wartości sił wewnętrznych , naprężeń i przemieszczeń, • generowanie wyników. Generowane są tylko wyniki obliczeń zdefiniowane przez użytkownika. Program oblicza wartości przemieszczeń, sił wewnętrznych i naprężeń dla elementów usztywniających. Zawsze generowana są tablice zawierające charakterystyki geometryczne elementów usztywniających, nadproży i złączy podatnych. Komplet wyprowadzonych wyników programu BW dla Windows umożliwia bezpośrednie sprawdzenie warunku sztywności konstrukcji usztywniającej, a także wymiarowanie przekrojów żelbetowych nadproży i ścian usztywniających. 5.1.3. Postprocesor BW-View Jest to program służący do wizualizacji wyników obliczonych w BW dla Windows. Składa się on z dwóch wizualizatorów: naprężeń i przemieszczeń i funkcji wzdłuż wysokości budynku. ● Wizualizator naprężeń – rysuje mapy naprężeń w ścianach konstrukcji usztywniającej (po wykonaniu obliczeń). Program pełni również funkcje preprocesora – pozwala na obejrzenie konstrukcji wykonanej w POL-3 przed przystąpieniem do obliczeń. ● Wizualizator przemieszczeń – wizualizuje przemieszczenia ścian konstrukcji usztywniającej lub przemieszczenia ekstremalne wybranych punktów, co w znaczny sposób ułatwia sprawdzenie ich poprawności i analizę. ● Wizualizator funkcji – wizualizuje m .in. funkcje obciążeń, przemieszczeń i sił w nadprożach wzdłuż wysokości budynku. Oprócz dwóch w/w wizualizatorów postprocesor BW-View pozwala na wizualizację zmienności funkcji przemieszczeń i sił w nadprożach. 30 5.2. Robot Millennium System Robot Millennium jest zintegrowanym programem graficznym służącym do modelowania, analizowania i wymiarowania różnych rodzajów konstrukcji. Oparty jest na metodzie elementów skończonych. Program pozwala na tworzenie konstrukcji, przeprowadzenie obliczeń statycznych konstrukcji, weryfikację otrzymanych wyników, obliczenia normowe elementów konstrukcji oraz tworzenie dokumentacji dla policzonej i zwymiarowanej konstrukcji. 5.2.1. Podstawowe cechy systemu Robot Millennium: ● w pełni graficzne definiowanie konstrukcji w edytorze graficznym (dopuszczalne jest również wczytanie do programu pliku np. w formacie DXF zawierającego geometrię konstrukcji przygotowaną w innym programie graficznym), ● możliwość graficznej prezentacji projektowanej konstrukcji oraz przedstawienie na ekranie różnorakich wyników obliczeń (siły, naprężenia, przemieszczenia, praca jednocześnie w kilku oknach na ekranie itp.), ● możliwość obliczania (wymiarowania) konstrukcji w trakcie projektowania kolejnej konstrukcji (wielowątkowość), ● możliwość prowadzenia analizy statycznej i dynamicznej konstrukcji, ● możliwość nadawania typu pręta w trakcie tworzenia modelu konstrukcji, a nie dopiero w modułach normowych, ● możliwość dowolnego komponowania wydruku (notki obliczeniowe, zrzuty ekranu, kompozycja wydruku, przenoszenie obiektów do innych programów). System Robot Millennium składa się z kilku modułów, które są odpowiedzialne za pewien etap projektowania konstrukcji (tworzenie modelu konstrukcji, obliczenia konstrukcji, wymiarowanie). Moduły pracują w tym samym środowisku. Po uruchomieniu systemu Robot Millennium na ekranie pojawia się okno (Rys. 5.3) pozwalające wybrać typ konstrukcji, która ma być projektowana: ● ramy płaskiej, ● kratownicy płaskiej, ● rusztu, ● kratownicy przestrzennej, ● ramy przestrzennej, ● płyty, 31 ● powłoki, ● konstrukcji w płaskim stanie naprężenia, ● konstrukcji w płaskim stanie odkształcenia, ● konstrukcji osiowosymetrycznej, ● konstrukcji objętościowej (bryły), Rys. 5.3 Okno wyboru konstrukcji w systemie Robot Millennium Po wybraniu jednego z powyższych typów konstrukcji uruchamiany jest moduł dostosowany do danego typu konstrukcji. Również menu i paski narzędziowe dostosowywane są do danego typu konstrukcji. Standardowy ekran (w większości modułów) systemu Robot Millennium (Rys. 5.4) zawiera następujące elementy: ● górna belka, na której podawane są podstawowe informacje dotyczące zadania (nazwa projektu, dane dotyczące obliczeń konstrukcji: wyniki aktualne, wyniki nieaktualne, w trakcie obliczeń), ● menu i paski narzędziowe (również pasek narzędziowy po prawej stronie ekranu znajdują się tam najczęściej używane ikony) i lista wyboru ekranów systemu Robot Millennium, ● listy wyboru następujących wielkości: węzłów, prętów, przypadków obciążenia, postaci drgań własnych, ● pole graficzne (edytor graficzny), które służy do modelowania i wizualizacji konstrukcji, ● pasek narzędziowy znajdujący się poniżej pola graficznego, w którym znajdują się ikony pozwalające na wyświetlenie na ekranie: numerów węzłów/prętów, numerów paneli, symboli podpór, szkiców profili, symboli i wartości obciążeń oraz deformacji konstrukcji dla danego przypadku obciążeniowego, 32 ● pole na dole ekranu, w którym prezentowane są następujące informacje: nazwy otwartych pól edycyjnych (viewers), współrzędne położenia kursora, używane jednostki oraz kilka opcji których naciśnięcie powoduje otwarcie okien dialogowych (Wyświetlanie atrybutów, Tryb kursora) lub podanie informacji na temat dostępnych zasobów. Rys. 5.4 Standardowy ekran (większości modułów) systemu Robot Millennium System Robot Millennium posiada układ tzw. Ekranów, który ułatwia wykonywanie kolejnych kroków projektowania. W zależności od wykonywanej czynności (wprowadzanie modelu, definiowanie przekrojów, obciążeń itd.) wybiera się odpowiedni ekran, po jego wybraniu wyświetlają się specjalne okna dialogowe, pola edycji i tabele przeznaczone ściśle do wykonywanej operacji. Ekrany na liście ustawione są tak, aby sugerować kolejne etapy modelowania i wymiarowania konstrukcji. 5.2.2. Dostępne typy analizy w systemie Robot Millennium: ● statyka liniowa, ● statyka nieliniowa (z uwzględnieniem efektu P-Delta) - nieliniowość jest tu nieliniowością geometryczną, ● wyboczenie (nie są uwzględniane efekty II rzędu), ● analiza modalna (drgania własne konstrukcji), ● analiza modalna z uwzględnieniem sił statycznych - używana powszechnie analiza modalna (wyznaczanie drgań własnych konstrukcji) nie uwzględnia sił statycznych; aby zbliżyć się do realnych warunków pracy konstrukcji, w obliczeniach przeprowadzanych w programie Robot może zostać wykorzystana analiza modalna z uwzględnieniem przyłożonych sił statycznych, ● analiza sejsmiczna (dostępne są następujące normy: francuskie PS69, PS92 i AFPS, 33 europejska norma EC8, amerykańska UBC97, hiszpańska norma NCSR-02, rumuńska P100-92, algierskie RPA88, RPA99 i RPA 99, marokańska RPS 2000, turecka norma sejsmiczna, chilijska norma sejsmiczna NCh 433.Of96, chińskie normy sejsmiczne, argentyńska norma sejsmiczna CIRSOC 103, greckie normy EAK 2000 i EAK 2000/2003, norma wydana w USA IBC 2000, norma Monako, norma kanadyjska NBC 1995, normy rosyjskie: SniP II-7-81 i SniP 2001), ● analiza spektralna, ● całkowanie równań ruchu (analiza czasowa) - dostępna jest również nieliniowa analiza czasowa, ● analiza sprężysto-plastyczna prętów (w obecnej wersji programu analiza ta jest dostępna tylko dla profili stalowych), ● analiza prętów pracujących tylko na ściskanie/rozciąganie oraz analiza konstrukcji kablowych. Statyka liniowa jest domyślnym typem analizy konstrukcji w programie tzn. jeżeli nie zdefiniowano innego typu analizy, to program przeprowadzi obliczenia statyczne zdefiniowanej konstrukcji. 5.2.3. Ogólne reguły budowania modelu w systemie Robot Millennium: ● Nowe węzły powstają automatycznie w trakcie definiowania prętów. Jeżeli pręt tworzony jest w oparciu o istniejące węzły - nie zostaną utworzone nowe węzły. ● Usunięcie pręta pozostawia jego węzły. ● Nadając atrybuty (podpory, profile, obciążenia, grubość panela itp.) można najpierw ustalić ich właściwości, a następnie wskazać kolejne pręty/węzły/panele/bryły, którym mają być przypisane. Czasami wygodniej jest odwrócić ten porządek i najpierw utworzyć selekcję (wybrać listę prętów/węzłów/paneli/brył), a następnie określić atrybut. Zostanie on przypisany aktualnie wybranym prętom/węzłom/panelom/bryłom. ● Typ pręta może zostać nadany już w trakcie definiowania konstrukcji. ● Elementy płytowe definiowane są jako panele modelujące stropy i ściany w budynkach. Panele definiuje się w dwóch etapach: w pierwszym nadaje się jego kontury, w drugim właściwości (materiał, grubość typ zbrojenia). Po zdefiniowaniu paneli i rozpoczęciu obliczeń konstrukcji tworzona jest siatka powierzchniowych elementów skończonych zgodnie z parametrami wybranymi w oknie dialogowym Preferencje zadania. Procedura tworzenia siatki elementów dla danego konturu może być wielokrotnie powtórzona. W programie dostępne są dwa rodzaje powierzchniowych elementów 34 skończonych: • elementy trójkątne (3- lub 6-węzłowe), • elementy czworokątne (4- lub 8-węzłowe). W programie Robot zalecane jest używanie 3- i 4-węzłowych elementów powierzchniowych. Funkcje wykorzystywane podczas tworzenia siatki elementów skończonych tworzą najpierw węzły wewnątrz wybranego obszaru, a następnie przypisują utworzone węzły do odpowiednich elementów skończonych. Węzły wewnątrz obszaru (konturu) mogą być tworzone przy pomocy algorytmu triangularyzacji Delaunay’a lub metody Coons’a. 35 6. Przygotowanie modelu cyfrowego konstrukcji usztywniającej 6.1. Wstępne dobranie przekrojów Rys. 6.1 Pozycje obliczeniowe 6.1.1. Wstępne dobranie przekroju belki stropowej Obciążenia belki stropowej wyliczono przemnażając wartość obciążeń z p. 4.2 przez rozstaw belek z Rys. 6.1 Obciążenia stałe: 7,23 kN/m2 * 2,175 m = 15,73 kN/m Obciążenia użytkowe: 7,50 kN/m2 * 2,175 m = 16,31 kN/m Dla schematu statycznego belki przedstawionego na rysunku 6.2 wyznaczono wartości maksymalnego momenty zginającego M oraz reakcje podporowe R . Rys. 6.2 Schemat statyczny belki stropowej 36 2 M= 2 g q l 15,7316,3111,75 = =576,72 kNm 8 8 (6.1) gq l 15,7316,3112 = =192,24 kN 8 8 (6.2) R= Przyjęto stal 18G2A (S355) o fd = 285 MPa = 28,5 kN/cm2, E = 205 GPa= 20500kN/cm2 Wyznaczenie potrzebnego wskaźnika wytrzymałości dla przekroju zginanego z warunku nośności: W =1,1 M / f d =1,1 57672 kNcm 3 = 2023,58 cm 28,50 kN / cm2 (6.3) Wyznaczenie potrzebnego momentu bezwładności z warunku ugięcia [N4] f =l /350=1200 / 350=3,4286 3 5 g k q k l I= = 384 f E (6.4) 15,73 16,31 123 1,35 1,50 2 =7207,80 cm 384⋅0,0343⋅2,05 5 Z warunku nośności oraz z zaleceń [Zół04] dotyczących wysokości belek stropowych h= 1 ÷ 1 l dobieram przekrój dwuteowy wg japońskiej normy JIS G 3192 (1994): 20 25 H 500 x 300 x 11 x 15 o w = 2418 cm3 6.1.2. Wstępne dobranie rygla ramy zewnętrznej Do wstępnego określenia wymiaru rygla przyjmuję wartości momentów obliczone jak dla belki jednoprzęsłowej, utwierdzonej na obu końcach [Kap03 s.123]. Obciążeniem rygla są reakcje pionowe z belek stropowych. Schemat statyczny rygla przedstawia Rys. 6.3 Rys. 6.3 Schemat statyczny rygla 37 Wartości momentów przedstawia Rys. 6.4 (obliczenia wykonano w programie RM-Win). Przekrój dobieram dla wartości maksymalnej M =522,662 kNm Rys. 6.4 Wartości momentów zginających M [kNm] Przyjęto stal 18G2A (S355) o fd = 285 MPa = 28,5 kN/cm2, E = 205 GPa= 20500kN/cm2 Wyznaczenie potrzebnego wskaźnika wytrzymałości dla przekroju zginanego z warunku nośności: W =1,1 52266,2 kNcm 28,50 kN / cm 2 Dobieram przekrój dwuteowy wg japońskiej normy JIS G 3192 (1994): H 500 x 300 x 11 x 15 o W = 2418 cm3 6.1.3. Wstępne dobranie przekroju nadproża Do wstępnego określenia wymiarów nadproża wykorzystuje wartości sił z wyników obliczeń z pracy przejściowej, gdzie wykonano wstępne obliczenia budynku o stałej grubości trzonu. Tmax = 3407,94 kN, Mmax = 5451,351 kNm. Potrzebne pole przekroju ścinanego obliczam z wzoru: AV = W =1,1 V 3407,94 = =206,17 cm 2 0,58 f d 0,58⋅28,5 (6.5) M 545135,1kNcm 3 =1,1 =21040,30 cm fd 28,50 kN /cm 2 Z [Tab06] przyjęto przekrój dwuteowy HE 1000x584 o wymiarach: h = 1000 mm, bf = 314 mm, tf = 64 mm, tw=35,5 mm, Av = 312,4 cm2, W = 23600 cm3, Ix = 1 246 000.00 cm4, A = 744 cm2. 38 6.1.4. Dobranie wymiarów belek stropowych w kondygnacjach podziemnych. ● Przyjęcie wysokości belki Zebranie obciążeń Obciążenia stałe: 14,05 kN/m2 * 2,175 m = 30,56 kN/m Obciążenia użytkowe: 3,75 kN/m2 * 2,175 m = 8,16 kN/m Przyjęto schemat belki wolnopodpartej o rozpiętości 11,75 m. Moment zginający obliczono z wzoru (6.1). Przyjmuję dane : fcd = 16,7 MPa (C25/30), fyd = 420 MPa (stal – AIIIN), ρ = 0,01, a1 = 4 cm, b = 40 cm M =0,125 g q l 2 (6,6) 2 M= 30,568,1611,75 =668,22 kNm 8 eff = =0,01 f yd f cd (6.7) 420 =0,251497 16,7 eff =eff 1−0,5 eff (6.8) =0,251497 1−0,5⋅0,251497=0,219872 d= d= M f cd b eff 66822 =67,45 cm 1,67⋅40⋅0,219872 d = 66 cm Przyjmuję : h= d a1= 66 4 = 70 cm ξ – względna wysokość strefy ściskanej ρ – stopień zbrojenia przekroju fyd – wytrzymałość obliczeniowa zbrojenia fcd – wytrzymałość obliczeniowa betonu b – szerokość przekroju h – wysokość przekroju belki d – odległość od krawędzi ściskanej przekroju do środka ciężkości zbrojenia a1 – grubość otuliny prętów zbrojeniowych 39 (6.9) 6.2. Przygotowanie modelu cyfrowego konstrukcji usztywniającej dla programu BW dla Windows 6.2.1. Opis modelu Program POL3 pozwala na budowanie modelu o stałym przekroju poprzecznym budynku. Aby wykonać w programie BW obliczenia budynku o zmiennych przekrojach budynek dzieli się na strefy o stałym przekroju i buduje dla nich osobne modele. Rzeczywista konstrukcja składa się ze stalowej ramy zewnętrznej zbudowanej z przekrojów skrzynkowych. W programie BW można wprowadzać tylko pełne elementy prostokątne, dlatego przekroje rzeczywiste zostały przeliczone na żelbetowe prostokątne przekroje zastępcze. Obliczenia przeprowadzono w pkt 6.2.3. W przypadku budynku Di-Wang Tower konstrukcja została podzielona na sześć stref o stałym przekroju. W programie POL3 sporządzono sześć plików z danymi. Podział budynku na strefy pokazano na rysunku 6.6. opis stref zestawiono w Tablicy 6.1 Tablica 6.1 Zestawienie stref budynku Nr kondygnacji Liczba Nr strefy kondygnacji od do 1 -3 5 8 2 6 26 3 27 4 Wysokość strefy [m] Rzędne strefy (od poziomu terenu) od do 53,35 -14,00 31,95 21 78,75 31,95 118,20 45 19 75,00 118,20 193,20 46 61 16 60,00 193,20 253,20 5 62 70 9 37,50 253,20 290,70 6 71 72 2 7,34 290,70 298,04 Przyjęty podział budynku wynika z rozmieszczenia outriggerów w rzeczywistej konstrukcji oraz zmienności przekroju trzonu lub słupów: ● Strefa 1 – od poziomu posadowienia do zakończenia portalu na kondygnacji nr 5. Grubość trzonu 75 cm, przekroje stalowe słupów wypełnione betonem, ● Strefa 2 – od outriggera nr 1 do outriggera nr 2. Grubość trzonu 75 cm, przekroje stalowe słupów wypełnione betonem, ● Strefa 3 – do outriggera nr 3 gdzie następuje zmiana grubości trzonu. Grubość trzonu 75 cm, przekroje stalowe słupów wypełnione betonem, ● Strefa 4 – do kondygnacji 61 gdzie następuje zmiana przekrojów słupa (brak wypełnienia betonem). Grubość trzonu 60 cm, słupy wypełnione betonem, 40 ● Strefa 5 – do outriggera nr 4, zakończenie słupów, trzon grubości 60 cm, przekroje stalowe słupów nie wypełnione betonem, ● Strefa 6 – zakończenie konstrukcji trzonu. Wszystkie elementy powyżej wprowadzono jako attykę. Rzuty poszczególnych stref przedstawiono na rysunkach 6.7 do 6.11 Rys. 6.6 Podział budynku Di-Wang Tower na strefy, opis elementów rzutu 41 Rys. 6.7 Rzut strefy 1 Rys. 6.8 Rzut strefy 2, 3 Rys. 6.9 Rzut strefy 4 Rys. 6.10 Rzut strefy 5 Rys. 6.11 Rzut strefy 6 Rzędna modelu: ● poziom terenu = 0.000 m ● poziom utwierdzenia = -14.000 m ● szczyt zasadniczej części budynku = 298.040 m ● szczyt attyk = 325.230 m ● Rozstaw outriggerów przyjęto jako wartość średnią s= 298,04 14 / 4=78,1 m ≈78,0 m 42 Tablica 6.2 Zestawienie kondygnacji budynku Nr Rzędna Wysokość Nr Rzędna Wys. Nr Rzędna Wys. Nr Rzędna Wys. Nr Rzędna Wys -3 -10,50 3,50 13 65,70 3,75 28 125,70 3,75 43 182,33 3,75 58 241,95 3,75 -2 -7,00 3,50 14 69,45 3,75 29 129,45 3,75 44 186,45 4,13 59 245,70 3,75 -1 0,00 7,00 15 73,20 3,75 30 133,20 3,75 45 193,20 6,75 60 249,45 3,75 1 6,00 6,00 16 76,95 3,75 31 136,95 3,75 46 196,95 3,75 61 253,20 3,75 2 12,00 6,00 17 80,70 3,75 32 140,70 3,75 47 200,70 3,75 62 256,95 3,75 3 17,00 5,00 18 84,45 3,75 33 144,45 3,75 48 204,45 3,75 63 260,70 3,75 4 24,48 7,48 19 88,20 3,75 34 148,20 3,75 49 208,20 3,75 64 264,45 3,75 5 31,95 7,48 20 91,95 3,75 35 151,95 3,75 50 211,95 3,75 65 268,20 3,75 6 39,45 7,50 21 95,70 3,75 36 155,70 3,75 51 215,70 3,75 66 271,95 3,75 7 43,20 3,75 22 99,45 3,75 37 159,45 3,75 52 219,45 3,75 67 275,70 3,75 8 46,95 3,75 23 103,20 3,75 38 163,20 3,75 53 223,20 3,75 68 279,45 3,75 9 50,70 3,75 24 106,95 3,75 39 166,95 3,75 54 226,95 3,75 69 283,28 3,83 10 54,45 3,75 25 110,78 3,83 40 170,70 3,75 55 230,70 3,75 70 290,70 7,42 11 58,20 3,75 26 118,20 7,42 41 174,45 3,75 56 234,45 3,75 71 294,37 3,67 12 61,95 3,75 27 121,95 3,75 42 178,20 3,75 57 238,20 3,75 72 298,04 3,67 6.2.2. Opis obciążeń statycznych ● Wartości obciążeń jednostkowych przyjęto zgodnie z pkt. 4. Na kondygnacjach biurowych wewnątrz trzonu przyjęto obciążenia komunikacyjne, poza nim obciążenia dla pomieszczeń biurowych. Analogicznie postąpiono w przypadku pomieszczeń technicznych. Rys. 6.12 Rozkład obciążeń typowych i komunikacyjnych na kondygnacji budynku ● Obciążenia użytkowe podzielono na 4 części odpowiadające 1/4 rzutu budynku (Rys. 6.13). Rys. 6.13 Podział obciążeń użytkowych 43 ● Obciążenie wiatrem wprowadzono zgodnie z pkt 4.9 ● W programie zdefiniowano 7 zestawów obciążeń ● ○ Zestaw 1 i 2 obciążenia wiatrem po kierunku x i y, ○ Zestaw 3 obciążenia pionowe ścian stałe, ○ Zestaw 4, 5, 6, 7 obciążenia pionowe ścian zmienne. Utworzono dwa warianty ekstremów (tzn. dwie kombinacje obciążeń): ○ Wariant 1 – wartości charakterystyczne obciążeń dla SGU ○ Wariant 2 – wartości obliczeniowe obciążeń dla SGN 6.2.3. Analiza dynamiczna Do obliczeń dynamicznych programem „BW dla Windows” przyjęto wymiary przekroju poziomego budynku jak dla strefy 3 sztywności z obliczeń statycznych. Sztywność tej strefy jest mniejsza od sztywności całego budynku z dwóch powodów: 1. Pominięte zostały ściany „portalu” ze strefy 1, 2. Pominięte zostały ściany kondygnacji podziemnych ze względu na brak informacji. Z tego powodu przyjęto do obliczeń masy stropów „netto”, tzn. masy odpowiadające samym obciążeniom stałym. Wprowadzono dodatkowe dane potrzebne do wykonania obliczeń: ● gęstość materiału: 25 kN/m3 ● liczbę uwzględnianych postaci drgań ograniczono do 10 ● wybrano metodę CQC do sumowania postaci drgań własnych ● zdefiniowano trzy typy stropów Tablica 6.3 Typy stropów wprowadzonych w programie POL-3 Typ Nr stropu Odległość środka masy stropu a wierzchem stropu Masa [kg / m2] 3 3; 2; 1 0,10 m 1 041,0 2 8; 28; 47; 72 0,05 m 461,0 1 Pozostałe 0,05 m 424,0 44 ● Do obliczeń dynamicznych przyjęto przyspieszeniowe, hiperboliczne spektrum odpowiedzi, którego funkcję zdefiniowano za pomocą stałych: Tablica 6.4 Stałe spektrum odpowiedzi Współczynnik Wartość Objaśnienia T1 0,1 Granica pierwszego przedziału spektrum odpowiedzi T2 0,3 Granica drugiego przedziału spektrum odpowiedzi T3 1,8 Granica trzeciego przedziału spektrum odpowiedzi C1 0,550 Stała spektrum odpowiedzi C2 0,980 Stała spektrum odpowiedzi C3 0,900 Stała spektrum odpowiedzi C4 0,200 Stała spektrum odpowiedzi Rys. 6.14 Funkcja spektrum odpowiedzi przyjęta w programie BW Wykres funkcji przedstawia Rys. 6.14. Wartości stałych C oraz przedziałów T zdefiniowano na podstawie spektrum odpowiedzi (Rys.6.15) z chińskiej normy sejsmicznej [N8] zamieszczonym w publikacji [Wen02] i w materiałach programu Robot Millennium. Do obliczeń, w celu umożliwienia porównań wyników, przyjęto mniejsze wartości zgodnie z wartościami przyjmowanymi w programie Robot Millennium. Pokazano je na rysunku 6.15. Na podstawie informacji o strefie intensywności sejsmicznej i rodzaju podłoża przyjętych do projektowania [Li04], z publikacji [Wen02] określono wartości: max =0,23 - dla MM VII (strefa intensywności sejsmicznej wg skali zmodyfikowanej Mercaliego) T g =0,3 - dla gruntu kategorii SC II i bliskiego epicentrum 45 Rys. 6.15 Projektowe spektrum odpowiedzi według chińskiej normy sejsmicznej zamieszczone w programie Robot Millennium. 6.2.4. Wyznaczenie betonowych przekrojów zastępczych elementów konstrukcji Słupy ● Rys. 6.16 Zasada pracy budynku trzonowego z outriggerami Z rysunku 6.16 wynika że w budynkach trzonowych z outriggerami pod wpływem obciążeń poziomych słupy ramy zewnętrznej pracują przede wszystkim jak słupy ściskane i rozciągane. Z tego powodu przekroje słupów kompozytowych przeliczono na zastępcze przekroje żelbetowe z wzoru (147) polskiej normy do konstrukcji zespolonych [N6] na nośność przekrojów osiowo ściskanych. N pl , Rd = Aa f yd Ac f cd A s f Aa - pole przekroju elementu ze stali konstrukcyjnej Ac - pole przekroju zbrojenia As - pole przekroju zbrojenia f =295 MPa yd - wytrzymałość obliczeniowa stali wg [N4] f cd =30 MPa - wytrzymałość betonu na ściskanie wg [N5] 46 sd (6.10) f sd =420 MPa - nośność stali zbrojeniowej Wzór 6.10 po przekształceniu na zastępcze pole przekroju A z otrzymuje postać: Az= 1 A f f cd a yd Ac f cd A s f sd (6.11) Na podstawie analizy rzeczywistej konstrukcji przyjęto, że słupy 1 i 4 z występującymi między nimi skratowaniami można uznać za słupy dwugałęziowe. Ze względu na chęć zmniejszenia układu równań różniczkowych analizowanego w programie BW, postanowiono przyjąć zastępczy przekrój prostokątny oznaczony dalej jako Słup 1-4. Przyjęto że stopień zbrojenia elementów żelbetowych wynosi =0,04 i na tej podstawie z wzoru 6.12 określono A s A s= Ac (6.12) Wymiary i parametry geometryczne zastępczych przekrojów zestawiono w Tablicach 6.5 i 6.6. ● Nadproża Nadproża przeliczone zostały z warunku sztywności E s I s= E b I z (6.13) E s I s - sztywność przekroju stalowego E b I z - sztywność przekroju zastępczego I z= (6.13) Es I Eb s E s =205GPa E b=3600 GPa I s =1246000 cm I z= h= 4 p.6.1.3 205 4 1246000=7095278 cm 36 12 I s 12⋅7 095278 = =104,29 b 75 Przyjmuję h =110 cm ● Outrigger Outriggery w programie BW zostały zamodelowane jako złącza. Na podstawie wyników przemieszczeń (otrzymanych z programu RM-Win) outriggera pod wpływem działania siły 47 P =1000 kN (Rys. 6.17) określono podatność outriggera c o= 0,00211 =0,00000211 m / kN . 1000 Następnie przemnożoną ją przez średni rozstaw outriggerów i otrzymano podatność złącza: c =2,11⋅10−6⋅78,01=164,6⋅10− 6 . Rys. 6.17 Model obliczeniowy outriggera: a)schemat statyczny b) schemat obliczeniowy c) wykres przemieszczeń 48 Tablica 6.5 Zastępcze przekroje słupów na kondygnacjach -3 do 61 Aa Ac As Az h b A Ix Iy [cm2] [cm2] [cm2] [cm2] [cm] [cm] [cm2] [cm4] [cm4] 1 2302,4 21697,60 867,90 56 488,52 4 937,0 9063,00 362,52 23 352,11 600,0 165 98 400,0 2 952 000 000 224 606 250 2 1820,00 14679,80 587,19 40 797,15 350,00 130,00 45 500,00 46 4479 167 64 079 167 3 1604,20 11395,80 455,83 33 552,08 310,00 120,00 37 200,00 297 910 000 44 640 000 5 328,16 3271,80 130,87 5 330,91 70,00 70,00 4 900,00 2 000 833 2 000 833 Słup Tablica 6.6 Zastępcze przekroje słupów na kondygnacjach 62 do 72 Aa Ac As Az h b A Ix Iy [cm2] [cm2] [cm2] [cm2] [cm] [cm] [cm2] [cm4] [cm4] 1 2302,4 0,00 0,00 22640,27 4 937,0 0,00 0,00 9213,83 600,0 55,0 33000,00 990 000 000 8 318 750 2 1820,00 0,00 0,00 17896,67 175,00 105,00 18375,00 46 894 531 16 882 031 3 1604,20 0,00 0,00 15774,63 155,00 100,00 15500,00 31 032 291 12 916 667 5 280,00 0,00 0,00 2753,33 60,00 60,00 3600,00 1 080 000 1 080 000 Słup 49 6.3. Przygotowanie modelu cyfrowego konstrukcji usztywniającej dla programu Robot Millennium 6.3.1. Budowa modelu ● Informacje ogólne Do modelowania wybrano typ konstrukcji: Powłoka. Elementy ścienne modelowane są z powierzchniowych elementów skończonych o węzłach z 6 stopniami swobody. Dzięki temu nie ma problemu z łączeniem ich z przestrzennymi elementami prętowymi. W budowanym modelu, podobnie jak w pracy [Li04], ujednolicono wysokość kondygnacji powtarzalnych do 3,75 m, a technicznych na których występują outriggery do 7,50 m. Konstrukcje budynku zamodelowano do 75 kondygnacji odpowiadającej rzędnej 310,0 m od poziomu terenu. Ostatnie cztery kondygnacje stanowią dwie okrągłe wieże, które są niewielkimi konstrukcjami stalowymi w porównaniu z resztą budynku, dlatego zostały pominięte przy budowie modelu. Obciążenia działające na te elementy zostały sprowadzone do sił skupionych i przyłożone na szczycie konstrukcji. ● Modelowanie trzonu i nadproży Trzon konstrukcji zamodelowano z paneli, którym nadano następujące cechy: • materiał B55 (E=36 GPa, fcd = 30 MPa) • grubość do rzędnej 193,25 m – 75 cm, powyżej do 298,05 m - 60 cm • typ zbrojenia: ściana Trzon zdefiniowano z 6 elementów wysokości jednej kondygnacji. Każdy element składał się z 3 (el. ceowe) lub 5 paneli (el. dwuteowe) (Rys.6.19). Do generacji siatki elementów skończonych użyto metody Coons`a. Polega ona na utworzeniu powierzchni Coons`a na konturze panela, którego przeciwległe krawędzie dzielone są na jednakową liczbę odcinków. Przeciwległe brzegi łączone są liniami prostymi. W ten sposób przecinające się linie tworzą elementy skończone. Metoda ta jest zalecana dla konturów płaskich o kształcie czworokątnym. Do generacji siatki narzucono wymiary elementów w zależności od modelu 1,0 i 1,5 m (modele opisane są w p. 6.3.4). W celu zwiększenia sztywności trzonu wzdłuż krawędzi pionowych paneli wprowadzono dodatkowe pręty o parametrach (A = 218 cm2, Ix = 107200 cm4, Wx = 4290,0 cm3, Iy = 12620 cm4, Wy = 842,0 cm3 odpowiadające profilowi HEB 500 ) [Li04]. Nadproża w trzonie zdefiniowano jako 2-węzłowe przestrzenne elementy prętowe. Profile prętów zdefiniowano jako przekroje stalowe, dwuteowe ze stali 18G2A o parametrach jak w p. 6.1.3. 50 Rys. 6.18 Rzut i widok aksonometryczny kondygnacji powtarzalnej, widok aksonometryczny całego modelu Rys. 6.19 Widok elementów trzonu ● Modelowanie ramy zewnętrznej i outriggerów Rama zewnętrzna została zamodelowana z przestrzennych elementów prętowych. Przekroje rygli przyjęto zgodnie z pkt. 6.1.3. Słupy przyjmowano o stałym przekroju na rzędnych od -14,00 do 253,25 oraz od 253,25 do szczytu. Przekroje przyjętych słupów opisano w p. 6.3.4 Pomiędzy słupami w osiach B i G wprowadzono stężenia pionowe o przekrojach określonych w pkt. 3.2.2 51 Outriggery wprowadzono na kondygnacjach technicznych o rzędnych 32.00, 110.75, 185.75, 283.25 m. Zamodelowano je w postaci prętów o przekrojach przyjętych w p. 6.2.4. Rys. 6.20 Widok outriggerów ● Stropy W celu zmniejszenia wielkości zadania stropy budynku ograniczono tylko do belek stropowych zamocowanych przegubowo do ramy i trzonu. Aby zwiększyć sztywność modelu pozbawionego płyt stropowych wprowadzono poziome zastrzały (Rys. 6.18). Profile belek stropowych i zastrzałów przyjęto zgodnie z pkt 6.1.1 ● Piętra Najnowsza wersja Robot Millennium v20 umożliwia definiowanie pięter w celu ułatwienia analizy budynków wielokondygnacyjnych. Piętra definiuje się wskazując płaszczyzny wzdłuż osi Z. Elementy w całości zawarte miedzy tymi płaszczyznami są dodawane do danego piętra. Opis pięter zestawiono w Tablicy 6.7 52 Tablica 6.7 Zestawienie pięter Piętro Piętro 1 Piętro 2 Piętro 3 Piętro 4 Piętro 5 Piętro 6 Piętro 7 Piętro 8 Piętro 9 Piętro 10 Piętro 11 Piętro 12 Piętro 13 Piętro 14 Piętro 15 Piętro 16 Piętro 17 Piętro 18 Piętro 19 Piętro 20 Rzędna -10,50 -7,00 ±0,00 6,00 12,00 17,00 24,50 32,00 39,50 43,25 47,00 50,75 54,50 58,25 62,00 65,75 69,50 73,25 77,00 80,75 Piętro Piętro 21 Piętro 22 Piętro 23 Piętro 24 Piętro 25 Piętro 26 Piętro 27 Piętro 28 Piętro 29 Piętro 30 Piętro 31 Piętro 32 Piętro 33 Piętro 34 Piętro 35 Piętro 36 Piętro 37 Piętro 38 Piętro 39 Piętro 40 Rzędna 84,50 88,25 92,00 95,75 99,50 103,25 107,00 110,75 118,25 122,00 125,75 129,50 133,25 137,00 140,75 144,50 148,25 152,00 155,75 159,50 Piętro Piętro 41 Piętro 42 Piętro 43 Piętro 44 Piętro 45 Piętro 46 Piętro 47 Piętro 48 Piętro 49 Piętro 50 Piętro 51 Piętro 52 Piętro 53 Piętro 54 Piętro 55 Piętro 56 Piętro 57 Piętro 58 Piętro 59 Piętro 60 Rzędna 163,25 167,00 170,75 174,50 178,25 182,00 185,75 193,25 197,00 200,75 204,50 208,25 212,00 215,75 219,50 223,25 227,00 230,75 234,50 238,25 Piętro Piętro 61 Piętro 62 Piętro 63 Piętro 64 Piętro 65 Piętro 66 Piętro 67 Piętro 68 Piętro 69 Piętro 70 Piętro 71 Piętro 72 Piętro 73 Piętro 74 Piętro 75 Piętro 76 Piętro 77 Piętro 78 Rzędna 242,00 245,75 249,50 253,25 257,00 260,75 264,50 268,25 272,00 275,75 279,50 283,25 290,75 294,40 298,05 302,05 306,05 310,05 6.3.2. Opis obciążeń W programie robot Millennium obciążenia grupuję się w Przypadki obciążeń. Dla każdego przypadku określa się naturę obciążenia (np. stałe, eksploatacyjne, wiatr, śnieg). Taki podział umożliwia korzystanie z funkcji kombinacji normowych, które automatycznie przypisują współczynniki do wyznaczenia wartości obliczeniowych. Obciążenia powierzchniowe stropów (stałe i użytkowe) wyznaczone w pkt.4 sprowadzono do obciążeń liniowych równomiernie rozłożonych w kN/m przykładanych do belek stropowych. Ponieważ liczba belek stropowych wprowadzonych do modelu jest mniejsza niż w rzeczywistej konstrukcji, oraz ich rozstawy nie są stałe zastępcze obciążenia belek wyznaczono w następujący sposób: W części prostokątnej o długości 43.5 m, znajduje się 19 belek, obciążenie na jeden element obliczono przemnażając wartości obciążenia w kN/m2 z pkt 4 przez iloraz 43,5/19 = 2,29. Dla części kołowej (23,5 m i 11 belek) iloraz ten wynosił 2,14. Ponieważ różnica wartości ilorazów wynosiła 7% przyjęto dla całego budynku wartość 2,29. ● Obciążenia stałe Ciężar własny konstrukcji definiowany jest automatycznie jako jeden z przypadków obciążeń. Obciążenia stałe obliczone w pkt. 4 pomniejszono o ciężar belek stropowych. Wartości zestawiono w Tablicy 6.8 53 Tablica 6.8 Obciążenia stałe przyjęte do obliczeń w programie Robot Millennium 1 2 3 4 5 Rodzaj pomieszczenia Wartość z pkt. 4 [kN/m2] Ciężar belek [kN/m2] Różnica kolumn 2–3 Wartość obciążenia przyjęta do obliczeń [kN/m] Biurowe 4,24 0,67 3,57 8,17 Komunikacyjne 5,35 0,67 4,68 12,72 Techniczne 4,61 0,67 3,94 9,02 Podziemne 10,41 3,08 7,33 16,79 Eksploatacyjne ● Obciążenia eksploatacyjne opisano w 4 przypadkach obciążeń. Każdy przypadek obejmował ¼ rzutu budynku jak na Rys. 6.14. Wartości przyjęte do obliczeń zestawiono w Tablicy 6.9 Tablica 6.9 Obciążenia zmienne przyjęte do obliczeń w programie Robot Millennium Rodzaj pomieszczenia Wartość z pkt. 4 [kN/m2] Wartość obciążenia przyjęta do obliczeń [kN/m] Biurowe 4,20 9,62 Komunikacyjne 5,00 11,45 Techniczne 5,00 11,45 Podziemne 2,50 5,72 Wiatr ● • Kierunek Y Obciążenie wiatrem obliczone w pkt. 4.6 rozłożono na 6 obciążeń liniowych przyłożonych do słupów wzdłuż osi 1. Liniowo zmienny rozkład obciążenia wiatrem zastąpiono rozkładem skokowym o wartościach stałych równych średnim na odcinkach odpowiadających wysokości kondygnacji. (Tablica 6.10) Od poziomu 302,05 obciążenie wiatrem rozłożono na 8 słupów (kołowych elementów antresoli). Na szczycie modelu zostały przyłożone dwie siły skupione o wartości 2420kN / 2 =1210 kN , (gdzie 2420 kN jest to wartość odczytana z Rys. 4.1) jako obciążenie zastępcze od niewprowadzonych do modelu kondygnacji. Oznaczenia do tablic 6.10 i 6.11: h – rzędna od poziomu terenu, Qx – obciążenie wiatrem z p.4.6, Qx,s – obciążenie wiatrem podzielone przez ilość słupów, qy – średnia wartość obciążenia wiatrem na wysokości kondygnacji 54 Tablica 6.10 Obciążenia wiatrem po kierunku Y przyjęte do obliczeń w programie Robot Millennium h Qy [kN/m] Qy,s [kN/m] qy [kN/m] h Qy [kN] Qy,s [kN/m] qy [kN/m] 0,00 67,45 11,24 - 163,25 218,17 36,36 36,12 6,00 73,00 12,17 11,71 167,00 221,08 36,85 36,60 12,00 78,60 13,10 12,64 170,75 223,94 37,32 37,08 17,00 83,31 13,89 13,50 174,50 226,74 37,79 37,56 24,50 90,43 15,07 14,48 178,25 229,49 38,25 38,02 32,00 97,61 16,26 15,67 182,00 232,18 38,70 38,47 39,50 104,84 17,47 16,87 185,75 234,81 39,14 38,92 43,25 108,47 18,08 17,78 193,25 239,90 39,98 39,56 47,00 112,10 18,68 18,38 197,00 242,35 40,39 40,19 50,75 115,73 19,29 18,99 200,75 244,73 40,79 40,59 54,50 119,37 19,90 19,59 204,50 247,05 41,17 40,98 58,25 123,01 20,50 20,20 208,25 249,30 41,55 41,36 62,00 126,65 21,11 20,80 212,00 251,48 41,91 41,73 65,75 130,28 21,71 21,41 215,75 253,58 42,26 42,09 69,50 133,91 22,32 22,02 219,50 255,61 42,60 42,43 73,25 137,54 22,92 22,62 223,25 257,57 42,93 42,77 77,00 141,15 23,53 23,22 227,00 259,45 43,24 43,09 80,75 144,76 24,13 23,83 230,75 261,25 43,54 43,39 84,50 148,36 24,73 24,43 234,50 262,97 43,83 43,69 88,25 151,94 25,32 25,02 238,25 264,61 44,10 43,97 92,00 155,51 25,92 25,62 242,00 266,16 44,36 44,23 95,75 159,06 26,51 26,21 245,75 267,63 44,61 44,48 99,50 162,59 27,10 26,80 249,50 269,01 44,84 44,72 103,25 166,10 27,68 27,39 253,25 270,30 45,05 44,94 107,00 169,60 28,27 27,97 257,00 271,50 45,25 45,15 110,75 173,06 28,84 28,55 260,75 272,61 45,43 45,34 118,25 179,92 29,99 29,42 264,50 273,62 45,60 45,52 122,00 183,31 30,55 30,27 268,25 274,54 45,76 45,68 125,75 186,66 31,11 30,83 272,00 275,36 45,89 45,82 129,50 189,99 31,66 31,39 275,75 276,07 46,01 45,95 133,25 193,28 32,21 31,94 279,50 276,69 46,12 46,06 137,00 196,53 32,76 32,48 283,25 277,20 46,20 46,16 140,75 199,75 33,29 33,02 290,75 277,92 46,32 46,26 144,50 202,93 33,82 33,56 294,40 278,11 46,35 46,34 148,25 206,07 34,34 34,08 298,05 278,19 46,37 46,36 152,00 209,16 34,86 34,60 302,05 278,16 34,77 34,73 155,75 212,21 35,37 35,11 306,05 278,01 34,76 34,76 159,50 215,22 35,87 35,62 310,05 277,72 34,76 34,76 55 Tablica 6.11 Obciążenia wiatrem po kierunku X przyjęte do obliczeń w programie Robot Millennium h Qx [kN/m] Qx,s [kN/m] 0,00 34,93 4,99 6,00 37,80 5,40 12,00 40,71 17,00 qx [kN/m] h Qx [kN] Qx,s [kN/m] qx [kN/m] 163,25 112,98 16,14 16,03 5,20 167,00 114,49 16,36 16,25 5,82 5,61 170,75 115,97 16,57 16,46 43,14 6,16 5,99 174,50 117,42 16,77 16,67 24,50 46,83 6,69 6,43 178,25 118,84 16,98 16,88 32,00 50,55 7,22 6,96 182,00 120,24 17,18 17,08 39,50 54,29 7,76 7,49 185,75 121,60 17,37 17,27 43,25 56,17 8,02 7,89 193,25 124,24 17,75 17,56 47,00 58,05 8,29 8,16 197,00 125,50 17,93 17,84 50,75 59,93 8,56 8,43 200,75 126,74 18,11 18,02 54,50 61,82 8,83 8,70 204,50 127,94 18,28 18,19 58,25 63,70 9,10 8,97 208,25 129,10 18,44 18,36 62,00 65,59 9,37 9,23 212,00 130,23 18,60 18,52 65,75 67,47 9,64 9,50 215,75 131,32 18,76 18,68 69,50 69,35 9,91 9,77 219,50 132,37 18,91 18,84 73,25 71,23 10,18 10,04 223,25 133,39 19,06 18,98 77,00 73,10 10,44 10,31 227,00 134,36 19,19 19,13 80,75 74,97 10,71 10,58 230,75 135,29 19,33 19,26 84,50 76,83 10,98 10,84 234,50 136,19 19,46 19,39 88,25 78,68 11,24 11,11 238,25 137,03 19,58 19,52 92,00 80,53 11,50 11,37 242,00 137,84 19,69 19,63 95,75 82,37 11,77 11,64 245,75 138,60 19,80 19,75 99,50 84,20 12,03 11,90 249,50 139,31 19,90 19,85 103,25 86,02 12,29 12,16 253,25 139,98 20,00 19,95 107,00 87,83 12,55 12,42 257,00 140,60 20,09 20,04 110,75 89,62 12,80 12,68 260,75 141,18 20,17 20,13 118,25 93,18 13,31 13,06 264,50 141,70 20,24 20,21 122,00 94,93 13,56 13,44 268,25 142,17 20,31 20,28 125,75 96,67 13,81 13,69 272,00 142,60 20,37 20,34 129,50 98,39 14,06 13,93 275,75 142,97 20,42 20,40 133,25 100,09 14,30 14,18 279,50 143,29 20,47 20,45 137,00 101,78 14,54 14,42 283,25 143,56 20,51 20,49 140,75 103,44 14,78 14,66 290,75 143,92 20,56 20,53 144,50 105,09 15,01 14,90 294,40 144,02 20,57 20,57 148,25 106,72 15,25 15,13 298,05 144,07 20,58 20,58 152,00 108,32 15,47 15,36 302,05 144,05 20,58 20,58 155,75 109,90 15,70 15,59 306,05 143,97 20,57 20,57 159,50 111,45 15,92 15,81 310,05 143,82 20,55 20,56 56 Kierunek X • Analogicznie ja dla kierunku Y, obciążenie z pkt 4.6 rozłożono na 7 słupów tworzących boczne półkola (Tablica 6.11). Na szczycie modelu zostały przyłożona siła skupione o wartości 1253kN (p.4.6), jako obciążenie zastępcze od niewprowadzonych do modelu kondygnacji . ● Sejsmiczne Analizę sejsmiczną przeprowadzono wg chińskiej normy sejsmicznej GBJ 11-89 [N8], dla bliskiej odległości trzęsienia ziemi, posadowienie II (SC II – średnio sztywne podłoże któremu odpowiada okres T2 = 0,30s), intensywności 7 w skali MM. ● Kombinacja obciążeń Do obliczeń wykorzystano automatyczne definiowanie kombinacji obciążeń: kombinacje normowe zgodnie z normą EN 1990:2002 [N2]. Do kombinacji uwzględniono wszystkie obciążenia statyczne oraz wyniki analizy sejsmicznej. 6.3.3. Analiza dynamiczna Analizę modalną zdefiniowano dla następujących parametrów: ● Metoda – iteracja podprzestrzenna blokowa ● Liczba postaci drgań 15 ● Liczba iteracji 40 ● Tolerancja – 0,0001 ● Weryfikacja Struma ● Macierz mas – skupiona bez rotacji ● Tłumienie – 0,03 (zalecane dla budynków wysokich) 6.3.4. Opis analizowanych modeli ● Model 1 • oparty na modelu z publikacji [Li04] • przekroje słupów zdefiniowano w module “Projektowania profili prętów”. Wprowadzone przekroje kompozytowe program przeliczył z warunku sztywności (wzór 6.13) na zastępcze przekroje stalowe. Parametry zastępczych przekrojów zestawiono w Tablicy 6.12 E S I Z = E s I s E b I b 57 (6.13) Iz - zastępczy moment bezwładności Is - moment bezwładności przekroju stalowego Ib - moment bezwładności przekroju betonowego Es - moduł Younga stali Eb - moduł Younga betonu Model 2 ● • oparty na Modelu 1 • usunięto wszystkie outriggery • analiza przemieszczeń Model 3 ● • oparty na Modelu 1 • zmieniono wielkość elementu skończonego na 1,0 x1,0 m. Model 4 ● narzucono wymiar elementu skończonego 1,5 x 1,5 m • • przekroje słupów wypełnionych betonem zdefiniowano jako przekroje betonowe o wymiarach przyjętych w p. 6.2 jak dla modelu do programu BW. Tablica 6.12 Parametry przekrojów słupów przyjętych w Modelu 1 Nr słupa 1 Kondygnacje Nazwa przekroju A [cm2] Ix [cm4] Iy [cm4] E [MPa] G [MPa] wypełniony betonem 1500x1600x36x40 6 112,71 16 397 535,06 14 943 391 205000 80800 205000 80800 stalowy 2 3 4 5 1500x1600x36x40 2 302,40 8 983 992,23 8 540 799 10 372 470,61 wypełniony betonem 1500x1100x36x36 4 398,08 5 979 907 205000 80800 stalowy 1500x1100x36x36 1 820,16 5 991 754,29 3 709 650 205000 80800 wypełniony betonem 1300x1000x36x36 3 605,38 6 502 553,65 4 091 253 205000 80800 stalowy 1300x1000x36x36 1 604,16 3 987 713,01 2655071 205000 80800 wypełniony betonem 1000x1000x24x24 2 528,52 2 690 471,83 2690472 205000 80800 stalowy 1000x1000x24x24 936,96 1 488 442,16 1488442 205000 80800 wypełniony betonem 600x600x14 902,73 344 579,53 344579,53 205000 80800 stalowy 600x600x14 328,16 187 921,9 187921,9 205000 80800 58 Tablica 6.13 Parametry przekrojów słupów przyjętych w Modelu 4 Słup h b Ix A 2 Iy [cm] [cm] [cm ] [cm ] [cm4] 1 340 165 56 100 540 430 000 117 543 938 4 140 165 23 100 52 408 125 52 408 125 2 175,00 105,00 18375,00 46 894 531 16 882 031 3 155,00 100,00 15500,00 31 032 291 12 916 667 5 60,00 60,00 3600,00 1 080 000 1 080 000 4 Podczas przygotowywania modelu MES budynku uwzględniano zalecenia z prac [Sta03], [Li04], [Li03b]. 59 7. Wyniki analizy statycznej konstrukcji usztywniającej budynku o zmiennym przekroju w programie BW dla Windows Pliki danych (255-1-nh6-met2-2006) przygotowane dla przeprowadzenia analizy statycznej konstrukcji usztywniającej budynku o zmiennym przekroju w programie BW dla Windows zawiera Załącznik K. Pliki wyników z tych obliczeń umieszczono w Załączniku L. W następnych podpunktach rozdziału zestawiono najważniejsze wyniki. 7.1. Wartości przemieszczeń Maksymalne wartości przemieszczeń odczytano dla szczytu trzonu budynku na rzędnej 298,04 m. 7.1.1. Przemieszczenia od obciążenia wiatrem po kierunku Y – Schemat 2 Maksymalna wartość przemieszczenia wynosi 63,99 cm. Rys. 7.1 Przemieszczenia budynku od obciążenia wiatrem po kierunku Y 60 7.1.2. Przemieszczenia od obciążenia wiatrem po kierunku X – Schemat 1 Maksymalna wartość przemieszczenia wynosi 24,91 cm. Rys. 7.2 Przemieszczenia budynku od obciążenia wiatrem po kierunku X Rys. 7.3 Wykresy przemieszczeń budynku od obciążenia wiatrem a) po kierunku X b) po kierunku Y 61 7.1.3. Ekstremalne wartości przemieszczenia po kierunku Y – Wariant 1 Ekstremalne wartości przemieszczeń wyznaczono z kombinacji obciążeń charakterystycznych. Maksymalna wartość przemieszczenia wynosi 78,26 cm. Rys. 7.4 Ekstremalne wartości przemieszczeń po kierunku Y 7.1.4. Ekstremalne wartości przemieszczenia po kierunku X – Wariant 1 Ekstremalne wartości przemieszczeń wyznaczono z kombinacji charakterystycznych. Maksymalna wartość przemieszczenia wynosi 35,76 cm. Rys. 7.5 Ekstremalne wartości przemieszczeń po kierunku X 62 obciążeń 7.2. Wartości naprężeń w trzonie Ekstremalne wartości naprężeń w trzonie otrzymano dla kombinacji obciążeń obliczeniowych (Wariant 2). Wyniki przedstawiono dla dwóch grubości trzonu. ● ● 75 cm – strefa 1, kondygnacja: - 3, rzędna -14,0 m 60 cm - strefa 4, kondygnacja : 46, rzędna 193,20 m 7.2.1. Ekstremalne wartości naprężeń dla trzonu o gr. 75 cm (strefy 1-3) ● Maksymalna wartość naprężeń z w trzonie wynosi -4,02 MPa. Występuje w Ścianie nr 2. Element jest ściskany. Rys. 7.5 Maksymalne wartości naprężeń z w trzonie gr. 75 cm 63 ● Minimalna wartość naprężeń z w trzonie wynosi -35,21 MPa. Występuje w Ścianie nr 3. Element jest ściskany. Rys. 7.6 Minimalne wartości naprężeń z w trzonie gr. 75 cm 7.2.2. Ekstremalne wartości naprężeń dla trzonu o gr. 60 cm (strefy 4-6) ● Maksymalna wartość naprężeń z w trzonie wynosi -5,22 MPa. Występuje w Ścianie nr 1 Element jest ściskany. Rys. 7.8 Maksymalne wartości naprężeń z w trzonie gr. 60 cm 64 ● Minimalna wartość naprężeń z w trzonie wynosi -10,21 MPa. Występuje w Ścianie nr 3. Element jest ściskany. Rys. 7.9 Minimalne wartości naprężeń z w trzonie gr. 60 cm 7.3. Wartości sił w nadprożach Ekstremalne wartości sił w nadprożach wyznaczono dla kombinacji obciążeń obliczeniowych. Maksymalne wartości sił w nadprożach dla poszczególnych stref zestawiono w Tablicy 7.1. Tablica 7.1 Maksymalne wartości sił w nadprożach Strefa Nr nadproża Rzędna M [kNm] T [ kN] 1 3 31,95 2483,62 1628,61 2 3 118,20 3309,57 2170,21 3 3 118,20 3309,57 2170,21 4 3 193,20 2527,16 1657,15 5 3 253,20 1645,06 1078,73 6 3 290,70 1171,54 768,23 Maksymalne wartości sił wystąpiły w nadprożu nr 3, na rzędnej 118.20 m. 65 8. Wyniki analizy statycznej konstrukcji usztywniającej budynku w programie Robot Millennium Pliki danych i wyników przygotowane dla przeprowadzenia analizy statycznej konstrukcji usztywniającej budynku w programie Robot Millennium zamieszono na płytach DVD1 i DVD2 w katalogach: Obliczenia/Robot. Pliki z wybranymi danymi zawiera Załącznik nr O. Pliki z wybranymi wynikam obliczeń umieszczono w Załączniku P. W następnych podpunktach rozdziału zestawiono najważniejsze wyniki. 8.1. Wartości przemieszczeń dla Modelu 1 (Model 1 - przekroje słupów przeliczone z warunku EI) Wartości przemieszczeń odczytano dla szczytu trzonu budynku na rzędnej 298,05 m. 8.1.1. Przemieszczenia od obciążenia wiatrem po kierunku Y Maksymalna wartość przemieszczenia wynosi 64,70 cm. Rys. 8.1 Przemieszczenia budynku od obciążenia wiatrem po kierunku Y a) widok z góry b) widok aksonometryczny dla ostatniej kondygnacji c) widok z boku 66 8.1.2. Przemieszczenia od obciążenia wiatrem po kierunku X Wartość przemieszczenia wynosi 26,00 cm. Rys. 8.2 Przemieszczenia budynku od obciążenia wiatrem po kierunku X a) widok z góry b) widok aksonometryczny dla ostatniej kondygnacji c) widok z boku Rys. 8.3 Wykresy przemieszczeń budynku od obciążenia wiatrem a) po kierunku Y b) po kierunku X 67 8.1.3. Ekstremalne wartości przemieszczenia po kierunku Y – SGU (Stan Graniczny Użytkowalności ) Ekstremalne wartości przemieszczeń wyznaczono z kombinacji obciążeń charakterystycznych. Maksymalna wartość przemieszczenia wynosi 72,70 cm. 8.1.4. Ekstremalne wartości przemieszczenia po kierunku X – SGU (Stan Graniczny Użytkowalności ) Ekstremalne wartości przemieszczeń wyznaczono z kombinacji charakterystycznych. Maksymalna wartość przemieszczenia wynosi 31,40 cm. Rys. 8.4 Ekstremalne wartości przemieszczeń a) po kierunku Y b) po kierunku X 68 obciążeń 8.1.5. Przemieszczenia wybranych punktów trzonu na rzędnej 298,05 dla SGU po kierunku Y Tablica 8.1 Przemieszczenia wybranych punktów trzonu na rzędnej 298,05m Nr pkt. 9066 9069 9072 9075 9078 9081 Przemieszczenie [ cm] 72,6 72,6 72,7 72,7 72,7 72,7 8.2. Wartości przemieszczeń dla Modelu 2 (Model 2 - bez outriggerów) Wartości przemieszczeń odczytano dla szczytu trzonu budynku na rzędnej 298,05 m. 8.2.1. Przemieszczenia od obciążenia wiatrem po kierunku Y Maksymalna wartość przemieszczenia wynosi 104,50 cm. Rys. 8.7 Przemieszczenia budynku od obciążenia wiatrem po kierunku Y a) widok z góry b) widok aksonometryczny dla ostatniej kondygnacji c) widok z boku 69 8.2.2. Przemieszczenia od obciążenia wiatrem po kierunku X Maksymalna wartość przemieszczenia wynosi 27,80 cm. Rys. 8.8 Przemieszczenia budynku od obciążenia wiatrem po kierunku X a) widok z góry b) widok aksonometryczny dla ostatniej kondygnacji c) widok z boku Rys. 8.9 Wykresy przemieszczeń budynku od obciążenia wiatrem a) po kierunku Y b) po kierunku X 70 8.3. Wartości przemieszczeń dla Modelu 3 (Model 3 – element skończony 1,0 x1,0 m) Wartości przemieszczeń odczytano dla szczytu trzonu budynku na rzędnej 298,05 m. 8.3.1. Przemieszczenia od obciążenia wiatrem po kierunku Y Maksymalna wartość przemieszczenia wynosi 64,80 cm. Rys. 8.9 Przemieszczenia budynku od obciążenia wiatrem po kierunku Y 71 8.3.2. Przemieszczenia od obciążenia wiatrem po kierunku X Maksymalna wartość przemieszczenia wynosi 26,90 cm. Rys. 8.10 Przemieszczenia budynku od obciążenia wiatrem po kierunku X 8.3.3. Ekstremalne wartości przemieszczenia po kierunku Y – SGU (Stan Graniczny Użytkowalności ) Ekstremalne wartości przemieszczeń wyznaczono z kombinacji charakterystycznych. Maksymalna wartość przemieszczenia wynosi 72,80 cm. 72 obciążeń 8.3.4. Ekstremalne wartości przemieszczenia po kierunku X – SGU (Stan Graniczny Użytkowalności ) Ekstremalne wartości przemieszczeń wyznaczono z kombinacji charakterystycznych. Maksymalna wartość przemieszczenia wynosi 32,20 cm. Rys. 8.11 Ekstremalne wartości przemieszczeń a) po kierunku Y b) po kierunku X 8.4. Wartości przemieszczeń dla Modelu 4 (Model 4 – podobnie jak Model 1, przekroje słupów jak w programie BW ) Wartości przemieszczeń odczytano dla szczytu trzonu budynku na rzędnej 298,05 m. 73 obciążeń 8.4.1. Przemieszczenia od obciążenia wiatrem po kierunku Y Maksymalna wartość przemieszczenia wynosi 56,90 cm. Rys. 8.12 Przemieszczenia budynku od obciążenia wiatrem po kierunku Y 8.4.2. Przemieszczenia dla obciążenia wiatrem po kierunku X Maksymalna wartość przemieszczenia wynosi 25,40 cm. Rys. 8.13 Przemieszczenia budynku od obciążenia wiatrem po kierunku X 74 8.4.3. Ekstremalne wartości przemieszczenia po kierunku Y – SGU (Stan Graniczny Użytkowalności ) Ekstremalne wartości przemieszczeń wyznaczono z kombinacji obciążeń charakterystycznych. Maksymalna wartość przemieszczenia wynosi 63,80 cm. 8.4.4. Ekstremalne wartości przemieszczenia po kierunku X – SGU (Stan Graniczny Użytkowalności ) Ekstremalne wartości przemieszczeń wyznaczono z kombinacji obciążeń charakterystycznych. Maksymalna wartość przemieszczenia wynosi 30,60 cm. Rys. 8.14 Ekstremalne wartości przemieszczeń a) po kierunku Y b) po kierunku X 8.5. Wartości naprężeń dla Modelu 1 Ekstremalne wartości naprężeń wyznaczono dla kombinacji obciążeń obliczeniowych (SGN – Stan Graniczny Nośności). Wyniki przedstawiono dla dwóch grubości trzonu. ● ● 75 cm – kondygnacja: - 3, rzędna -14,0 m 60 cm – kondygnacja : 46, rzędna 193,25 m Brak symetrii w rozkładzie naprężeń przedstawionych na poniższych mapach, wynika z faktu wprowadzenia obciążenia wiatrem działającego tylko w jedną stronę (zgodnie z kierunkami osi X i Y) dla każdego z kierunków X i Y. 75 8.5.1. Ekstremalne wartości naprężeń dla trzonu o gr. 75 cm ● Maksymalna wartość naprężeń z w trzonie wynosi 10,10 MPa. Występuje w ścianie na osi 3 w pobliżu osi B. Element jest rozciągany. Rys. 8.15 Maksymalne wartości naprężeń z w trzonie gr. 75 cm ● Minimalna wartość naprężeń z w trzonie wynosi -35,32 MPa. Występuje w ścianie na osi 5 w pobliżu osi G. Element jest ściskany. Rys. 8.16 Minimalne wartości naprężeń z w trzonie gr. 75 cm 76 8.5.2. Ekstremalne wartości naprężeń dla trzonu o gr. 60 cm ● Maksymalna wartość naprężeń z w trzonie wynosi 10,80 MPa. Występuje w ścianie na osi 3 w pobliżu osi B. Element jest rozciągany. Rys. 8.17 Maksymalne wartości naprężeń z w trzonie gr. 60 cm ● Minimalna wartość naprężeń z w trzonie wynosi -26,34 MPa. Występuje w ścianie na osi 5 w pobliżu osi G. Element jest ściskany. Rys. 8.18 Minimalne wartości naprężeń z w trzonie gr. 60 cm 77 8.6. Wartości naprężeń dla Modelu 3 8.6.1. Ekstremalne wartości naprężeń dla trzonu o gr. 75 cm ● Maksymalna wartość naprężeń z w trzonie wynosi 10,82 MPa. Występuje w ścianie na osi 3 w pobliżu osi B. Element jest rozciągany. Rys. 8.19 Maksymalne wartości naprężeń z w trzonie gr. 75 cm ● Minimalna wartość naprężeń z w trzonie wynosi -37,39 MPa. Występuje w ścianie na osi 5 w pobliżu osi G. Element jest ściskany. Rys. 8.20 Minimalne wartości naprężeń z w trzonie gr. 75 cm 78 8.7. Wartości naprężeń dla Modelu 4 8.7.1. Ekstremalne wartości naprężeń dla trzonu o gr. 75 cm ● Maksymalna wartość naprężeń z w trzonie wynosi 7,98 MPa. Występuje w ścianie na osi 3 w pobliżu osi B. Element jest rozciągany. Rys. 8.21 Maksymalne wartości naprężeń z w trzonie gr. 75 cm ● Minimalna wartość naprężeń z w trzonie wynosi -35,69 MPa. Występuje w w ścianie na osi 5 w pobliżu osi G. Element jest ściskany Rys. 8.22 Minimalne wartości naprężeń z w trzonie gr. 75 cm 79 8.7.2. Ekstremalne wartości naprężeń dla trzonu o gr. 60 cm ● Maksymalna wartość naprężeń z w trzonie wynosi 12,10 MPa. Występuje w ścianie na osi 3 w pobliżu osi B. Element jest rozciągany. Rys. 8.23 Maksymalne wartości naprężeń z w trzonie gr. 60 cm ● Minimalna wartość naprężeń z w trzonie wynosi -24,41 MPa. Występuje w ścianie na osi 5 w pobliżu osi G. Element jest ściskany. Rys. 8.24 Minimalne wartości naprężeń z w trzonie gr. 60 cm 80 8.8. Wartości Modelu 1 siły poprzecznej w trzonie od obciążenia wiatrem dla Wartości siły poprzecznej w trzonie odczytano jako wartość zredukowaną dla Piętra 1: ● dla wiatru po kierunku Y wartość siły równa się: 63 362 kN, ● dla wiatru po kierunku X wartość siły równa się: 42 728 kN. 8.9. Wartości Modelu 4 siły poprzecznej w trzonie od obciążenia wiatrem dla Wartości siły poprzecznej w trzonie odczytano jako wartość zredukowaną dla Piętra 1: ● dla wiatru po kierunku Y wartość siły równa się: 62 456 kN, ● dla wiatru po kierunku X wartość siły równa się: 43 054 kN. 8.10. Wartości sił w nadprożach dla Modelu 1 Tablica 8.2 Maksymalne wartości sił w nadprożach dla Modelu 1 Strefa Nr nadproża/Nr pręta Rzędna M [kNm] T [ kN] Trzon 75 cm 3 / 4232 110,75 4626,73 3102,29 Trzon 60 cm 3/7855 197,00 2884,1 1949,21 8.11. Wartości sił w nadprożach dla Modelu 4 Tablica 8.3 Maksymalne wartości sił w nadprożach dla Modelu 2 Strefa Nr nadproża/Nr pręta Rzędna M [kNm] T [ kN] Trzon 75 cm 3 / 4232 110,75 4607,8 3090,33 Trzon 60 cm 3 / 7855 197,00 2868,4 1939,21 81 9. Wyniki analizy dynamicznej budynku w programie BW dla Windows Pliki danych (dane: 49-11) przygotowane dla przeprowadzenia analizy dynamicznej konstrukcji usztywniającej budynku o zmiennym przekroju w programie BW dla Windows zawiera Załącznik M . Pliki wyników z tych obliczeń umieszczono w Załączniku N . W następnych podpunktach rozdziału zestawiono najważniejsze wyniki analizy dynamicznej uzyskanej z programu BW dla Windows. 9.1. Wyniki analizy modalnej Tablica 9.1 Częstotliwości, okresy i częstości drgań własnych Częstość Forma Kierunek Częstotliwość Okres [ rad / s ] f [ Hz ] T [s] 1 Y 0,911 0,145 6,912 2 X 1,043 0,166 6,038 3 FI 1,188 0,189 5,302 4 X 3,537 0,563 1,777 5 Y 3,745 0,596 1,677 6 FI 3,971 0,632 1,583 7 X 6,836 1,088 0,919 8 FI 7,841 1,248 0,802 9 Y 8,646 1,376 0,726 10 X 7,351 1,170 0,618 Rys. 9.1 Postacie drgań własnych po kierunku Y a) f = 0,145 Hz b) f = 0,596 Hz c) f =1,376 Hz 82 Rys. 9.2 Postacie drgań własnych po kierunku X a) f = 0,166 Hz b) f = 0,563 Hz c) f =1,088 Hz Rys. 9.3 Postacie drgań własnych skrętnych FI a) f = 0,189 Hz b) f = 0,632 Hz c) f =1,248 Hz 9.2. Wyniki analizy sejsmicznej 9.2.1. Wartości przemieszczeń wywołane falami sejsmicznymi Wartości przemieszczeń odczytano dla szczytu trzonu budynku na rzędnej 298,05 m. ● Po kierunku Y Maksymalna wartość przemieszczeń wywołana obciążeniami sejsmicznymi po kierunku Y (Schemat 9) wynosi 36,21 cm (od obciążenia wiatrem (Schemat 2 ) 72,62 cm) 83 ● Po kierunku X Maksymalna wartość przemieszczeń wywołana obciążeniami sejsmicznymi po kierunku X (Schemat 1) wynosi 26,26 cm (od obciążenia wiatrem (Schemat 8) 27,77 cm) 9.2.2. Wartości naprężeń w trzonie wywołane obciążeniami sejsmicznymi Wartości naprężeń odczytano dla rzędnej -14,00 m. ● Po kierunku Y Maksymalna wartość naprężeń w trzonie wywołana obciążeniami sejsmicznymi po kierunku Y (Schemat 9) wynosi z =5,17 MPa (od obciążenia wiatrem (Schemat 2) z =10,76 MPa ). ● Po kierunku X Maksymalna wartość naprężeń w trzonie wywołana obciążeniami sejsmicznymi po kierunku X (Schemat 8) wynosi z =7,55 MPa (od obciążenia wiatrem (Schemat 1) z =7,22 MPa ) 84 10. Wyniki analizy dynamicznej budynku w programie Robot Millennium Pliki danych i wyników przygotowane dla przeprowadzenia analizy statycznej konstrukcji usztywniającej budynku w programie Robot Millennium zamieszono na płytach DVD1 i DVD2 w katalogach: Obliczenia/Robot. Pliki z wybranymi danymi zawiera Załącznik O. wybranymi wynikam obliczeń umieszczono w Załączniku P. W następnych podpunktach rozdziału zestawiono najważniejsze wyniki. 10.1. Wyniki analizy modalnej dla Modelu 1 Tablica 10.1 Częstotliwości, okresy i częstości drgań własnych dla Modelu 4 Częstość Forma Kierunek Częstotliwość Okres [ rad / s ] f [ Hz ] T [s] 1 Y 1,206 0,192 5,218 2 X 1,445 0,230 4,357 3 FI 1,973 0,314 3,180 4 Y 4,869 0,775 1,291 5 X 4,888 0,778 1,285 6 FI 6,145 0,978 1,022 7 X 8,558 1,362 0,734 8 - 8,583 1,366 0,732 9 - 8,583 1,366 0,732 10 - 8,583 1,366 0,732 10.2. Wyniki analizy modalnej dla Modelu 4 Tablica 10.2 Częstotliwości, okresy i częstości drgań własnych dla Modelu 4 Częstość Forma Kierunek Częstotliwość Okres [ rad / s ] f [ Hz ] T [s] 1 Y 1,198 0,1907 5,2436 2 X 1,359 0,2163 4,6226 3 FI 1,807 0,2876 3,4772 4 X 4,567 0,7268 1,3758 5 Y 4,682 0,7451 1,3421 6 FI 5,622 0,8948 1,1176 7 - 8,446 1,3443 0,7439 8 - 8,583 1,3661 0,7321 9 - 8,584 1,3662 0,7319 10 - 8,584 1,3662 0,7319 85 Pliki z Rys. 10.1 Postacie drgań własnych po kierunku Y dla Modelu 1 1Y) f = 0,192 Hz 2Y ) f =0,775 Hz Rys. 10.2 Postacie drgań własnych po kierunku X dla Modelu 1 1X) f = 0,230 Hz 2Y ) f =0,778 Hz 86 Rys. 10.3 Postacie drgań własnych skrętnych FI dla Modelu 1 1X) f = 0,314 Hz 2Y ) f =0,978 Hz Rys. 10.4 Postacie drgań własnych po kierunku Y dla Modelu 4 1Y) f = 0,191 Hz 2Y ) f =0,745 Hz 87 Rys. 10.5 Postacie drgań własnych po kierunku X dla Modelu 4 1X) f = 0,216 Hz 2Y ) f =0,727 Hz Rys. 10.6 Postacie drgań własnych skrętnych FI dla Modelu 4 1X) f = 0,216 Hz 2Y ) f =0,727 Hz 88 10.3. Wyniki analizy sejsmicznej dla Modelu 1 ● Wartości przemieszczeń szczytu trzonu (rzędna 298,0m) od obciążeń sejsmicznych po kierunku Y wynoszą : 22,62 cm. (Przypadek 11 – Sejsmika po kierunku Y). ● Wartości przemieszczeń szczytu trzonu (rzędna 298,0m) od obciążeń sejsmicznych po kierunku X wynoszą : 14,48 cm (Przypadek 10 – Sejsmika po kierunku X). ● Wartości sił poprzecznych w trzonie dla rzędnej -14,0 m od obciążeń sejsmicznych po kierunku Y wynoszą : 18 216 kN (Przypadek 11 – Sejsmika po kierunku Y). ● Wartości sił poprzecznych w trzonie dla rzędnej -14,0 m od obciążeń sejsmicznych po kierunku X wynoszą : 19 362 kN (Przypadek 10 – Sejsmika po kierunku X). 10.4. Wyniki analizy sejsmicznej dla Modelu 4 ● Wartości przemieszczeń szczytu trzonu (rzędna 298,0m) od obciążeń sejsmicznych po kierunku Y wynoszą : 23,20 cm (Przypadek 11 – Sejsmika po kierunku Y). ● Wartości przemieszczeń szczytu trzonu (rzędna 298,0m) od obciążeń sejsmicznych po kierunku X wynoszą : 16,50 cm (Przypadek 10 – Sejsmika po kierunku X). ● Wartości sił poprzecznych w trzonie dla rzędnej -14,0 m od obciążeń sejsmicznych po kierunku Y wynoszą : 18 308 kN(Przypadek 11 – Sejsmika po kierunku Y). ● Wartości sił poprzecznych w trzonie dla rzędnej -14,0 m od obciążeń sejsmicznych po kierunku X wynoszą : 20 501 kN (Przypadek 10 – Sejsmika po kierunku X). 89 11. Wymiarowanie wybranych elementów konstrukcji usztywniającej: ścian i nadproży Obliczenie zbrojenia zasadniczych elementów wykonano na podstawie wyników z programu BW dla Windows. 11.1. Ściany W wynikach z programu BW dla wszystkich kombinacji obliczeniowych występowały tylko naprężenia ściskające. Także w kombinacjach wyników dla schematów z programu Robot, przy współczynnikach obciążeniowych dla wiatru ≤ 1.55, występują tylko naprężenia ściskające. Z tego powodu wszystkie elementy trzonu wymiarowane będą jak elementy mimośrodowo ściskane wg polskiej normy żelbetowej [N5]. Zgodnie z jej przepisami naprężenia i siły ściskające określone są ze znakiem „+”. Obliczenia wykonano wg. algorytmów opracowanych przez dr inż. J. Ścigałło. 11.1.1. Wymiarowanie Elementu 2 trzonu o grubości 75 cm – Poz. 1.1 Rys. 11.1 Oznaczenie elementów trzonu Maksymalne wartości sił wewnętrznych w płaszczyźnie ściany, w trzonie o grubości 75 cm uzyskano w strefie pierwszej dla rzędnej -14,0 m. Przyjmują one wartość: N =47 401,2 , M =19 791,7 kNm dla ściany 3, oraz N =160844,2 kN , M = 212124,2 kNm dla ściany 22. Wysokość kondygnacji przyjmuję równą 7,00 m. 11.1.1.1 Wymiarowanie zbrojenia ściany nr 3 i 4 – Poz. 1.1.1 Dane projektowe M = 19 791,70 kNm N = 41 401,20 kN Wymiary ściany : g = 75 cm Asc = 24 000 cm s = 320 cm 2 g – grubość ściany l0 = 7,00 m 3 Wsc = 1 280 000 cm s – szerokość ściany Asc – pole przekroju ściany Wsc – wskaźnik wytrzymałości ściany 90 Dla sił wewnętrznych wyznaczono rozkład naprężeń normalnych w ścianie: = = N M ± A sc W sc (11.1) 41401,20 1979170 ± =1,975±1,546 24000 1280000 2 2 max =3,521 kN / cm =35,21 MPa , min =0,429 kN /cm =4,29 MPa Rys. 11.2 Rozkład naprężeń w ścianie 3 o gr. 75 cm Całą ścianę podzielono na segmenty (SG) o długości l s =1,0 i l s =1,20 m. Następnie dla każdego elementu określono wartości średnie naprężeń śr (Rys.11.2), na podstawie których wyznaczono zastępcze siły ściskające N i wg wzoru 11.2. Wartości sił zestawiono w Tablicy 11.1. N i = śr g l s (11.2) Tablica 11.1 Wartości sił zastępczych N i max min śr ls Ni [MPa] [MPa] [MPa] [cm] [kN] SG I 32,21 25,55 30,38 100 22 785,6 SG II 25,55 13,95 19,75 120 17 775,5 SG III 13,95 4,29 9,12 100 6 840,94 Segment Segment SG III będzie wymiarowany jak SG I. Na podstawie pkt. 4.8 minimalny sumaryczny przekrój zbrojenia podłużnego w elementach ściskanych określa się z wzoru 25a i 25b [N5] : A s , min =0,15 N 41401,20 2 =0,15 =147,86cm f yd 42 A s , min =0,003 A c =0,003⋅75⋅100=72,0 cm 91 2 (11.3a) (11.3b) 11.1.1.1.1 Wymiarowanie zbrojenia segmentu SG I i SG III Dane projektowe M = 0 kNm N = 22 785,6 kN Wymiary przekroju : Parametry przekroju Stal AIIIN Beton C45/55 h = 75 cm A = 7500,00 cm2 fyd = 420 MPa = 42 kN/cm2 fcd = 30 MPa = 3,0 kN/cm2 b = 100 cm I = bh3/12 = 3 515 625,0 cm4 fyk = 490 MPa = 49 kN/cm2 fck = 45 MPa = 4,5 kN/cm2 lcol = 7,00 m ix = 21,65 cm Es = 200 GPa fctd = 1,8 MPa = 0,18 kN/cm2 a1 = 5 cm fctm = 3,8 MPa = 0,38 kN/cm2 d = h – a1 = 70 cm Ecm = 36 GPa β = 1,0 l0 = β lcol = 7,00 m ● Określenie mimośrodu początkowego e 0 wzór 31 [N5] e 0=e ae e (11.4) e a - mimośród niezamierzony (p. 5.3.2. [N5]) e a= l col 700 h 75 = =1,167cm lub e a= = =2,5 cm lub e a=1,00 cm 30 30 600 600 (11.4a) e a= 2,5 cm e e - mimośród konstrukcyjny e e = M sd 0 = =0 N sd 22785,6 (11.4b) e 0=2,50=2,5 cm ● Sprawdzenie smukłości elementu [p. 5.3.1 [N5]) l 0 700 l o 700 = =32,33 25 , = =9,337 i 21,65 h 75 (11.5) Należy uwzględnić smukłość. ● Określenie wartości siły krytycznej l =e0 /h=2,5/ 75=0,03 lub =0,5−0,01 0 − 0,01 f cd =0,5−0,01 700 −0,01⋅3,0=0,11 h 75 =0,11 ∞ ,t 0 =1,65 - końcowy współczynnik pełzania betonu (Tablica A.1 [N5]), dla C45/55 RH = 80%, h0 = 2 (70 100)/ 2(70 +100) = 41,18 cm = 412 mm N sd.lt = N sd =1,0⋅22785 =22785 kN - siła podłużna wywołana długotrwałym działaniem części obciążenia k l - wpływ oddziaływania długotrwałego wzór 40 [N5] 92 (11.6) k l =10,5 N sd.lt 22785 ⋅ ∞ ,t 0 =10,5 ⋅1,65=1,83 N sd 22785 (11.7) s =0,01 I c - moment bezwładności przekroju betonu względem jego środka ciężkości 3 4 I c =b h / 12=3 515 625,0 cm (11.8) I s - moment bezwładności przekroju zbrojenia względem środka ciężkości przekroju betonu h − a 1− a 2 I s = s b d 2 2 2 (11.9) ] (11.10) =0,01⋅100⋅70 75 −5−5 =73938cm 4 2 N crit - wartość siły krytycznej wzór 38 [N5] N crit = N crit = [ 9 E cm I c 0,11 0,1 E s I s l 20 2 k l 0,1 [ ] 9 3600⋅3515625 0,11 0,1 2000⋅73938 =67428,06 kN 2 2⋅1,83 0,10,11 700 N sd =22785 kN , 0,9 N crit =60685 kN N sd 0,9 N crit ● Zwiększony mimośród początkowy e tot e tot =⋅e0 = (11.11) 1 1 = =1,51 N sd 22785 1− 1− 67428,06 N crit (11.12) e tot =1,57⋅2,5 =3,78 cm ● Obliczenie zbrojenia symetrycznego A s1= A s2 x eff , lim =eff , lim d =0,50⋅70=35,0 cm x eff = (11.13) N sd 22785 = =75,95 cm f cd b 3,0⋅100 x eff xeff , lim Przypadek małego mimośrodu e s1 - mimośród siły N względem środka ciężkości zbrojenia A s1 e s2 - mimośród siły N względem środka ciężkości zbrojenia A s2 e s1= etot 0,5 h−a 1 =3,780,5⋅75 −5=36,28cm (11.14a) e s2= es1 −d a 2 =36,28−705=−28,72cm (11.14b) p= 2 1− eff , lim d 3 = 2 =0,0571 1−0,50 70 2 A xeff −B x eff 2 C x eff − D=0 93 (11.15) (11.16) C = d x eff , lim D= A =1 (11.16a) B = xeff , lim 2 d =35,0 2⋅70 =175 (11.16b) d −a 2 N sd e s1 70−5 22785⋅36,28 =70⋅35 =6342,66 p f cd b 0,0571 3,0⋅100 2 N sd d −a 2 2⋅22785 70−5 e s1 xeff , lim = 36,28⋅35,0 =365647,36 f cd b p 3,0⋅100 0,0571 3 (11.16c) (11.16d) 2 x eff − 175 x eff 12685,32 x eff −365648,36 = 0 x eff =67,20cm x eff d A s1=A s2= N sd − f cd b xeff p xeff − xeff , lim f = yd 22785−3,0⋅100⋅67,20 2 =33,98cm 0,057167,20−35,0 42,0 (11.17) Przyjmuję zbrojenie: As1 = As2 = 11 Φ 20 mm o As = 34,56 cm2 = ∣ ● As1 A s2 34,56 34,56 = =0,0092 bh 100⋅75 s− 0,01−0,0092 ∣=∣ ∣=0,080,1 s 0,01 Sprawdzenie nośności przekroju 2 x eff =−e s2 −a 2 e s1−a 2 2 x eff =−−28,72−5 −28,72−5 2 f yd A s1 es1 − A s2 e s2 f cd b 2⋅42,0 34,56⋅36,28−34,56⋅−28,72 =75,75cm 3,0⋅100 x eff xeff , lim p =1− eff , lim =1−0,5=0,5 x eff =− A A A = e s2 −a2 2 3,0⋅100 [ (11.19) 2 B (11.20) 2 f yd A s1 e s1 2⋅42,0⋅34,56⋅36,28 =−28,72−5 =54,03 d p f cd b 70⋅0,5⋅3,0⋅100 (11.20a) B= B= (11.18) 2 f cd b [ − 2 p 1 f yd As1 e s1− f yd A s2 es2 ] (11.20b) ] 2 −1 42,0⋅34,56⋅36,28−42,0⋅34,56⋅−28,72 =12212,28 0,5 x eff =−54,03 54,03 12212,28=68,98cm 2 eff = s= x eff 68,98 = =0,99 d 70 21−eff 21−0,99 −1= −1=−0,94 1−eff , lim 1−0,50 Wzór 43 [N5] 94 (11.21) (11.22) N sd⋅e s1 ≤ f cd b x eff d −0,5 x eff f yd As2 d − a2 (11.23) N sd e s1=22785⋅36,28=826 639,8 kN cm=8 266,40 kNm f cd b x eff d −0,5 x eff f yd A s2 d −a 2=3,0⋅100⋅68,98⋅70−0,5⋅68,9842,0⋅34,5670−5 =829186,0 kNcm=8291,86 kNm 8266,408291,86 Warunek nośności spełniony Wzór 44 [N5] N sd ≤ f cd b xeff f f cd b x eff f yd A s2− f yd yd As2 − f yd As1 s (11.24) A s1 s =3,0⋅100⋅68,9842,0⋅34,56− 42,0⋅34,56⋅−0,94 =23 512,66kN 22 785,0 23512,66 Warunek nośności spełniony 11.1.1.1.2 Wymiarowanie zbrojenia segmentu SG II Dane projektowe M = 0 kNm N = 17 775,5 kN Wymiary przekroju : Parametry przekroju h = 75 cm A = 9000,00 cm2 fyd = 420 MPa = 42 kN/cm2 fcd = 30 MPa = 3,0 kN/cm2 b = 125 cm I = bh3/12 = 4 218 750,0 cm4 fyk = 490 MPa = 49 kN/cm2 fck = 45 MPa = 4,5 kN/cm2 lcol = 7,00 m ix = 21,65 cm Es = 200 GPa fctd = 1,8 MPa = 0,18 kN/cm2 Stal AIIIN a1 = 5 cm fctm = 3,8 MPa = 0,38 kN/cm2 d = h – a1 = 70 cm Ecm = 36 GPa β = 1,0 l0 = β lcol = 7,00 m ● Beton C45/55 Określenie mimośrodu początkowego e 0 wzór 31 [N5] e 0=e ae e e a - mimośród niezamierzony (p. 5.3.2. [N5]) e a= l col 700 h 75 = =1,167cm lub e a= = =2,5 cm lub e a=1,00 cm 30 30 600 600 e a= 2,5 cm e e - mimośród konstrukcyjny e e = M sd 0 = =0 N sd 22785,6 e 0=2,50=2,5 cm 95 ● Sprawdzenie smukłości elementu [p. 5.3.1 [N5]) l 0 700 l o 700 = =32,33 25 , = =9,337 i 21,65 h 75 Należy uwzględnić smukłość. ● Określenie wartości siły krytycznej l =e0 /h=2,5/ 75=0,03 lub =0,5−0,01 0 − 0,01 f cd =0,5−0,01 700 −0,01⋅3,0=0,11 h 75 =0,11 ∞ ,t 0 =1,65 - końcowy współczynnik pełzania betonu (Tablica A.1 [N5]), dla C45/55 RH = 80%, h0 = 2 (70 120)/ 2(70 +120) = 44,21 cm = 442 mm N sd.lt = N sd =1,0⋅17775,6=17775,6 kN - siła podłużna wywołana długotrwałym działaniem części obciążenia k l - wpływ oddziaływania długotrwałego wzór 40 [N5] k l =10,5 N sd.lt 17775,6 ⋅ ∞ ,t 0 =10,5 ⋅1,65=1,83 N sd 17775 s =0,01 I c - moment bezwładności przekroju betonu względem jego środka ciężkości 3 I c =b h / 12= 4 218 750cm 4 I s - moment bezwładności przekroju zbrojenia względem środka ciężkości przekroju betonu 2 2 h−a1− a2 75−5−5 I s = s b d =0,01⋅120⋅70 =88 725cm 4 2 2 N crit - wartość siły krytycznej wzór 38 [N5] N crit = N crit = [ [ 9 E cm I c 0,11 0,1 E s I s l 20 2 k l 0,1 ] N sd =17 775,6 kN , 0,9 N crit =72 822 kN N sd 0,9 N crit ● ] 9 3600⋅4218750 0,11 0,1 2000⋅88 725 =80 913,67 kN 2 2⋅1,83 0,10,11 700 Zwiększony mimośród początkowy e tot e tot =⋅e0 = 1 1 = =1,28 N sd 775,6 1−17 913,67 1− 80 N crit e tot =1,28⋅2,5=3,20 cm 96 ● Obliczenie zbrojenia symetrycznego A s1= A s2 x eff , lim =eff , lim d =0,50⋅70=35,0 cm x eff = N sd 17775,6 = =49,38 cm f cd b 3,0⋅120 x eff xeff , lim Przypadek małego mimośrodu e s1 - mimośród siły N względem środka ciężkości zbrojenia A s1 e s2 - mimośród siły N względem środka ciężkości zbrojenia A s2 e s1=e tot 0,5 h−a1 =3,200,5⋅75−5=35,70 cm e s2= es1 −d a 2 =35,70−705=−29,30 cm p= 2 1− eff , lim d 3 = 2 =0,0571 1−0,50 70 2 A xeff −B x eff 2 C x eff − D=0 A =1 B = xeff , lim 2 d =35,0 2⋅70 =175 C=d x eff , lim D= d −a 2 N sd e s1 70−5 17775,6⋅35,70 =70⋅35 =5350,44 p f cd b 0,0571 3,0⋅100 2 N sd d −a 2 2⋅17775,6 70−5 e s1 xeff , lim = 35,70⋅35,0 = 235737,47 f cd b p 3,0⋅100 0,0571 3 2 x eff −175 x eff 10700,87 x eff − 235737,47=0 x eff =72,10 cm x eff d d a 2 x eff = 2 x eff = 705 2 A s1=A s2= 705 2 2 d a2 e s22,5d −a 2 − 2 N sd 2 f cd b 2 − ⋅ 2 17775,6 5 2,5 70 −5 =70,51 3,0⋅120 N sd − f cd b xeff 17775,6−3,0⋅120⋅70,51 = =−80,41 2 f yd 2⋅42,0 Potrzebna wartość zbrojenia jest ujemna oznacza to, że element nie wymaga zbrojenia gdyż sam beton jest w stanie przenieść zadane mu obciążenie. Element zbroi sie zbrojeniem minimalnym: 2 A s1 A s2=0,003 Ac =0,003⋅9000=27,0 cm Przyjmuję zbrojenie minimalne : As1 + As2 = 10 Φ 20 mm o As = 31,42 cm2 = (11.25) A s1 As2 15,7115,71 = =0,0035 bh 120⋅75 97 (11.26) ● Sprawdzenie nośności przekroju x eff =− e s2− a2 2 2 e s1−a 2 x eff =−−29,30−5 −29,30−5 2f yd A s1 e s1 − As2 e s2 f cd b 2⋅42,015,71⋅35,70−15,71⋅−29,30 =71,91 cm 3,0⋅120 x eff xeff , lim p=1−eff , lim =1−0,5=0,5 x eff =− A A A=e s2 −a2 2 3,0⋅120 [ B 2 f yd A s1 e s1 2⋅42,0⋅15,71⋅35,70 =−29,30−5 =−1,58 d p f cd b 70⋅0,5⋅3,0⋅120 B= B= 2 2 f cd b [ − 2 p 1 f yd As1 e s1− f yd A s2 es2 ] ] 2 −1 42,0⋅15,71⋅35,70−42,0⋅15,71⋅−29,30 =4556,66 0,5 x eff =1,58 −1,58 8202,00=69,10 cm 2 eff = s= xeff 69,25 = =0,99 d 70 21−eff 21−0,99 −1= −1=−0,95 1−eff , lim 1−0,50 Wzór 43 [N5] N sd⋅e s1≤ f cd b x eff d −0,5 x eff f yd A s2 d −a 2 N sd e s1=17775,6⋅35,70=634657,0 kN cm=6346,57kNm f cd b x eff d −0,5 x eff f yd A s2 d −a 2=3,0⋅120⋅69,25⋅70−0,5⋅69,2542,0⋅15,7170−5 =924738,00 kNcm=9 247,38 kNm 6346,579247,88 Warunek nośności spełniony Wzór 44 [N5] N sd ≤ f cd b xeff f f cd b x eff f yd A s2− f yd yd As2 − f yd As1 s A s1 s =3,0⋅120⋅69,2542,0⋅15,71−42,0⋅15,71⋅−0,95=26 162,48 kN 17 775,627 255,32 Warunek nośności spełniony 98 11.1.1.1.3 Sprawdzenie warunku minimalnego zbrojenia dla ściany 3 Sumaryczne pole przekroju zbrojenia podłużnego zestawiono w Tablicy 11.2 Tablica 11.2 Pole przekroju zbrojenia ściany 3 Segment [mm] A s1 A s2 As [cm2] [cm2] [cm2] Liczba prętów SG I 20 9 34,56 34,56 69,12 SG II 20 5 15,71 15,71 31,42 SG III 20 9 34,56 34,56 69,12 Suma 169,66 2 2 Całkowite pole przekroju zbrojenia podłużnego A s=169,66 cm , A s , min =147,86cm A s A s min Warunek spełniony 11.1.1.1.4 Obliczenie potrzebnego pola przekroju zbrojenia poprzecznego Zbrojenie poziome dobieram z warunku minimalnego pola przekroju zbrojenia wg p.6.2 [N5]. Zbrojenie liczę na 1 m wysokości ściany A s , min =k c k f ct , eff A ct s , lim (11.27) s , lim =240 MPa - dla =16 i w lim=0,3 mm tab. 12 [N5] k c =1,0 , k =0,5 , Act =0,5b h=0,5⋅75⋅100=3750 cm 2 , f ct ,eff = f ctm =3,8 MPa p. 6.2 [N5] A s , min =1,0⋅0,5⋅3,8 3750 2 =29,69 cm 240 Przyjmuję zbrojenie obu powierzchni ściany : 2 x 8 Φ 16 mm o As = 32.17 cm2 11.1.1.1.5 Obliczenie potrzebnej długości zakotwienia prętów Podstawową długość zakotwienia l b oblicza się z wzoru 187 [N5] Pręt Φ 16 mm f yd 16 420 l b= ⋅ = ⋅ =420 mm=42 cm 4 f bd 4 4,0 f bd =4,0 MPa - z tab 24 [N5] dla prętów żebrowanych i betonu C 45/55 Przyjmuję l b=45 cm 99 (11.28) Pręt Φ 20 mm f yd 20 420 l b= ⋅ = ⋅ =525 mm=52,5 cm 4 f bd 4 4,0 f bd =4,0 MPa - z tab 24 [N5] dla prętów żebrowanych i betonu C 45/55 Przyjmuję l b=55 cm 11.1.1.2 Wymiarowanie zbrojenia ściany nr 22 – Poz. 1.1.2 Dane projektowe M = 232 164,60 kNm N = 164 768,80 kN Wymiary ściany : g = 75 cm s = 1125 cm Asc = 84 375 cm2 Wsc = 15 820 313 cm3 g – grubość ściany l0 = 7,00 m s – szerokość ściany Asc – pole przekroju ściany wsc – wskaźnik wytrzymałości ściany Dla sił wewnętrznych wyznaczono rozkład naprężeń normalnych w ścianie: = =164 N M ± A sc W sc 768,80 460 375± 23 216 =1,952±1,468 84 15820313 2 2 max =3,420 kN / cm =34,20 MPa , min =0,4853 kN / cm = 4,85 MPa Rys. 11.3 Rozkład naprężeń w ścianie 22 o gr. 75 cm Całą ścianę podzielono na segmenty (SG) o długości l s =1,0 i l s =1,20 m. Następnie dla każdego elementu określono wartości średnie naprężeń śr ( Rys.11.3), na podstawie których wyznaczono zastępcze siły ściskające N i wg wzoru 11.2. Wartości sił N i Tablicy 11.3. 100 zestawiono w Tablica 11.3 Wartości sił zastępczych N i max min śr ls Ni [MPa] [MPa] [MPa] [cm] [kN] SG I 34,20 31,59 32,90 100 25 652,4 SG II 31,59 28,99 3029 100 23 695,8 SG III 28,99 26,38 27,68 100 21 739,1 SG IV 26,38 23,77 25,07 100 19 782,4 SG V 23,77 21,16 22,46 100 17 825,7 SG VI 21,16 17,90 19,53 125 19 836,3 SG VII 17,90 15,29 16,59 100 13 423,2 SG VIII 15,29 12,68 13,98 100 11 466,5 SG IX 12,68 10,07 11,37 100 9 509,83 SG X 10,07 7,45 8,77 100 7 553,15 SG XI 7,45 4,85 6,16 100 5 596,47 Segment Wymiarowane będą segmenty SG I do SG VI. Na podstawie pkt. 4.8 minimalny sumaryczny przekrój zbrojenia podłużnego w elementach ściskanych określa się z wzoru 25a i 25b [N5] : A s , min =0,15 N 164768,80 2 =0,15 =588,45 cm f yd 42 A s , min =0,003 A c =0,003⋅75⋅1125=236,25 cm 101 2 11.1.1.2.1 Wymiarowanie zbrojenia segmentu SG I Dane projektowe M = 0 kNm N = 25 652,4kN Wymiary przekroju : Parametry przekroju Stal AIIIN 2 Beton C45/55 2 fcd = 30 MPa = 3,0 kN/cm2 h = 75 cm A = 7500,00 cm fyd = 420 MPa = 42 kN/cm b = 100 cm I = bh3/12 = 3 515 625,0 cm4 fyk = 490 MPa = 49 kN/cm2 fck = 45 MPa = 4,5 kN/cm2 lcol = 7,00 m ix = 21,65 cm Es = 200 GPa fctd = 1,8 MPa = 0,18 kN/cm2 a1 = 5 cm fctm = 3,8 MPa = 0,38 kN/cm2 d = h – a1 = 70 cm Ecm = 36 GPa β = 1,0 l0 = β lcol = 7,00 m ● Określenie mimośrodu początkowego e 0 wzór 31 [N5] e 0=e ae e e a - mimośród niezamierzony (p. 5.3.2. [N5]) e a= l col 700 h 75 = =1,167cm lub e a= = =2,5 cm lub e a=1,00 cm 30 30 600 600 e a= 2,5 cm e e - mimośród konstrukcyjny e e = M sd 0 = =0 N sd 25652,4 e 0=2,50=2,5 cm ● Sprawdzenie smukłości elementu (p. 5.3.1 [N5]) l 0 700 l o 700 = =32,33 25 , = =9,337 i 21,65 h 75 Należy uwzględnić smukłość. ● Określenie wartości siły krytycznej l =e0 /h=2,5/ 75=0,03 lub =0,5−0,01 0 − 0,01 f cd =0,5−0,01 700 −0,01⋅3,0=0,11 h 75 =0,11 ∞ ,t 0 =1,65 - końcowy współczynnik pełzania betonu (Tablica A.1 [N5]), dla C45/55 RH = 80%, h0 = 2 (70 100)/ 2(70 +100) = 41,18 cm = 412 mm N sd.lt = N sd =1,0⋅25652,4= 25652,4 kN - siła podłużna wywołana długotrwałym działaniem części obciążenia 102 k l - wpływ oddziaływania długotrwałego wzór 40 [N5] k l =10,5 N sd.lt 25652,4 ⋅ ∞ ,t 0 =10,5 ⋅1,65=1,83 N sd 25652,4 s =0,02 I c - moment bezwładności przekroju betonu względem jego środka ciężkości 3 4 I c =b h / 12=3 515 625,0 cm I s - moment bezwładności przekroju zbrojenia względem środka ciężkości przekroju betonu I s = s b d 2 2 h−a1− a 2 75−5−5 =0,02⋅100⋅70 =147875 cm 4 2 2 N crit - wartość siły krytycznej wzór 38 [N5] N crit = N crit = [ 9 E cm I c 0,11 0,1 E s I s l 20 2 k l 0,1 [ ] ] 9 3600⋅3515625 0,11 0,1 2000⋅147 875 =94 588,77 kN 2 2⋅1,83 0,10,11 700 N sd =25 652,4 kN , 0,9 N crit =85 130 kN N sd 0,9 N crit ● Zwiększony mimośród początkowy e tot e tot =⋅e0 = 1 1 = =1,37 N sd 25652 1− 1− 94588,77 N crit e tot =1,37⋅2,5=3,43 cm ● Obliczenie zbrojenia symetrycznego A s1= A s2 x eff , lim =eff , lim d =0,50⋅70=35,0 cm x eff = N sd 25652 = =85,51cm f cd b 3,0⋅100 x eff xeff , lim Przypadek małego mimośrodu e s1 - mimośród siły N względem środka ciężkości zbrojenia A s1 e s2 - mimośród siły N względem środka ciężkości zbrojenia A s2 e s1=e tot 0,5 h−a1 =3,430,5⋅75−5=35,93cm e s2= es1 −d a 2 =35,93−705=−29,07cm 103 p= 2 2 = =0,0571 1−eff , lim d 1−0,50 70 3 2 A xeff −B x eff 2 C x eff − D=0 A =1 B = xeff , lim 2 d =35,0 2⋅70 =175 C=d x eff , lim D= d −a2 N sd e s1 70−5 25652⋅35,93 =70⋅35 =6659,83 p f cd b 0,0571 3,0⋅100 2 N sd d −a 2 2⋅25652 70−5 e s1 xeff , lim = 35,93⋅35,0 = 409593,62 f cd b p 3,0⋅100 0,0571 3 2 x eff −175 x eff 13319,65 x eff − 409593,62=0 x eff =67,59cm x eff d A s1= A s2= N sd − f cd b xeff p xeff −xeff , lim f = yd 25652−3,0⋅100⋅67,59 2 =68,73 cm 0,057167,59−35,042,0 Przyjmuję zbrojenie: As1 = As2 = 12 Φ 28 mm o As = 73,85 cm2 = ∣ ● A s1 As2 73,8573,85 = =0,0197 bh 100⋅75 s− 0,02−0,0197 ∣=∣ ∣=0,0140,1 s 0,02 Sprawdzenie nośności przekroju x eff =− e s2− a2 2 2 e s1−a 2 x eff =−−29,07−5 −29,07−5 2f yd A s1 e s1 − As2 e s2 f cd b 2⋅42,0 73,85⋅35,93−73,85⋅−29,07 =84,13 cm 3,0⋅100 x eff xeff , lim p =1− eff , lim =1−0,5=0,5 x eff =− A A A=e s2 −a2 2 3,0⋅100 [ B 2 f yd A s1 e s1 2⋅42,0⋅73,85⋅35,93 =−28,72−5 =151,77 d p f cd b 70⋅0,5⋅3,0⋅100 B= B= 2 2 f cd b [ 2 −1 f p yd As1 e s1− f yd A s2 e s2 ] ] 2 −1 42,0⋅73,85⋅35,93−42,0⋅73,85⋅−29,07 =25876,07 0,5 x eff =−54,03 151,77 25876,07=69,39 cm 2 eff = xeff 69,39 = =0,99 d 70 104 s= 21−eff 21−0,99 −1= −1=−0,96 1−eff , lim 1−0,50 Wzór 43 [N5] N sd⋅e s1 ≤ f cd b x eff d −0,5 x eff f yd As2 d − a2 N sd e s1=25652⋅35,93=921 698,0 kN cm=9 216,98kNm f cd b x eff d −0,5 x eff f yd A s2 d −a 2=3,0⋅100⋅69,39⋅70−0,5⋅69,3942,0⋅73,8570−5 =936664,0 kNcm=9366,64 kNm 9216,989366,64 Warunek nośności spełniony Wzór 44 [N5] N sd ≤ f cd b xeff f f cd b x eff f yd A s2− f yd yd As2 − f yd As1 s A s1 s =3,0⋅100⋅69,3942,0⋅73,85− 42,0⋅73,85⋅−0,96= 26 913,46kN 22 785,0 23512,66 Warunek nośności spełniony 11.1.1.2.2 Wymiarowanie zbrojenia segmentu SG II Dane projektowe M = 0 kNm N = 23 695,8kN Wymiary przekroju : Parametry przekroju Stal AIIIN 2 Beton C45/55 2 fcd = 30 MPa = 3,0 kN/cm2 h = 75 cm A = 7500,00 cm fyd = 420 MPa = 42 kN/cm b = 100 cm I = bh3/12 = 3 515 625,0 cm4 fyk = 490 MPa = 49 kN/cm2 fck = 45 MPa = 4,5 kN/cm2 lcol = 7,00 m ix = 21,65 cm Es = 200 GPa fctd = 1,8 MPa = 0,18 kN/cm2 a1 = 5 cm fctm = 3,8 MPa = 0,38 kN/cm2 d = h – a1 = 70 cm Ecm = 36 GPa β = 1,0 l0 = β lcol = 7,00 m ● Określenie mimośrodu początkowego e 0 wzór 31 [N5] e 0=e ae e e a - mimośród niezamierzony (p. 5.3.2. [N5]) e a= l col 700 h 75 = =1,167cm lub e a= = =2,5 cm lub e a=1,00 cm 30 30 600 600 e a= 2,5 cm 105 e e - mimośród konstrukcyjny e e = M sd 0 = =0 N sd 25652,4 e 0=2,50=2,5 cm ● Sprawdzenie smukłości elementu (p. 5.3.1 [N5]) l 0 700 l o 700 = =32,33 25 , = =9,337 i 21,65 h 75 Należy uwzględnić smukłość. ● Określenie wartości siły krytycznej l =e0 /h=2,5/ 75=0,03 lub =0,5−0,01 0 − 0,01 f cd =0,5−0,01 700 −0,01⋅3,0=0,11 h 75 =0,11 ∞ ,t 0 =1,65 - końcowy współczynnik pełzania betonu (Tablica A.1 [N5]), dla C45/55 RH = 80%, h0 = 2 (70 100)/ 2(70 +100) = 41,18 cm = 412 mm N sd.lt = N sd =1,0⋅23695,8=23695,8 kN - siła podłużna wywołana długotrwałym działaniem części obciążenia k l - wpływ oddziaływania długotrwałego wzór 40 [N5] k l =10,5 N sd.lt 23695,8 ⋅ ∞ ,t 0 =10,5 ⋅1,65=1,83 N sd 23695,8 s =0,013 I c - moment bezwładności przekroju betonu względem jego środka ciężkości 3 4 I c =b h / 12=3 515 625,0 cm I s - moment bezwładności przekroju zbrojenia względem środka ciężkości przekroju betonu I s = s b d 2 2 h−a1− a 2 75−5−5 =0,013⋅100⋅70 =96119 cm 4 2 2 N crit - wartość siły krytycznej wzór 38 [N5] N crit = N crit = [ [ 9 E cm I c 0,11 0,1 E s I s l 20 2 k l 0,1 ] 9 3600⋅3515625 0,11 0,1 2000⋅96119 =75576,27 kN 2 2⋅1,83 0,10,11 700 N sd =23696 kN , 0,9 N crit =68019 kN N sd 0,9 N crit ● ] Zwiększony mimośród początkowy e tot e tot =⋅e0 106 = 1 1 = =1,46 N sd 23696 1− 1− 75576,27 N crit e tot =1,46⋅2,5=3,64 cm ● Obliczenie zbrojenia symetrycznego A s1= A s2 x eff , lim =eff , lim d =0,50⋅70=35,0 cm x eff = N sd 23696 = =78,99 cm f cd b 3,0⋅100 x eff xeff , lim Przypadek małego mimośrodu e s1 - mimośród siły N względem środka ciężkości zbrojenia A s1 e s2 - mimośród siły N względem środka ciężkości zbrojenia A s2 e s1=e tot 0,5 h−a1 =3,640,5⋅75−5=36,14 cm e s2= es1 −d a2 =36,14−705=−28,86 cm p= 2 1−eff , lim d 3 = 2 =0,0571 1−0,50 70 2 A xeff −B x eff 2 C x eff − D=0 A =1 B = xeff , lim 2 d =35,0 2⋅70 =175 C=d x eff , lim D= d −a 2 N sd e s1 70−5 23696⋅36,14 =70⋅35 =6442,20 p f cd b 0,0571 3,0⋅100 2 N sd d −a 2 2⋅23696 70−5 e s1 xeff , lim = 36,14⋅35,0 =379522,14 f cd b p 3,0⋅100 0,0571 3 2 x eff −175 x eff 12884,40 xeff −379522,14 =0 x eff =67,37cm x eff d A s1=A s2= N sd − f cd b xeff p xeff −xeff , lim f = yd 23696−3,0⋅100⋅67,59 2 = 44,86 cm 0,057167,37−35,042,0 Przyjmuję zbrojenie: As1 = As2 = 12 Φ 22 mm o As = 45,62 cm2 = ∣ A s1 As2 45,6245,62 = =0,012 bh 100⋅75 s− 0,013−0,012 ∣=∣ ∣=0,0640,1 s 0,013 107 ● Sprawdzenie nośności przekroju 2 x eff =−e s2 −a 2 e s1−a 2 2 x eff =−−28,86−5 −28,86−5 2 f yd A s1 es1 − A s2 e s2 f cd b 2⋅42,045,62⋅36,14− 45,62⋅−28,86 =78,32 cm 3,0⋅100 x eff xeff , lim p =1− eff , lim =1−0,5=0,5 x eff =− A A A=e s2 −a2 2 3,0⋅100 [ B 2 f yd A s1 e s1 2⋅42,0⋅45,62⋅36,14 =−28,86−5 =81,55 d p f cd b 70⋅0,5⋅3,0⋅100 B= B= 2 2 f cd b [ 2 −1 f p yd As1 e s1− f yd A s2 e s2 ] ] 2 −1 42,0⋅45,62⋅36,14− 42,0⋅45,62⋅−28,86 =16063,67 0,5 x eff =−81,55 81,55 16063,68=69,16cm 2 eff = s= xeff 69,39 = =0,99 d 70 21−eff 21−0,99 −1= −1=−0,99 1−eff , lim 1−0,50 Wzór 43 [N5] N sd⋅e s1 ≤ f cd b x eff d −0,5 x eff f yd As2 d − a2 N sd e s1=23695,8⋅36,14=856410,0 kN cm=8564,10kNm f cd b x eff d −0,5 x eff f yd A s2 d −a 2=3,0⋅100⋅69,16⋅70−0,5⋅69,1642,0⋅45,62 70−5 =859426,0 kNcm=8594,26 kNm 8564,108594,26 Warunek nośności spełniony Wzór 44 [N5] N sd ≤ f cd b xeff f f cd b x eff f yd A s2− f yd yd As2 − f yd As1 s A s1 s =3,0⋅100⋅69,1642,0⋅45,62−42,0⋅45,62⋅−0,99=24 489,14 kN 23 695,8 24 489,14 Warunek nośności spełniony 108 11.1.1.2.3 Wymiarowanie zbrojenia segmentu SG III Dane projektowe M = 0 kNm N = 21 739,1kN Wymiary przekroju : Parametry przekroju Stal AIIIN 2 Beton C45/55 2 fcd = 30 MPa = 3,0 kN/cm2 h = 75 cm A = 7500,00 cm fyd = 420 MPa = 42 kN/cm b = 100 cm I = bh3/12 = 3 515 625,0 cm4 fyk = 490 MPa = 49 kN/cm2 fck = 45 MPa = 4,5 kN/cm2 lcol = 7,00 m ix = 21,65 cm Es = 200 GPa fctd = 1,8 MPa = 0,18 kN/cm2 a1 = 5 cm fctm = 3,8 MPa = 0,38 kN/cm2 d = h – a1 = 70 cm Ecm = 36 GPa β = 1,0 l0 = β lcol = 7,00 m ● Określenie mimośrodu początkowego e 0 wzór 31 [N5] e 0=e ae e e a - mimośród niezamierzony (p. 5.3.2. [N5]) e a= l col 700 h 75 = =1,167cm lub e a= = =2,5 cm lub e a=1,00 cm 30 30 600 600 e a= 2,5 cm e e - mimośród konstrukcyjny e e = M sd 0 = =0 N sd 21739,1 e 0=2,50=2,5 cm ● Sprawdzenie smukłości elementu (p. 5.3.1 [N5]) l 0 700 l o 700 = =32,33 25 , = =9,337 i 21,65 h 75 Należy uwzględnić smukłość. ● Określenie wartości siły krytycznej l =e0 /h=2,5/ 75=0,03 lub =0,5−0,01 0 − 0,01 f cd =0,5−0,01 700 −0,01⋅3,0=0,11 h 75 =0,11 ∞ ,t 0 =1,65 - końcowy współczynnik pełzania betonu (Tablica A.1 [N5]), dla C45/55 RH = 80%, h0 = 2 (70 100)/ 2(70 +100) = 41,18 cm = 412 mm N sd.lt = N sd =1,0⋅21739,1=21739,1 kN - siła podłużna wywołana długotrwałym działaniem części obciążenia k l - wpływ oddziaływania długotrwałego wzór 40 [N5] 109 k l =10,5 N sd.lt 21739,1 ⋅ ∞ ,t 0 =10,5 ⋅1,65=1,83 N sd 21739,1 s =0,007 I c - moment bezwładności przekroju betonu względem jego środka ciężkości 3 4 I c =b h / 12=3 515 625,0 cm I s - moment bezwładności przekroju zbrojenia względem środka ciężkości przekroju betonu 2 2 h−a1− a 2 75−5−5 I s = s b d =0,007⋅100⋅70 =51756 cm 4 2 2 N crit - wartość siły krytycznej wzór 38 [N5] N crit = N crit = [ 9 E cm I c 0,11 0,1 E s I s l 20 2 k l 0,1 [ ] ] 9 3600⋅3515625 0,11 0,1 2000⋅51756 =59 279,84 kN 2 2⋅1,83 0,10,11 700 N sd =21739kN , 0,9 N crit =53352 kN N sd 0,9 N crit ● Zwiększony mimośród początkowy e tot e tot =⋅e0 = 1 1 = =1,58 N sd 21739 1− 1− 59279,84 N crit e tot =1,58⋅2,5=3,95 cm ● Obliczenie zbrojenia symetrycznego A s1= A s2 x eff , lim =eff , lim d =0,50⋅70=35,0 cm x eff = N sd 21739 = =72,46 cm f cd b 3,0⋅100 x eff xeff , lim Przypadek małego mimośrodu e s1 - mimośród siły N względem środka ciężkości zbrojenia A s1 e s2 - mimośród siły N względem środka ciężkości zbrojenia A s2 e s1=e tot 0,5 h−a1 =3,950,5⋅75−5=36,45cm e s2= es1 −d a 2 =36,45−705=−28,55cm p= 2 2 = =0,0571 1−eff , lim d 1−0,50 70 3 2 A xeff −B x eff 2 C x eff − D=0 110 A =1 B = xeff , lim 2 d =35,0 2⋅70 =175 C=d x eff , lim D= d −a2 N sd e s1 70−5 21739⋅36,45 =70⋅35 =6228,63 p f cd b 0,0571 3,0⋅100 2 N sd d −a 2 2⋅21739 70−5 e s1 xeff , lim = 36,45⋅35,0 =349734,22 f cd b p 3,0⋅100 0,0571 3 2 x eff −175 x eff 12457,27 x eff −349734,22=0 x eff =66,96 cm x eff d A s1= A s2= N sd − f cd b xeff p xeff − xeff , lim f = yd 21739−3,0⋅100⋅66,96 2 =21,53 cm 0,057166,96−35,042,0 Przyjmuję zbrojenie: As1 = As2 = 12 Φ 16 mm o As = 24,12 cm2 = ∣ ● A s1 As2 24,1224,12 = =0,0067 bh 100⋅75 s− 0,007−0,0067 ∣=∣ ∣=0,0430,1 s 0,007 Sprawdzenie nośności przekroju 2 x eff =−e s2 −a 2 e s1−a 2 2 x eff =−−28,55−5 −28,55−5 2 f yd A s1 es1 − A s2 e s2 f cd b 2⋅42,0 24,12⋅36,45−24,12⋅−28,55 =73,34 cm 3,0⋅100 x eff xeff , lim p =1− eff , lim =1−0,5=0,5 x eff =− A A A=e s2 −a 2 2 3,0⋅100 [ B 2 f yd A s1 e s1 2⋅42,0⋅24,12⋅36,45 =−28,86−5 =30,57 d p f cd b 70⋅0,5⋅3,0⋅100 B= B= 2 2 f cd b [ 2 −1 f p yd As1 e s1− f yd A s2 e s2 ] ] 2 −1 42,0⋅24,12⋅36,45−42,0⋅24,12⋅−28,55 =8921,54 0,5 x eff =−30,57 30,57 8921,54=68,71 cm 2 eff = s= xeff 69,39 = =0,99 d 70 21−eff 21−0,99 −1= −1=−0,98 1−eff , lim 1−0,50 111 Wzór 43 [N5] N sd⋅e s1 ≤ f cd b x eff d −0,5 x eff f yd As2 d − a2 N sd e s1=21739⋅36,45=792340,0 kN cm=7923,40 kNm f cd b x eff d −0,5 x eff f yd A s2 d −a 2=3,0⋅100⋅68,71⋅70−0,5⋅68,7142,0⋅24,1270−5 =803362,0 kNcm=8033,62 kNm 7923,408033,62 Warunek nośności spełniony Wzór 44 [N5] N sd ≤ f cd b xeff f f cd b x eff f yd A s2− f yd yd As2 − f yd As1 s A s1 s =3,0⋅100⋅68,7142,0⋅24,12−42,0⋅24,12⋅−0,98=22645,55 kN 21739,12264555 Warunek nośności spełniony 11.1.1.2.4 Wymiarowanie zbrojenia segmentu SG IV Dane projektowe M = 0 kNm N = 19 782,4 kN Wymiary przekroju : Parametry przekroju Stal AIIIN 2 Beton C45/55 2 fcd = 30 MPa = 3,0 kN/cm2 h = 75 cm A = 7500,00 cm fyd = 420 MPa = 42 kN/cm b = 100 cm I = bh3/12 = 3 515 625,0 cm4 fyk = 490 MPa = 49 kN/cm2 fck = 45 MPa = 4,5 kN/cm2 lcol = 7,00 m ix = 21,65 cm Es = 200 GPa fctd = 1,8 MPa = 0,18 kN/cm2 a1 = 5 cm fctm = 3,8 MPa = 0,38 kN/cm2 d = h – a1 = 70 cm Ecm = 36 GPa β = 1,0 l0 = β lcol = 7,00 m ● Określenie mimośrodu początkowego e 0 wzór 31 [N5] e 0=e ae e e a - mimośród niezamierzony (p. 5.3.2. [N5]) e a= l col 700 h 75 = =1,167cm lub e a= = =2,5 cm lub e a=1,00 cm 30 30 600 600 e a= 2,5 cm e e - mimośród konstrukcyjny e e = M sd 0 = =0 N sd 21739,1 e 0=2,50=2,5 cm 112 ● Sprawdzenie smukłości elementu (p. 5.3.1 [N5]) l 0 700 l o 700 = =32,33 25 , = =9,337 i 21,65 h 75 Należy uwzględnić smukłość. ● Określenie wartości siły krytycznej l =e0 /h=2,5/ 75=0,03 lub =0,5−0,01 0 − 0,01 f cd =0,5−0,01 700 −0,01⋅3,0=0,11 h 75 =0,11 ∞ ,t 0 =1,65 - końcowy współczynnik pełzania betonu (Tablica A.1 [N5]), dla C45/55 RH = 80%, h0 = 2 (70 100)/ 2(70 +100) = 41,18 cm = 412 mm N sd.lt = N sd =1,0⋅21739,1=21739,1 kN - siła podłużna wywołana długotrwałym działaniem części obciążenia k l - wpływ oddziaływania długotrwałego wzór 40 [N5] k l =10,5 N sd.lt 21739,1 ⋅ ∞ ,t 0 =10,5 ⋅1,65=1,83 N sd 21739,1 s =0,007 I c - moment bezwładności przekroju betonu względem jego środka ciężkości 3 4 I c =b h / 12=3 515 625,0 cm I s - moment bezwładności przekroju zbrojenia względem środka ciężkości przekroju betonu 2 2 h−a1− a 2 75−5−5 I s = s b d =0,007⋅100⋅70 =51756 cm 4 2 2 N crit - wartość siły krytycznej wzór 38 [N5] N crit = N crit = [ [ 9 E cm I c 0,11 0,1 E s I s l 20 2 k l 0,1 ] 9 3600⋅3515625 0,11 0,1 2000⋅51756 =59 279,84 kN 2 2⋅1,83 0,10,11 700 N sd =19782kN , 0,9 N crit =53352 kN N sd 0,9 N crit ● ] Zwiększony mimośród początkowy e tot e tot =⋅e0 = 1 1 = =1,50 N sd 19782 1− 1− 59279,84 N crit e tot =1,58⋅2,5=3,75 cm 113 ● Obliczenie zbrojenia symetrycznego A s1= A s2 x eff , lim =eff , lim d =0,50⋅70=35,0 cm x eff = N sd 19782 = =72,46 cm f cd b 3,0⋅100 x eff xeff , lim Przypadek małego mimośrodu e s1 - mimośród siły N względem środka ciężkości zbrojenia A s1 e s2 - mimośród siły N względem środka ciężkości zbrojenia A s2 e s1=e tot 0,5 h−a1 =3,750,5⋅75−5=36,25cm e s2= es1 −d a 2 =36,25−705=−28,75cm p= 2 1−eff , lim d 3 = 2 =0,0571 1−0,50 70 2 A xeff −B x eff 2 C x eff − D=0 A =1 B = xeff , lim 2 d =35,0 2⋅70 =175 C=d x eff , lim D= d −a2 N sd e s1 70−5 19782⋅36,25 =70⋅35 =5978,01 p f cd b 0,0571 3,0⋅100 2 N sd d −a 2 2⋅19782 70−5 e s1 xeff , lim = 36,25⋅35,0 =317352,51 f cd b p 3,0⋅100 0,0571 3 2 x eff −175 x eff 12457,27 x eff −349734,22=0 x eff =67,56 cm x eff d A s1= A s2= N sd − f cd b xeff p xeff − xeff , lim f = yd 19782−3,0⋅100⋅67,56 2 =−6,21 cm 0,057167,56−35,042,0 Potrzebna wartość zbrojenia jest ujemna oznacza to, że element nie wymaga zbrojenia gdyż sam beton jest w stanie przenieść zadane mu obciążenie. Element zbroi sie zbrojeniem minimalnym: A s1A s2=0,003 Ac =0,003⋅7500=22,5 cm 2 2 Ac =75⋅100=7500 cm - pole przekroju betonu Przyjmuję zbrojenie minimalne : As1 + As2 = 12 Φ 16 mm o As = 24,12 cm2 = ● A s1 As2 12,0612,06 = =0,0032 bh 120⋅75 Sprawdzenie nośności przekroju 114 2 x eff =−e s2 −a 2 e s1−a 2 2 x eff =−−28,75−5 −28,75−5 2 f yd A s1 es1 − A s2 e s2 f cd b 2⋅42,0 12,06⋅36,25−12,06⋅−28,75 =70,61 cm 3,0⋅100 x eff xeff , lim p =1− eff , lim =1−0,5=0,5 x eff =− A A A=e s2 −a 2 2 3,0⋅100 [ B 2 f yd A s1 e s1 2⋅42,0⋅12,06⋅36,25 =−28,75−5 =−3,13 d p f cd b 70⋅0,5⋅3,0⋅100 B= B= 2 2 f cd b [ 2 −1 f p yd As1 e s1− f yd A s2 e s2 ] ] 2 −1 42,0⋅12,06⋅36,25−42,0⋅12,06⋅−28,75 =4260,54 0,5 x eff =3,13 −3,13 4260,54=68,48 cm 2 eff = s= xeff 68,48 = =0,98 d 70 21−eff 21−0,98 −1= −1=−0,91 1−eff , lim 1−0,50 Wzór 43 [N5] N sd⋅e s1 ≤ f cd b x eff d −0,5 x eff f yd As2 d − a2 N sd e s1=19782,4⋅36,25=717154,0 kN cm=7171,54kNm f cd b x eff d −0,5 x eff f yd A s2 d −a 2=3,0⋅100⋅68,48⋅70−0,5⋅68,4842,0⋅12,0670−5 =767588,0 kNcm=7675,88 kNm 7171,547675,88 Warunek nośności spełniony Wzór 44 [N5] N sd ≤ f cd b xeff f f cd b x eff f yd A s2− f yd yd As2 − f yd As1 s A s1 s =3,0⋅100⋅68,4842,0⋅12,06− 42,0⋅12,06⋅−0,91=21514,14 kN 19782,421514,14 Warunek nośności spełniony 11.1.1.2.5 Wymiarowanie zbrojenia segmentu SG V i SG VI W segmencie SG V wartość siły N 5=17 825,7kN , a SG VI N 6=19836,3 kN . Ponieważ są one mniejsze lub zbliżone do wartości siły w segmencie SG IV przyjmuję zbrojenie minimalne : As1 + As2 = 12 Φ 16 mm o As = 24,12 cm2. 115 11.1.1.2.6 Sprawdzenie warunku minimalnego zbrojenia dla ściany 22 Sumaryczne pole przekroju zbrojenia podłużnego zestawiono w Tablicy 11.4 Tablica 11.4 Pole przekroju zbrojenia ściany 22 Segment [mm] A s1 A s2 As [cm2] [cm2] [cm2] Liczba prętów SG I 28 12 73,85 73,85 147,7 SG II 22 12 45,62 45,62 91,24 SG III 16 12 25,13 25,13 50,26 SG IV 16 6 12,06 12,06 24,12 SG V 16 6 12,06 12,06 24,12 SG VI 16 6 12,06 12,06 24,12 SG VII 16 6 12,06 12,06 24,12 SG VIII 16 6 12,06 12,06 24,12 SG IX 16 12 25,13 25,13 50,26 SG X 22 12 45,62 45,62 91,24 SG XI 28 12 73,85 73,85 147,7 Suma 699,0 2 2 Całkowite pole przekroju zbrojenia podłużnego A s=699,0 cm , A s , min =588,45cm A s A s min Warunek spełniony 11.1.1.2.7 Obliczenie potrzebnego pola przekroju zbrojenia poprzecznego Wielkość zbrojenia przyjęto jak w p. 11.1.1.4 Przyjmuję zbrojenie obu powierzchni ściany : 8 Φ 16 mm o As = 32.17 cm2 . 11.1.1.2.8 Obliczenie potrzebnej długości zakotwienia prętów Podstawową długość zakotwienia l b obliczono w pkt 11.1.1.5 Pręt Φ 16 mm, przyjmuję l b=45 cm Pręt Φ 22 mm, przyjmuję l b=60 cm Pręt Φ 28 mm, przyjmuję l b=75 cm 116 11.1.2. Wymiarowanie Elementu 2 trzonu o grubości 60 cm – Poz. 1.2 Maksymalne wartości sił wewnętrznych w płaszczyźnie ściany, w trzonie o grubości 60 cm uzyskano w strefie czwartej dla rzędnej 193,20 m. Przyjmują one wartość: N =14 177,0 , M = 2300,6kNm dla ściany 3, oraz N =51 8999,1kN , M =31214,8 kNm dla ściany 22. Wysokość kondygnacji przyjmuję równą 3,75 m. 11.1.2.1 Wymiarowanie zbrojenia ściany nr 3 i 4 – Poz. 1.2.1 Dane projektowe M = 2 300,6 kNm N = 14 177,0 kN Wymiary ściany : g = 60 cm s = 320 cm Asc = 19 200 cm 2 g – grubość ściany l0 = 3,75 m 3 Wsc = 1 024 000 cm s – szerokość ściany Asc – pole przekroju ściany Wsc – wskaźnik wytrzymałości ściany Dla sił wewnętrznych wyznaczono rozkład naprężeń normalnych w ścianie: = = N M ± A sc W sc 14177,0 230060 ± =0,738±0,2247 19200 1024000 2 2 max =0,9631 kN /cm =9,63 MPa , min =0,5137 kN /cm =5,14 MPa Rys. 11.4 Rozkład naprężeń w ścianie 3 o gr. 60 cm Całą ścianę podzielono na segmenty (SG) o długości l s =1,0 i l s =1,20 m. Następnie dla każdego elementu określono wartości średnie naprężeń śr (Rys.11.4), na podstawie których 117 wyznaczono zastępcze siły ściskające N i wg wzoru 11.2. Wartości sił zestawiono w Tablicy 11.5. N i = śr g l s Tablica 11.5 Wartości sił zastępczych N i max min śr ls Ni [MPa] [MPa] [MPa] [cm] [kN] SG I 9,63 8,23 8,93 100 5 357,07 SG II 8,23 6,54 7,38 120 5 316,38 SG III 6,54 5,13 5,84 100 3 503,56 Segment Segment SG III będzie wymiarowany jak SG I. Na podstawie pkt. 4.8 minimalny sumaryczny przekrój zbrojenia podłużnego w elementach ściskanych określa się z wzoru 25a i 25b [N5] : A s , min =0,15 N 14177 2 =0,15 =50,63cm f yd 42 2 A s , min =0,003 A c =0,003⋅60⋅320=57,6 cm 11.1.2.1.1 Wymiarowanie zbrojenia segmentu SG I i SG III Dane projektowe M = 0 kNm N = 5 357,07 kN Wymiary przekroju : Parametry przekroju Stal AIIIN 2 fyd = 420 MPa = 42 kN/cm Beton C45/55 2 fcd = 30 MPa = 3,0 kN/cm2 h = 60 cm A = 6000,00 cm b = 100 cm I = bh3/12 = 1 800 000,0 cm4 fyk = 490 MPa = 49 kN/cm2 fck = 45 MPa = 4,5 kN/cm2 lcol = 3,75 m ix = 17,32 cm Es = 200 GPa fctd = 1,8 MPa = 0,18 kN/cm2 a1 = 5 cm fctm = 3,8 MPa = 0,38 kN/cm2 d = h – a1 = 55 cm Ecm = 36 GPa β = 1,0 l0 = β lcol = 3,75 m ● Określenie mimośrodu początkowego e 0 wzór 31 [N5] e 0=e ae e e a - mimośród niezamierzony (p. 5.3.2. [N5]) e a= l col 375 h 60 = = 0,63cm lub e a= = =2,0 cm lub e a=1,00 cm 30 30 600 600 e a= 2,0cm 118 e e - mimośród konstrukcyjny e e = M sd 0 = =0 N sd 5357,07 e 0=2,00=2,0 cm ● Sprawdzenie smukłości elementu [p. 5.3.1 [N5]) l 0 375 l o 375 = =21,65 25 , = =6,257 i 17,32 h 60 Nie trzeba uwzględniać smukłości w obliczeniach. ● Zwiększony mimośród początkowy e tot e tot =⋅e0 =1 e tot =2,0⋅1,0= 2,0cm ● Obliczenie zbrojenia symetrycznego A s1= A s2 x eff , lim =eff , lim d =0,50⋅55=27,5 cm x eff = N sd 5357,07 = =17,86 cm f cd b 3,0⋅100 x eff xeff , lim Przypadek dużego mimośrodu e s1 - mimośród siły N względem środka ciężkości zbrojenia A s1 e s2 - mimośród siły N względem środka ciężkości zbrojenia A s2 e s1=e tot 0,5 h−a1 =2,00,5⋅60−5=27,00 cm e s2= es1 −d a 2 =27,00−555=−23,00 cm x eff 2 a2 N sd e s1−d A S1= A s2= A s1= A s2=5357,07 N sd 2 f cd b (11.29) f yd d −a 2 5357,07 2⋅3,0⋅100 =−48,65 cm2 42,0 55−5 27,0−55 Potrzebna wartość zbrojenia jest ujemna oznacza to, że element nie wymaga zbrojenia gdyż sam beton jest w stanie przenieść zadane mu obciążenie. Segment SG I jest najbardziej wytężonym w całej ścianie, dlatego w całej ścianie zastosowano zbrojenie minimalne. 2 A s , min =0,003 A c =0,003⋅60⋅320=57,6 cm Przyjmuję zbrojenie minimalne : As1 = As2 = 26 Φ 12 mm o As1 = 29,39 cm2 119 (11.30) 2 A s=58,78 cm A smin=57,60 cm 2 11.1.2.1.2 Obliczenie potrzebnego pola przekroju zbrojenia poprzecznego Zbrojenie poziome dobieram z warunku minimalnego pola przekroju zbrojenia wg p.6.2 [N5]. Zbrojenie liczę na 1 m wysokości ściany A s , min =k c k f ct , eff A ct s , lim (11.31) s , lim =240 MPa - dla =16 i w lim=0,3 mm tab. 12 [N5] k c =1,0 , k =0,5 , Act =0,5 b h=0,5⋅60⋅100=3000 cm 2 , f ct ,eff = f ctm =3,8 MPa p. 6.2 [N5] A s , min =1,0⋅0,5⋅3,8 3000 2 =13,57cm 240 Przyjmuję zbrojenie obu powierzchni ściany na 1 metr wysokości: 2 x 7 Φ 12 mm o As = 15.83 cm2 11.1.2.1.3 Obliczenie potrzebnej długości zakotwienia prętów Podstawową długość zakotwienia l b oblicza się z wzoru 187 [N5] Pręt Φ 12 mm f yd 12 420 l b= ⋅ = ⋅ =315 mm=31,5 cm 4 f bd 4 4,0 f bd =4,0 MPa - z tab 24 [N5] dla prętów żebrowanych i betonu C 45/55 Przyjmuję l b=35 cm 11.1.2.2 Wymiarowanie zbrojenia ściany nr 22 – Poz. 1.2.2 Dane projektowe M = 31 214,8 kNm N = 51 899,1 kN Wymiary ściany : g = 60 cm Asc = 67 500 cm s = 1125 cm 2 g – grubość ściany l0 = 3,75 m Wsc = 12 656 250 cm 3 s – szerokość ściany Asc – pole przekroju ściany wsc – wskaźnik wytrzymałości ściany Dla sił wewnętrznych wyznaczono rozkład naprężeń normalnych w ścianie: = N M ± A sc W sc 120 = 51899 3121480 ± =0,769±0,2466 67500 12656250 2 2 max =1,016 kN / cm =10,16 MPa , min =0,5222 kN / cm =5,22 MPa Rys. 11.5 Rozkład naprężeń w ścianie 22 o gr. 60 cm Całą ścianę podzielono na segmenty (SG) o długości l s =1,0 i l s =1,25 m. Następnie dla każdego elementu określono wartości średnie naprężeń śr (Rys.11.5), na podstawie których wyznaczono zastępcze siły ściskające N i wg wzoru 11.2. Wartości sił zestawiono w Tablicy 11.6. Tablica 11.6 Wartości sił zastępczych N i max min śr ls Ni [MPa] [MPa] [MPa] [cm] [kN] SG I 10,55 9,72 9,94 100 6 093,07 SG II 9,72 9,28 9,45 100 5 829,99 SG III 9,28 8,84 9,06 100 5 566,91 SG IV 8,84 8,40 8,62 100 5 303,83 SG V 8,40 7,96 8,18 100 5 040,75 SG VI 7,96 7,41 7,69 125 5 972,1 SG VII 7,41 6,98 7,20 100 4 448,83 SG VIII 6,98 6,54 6,76 100 4 185,75 SG IX 6,54 6,10 6,32 100 3 922,67 SG X 6,10 5,66 5,88 100 3 659,6 SG XI 5,66 5,22 5,44 100 3 396,52 Segment Na podstawie pkt. 4.8 minimalny sumaryczny przekrój zbrojenia podłużnego w elementach 121 ściskanych określa się z wzoru 25a i 25b [N5] : A s , min =0,15 N 51899,1 2 =0,15 =185,35cm f yd 42 A s , min =0,003 A c =0,003⋅60⋅1125=202,5 cm 2 11.1.2.2.1 Wymiarowanie zbrojenia segmentu SG I Dane projektowe M = 0 kNm N = 6 093,07 kN Wymiary przekroju : Parametry przekroju h = 60 cm A = 6000,00 cm Stal AIIIN 2 Beton C45/55 2 fcd = 30 MPa = 3,0 kN/cm2 2 fck = 45 MPa = 4,5 kN/cm2 fyd = 420 MPa = 42 kN/cm 3 4 b = 100 cm I = bh /12 = 1 800 000,0 cm fyk = 490 MPa = 49 kN/cm lcol = 3,75 m ix = 17,32 cm Es = 200 GPa a1 = 5 cm fctm = 3,8 MPa = 0,38 kN/cm2 d = h – a1 = 55 cm Ecm = 36 GPa β = 1,0 l0 = β lcol = 3,75 m ● Określenie mimośrodu początkowego e 0 wzór 31 [N5] e 0=e ae e e a - mimośród niezamierzony (p. 5.3.2. [N5]) e a= l col 375 h 60 = = 0,63cm lub e a= = =2,0 cm lub e a=1,00 cm 30 30 600 600 e a= 2,0cm e e - mimośród konstrukcyjny e e = M sd 0 = 093,07=0 N sd 6 e 0=2,00=2,0 cm ● Sprawdzenie smukłości elementu [p. 5.3.1 [N5]) l 0 375 l o 375 = =21,65 25 , = =6,257 i 17,32 h 60 Nie trzeba uwzględniać smukłości w obliczeniach. ● fctd = 1,8 MPa = 0,18 kN/cm2 Zwiększony mimośród początkowy e tot e tot =⋅e0 =1 e tot =2,0⋅1,0= 2,0cm 122 ● Obliczenie zbrojenia symetrycznego A s1= A s2 x eff , lim =eff , lim d =0,50⋅55=27,5 cm x eff = N sd 6093 = =20,31 cm f cd b 3,0⋅100 x eff xeff , lim Przypadek dużego mimośrodu e s1 - mimośród siły N względem środka ciężkości zbrojenia A s1 e s2 - mimośród siły N względem środka ciężkości zbrojenia A s2 e s1=e tot 0,5 h−a1 =2,00,5⋅60−5=27,00 cm e s2= es1 −d a 2 =27,00−555=−23,00 cm x eff 2 a2 N sd es1 −d A S1= A s2= A s1=A s2=6093,0 f yd N sd 2 f cd b d −a 2 6093,0 2⋅3,0⋅100 =−51,77 cm 2 42,055−5 27,0−55 Potrzebna wartość zbrojenia jest ujemna oznacza to, że element nie wymaga zbrojenia gdyż sam beton jest w stanie przenieść zadane mu obciążenie. Segment SG I jest najbardziej wytężonym w całej ścianie, dlatego w całej ścianie zastosowano zbrojenie minimalne. A s , min =0,003 A c =0,003⋅60⋅1125=202,5 cm 2 Przyjmuję zbrojenie minimalne : As1 = As2 = 90 Φ 12 mm o As1 = 101,74 cm2 2 A s=203,48 cm A smin= 202,5cm 2 11.1.2.2.2 Obliczenie potrzebnego pola przekroju zbrojenia poprzecznego Zbrojenie poziome dobrano jak w p. 11.1.2.1.2 Przyjęto zbrojenie obu powierzchni ściany na 1 metr wysokości: 2 x 7 Φ 12 mm o As = 15.83 cm2 11.1.2.2.3 Obliczenie potrzebnej długości zakotwienia prętów Podstawową długość zakotwienia l b przyjęto jak w p. 11.1.2.1.3 dla pręta Φ 12 mm l b=35 cm 123 11.2. Nadproża Zbrojenie obliczono dla dwóch nadproży: ● Poz. 2.1 – najbardziej wytężone nadproże w części budynku z trzonem o grubości 75 cm ● Poz. 2.2 – najbardziej wytężone nadproże w części budynku z trzonem o grubości 60 cm Każde z nadproży zostało zaprojektowane w trzech wariantach: 1. belka żelbetowa ze zbrojeniem na ścinanie w postaci pionowych strzemion 2. belka żelbetowa ze zbrojeniem diagonalnym 3. belka stalowa Zgodnie z [Bud79] nadproże pełni dwie funkcje: stanowi belkę przenoszącą obciążenia pionowe od stropu oraz jest łącznikiem zapewniającym współpracę pasm ściennych. W analizowanym przypadku dominuje druga funkcja. W obliczanym przypadku obciążenie od stropu sprowadza sie do siły skupionej równej reakcji podporowej od belki stropowej: P = 12,02 kN/m2 · 2,175 m · 12 m / 0,5 = 156,86 kN. Obciążenie to wywołuje dodatkowe siły wewnętrzne M = 59,80 kNm (w przęśle i na podporze) oraz T = 78,43 kN. Zostały one dodane do sił wewnętrznych otrzymanych z programu BW. Rys. 11.6 Schematy statyczne pracy nadproży w budynku wysokim a) element łączący b) belka przenosząca obciążenia stropowe Zgodnie z zaleceniami ACI 318-99 zawartymi w pracy [Har00] dla nadproży o L /d≤4 (11.32a) 0,83 f cd (11.32b) L - rozpiętość nadproża 124 d - odległość od krawędzi ściskanej przekroju do środka ciężkości podłużnego zbrojenia głównego f cd - obliczeniowa wytrzymałość betonu na ściskanie można stosować tradycyjne zbrojenie nadproży w postaci prętów podłużnych, lub zaproponowane przez T. Paulay zbrojenie diagonalne (Rys. 11.7). Przy obliczeniach nadprozy korzystano z informacji zawartych w [Har00] [Eng03] [Pau90]. Rys. 11.7 Przykłady zbrojenia nadproży [Har00] 11.2.1. Wymiarowanie nadproża – Poz. 2.1 11.2.1.1 Poz. 2.1.1 – Przypadek 1: belka żelbetowa ze zbrojeniem na ścinanie w postaci strzemion pionowych Dane projektowe M = 3 369,37 kNm Vsd = 2 248,64 kN Wymiary przekroju : Beton C45/55 b = 75 cm Stal AIIIN 2 fyd = 420 MPa = 42 kN/cm2 2 fyk = 490 MPa = 49 kN/cm2 fcd = 30 MPa = 3,0 kN/cm h = 110 cm fck = 45 MPa = 4,5 kN/cm a1 = 9 cm fctd = 1,8 MPa = 0,18 kN/cm2 d = h – a1 = 116 cm fctm = 3,8 MPa = 0,38 kN/cm Es = 200 GPa 2 Ecm = 36 GPa 11.2.1.1.1 Określenie wielkości a1 - odległość od środka ciężkości zbrojenia do rozciąganej krawędzi przekroju belki a1 =cnom strzemiona 1,5 zbrojenia c nom - nominalna grubość otuliny określona na podstawie wzoru 185 [N5]: 125 (11.33) c nom=cmin c (11.34) Gdzie c min=20 mm - minimalna grubość otuliny odczytana dla XC3 z tab. 21 [N5], c=10 mm dopuszczalna odchyłka otuliny [N5, p.1.1.2 ] c nom=2010=30 strzemion=10 mm zbrojenia =32 mm a1 =30 101,5⋅32 =88 mm Przyjmuję a1 =90 mm 11.2.1.1.2 Obliczenie potrzebnego pola przekroju zbrojenia głównego As1 A0 = M sd 336937 =0,146799 2= f cd b d 3,0⋅75⋅1012 (11.35) eff =1− 1− 2A 0=1− 1−2⋅0,146799=0,159523 (11.36) eff =1−0,5 eff =1−0,5⋅0,159523=0,920239 (11.37) A s1= f M sd 336937 2 = =86,31cm d 42⋅0,920239⋅101,0 yd eff (11.38) Minimalne pole przekroju zbrojenia wg wzoru 23a [N5] A s1 , min =0,26 f ctm 3,8 2 b d=0,26 75⋅101=15,27cm f yk 490 (11.39) Minimalne pole przekroju zbrojenia wg wzoru 23b [N5] A s1 , min =0,0013 bd =0,001375⋅101=9,85 cm 2 (11.40) Minimalne pole przekroju zbrojenia wg wzoru 111 [N5] A s , min =k c k f ct , eff A ct s , lim (11.41) s , lim =160 MPa - dla i w lim=0,3 mm tab. 12 [N5] k c =0,4 , k =0,5 , Act =0,5 b h=0,5⋅75⋅110=4125 , f ct ,eff = f ctm =3,8 MPa p. 6.2 [N5] A s , min =0,4⋅5⋅3,8 4125 2 =19,59 cm 160 Przyjmuję zbrojenie górą i dołem na całej długości belki : 14 Φ 28 mm As1 = 86,16 cm2 , stopień zbrojenia ρs = 1,14% rozmieszczone w dwóch rzędach po 7 prętów w rozstawie po 10,5 cm. 126 11.2.1.1.3 Obliczenie długości zakotwienia zbrojenia głównego Podstawową długość zakotwienia l b obliczamy z wzoru 187 [N5] f yd 28 420 l b= ⋅ = ⋅ =73,5 mm=75 cm 4 f bd 4 4,0 (11.42) f bd =4,0 MPa - z tab 24 [N5] dla prętów żebrowanych i betonu C 45/55 Obliczeniową długość zakotwienia prętów l bd wyznaczam zgodnie z zaleceniami [Har00] dla rejonów z obciążeniami sejsmicznymi: l bd =1,3l b=1,3⋅75,0=95,55 (11.43) Przyjmuję l bd =95,0 cm 11.2.1.1.4 Obliczenie potrzebnego zbrojenia powierzchniowego Zgodnie z punktem 8.1.7 [N5] dla przekrojów o wysokości przekraczającej h>100 cm zalecane jest stosowanie zbrojenia powierzchniowego rozmieszczonego w kierunku równoległym i prostopadłym do rozciąganego zbrojenia belki. Rys. 11.8 Zbrojenie przypowierzchniowe [N5] A s , surf ≥0,01 A ct , ext (11.44) A s , surf - pole przekroju zbrojenia przypowierzchniowego Act , ext - pole przekroju betonu rozciąganego poza strzemionami pokazane na rysunku 11.8 x=1,25 x eff =1,25 eff d =1,25⋅0,1595⋅101,0= 20,13cm eff =0,1595 - p.11.2.1.1.2 d − x=109,0−20,13=88,87 cm60 cm Act , ext =32⋅6075−2⋅3=567,0 cm A s , surf =0,01⋅567,0=5,67 cm 127 2 2 Przyjmuję zbrojenie : ● w przekroju poprzecznym: 21 Φ 6 mm o As = 5,94 cm2 8 prętów w rozstawie co 10 cm wzdłuż szerokości przekroju b, oraz po 6 prętów w rozstawie co 12 cm wzdłuż wysokości przekroju h. ● wzdłuż osi belki Φ 8 mm w rozstawie co 10 cm. ● długość zakotwienia prętów obliczamy z wzoru 187 [N5] f yd 6 420 l b= ⋅ = ⋅ =157,5 mm=15,75cm 4 f bd 4 4,0 (11.45) f bd =4,0 MPa - z tab 24 [N5] dla prętów żebrowanych i betonu C 45/55 Przyjmuję długość zakotwienia lbd = 16 cm 11.2.1.1.5 Sprawdzenie nośności obliczeniowej przekroju na ścinanie ze względu na rozciąganie betonu powstałe przy ścinaniu w elemencie nie zbrojonym na ścinanie VRd1 Nośność VRd1 oblicza się ze wzoru 67 [N5] V Rd1=[ 0,35 k f ctd 1,2 40 l ] bw d (11.46) k =1,6 −d =1,6 −1,16 =0,44 , lecz k>1 - k =1 wzór 67 [N5] l =0 V Rd1=[0,35⋅1⋅0,181,240⋅0 ]75⋅101= 477,23 kN V Rd1V sd =2 248,64kN odcinek drugiego rodzaju – wymaga zbrojenia na ścinanie (wzór 64 [N5]) 11.2.1.1.6 Sprawdzenie nośności obliczeniowej przekroju na ścinanie ze względu na ściskanie betonu powstałe przy ścinaniu VRd2 Nośność VRd2 oblicza się ze wzoru 72 [N5] V Rd2=v f cd bw z v =0,6 1− f ck 250 = − = 0,6 1 45 250 cot 1cot 2 0,492 wzór 71 [N5] z=0,9 d=0,9⋅101=90,9 cm p. 5.5.1.1 [N5] cot =1,75 p. 5.5.1.1 [N5] V Rd2=0,492⋅3,0⋅75⋅90,9 1,75 =4334,67 kN 11,752 V Rd2V sd =2 248,64 kN Warunek nośności spełniony 128 (11.47) 11.2.1.1.7 Dobranie przekroju i rozstawu strzemion Minimalną średnicę strzemion określa p. 9.3.1.5 [N5] min=max 4,5 mm ; 0,2 zbrojenia =0,2⋅32=6,4 mm=6,4mm Zakładam strzemiona czterocięte ze stali AIIIN średnicy Φ=12 mm pole przekroju Asw1 = 4,52 cm2 fywd1 = 420 MPa Dopuszczalne rozstawy strzemion s1 określamy na podstawie wzoru 210 [N5] 80s 1≤min 400 mm ; 0,75 d =0,75⋅1160=870mm= 400 mm Potrzebny rozstaw strzemion obliczam z przekształconego wzoru 11.34 s1≤ A sw1 f ywd1 4,52⋅42,0 z cot = ⋅104,4⋅1,75=13,43 cm V sd 2248,64 (11.48) Sprawdzenie minimalnego stopnia zbrojenia wg wzoru 209 [N5] w , min=0,08 f ck / f yk =0,08 45 / 490=0,00109 w = (11.49) A sw1 4,52 = =0,004636 s1 bw 13⋅75 w , min w Warunek spełniony Przyjmuję rozstaw strzemion 13,0 cm na całej długości belki 11.2.1.1.8 Sprawdzenie nośności obliczeniowej na ścinanie zbrojenia ze względu na rozciąganie poprzecznego zbrojenia na ścinanie. Nośność VRd3 oblicza się ze wzoru 75 [N5] V Rd3≤ A sw1 f ywd1 4,52⋅42,0 z cot = ⋅90,9⋅1,75=2322,98 kN s1 13 (11.50) V Rd3V sd =2 248,64kN Warunek nośności spełniony 11.2.1.1.9 Sprawdzenie stanu granicznego użytkowania – szerokość rys prostopadłych Szerokość rys prostopadłych oblicza się na podstawie pkt. 6.3 [N5]. Do obliczeń przyjmowane są wartości charakterystyczne sił wewnętrznych Msd = 3369,37 / 1,35 = 2495,83 kNm. Wyznaczenie miarodajnego wymiaru przekroju h0 wzór A.6 [N5] h0 = 2A c u (11.51) 2 Ac =bh=75⋅110=8250 cm - pole przekroju 129 u= 2b2h=2⋅752⋅110=370 cm - obwód przekroju h0 = 2⋅8250 =44,59 cm 37 Dla h0 =446 mm dla wieku betonu w chwili obciążenia t0=14 dni i wilgotności RH=80% odczytano ∞ , t 0 =1,50 . Efektywny moduł sprężystości E c , eff obliczono z wzoru 110 [N5]: E c , eff = E cm 36 = =14,4 GPa 1 ∞ , t 0 11,5 (11.52) Sprowadzone pole przekroju Acs obliczam wg wzoru: Acs =Ac e , t A s1 e ,t = (11.53) Es 200 = =13,89 E c , eff 14,4 Acs =75⋅11013,89⋅86,16=9446,67 cm (11.54) 2 Moment statyczny przekroju względem górnej ściskanej krawędzi wyznaczam wg wzoru [Kam06]: 110 3 S cs =S c e , t As1 d =75⋅110⋅ 13,8986,16⋅101=574613,3 cm 2 (11.55) Położenie środka ciężkości przed zarysowaniem [Kam06]: xI = S cs 574613,3 = =60,83 cm A cs 9446,67 (11.56) Moment bezwładności przekroju sprowadzonego [Kam06]: 3 I cs= 3 bh h 75⋅110 110 bh − x I A s1 e , t d− x I 2= 75⋅110 −60,83 12 2 12 2 86,16⋅13,89101,0−60,832 4 I cs =10 530 134 cm (11.57) Sprowadzony wskaźnik przekroju na zginanie [Kam06]: w cs = I cs 10530134 3 = =26120,3 cm d− x I 101−60,83 (11.58) Moment rysujący: M cr =W cs f ctm =26120,3⋅0,38=99605,73kNcm=996,06 kNm (11.59) M cr M sd = 2495,82 kNm Przekrój będzie pracował jako zarysowany Położenie osi obojętnej po zarysowaniu [Kam06]: b x II⋅0,5 x II −r , t A s1 d − x II =0 2 0,5⋅75 x II −13,89⋅86,16101,0− x II =0 2 37,5 x II 1196,76 x II −120873,0=0 x II =43,02 cm Moment bezwładności przekroju po zarysowaniu względem osi x II [Kam06]: 130 (11.60) 3 I csII= 3 bx II 75⋅43,02 A s1 d − x II 2 e , t = 86,16101,0− 43,022⋅13,89=6013261cm 4 3 3 (11.61) Naprężenia w stali w miejscu zarysowania s= e , l M sd d − x II 13,89⋅2495,83 116,0−43,02 2 = =33,42 kN / cm 6013261 I IIcs (11.62) Średnie odkształcenie zbrojenia rozciąganego oblicza się z wzoru 114 [N5]: sm= [ ] s M cr 1−1 2 Es M sd = [ ] 33,42 996,05 1−1,0⋅0,5⋅ =0,001538 20000 2495,82 (11.63) 1=1,0 - dla prętów żebrowanych, 2=0,5 - przy obciążeniu długotrwałym lub wielokrotnie zmiennym p.6.3 [N5] Efektywne pole przekroju strefy rozciąganej określono na podstawie Rys. 33 [N5]: Act , eff = min2,5b a1 ; bh− x II /3=min 2,5⋅75⋅9=1687,5 ; 75110−43,02/3=1674,5 Act , eff =1674,5cm (11.64) 2 Efektywny stopień zbrojenia: r = As A cs , eff = 86,16 =0,05147 1674,5 (11.65) Średni rozstaw rys wg wzoru 113 [N5] srm =500,25 k 1 k 2 28 =500,25⋅0,8⋅0,5 =104,40 mm r 0,0515 (11.66) k 1 =0,8 - dla prętów żebrowanych, k 2=0,5 dla trójkątnego rozkładu odkształceń p.6.3 [N5] Obliczeniowa szerokość rys wg wzoru 112 [N5] w k = s rm sm (11.67) =1,4 zinterpolowany dla przekroju zarysowanego o najmniejszym wymiarze z przedziału od 300 do 800 mm w k =1,4⋅104,40⋅0,001538=0,22 mm w k w lim =0,30 mm Warunek spełniony 11.2.1.1.10 Sprawdzenie stanu granicznego użytkowania – szerokość rys ukośnych Szerokość rys ukośnych oblicza się na podstawie pkt. 6.4 [N5]. Do obliczeń przyjmujemy wartości charakterystyczne sił wewnętrznych stąd Vsd = 2248,64/1,35 = 1665,67 kN Szerokość rys można obliczyć z wzoru 118 [N5]: 2 4 w E s f ck (11.68) V sd 1665,67 kN = =0,2199 2 =2,20 MPa bw d 75⋅101,0 cm (11.69) wk = Z wzoru 119 [N5] = Z wzoru 120 [N5] 131 w = w1 w2 =0,0046360,0 =0,004636 w1=0,004636 - stopień zbrojenia strzemionami prostopadłymi do osi elementu p. 11.2.1.1.7 w2 =0 stopień zbrojenia strzemionami ukośnymi Z wzoru 123 [N5] = 1 1 = =503,32 w1 w2 0,004636 0 3 3 0,7⋅10 0,7⋅10 1 1 2 2 [ ] [ ] (11.70) 1 =0,7 - dla prętów gładkich p. 6.4. [N5] 1 , 2 - odpowiednio średnica strzemion (mm) strzemion pionowych i prętów ukośnych, 1 =10 mm - p. 11.2.1.1.7 2 wk = 4⋅0,359 ⋅503,32 =0,23 mm 0,0046⋅20 0004,5 w k w lim =0,30 mm Warunek spełniony 11.2.1.2 Poz. 2.1.2 – Przypadek 2: belka żelbetowa ze zbrojeniem diagonalnym Dane projektowe M = 3 369,37 kNm Vsd = 2 248,64 kN Wymiary przekroju : Beton C45/55 L = 305,0 cm Stal AIIIN b = 75 cm 2 fcd = 30 MPa = 3,0 kN/cm fyd = 420 MPa = 42 kN/cm2 h = 110 cm fck = 45 MPa = 4,5 kN/cm2 fyk = 490 MPa = 49 kN/cm2 a1 = 5 cm fctd = 1,8 MPa = 0,18 kN/cm2 Es = 200 GPa d = h – a1 = 105 cm fctm = 3,8 MPa = 0,38 kN/cm2 Ecm = 36 GPa 11.2.1.2.1 Sprawdzenie warunków 11.19a i 11.19 b L / d=305/ 105=2,90≤ 4,0 =0,83 f = cd =0,83 30 =4,55 MPa V sd 2248,64 2 = =0,2726 kN /cm =2,733 MPa bh 75⋅110 0,83 f cd 11.2.1.2.2 Obliczenie potrzebnego pola przekroju zbrojenia diagonalnego Potrzebne pole przekroju zbrojenia diagonalnego obliczono wg wzoru A1 [Har00] na nośność zbrojenia diagonalnego. 132 A s= V sd 2 s f yd sin (11.71) - kat nachylenia zbrojenia diagonalnego do osi poziomej przekroju, wyznaczony wg [Har00] s= 0,9 - współczynnik redukcyjny dla stali tan = h−2a 1 110−2⋅5 = =0,3278 L 305 (11.72) o =20 A s= 2248,64 2 =86,98 cm 2⋅0,9⋅42⋅sin 20 o Przyjmuję 11 Φ 32 mm, As1 = 88,42 cm2 Podstawowa długość zakotwienia prętów: f yd 32 420 l b= ⋅ = ⋅ =840 mm=84 cm 4 f bd 4 4,0 Obliczeniowa długość zakotwienia prętów: l bd =1,3l b=1,3⋅84,0=109,2=110,0 cm 11.2.1.2.3 Obliczenie potrzebnego pola przekroju zbrojenia poprzecznego wokół zbrojenia głównego Rozstaw zbrojenia poprzecznego określono na podstawie wzorów z [Pau90 s. 452] s - rozstaw prętów poprzecznych s≤ min [ 100 mm ; 6 =6cdot 32=192mm ] s=100 mm Pole przekroju zbrojenia poprzecznego określono z wzoru 4.19 [Pau00c] A sw = ∑ Ab f yd 16 f yw s 100 (11.73) Ab - pole przekroju pręta zbrojenia głównego f yw = 420 MPa - wytrzymałość na rozciąganie zbrojenia poprzecznego (przyjęto stal AIIIN) A sw = 11⋅8,04⋅42,0 10 2 =0,55 cm 16⋅42,0 100 Przyjmuję pręt Φ 8 mm, As1 = 0,50 cm2 11.2.1.2.4 Przyjęcie pola przekroju zbrojenia podłużnego Pole przekroju podłużnego zbrojenia podłużnego przyjęto na podstawie zbrojenia minimalnego 2 obliczone w pkt. 11.2.1.1.2 A s , min =19,59cm . Przyjmuję pręt 7Φ 20 mm, As1 = 21,98 cm2, wzdłuż górnej i dolnej krawędzi przekroju. 133 11.2.1.2.5 Przyjęcie przekroju i rozstawu strzemion Przyjęto strzemiona z warunków konstrukcyjnych, czterocięte (liczba prętów n 3 , szerokość przekroju b35 cm ), średnica Φ 8 mm w rozstawie s = 33 cm ( s 40 cm , s 0,75d =87cm ) 11.2.1.2.6 Zbrojenie powierzchniowe Zbrojenie powierzchniowe przyjęto jak w pkt 11.2.1.1.4 ● W przekroju poprzecznym 21 Φ 6 mm o As = 5,94 cm2 ułożonych : 8 prętów w rozstawie co 10,5 cm wzdłuż szerokości przekroju b, oraz po 6 prętów w rozstawie co 10 cm wzdłuż wysokości przekroju h. ● Wzdłuż osi belki Φ 8 mm w rozstawie co 10 cm. 134 11.2.1.3 Poz. 2.1.3 – Przypadek 3: Stalowa belka Dane projektowe M = 3 369,37 kNm Vsd = 2 248,64 kN Wymiary przekroju HE 1000x584 Stal 18G2A h = 1056 mm fd = 285 MPa = 28,5 kN/cm2 bf = 314 mm Re = 345 MPa = 34,5 kN/cm2 tw = 35,5 mm Rm = 490 MPa = 49,0 kN/cm2 tf = 64 mm E = 205 GPa hw = 928 mm A = 744 cm G = 80 GPa 2 ν = 0,3 Ix = 1 246 000 cm4 ρ = 7850 kg/m3 Iy = 33 430cm4 Wx = 23 600 cm3 Wy = 2 130 cm3 11.2.1.3.1 Określenie klasy przekroju (p. 4.1.3 [N4] ) ● klasa przekroju środnika = 215 215 = =0,87 fd 285 Graniczna smukłość ścianki: hw 928 = =26,1466 =57,42 tw 35,5 Środnik klasy 1 Warunek smukłości przy ścinaniu hw 70 tw Środnik klasy 1 ● klasa przekroju półki b 139,25 = =2,189=7,8 tf 64 b=0,5 b f −t w =0,5 314−35,5 =139,25 Półka klasy 1 Przekrój klasy 1 11.2.1.3.2 Nośność obliczeniowa przekroju na zginanie Nośność obliczeniową przekroju klasy 1 na zginanie obliczono z wzoru 42 [N4] M R= p W f d =1,0⋅23 600⋅28,5=672 600 kNcm=6726,0 kNm =1 - obliczeniowy współczynnik rezerwy plastycznej W - wskaźnik wytrzymałości przekroju 135 (11.74) 11.2.1.3.3 Nośność obliczeniowa przekroju na ścinanie Nośność obliczeniową przekroju na ścinanie, dla którego spełniony jest warunek smukłości na ścinanie obliczono z wzoru 47 [N4] V R=0,58 Av f d =0,58329,4428,5=5445,64 kN (11.75) 2 Av =92,8⋅3,55=329,44 cm pole przekroju środnika 11.2.1.3.4 Zredukowana nośność obliczeniowa przekroju na zginanie Ponieważ siła tnąca V sd V 0 =0,3 V R =0,3⋅5445,64=1633,5 kN , do obliczeń należy przyjmować nośność zredukowaną na zginanie określoną wzorem 46 [N4] [ ] M R , V = M R 1− I v V I VR 2 (11.76) 3 I v= t w hw 3,55⋅92,83 = = 236423 cm 4 - moment bezwładności przekroju czynnego przy 12 12 ścinaniu (środnika) M R,V [ ] 2 =6726,0 1− 236423 2248,64 =6 508,39 kN 1246000 5445,6 11.2.1.3.5 Obliczenie momentu krytycznego Mcr Wartość momentu krytycznego obliczono wg załącznika 1, rozdział 3 [N4] ● Dla przekroju dwuteowego : y s=0 - współrzędna środka ścinania r x =0 - ramię asymetrii b y = y s−0,5 r x =0 - parametr zginania I = IT= I Y h2 4 2 = 33430⋅105,6 −6,4 4 =82 243148,8 cm 6 - wycinkowy moment bezwładności 1 2 b f t3f hw t 3w = 13 2⋅31,4⋅6,4392,8⋅3,553 = 9 066,40 cm 4 - moment bezwładności 3 (11.77) (11.78) przy skręcaniu i x = I x / A = 1 246000 / 744 = 40,92 cm - promień bezwładności względem osi x (11.79) i y = I y / A= 2130/ 744=6,70 cm - promień bezwładności względem osi y (11.80) i0 = i2x i2y = 40,922 6,702 =41,47 cm - biegunowy promień bezwładności względem środka (11.81) ciężkości i0 = i20 y 2s = 41,472 02=41,47 cm - biegunowy promień bezwładności względem środka ścinania 136 (11.82) Siły krytyczne przy ścinaniu osiowym: ● wyboczenie giętne względem osi Y (wzór Z1-4 [N4]) 2 N Y= ● E I y 2⋅20500⋅33430 = =18 788,3 kN y l 2 0,5⋅3052 wyboczenie skrętne (wzór Z1-4 [N4]) N z= N z= ● (11.83) [ [ 2 1 E I 2 2 G I T i s l 2 1 ⋅20500⋅82 243 149 8000⋅9 066,4 2 2 41,47 0,5⋅305 ] ] = 1 41,472 (11.84) 4622222472531197 =69 056 kN Wyznaczenie współczynnika Współczynnik określono na podstawie Tablicy 11 [N4] M max =0,55 M 10,45 M 2 (11.85) M 1, M 2 - wartości momentów zginających na podporach M max - największa bezwzględna wartość momentu w środkowym przedziale pręta o długości 0,2 l 0 M 1=3309,57 kNm , M 2 =−3309,57 kNm , M max = 3309,57⋅30,5 =330,96 kNm 305 =0,55⋅3309,57 −0,45⋅3309,57 / 385,33= 0,86 ● Obliczenie wartości momentu krytycznego M cr = A0 N y A 0 N y 2B 2 i2s N y N z (11.86) Wartości współczynników przyjęto wg Tablicy Z1-2 [N5] A1= 1/ =1,16 , A2 =0 , B =1 / =1,16 , C 1=2 , C 2= 0 , A0 = A1 b y A2 s s =0 Wzór 11,71 redukuję się do postaci : M cr =B i s N y N z=1,16⋅41,47 18788,3⋅69056=1 610710,8 kNcm=16 107,11 kNm 11.2.1.3.6 Określenie smukłości względnej przy zwichrzeniu L i współczynnika zwichrzenia L Smukłość względna przy zwichrzeniu oblicza się z wzoru 50 [N4] l =1,15 M R ,V 6508,38 =1,15 =0,78 M cr 16107,11 Z Tablicy 11 [N4] dla krzywej a0 odczytano wartość L 137 (11.87) L =0,893 (11.88) 11.2.1.3.7 Sprawdzenie nośności elementu zginanego Nośność elementów zginanych sprawdza sie wg wzoru 52 [N4] M 3369,37 = =0,581 l M R , V 0,893⋅6508,38 (11.89) 11.2.1.3.8 Obliczenie długości zakotwienia nadproża w ścianie L e Obliczenia przeprowadzono na podstawie informacji zawartych w publikacji [Har00]. Potrzebną długość zakotwienia oblicza się z wzoru A3 na nośność zakotwienia V u= 0,85 c f cd b L e −c 3,6e 1 L e −c (11.90) V u - dopuszczalna wartość siły tnącej w utwierdzeniu c =0,6 - współczynnik materiałowy dla betonu b - efektywna szerokość bryły naprężeń w betonie b =min 2,5 b f =2,5⋅31,4= 78,5cm ; 75cm =75 cm c =4,0 cm - grubość otuliny na krawędzi ściany a = L / 2=305 / 2 =152,5cm e =a 0,5 L e f cd =30 MPa - obliczeniowa wytrzymałość dla betonu klasy C45/55 Wzór 11.73 po przekształceniu otrzymuje postać: 2 2 0,85 Le −c2,81,7 L e0,85 c −V u 3,6a−c=0 =c f cd (11.91) b Podstawiając dane otrzymujemy: V u =V = 2248,54 kN , =0,6⋅3,0⋅75=135 2 114,75 Le −929,2 L e 1836 −1 225508,8=0 L e =107,39 cm Przyjmuję L e =110,0cm 11.2.1.3.9 Obliczenie dodatkowego zbrojenia pionowego w miejscu zakotwienia Pole przekroju zbrojenia określono na podstawie wzoru A4 [Har00] A sc = V s f (11.92) y 138 c =0,9 Współczynniki redukcyjny dla stali Przyjmuję stal AIIIN, fyd = 420 MPa A sc= 2248,54 2 =59,49cm 0,9⋅42 Przyjmuję: 10 Φ 28 mm As = 61,54 cm2 11.2.1.3.10 Dobranie przekroju żeberka usztywniającego W publikacji [Har00] zaleca się zastosowanie w okolicach przypodporowych żeberek poprzecznych. Ponieważ przekrój jest klasy 1 żeberka dobieram z warunku smukłości bz b 14 t z z tz 14 b z =0,5 b f −t w - maksymalny wysięg żeberka t Z - grubość żeberka b z =0,5 314−35,5 =139,25 mm Przyjmuję b z =130 mm t z 130 =10,67mm 14⋅0,87 Przyjmuję żeberko grubości 15 mm. Łączone do środnika za pomocą spoiny pachwinowej dwustronnej grubości a = 8 mm, spełniającej warunek w p. 6.3.2.2 a nom0,2 t 2 lecz ≤10 mm , a nom≤0,7 t 1 ,16 mm t 2=35,5 mm - grubość grubszej części w połączeniu t 1=15 mm - grubość cieńszej części w połączeniu a nom=0,2⋅35,5=7,1 mm a nom≤0,7⋅15=10,5 mm 139 11.2.2. Wymiarowanie nadproża – Poz. 2.2 11.2.2.1 Poz. 2.2.1 – Przypadek 1: belka żelbetowa ze zbrojeniem na ścinanie w postaci strzemion pionowych Dane projektowe M = 2 586,96 kNm Vsd = 1735,58 kN Wymiary przekroju : Beton C45/55 Stal AIIIN 2 b = 60 cm fcd = 30 MPa = 3,0 kN/cm h = 110 cm fck = 45 MPa = 4,5 kN/cm2 a1 = 8 cm fctd = 1,8 MPa = 0,18 kN/cm d = h – a1 = 102 cm fyd = 420 MPa = 42 kN/cm2 fyk = 490 MPa = 49 kN/cm2 2 fctm = 3,8 MPa = 0,38 kN/cm Es = 200 GPa 2 Ecm = 36 GPa 11.2.2.1.1 Określenie wielkości a1 - odległość od środka ciężkości zbrojenia do rozciąganej krawędzi przekroju belki Przyjmuję a1 =30101,5⋅28=82 mm=8,0cm (p. 11.2.1.1.1) 11.2.2.1.2 Obliczenie potrzebnego pola przekroju zbrojenia głównego As1 A0 = M sd 258696 = =0,138139 f cd b d 2 3,0⋅60⋅102 2 eff =1− 1− 2A 0=1− 1−2⋅0,138139=0,149282 eff =1−0,5 eff =1−0,5⋅0,149282=0,925359 A s1= M sd 258696 2 = =65,25cm f yd eff d 42⋅0,9254⋅102 Minimalne pole przekroju zbrojenia wg wzoru 23a [N5] A s1 , min =0,26 f ctm 3,8 2 b d=0,26 60⋅102=12,34 cm f yk 490 Minimalne pole przekroju zbrojenia wg wzoru 23b [N5] 2 A s1 , min =0,0013 bd =0,001360⋅102=7,96 cm Minimalne pole przekroju zbrojenia wg wzoru 111 [N5] A s , min =k c k f ct , eff A ct s , lim s , lim =160 MPa - dla =32 i w lim=0,3 mm tab. 12 [N5] k c =0,4 , k =0,5 , Act =0,5b h=0,5⋅60⋅110=3300 , f ct ,eff = f ctm =3,8MPa p. 6.2 [N5] 140 A s , min =0,4⋅5⋅3,8 3300 2 =15,68cm 160 Przyjmuję zbrojenie górą i dołem na całej długości belki : 14 Φ 25mm As1,1 = 65,26 cm2 ,ρs = 1,12% , rozmieszczone w dwóch rzędach po 7 prętów w rozstawie po 10,5 cm. 11.2.2.1.3 Obliczenie długości zakotwienia zbrojenia głównego Podstawową długość zakotwienia l b obliczamy z wzoru 187 [N5] f yd 25 420 l b= ⋅ = ⋅ =656 mm=65,6 cm 4 f bd 4 4,0 f bd =4,0 MPa - z tab 24 [N5] dla prętów żebrowanych i betonu C 45/55 Obliczeniową długość zakotwienia prętów l bd wyznaczam zgodnie z zaleceniami [Har00] dla rejonów z obciążeniami sejsmicznymi: l bd =1,3 l b=1,3⋅65,6=85,31cm s=1,0 - współczynnik efektywnego zakotwienia A s , req - wymagane pole przekroju zbrojenia A s , req - przyjęte pole przekroju zbrojenia Przyjmuję l bd =85,0 cm 11.2.2.1.4 Obliczenie potrzebnego zbrojenia powierzchniowego Zbrojenie powierzchniowe przyjęto jak w p. 11.2.2.1.4 A s , surf ≥0,01 A ct , ext =0,01⋅3 2⋅6060−2⋅3=0,01⋅522=5,22 cm ● 2 (11.44) w przekroju poprzecznym: 21 Φ 6 mm o As = 5,94 cm2 5 prętów w rozstawie co 10 cm wzdłuż szerokości przekroju b, oraz po 8 prętów w rozstawi co 8,7 cm wzdłuż wysokości przekroju h. ● wzdłuż osi belki Φ 8 mm w rozstawie co 10 cm. ● Długość zakotwienia prętów obliczono w pkt 11.2.1.1.4 ze wzoru 187 [N5] Długość zakotwienia lbd = 16 cm 11.2.2.1.5 Sprawdzenie nośności obliczeniowej przekroju na ścinanie ze względu na rozciąganie betonu powstałe przy ścinaniu w elemencie nie zbrojonym na ścinanie VRd1 Nośność VRd1 oblicza się ze wzoru 67 [N5] 141 V Rd1=[ 0,35 k f ctd 1,2 40 l ] bw d k =1,6−d =1,6−1,02=0,58 , lecz k>1 - k =1 wzór 67 [N5] l =0 V Rd1=[0,35⋅1⋅0,181,240⋅0 ]60⋅102=462,67 kN V Rd1V sd =1735,58 kN odcinek drugiego rodzaju – wymaga zbrojenia na ścinanie (wzór 64 [N5]) 11.2.2.1.6 Sprawdzenie nośności obliczeniowej przekroju na ścinanie ze względu na ściskanie betonu powstałe przy ścinaniu VRd2 Nośność VRd2 oblicza się ze wzoru 72 [N5] V Rd2=v f cd bw z v =0,6 1− f ck 250 = − = 0,6 1 45 250 0,492 z=0,9 d=0,9⋅102=91,8 cm cot 1cot 2 wzór 71 [N5] p. 5.5.1.1 [N5] cot =1,75 p. 5.5.1.1 [N5] V Rd2=0,492⋅3,0⋅60⋅91,8 1,75 =3502,07 kN 11,752 V Rd2V sd =1 735,58 kN Warunek nośności spełniony 11.2.2.1.7 Dobranie przekroju i rozstawu strzemion Minimalna średnica strzemion określa p. 9.3.1.5 [N5] min=max 4,5 mm ; 0,2 zbrojenia =0,2⋅32=6,4 mm=8,0mm Zakładam strzemiona czterocięte ze stali AIIIN średnicy Φ=10 mm pole przekroju Asw1 = 3,14 cm2 fywd1 = 420 MPa Dopuszczalne rozstawy strzemion s1 określamy na podstawie wzoru 210 [N5] 80s 1≤min 400 mm ; 0,75 d =0,75⋅1160=870mm= 400 mm Potrzebny rozstaw strzemion obliczam z przekształconego wzoru 73 [N5] s1≤ A sw1 f ywd1 3,14⋅42,0 z cot = ⋅104,4⋅1,5=12,21 cm V sd 1657,15 Sprawdzenie minimalnego stopnia zbrojenia wg wzoru 209 [N5] w , min=0,08 f ck / f yk =0,08 45 / 490=0,00109 142 w = A sw1 3,14 = =0,006542 s1 bw 12⋅40 w , min w Warunek spełniony Przyjmuję rozstaw strzemion 12,0 cm na całej długości belki 11.2.2.1.8 Sprawdzenie nośności obliczeniowej na ścinanie zbrojenia ze względu na rozciąganie poprzecznego zbrojenia na ścinanie. Nośność VRd3 oblicza się ze wzoru 75 [N5] V Rd3≤ A sw1 f s1 ywd1 z cot = 3,14⋅42,0 ⋅105,3⋅1,75=1753,87 kN 12,0 V Rd3V sd =1735,58 kN Warunek nośności spełniony 11.2.2.1.9 Sprawdzenie stanu granicznego użytkowania – szerokość rys prostopadłych Szerokość rys prostopadłych oblicza się na podstawie pkt. 6.3 [N5]. Do obliczeń przyjmowane są wartości charakterystyczne sił wewnętrznych Msd = 2586,96 / 1,35 = 1916,27 kNm Wyznaczenie miarodajnego wymiaru przekroju h0 wzór A.6 [N5] h0 = 2A c u 2 Ac =bh=60⋅110=6600cm - pole przekroju u= 2b2h=2⋅602⋅110=340 cm - obwód prekroju h0 = 2⋅6600 =38,82 cm 340 Dla h0 =388mm dla wieku betonu w chwili obciążenia t0=14 dni i wilgotności RH=80% odczytano ∞ , t 0 =1,50 . Efektywny moduł sprężystości E c , eff obliczono z wzoru 110 [N5]: E c , eff = E cm 36 = =14,4 GPa 1 ∞ , t 0 11,5 Sprowadzone pole przekroju Acs obliczam wg wzoru: Acs =Ac e , t A s1 e ,t = Es 200 = =13,89 E c , eff 14,4 143 Acs =60⋅11013,89⋅68,69= 7554,03cm 2 Moment statyczny przekroju względem górnej ściskanej krawędzi wyznaczam wg wzoru [Kam06]: S cs =S c e , t As1 d =60⋅110⋅ 110 3 13,8968,69⋅102=460310,8cm 2 Położenie środka ciężkości przed zarysowaniem [Kam06]: xI= S cs 460310,8 = =60,94 cm A cs 7554,03 Moment bezwładności przekroju sprowadzonego [Kam06]: 3 I cs= 3 bh h 60⋅110 110 bh − x I A s1 e , t d− x I 2= 60⋅110 −60,94 12 2 12 2 68,69⋅13,89102,0−60,942 4 I cs=8496290cm Sprowadzony wskaźnik przekroju na zginanie [Kam06]: W cs= I cs 8496290 3 = = 206902,7cm d − x I 102−60,94 Moment rysujący: M cr =W cs f ctm =206902,7⋅0,38=78623,01 kNcm=786,23 kNm M cr M sd =1871,97 kNm Przekrój będzie pracował jako zarysowany Położeni osi obojętnej po zarysowaniu [Kam06]: b x II⋅0,5 x II −r , t A s1 d − x II =0 2 0,5⋅60 x II −13,89⋅60,94102,0− x II =0 2 30 x II 846,46 x II −86338,57=0 x II =42,96 cm Moment bezwładności przekroju po zarysowaniu względem osi x II [Kam06]: 3 I csII = 3 bx II 60⋅42,96 A s1 d −x II 2 e , t = 68,69102,0−42,96 2⋅13,89= 4911182 cm 4 3 3 Naprężenia w stali w miejscu zarysowania s= e , l M sd d − x II 13,89⋅1916,27102,0−42,96 2 = =32,0 kN / cm 4911182 I IIcs Średnie odkształcenie zbrojenia rozciąganego oblicza się z wzoru 114 [N5]: sm= [ ] s M cr 1−1 2 Es M sd = [ ] 32,0 786,23 1−1,0⋅0,5⋅ =0,001465 20000 1916,27 1=1,0 - dla prętów żebrowanych, 2=0,5 - przy obciążeniu długotrwałym lub wielokrotnie zmiennym p.6.3 [N5] Efektywne pole przekroju strefy rozciąganej określono na podstawie Rys. 33 [N5]: Act , eff = min2,5b a1 ; bh− x II / 3=min 2,5⋅60⋅8=1200 ; 60110−42,96/ 3=1340,8 2 Act , eff =1200 cm Efektywny stopień zbrojenia: 144 r = As A cs , eff = 68,69 =0,057242 1200,00 Średni rozstaw rys wg wzoru 113 [N5] srm =500,25 k 1 k 2 35 =500,25⋅0,8⋅0,5 =93,67mm r 0,057242 k 1 =0,8 - dla prętów żebrowanych, k 2=0,5 dla trójkątnego rozkładu odkształceń p.6.3 [N5] Obliczeniowa szerokość rys wg wzoru 112 [N5] w k = s rm sm =1,4 zinterpolowany dla przekroju zarysowanego o najmniejszym wymiarze z przedziału od 300 do 800 mm w k =1,4⋅93,67⋅0,001465=0,19 mm w k w lim =0,30 mm Warunek spełniony 11.2.2.1.10 Sprawdzenie stanu granicznego użytkowania – szerokość rys ukośnych Szerokość rys ukośnych oblicza się na podstawie pkt. 6.4 [N5]. Do obliczeń przyjmujemy wartości charakterystyczne sił wewnętrznych stąd Vsd = 1735,58/1,35 = 1 285,62 kN Szerokość rys można obliczyć z wzoru 118 [N5]: 2 wk = 4 w E s f ck Z wzoru 119 [N5] = V sd 1285,62 kN = =0,2101 2 =2,10 MPa bw d 60⋅102,0 cm Z wzoru 120 [N5] w = w1 w2 =0,00440,0=0,0044 w1=0,0065 - stopień zbrojenia strzemionami prostopadłymi do osi elementu p. 11.2.1.1.7 w2 =0 stopień zbrojenia strzemionami ukośnymi Z wzoru 123 [N5] 1 = 3 [ w1 w2 1 1 2 2 = 1 =535,03 0,0044 0 3 0,7⋅10 0,7⋅10 ] [ ] 1 =0,7 - dla prętów gładkich p. 6.4. [N5] 1 , 2 - odpowiednio średnica strzemion (mm) strzemion pionowych i prętów ukośnych, 1 =10 mm - p. 11.2.1.1.7 2 wk = 4⋅0,2747 ⋅535,03 =0,24 mm 0,0044⋅20 000 4,5 145 w k w lim =0,30 mm Warunek spełniony 11.2.2.2 Poz. 2.2.2 – Przypadek 2: belka żelbetowa ze zbrojeniem diagonalnym Dane projektowe M = 2 586,96 kNm Vsd = 1735,58 kN Wymiary przekroju : Beton C45/55 L = 305,0 cm Stal AIIIN 2 b = 60 cm fcd = 30 MPa = 3,0 kN/cm h = 110 cm fck = 45 MPa = 4,5 kN/cm2 a1 = 5 cm fctd = 1,8 MPa = 0,18 kN/cm d = h – a1 = 120 cm fyd = 420 MPa = 42 kN/cm2 fyk = 490 MPa = 49 kN/cm2 2 fctm = 3,8 MPa = 0,38 kN/cm Es = 200 GPa 2 Ecm = 36 GPa 11.2.2.2.1 Sprawdzenie warunków 11.19a i 11.19 b L / d=305/ 105=2,90≤ 4,0 =0,83 f = cd =0,83 30 =4,55 MPa V sd 1735,58 2 = =0,263 kN / cm =2,63 MPa bh 60⋅110 0,83 f cd 11.2.2.2.2 Obliczenie potrzebnego pola przekroju zbrojenia diagonalnego Potrzebne pole przekroju zbrojenia diagonalnego obliczono wg wzoru A1 [Har00] na nośność zbrojenia diagonalnego. A s= V sd 2 s f yd sin - kat nachylenia zbrojenia diagonalnego do osi poziomej przekroju, wyznaczony wg [Har00] s= 0,9 - współczynnik redukcyjny dla stali tan = h−2a1 110−2⋅5 = =0,328 L 305 o =20 A s= 1735,58 2 o =67,12 cm 2⋅0,9⋅42⋅sin 20 Przyjmuję 11 Φ 28 mm, As1 = 67,70 cm2 Podstawowa długość zakotwienia prętów: f yd 28 420 l b= ⋅ = ⋅ =735 mm= 73,5cm 4 f bd 4 4,0 Obliczeniowa długość zakotwienia prętów: 146 l bd =1,3 l b=1,3⋅73,5=95,55=95,0 cm 11.2.2.2.3 Obliczenie potrzebnego pola przekroju zbrojenia poprzecznego wokół zbrojenia głównego Rozstaw zbrojenia poprzecznego określono na podstawie wzorów z [Pau90 s. 452] s - rozstaw prętów poprzecznych s≤ min[100 mm ;6 =6cdot 28=168mm] s=100 mm Pole przekroju zbrojenia poprzecznego określono z wzoru 4.19 [Pau00c] A sw = ∑ Ab f yd 16 f yw s 100 Ab - pole przekroju pręta zbrojenia głównego f yw = 420 MPa - wytrzymałość na rozciąganie zbrojenia poprzecznego (przyjęto stal AIIIN) A sw = 11⋅6,16⋅42,0 10 2 =0,424 cm 16⋅42,0 100 Przyjmuję pręt Φ 8 mm, As1 = 0,50 cm2 11.2.2.2.4 Przyjęcie pola przekroju zbrojenia podłużnego Pole przekroju podłużnego zbrojenia podłużnego przyjęto na podsatwie zbrojenia minimalnego 2 obliczone w pkt. 11.2.1.1.2 A s , min =15,68cm . Przyjmuję pręt 5Φ 20 mm, As1 = 15,70 cm2, wzdłuż górnej i dolnej krawędzi przekroju. 11.2.2.2.5 Przyjęcie przekroju i rozstawu strzemion Przyjęto strzemiona z warunków konstrukcyjnych, czterocięte (liczba prętów n 3 , szerokość przekroju b35 cm ), średnica Φ 8 mm w rozstawie s = 33 cm ( s 40 cm , s 0,75d =87cm ) 11.2.2.2.6 Zbrojenie powierzchniowe Zbrojenie powierzchniowe przyjęto jak w pkt 11.2.1.1.4 ● W przekroju poprzecznym 21 Φ 6 mm o As = 5,94 cm2 ułożonych : 5 prętów w rozstawi co 8,5 cm wzdłuż szerokości przekroju b, oraz po 8 prętów w rozstawie co 8,7 cm wzdłuż wysokości przekroju h. ● Wzdłuż osi belki Φ 8 mm w rozstawie co 10 cm. 147 11.2.2.3 Poz. 2.2.3 – Przypadek 3: Stalowa belka Ponieważ przyjęte z wstępnego projektowania nadproże spełnia warunek nośności dla maksymalnych sił wewnętrznych z dużym zapasem, do obliczenia drugiego nadproża przyjęto zmniejszony przekrój stalowy. Z wzoru 6.3 określono potrzebny wskaźnik wytrzymałości: W =1,1 M / f d =1,1 258696 kNcm 3 =9 984,75cm 28,50 kN / cm 2 Na tej podstawie dobieram z [Tab06] przekrój: HEB 1000 Dane projektowe M = 2 586,96 kNm Vsd = 1735,58 kN L = 305,0 cm Wymiary przekroju HEB 1000 Stal 18G2A h = 1000 mm fd = 285 MPa = 28,5 kN/cm2 bf = 300 mm Re = 345 MPa = 34,5 kN/cm2 tw = 19 mm Rm = 490 MPa = 49,0 kN/cm2 tf = 36 mm E = 205 GPa hw = 928 mm G = 80 GPa A = 400 cm2 Ix = 644 700 cm ν = 0,3 4 ρ = 7850 kg/m3 Iy = 16 280 cm4 Wx = 12 890 cm3 Wy = 1 090 cm3 11.2.2.3.1 Określenie klasy przekroju (p. 4.1.3 [N4] ) ● klasa przekroju środnika = 215 215 = =0,87 fd 285 Graniczna smukłość ścianki: hw 928 = =48,8466 =57,42 tw 19 Środnik klasy 1 Warunek smukłości przy ścinaniu hw 70 tw Środnik klasy 1 ● klasa przekroju półki b 140,5 = =3,99 =7,8 tf 36 b=0,5 b f −t w =0,5 300−19=140,5 mm Półka klasy 1 Przekrój klasy 1 148 11.2.2.3.2 Nośność obliczeniowa przekroju na zginanie Nośność obliczeniową przekroju klasy 1 na zginanie obliczono z wzoru 42 [N4] M R= p W f d =1,0⋅12 890⋅28,5=367 365kNcm=3673,65 kNm =1 - obliczeniowy współczynnik rezerwy plastycznej W - wskaźnik wytrzymałości przekroju 11.2.2.3.3 Nośność obliczeniowa przekroju na ścinanie Nośność obliczeniową przekroju na ścinanie, dla którego spełniony jest warunek smukłości na ścinanie obliczono z wzoru 47 [N4] V R=0,58 Av f d =0,58⋅176,32⋅28,5=2 914,57 kN 2 Av =92,8⋅1,9=176,32 cm pole przekroju środnika 11.2.2.3.4 Zredukowana nośność obliczeniowa przekroju na zginanie Ponieważ siła tnąca V sd V 0 =0,6V R=0,6⋅2914,57=1748,74 kN , do obliczeń należy przyjmować nośność zredukowaną na zginanie określoną wzorem 47 [N4] [ M R , V = M R 1,1−0,3 [ M R , V =3129,30 1,1−0,3 V 2 VR ] ] 1735,58 2 =3650,21kNm 2914,57 11.2.2.3.5 Obliczenie momentu krytycznego Mcr Wartość momentu krytycznego obliczono wg załącznika 1, rozdział 3 [N4] ● Dla przekroju dwuteowego : y s=0 - współrzędna środka ścinania r x =0 - ramię asymetrii b y = y s−0,5 r x =0 - parametr zginania 2 I = I Y h 15820⋅100,0−3,62 = =37 822 347,20cm 6 - wycinkowy moment bezwładności 4 4 IT= 1 2b f t3f hw t 3w = 13 2⋅30,0⋅3,6392,8⋅1,93 =1580,41 cm4 - moment bezwładności przy 3 skręcaniu i x = I x / A= 644 700/400=40,15 cm - promień bezwładności względem osi x i y = I y / A= 1090/ 400=6,38 cm - promień bezwładności względem osi y i0 = i2x i2y = 40,1526,38 2= 40,65cm - biegunowy promień bezwładności względem środka ciężkości 149 i0 = i20 y 2s = 40,6520 2=40,65 cm - biegunowy promień bezwładności względem środka ścinania Siły krytyczne przy ścinaniu osiowym: wyboczenie giętne względem osi Y (wzór Z1-4 [N4]) ● 2 N Y= ● E I y 2⋅20500⋅16 280 = =9149,67 kN y l 2 0,5⋅3052 wyboczenie skrętne (wzór Z1-4 [N4]) N z= N z= ● [ [ 2 1 E I 2 2 G I T i s l ] ] 2 1 ⋅20500⋅37 822347 1 8000⋅1580 = 2 2 2 21 256 88312 643244= 20515,1 kN 40,65 0,5⋅305 40,65 Wyznaczenie współczynnika Współczynnik określono na podstawie Tablicy 11 [N4] M max =0,55 M 10,45 M 2 M 1, M 2 - wartości momentów zginających na podporach M max - największa bezwzględna wartość momentu w środkowym przedziale pręta o długości 0,2 l 0 M 1= 2586,96kNm , M 2 =−2 586,96kNm , M max = 2586,96⋅30,5 =258,70 kNm 305 =0,55⋅2586,96−0,45⋅2586,96/ 258,70=0,999=1,00 ● Obliczenie wartości momentu krytycznego M cr = A0 N y A 0 N y 2B 2 i2s N y N z Wartości współczynników przyjęto wg Tablicy Z1-2 [N5] A1 =1 /=1,0 , A2 =0 , B=1 /=1,00 , C 1=2 , C 2= 0 , A0 = A1 b y A2 s s =0 Wzór 11,71 redukuję się do postaci : M cr =B i s N y N z=1,00⋅40,65 9149,67⋅20515,07=556 933,60kNcm=5569,33 kNm 11.2.2.3.6 Określenie smukłości względnej przy zwichrzeniu L i współczynnika zwichrzenia L Smukłość względna przy zwichrzeniu oblicza się z wzoru 50 [N4] l =1,15 M R ,V 3650,21 =1,15 =0,931 M cr 5569,37 Z Tablicy 11 [N4] dla krzywej a0 odczytano wartość L 150 L =0,795 11.2.2.3.7 Sprawdzenie nośności elementu zginanego Nośność elementów zginanych sprawdza sie wg wzoru 52 [N4] M 2586,96 = =0,891 l M R , V 0,795⋅3650,21 Warunek nośności spełniony 11.2.2.3.8 Obliczenie długości zakotwienia nadproża w ścianie L e Obliczenia przeprowadzono na podstawie informacji zawartych w publikacji [Har00]. Potrzebną długość zakotwienia oblicza się z wzoru A3 na nośność zakotwienia V u= 0,85 c f cd b L e −c 3,6 e 1 L e −c V u - dopuszczalna wartość siły tnącej w utwierdzeniu c =0,6 - współczynnik materiałowy dla betonu b - efektywna szerokość bryły naprężeń w betonie b =min 2,5 b f =2,5⋅30=75 cm ; 60 cm =60 cm c =4,0 cm - grubość otuliny na krawędzi ściany a = L / 2=305 / 2 =152,5cm e =a 0,5 L e f cd =30 MPa - obliczeniowa wytrzymałość dla betonu klasy C45/55 Wzór 11.73 po przekształceniu otrzymuje postać: 2 2 0,85 Le −c2,81,7 L e0,85 c −V u 3,6a−c=0 =c f cd b Podstawiając dane otrzymujemy: V u =V =1 735,58 kN , =0,6⋅3,0⋅60=108 2 91,80 Le −745,6 L e −944 422,3=0 L e =105,57cm Przyjmuję L e =110,0 cm 11.2.2.3.9 Obliczenie dodatkowego zbrojenia pionowego w miejscu zakotwienia Pole przekroju zbrojenia określono na podstawie wzoru A4 [Har00] 151 A sc = V s f y c =0,9 Współczynniki redukcyjny dla stali Przyjmuję stal AIIIN, fyd = 420 MPa A sc = 1735,58 2 =45,92 cm 0,9⋅42 Przyjmuję: 10 Φ 25 mm As = 49,06 cm2 11.2.2.3.10 Dobranie przekroju żeberka usztywniającego W publikacji [Har00] zaleca się zastosowanie w okolicach przypodporowych żeberek poprzecznych. Ponieważ przekrój jest klasy 1 żeberka dobieram z warunku smukłości bz b 14 t z z tz 14 b z =0,5 b f −t w - maksymalny wysięg żeberka t Z - grubość żeberka b z=0,5300−19,0 =140,5mm Przyjmuję b z =130 mm t z 130 =10,67mm 14⋅0,87 Przyjmuję żeberko grubości 15 mm. Łączone do środnika za pomocą spoiny pachwinowej dwustronnej grubości a = 8 mm, spełniającej warunek w p. 6.3.2.2 a nom0,2 t 2 lecz ≤10 mm , a nom≤0,7 t 1 ,16 mm t 2=35,5 mm - grubość grubszej części w połączeniu t 1=15 mm - grubość cieńszej części w połączeniu a nom=0,2⋅19=3,9mm a nom≤0,7⋅15=10,5 mm 152 12. Podsumowanie W podsumowaniu zostały zebrane i omówione wyniki dla najważniejszych modeli. Oznaczenia tych wyników wraz z krótkimi charakterystykami programów obliczeniowych wykorzystanych do ich uzyskania podane są w Tablicy 12.1. Tablica 12.1 Oznaczenie wyników wykorzystanych w podsumowaniu Robot 1 Wyniki uzyskane w pracy dyplomowej z programu Robot Millennium dla Modelu 1 t.j. modelu z zastępczymi przekrojami słupów kompozytowych przeliczonym na przekroje stalowe z warunku EI (wzór 6.13 ). Budynek modeluję się z przestrzennych elementów powłokowych i prętowych. Robot 4 Wyniki uzyskane w pracy dyplomowej z programu Robot Millennium dla Modelu 4 t.j. modelu z zastępczymi przekrojami slupów przyjętymi jak w programie BW. BW 1 Wyniki analizy statycznej uzyskane w pracy dyplomowej dla modelu o zmiennym przekroju wykonanego w programie BW (zastępcze przekroje słupów kompozytowych przeliczono na słupy betonowe z warunku nośności na ściskanie (wzór 6.11)). Budynek modeluje się jako zespół elementów wspornikowych połączonych nadprożami i/lub złączami podatnymi i analizuje wg teorii prętów cienkościennych Własowa. BW 2 Wyniki analizy dynamicznej uzyskane w pracy dyplomowej dla modelu o stałym przekroju wykonanego w programie BW. SATWE Wyniki z publikacji [Li04] dla modelu wykonanego w programie SATWE (Structural Analysis of Tall building, Wall Element). SATWE jest programem MES (odpowiednikiem amerykańskiego programu SAP 2000). Został opracowany przez China Academy of Building Research. W programie ściany budynku definiuje się jak elementy powłokowe z węzłami o 6 stopniami swobody (podobnie jak w programie Robot Millennium). TBSA Wyniki z publikacji [Li04] dla modelu wykonanego w programie TBSA (Tall Building Structural Analysis). Jest to program oparty na MES, opracowany przez China Academy of Building Research. Budynek modeluje się jako pojedynczy element wspornikowy i analizuje wg teorii Własowa. TUS Wyniki analizy modalnej z publikacji [Li04] dla modelu wykonanego w programie TUS (Tsingua University Structural). Opracowany przez Tsinghua University w Chinach program jest opartym na MES i jest odpowiednikiem programu ETABS. W programie elementy trzonu modeluje się z elementów skończonych w płaskim stanie naprężenia. 12.1. Poziome przemieszczenia szczytu budynku Tablica 12.2 Zestawienie przemieszczeń budynku (cm) Wiatr Y Wiatr X SGU Y Sztywność SGU X Robot 1 64,70 26,00 72,70 H / 430 31,40 Robot 4 56,90 25,40 63,80 H / 490 30,60 BW 1 63,99 24,91 78,26 H / 400 35,76 SATWE 69,03 21,45 - - - TBSA 48,63 20,88 - - - Najmniejsze wartości przemieszczeń wywołane wiatrem po kierunku Y uzyskano dla Robot 4 (56,90 cm), natomiast po kierunku X dla BW 1 (24,91 cm). Na podstawie wyników z Tablicy 12.2 można stwierdzić, że sztywność budynku dla wszystkich analizowanych modeli po 153 kierunku X jest zbliżona, gdyż wartości przemieszczeń nie różnią się o więcej niż 4% (Robot 1 do BW). Dla kierunku Y różnice te sięgają już 12% w przypadku Robot 4 i BW. Dla Robot 1 i Robot 4 różnica ta sięga 14%. Wynika ona z różnicy wielkości słupów, które w Robot 4 mają większe wymiary. W przypadku kombinacji obciążeń dla stanu granicznego użytkowania (SGU) największe wartości przemieszczeń w obu kierunkach uzyskano dla modelu z BW, najmniejsze dla Modelu 4 z programu Robot. W przypadku Robot 1 i Robot 4 wartości przemieszczeń po kierunku Y dla SGU wzrosły o ok. 12% w stosunku do obciążenia wiatrem, natomiast dla BW o 22%. W przypadku kierunku X dla Robota 1 i 4 wzrost ten jest na poziomie 20 % natomiast dla BW aż 42%. Otrzymane w pracy dyplomowej przemieszczenia od obciążenia wiatrem po kierunku Y wyliczone programami BW i Robot Millennium zbliżone są do wyników z programu SATWE. Dla Modelu 1 są one o 7% mniejsze, Modelu 4 - 18 %, a dla BW o 8%. W przypadku wiatru po kierunku X otrzymane wyniki są większe niż dla SATWE. Dla Robota 1 o 21%, Robota 4 o 18% i dla BW o 16%. Ponieważ programy Robot i SATWE są programami tego samego typu można stwierdzić, ze dla Modelu 1 udało się uzyskać sztywność po kierunku Y zbliżoną do modelu z programu SATWE. Porównując zamieszczone w Tablicy 12.3 wyniki przemieszczeń po kierunku Y dla modeli Robot 1 i 2, możemy zaobserwować wpływ outriggerów na sztywność budynku. Przemieszczenia w modelu bez outriggerów są o 61,5% większe niż w budynku z outriggerami. Podobny wynik uzyskano w programie TBSA gdzie różnica ta wynosiła 57,7%. Dla kierunku X różnica ta wynosi tylko 6,9%, podczas gdy dla TBSA 22,3%. Na podstawie otrzymanych wyników można stwierdzić że outriggery w Robot 1 zostały zamodelowane poprawnie. Tablica 12.3 Zestawienie wartości przemieszczeń (cm) budynku dla modeli wykonanych w programie Robot Millennium Wiatr Y Różnica z Modelem 1 Wiatr X Różnica z Modelem 1 Robot 1 64,70 - 26,00 - Robot 2 104,50 +61,5% 27,80 6,9% Robot 3 64,80 0,2% 26,90 3,5 % Robot 2 – jak Robot 1, bez outriggerów Robot 3 – jak Robot 1, element skończony 1,0 m Wpływ wielkość elementów skończonych na wartości przemieszczeń można analizować porównując wyniki dla Robot 1 i Robot 3. Dla modelu o elementach skończonych o wymiarach 154 1,0x1,0 m wartości te są niewiele większe. Dla kierunku Y o 0,2%, a dla kierunku X o 3,5%. W przypadku modelu Robot 1 gdzie element skończonym ma wymiary 1,5x1,5 m w wyniku dyskretyzacji otrzymano 22 164 elementy, dla Robot 3 - 46 188 (ponad dwa razy więcej). Porównując liczbę elementów skończonych w modelach i różnice w wynikach można stwierdzić, że elementy o wymiarach 1,5x1,5 m są wystarczające do analizy przemieszczeń. Przedstawione w Tablicy 8.1 wartości przemieszczeń dla wybranych punktów trzonu o tej samej rzędnej pokazują, że pomimo usunięcia w modelach z programu Robot Millennium płyt stropowych trzon odkształca się równomiernie. Różnica przemieszczeń jest rzędu 0,13 %. H / 490 . Największą sztywność budynku uzyskano dla modelu Robot 4, która wynosi Analizując wyniki z publikacji [Li04] jedynie przesztywniony zdaniem autora pracy model TBSA dla SGU mógłby mieć przemieszczenia mniejsze od H/500. Wskazuje to na bardzo małą ogólną sztywność budynku, co prawdopodobnie było przyczyną podjęcia badań doświadczalnych opisanych w pracach [Li02], [Li03], [Li04], [Li04b], [Li05], [Xu03]. 12.2. Naprężenia w ścianach trzonu Ponieważ przy wyliczaniu kombinacji obciążeń w programie Robot nie uwzględniono wykluczania się obciążeń wiatrem w kierunkach X i Y, przeprowadzono analizę wyników naprężeń dla każdego schematu obciążenia, w punktach trzonu gdzie wystąpiły ekstremalne naprężenia. Analizowano model BW i Robot 1. Wartości naprężeń zestawiono w Tablicach 12.4 i 12.5 (Mapy naprężeń z wartościami zamieszono w Załączniku P). Tablica 12.4 Zestawienie wartości naprężeń od poszczególnych schematów obciążeń w punkcie wystąpienia wartości maksymalnych w trzonie (lewy dolny narożnik trzonu) dla trzonu o gr 75 cm Obciążenia Stałe Wiatr Y Wiatr X Eksp. 1 (NW) Eksp. 2 (NE) Eksp. 3 (SW) Eksp. 4 (SE) BW -12,28 9,19 4,74 -1,46 0,41 -2,73 0,21 Robot (Model 1) -9,45 8,11 4,81 -1,45 0,18 -1,66 -0,11 Tablica 12.5 Zestawienie wartości naprężeń od poszczególnych schematów obciążeń w punkcie wystąpienia wartości minimalnych w trzonie (prawy górny narożnik trzonu) dla trzonu o gr. 75 cm Obciążenia stałe Wiatr Y Wiatr X Eksp. 1 (NW) Eksp. 2 (NE) Eksp. 3 (SW) Eksp. 4 (SE) BW -12,31 -9,19 -4,74 -0,20 -2,76 0,41 -1,45 Robot (Model 1) -9,32 -8,11 -4,81 -0,10 -1,72 0,28 -1,43 Jak widać w tablicach 12,4 i 12,5 wartości naprężeń dla poszczególnych schematów w tych samych punktach trzonu są do siebie zbliżone. 155 Przybliżone ekstremalne wartości naprężeń otrzymane z programu Robot przy uwzględnieniu wykluczania się obciążeń wiatrem w kierunkach X i Y oraz współczynników obciążeniowych określonych w danych do programu BW przyjmują wartości: Naprężenia maksymalne: z , max =−9,45⋅1,358,11⋅1,300,18⋅1,5=−1,95 MPa Naprężenia minimalne: z , min=−9,32⋅1,35−8,11⋅1,30−0,101,721,431,5=−27,84 MPa Porównując otrzymane wyniki z wynikami z programu BW: ● naprężenia maksymalne dla Robot 1 są o 3,27 MPa mniejsze ● naprężenia minimalne dla Robot 1 są o 7,37 MPa mniejsze W literaturze nie ma informacji o wielkościach naprężeń jakie otrzymano z obliczeń podczas projektowaniu rzeczywistego obiektu i nie można stwierdzić, które wyniki są poprawniejsze. W przypadku naprężeń rozciągających (nazywanych dodatnimi lub maksymalnymi) bardziej bezpieczne są wyniki z programu Robot, w przypadku ściskających (nazywanych ujemnymi lub minimalnymi) z programu BW. W przypadku modeli analizowanych w programie Robot należałoby przeprowadzić dokładniejszą analizę trzonu, ze względu na wielkość elementów skończonych. Zastosowana do obliczeń siatka elementów skończonych (ES) o wymiarach 1,5x1,5m może nie być wystarczająca do dokładnej analizy naprężeń. Warto byłoby przeprowadzić analizę dla ES o wymiarach 0,5x0,5m lub mniejszych. Porównując jednak mapy naprężeń dla Robot 1 (Rys. 8.15) i Robot 3 (Rys. 8.19) można zaobserwować, że różnice w wartościach i rozkładach naprężeń po zagęszczeniu siatki elementów skończonych nie były duże. 12.3. Wyniki analizy modalnej Tablica 12.6 Zestawienie częstotliwości drgań własnych w [Hz] Pomiary Robot 1 Robot 4 BW SATWE TBSA TUS 1Y 2Y 1X 2X 1 FI 2 FI Masa [kg] 0,173 0,540 0,208 0,688 0,293 0,886 - 0,192 0,775 0,230 0,778 0,314 0,978 (+11,0%) (+43,0%) (+10,6%) (+13,1%) (+7,2%) (+10,4%) 0,191 0,745 0,216 0,727 0,288 0,895 (+10,0%) (+38,0%) (+3,9%) (+5,7%) (-1,7%) (+1,0%) 0,145 0,596 0,166 0,563 0,189 0,632 (-16,0 %) (+10,0%) (-20,0%) (-18,0%) (-35,5%) (-28,6%) - - 0,159 0,592 0,201 0,676 (-8,0%) (+9,6%) (-3,4%) (-2,3%) 0,159 (-8,0%) 0,543 0,174 0,568 0,367 0,895 (+0,6%) (-16,0%) (-17,5%) (+25,3%) (+1,0%) - - 0,159 0,599 0,201 0,704 (-8,0%) (+10,3%) (-3,4%) (+2,3%) 156 163 597 157,5 193 328 209,3 200 737 600,0 185 037 600,0 - Otrzymane częstotliwości pierwszych sześciu postaci drgań własnych dla modeli z programu Robot Millennium są większe (z wyjątkiem pierwszej częstotliwości drgań skrętnych dla Robot 2). Największe różnice uzyskano dla drugiej postaci po kierunku Y. W oparciu o wzór 12.1 można stwierdzić, że mniejsze wartości częstości drgań dla Robot 4 w stosunku do Robot 1 mogą wynikać ze zwiększonej masy modelu. Jest to rezultatem przyjęcia większych przekrojów słupów żelbetowych, modelujących słupy stalowe wypełnione betonem. =2 f = k /m W przypadku 12.1 BW 2 większość wyników (z wyjątkiem 2 Y) jest mniejsza od wyników z pomiarów budynku. Na podstawie przemieszczeń od obciążenia wiatrem można stwierdzić, że sztywności modeli BW 2 i Robot 1 są zbliżone. Natomiast masa modelu z programu BW 2 jest większa o 27,8% niż Robot 1 i to właśnie ona mogła mieć wpływ na zmniejszone wartości częstotliwości. Rys. 12.1 Zestawienie pierwszych dwóch postaci drgań własnych po kierunku Y a) 1Y b) 2Y 157 Rys. 12.2 Zestawienie pierwszych dwóch postaci drgań własnych po kierunku X a) 1X b) 2X Rys. 12.3 Zestawienie pierwszych dwóch postaci drgań własnych skrętnych a) 1 FI b) 2FI 158 Rys. 12.3 Zestawienie postaci drgań własnych z publikacji [Li04]. Wyniki dla Robot 1 i Robot 4 są większe w porównaniu z wynikami obliczeń dla SATWE i TBSA. Natomiast w przypadku BW 2 są mniejsze. Dla BW 2 jako jedną z głównych przyczyn zmniejszonych częstotliwości drgań własnych można przyjąć większą masę modelu. W przypadku modeli z programu Robot nie jest to już tak oczywiste. Dla Robot 1 mamy mniejsza masę modelu niż dla TBSA, ale sztywność modelu z programu TBSA jest większa. Autor publikacji [Li04] podsumowując uzyskane wyniki dla SATWE i TBSA stwierdził, że różnice pomiędzy obliczonymi a uzyskanymi z pomiarów częstotliwości drgań własnych mogą wynikać z dwóch przyczyn: zbyt duża masa modelu przyjęta do obliczeń i / lub zbyt mała sztywność modeli budynku w porównaniu do rzeczywistej konstrukcji. Wniosek ten można przypisać do wyników z programu BW. W przypadku modeli z programu Robot stwierdzenie to nie do końca jest prawdziwe. W trakcie obliczeń w programie Robot Millennium ważnym czynnikiem może okazać się określenie optymalnych parametrów dla analizy modalnej. Jednym z takich czynników może być liczba iteracji przyjęta w metodzie podprzestrzennych iteracji. Ostateczne wyniki przyjęte do analizy w pracy dyplomowej obliczane były dla 40 iteracji. Początkowo jednak obliczenia prowadzone były dla 20 iteracji (standardowo ustawione w programie). Dla takiej liczby iteracji pierwsze 3 częstotliwości drgań własnych dla Robot 1 były odpowiednio o 14,5%, 17,4% i 24,2% większe niż dla obliczeń z 40 iteracjami (Tablica 12.7). W porównaniu z wynikami pomiarów są one większe odpowiednio o 27,0%, 29,8%, 33,1%. 159 Tablica 12.7 Zestawienie częstotliwości drgań własnych w [Hz] dla Robot 1 w zależności od liczby iteracji Liczba iteracji 1Y 2Y 1X 2X 1 FI 2 FI 40 0,192 0,775 0,230 0,778 0,314 0,978 20 0,220 0,900 0,270 0,900 0,390 1,230 (+14,5%) (+15,4%) (+17,4%) (+15,7%) (+24,2%) (+26,7%) 12.4. Wyniki analizy sejsmicznej Tablica 12.8 Wartości przemieszczeń budynku dla schematów obciążeń sejsmicznych i wiatrem [cm] Kierunek Y Kierunek X Sejsmika Wiatr Sejsmika Wiatr Robot 1 22,62 64,70 14,48 26,00 Robot 4 23,20 56,90 16,50 25,40 BW 2 36,21 72,62 26,26 27,77 TBSA 25,59 48,63 19,74 20,28 Tablica 12.9 Wartości sił poprzecznych w trzonie dla schematów obciążeń sejsmicznych i wiatrem [kN] Kierunek Y Kierunek X Sejsmika Wiatr Sejsmika Wiatr Robot 1 18 216 63 362 19 362 42 728 Robot 4 18 308 62 456 20 501 43 054 TBSA 22 966,1 - 23 181,3 - Otrzymane wyniki zarówno przemieszczeń (Tablica 12.8) jak i sił poprzecznych (Tablica 12.9) wywołanych obciążeniami sejsmicznymi są mniejsze od wartości wywołanych obciążenia wiatrem. Zatem nie trzeba uwzględniać przy wymiarowanych elementów konstrukcji. Jak widać wielkości sił poprzecznych otrzymane z obliczeń w pracy dyplomowej są nieco mniejsze od wyników z publikacji [Li04]. Różnice te mogą wynikać z ● różnic mas całego obiektu a także ich rozkładu wzdłuż wysokości budynku ● różnych wartości częstości drgań własnych ● metody sumowania maksimów odpowiedzi: w pracy dyplomowej – wykorzystano dokładniejszą metodę CQC, a w publikacji [Li04] – starszą metoda SRSS 12.5. Wartości sił w nadprożach Tablica 12.10 Wartości sił poprzecznych wywołanych obciążeniami sejsmicznymi i wiatrem [kN] Model Nr nadproża Rzędna M [kNm] T [ kN] Robot 1 3 110,75 4626,73 3102,29 Robot 4 3 110,75 4607,80 3090,33 BW 1 3 118,20 3309,57 2170,21 160 W obu programach maksymalne wartości sił wewnętrznych w nadprożach otrzymano dla zbliżonych rzędnych w programie Robot +110,75 m a w programie BW +118,20 m. Różnice wartości sił dla modeli z programu Robot są niewielkie. W przypadku wyników z programu BW uzyskano o 30% mniejsze wartości sił wewnętrznych w nadprożach. Różnice te mogą wynikać z uwzględnienia w programie BW podatności połączenia nadproża ze ścianą (współczynnik k = 1). W przypadku modeli z programu Robot są one sztywno połączone z pionowymi elementami prętowymi biegnącymi wzdłuż krawędzi trzonu. Podatność tą można uwzględnić (z dość dużą dokładnością) w programach opartych na MES przez zwiększenie długości nadproża o ¼ wysokości przekroju nadproża. Zastosowanie tego zabiegu w modelach Robot 1 i Robot 4 spowodowało by jednak znaczne zwiększenie liczby powierzchniowych elementów skończonych i dlatego zostało pominięte. 12.6. Obliczone zbrojenie Na podstawie wyników z programu BW większość ścian w obliczanym skrajnym (ceowym) elemencie trzonu nie wymagały dodatkowego zbrojenia i zastosowano w nich zbrojenie minimalne. Jedynie w trzonie o grubości 75 cm w strefach krawędziowych ścian potrzebne było dodatkowe zbrojenie. Potwierdza to ogólną prawidłowość, że wymiary konstrukcji usztywniającej budynków wysokich wynikają z warunku sztywności (Stanu Granicznego Użytkowania), a nie nośności. Dla obu żelbetowych nadproży potrzebne pole przekroju zbrojenia głównego liczone: ● jako pręty podłużne wg polskiej normy [N5] ● jako zbrojenie diagonalne obliczone wg amerykańskich przepisów ACI wyszło takie samo. W przypadku nadproży stalowych, przyjęty ze wstępnego projektowania profil HE 1000x584 spełnił warunki nośności z dużą rezerwą (42%) dla maksymalnych wartości sił wewnętrznych. Ponieważ maksymalne wartości sił wewnętrznych dla drugiego z obliczanych nadproży w części budynku o trzonie gr. 60 cm były mniejsze od wartości z pierwszego przypadku, do wymiarowania przyjęto mniejszy profil HEB 1000. Warunek nośności dla tego elementu został spełniony z 11% rezerwą. 12.7. Porównanie programów obliczeniowych Budowanie modelu w programie BW przy pomocy preprocesora POL 3 jest łatwe i intuicyjne. Jest to program służący do analizy budynków ścianowych, w którym wszystkie elementy konstrukcji definiuje się o przekroju pełnym prostokątnym. W przypadku występowania w konstrukcji elementów z profili stalowych lub np. kratownic stanowi to pewien problem, gdyż trzeba je przeliczyć na zastępcze przekroje prostokątne (zwykle żelbetowe, choć jest 161 możliwość definiowania różnych materiałów). W przypadku analizowanego w pracy dyplomowej budynku spowodowało to zwiększenie masy modelu, co mogło mieć wpływ na wyniki analizy dynamicznej. Niewątpliwym atutem programu BW jest bardzo krótki czas obliczeń tak dużych konstrukcji. Na przeciętnym komputerze PC przeprowadzenie całej analizy budynku zajmuje ok 10 minut. Modelowanie budynku w programie Robot Millennium odbywa się głównie w widoku 3D. Budowanie modelu ułatwia i przyspiesza definiowanie osi, funkcje translacji i lustra. Przy stosowaniu dwóch ostatnich funkcji bardzo ważna jest precyzja, gdyż bardzo łatwo można spowodować przesunięcie powielanych elementów wyniku czego ich węzły nie będą sie ze sobą stykać. W programie Robot można bez problemu łączyć różne typy konstrukcji: prętowe, powłokowe. W przypadku modelowania budynku wysokiego, nawet przy bardzo zgrubnym siatkowaniu trzonu otrzymujemy bardzo duże zadanie obliczeniowe (ponad 50 tyś elementów skończonych i prawie 240 tyś. stopni swobody ). Czas wykonania pełnej analizy tak dużego zadania na przygotowanym do tego celu stanowisku (wydajniejszy procesor, większa ilość pamięci RAM) wynosi od 2 do 3 godzin. Jak na tej wielkości model nie jest to dużo, ale w porównaniu z BW trwa to 12 razy dłużej. W przeciwieństwie do BW wyspecjalizowanego do liczenia jednego typu konstrukcji Robot Millennium pozwalającym liczyć różne typy konstrukcji. jest programem uniwersalnym Dużym ułatwieniem w analizie budynków wielokondygnacyjnych jest dostępna w najnowszych wersjach programu funkcja Pięter. 162 13. Zakończenie W niniejszej pracy analizowano 5 modeli budynku Di-Wang Tower – 4 modele dyskretne w programie Robot Millennium oraz jeden model ciągły w programie BW dla Windows. Dla trzech modeli przeprowadzono pełne analizy statyczne i dynamiczne (modalną i sejsmiczną), dla pozostałych dwóch (programu Robot) tylko statyczne, głównie od obciążenia wiatrem. Modele zbudowano na podstawie: informacji zawartych w publikacjach [Li04], [Kim95] oraz własnych obliczeń dla elementów, których wymiary nie były podane w cytowanych publikacjach. Uzyskane w pracy dyplomowej wyniki z obliczeń są zbliżone do wyników z programu SATWE zawartych w pracy [Li04]. Autor tej publikacji spośród wyników z 3 różnych programów uznał je za najbliższe rzeczywistości. Na podstawie przeprowadzonych obliczeń i analiz można wyciągnąć następujące wnioski: ● Wartości przemieszczeń najbliższe wartościom przemieszczeń z programu SATWE uzyskano z obliczeń programem BW dla Windows oraz Robot Millennium dla Modelu 1 (Tab. 12.1). Przemieszczenia po kierunku Y wyliczone programem BW dla Windows są o 1% gorsze od wyników dla Modelu 1 z programu Robot, a w kierunku X o 4% lepsze. ● Z analizowanych modeli w programie Robot Millennium za najbliższy rzeczywistości uznałbym Model 1. Wartości przemieszczeń oraz wyniki analizy modalnej dla tego modelu są najbardziej zbliżone do wyników z programu SATWE. ● Przeliczenie przekrojów kompozytowych słupów na zastępcze przekroje betonowe z warunku nośności na ściskanie w programie BW dało wyniki przemieszczeń zbliżone do wyników z programu SATWE. Wprowadzenia tych samych przekrojów do modelu w programie Robot spowodowało wzrost jego sztywności o 14% w porównaniu z Modelem 1, w którym zastępcze przekroje przyjęto z warunku sztywności EI (standardowa opcja programu Robot). Przeliczanie przekrojów kompozytowych z warunku nośności daje większe przekroje zastępcze niż warunku sztywności EI. Minusem przeliczania zastępczych przekrojów modeli z warunku nośności jest znaczny wzrost masy modelu. ● Podobnie jak w pracy [Li04] udało się wykazać duży wpływ outriggerów na wzrost sztywności poprzecznej konstrukcji. Ich stosowanie pozwala w znaczny sposób ograniczyć przemieszczenia budynku. ● Uzyskane wyniki analizy modalnej różnią się od wyników uzyskanych z pomiarów dla rzeczywistego budynku, a także wyników obliczeń z publikacji [Li04] nie więcej niż o 30% (w większości przypadków). Na rozbieżności wyników mogą mieć wpływ różnice bezwładności i sztywności modeli obliczeniowych oraz rzeczywistego budynku, a także 163 dokładność obliczeń analizy modalnej. W pracy wykazano również, że obciążenia sejsmiczne dla budynku zlokalizowanego w mieście Shenzen wywołują przemieszczenia mniejsze od przemieszczeń od obciążeń wiatrem i nie zwiększają potrzebnych wymiarów konstrukcji usztywniającej. ● Najmniejsze przemieszczenia ( H / 490 ) uzyskano z obliczeń Modelu 4 programu Robot Millennium. Wszystkie z analizowanych modeli miały maksymalne wychylenia większe od H / 500 . Wskazuje to na małą sztywność budynku. 164 Literatura ➢ Publikacje książkowe i w czasopismach Bal93 Balendra T.: Vibration of Buildings to Wind and Earthquake Loads. Springer – Verlag, London 1993. BLWTL Boundary Layer Wind Tunnel Laboratory: Wind Effects on Tall Buildings. http://www.blwtl.uwo.ca z 2007-04-30. Bud79 Budynki wznoszone metodami uprzemysłowionymi. Projektowanie konstrukcji i obliczenia. Praca zbiorowa, kier. zespołu autor. B. Lewicki. Arkady, Warszawa 1979. Chm98 Chmielewski T., Zembaty Z.: Podstawy dynamiki budowli, Arkady Warszawa 1998. Cro93 Crooks G, Isyumov N, Edey RT Davenport AG.: A study of overall wind-induced loads and responses for the Di Wang Tower, Shenzhen, PRC, Research Report BLWT-SS26-1993, Boundary Layer Wind Tunnel Laboratory, The University of Western Ontario, 1993. Cou88 Coull A., Lau W.H.O.: Outrigger braced structures subjected to equivalent static seismic loading, Proceedings of the Fourth Int. Conf. on Tall Buildings Ed. By Y.K. Cheung P.K.K. Lee, Hong Kong & Shanghai Kwiecień/Maj 1988 Cou89 Coull A., Lau W.H.O.: Analysis of multioutrigger-braced structures, JSE, 115, 7 (1989) 1811-1815. Eng03 Englekirk R. T.: Seismic Design of Reinforced and Precast Concrete Buildings, Wiley, 2003 Har00 Harries K. A., Gong B.: Behavior and Design of Reinforced Concrete, Steel and Steel-Concrete Coupling Beams. Earthquake Spectra, 16, 4 (2000) 775-800. Hoe04 Hoenderkamp J. C. D. Bakker M. C. M.: Shear wall with outrigger trusses on wall and column foundations, The Structural Design Of Tall And Special Buildings 13 (2004), Wiley 2004. Kam06 Kamiński M. Pędziwiatr J. Styś D.: Projektowanie konstrukcji żelbetowych Dolnośląskie wydawnictwo Edukacyjne, Wrocław 2006. Kap03 Kapela M., Sieczkowski J.: Projektowanie konstrukcji budynków wielokondygnacyjnych, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2003. Kil04 Killer K. W. M. Polsko – Angielsko – Niemiecki Ilustrowany Słownik Budowlany, Wydawnictwo Arkady, Warszawa 2004 Kim95 Kimura I.: Management of high rise buildings in South East Asia Di Wang Development, Proceedings of the Fifth World Congress "Habitat and High- Rise: Tradition and Innovation", Council on Tall Buildings and Urban Habitat, Amsterdam, May 14-19, 1995. Lew04 Lewicki B.: PN-EN 1990:2004 Eurokod – Podstawy projektowania konstrukcji, Inżynieria i Budownictwo, 9 (2004) 502-506. Lew07 Lewicki B. ; Wdrażanie Eurocodów do praktyki polskiej – wymagany poziom bezpieczeństwa konstrukcji, XXII Ggólnopolska Konferencja Warsztat Pracy Projektanta Konstrukcji, Szczyrk, 7÷10 marzec 2007 r. Li02 Li, Q.S., Yang K., Zhang N., Wong C.K., Jeary A.P.: Field measurements of amplitude-dependent damping in a 79-storey tall building and its effects on the structural dynamic responses, The Structural Design Of Tall And Special Buildings 11 (2002), Wiley 2002. Li03 Li Q. S., Xiao Y. Q., Wrong C.K.: Field measurements of wind effects on the tallest building in Hong Kong; Structural Design Of Tall And Special Buildings 12 (2003), Wiley 2003. Li03b Li J.: ETABS Version 8 - Technical Notes. Modelling Lintel/Spandrel Using Shell Element 165 (www.src-asia.com/tn/) 2003. Li04 Li Q. S, Wu J. R.: Correlation of dynamic characteristics of a super-tall building from full-scale measurements and numerical analysis with various finite element models, Earthquake Engineering And Structural Dynamics 33 (2004), Wiley 2004. Li04b Li Q. S., Xiao Y.Q., Wonga C. K.: Field measurements of typhoon effects on a super tall building, Engineering Structures 26, 2004. Li05 Li Q.S., Xiao Y.Q., Wong C.K.: Serviceability of a 79-storey tall building under typhoon conditions, Proceedengs Instn. Civil Engineering Structures & Buildings, vol.158, SB4 (2005). Łap06 Łapko A. Jensen B. Ch. Podstawy Projektowaia I Algorytmy Obliczeń Konstrukcji Żelbetowych, Wydawnictwo Arkady, Warszawa 2006. McN75 McNabb JW, Muvdi BB. Drift reduction factors for belt high-rise structures. Engineering Journal 3nd Quarter, 1975. Pod20 Robot Millennium wersja 20 – Podręcznik użytkownika, Firma informatyczna RoboBAT, www.robobat.com.pl Pau90 Paulay T. Priestley M.J. N.: Design of Reinforced Concrete and Masonary Buildings, Wiley, New York 1990. Paw04 Pawłowski A.Z.: Budynki wysokie – wzrastająca rola betonu.Budownictwo, Technologie, Architektura. Nr 1(25)/2004, Wydawca: Polski Cement Sp. z o. o. 2004. Paw06 Pawłowski A.Z., Cała I.: Budynki wysokie, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2006. Sta91 Stafford – Smith B., Coull A.:Tall Building Structures: Analysis and Design, Wiley, New York 1991. Sta03 Starosolski W.: Wybrane zagadnienia komputerowego modelowania konstrukcji inżynierskich, Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice 2003. Sta05 Starosolski W.: Konstrukcji Zelbetowe Według PN – B – 03264:2002, Wydanie dziewiąte, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005. Tab06 Bogucki W., Żyburtowicz M.: Tablice do projektowania konstrukcji metalowych, Wydawnictwo Arkady, Warszawa 2006. Tar75 Taranath BS.: Optimum belt truss location for high-rise structures, Structural Engineer 53(8) 1975. Wdo93 Wdowicki J., Wdowicka E.: Analiza statyczna przestrzennych układów ścianowych z nadprożami, Metody Komputerowe w Inżynierii Lądowej, Wydawnicstwo Inżynierii Lądowe, Warszawa 1993 Wen02 Wen Z.P., Hu Y.X., Chau K.T. Site effect on vulnerability of high-rise shear wall buildings under near and far field earthquakes, Soil Dynamics and Earthquake Engineering 22 (2002), Elsevier. 2002. Wu03 Wu J.R., Li Q.S.: Structural performance of multi-outrigger-braced tall buildings buildings, The Structural Design Of Tall And Special Buildings 12, 2 (2003), Wiley 2003. Xu03 XU Y. L., Chen S. W.. Zhang R. C.: Modal identification of di wang building under typhoon York using the Hilbert–Huang transform method Structural Design Of Tall And Special Buildings 12 (2003), Wiley 2003. Żół04 Żółtkowski W. Łubiński M. Konstrukcje metalowe Cześć II. Obiekty budowlane. Wydanie drugie zmienione. Wydawnictwo Arkady, Warszawa 2004. 166 ➢ Normy [N1] PN-EN 1990 Eurokod. Podstawy projektowania konstrukcji [N2] PN-EN 1991-1-1 Eurokod 1: Oddziaływania na konstrukcje Część 1-1: Oddziaływania ogólne. Ciężar objętościowy, ciężar własny, obciążenia użytkowe w budynkach. [N3] PN-77/B-02011 Obciążenie wiatrem. [N4] PN-90/B-03200 Konstrukcje stalowe. Obliczenia statyczne i projektowanie. [N5] PN-B-03264:2002 Konstrukcje betonowe, żelbetowe i sprężone. Obliczenia statyczne i projektowanie. [N6] PN-B-03300:2006 projektowanie. [N7] GBJ 9-87 Load Code for The Design of Buildings Structures. Wind Load. National Standard of The People`s Republic of China. [N8] GBJ 11-89 The Standard of Structural Earthquake Resistant Design. National Standard of The People`s Republic Of China. ➢ Konstrukcje zespolone stalowo-betonowe. Obliczenia Źródła internetowe [I1] http://www.tallestbuildingintheworld.com/ [I2] http://mim.man.poznan.pl [I3] http://www.skyscrapercity.com/showthread.php?t=181902 [I4] http://www.bt-invest.com.pl/index.php?go=oferta_opis&kod=BTA [I5] http://www.rockwool.pl/sw49925.asp [I6] http://www.menerga.com.pl/ [I7] http://www.tem-transforma.pl/modan.html [I8] http://www.travelchinaguide.com/cityguides/guangdong/shenzhen/when-to-go.htm [I9] http://www.fema.gov/pdf/plan/prevent/rms/424/fema424_ch4.pdf [I10] http://www.ctbuh.org/Resources/Resources-WorldsTallest.aspx [I11] http://skyscraperpage.com/diagrams/? [I12] http://en.wikipedia.org [I13] http://maps.google.com/ [I14] http://commons.wikimedia.org/wiki/2005_04_23_Di_Wang_Building.JPG 167 statyczne i Zestawienie oprogramowania [P1] POL3 [P2] BW dla Windows [P3] BW View [P4] Robot Millennium 20.0 [P5] RM-Win [P6] AutoCAD 2004 [P7] OpenOffice 2.1 Podziękowania Na zakończenie chciałbym złożyć serdeczne podziękowania: ● Rodzicom za umożliwienie studiowania, oraz pomoc i wsparcie przez cały okres studiów. ● Panu dr inż. Jackowi Wdowickiemu za pomoc, porady, uwagi i poświęcony czas (znacznie przekraczający przewidzianym planem studiów) przy pisaniu pracy. ● Instytutowi Konstrukcji Budowlanych Politechniki Poznańskiej za przygotowanie stanowiska komputerowego do obliczeń w programie Robot Millennium. ● Panu Jakubowi Brożonowiczowi z firmy Robobat za pomoc i cenne porady do pracy w programie Robot Millennium ● Pani dr inż. Iwonie Pujanek za pomoc przy wyszukiwaniu publikacji wykorzystanych w pracy. ● Panu dr inż. Zdzisławowi Kurzawie za pomoc w zakresie konstrukcji stalowych i kompozytowych ● Panu dr inż. Jackowi Ścigałło za pomoc w zakresie konstrukcji żelbetowych ● Wszystkim tym, których nie wymieniłem, a służyli mi pomocą i wsparciem nie tylko przy pisaniu pracy ale także przez cały okres studiów. 168 Załączniki 169 A. Wprowadzenie do problematyki obciążeń sejsmicznych budowli. A.1. Co to jest trzęsienie ziemi Obciążenia sejsmiczne wywołane trzęsieniami ziemi są jednym z rodzajów obciążeń dynamicznych, które mogą działać na budowle. W wielu krajach są najpoważniejszymi źródłami obciążeń budowli, które decydują o nośnościach przekrojów. Rys. A.1 Schemat trzęsienia ziemi [Bal93] Skorupa ziemska składa się z kilkunastu grubych skalnych płyt poruszających się po płynnej powłoce. Płyty te nazywane są płytami tektonicznymi, natomiast warstwa po której się poruszają astenosferą. W wyniku ruchów płyt ich krawędzie zazębiają się i uniemożliwiają ich ruch. W rezultacie powstają naprężenia, które po przekroczeniu wytrzymałości skały na ścinanie pękają wzdłuż tzw. linii uskoku. Wyzwolona energia przyjmuje postać fal sejsmicznych wywołujących ruchy podłoża budynku. Schemat zjawiska trzęsienia ziemi przedstawiono na Rys. A.1 i A.2. Rys. A.2 Rodzaje fal sejsmicznych [ I9 ] Źródło trzęsienia ziemi nazywa się hipocentrum. 170 W pierwszym etapie powstają fale materiałowe typu P (podstawowe – powodują ściskanie skał) i S (poprzeczne – wywołują deformacje poprzeczne bez zmiany objętości ) (Rys. A.2). Kiedy fale materiałowe dotrą do powierzchni wywołują fale powierzchniowe: Love`a i Rayleigh`a. Punkt na powierzchni nad hipocentrum nazywany jest epicentrum. [Bal93] Rys. A.3 Podział skorupy ziemskiej na płyty tektoniczne[ Kap03] A.2. Zniszczenia wywołane trzęsieniami ziemi Skutki działań trzęsień ziemi możemy podzielić na bezpośrednie i pośrednie. Do bezpośrednich zaliczamy: ● uszkodzenia podłoża, ● zaburzenia powierzchni, ● pękanie podłoża, ● upłynnianie gruntu, ● nierównomierne osiadania, ● drgania przekazywane z podłoża na konstrukcję. Natomiast do pośrednich: ● tsunami ● osuwiska ● powodzie ● pożary ● sejsze (fale stojące powstające w jeziorach i zamkniętych morzach) Źródłami zniszczeń wywołanych przez trzęsienia ziemi są : ● uszkodzenia podłoża (wywołujące zaburzenia powierzchni – powstawanie uskoków, upłynnienia gruntów) ● wstrząsy podłoża (wywołujące drgania konstrukcji, zsuwanie konstrukcji z fundamentów) 171 A.3. Obciążenia wywoływane przez trzęsienia ziemi Obciążeniem wywołanym przez trzęsienie ziemi działającym na budynek są głównie poziome siły bezwładności (F = - m a). Siły pionowe zwykle są pomijane. Na ogół są one mniejsze od poziomych, a poza tym budynki projektuje się głównie na statyczne obciążenia pionowe stąd też są one bardziej wytrzymałe w tym kierunku. Fundament jest punktem łączącym budynek z podłożem. Fala sejsmiczna docierająca do budynku „potrząsa” fundamentem w przód i w tył. Ruchowi budynku przeciwdziała jego masa, która wywołuje poziome siły bezwładności. Wartości poziomych sił bezwładności zależą od wartości przyspieszeń gruntu w czasie trzęsienia ziemi, masy budynku, typu konstrukcji. Gdyby budynek i fundamenty były idealnie sztywne wówczas maksymalna wartość sił poziomych byłaby równa iloczynowi masy i przyspieszenia gruntu. W rzeczywistości wszystkie budynki są w pewnym stopniu elastyczne. Dla konstrukcji, które deformują się w bardzo małym stopniu, poza tym absorbują pewną część energii, siły te mogą być mniejsze niż iloczyn masy i przyspieszenia gruntu. W przypadku budynków bardzo smukłych i elastycznych, których okresy drgań własnych są zbliżone do drgań podłoża poziome siły bezwładności mogą być znacznie większe. W tych przypadkach wpływ na wartości sił ma częstość drgań własnych budynków. Znaczenie częstości drgań własnych budynków pokazało trzęsienie ziemi w Mexico City w 1985 roku. Dominujący okres drgań własnych ruchu podłoża w trakcie kataklizmu wynosił 2 s co odpowiada okresom drgań własnych budynków o liczbie kondygnacji od 6 do 20. Wiele z nich uległo zawaleniu lub poważnemu uszkodzeniu podczas gdy inne budynki pozostały praktycznie nienaruszone. [Bal93] Rys. A.4 Typowe okresy drgań własnych dla budynków o różnej liczbie kondygnacji [ I9 ] W ostatnich trzydziestu latach na całym świecie przeprowadzono wiele badań teoretycznych i eksperymentalnych zachowania się budynków wysokich podczas trzęsienia ziemi, poza tym 172 zebrano wiele danych o ich zachowaniu w czasie rzeczywistych trzęsień ziemi. Obserwacje te wykazały błędne podejście do projektowanie obiektów w strefach sejsmicznych. Dotychczas uważano, że konstrukcje ramowe są bardziej odporne na działanie trzęsień ziemi ze względu na dłuższe okresy drgań własnych, a co za tym idzie mniejsze wartości przyspieszeń konstrukcji, czyli mniejsze siły bezwładności działające na konstrukcje. Natomiast sztywne konstrukcje były uważane za bardziej wrażliwe na uszkodzenia Wyniki obserwacji wykazały, że dużo lepszym rozwiązaniem przy projektowaniu budynków odpornych na wpływy sejsmiczne są budynki usztywnione konstrukcjami ścianowymi. Dobre zachowanie się budynków ścianowych z nadprożami poddanych działaniu obciążeń sejsmicznych wynika z dużej ich sztywności i odpowiednio rozłożonego mechanizmu plastycznej dyssypacji energii. Nie trzeba więc stosować specjalnych zabiegów podczas konstruowania budynku dla spowodowania wystąpienia przegubów plastycznych w elementach poziomych (ryglach, podciągach), a zabezpieczenia konstrukcji przed ich wystąpieniem w elementach pionowych (słupach). Podstawową miarą „wielkości” trzęsienia ziemi wykorzystywaną w sejsmologi jest magnituda. Jest to logarytm (przy podstawie z 10) maksymalnej wartości przemieszczeń gruntu wyrażonych w mikrometrach (10-6 m), zmierzonych standardowym sejsmografem w odległości 100 km od epicentrum. O tak określonej wielkości mówimy, że jest to magnituda wstrząsów w skali Richtera (M). Skal magnitudowych jest kilka. Zastosowanie skali Richtera do projektowania konstrukcji jest niemożliwe, gdyż wstrząsy o tej samej magnitudzie są odbierane przez budowle w różny sposób w zależności od ich odległości od epicentrum. Do projektowania konstrukcji wykorzystuje się intensywność wstrząsów w miejscu posadowienia budowli. Określa się ją podając maksymalne prędkości lub przyspieszenia w miejscu posadowienia lub mierzy za pomocą skal opisowych Mercaliego (MM) lub europejskiego odpowiednika MSK (Mercali-Cancani-Sieberg) [Chm98]. Wadą oceny intensywności wstrząsów przy zastosowaniu maksymalnych przyspieszeń lub prędkości ruchu gruntu jest nieuwzględnienie wpływu czasu trwania fazy silnych wstrząsów. Dwa trzęsienia ziemi o tych samych maksymalnych przyspieszeniach lub prędkościach, z których jedno trwa kilka a drugie kilkadziesiąt sekund będą miały różny wpływ na budowlę. Najlepiej można ocenić intensywność wstrząsów na podstawie pełnego zapisu przyspieszeń ruchu gruntu w danym miejscu. Zapis taki można użyć do obliczenia odpowiedzi metodą numerycznego całkowania równań ruchu. Na podstawie wyników przemieszczeń konstrukcji można obliczyć maksymalne siły wewnętrzne dla konstrukcji obciążonej trzęsieniem ziemi. Ponieważ konstrukcje projektujemy na przyszłe nieznane jeszcze trzęsienie ziemi dlatego do obliczeń używa się wzorcowego akcelerogramu, zakładając że następne wstrząsy nie będą 173 bardziej destruktywne niż przyjęte we wzorcu. Jest to podejście deterministyczne. Przykład wzorcowego akcelerogramu przedstawia Rys. A.5 przedstawiający zapis trzęsienia ziemi w miejscowości El Centro w Kalifornii w 1940 roku. Tablica A.3 Opis intensywności w zmodyfikowanej skali MM i szacunkowe wartości przyspieszeń [Chm98] IMM Opis Maksymalne przyspieszenie cm/s2 1 2 3 I Niewyczuwalne. Drgania gruntu możliwe do rejestracji przez sejsmogramy, lecz nie odczuwalne przez ludzi. <1 II Bardzo słabe. Wyczuwalne tylko w dobrych warunkach 1 do 2 III Słabe. Odczuwalne tylko przez niektórych ludzi jak pochodzące od ruchu drogowego 2 do 5 IV Niezbyt słabe. Drgania odczuwalne przez wielu ludzi jak pochodzące od ciężkiego ruchu drogowego, szyby w oknach brzęczą, drzwi stukają 5 do 10 V Dość silne. Odczuwalne przez wszystkich ludzi, wiszące przedmioty zaczynają się kołysać, zegary wahadłowe zatrzymują się 10 do 20 VI Silne. Objawy strachu wśród ludzi, sprzęty w domu przewracają się, mogą wystąpić niewielkie uszkodzenia słabszych budynków 20 do 50 VII Bardzo silne. Uszkodzenia wielu słabszych budynków, kominy pękają, pojawiają się fale na powierzchni zbiorników wodnych, dzwonią kościelne dzwony 50 do 100 VIII Uszkadzające. Panika wśród ludzi, uszkodzenia solidnie wykonanych budynków, słabsze budowle częściowo zniszczone, kilkucentymetrowe szczeliny w gruncie 100 do 200 IX Niszczące. Wiele solidnie wykonanych budynków jest uszkodzonych, pękają rurociągi, uszkodzenia sięgają fundamentów 200 do 500 X Bardzo niszczące. Większość słabszych budowli ulega zniszczeniu, poważne uszkodzenia solidnych budowli, mostów i tam, obsunięcia gruntu, kilkudziesięcio-centymetrowe szczeliny w gruncie 500 do 1000 XI Katastrofalne. Większość solidnych budowli poważnie uszkodzonych, szlaki kolejowe i drogi nieprzejezdne, zniszczone rurociągi i kable podziemne 1000 do 1500 XII Wyjątkowo katastrofalne. Zniszczenie lub poważne uszkodzenie większości budowli, zmiany w topografii terenu, rzeki zmieniają bieg >1500 Niedogodności podejścia deterministycznego można uniknąć przez wprowadzenie opisu trzęsienia ziemi jako zjawiska losowego, w którym zarejestrowany akcelerogram jest pewną realizacją procesu stochastycznego, a drgania budowli rozważa się teorią drgań losowych. Jest to podejście stosowane głównie w badaniach naukowych, rzadko w obliczeniach inżynierskich. [Chm98] Najczęściej stosowaną metodą w obliczeniach inżynierskich jest metoda spektrum odpowiedzi, w której stosuje się pewne uśrednione charakterystyki widmowe opisujące zadaną klasę wymuszeń sejsmicznych. Ogólny zarys metody przedstawiono w punkcie A.4. 174 Rys. A.5 Zapis trzęsienia ziemi San Fernando Valley z 18 maja 1940 roku (El Centro S00E) [Chm98] A.4. Metoda spektrum odpowiedzi dla układów o jednym stopniu swobody. Metodę opisano w oparciu o publikację [Chm98]. Metodę spektrum odpowiedzi omówiono na podstawie układu o jednym stopniu swobody poddanemu wymuszeniu kinematycznemu podłoża. Rys. A.6 Układ o jednym stopniu swobody poddany wymuszeniu kinematycznemu Schemat układu przedstawia rysunek A.6. a jego równanie ruchu przyjmuje postać: t m q̈ c q̇ kq=0 (A.1) Gdzie q jest przemieszczeniem względnym, a q t całkowitym określony wzorem qt = uq ( u 175 zadane wymuszenie podłoża), Podstawiając qt = uq do wzoru A.1 otrzymamy m ü q̈ c q̇kq=0 (A.2) m q̈c q̇ kq=−m ü t (A.3) stąd Zależność A.3 przedstawia równanie ruchu układu poddanego wymuszeniu kinematycznemu u t , którym są drgania podłoża. Jak widać drgania układu są równoważne drganiom układu obciążonego siłą równą iloczynowi masy i przyspieszenia podłoża. Dzieląc obie strony równania (A.3) przez masę można je sprowadzić do postaci 2 m q̈2 0 q̇ q=− ü t (A.4) gdzie 0 = k / m - częstość kołowa drgań własnych = c / 2 m 0 - liczba tłumienia Rozwiązanie tego równania można zapisać za pomocą całki Duhamela t qt=−∫ ht üt−r dr (A.5) 0 h t = 1 − t e sin 0 d t 0d 0d 0 d =0 1− (A.6) 2 (A.7) h t jest funkcją przejścia układu o jednym stopniu swobody. Z obliczonych odpowiedzi układów q t o jednym stopniu swobody o różnych częstościach drgań własnych 0 , przy tym samym wymuszeniu w postaci pewnego akcelerogamu ruchu podłoża sporządza się wykres. Na osi poziomej oznaczono częstości kołowe drgań własnych, a na osi pionowej maksymalne wartości przemieszczeń względnych q max , obliczone dla kolejnych częstości kołowych drgań własnych, Tak otrzymany wykres nazywamy przemieszczeniowym spektrum odpowiedzi S d 0 , =max t∣qt , , ∣ 176 (A.8) Rys. A.7 Schemat tworzenia przemieszczeniowego spektrum odpowiedzi W analogiczny sposób otrzymuje się prędkościowe spektrum odpowiedzi S vr , oraz względne S ar i bezwzględne S atr przyspieszeniowe spektra odpowiedzi. S vr 0 ,= maxt ∣q̇t , ,∣ (A.9) S a r 0 , =max t∣q̈t , , ∣ (A.10) S a t r 0 ,= maxt ∣üt q̇t , , ∣ (A.11) Otrzymane spektra odpowiedzi można użyć w celu określenia maksymalnej odpowiedzi układu o jednym stopniu swobody dla różnych częstości drgań własnych 0 i różnych liczb tłumienia dla zadanego jednego zapisu ruchu podłoża. Odpowiednią siłę sprężystą można oszacować przy wykorzystaniu względnego przemieszczenia masy q f =k q (A.12) W praktyce wzorów (A.9 do A.11) nie używa się często gdyż istnieją proste sposoby ich oszacowania na podstawie tylko przemieszczeniowego spektrum odpowiedzi. Jeżeli przyrówna się do siebie energię kinetyczną drgającej masy 2 E=m v / 2 i potencjalną zmagazynowaną w wyniku odkształcenia układu, czyli energię sprężystą E = kq / 2 to można zapisać przybliżony wzór 2 2 k S d 0, k S v 0, ≈ 2 2 177 (A.13) Stąd S v 0, ≈ k S =0 S d 0, m d 0, (A.14) S v - pseudoprędkościowe spektrum odpowiedzi Jeżeli we wzorze (A.13) pominie się udział sił tłumienia w całkowitej sile sprężystej f, to po przyrównaniu jej do pewnej zastępczej pseudo siły bezwładności: ma= kq a= (A.15) k 2 q =0 q m (A.16) gdzie a jest pseudoprzyspieszeniem. Można zapisać przybliżoną zależność S a 0 , =max t ∣ü q̈∣ (A.17) Tak określone pseudoprędkościowe i pseudoprzyspieszeniowe spektra odpowiedzi są z przemieszczeniowym spektrum odpowiedzi powiązane prostą zależnością 2 S a 0 , =0 S v 0, = 0 S d 0, (A.18) Na rysunku A.8 przedstawiono spektra odpowiedzi obliczone dla akcelerogramu El Centro (Rys. A.5) dla =0,05 . Do obliczeń zastosowane zostało numeryczne całkowanie metoda Newmarka. Można zauważyć że różnica między spektrami odpowiedzi pseudopredkości i prędkości względnej nie jest duża, lecz w przypadku przyspieszeń różnice te dla niskich częstotliwości są znaczne a wzrost tłumienia je powiększa. Rys. A.8 Spektra odpowiedzi trzęsienia ziemi El Centro dla ξ = 0,05 a) przyspieszenie, b)prędkość, c) przemieszczenie 178 F b=S T 0G (A.19) T 0 - podstawowym okres drgań własnych G - ciężar budynku S T - projektowe przyspieszeniowe spektrum odpowiedzi odniesione do przyspieszenia ziemskiego g Siłę F b rozdziela się na poszczególne elementy konstrukcji w postaci sił F i , zgodnie ze wzorem F i = F b − F t wi ∑ Gi ∑ wjG j (A.20) w i , w j - przemieszczenia mas w podstawowej postaci drgań G i ,G j - ciężary mas m i , m j F t - pozioma siła skupiona przyłożona przy wierzchołku budynku F t =0,07T 0 F b≤0,25 F b dla T 0 =0,7 s F t =0 dla T 0 ≤0,7 s (A.21) Przedstawiona procedura dotyczy tylko najprostszych regularnych budynków o parametrach szczegółowo opisanych w Eurocodzie 8. Budowle bardziej złożone wymagają bardziej skomplikowanego podejścia – od uwzględnienia większej liczby częstości drgań własnych po dodatkowe obciążenia momentami wynikające z ruchu obrotowego budowli w płaszczyźnie poziomej. Dla poszczególnych rodzajów konstrukcji żelbetowych, stalowych drewnianych murowanych i zespolonych Eurocod 8 podaje bardziej szczegółowe wytyczne. 179 B. Podstawy teoretyczne obliczeń statycznych w programie BW dla Windows B.1. Metoda ciągłych połączeń dla płaskiego układu dwóch ścian usztywniających Metodę ciągłych połączeń dla płaskiego układu dwóch ścian usztywniających opisano na podstawie [Sta91] B.1.1. Wyprowadzenie równań różniczkowych Rozważmy płaską konstrukcję ścianową z nadprożami pokazaną na Rys. B.1, poddaną działaniu obciążenia poziomego o natężeniu w na jednostkę wysokości. Aby zilustrować wyprowadzenie równania różniczkowego użyto obciążenia ogólnego. Przyjęto następujące założenia: 1. Właściwości ścian i nadproży nie zmieniają się wraz z wysokością, a wysokość kondygnacji jest stała. 2. Elementy płaskie przed ugięciem pozostają płaskie po ugięciu dla wszystkich części konstrukcji. 3. Nieciągły zbiór nadproży, z których każde ma sztywność na zginanie EIb, zastąpić można przez równoważny ciągły ośrodek łączący o sztywności na zginanie EIb/h na jednostkę wysokości, gdzie h jest wysokością kondygnacji (Rys. B.1b). Dokładnie, aby ta analogia była poprawna, stopień bezwładności najwyższego nadproża powinien być o połowę mniejszy od innych nadproży. 4. Ściany uginają się poziomo jednakowo, w wyniku wysokiej sztywności powierzchniowej otaczających płyt stropowych i sztywności osiowej nadproży. Wynika z tego, że nachylenie wszystkich ścian jest równe na wysokości i dzięki temu, przy użyciu bezpośrednich równań na ugięcie, można wykazać, że nadproża i w związku z tym zastępczy ośrodek łączący, mają punkt przegięcia w środku rozpiętości. Z tego założenia wynika też, że krzywizny ścian są równe na całej wysokości, tak więc moment zginający w każdej ścianie będzie proporcjonalny do jej sztywności na zginanie. 5. Nieciągły zbiór sił osiowych, sił ścinających i momentów zginających w nadprożach można zastąpić przez równoważny rozkład ciągły o natężeniu n, q i m na jednostkę wysokości. 180 Rys. B.1 Płaska konstrukcja ramowa z nadprożami a) widok ściany b) model obliczeniowy Jeśli przyjmie się, że ośrodek łączący jest rozcięty wzdłuż pionowej linii przegięcia, jedynymi siłami tam działającymi są strumień ścinania o natężeniu q(z) na jednostkę wysokości i siła osiowa o natężeniu n(z) na jednostkę wysokości, jak na Rys. B.2. Siła osiowa N w każdej ścianie na każdej kondygnacji z będzie wtedy równa całce ze strumienia ścinania w ośrodku łączącym ponad tym poziomem, to jest: H N =∫ q dz (B.1) z lub po zróżniczkowaniu q=− dN dz (B.2) Rys. B.2 Siły wewnętrzne w ścianach z nadprożami Rozważmy teraz warunek pionowej zgodności wzdłuż linii rozcięcia przegięcia z Rys. B.2. Względne przemieszczenia pionowe będą miały miejsce na końcach rozcięcia połączonych wsporników z powodu następujących czterech podstawowych działań [W pochodnej, względne przemieszczenie dodatnie oznacza, że koniec lewostronnej połówki (1) przemieszcza się w dół w stosunku do końca połówki prawostronnej (2)]: 1. Obroty części ścian spowodowane zginaniem (Rys. B.3a). Pod działaniem momentu zginającego, ściana się odkształci i jej części będą się obracać jak to pokazano na Rys. B.3a. Występują dwie formy odkształcenia: pierwsza, zginanie ścian spowodowane przez zadane 181 momenty zewnętrzne i druga, dodatkowe odkształcenia spowodowane przez siły ścinające i siły osiowe w nadprożach. Względne przemieszczenie pionowe 1 podane jest przez wzór (Rys. B.3a): 1= b dy b dy dy d 1 ⋅ d 2 ⋅ =l 2 dz 2 dz dz (B.3) gdzie dy/dz jest nachyleniem osi środka ciężkości ścian na poziomie z z powodu odkształcenia ścian. 2. Odkształcenia nadproży od zginania i ścinania spowodowane siłami ścinającymi w nadprożach (Rys. B.3b). Rozważmy mały element ośrodka łączącego o grubości dz i przyjmijmy, że jest zamocowany na wewnętrznej krawędzi ściany. Sztywność na zginanie tego małego elementu wynosi EI b dz i wspornik poddany jest niewielkiej sile ścinającej q⋅dz . h Spowodowane jedynie zginaniem, względne przemieszczenie 2 wynosi: 2=−2 3 qdz b qb3 h =− 2 12 E I b EI b 3 dz h (B.4) Gdzie b jest pełną rozpiętością nadproża. Skutki odkształcenia spowodowanego ścinaniem w nadprożach można łatwo uwzględnić przez zastąpienie prawdziwej sztywności na zginanie EIb przez równoważną sztywnością na zginanie EIc, gdzie: I c= Ib 1 r gdzie r = GA jest sztywnością na ścianie, a λ (B.5) 12 E I B 2 b GA jest współczynnikiem kształtu ścinanego przekroju, równym 1.2 w przypadku przekroju prostokątnego. Zmiana jest konieczna tylko w przypadku nadproży o stosunku rozpiętość-wysokość mniejszym niż około 5. W oszacowaniu 2 przyjęto, że nadproże jest sztywno połączone ze ścianą i przez to zaniedbano efekty miejscowych odkształceń sprężystych w połączeniu nadproże-ściana, które zwiększałyby podatność całego połączenia. Zarówno badania eksperymentalne podatności, jak i z użyciem metody elementów skończonych wykazały, że dodatkową podatność połączenia nadproże-ściana można uwzględnić w prosty sposób przez zwiększenie długości nadproża o jedną czwartą wysokości belki na każdym końcu. Długość b w równaniu (B.4) 182 powinno się zatem podstawić jako prawdziwą długość b + 0,5 wysokości belki. Rys. B.3 Względne przemieszczenia w linii przegięcia Równania (B.2) i (B.5) pozwalają równanie (B.4) wyrazić z użyciem siły osiowej N jako: 3 2= b h dN 12 E I c dz 3. Odkształcenia osiowe ścian pod wpływem siły osiowych N (B.6) (Rys. B.3c). Działanie sił ścinających w nadprożach wywołuje siły rozciągające w ścianie nawietrznej 1 i siły ściskające w ścianie zawietrznej 2. W konsekwencji, względne przemieszczenie 3 na poziomie z będzie równe: 3= −1 1 1 E A1 A2 z ∫ N dz (B.7) 0 gdzie A1 i A2 są polami przekroju ścian 1 i 2. 4. Dowolne pionowe lub obrotowe przemieszczenia względne w podstawie (Rys. B.3d). Pionowe albo obrotowe odkształcenia podstawy nastąpić mogą w skutek przemieszczenia fundamentów (na przykład proporcjonalnie do modułu odkształcalności podłoża) albo jako skutek odkształceń konstrukcji fundamentu. Takie przemieszczenia fundamentów wywołują 183 ruchy sztywnej struktury nadbudowy powyżej i dają początek przemieszczeniom, które są stałe na wysokości, jak to pokazano na Rys. B.3d. Przyjmując, że względne przemieszczenia liniowe δν i obroty δθ działają w tym samym sensie jak wewnętrzne siły osiowe i momenty, względne pionowe przemieszczenie δ4 wynosi: 4=− v l = b (B.7) W rzeczywistej, odkształconej konstrukcji (Rys. B.3) nie może być żadnych pionowych przemieszczeń względnych w linii przegięcia nadproży. Co za tym idzie, warunek pionowej zgodności przemieszczeń na tej linii brzmi: 1 2 3 4=0 (B.8) lub, przy użyciu odpowiednich wyrażeń na każde z nich: 3 l dy b h dN 1 1 1 − dz 12 E I c dz E A1 A2 z ∫ N dzb=0 (B.9) 0 W najczęściej spotykanym przypadku sztywnej podstawy ostatnia pozycja będzie zerowa. Przy rozważaniu zarówno przemieszczeń od swobodnego zginania wywołanego zewnętrznie zadanym momentem M, jak i przemieszczeń dodatkowych spowodowanych siłami ścinającymi i osiowymi w ośrodku łączącym (Rys. B.2), relacje moment-ugięcie dla obu ścian, na dowolnym poziomie, wynoszą: 2 EI 1 2 EI 2 d y b = M 2 =M − d 2 2 2 dz H ∫ ∫ d y b =M 1= M − d 1 2 dz 2 q dz−M a (B.10) q dz−M a (B.11) z H z gdzie Ma to moment spowodowany przez siły osiowe w nadprożu. Połączenie równań (B.10) i (B.11) daje całkowitą relację moment-przemieszczenie w ścianach z nadprożami: 2 E I 1 I 2 H d y =M −l ∫ q dz= M −l N dz2 z (B.12) Różniczkując równanie (B.9) względem z i łącząc z równaniem (B.12), tak, aby wyeliminować 2 ugięcie d y , otrzymujemy: dz 2 2 2 d N −k 2 N =− M l dz 2 (B.13) Jest to główny wzór dla ścian z nadprożami wyrażony przy wykorzystaniu siły osiowej N. 184 Parametry w równaniu definiuje się jako: 2 = 12 I c l b 3 hl 2 , 2 k =1 AI , I = I 1 I 2 , A1 A2l 2 A= A1 A 2 Jak zwykle, lewa strona równania (B.13) opisuje własności fizyczne struktury a prawa strona zawiera zadane obciążenia. Alternatywnie, eliminując siłę osiową N z równań (B.9) i (B.12): 2 2 d4 y 1 d2M 2d y 2 k −1 −k = − k M 2 2 2 EI dz 2 dz dz k (B.14) Jest to główny wzór dla ścian z nadprożami wyrażony w funkcji przemieszczeń poziomych y. B.1.2. Ogólne rozwiązanie głównych równań Ogólne rozwiązanie równania (B.13) będzie zawsze miało formę: N =C 1 cosh k z C 2 sinh k z− gdzie D jest operatorem d dz [ 2 ][ ] 4 2 1 D D M 2 1 2 4 ... l k k k (B.15) a C1 i C 2 są stałymi całkowania, które muszą zostać określone na podstawie odpowiednich warunków brzegowych na szczycie i w podstawie, wyrażonymi w jednostkach zmiennej N. Ogólne rozwiązanie równania (B.14) wygląda podobnie: y=C 3C 4 zC 5 cosh k zC 6 sinh k z − [ 2 4 1 1 1 D D 2 2 2 4 6 ... EI k D k k k ][ 2 2 d M 2 k −1 M 2 −k 2 dz k ] (B.16) Gdzie C3 do C6 to stałe określone na podstawie warunków brzegowych wyrażonych w jednostkach zmiennej y. B.1.3. Warunki brzegowe Odpowiednie warunki brzegowe można wyprowadzić dla wielu podstawowych przypadków poprzez równania zgodności przemieszczeń i równowagi na szczycie i w podstawie konstrukcji. Na przykład, dla konstrukcji, która jest swobodna na szczycie i sztywno utwierdzona w podstawie, dwoma warunkami brzegowymi dla wzoru (B.15) będą: dla z=H N=0 W podstawie, pierwsze wyrażenie w równaniu (B.9) jest nachyleniem podstawy (B.17) dy , które jest dz zerowe. Trzecie wyrażenie też jest zerem, i stąd warunek brzegowy: dla z=0 dN =0 dz 185 (B.18) We wzorze (B.16), czterema warunkami brzegowymi będą: dla z=0 z=0 y=0 (B.19) dy =0 dz (B.20) 2 Na szczycie siła osiowa i moment są zerowe, i stąd z równania (B.12) d y 2 =0 . dz Drugi warunek brzegowy na szczycie można łatwo wyprowadzić przez zamianę N pierwszej pochodnej i jej dN z równania (B.12) do zgodności z równaniem (B.9) i wykorzystując dz wzór (B.20). Wymagane warunki brzegowe wyglądają wtedy następująco: 2 dla z=H d y =0 dz 2 (B.21) 3 H d y 1 dm 2 dy = − 2 k 2 −1∫ M dz 3 −k x dz EI dz dz 0 (B.22) Odpowiednie warunki można również wyprowadzić w innych przypadkach praktycznych, takich jak ściany oparte na elastycznych fundamentach albo ściany oparte na różnych typach konstrukcji. W drugim przypadku, konieczne może być uczynienie dalszych uproszczeń założeń dotyczących sposobu zachowania się konstrukcji podpierającej, w celu wyprowadzenia odpowiedniej liczby warunków brzegowych w jednostkach użytych zmiennych. Wymaga to zwykle redukcji stopnia statycznej niewyznaczalności ram podpierających poprzez umieszczenie przegubów w przyjętych punktach przegięcia, albo w połączeniach stosunkowo smukłych słupów ze stosunkowo sztywnymi belkami. B.1.4. Rozwiązanie dla standardowego przypadku obciążenia Otrzymaliśmy teraz kompletne rozwiązanie dla jednolitego rozkładu obciążenia poziomego, którego można użyć, aby przedstawić obciążenie wiatrem. Rozważmy przypadek pary ścian z nadprożami opartych na sztywnej podstawie, poddanych jednolicie rozłożonemu obciążeniu poziomemu o natężeniu w na jednostkę wysokości. Zewnętrzny moment wynosi: M= ● w H − z 2 2 (B.23) Siły osiowe w ścianach. Składową część rozwiązania można określić ze wzoru (B.15) i wyprowadzając stałe całkowania C1 i C 2 z równań (B.17) i (B.18). Kompletne rozwiązanie wynosi: N= [ wH2 1 z 1− 2 H k l 2 2 [ 1 cosh k z k H sinh k H − z 2 1− cosh k H k H 186 ]] (B.24) Równanie (4.24) pokazuje, że rozkład siły osiowej na wysokości zależy tylko od dwóch bezwymiarowych zmiennych, względnej wysokości czym k z =k H z i parametru sztywności k α H , przy h z . H Równanie (4.24) można wyrazić jako: 2 N =w H z F1 ,k H H k2 l (B.25 Gdzie F1 jest wyrażone w nawiasach w równaniu (4.24). Zmienność czynnika siły osiowej F1 z dwoma parametrami z i k α H pokazano na Rys. B.4. Krzywe demonstrują jak siły osiowe h zwiększają się ze wzrostem k α H . ● Ścinanie w elementach łączących. Siły ścinające w ośrodku łączącym obliczyć można z równania (4.2) w następujący sposób: q= wH k2 l [ 1− [ sinh k z −k H cosh k H −z z 1 H k H cosh k H ]] (B.26) który można wyrazić w formie podobnej do (4.25) jako: q= wH z ,k H 2 F2 H k l Zróżnicowanie czynnika przepływu ścinania F2 z dwoma parametrami (B.27) z i k H pokazano na H Rys. B.5. Maksymalną wartość F2 (max) czynnika F2 można otrzymać poprzez zróżniczkowanie równania (B.26), a wynikająca z tego krzywa F2 (max) oznaczona jest na Rys. B.5. przez linię przerywaną. Maksymalne natężenie przepływu ścinania w ośrodku łączącym dane jest przez: q= wH F 2 max k2l (B.28) Rys. B.5 pokazuje, że ze wzrostem parametru k α H, wynikającym głównie ze wzrostu sztywności nadproża, pozycja maksymalnej siły ścinającej w ośrodku łączącym, i co z tego wynika pozycja najbardziej naprężonego nadproża, postępuje w dół wysokości konstrukcji. 187 Rys. B.4 Zmienność czynnika siły osiowej F1 ● Rys. B.5 Zmienność czynnika przepływu ścinania F2 Momenty w ścianie. Ponieważ momenty są proporcjonalne do sztywności na zginanie, moment zginający na dowolnym poziomie w ścianie 1 będzie wynosił: M 1= [ 2 l1 1 z 2 w H 1− −N l I 2 H ] (B.29) gdzie N jest dane przez równanie (B.25). Wynika z tego, że moment można też wyrazić w jednostkach funkcji F1 jako: M 1= [ l1 1 z 2 w H 1− I 2 H 2 − 2 2 F1 k ] (B.30) 2 2 F1 k ] (B.31) Podobnie, moment zginający w ścianie 2 wynosi: M 2= [ l2 1 z 2 w H 1− I 2 H 2 − Wyrażenia w nawiasach wskazują udział momentu spowodowanego wiatrem, któremu przeciwdziała zginanie w ścianach. Im większa wartość N i F1 , tym mniejsza będzie część przejmowana przez zginanie ścian. ● Ugięcia. Ugięcie boczne y można otrzymać z równań (B.16) i (B.23) za pomocą równań (B.19) do (B.22) jako: y= wH EI 4 [ 1 1 w w 24 w k 2 n Gdzie 188 ] (B.32) [ w w = 1− [ wn = − 1 2 2k H z H 4 4 z −1 H ] ] [ 2 z z − H H 2 − 1 24 1− z H 4 4 z −1 H ] 1 [ 1k H sinh k H − cosh k z −k H sinh k H − z ] k H cosh k H 4 Wyrażenie (B.32) zawiera dwa elementy w nawiasach, pierwszy ww reprezentujący czyste działanie wspornika, które miałoby miejsce, jeśli ściany byłyby połączone osiowymi, sztywnymi łączami, a drugi wn przedstawia modyfikację spowodowaną działaniem (odwrotnego) zginania ścian wywołanego przez nadproża. Ugięcie jest teraz zależne od trzech niezależnych parametrów, wysokości z/H oraz dwóch parametrów konstrukcyjnych k i α H. Nie da się przez to utworzyć pojedynczych, uogólnionych krzywych, takich jak dla N i q, które pokazywałyby zmienność profilu ugięcia z użyciem różnych parametrów. Jest jednak pewna szczególna wartość, która ma podstawowe znaczenie w projektowaniu, maksymalne wychylenie yH na szczycie konstrukcji, które chcielibyśmy zawrzeć w stosunku yH / H o konkretnej wartości takiej jak na przykład 1/500 . Na szczycie, przy z H =1 , maksymalne wychylenie wynosi: 4 yH= wH F k , H 8EI 3 (B.33) gdzie: F 3=1− [ 1 4 8 1− 1k H sinh k H −cosh k H 2 2 4 k k H k H cosh k H Zmienność współczynnika wychylenia F3 parametrów k i ] (B.34) można wyrazić najdogodniej w jednostkach k α H, jak to pokazano na Rys. B.6. Krzywe pokazują, że maksymalne wychylenie poziome zmniejsza się o ponad 60% dla wartości k α H większej niż 4. Rys. B.6 Zmienność współczynnika szczytowego wychylenia F3 189 B.1.5. Siły w rzeczywistej konstrukcji. Rezultaty, które otrzymano dotyczą równoważnego systemu ciągłego i konieczne jest przekształcenie ich do rzeczywistej konstrukcji ścianowej z nadprożami. ● Siłę ścinającą Qi W dowolnym nadprożu i na poziomie z , można otrzymać z różnicy w wartościach siły osiowej N na poziomach h/2 powyżej i poniżej poziomu, którego dotyczy, to jest: Qi = N zi − h h − N z i 2 2 (B.35) W inny sposób Qi można otrzymać poprzez scałkowanie siły ścinającej q po wymaganej wysokości: z h 2 Qi = ∫ qdz (B.36) z− h 2 co można przekształcić, po zamianie na q z równania (B.26). wH Qi = 2 k l [ h 2 H sinh k zi 2 1− h [ sinh k z i − k H cosh k H − z i ] 2 H k H cosh k H ] (B.37) Jeśli krzywa siły ścinającej (Rys. B.5) została już narysowana, Qi można otrzymać poprzez obliczenie obszaru pod krzywą ponad wysokością kondygnacji, której dotyczy, albo przez pomnożenie oszacowanej wartości średniej q przez wysokość kondygnacji. Ścinanie w belce stropodachowej można uzyskać z siły ścinającej powyżej połowy wysokości najwyższej kondygnacji. Maksymalny moment w dowolnym nadprożu można otrzymać z krzywej siły ścinającej F2 , gdzie odczyt z wykresu wskaże miejsce najbardziej obciążonych belek. Wartość Qi(max) można oszacować szybko poprzez zbadanie pozycji dwóch belek po obu stronach maksymalnej wartości F2 max. Maksymalna wartość wynosi w przybliżeniu: Qi max≡ w H F 2 max h k 2l (B.38) Maksymalny moment zginający w dowolnym nadprożu i w połączeniu ze ścianą równy jest . Qi b 2 Równania (B.30) i (B.31) dają ciągły rozkład momentów zginających w obu ścianach. W 190 rzeczywistej nieliniowej konstrukcji, rozkład jest przerywany, jako składnik Qi b rozdzielony 2 jest na ściany na każdym nadprożu. Jeśli jest to wymagane, nieciągły rozkład można otrzymać z wartości znanych sił ścinających w nadprożach. Chociaż rozkład momentów zginających i sił osiowych w rzeczywistej konstrukcji mogą zostać określone dokładniej przez zsumowanie skutków działania pojedynczych sił w belkach, to wymaga to dużego wysiłku. Ciągły rozkład można uznać za wystarczająco dokładny do celów praktycznego określania naprężeń w ścianach, chyba, że jedna ściana jest dużo mniejsza niż inne. W kontekście powyższego, warto zapamiętać, że naprężenia normalne od zginania i naprężenia ścinające na końcach nadproży muszą być rozproszone na krawędziach ścian powyżej grubości belki. W większości przypadków, połowa szerokości ściany jest dużo większa niż wysokość belki i rozproszenie się naprężeń do wnętrza ściany ma miejsce w pewnej odległości od połączenia. Takie nieciągłości w momencie zginającym i sile osiowej ściany, chociaż statycznie poprawne w stosunku do osi środków bezwładności elementów, mogą mieć w rzeczywistości niewielkie znaczenie dla stosunkowo szerokich ścian, gdy używa się prostych teorii zginania i obciążenia osiowego w celu określenia naprężeń w ścianie. W konsekwencji, w wielu praktycznych sytuacjach ciągły rozkład momentu zginającego w ścianach może być równie dokładny jak rozkłady nieciągłe. ● Ścinanie ścian. Przez rozważenie warunków równowagi dla małego wycinka ściany i ośrodka łączącego w ciągłej strukturze (Rys. B.7), można wykazać, że siły ścinające S1 i S2 w dwóch ścianach wyrażają się we wzorach: S 1= I1 b sN I 1 dM l− −d 1 − I 2 dz I dz (B.39) S 2= I2 b sN I 2 dM l − −d 2 − I 2 dz I dz (B.40) w których M jest całkowitym momentem zewnętrznym. Z tego, przy użyciu równań (B.2) i (B.23) siły ścinające w ścianach wynoszą: S 1 =w H I1 I z b 1− − 1 l− − d 1 q I H I 2 (B.41) S 2=w H I2 I z b 1− − 2 l− −d 2 q I H I 2 (B.42) w których funkcja q podana jest przez wzór (B.26) i reprezentowana graficznie na Rys. B.5. Pierwszy człon w każdym równaniu oznacza ścinanie, które zaistniałoby, jeśli ściany byłyby połączone przez złącza liniowe. Można zauważyć, że jeśli q = 0 na poziomie zamocowania, 191 ścinanie w podstawie zawsze będzie się równać pierwszemu elementowi równań. Rys. B.7 Siły występujące w małym elemencie w modelu ciągłym W przypadku dwóch jednakowych ścian, równania (B.41) i (B.42) redukują się, jak jest to wymagane przez symetrię, do: 1 z S 1 =S 2= w H 1− 2 H (B.43) Ponieważ: I2 I1 b B l− − d 2= d 1 − l I 2 2 I to wynika z tego, że drugie człony w równaniach (B.41) i (B.42) są równe wielkością, ale przeciwnego znaku. Jest to podstawą zachowania równowagi poziomej, ponieważ suma dwóch sił ścinających musi się równać zadanemu ścinaniu w H 1− Na podstawie tego, na szczycie konstrukcji, gdzie S 1 H =− S 2 H =− dM dz z H . =0 : I1 b − −d 1 qH I 2 (B.44) Jest to prawdą dla dowolnie rozłożonych obciążeń, dla których statyczna siła ścinania jest na szczycie zerowa. Wynika z tego, że z konieczności wytworzenia siły ścinania w każdej ścianie na szczycie struktury ciągłej, musi istnieć na szczycie ośrodka łączącego pozioma siła skupiona Q oddziałująca między ścianami, o wielkości: Q=− I1 b − − d 1 qh I 2 (B.45) Siła Q będzie rozciągająca albo ściskająca w zależności od tego czy szczytowa siła ścinania S1(H) jest dodatnia czy ujemna, ale zanika w przypadku dwóch jednakowych ścian. Wielkość 192 szczytowej siły oddziaływającej zależy od parametrów konstrukcyjnych, i jest oznaką silnych oddziaływań, jakie mogą zachodzić na szczytach takich struktur. ● Siły osiowe w belkach Z warunków poziomej równowagi małego elementu ściany z Rys. B.7 wynika rozkład sił osiowych n w ośrodku łączącym: n= w [ ] I2 1 I1 b − l− −d 1 F 4 I k2 l I 2 (B.46) w którym funkcja F4 wygląda następująco: F 4= 1 [cosh k zk H sinh k H −z ]−1 cosh k H (B.47) Powyższe równania umożliwiają bezpośrednie obliczenie rozkładu sił osiowych, momentów zginających i sił ścinających w ścianach, sił ścinających i momentów zginających w nadprożach oraz przemieszczeń poziomych. B.2. Obliczenia statyczne wg metody ciągłych połączeń – sformułowanie ogólne wykorzystane w BW Sformułowanie ogólne metody ciągłych połączeń wykorzystane w BW opisano na podstawie [Wdo93] Równania wyprowadzone w poprzednim punkcie rozszerzone zostaną obecnie na układ usztywniający złożony z dowolnej liczby ścian usztywniających połączonych również dowolną liczbą pionowych pasm łączących, podatnych i/lub niepodatnych. Pionowymi pasmami łączącymi podatnymi mogą być pionowe pasma nadproży oraz pionowe złącza podatne występujące w konstrukcjach prefabrykowanych. B.2.1. Założenia obliczeniowe . Założenia obliczeniowe opisano w oparciu o publikację [Wdo93A]. Układ usztywniający stanowi zespół pionowych ścian usztywniających, utwierdzonych we fundamencie i swobodnych na szczycie budynku. Ściany usztywniające mogą być dowolnie rozmieszczone w planie i połączone między sobą pionowymi złączami niepodatnymi. W układzie mogą występować pionowe pasma nadproży utwierdzonych w ścianach usztywniających oraz pionowe pasma złączy podatnych. Stropy budynku traktuje się jako nieskończenie sztywne w swej płaszczyźnie, a całkowicie wiotkie z płaszczyzny. Gdy wymagane jest uwzględnienie w analizie sztywności stropów z ich płaszczyzny, modeluje się je dodatkowymi pasmami nadproży. Przyjmuje się, że stropy oraz nadproża są dostatecznie gęsto i równomiernie rozmieszczone 193 wzdłuż wysokości, co pozwala ich oddziaływanie na ściany usztywniające zastąpić obciążeniem rozłożonym w sposób ciągły. Zakłada się, że ściany usztywniające posadowione są na tym samym poziomie, mają jednakową wysokość i stały przekrój oraz cechy materiałowe wzdłuż wysokości. Także nadproża w poszczególnych pionowych pasmach powinny mieć jednakowy przekrój i być rozmieszczone równomiernie wzdłuż wysokości. Rozpatruje się pracę konstrukcji usztywniającej budynku w zakresie odkształceń liniowosprężystych i małych przemieszczeń. Grupy ścian usztywniających połączonych złączami niepodatnymi modeluje się prętami cienkościennymi o przekroju otwartym, z pominięciem odkształceń postaciowych od sił poprzecznych i sztywności na skręcanie swobodne. W tym celu wykorzystuje się teorię Własowa. Według R. Rosmana. Pomijanie sztywności na skręcanie swobodne jest szczególnie uzasadnione w konstrukcjach żelbetowych, dla których przy powstaniu rys stosunek sztywności na skręcanie do sztywności na zginanie znacznie się obniża. Dla układów usztywniających, złożonych z większej liczby elementów, wpływ pominięcia sztywności na skręcanie swobodne jest praktycznie nieistotny. Układ może być poddany działaniu: obciążeń poziomych skupionych, działających na szczycie budynku, obciążeń poziomych, dowolnie rozłożonych wzdłuż wysokości budynku, obciążeń pionowych, dowolnie rozłożonych w planie i wzdłuż wysokości budynku oraz pionowych osiadań fundamentów. B.2.2. Definicje nazw oraz wektorów i macierzy problemu Pod określeniem pionowe pasma nadproży uogólnionych rozumie się pionowe pasma nadproży i pionowe złącza podatne. Nazwą element usztywniający określono zespół pionowych ścian usztywniających połączonych pionowymi złączami niepodatnymi. Pionowe złącza niepodatne nazywane są również rozcięciami. W niniejszym punkcie zebrane zostały definicje macierzy i funkcji wektorowych, występujących w podstawowych równaniach modelu ciągłego ścianowych konstrukcji usztywniających z nadprożami. Wymiary tablic określone są przez następujące liczby: nw - liczba pionowych pasm nadproży uogólnionych, n e - liczba elementów usztywniających; nv - liczba pionowych obciążeń (sił rozłożonych wzdłuż prostych równoległych do pionowej osi Z). Przy opisie konstrukcji i działających na nią obciążeń wykorzystuje się następujące 194 prostokątne układy współrzędnych o początku na płaszczyźnie poziomej w poziomie utwierdzenia elementów usztywniających i osiach Z (odpowiednio: z3, z ) pionowych: 1. globalny układ współrzędnych OXYZ , przy czym osie X i Y przyjmuje się dowolnie, 2. związane z każdym elementem usztywniającym dwa lokalne układy współrzędnych: a) układ osxsyszs, którego osie xs i ys są głównymi, środkowymi osiami bezwładności przekroju poziomego elementu usztywniającego, b) układ oxyz , którego początek znajduje się w środku ścinania przekroju elementu usztywniającego, a osie są równoległe do osi układu osxsyszs, . W nawiasach kwadratowych, poza definicjami macierzy, podawane będą zakresy zmienności wskaźników macierzy; pierwszy dla wskaźnika wierszy, drugi dla wskaźnika kolumn macierzy. B.2.3. Macierze określone przez konstrukcję. ● Macierze incydencji (przylegania). S E - macierz incydencji elementów i nadproży uogólnionych [1..n e , 1..n w ] ; jest to macierz zerojedynkowa, której j-ta kolumna określa elementy połączone j-tym nadprożem. Dla każdego nadproża należy określić jego początek przez podanie w wierszu odpowiadającym elementowi, w którym rozpoczyna się nadproże liczby 1 i koniec przez wpisanie do wiersza o numerze równym numerowi elementu, w którym kończy się nadproże liczby -1. Pozostałe elementy macierzy są zerami. Uwagi: 1. otrzymana jako rozwiązanie funkcja n j wyraża oddziaływanie nadproża na element połączony z „początkiem" nadproża. Na element połączony z „końcem" nadproża działa obciążenie −n j . 2. w przypadku nadproża, którego początek i koniec połączone są z tym samym elementem, cała odpowiednia kolumna zawierać będzie zera. S R - macierz incydencji obciążeń do poszczególnych elementów [1..n e , 1..n v ] ; jest to macierz zerojedynkowa, w której jedynka w k-tej kolumnie określa, na który element działa k -te obciążenie n R ● Macierze współrzędnych. CN - macierz [1..3n e ,1..n w ] współrzędnych punktów zerowych nadproży uogólnionych (to jest punktów zmiany znaku momentów zginających w nadprożach i środków złączy) w układach współrzędnych poszczególnych elementów, 195 C N =[C N , CN , CN X Y OMEGA ] T gdzie: CN ,C N , CN X Y OMEGA – trzy macierze [1..n e , 1..n w ] CN utworzyć można przez wymnożenie elementów macierzy S E równych jedności przez X współrzędną x miejsca zerowego nadproża uogólnionego obliczoną w układzie osxsyszs, elementu związanego z początkiem nadproża, a elementów równych -1 przez analogiczną współrzędną x obliczoną w układzie elementu związanego z końcem nadproża. CN , CN Y OMEGA buduje się identycznie, wykorzystując odpowiednio współrzędne y (w układzie osxsyszs, ) i ω względem środka ścinania przekroju elementu usztywniającego. Uwaga: dla nadproża j, którego początek i koniec związane są z tym samym elementem usztywniającym i, w macierzy CN OMEGA CN OMEGA będzie dodatkowo różny od zera element [i , j ]=1 −2 gdzie: 1 2 - współrzędna wycinkowa miejsca zerowego nadproża uogólnionego obliczona z uwzględnieniem punktu połączenia z elementem początku (końca) nadproża. CR - macierz [1..3 n , 1..n v ] określająca współrzędne punktów przyłożenia obciążeń pionowych e w układach współrzędnych poszczególnych elementów usztywniających. Elementy pierwszego i drugiego wiersza określają odpowiednio współrzędne x i y w układzie osxsyszs,, a elementy trzeciego wiersza współrzędne wycinkowe ω względem środka ścinania przekroju elementu usztywniającego. ● Macierz transformacji. L - macierz [1..3n e ,1..3] określająca transformację z układu globalnego konstrukcji do układów lokalnych poszczególnych elementów, określona w następujący sposób: [ ] cos 1 sin 1 rY ⋮ ⋮ ⋮ cos n sin n rY −sin 1 cos1 −r X L= ⋮ ⋮ ⋮ −sin n cos n −r X 0 0 1 ⋮ ⋮ ⋮ 0 0 1 1 e e e e gdzie: 196 ne 1 ne - kąt nachylenia osi ox układu lokalnego elementu względem osi OX układu globalnego, r X , r Y - współrzędne początku układu globalnego OXY w układzie oxy elementu określone wzorami: r X =−D X cos − DY sin r Y = D X sin − DY cos D X , D Y - współrzędne środka ścinania przekroju elementu usztywniającego w układzie globalnym. ● Macierze określone przez cechy mechaniczne konstrukcji (macierze sztywności i podatności). Kw [1..n w ,1 ..n w ] - diagonalna macierz określająca sztywności kolejnych nadproży uogólnionych. Wartości elementów tej macierzy są równe: 1. dla nadproży rzeczywistych 1/h , gdzie h oznacza osiowy rozstaw w pionie nadproży rozpatrywanego pasma, a jest przemieszczeniem względem siebie końców nadproża na skutek działania jednostkowej siły poprzecznej, oraz 2. dla złączy podatnych 1/C , gdzie C oznacza podatność złącza. K s - diagonalna macierz [1..n e , 1..n e ] określająca podatność na ściskanie i rozciąganie poszczególnych elementów usztywniających K s= diag K z - diagonalna macierz [1..3n e ,1..3n e ] 1 E i Ai określająca sztywność na zginanie i skracanie nieswobodne elementów usztywniających konstrukcji. Pierwsze ne elementów macierzy zawiera współczynniki −EJ y dla kolejnych elementów usztywniających, dalsze −EJ x , a ostatnie współczynniki −EJ . B.2.4. Macierze określone przez obciążenia. t K z - wektorowa funkcja sił poprzecznych w konstrukcji usztywniającej, budowana na podstawie obciążeń poziomych t K z =[T X z , T Y z , M Z z ] gdzie: 197 T T X z ,T Y z , M Z z - wypadkowe siły poprzeczne i moment skręcający występujący w przekroju układu usztywniającego, które można wyliczyć z następujących zależności: hb T X z =∫ q X t dt z hb T Y z=∫ qY t dt z hb M Z z=∫ mS t dt z przy czym hb - wysokość układu usztywniającego, q X , qY , m S - funkcje obciążeń poziomych określających układ sił parcia i ssania wiatru zredukowany względem osi globalnej OZ , n R z - dana wektorowa funkcja pionowych obciążeń rozłożonych wzdłuż prostych pionowych, T n R z=[n R z ,... , n R z] 1 nv z 0 - stały wektor zawierający zadane pionowe osiadanie fundamentów poszczególnych elementów usztywniających z 0=[z 0 , ... , z 0 ] 1 ne B.2.5. Wektor sił tnących w nadprożach uogólnionych. [] n1 z ⋮ n N z = ni z ⋮ nn z w gdzie: ni - funkcje rozłożonych sił tnących w pionowych pasmach nadproży i złączy podatnych i=1, 2,... , nw . B.2.6. Siły przekrojowe w elementach usztywniających. ● Wektor sił poprzecznych w elementach. 198 t E z - wektorowa funkcja sił poprzecznych w elementach usztywniających konstrukcji, ścianowej t E z=[t E z , t E z , m z ] x T y gdzie: t E z - wektorowa funkcja składowych x sił poprzecznych w elementach usztywniających x T t E z=[T x z , ... , T x z ] x 1 ne t E z - wektorowa funkcja składowych y sił poprzecznych w elementach usztywniających y t E z=[T y z , ... , T y z ] y 1 T ne m z - wektorowa funkcja momentów giętno-skrętnych w elementach usztywniających m z=[M , ... , M z ] 1 ● T ne Wektor momentów zginających w elementach. m E z - wektorowa funkcja momentów zginających w elementach usztywniających konstrukcji ścianowej m E z=[m E z , m E z , b e z] y T x gdzie: m E z y - wektorowa funkcja składowych y momentów zginających w elementach usztywniających m E z=[M y z ,... , M y z ] y m E z x 1 T ne - wektorowa funkcja składowych x momentów zginających w elementach usztywniających T m E z=[M x z , ... , M x z ] x 1 ne b E z - wektorowa funkcja bimomentów w elementach usztywniających T b E z =[ B1 z ,... , B n z ] e 199 ● Wektor sił normalnych w elementach. n E z - wektorowa funkcja sił normalnych w elementach usztywniających konstrukcji ścianowej n E z =[ N E z ,... , N E z] 1 T ne B.2.7. Wektory przemieszczeń. Wektor przemieszczeń globalnych konstrukcji. [ ] V Xz v G z= V Y z z gdzie: V X ,V Y , - trzy funkcje przemieszczeń poziomych układu usztywniającego, zapisane w globalnym układzie, współrzędnych OXYZ. B.2.8. Wektory przemieszczeń elementów konstrukcji. d 1 z - wektorowa funkcja względnych przemieszczeń końców nadproży spowodowanych obrotem przekrojów elementów na skutek zginania T d 1 z=[d 1 z , ... , d 1 z] 1 nw d 2 z - wektorowa funkcja względnych przemieszczeń końców nadproży spowodowanych skróceniem i osiadaniem elementów T d 2 z=[d 2 z , ... , d 2 z] 1 nw d 3 z - wektorowa funkcja względnych przemieszczeń końców nadproży spowodowanych zginaniem nadproży d 3 z=[ d 3 z , ... , d 3 z ] 1 vL z - wektorowa funkcja poziomych T nw przemieszczeń elementów usztywniających, mierzonych w ich układach lokalnych oxy v L z =[v x z , v y z , z] T gdzie: v x z - wektorowa funkcja składowych x przemieszczeń elementów usztywniających 200 T v x z=[v x z ,... , v x z] 1 ne v y z - wektorowa funkcja składowych y przemieszczeń elementów usztywniających v y z=[v y z , ... , v y z ] 1 T ne y z - wektorowa funkcja kątów obrotów elementów usztywniających T x z =[ 1 z , ... , n z ] e v z z - wektorowa funkcja pionowych przemieszczeń elementów usztywniających T v z z =[v z z , ... , v z z] 1 ne u z z - wektorowa funkcja skróceń elementów usztywniających T u z z=[u 1 z , ... , u n z] e B.2.9. Równania problemu. ● Równania równowagi. Równanie równowagi wypadkowych sił poprzecznych i momentu skręcającego występujących w przekroju układu usztywniającego z siłami poprzecznymi i momentami giętno-skrętnymi działającymi w przekrojach elementów usztywniających (tzn. równania rzutów sił na osie X i Y oraz momentów skręcających względem osi Z ) można zapisać w postaci macierzowej T t K =L t E (B.48) Równanie równowagi sił normalnych w elementach usztywniających z siłami w pionowych pasmach łączących i obciążeniami pionowymi działającymi na te elementy (tj. równania rzutów sił na oś Z dla poszczególnych elementów) określa macierzowy związek hb hb n E =S E ∫ n N drS R ∫ n R dr z (B.49) z Zależność różniczkowa przy zginaniu jest równaniem równowagi momentów zginających i bimomentów dla odcinków dz elementów usztywniających. Przy uwzględnieniu sił w pasmach łączących n N i działających na elementy obciążeń n R na mimośrodach tych sił określonych współrzędnymi zebranymi w macierzach C N i CR przyjmuje postać: 201 równanie to w zapisie macierzowym t E −C N n N −C R n R= m ,E ● (B.50) Równania kinematyczne. Równanie zgodności poziomych przemieszczeń elementów usztywniających (z wykorzystaniem założenia tarcz stropowych sztywnych w swojej płaszczyźnie) wyraża związek v L= L v G (B.51) Równanie zgodności pionowych przemieszczeń nadproży (Rys. B.8) ma postać: −d 1d 2 d 3=0 (B.52) przy czym składowe tych przemieszczeń wynikające ze zginania i skręcania elementów usztywniających określa związek T , d 1=CN v L (B.53) a składowe wynikające z pionowych przemieszczeń elementów usztywniających od skróceń i osiadań podaje zależność T d 2=S E v Z Związek między skróceniami (B.54) elementów usztywniających, zadanymi osiadaniami fundamentów i przemieszczeniami pionowymi elementów usztywniających wyraża równanie: v Z =uz0 Rys. B.8 Składowe przemieszczeń pionowych nadproży d1 - od zginania ścian d2 - od ścinania ścian d3 – od zginania nadproży 202 (B.55) ● Związki fizyczne. Równanie różniczkowe odkształceń przy zginaniu elementów usztywniających ma postać ,, m E =K Z v L (B.56) a równanie wiążące siły normalne ze skróceniami elementów usztywniających można zapisać w postaci z ∫ nE w dw=K −1 s u (B.57) 0 Związek definiujący sztywność nadproży na zginanie (pozostałe sztywności nadproży np. na ściskanie i skracanie nie są istotne ze względu na przyjęcie założenia stropów sztywnych w ich płaszczyznach) jest następujący n N =K w d 3 ● (B.58) Warunki brzegowe. Z założenia utwierdzenia elementów usztywniających we fundamentach na jednym poziomie wynikają bezpośrednio warunki brzegowe: v L 0=0 (B.59) , v L 0=0 (B.60) v Z 0=z0 (B.61) Przyjęcie założenia o swobodnych końcach elementów usztywniających na szczycie budynku pozwala napisać następujące zależności: n E hb =0 (B.62) m E hb =0 (B.63) gdzie: h b - wysokość układu usztywniającego. B.2.10. Wyprowadzenie równań metody sił Wyprowadzenie równań metody sił przeprowadzono w oparciu o [Wdo93B]. Wstawiając do równania zgodności pionowych przemieszczeń nadproży (B.52) zależności (B.53), (B.54) i (B.58) otrzymuje się: T , T B n N =C N v L−S E v Z 203 (B.64) −1 przy oznaczeniu B=K W . Po dwukrotnym zróżniczkowaniu względem z równania (B.64) i podstawieniu do niego zależności (B.55) a następnie (B.57) będzie: ,, T , ,, T , B n N =C N v L −S E K S n E (B.65) Podstawiając następnie do związku (B.65) równania (B.51) i (B.49) otrzymuje się , (uwzględniając, że n E =−S E n N −S R n R ): ,, T ,, , T T B n N =C N L vG S E K S S E n N S E K S S R n R (B.66) Drugą podstawową zależność otrzymuje się z równania równowagi sił poprzecznych elementów z obciążeniami poziomymi całego układu (B.48) przez podstawienie związku (B.50), a następnie (B.56) i (B.51): T ,,, T T t K =L K Z L v G L C N n N L C R n R (B.67) , ,, Z równania (B.67) można wyznaczyć v G : , ,, v G = VT t K −V N n N −V R n R (B.68) gdzie: T −1 V T = L K Z L T , T V N = VT L CN , V R =V T L CR lub krócej: , ,, v G =f p− V N n N (B.69) gdzie: f p=V T t K − V R n R , ,, Podstawiając v G w postaci zależności (B.68) do równania (B.66) otrzymuje się ,, B n N = A n N F R n R FT t K (B.70) gdzie: T T A =S E K S S E −CN LV N , T T F R =S E K S S R −CN LV R , T F T =CN L VT lub krócej: ,, B n N = A n N f gdzie: f = F R n R F T t K 204 (B.71) Dla funkcji niewiadomych sił w nadprożach n N warunki brzegowe układa się wykorzystując równanie (B.64). Po podstawieniu do tego równania zależności (B.60) i (B.61) otrzymuje się: T B n N 0=−S E z0 lub po przekształceniu: T −1 n N 0 =−B S E z0 (B.72) Po jednokrotnym zróżniczkowaniu równania (B.64) względem zmiennej z otrzymuje się związek: T ,, T , , C N v L−S E v Z =B n N Dla (B.73) z =hb wartość wektora v ,L, można określić na podstawie (B.63) przy wykorzystaniu (B.56): ,, v L hb =0 (B.74) , a wartość v Z na podstawie (B.55) przy wykorzystaniu (B.57) i (B.62): , v Z hb =0 (B.75) Podstawiając (B.74) i (B.75) do (B.73) otrzymuje się ostatecznie: , n N h b =0 (B.76) Warunki brzegowe dla niewiadomych funkcji przemieszczeń v G otrzymuje się bezpośrednio z warunków (B.59) i (B.60) na podstawie równania (B.51) (można pokazać, że podmacierz L i macierzy L e zawierająca elementy odnoszące się do dowolnego elementu usztywniającego ma wymiar 3 × 3 i jest macierzą nieosobliwą). v G 0=0 (B.77) , v G 0=0 (B.78) oraz z zależności (B.74) na podstawie równania (B.51): ,, v G hb =0 Przeprowadzone przekształcenia można (B.79) podsumować następująco: przy obliczaniu niewiadomych funkcji podczas rozwiązywania ścianowych konstrukcji usztywniających z nadprożami metodą sił wykorzystuje się następujące zależności: - dla nieznanych funkcji sił w pionowych pasmach nadproży n N równanie (B.71) z warunkami brzegowymi (B.72) i (B.76), - dla nieznanych funkcji przemieszczeń poziomych v G 205 równanie (B.69) z warunkami brzegowymi (B.77), (B.78) i (B.79). B.2.11. Wyznaczenie przemieszczeń i sił przekrojowych. Po wyznaczeniu nieznanych funkcji sił w pionowych pasmach nadproży n N z równania (B.71) wyznacza się poszukiwane funkcje przemieszczeń poziomych: - globalnych v G z równania (B.68), - elementów v L z równania (B.51), a następnie siły przekrojowe: - momenty zginające i bimomenty m E z równania (B.56), - siły poprzeczne i momenty giętno-skrętne t E z równania (B.50), - siły normalne n E z równania (B.49), – momenty skręcania swobodnego mCS ={G J S ie } , gdzie: , - pierwsza pochodna kata obrotu elementów usztywniających (równa pierwszej pochodnej kąta obrotu układu usztywniającego) – Wydłużenie osiowe elementów u z równania (B.57) oraz przemieszczenia pionowe elementów v Z z równania (B.55) 206 C. Podstawy teoretyczne obliczeń dynamicznych w programie BW dla Windows Podstawy teoretyczne obliczeń dynamicznych opisano na podstawie wykładów dr inż. J. Wdowickiego C.1. Model dynamiczny budynku Model dynamiczny budynku przyjmuje się jako model dyskretny z masami w postaci tarcz stropowych. Stropy budynku traktuje się jako nieskończenie sztywne w swej płaszczyźnie, a całkowicie wiotkie z płaszczyzny. Przyjęcie modelu dyskretnego uzasadnione jest faktem, że ponad połowa masy budynku skupiona jest na poziomie stropów. Gdy wymagane jest uwzględnienie w analizie sztywności stropów z ich płaszczyzny, modeluje się je dodatkowymi pasmami nadproży. Zakłada się, że elementy usztywniające posadowione są na tym samym poziomie, mają jednakową wysokość. Rozpatruje się pracę konstrukcji usztywniającej budynku w stanie sprężystym. Przyjmuje się, że przemieszczenia elementów usztywniających są małe. Rys. C.1 Przyjmowanie masy stropu W programie BW jako masę stropu należy podać masę 1 m2 stropu, z dodaniem ew. sprowadzonej masy belek stalowych pod płytą żelbetową (jeśli występują), warstw wykończeniowych, instalacji i pewnej części obciążeń użytkowych - zwykle, jeśli liczy się drgania zasiedlonego budynku, dodaje się 40 - 60 % masy obciążeń użytkowych przypadających na 1 m2 stropu. Masę ścian i nadproży dodaje sam program na podstawie obliczonej przez program objętości tych części konstrukcji dla każdej z kondygnacji i podanej masy 1 m3 konstrukcji (w danych początkowych). 207 Rys. C.12 Model dynamiczny budynku wysokiego 1) element usztywniający, 2) nadproże, 3) strop Drgania układu o wielu stopniach swobody opisane są relacją: M q̈C q̇K q=F (C.1) Gdzie : M - macierz mas (bezwładności) C - macierz tłumienia K - macierz sztywności q - wektor uogólnionych przemieszczeń F - wektor obciążeń zewnętrznych Dla wielokondygnacyjnych budynków ze ścianami usztywniającymi wygodniej i łatwiej wyznaczyć jest macierz podatności D , a później macierz sztywności K , wówczas równanie (C.1) przybiera postać : DM q̈ DC q̇q=DF (C.2) Gdzie : D - macierz podatności D= K−1 C.1.1. Wyznaczenie macierzy podatności D Macierz podatności jest równa przemieszczeniom mas układu wywołanymi jednostkowymi obciążeniami. W przypadku budynku wysokiego masami są stropy budynku z skupionymi do nich 208 masami ścian, nadproży i ewentualnych złączy podatnych. Aby wyznaczyć pierwsze trzy kolumny macierzy podatności budynku wysokiego, należy więc obliczyć przemieszczenia wszystkich tarcz stropowych od obciążenia tarczy stropowej pierwszego stropu siłami: Px=1, Py=1 i Ms=1. Obciążając tarczę drugiego stropu siłami Px=1, Py=1 i Ms=1, wyznaczamy kolumny 4..6 macierzy podatności. Obciążając kolejne stropy siłami jednostkowymi wyznaczamy pozostałe kolumny macierzy podatności D. W celu szybkiego i dokładnego wyznaczenia elementów macierzy podatności D, posłużono się metodą ciągłych połączeń. Zaprogramowano analityczne rozwiązania dla przemieszczeń wszystkich stropów budynku od obciążeń kolejnych stropów silami jednostkowymi. Wykorzystano następujące układy równań różniczkowych : dla h≤ z≤ H : ,, B n G z A nG z=0 (C.3) , ,, v G z=−v N n G z (C.4) ,, (C.3) , ,, (C.4) dla 0≤ z≤ h : B n D z A n D z =FT T K v G =vT T k− v N n D z Z odpowiadającymi warunkami brzegowymi: n D 0=0 , n G H =0 , n D h=n G h , n D h=n G h oraz v D 0=0 , v D H =0 ,, v G H =0 v D h=v G h , , v D h=v G h ,, ,, v D h=v G h Gdzie: h - wysokość od podstawy do miejsca przyłożenia siły A , B , v N , v T , F T - macierze zależne od konstrukcji T K - macierz obciążenia Tk = diag 1,1 ,1 n G z , n D z - macierze zawierające nieznane funkcje intensywności sił ścinających w ciągłych połączeniach modelujących nadproża i złącza podatne v G z , v D z - macierze zawierające poziome przemieszczenia konstrukcji. Duże liter G i D we wzorach oznaczają cześć górną z h i dolną z ≤h konstrukcji. 209 C.1.2. Wyznaczenie macierzy mas M Macierz mas M jest macierzą diagonalną składającą się z nk podmacierzy M k M =diag Mk , k =1,... , n k , nk - liczba kondygnacji (C.5) Pod macierz M k jest macierzą kwadratową, symetryczną o wymiarach 3x3, poszczególne elementy tej macierzy wyznacza się z wzorów: Mk 11 =M k =M t M u M w hu 22 (C.6) M k =M k =−S Mt S Mu S Mw hu (C.7) M k =M k =−S Mt S Mu S Mw hu (C,8) M k = J t J u J w h u (C,9) M k =M k =0 (C.10) 11 22 11 X 22 X Y Y X Y 33 12 21 Gdzie : M t - masa stropu M u - masa ścian usztywniających (dla uśrednionej wysokości kondygnacji - masa połowy ściany powyżej i poniżej stropu) M w - masa słupów i połączeń podatnych (dla uśrednionej wysokości kondygnacji) S Mt - momenty statyczne stropu S Mu - momenty statyczne ścian usztywniających S Mw - momenty statyczne słupów i połączeń podatnych J t - moment bezwładności stropu względem osi Z J u - moment bezwładności ścian usztywniających względem osi Z J t - moment bezwładności słupów i połączeń względem osi Z C.2. Drgania własne Równanie ruchu drgań własnych otrzymuje się z równania ruchu C.2 po pominięciu wektora obciążeń zewnętrznych i macierzy tłumienia DM q̈q =0 (C.11) Poszukiwane rozwiązanie równania zapisujemy w postaci funkcji harmonicznych q t =a sin t gdzie: a - wektor amplitud drgań własnych Po podstawieniu C.12 do C.11 otrzymujemy układ liniowych równań algebraicznych 210 (C.12) −2 DM− I a=0 (C.13) Który ma rozwiązanie niezerowe gdy spełniony jest warunek −2 det DM− I=0 (C.14) Gdzie I - macierz jednostkowa Równanie C.14 nazywa się równaniem charakterystycznym zagadnienia własnego. Pierwiastkami tego równania są częstości kołowe drgań własnych 1, 2, ... , n , , gdzie n – liczba dynamicznych stopni swobody. Zbiór uporządkowanych częstości drgań własnych w rosnącej kolejności 1 2...n , tworzy wektor częstości drgań własnych. Po podstawieniu kolejnych i do równania C.13 otrzymamy wektory postaci drgań własnych ai , zbiór wektorów własnych ai tworzy macierz własną A Wektory postaci drgań własnych spełniają warunki ortogonalności [Chm98, s. 125]. T ai M a j =0 i≠ j dla (C.15) C.3. Drgania budynku przy wymuszeniach sejsmicznych – metoda spektrum odpowiedzi dla układów dyskretnych Metodę opisano w oparciu o publikację [Chm98]. Równanie ruchu układu o wielu stopniach swobody poddanemu wymuszeniu kinematycznemu podłoża przyjmuje postać: M q̈ C q̇ K q = pef t (C.16) gdzie p ef t - wektor efektywnej siły sejsmicznej, p ef t=−M r üt , r - tzw wektor wpływu Zakładając że zagadnienie własne układu jest już rozwiązane, to znaczy znany jest wektor częstości własnych oraz macierz własna A wówczas do rozwiązania równania C.16 stosuję się metodę transformacji własnej. Wektor przemieszczeń q t przedstawia się w postaci n q t =∑ ai yi t = A y i=1 ai - wektor postaci drgań własnych nietłumionych 211 (C.17) yi - współrzędna normalna (główna) T Podstawiając do równania C.16 zależność C.17 oraz mnożąc obustronnie przez ai otrzymuje się równanie T T T T a i M A ÿa i C A ẏa i K A y =ai p ef t (C.18) Warunki ortogonalności T T ai Ma j =0 , ai K a j =0 (C.19) Powodują, że tylko jeden składnik jest różny od zera w iloczynach macierzowych zawierających macierze M i K gdy i = j. Podobna redukcja może być zastosowana dla składnika z macierzą tłumienia C , przy założeniu że macierz tłumienia jest liniowa kombinacją macierzy mas i sztywności C= M K (C.20) Gdzie , są współczynnikami proporcjonalności Wówczas: T ai C a j =0 dla i≠ j (C.21) Przy tym założeniu równanie C.18 możemy zapisać m i ÿi c i ẏ i k i yi = p i t dla i=1,2 , ... , n (C.22) Gdzie mi =ai M ai T (C.23) T (C.24) ci =a i C ai T 2 k i=a i K a i =i mi T p i t =ai pef t (C.25) (C.26) Po obustronnym podzieleniu równania C.22 przez m i otrzymujemy ÿi ci ki 1 ẏ i yi = pi t mi mi mi (C.27) Przy wykorzystaniu założenia C.25 równanie C.27 zapiszemy 2 ÿi 2 i ẏi i yi = = 1 p t mi i i 2 i 2 (C.28) (C.29) Wzór C.29 nazywamy liczbą tłumienia i-tej postaci drgań. Równania różniczkowe C.28 są 212 równaniami układów o jednym stopniu swobody odniesionymi do jednostki masy, których rozwiązanie można zapisać przy użyciu całki Duhamela: T yi t= t ai B r 1 ∫ ü e−i t − sin [ id t− ] d aTi B ai id 0 i 2 id =i 1 −i (C.30) (C.31) Całkowita reakcja q wyrazi się wzorem: n t n q t = ∑ ai yi t=∑ ai i i =1 i =1 1 −i t− üe sin [ id t− ] d id ∫ 0 i (C.32) gdzie T i = ai B r a Ti B ai (C.33) nazywany jest współczynnikiem udziału postaci drgań. Można zatem napisać, że udział i-tej postaci drgań w reakcji j-tej współrzędnej uogólnionej q j wynosi t 1 −i t− qij = A ji i üe sin [ id t−] d id ∫ 0 i (C.32) gdzie A ji jest j-tą składową i-tego wektora własnego. Maksymalna wartością całki Duhamela w powyższym równaniach jest wartość spektrum odpowiedzi odpowiadające i-tej częstości własnej S d i , i stąd : max qij =∣A ji i S d i , i ∣=∣A ji 1 S , ∣ i v i i (C.34) Aby oszacować całkowitą reakcje budowli nie wystarczy zastosowanie sumy jak w równaniu (C.32), gdyż nie można przyjąć że maksima odpowiedzi poszczególnych postaci drgań występują w tym samym czasie. Dlatego do jej określenia wykorzystuje się różne metody. C.3.1. Metoda SRSS max q j = n max q ∑ = 2 ji (C.35) i 1 Wzór ten ma swoje uzasadnienie na podstawie teorii drgań losowych. Jego stosowanie odpowiada sytuacji, w której nie uwzględnia się korelacji wzajemnej postaci drgań. Dlatego może ona prowadzić do znacznych błędów dla konstrukcji o blisko położonych częstościach drgań własnych. Sytuacja taka może pojawić się na przykład w tak zwanych nieregularnych budynkach wysokich, w których środek masy nie pokrywa się ze środkiem sztywności układu, powłokach i konstrukcjach mocno przesztywnionych Dla takich przypadków opracowano j 213 inne sposoby superpozycji, takie jak metoda CQC. C.3.2. Metoda CQC Metoda ta, zaproponowana jako udoskonalenie SRSS w celu bardziej poprawnego uwzględniania blisko położonych częstości, opiera się na następującej regule sumowania : ∑ ∑ n max q j = n max q ji ik max q jk (C.36) i =1 k =1 gdzie ik= 8 i k i r k r 2 / 3 2 1− r 2 4 i kr 1 r 2 4 2i 2k r 2 (C.37) C.3.3. Zakończenie Dla dynamicznego modelu budowli z diagonalna macierzą mas można oszacować maksymalną siłę sejsmiczną działającą na j-ty element konstrukcji o masie mj przy drganiach itą formą własną max P ij =∣m j A ji i S a i , i ∣ (C.38) Następnie korzystając z metody SRSS lub CQC można wyznaczyć całkowita siłę sejsmiczną obciążającą j-ty element. 214 D. Podstawy teoretyczne obliczeń statycznych w programie Robot Millennium Podstawy teoretyczne obliczeń statycznych w programie Robot Millennium opisano na podstawie [Pod20]. D.1. Równania rozwiązywane podczas obliczeń konstrukcji Cała konstrukcja jest podzielona na oddzielne części (elementy skończone). Elementy są ze sobą połączone tylko w węzłach. Deformacja wewnątrz każdego elementu jest definiowana na podstawie przemieszczeń węzłowych (wykorzystuje się założone w elemencie funkcje kształtu). W ten sposób energia wewnętrzna konstrukcji zależy tylko i wyłącznie od niezależnych parametrów węzłowych. Przemieszczenia węzłowe zapisane dla całej konstrukcji tworzą globalny wektor nieznanych przemieszczeń konstrukcji q . Ogólny wzór układu równań równowagi ma postać: M q ' ' Cq ' K q=f t−f t ,Q (D.1) Gdzie: K - styczna macierz sztywności będąca sumą następujących macierzy składowych: K =K 0 K K NL gdzie K 0 - początkowa macierz sztywności (niezależna od wektora q ) K - macierz naprężeń (liniowo zależna od naprężeń ściskających) K NL - macierz innych składników zależnych od wektora q C - macierz tłumienia q - wektor przemieszczenia (przyrosty lub całkowite przemieszczenia) q ' - wektor prędkości (pierwsza pochodna wektora przemieszczeń q po czasie) q ' ' - wektor przyspieszenia (druga pochodna wektora przemieszczeń q po czasie) f t - wektor sił zewnętrznych f t ,Q - wektor sił niezrównoważonych. Powyższe równania są zapisane dla całej konstrukcji przy użyciu “globalnych” przemieszczeń q . Oznacza to, że przemieszczenia są definiowane w globalnym układzie współrzędnych. Utworzone równania są wynikiem agregacji zapisanych we współrzędnych lokalnych warunków równowagi w elemencie. Transformacja z lokalnego układu współrzędnych do globalnego układu współrzędnych (i na odwrót) jest standardową operacją na macierzach. D.2. Analiza statyczna Podstawowy układ równań równowagi (D.1) może być uproszczony, gdy przyjęte zostanie dodatkowe założenie mówiące, że przykładane do konstrukcji obciążenie jest quasistatyczne. 215 Oznacza to, że obciążenia są przykładane do konstrukcji na tyle wolno, że prędkości i przyspieszenia mas konstrukcji są równe zeru, a siły bezwładności i tłumienia oraz energia kinetyczna i tłumienia mogą być pominięte. Uproszczony w ten sposób układ równań przedstawia układ równań statycznych z wieloma stopniami swobody konstrukcji. Istnieją dwa typy statycznej analizy konstrukcji: analiza liniowa i analiza nieliniowa. D.2.1. Analiza liniowa Statyka liniowa jest podstawowym typem analizy konstrukcji w programie. W trakcie statycznej analizy konstrukcji przyjmowane są następujące założenia: małe przemieszczenia i obroty konstrukcji oraz materiał idealnie sprężysty. Powoduje to, że zasada superpozycji może być stosowana. Elementy macierzy sztywności dla takiego przypadku są stałymi. Równanie równowagi przybiera postać: K 0 q=f (D.2) Do rozwiązywania problemów statyki liniowej używana jest metoda przemieszczeń. Wyniki obliczeń statycznych obejmują: - przemieszczenia węzłowe - siły wewnętrzne w elementach - reakcje w węzłach podporowych - siły resztkowe w węzłach. Statyka liniowa jest domyślnym typem analizy konstrukcji w programie tzn. jeżeli nie zdefiniowano innego typu analizy, to program przeprowadzi obliczenia statyczne zdefiniowanej konstrukcji. 216 E. Podstawy teoretyczne obliczeń dynamicznych w programie Robot Millennium Podstawy teoretyczne obliczeń dynamicznych w programie Robot Millennium opisano na podstawie [Pod20]. W programie można przeprowadzić różne rodzaje obliczeń dynamicznych konstrukcji. Dla analiz dynamicznych przyjmowane są takie same założenia jak dla teorii statycznych, a mianowicie: ● małe odkształcenia ● małe przemieszczenia ● liniowo sprężysty materiał Masy używane w obliczeniach dynamicznych konstrukcji mogą być definiowane na podstawie: ● ciężaru własnego konstrukcji ● ciężaru własnego konstrukcji i skupionych mas dodanych ● ciężarów pochodzących od sił - można zmienić wszystkie siły zdefiniowane wcześniej na masy, które mogą być użyte w trakcie prowadzonej dynamicznej analizy konstrukcji. Na przykład, gdy konstrukcja została obciążona siłami zewnętrznymi (np. ciężarem własnym), ciężary wyznaczone na podstawie tych sił mogą być brane pod uwagę podczas obliczeń dynamicznych konstrukcji. E.1. Analiza modalna Podczas analizy modalnej konstrukcji wyznaczane są wszystkie podstawowe wielkości opisujące postaci drgań własnych konstrukcji, tzn.: wartości własne i wektory własne konstrukcji, współczynniki udziału oraz masy udziału. Liczba postaci wyznaczanych w trakcie analizy modalnej konstrukcji może być definiowana bezpośrednio przez użytkownika lub można ją określić poprzez podanie zakresu wartości niektórych wielkości opisujących drgania własne konstrukcji. Jeżeli nie zostały przyłożone żadne zewnętrzne obciążenia, to założenie analizy modalnej mówiące, że q t =q sin t Q(t) = Q sin(ωt) prowadzi do liniowych równań drgań własnych konstrukcji 2 K 0 − M q=0 (E.1) E.2. Analiza sejsmiczna W wyniku analizy sejsmicznej oprócz wyników analizy modalnej są dodatkowo następujące parametry dla każdej dynamicznej postaci drgań: 217 ● współczynniki udziału dla analizy sejsmicznej ● wartość widma wymuszenia sejsmicznego ● współczynniki modalne ● przemieszczenia, siły wewnętrzne, reakcje i kombinacje drgań. 218 F. Outriggery F.1. Podstawowe informacje o ouriggerach Outriggery są to sztywne poziome elementy (wysięgniki) łączące zewnętrzną ramę z wewnętrznym trzonem. Najczęściej przyjmują postać wiązarów kratowych ze sztywnymi węzłami o wysokości jednej lub dwóch kondygnacji. Ze względu na swoje rozmiary instalowane są na kondygnacjach technicznych. Głównym ograniczenie zadaniem outriggerów jest wartości przemieszczeń szczytu budynku oraz momentu zginającego u podstawy trzonu wywołanych obciążeniami poziomymi. Układy konstrukcyjne usztywnione outriggerami są uważane za jedne z najbardziej efektywnych rozwiązań pozwalających zwiększyć sztywność budynku, dlatego też są powszechnie stosowane w konstrukcjach budynków wysokich. [Bal93] [Wu03] Rys. F.1 Zasada pracy konstrukcji usztywnionej outriggerami.[Hoe04] Ogólną zasadę pracy budynku usztywnionej outriggerami przedstawia rysunek (Rys. F1). Dzięki outriggerom możliwa jest współpraca trzonu z zewnętrzną ramą w przenoszeniu obciążeń poziomych. Przyjmuje się, że pod wpływem działania obciążeń poziomych w kolumnach wywoływane są tylko siły osiowe ( jedna strona jest rozciągana druga ściskana), a outrigger jest zginany. [Bal03] [Heo04] Optymalna liczbę i rozmieszczenie pasów outriggerów najczęściej określa się na podstawie analiz numerycznych dla danego budynku. Zalezą one od wielu czynników takich jak liczba kondygnacji rodzaj konstrukcji, podstawowych częstości drgań własnych, materiału z jakiego wykonywany będzie budynek. Dla konstrukcji z jednym poziomem outriggerów autor publikacji [Tar75] proponuje optymalną ich lokalizacje w połowie wysokości budynku (0,455 H od szczytu budynku) Dla dwóch poziomów zaproponowano w (McN75) 0,312H i 0,685H mierzone od szczytu budynku. Dla wielu poziomów określenie optymalnego rozmieszczenia jest już trudniejsze, najczęściej jednak stosuje się po jednym poziomie na szczycie budynku oraz jak najbliżej utwierdzenia (aby zmniejszyć wartości momentu). [Wu03] 219 W pracy [Cou89] opisano metodę przybliżoną obliczania układów usztywniających obciążonych statyczne. Obliczanie tych konstrukcji poddanych trzęsieniom ziemi jest przedmiotem pracy [Cou88b]. F.2. Wpływ outriggerów na pracę budynku Di-WangTower W pracy [Li04] przeanalizowano wpływ outriggerów i poziomych stężeń na wartości przemieszczeń i własności dynamiczne budynku Di-Wang Tower. Obliczenia wykonano w programie TBSA (Tall Building Structural Analysis) opartym na MES, gdzie trzon budynku modeluje sie jako pojedyńczy słup i analizuje wg teori Własova. Zbudownao 7 modeli obliczeniowych: ● Model 1 – odwzorowujący rzeczywistą konstrukcję, 4 poziomy outriggerów, pionowe stężenia (Rys. F.2 a) ● Model 2 – jak Model 1 ale bez pionowych stężeń (Rys. F.2 b) ● Model 3 – z Modelu 1 usunięto dwa pasy outriggerów na 2 i 66 kondygnacji (Rys. F.2 c) ● Model 4 – w porównaniu z Modelem 1 outriggery umieszono na 7, 22, 41 i 66 kondygnacji (jest optymalna lokalizacja wyznaczona na podstawie obliczeń w oparciu o publikacje [Wu03]) (Rys. F.2 d) ● Model 5 – z Modelu 1 usunięto jeden pas outriggerów na 66 kondygnacji (Rys. F.2 e) ● Model 6 – z Modelu 1 usunięto outriggery na 2 kondygnacji (Rys. F.2 f) ● Model 7 – model bez outriggerów tylko z pionowymi stężeniami. (Rys. F.2 g) Wyniki obliczeń przedstawiono w tabelach F1 , F2. Wpływ outriggerów na zachowanie się konstrukcji można przeanalizować na podstawie wyników dla Modelu 1 i Modelu 7. Na podstawie Tablicy F1 widzimy że zastosowanie outriggerów spowodowało zwiększenie częstości drgań własnych w kierunku podłużnym (X) i poprzecznym (Y). Szczególnie jest to widoczne w kierunku poprzecznym gdzie pierwsza częstość drgań własnych w Modelu 7 jest o 22% mniejsza niż w Modelu 1. Wartości przemieszczeń w kierunku Y wywołane wiatrem w modelu bez outriggerów są o 60,8% większe w porównaniu z modelem gdzie zostały one zastosowane. Podobne zjawisko obserwujemy w kierunku podłużnym (X) gdzie są one większe o 30,7%. Na tej podstawie można wysunąć wniosek, że zastosowanie outriggerów tylko w kierunku poprzecznym (Y) w znacznym stopniu zwiększa sztywność budynku w obu kierunkach. Rozmieszczenia pasów outriggerów przy tej samej ich liczbie nie ma większego wpływu na wartości przemieszczeń co możemy zaobserwować dla Modeli 1 i 4 oraz 5 i 6. Jeżeli chodzi o liczbę outriggerów na podstawie wyników z Tablicy F2 i F3 można wywnioskować, że największy wpływ na 220 ograniczenie przemieszczeń miało wprowadzanie dwóch pasów w wyliczonych optymalnych położeniach tak jak w Modelu 3. Wprowadzanie dodatków pasów nie daje już tak dużych efektów. Tablica F.1 Wartości pierwszych trzech częstości drgań własnych dla kierunku X i Y Kierunek X Kierunek Y Model 1 2 3 1 2 3 Model 1 1,093 3,569 6,019 0,999 3,412 4,920 Model 2 Różnice do Modelu 1 1,137 4,0% 3,651 2,30% 6,327 5,1% 0,949 -5,1% 3,380 -0,9% 5,001 1,6% Model 3 Różnice do Modelu 1 1,087 -0,6% 3,305 -7,4% 5,781 -3,9% 0,936 -6,3% 3,236 -5,2% 4,492 -8,7% Model 4 Różnice do Modelu 1 1,156 5,7% 3,808 6,7% 5,793 -3,8% 0,993 -0,6% 3,588 -5,2% 4,574 -7,0% Model 5 Różnice do Modelu 1 1,093 0,0% 3,380 -5,3% 5,856 -2,7% 0,974 -2,5% 3,380 -0,9% 4,593 -6,6% Model 6 Różnice do Modelu 1 1,081 -1,2% 3,952 -10,0% 5,956 -1,1% 0,955 -4,4% 3,380 -0,9% 4,895 -0,5% Model 7 Różnice do Modelu 1 0,974 11,0% 3,110 -12,9% 5,579 -7,3% 0,779 -22,1% 3,047 -10,7% 4,291 -12,8% Tablica F.2 Wartości przemieszczeń szczytu budynku od obciążeń wiatrem i sejsmicznych Obciążenie wiatrem Obciążenie sejsmiczne Model Maksymalne przemieszczenia po kierunku X [mm] Maksymalne przemieszczenia po kierunku Y [mm] Maksymalne przemieszczenia po kierunku X [mm] Maksymalne przemieszczenia po kierunku Y [mm] Model 1 208,8 486,3 197,4 255,6 Model 2 Różnice do Modelu 1 228,8 +6,7% 533,6 +9,7% 200,3 +1,5% 268,7 +5,1% Model 3 Różnice do Modelu 1 238,3 +14,1% 560,9 +15,3% 202,5 +2,6% 296,6 +16,1% Model 4 Różnice do Modelu 1 206,9 -0,9% 478,5 -1,6% 197,4 0,0% 268,7 +5,% Model 5 Różnice do Modelu 1 226,2 +8,3% 526,8 +8,3% 192,1 -2,7% 262,7 +2,8% Model 6 Różnice do Modelu 1 218,6 4,7% 526,8 +8,3% 194,60 -1,5% 266,6 +4,3% Model 7 Różnice do Modelu 1 272,9 +30,7% 782,1 +60,8% 244,9 +24,1% 413,9 +61,9% 221 Rys. F.2 Widoki modeli obliczeniowych 222 G. Wyznaczenie wartości obciążenia wiatrem G.1. Aproksymacja wykresu sił poprzecznych Rozkład siły poprzecznej na wysokości budynku przyjęto jako krzywą 4 stopnia określoną równaniem (G.1) 2 3 y= a0 a1 xa 2 x a 3 x a 4 x 4 (G.1) Na podstawie rysunku (Rys. 4.2 zaczerpnięto z pracy [Kim95]) dla określonych wysokości odczytano wartości siły poprzecznej, zestawione w Tablicy G.1. Tablica G.1 Wartości siły poprzecznej Q [kN] wzdłuż wysokości budynku wg pracy [Kim95]. Wysokość od poziomu tereny h [m] Wartość siły poprzecznej Q [kN] 0 63 955,70 50 59 814,64 100 52 446,76 150 42 942,75 200 31 823,75 250 18 929,74 300 5 170,27 Przyjmując że h= x oraz Q= y , do równania G.1 podstawiono wartości h i Q i otrzymano układ równań : dla h = 0: 2 3 4 a 0a 1⋅0a 2⋅0 a3⋅0 a4⋅0 =63 955,70 2 3 4 2 3 4 2 3 4 2 3 4 dla h = 100: a 0a1⋅100a 2⋅100 a 3⋅100 a 4⋅100 =52 446,76 dla h = 200: a 0a1⋅200 a2⋅200 a3⋅200 a4⋅200 =31823,75 dla h = 250: a 0a1⋅250 a2⋅250 a3⋅250 a4⋅250 =18929,74 dla h = 300: a 0a1⋅300a 2⋅300 a 3⋅300 a4⋅300 =5170,27 Po przekształceniach otrzymujemy: a 0=63 955,70 a 0100⋅a110 000⋅a2 1 000000⋅a3 100000 000⋅a4 =52 446,76 a 0200⋅a140 000⋅a28000 000⋅a3 1 600000 000⋅a 4 =31823,75 a 0250⋅a160 500⋅a 215 625000⋅a33 905250 000⋅a4 =18929,74 a 0300⋅a190 000⋅a 227 000 000⋅a 38100 000000⋅a 4=5170,27 Podstawiamy a0 =63 955,70 do pozostałych równań, przenosimy je na prawą stronę i 223 otrzymujemy układ 4 równań liniowych z 4 niewiadomymi: 100⋅a110 000⋅a2 1000000⋅a 3100000 000⋅a 4 =−11508,94 200⋅a1 40 000⋅a28000 000⋅a 3 1 600000 000⋅a 4 =−32 131,95 250⋅a1 60500⋅a 215 625000⋅a33 905250 000⋅a 4 =−45 025,96 300⋅a190 000⋅a 227 000 000⋅a38100 000000⋅a 4=−58785,44 Który po zapisaniu w postaci macierzowej A⋅X =B przybiera postać : [ 100 200 250 300 ][ ] [ ] 10000 1000000 100000000 a1 11509,94 40000 8000000 1600000000 ⋅ a 2 = 32131,95 62500 15625000 3906250000 a3 45025,96 90000 27000000 8100000000 a 4 58785,44 (G.2) Rozwiązanie układu równań (G.2) obliczmy ze wzoru: −1 (G.3) X =A ⋅B Obliczenia wykonano w programie OpenOfficeCalc z pakietu OpenOffice. Wyniki zestawiono w w Tablicy (G.2) Tablica G.2 Wartości współczynników a a0 63 955,70 a1 -67,454903 a2 -0,459284 a3 -0,000307 a4 0,000001 Poszukiwany rozkład siły poprzecznej określony jest równaniem (G.4): 2 3 y=63 955,70−67,454903 x−0,459284 x −0,000307 x 0,000001 x Sprawdzenie wartości: Wysokość od poziomu tereny h [m] Wartość siły poprzecznej Q [kN] Wartość Q [kN] obliczona z wzoru (G.3) 0 63 955,70 63 955,70 50 59 814,64 59 404,86 100 52 446,76 52 446,76 150 42 942,75 43 158,80 200 31 823,75 31 823,75 250 18 929,74 18 929,74 300 5 170,27 5 170,27 224 4 (G.4) G.2. Wyznaczenie rozkładu obciążenia wiatrem Równanie obciążenia wiatrem otrzymamy różniczkując równanie sił poprzecznych względem wysokości zgodnie z wzorem : q=−Q ` (G.5) Po zróżniczkowaniu równania (G.4) otrzymujemy poszukiwany rozkład obciążenia wiatrem po kierunku y: 2 q y z = y =67,4549030,918568 z0,000921 z −0,000004 z 3 (G.6) Wartości obciążenia po kierunku x obliczamy ze wzoru: q x h= Lx q z Ly y 225 (G.7) H. Porównanie mas wybranych elementów modeli z programu BW i Robot Millennium. Analizowany model z programu BW (dane 49-11.bw8) jest modelem o stałym przekroju trzonu i słupów w całej konstrukcji. Zastępcze przekroju słupów przeliczono z warunku nośności wg wzoru (6.11) Analizowany model z programu Robot odpowiada danym z Modelu 1, gdzie uwzględniono zmienność przekrojów słupów i trzonu. Zastępcze przekroje słupów przeliczono z warunku sztywności EI wg wzoru (6.13). Tablica H.1 Porównanie mas pojedynczych elementów modelu [kg] Słup 1-4 Słup 2 Słup 3 Słup 5 Trzon BW 7 819 762 3 548 431 1 120 152 387 039 74 346 984 Robot 2 863 777 1 390 103 2 938 335 302 973 69 128 664 Tablica H.2 Porównanie zsumowanych mas nadproży i rygli ramy zewnętrznej [kg] Dla kondygnacji Dla całego budynku Nadproża Rygle Nadproża Rygle BW 38 125,00 54 930,00 2 859 375 4 119 750 Robot 17 813,22 16 236,14 1 335 991 1 217 710 Tablica H.3 Porównanie mas całych modeli [kg] BW 200 737 600,0 Robot 1 163 597 157,5 226 I. 100 najwyższych budynków świata w 2007 wg Council on Tall Buildings and Urban Habitat (CTBUH) Listę 100 najwyższych budynków świata zaczerpnięto z [I10]. L.p. Budynek Miasto Rok Piętra Wys. [m] Konstrukcja 1 Taipei 101 Taipei 2004 101 508 Mieszana 2 Petronas Tower 1 Kuala Lumpur 1998 88 452 Mieszana 3 Petronas Tower 2 Kuala Lumpur 1998 88 452 Mieszana 4 Sears Tower Chicago 1974 110 442 Stalowa 5 Jin Mao Building Shanghai 1999 88 421 Mieszana 6 Two International Finance Centre Hong Kong 2003 88 415 Mieszana 7 CITIC Plaza Guangzhou 1996 80 391 Żelbetowa 8 Shun Hing Square Shenzhen 1996 69 384 Mieszana 9 Empire State Building New York 1931 102 381 Stalowa 10 Central Plaza Hong Kong 1992 78 374 Żelbetowa 11 Bank of China Hong Kong 1989 70 367 Mieszana 12 Emirates Tower One Dubai 1999 54 355 Mieszana 13 Tuntex Sky Tower Kaohsiung 1997 85 348 Mieszana 14 Aon Centre Chicago 1973 83 346 Stalowa 15 The Center Hong Kong 1998 73 346 Stalowa 16 John Hancock Center Chicago 1969 100 344 Stalowa 17 Rose Tower Dubai 2007 72 333 Mieszana 18 Shimao International Plaza Shanghai 2006 60 333 Żelbetowa 19 Minsheng Bank Building Wuhan 2007 68 331 Stalowa 20 Ryugyong Hotel Pyongyang 2007 105 330 Żelbetowa 21 Q1 Gold Coast 2005 78 323 Żelbetowa 22 Burj al Arab Hotel Dubai 1999 60 321 Mieszana 23 Nina Tower I Hong Kong 2006 80 319 Żelbetowa 24 Chrysler Building New York 1930 77 319 Stalowa 25 New York Times Tower New York 2007 52 319 Stalowa 26 Bank of America Plaza Atlanta 1993 55 317 Mieszana 27 U.S. Bank Tower Los Angeles 1990 73 310 Mieszana 28 Menara Telekom Headquarters Kuala Lumpur 1999 55 310 Żelbetowa 29 Emirates Tower Two Dubai 2000 56 309 Żelbetowa 30 AT&T Corporate Center Chicago 1989 60 307 Mieszana 31 JP Morgan Chase Tower Houston 1982 75 305 Mieszana 32 Baiyoke Tower II Bangkok 1997 85 304 Żelbetowa 33 Two Prudential Plaza Chicago 1990 64 303 Żelbetowa 34 Wells Fargo Plaza Houston 1983 71 302 Stalowa 35 Kingdom Centre Riyadh 2002 41 302 Mieszana 36 Aspire Tower Doha 2006 36 300 Mieszana 37 First Canadian Place Toronto 1975 72 298 Stalowa 227 38 Eureka Tower Melbourne 2006 91 297 Żelbetowa 39 Landmark Tower Yokohama 1993 70 296 Stalowa 40 311 South Wacker Drive Chicago 1990 65 293 Żelbetowa 41 SEG Plaza Shenzhen 2000 71 292 Mieszana 42 American International Building New York 1932 67 290 Stalowa 43 Key Tower Cleveland 1991 57 289 Mieszana 44 Plaza 66 Shanghai 2001 66 288 Żelbetowa 45 One Liberty Place Philadelphia 1987 61 288 Stalowa 46 Millennium Tower Dubai 2006 59 285 Żelbetowa 47 Sunjoy Tomorrow Square Shanghai 2003 55 285 Żelbetowa 48 Columbia Center Seattle 1984 76 284 Mieszana 49 Cheung Kong Centre Hong Kong 1999 63 283 Stalowa 50 Chongqing World Trade Center Chongqing 2005 60 283 Żelbetowa 51 The Trump Building New York 1930 71 283 Stalowa 52 Bank of America Plaza Dallas 1985 72 281 Mieszana 53 United Overseas Bank Plaza Singapore 1992 66 280 Stalowa 54 Republic Plaza Singapore 1995 66 280 Mieszana 55 Overseas Union Bank Centre Singapore 1986 63 280 Stalowa 56 Citigroup Center New York 1977 59 279 Stalowa 57 Hong Kong New World Tower Shanghai 2002 61 278 Mieszana Nanning 2006 54 276 Żelbetowa 59 Scotia Plaza Toronto 1989 68 275 Mieszana 60 Williams Tower Houston 1983 64 275 Stalowa 61 Wuhan World Trade Tower Wuhan 1998 60 273 62 Union Square Phase 6, North Tower Hong Kong 2007 68 270 Żelbetowa 63 Union Square Phase 6, South Tower Hong Kong 2007 68 270 Żelbetowa 64 Renaissance Tower Dallas 1975 56 270 Stalowa 65 China International Center Tower B Guangzhou 2007 62 269 Żelbetowa 66 Dapeng International Plaza Guangzhou 2006 56 269 Mieszana 67 21st Century Tower Dubai 2003 55 269 Żelbetowa 68 Al Faisaliah Center Riyadh 2000 30 267 Mieszana 69 900 North Michigan Avenue Chicago 1989 66 265 Mieszana 70 Bank of America Corporate Center Charlotte 1992 60 265 Żelbetowa 71 SunTrust Plaza Atlanta 1992 60 265 Żelbetowa 72 BOCOM Financial Towers Shanghai 1999 52 265 73 Triumph Palace Moscow 2005 61 264 Żelbetowa 74 Bluescope Stalowa Centre Melbourne 1991 52 264 Żelbetowa 75 Shenzhen Special Zone Daily Tower Shenzhen 1998 42 264 Żelbetowa 76 Tower Palace Three, Tower G Seoul 2004 73 264 Żelbetowa 77 Trump World Tower New York 2001 72 262 Żelbetowa 78 Water Tower Place Chicago 1976 74 262 Żelbetowa 79 Grand Gateway Plaza I Shanghai 2005 54 262 Żelbetowa 58 Diwang International Commerce Center 228 80 Grand Gateway Plaza II Shanghai 2005 54 262 Żelbetowa 81 Aon Center Los Angeles 1974 62 262 Stalowa 82 Hotel Panorama Hong Kong 2007 64 262 Żelbetowa 83 BCE Place-Canada Trust Tower Toronto 1990 53 261 Mieszana 84 Post & Telecommunication Hub Guangzhou 2002 66 260 Żelbetowa 85 Dual Towers 1 Manama 2007 57 260 Żelbetowa 86 Dual Towers 2 Manama 2007 57 260 Żelbetowa 87 101 Collins Street Melbourne 1991 50 260 Mieszana 88 Transamerica Pyramid San Francisco 1972 48 260 Mieszana 89 GE Building, Rockefeller Center New York 1933 70 259 Stalowa 90 Chase Tower Chicago 1969 60 259 Stalowa 91 Commerzbank Zentrale Frankfurt 1997 56 259 Mieszana 92 Two Liberty Place Philadelphia 1990 58 258 Stalowa 93 Philippine Bank of Communications Makati 2000 55 258 Żelbetowa 94 Park Tower Chicago 2000 67 257 Żelbetowa 95 Messeturm Frankfurt 1990 64 257 Żelbetowa 96 Sorrento 1 Hong Kong 2003 75 256 Żelbetowa 97 U.S. Tower Pittsburgh 1970 64 256 Stalowa 98 Mokdong Hyperion Tower A Seoul 2003 69 256 Żelbetowa 99 Rinku Gate Tower Izumisano 1996 56 256 Mieszana 100 Langham Place Office Tower Hong Kong 2004 59 255 Żelbetowa 229 Rys. I.1 10 najwyższych budynków świata w 2007 roku. [I11] 230 Rys. I.2 10 najwyższych budynków w Chinach [I11] 231 Rys. I.3 10 najwyższych budynków w Shenzhen [I11] 232 J. Zdjęcia budynku Di-Wang Tower Rys. J.1 Widok od strony zachodniej [I3] Rys. J.2 Widok w trakcie budowy [I3] Rys. J.3 Widok w trakcie budowy 233 Rys. J.4 Widok ostatnich kondygnacji w trakcie prac wykończeniowych [I3] Rys. J.5 Widok od strony południowo – wschodniej [I3] 234 Rys. J.6 Widok od strony wschodniej [I14] Rys. J.7 Widok nocą [I3] 235 Rys. J.8 Widok od strony zachodniej [I3] Rys. J.9 Zdjęcie satelitarne [I13] 236 K. Dane do obliczeń statycznych przy użyciu programu BW dla Windows Zestawienie plików danych do obliczeń statycznych przy użyciu programu BW dla Windows (Pliki zamieszczone są na płycie DVD_1 załączonej do pracy w katalogu: Praca Dyplomowa/Zalaczniki/Zalacznik K. W wersji elektronicznej pracy zastosowano łącza do plików) ● 255-1-ih1 ● 255-1-ih2 ● 255-1-ih3 ● 255-1-ih4 ● 255-1-ih5 ● 255-1-ih6 ● 255-1-nh6-met2-2006.bw7 Ostatni z plików jest plikiem łączącym opisy budynku w poszczególnych strefach sztywności w jeden budynek. 237 L. Wyniki obliczeń statycznych przy użyciu programu BW dla Windows Zestawienie plików wynikowych z obliczeń statycznych przy użyciu programu BW dla Windows (Pliki zamieszczone są na płycie DVD_1 załączonej do pracy w katalogu: Praca Dyplomowa/Zalaczniki/Zalacznik L. W wersji elektronicznej pracy zastosowano łącza do plików) ● 255-1-ih1-bw7-of6 ● 255-1-ih2-bw7-of6 ● 255-1-ih3-bw7-of6 ● 255-1-ih4-bw7-of6 ● 255-1-ih5-bw7-of6 ● 255-1-ih6-bw7-of6 238 M. Dane do obliczeń dynamicznych przy użyciu programu BW dla Windows Zestawienie plików danych do obliczeń dynamicznych przy użyciu programu BW dla Windows (Pliki zamieszczone są na płycie DVD_1 załączonej do pracy w katalogu: Praca Dyplomowa/Zalaczniki/Zalacznik M. W wersji elektronicznej pracy zastosowano łącza do plików) ● 49-11 239 N. Wyniki obliczeń dynamicznych przy użyciu programu BW dla Windows Zestawienie plików wynikowych z obliczeń dynamicznych przy użyciu programu BW dla Windows (Pliki zamieszczone są na płycie DVD_1 załączonej do pracy w katalogu: Praca Dyplomowa/Zalaczniki/Zalacznik N. W wersji elektronicznej pracy zastosowano łącza do plików) ● 49-11 240 O. Wybrane dane do obliczeń statycznych i dynamicznych przy użyciu programu Robot Millennium Zestawienie plików z wybranymi danymi do obliczeń statycznych i dynamicznych przy użyciu programu Robot Millennium (Pliki zamieszczone są na płycie DVD_1 załączonej do pracy w katalogu: Praca Dyplomowa/Zalaczniki/Zalacznik O. W wersji elektronicznej pracy zastosowano łącza do plików) ● Model_1_dane (plik z pełnymi danymi z programu Robot Millennium zamieszczono na DVD_1 w katalogu Obliczenia/Robot/Model 1) ● Model_2_dane (plik z pełnymi danymi z programu Robot Millennium zamieszczono na DVD_1 w katalogu Obliczenia/Robot/Model 2) ● Model_3_dane (plik z pełnymi danymi z programu Robot Millennium zamieszczono na DVD_2 w katalogu Obliczenia/Robot/Model 3) ● Model_4_dane (plik z pełnymi danymi z programu Robot Millennium zamieszczono na DVD_2 w katalogu Obliczenia/Robot/Model 4) 241 P. Wybrane wyniki z obliczeń statycznych i dynamicznych przy użyciu programu Robot Millennium Zestawienie plików z wybranymi wynikami z obliczeń statycznych i dynamicznych przy użyciu programu Robot Millennium (Pliki zamieszczone są na płycie DVD_1 załączonej do pracy w katalogu: Praca Dyplomowa/Zalaczniki/Zalacznik P. W wersji elektronicznej pracy zastosowano łącza do plików) ● Model_1_wyniki (plik z pełnymi wynikami z programu Robot Millennium zamieszczono na DVD_1 w katalogu Obliczenia/Robot/Model 1) ● Model_2_wyniki.rtf (plik z pełnymi wynikami z programu Robot Millennium zamieszczono na DVD_1 w katalogu Obliczenia/Robot/Model 2) ● Model_3_wyniki (plik z pełnymi wynikami z programu Robot Millennium zamieszczono na DVD_2 w katalogu Obliczenia/Robot/Model 3) ● Model_4_wyniki (plik z pełnymi danymi z programu Robot Millennium zamieszczono na DVD_2 w katalogu Obliczenia/Robot/Model 4) 242 Q. Spis rysunków zwymiarowanych elementów konstrukcji trzonu ➢ Rys_1 – Poz. 1.1 Element 2 trzonu gr. 75 cm skala 1:20 ➢ Rys_2– Poz. 1.2 Element 2 trzonu gr. 60 cm skala 1:20 ➢ Rys_3 – Poz. 2.1.1 Nadproże żelbetowe skala 1:20 ➢ Rys_4 – Poz. 2.1.2 Nadproże żelbetowe ze zbrojeniem diagonalnym skala 1:20 ➢ Rys_5– Poz. 2.1.3 Nadproże stalowe skala 1:20 ➢ Rys_6 – Poz. 2.2.1 Nadproże żelbetowe skala 1:20 ➢ Rys_7– Poz. 2.2.2 Nadproże żelbetowe ze zbrojeniem diagonalnym skala 1:20 Rys_8 – Poz. 2.2.3 Nadproże stalowe skala 1:20 ➢ 243