Wsparcie rodziny i dziecka: od pracy z rodziną do organizacji

Konferencja, 20-21 listopada 2014 roku, Ustroń, hotel „Wilga”
Rola regionalnej
polityki społecznej
w integracji społecznej
mieszkańców województwa śląskiego
Konferencja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Wsparcie rodziny i dziecka: od pracy z
rodziną do organizacji społeczności.
Wyzwania regionalnej
polityki społecznej
Ustroń, 20-21.11.2014 r.
Inwestycje społeczne
generacja polityk społecznych - traktowanie
transferów materialnych i niematerialnych jako tzw.
„inwestycji społecznych”; koncentracja działań na
obszarach kształcenia i prewencji, w których inwestycje są
gwarancją efektów gospodarczych;
 beneficjenci – większa zdolność do przejmowania
odpowiedzialności za własny los (autonomia i
samorozwój);
 A. Giddens (1999:104): „inwestowanie w ludzki kapitał,
gdzie się tylko da. (…) Państwo opiekuńcze powinno
zostać zastąpione przez państwo inwestycji społecznych,
działające w kontekście pozytywnych zabezpieczeń
społecznych”, do których wnoszą wkład zarówno same
jednostki, jak i organizacje obywatelskie.
 Nowa
Wsparcie rodzin i dzieci: od kosztu
do inwestycji społecznej
 Zalecenie
KE z dnia 20 lutego 2013
„Inwestowanie w dzieci: przerwanie cyklu
marginalizacji” (2013/112/UE):
- „Wspierać inwestycje w dzieci i rodziny, co
zapewni
ciągłość
polityki
i
planowanie
długoterminowe”;
- rozwiązać problem ubóstwa z poszanowaniem
praw dziecka z właściwą równowagą pomiędzy
powszechnymi i selektywnymi programami;
- ewaluacja programów polityki społecznej.
Wsparcie rodzin i dzieci: od kosztu
do inwestycji społecznej
 Innocenti Report Card 12 „Dzieci recesji. Wpływ
-
-
kryzysu gospodarczego na warunki i jakość
życia dzieci w krajach wysokorozwiniętych”
(2014):
76,5 mln dzieci żyje w ubóstwie w krajach
najbardziej zamożnych (od roku 2008 wzrost o 2,6
mln);
w UE od 2008 r. o 1 mln wzrósł wskaźnik NEET
(7,5 mln),
obecność dziecka w gospodarstwie domowym
zwiększa ryzyko ubóstwa z 7 do 11%;
nierównomierne reakcje krajów.
„Magiczny trójkąt”
 Innowacja
(działania
perspektywa
fakultatywne
i
oceny skutków
kilkuletnia
działań).
 Inwestycje
społeczne (wydatki jako
nakłady na osiągnięcie zrównoważonego
wzrostu).
 Aktywizacja
(usługi
i
świadczenia
prowadzące do trwałego usamodzielnienia
lub minimalizacji pomocy; aktywizacja
podmiotów polityki społecznej).
Efekt odwrócenia
społeczne „odczarowanie”
wydatków
na
cele
społeczne;
poza
„kadencyjnością” polityki społecznej,
ale:
zagrożenie „ekonomizacją” polityki społecznej
(inwestowanie w to co ma szansę zwrotu)
creaming,
tj.
obejmowanie
programami
aktywizującymi
tylko
tych
odbiorców,
którzy
rokują
osiągnięcie
zakładanych rezultatów
 Inwestycje
Efekt odwrócenia
 Innowacja – zmiana merytoryczna
lub organizacyjna,
ale:
unikać „postawy kopisty” (tzn. „cel
utrafia środki”), który wdraża
bezrefleksyjnie nowe rozwiązania
„grzech rodzin zastępczych”.
Efekt odwrócenia
 Aktywizacja - zmotywowanie do
trwałej zmiany stylu życia
ale:
trudność zachowania równowagi między
podejściem skoncentrowanym na rynku
pracy i zdolności zatrudnienia a szerszą
orientacją na „świat życia” adresatów
prekariat?
Praca (socjalna) z rodziną – dla
kogo?
 rodziny specjalnej troski, wobec których podejmowane są (w ramach





pomocy społecznej) działania interwencyjno-ratownicze;
rodziny wieloproblemowe, charakteryzuje: niewydolność w realizacji
licznych funkcji społecznych, prowadząca do deprywacji potrzeb osób
zależnych;
rodziny wykluczone, brak możliwości uczestniczenia w życiu
społecznym, a co najistotniejsze, brak umiejętności pełnienia ról
społecznych i zagrożenie dziedziczeniem statusu osoby wykluczonej w
następnych pokoleniach;
rodziny uzależnione od pomocy społecznej, rodziny roszczeniowe, to
rodziny, które nie są w stanie samodzielnie radzić sobie z życiem
codziennym w akceptowany społecznie sposób;
rodziny patologiczne, najczęściej używane w żargonie zawodowym
określenie rodzin, w których nawarstwiły się różnorodne trudności i w
których dzieci są przez rodziców socjalizowane do norm
nieakceptowanych społecznie (Racław, Trawkowska 2013).
oraz
rodziny „biedy aktywnej”
Praca (socjalna) z rodziną – czyli
jaka?
 2000-2011: I reforma bez pomysłu na pracę z


-
-
rodziną; ruch oddolny;
2011: II reforma i wzmocnienie nurtu pracy
terapeutyczno-opiekuńczej, aktywizacja.
Zakłócenia:
rozbieżność etapów: 1. przygotowania rodziny
do przyjęcia usługi – 2. transferu usługi – 3.
rozwoju lokalnego systemu wsparcia;
konieczność mobilizowania sił środowiska –
praca ze społecznością.
Wymiary prace ze społecznością
(Twelvetrees 2014:23)
 Rozwój społeczności
 Planowanie społeczności
 Samopomoc lub
 Wywieranie wpływu

 Wyspecjalizowana praca




świadczenie usług
Ogólna praca ze
społecznością
Nastawienie na proces
Umożliwienie lub
ułatwienie działań
Praca ze społecznością
jako cel sam w sobie
Praca bez
wynagrodzenia
ze społecznością
 Nastawienie na rezultat
 Organizowanie działań
 Praca ze społecznością w
ramach innych działań
 Praca za
wynagrodzeniem
Zalecenia
Inwestowanie w dzieci ...
(2013)
 Cel główny: walka z
ubóstwem i wykluczeniem
 3 filary:
(1) Dostęp do
odpowiednich zasobów.
(2) Dostęp do tanich i
dobrych usług.
(3) Prawo dzieci do udziału
w różnych zajęciach.
Innocenti Report Card 12
(2014)
 Cel główny: ochrona „dobra
najwyższego” dzieci
 3 postulaty
(1) Zobowiązanie eliminacji
ubóstwa dzieci w krajach
rozwiniętych.
(2) Ratowanie, zapobieganie i
dawanie nadziei.
(3) Opracowanie lepszych
danych dla celów
świadomych debat
publicznych.
Wyzwania
Ubóstwo dzieci i jego skutki –
„Dzieci Wielkiej Recesji”;
„Stracone generacje” –
NEET (PL z 9% do 12%).
Migracje i ich konsekwencje
dla rodzin.
Dziękuję za uwagę
[email protected]