Pobierz

PRACA NAD SOBĄ – UMIARKOWANIE
„Wszystko mi wolno, ale nie wszystko przynosi korzyść.
Wszystko mi wolno, ale ja niczemu nie oddam się w niewolę.” (1Kor 6,12)
Umiarkowanie
W poprzednich miesiącach pracowaliśmy nad cnotą roztropności i sprawiedliwości w ciągu najbliższych dwóch miesięcy
zapraszamy Cię do pracy nad cnotą umiarkowania. Staraj się również nie zapominać o tym, co wypracowałeś do tej pory. W
kolejnych miesiącach nie zaczynamy zupełnie od nowa, ale kontynuujemy to, co, co udało się wprowadzić w życie do tej pory,
jednocześnie pracując nad kolejną z cnót.
Umiarkowanie jest cnotą, która pozwala nam opanować dążenie do przyjemności i zapewnia równowagę w używaniu dóbr
stworzonych. Zapewnia panowanie woli nad popędami i utrzymuje pragnienia w granicach uczciwości. Pozwala ono człowiekowi
przy pomocy rozumu tak kontrolować swoje namiętności i pragnienia, by nadać im rozsądną miarę.
W myśl słów świętego Pawła: „Wszystko mi wolno, ale nie wszystko przynosi korzyść. Wszystko mi wolno, ale ja niczemu
nie oddam się w niewolę.” (1Kor 6,12) powinniśmy uczyć się korzystać z wszystkiego, co mamy z umiarem. Umiarkowanie nie
dotyczy tylko rzeczy, powinniśmy je zachowywać w każdej sferze naszego życia: w relacjach z innymi ludźmi, w mowie, w myślach.
Materiały do pracy nad cnotą umiarkowania zostały podzielone na dwie części trwające po 4 tygodnie, czyli łącznie dwa
miesiące. W pierwszej części zachęcamy Cię do wprowadzania umiarkowania w odniesieniu do czasu, który przeznaczasz na
różne sprawy w swoim życiu oraz do podjęcia wyrzeczenia. W drugiej części się nad umiarkowaniem w mowie.
CZĘŚĆ 1 – CZAS I WYRZECZENIA
Wyrzeczenie
W pierwszym okresie naszej pracy, tym co ma nam pomagać w ćwiczeniu cnoty umiarkowania będzie wyrzeczenie.
Wyrzeczenie jest to praktykowanie dobrowolnej rezygnacji z pewnych dóbr, wartości i aktywności życiowych w celu osiągnięcia
świętości, czystości i doskonałości duchowej. Dzięki odmawianiu sobie tego co dobre, nasza wola stanie się silniejsza, by
w przyszłości odmawiać sobie tego, co złe.
Praca nad sobą
Przez pierwsze 4 tygodnie Twoja praca dzieli się na dwa wymiary (dwa rodzaje zadań). Pierwszym jest stworzenie
wykresu Twojej aktywności w ciągu doby. Drugim będzie codzienne ćwiczenie umiarkowania przez wyrzeczenie w różnych sferach
Twojego życia tzn. w odniesieniu do posiłków , korzystania z mediów oraz kontaktów z drugim człowiekiem. Celem pierwszego jest
Twoja osobista refleksja nad wykorzystywaniem czasu i wprowadzenie zmian w tych sferach swojego życia, które według Ciebie
można zmienić na lepsze. W drugim jak zawsze proponujemy Ci zadania na każdy dzień.
Zadanie 1. Wykres aktywności w ciągu doby
Najpierw zapraszamy Cię do stworzenia wykresu Twojej aktywności w ciągu dnia. Zachęcamy, by był to typowy dzień
w ciągu tygodnia (wykres dla soboty i niedzieli będzie wyglądał zupełnie inaczej). W bardzo obrazowy sposób pokaże on, jaką
część dnia zajmują Ci poszczególne czynności. W oparciu o ten wykres będziesz mogła/mógł sam odpowiedzieć sobie na dwa
pytania:
1.
1.
Czy poświęcasz ważnym dla Ciebie sprawom tyle czasu, ile byś chciała/chciał oraz ile powinnaś/powinieneś?
2.
Czy jest coś, co zajmuje Ci więcej czasu niż chciałabyś/chciałbyś na to poświęcić?
Zrób listę wszystkich czynności, jakich się podejmujesz w ciągu dnia.
Na przykład: sen, szkoła, przejazd/spacer do szkoły, modlitwa, jedzenie, odrabianie lekcji, basen, angielski, rozmowy
z rodzicami, rozmowy ze znajomymi, itd.
2.
Przy każdej czynności zapisz, ile czasu zajmuje Ci jej wykonywanie.
Nazwa czynności
Czas trwania czynności
Sen
8h
Szkoła
7h
Odrabianie lekcji
3h 30 min
Modlitwa
15 min
Jedzenie
45 min
Rozmowy
90 min
Higiena osobista
30 min
Basen
90 min
TV, komputer
1h
3.
Każdą z tych czynności nanieś na wykres kołowy używając innego koloru.
Wszystkie czynności nanosimy na wykres kołowy podzielony na 24 godziny. Jeden wycinek kołowy to jedna godzina. Zajmujemy się
najpierw wykresem po lewej. Dla przykładu: w naszym przykładzie sen zajmuje 8 godzin dziennie (zaznaczamy 8 wycinków
kołowych – czynności i czas ich trwania podane w tabeli są zaznaczone na wykresie po lewej stronie). Rozmowy zajmują 90 minut,
czyli półtorej godziny (zaznaczamy jeden cały kawałek i połowę kolejnego).
Na koniec tego etapu zachęcamy Cię do porównania dwóch przykładowych wykresów. Które czynności zajmują tym osobom zbyt
dużo czasu? Którym warto byłoby poświęcić więcej uwagi?
4.
Refleksja
a.
Poza szkołą, które czynności zajmują Ci najwięcej czasu?
b.
Czy przeznaczasz na sen wystarczającą ilość godzin?
c.
Ile czasu dziennie przeznaczasz na modlitwę, a ile na rozrywkę?
d.
Czy zdarzało Ci się słyszeć od Twoich bliskich, że zaniedbujesz np. odrabianie lekcji, sport albo relacje z rodziną? Popatrz na
wykres i zastanów się, czy może to mieć uzasadnienie w Twoim planie dnia.
e.
Czy przychodzą Ci do głowy czynności, za które zawsze chciałaś/chciałeś się zabrać, ale nigdy nie było na nie czasu? Jakie to
czynności?
f.
Które czynności z Twojej listy możesz wykonywać krócej lub z nich zrezygnować, żeby zaoszczędzić czas na realizację planów z
poprzedniego pytania?
UWAGA! Uczyń z tego punktu konkretne zadanie, które możesz przez cały miesiąc systematycznie wprowadzać w swoje
życie. Możesz również zaplanować stopniową pracę nad wybranym przez Ciebie obszarem wyznaczając sobie zadania na
poszczególne tygodnie. Swoje postanowienie (zadanie) wpisz do Tabeli 1 i codziennie rozliczaj się z jego realizacji.
Zadanie 2 – Ćwiczenia na poszczególne tygodnie
Na każdy dzień proponujemy Ci krótkie zadanie do wykonania, które zostało przedstawione w tabeli 2. W ostatnim dniu
tygodnia spróbuj samodzielnie wymyślić zadanie do wykonania i wpisz je do tabeli. Na koniec każdego dnia wróć do tabeli i zaznacz
„+”, gdy udało Ci się je wykonać lub „–”, jeśli nie. Pod koniec każdego tygodnia podsumuj swoją pracę i zastanów się, które z
podejmowanych przez Ciebie zadań wymagałoby powtórzenia i zaplanuj je do wykonania w następnych dniach (lub wpisz do tabeli
tygodnia czwartego).
CZĘŚĆ 2 – UMIARKOWANIE W MOWIE
W drugiej części skupimy się nad umiarkowaniem w mowie. Zaprasza nas do tego Jezus, mówiąc: „Niech wasza
mowa będzie: Tak, tak; nie, nie. A co nadto jest, od Złego pochodzi.” (Mt 5, 37). W kolejnych tygodniach będziemy wprowadzać w
życie trzy zasady dobrej mowy tak, aby przed każdą wypowiedzią zastanowić się, czy to co chcemy powiedzieć jest
prawdziwe, potrzebne i wypowiedziane z miłością.
TYDZIEŃ 1 . W pierwszym tygodniu pracy Twoim zadaniem jest przyglądanie się wypowiadanym przez Ciebie
słowom pod kątem prawdy.
Mówienie prawdy jest fundamentalne dla kształtowania się charakteru człowieka. Nie mogę zbudować np.
prawdziwej przyjaźni z osobą, która mnie okłamuje. Trzeba sobie jednak zdać sprawę, że prawda wypowiadanych przeze mnie
słów należy się nie tylko osobom, które są mi bliskie, ale wszystkim bez wyjątku.
Tworzymy sobie różne sposoby na nie mówienie prawdy. Te sposoby wchodzą nam w nawyk, tak, że często już ich nie zauważamy.
Sposoby te są rozmaite, ponieważ człowiek jest bardzo kreatywny w wymyślaniu sposobów na oszukiwanie samego siebie. Poniżej
zostało podane kilka przykładów:
–
Kłamstwo;
–
Mówienie prawdy, ale niepełnej lub w taki sposób, żeby osoba z którą rozmawiasz została wprowadzona w błąd (np.
poszedłeś do szkoły, ale tylko na jedną lekcję, a potem poszedłeś na wagary. Jeśli powiesz rodzicom tylko zdanie: „Byłem dzisiaj
w szkole”, to samo to zdanie będzie prawdziwe, ale powiedziane w taki sposób i z taką intencją, żeby raczej utrudnić im
dowiedzenie się prawdy o Twoim dniu);
–
Przemilczenie prawdy, którą należało powiedzieć (np. w szkole ktoś wybił szybę, a podejrzenie spada na Michała.
Tymczasem wiesz, że to sprawka kogoś innego. Milczysz, kiedy Michał musi tłumaczyć się z nie swojej winy, bo nie lubisz Michała –
to jest przemilczenie).
Nie oznacza to jednak, że powinieneś mówić każdemu o wszystkim, a nawet wręcz przeciwnie. Masz prawo, a nawet obowiązek,
mówienia tylko niektórych rzeczy. Jeśli jednak decydujesz się udzielić komuś informacji, musisz powiedzieć mu prawdę.
Zatem w tym tygodniu zanim coś powiesz, pomyśl, czy to jest na pewno prawdziwe. Pod koniec dnia przypomnij sobie
Twoje rozmowy i jeśli za każdym razem powiedziałeś prawdę wpisz „+” w tabelkę, jeśli choć raz skłamałeś lub w inny sposób
uniknąłeś powiedzenia prawdy, wpisz „-” .
TYDZIEŃ 2. W drugim tygodniu zastanawiaj się, czy to co mówisz, jest jednocześnie prawdziwe i potrzebne.
Nie wolno poprzestać na mówieniu tego, co jest jedynie prawdziwe. Nieraz będziesz posiadać informacje, o
których będziesz wiedział, że są prawdziwe, ale nie powinieneś ich z jakichś powodów ujawniać każdemu. Często np. plotka
zawiera w sobie prawdziwe informacje, których powtarzanie nie prowadzi do żadnego dobra. Mówienie rzeczy niepotrzebnych
prowadzi do gadulstwa i łatwo w ten sposób wejść w plotkowanie, obmowę lub kłamstwo.
Zapytaj się siebie zanim coś powiesz:
–
Czy mówiąc, mam na myśli dobro mojego słuchacza (czy nie wciągam go w plotkę, obmawianie, nie zawracam mu głowy
informacyjnymi śmieciami)?
–
Czy mówiąc, nie wtrącam się w nie swoje sprawy?
–
Czy staram się mówić o innych dobrze, albo nic, a źle tylko kiedy to konieczne (np. jeśli wiem, że Jarek nie szanuje
pożyczonych rzeczy, to mogę ostrzec Adama, żeby nie pożyczał Jarkowi swojej gitary)?
–
W jakim celu mówię to, co mówię?
Również każdego dnia wieczorem przemyśl jeszcze raz Twoje rozmowy i wpisz odpowiednio „+”, jeśli Twoje wypowiedzi były
potrzebne i prawdziwe lub „-”„ jeśli któraś z nich była niepotrzebna lub nieprawdziwa.
TYDZIEŃ 3. W trzecim tygodniu zwróć uwagę na intencję, z jaką się wypowiadasz.
Czy to, co mówisz, jest powodowane troską o drugą osobę, czy innymi pobudkami? Zauważ, że czasem ten sam
komunikat może być wypowiedziany z różną intencją, np. wiedząc, że Twój kolega robi coś niewłaściwego (np. pali papierosy)
możesz powiedzieć mu w rozmowie żeby przestał to robić, ponieważ to mu szkodzi; możesz też „wyciągnąć” tę sprawę podczas
kłótni żeby mu „dołożyć”, upokorzyć itp. To co mówimy powinno być wypowiadane z miłością , żeby tak było zawsze
pamiętaj o tym, żeby:
–
wypowiadać się spokojnie, w sposób kulturalny i życzliwy (nie zawsze jesteś w stanie to zrobić, bo np. jesteś
rozzłoszczony na daną osobę, postaraj się wtedy przełożyć taką rozmowę na inny termin);
–
jeśli musisz komuś zwrócić uwagę, rozdzielaj osobę od czynu (nie powiemy Marcinowi, że jest głupi, ale że głupio się
zachowuje);
–
zwracając uwagę staraj się okazać troskę drugiej osobie, upominaj w taki sposób, w jaki sam chciałbyś być upominany.
Wieczorem podsumuj swoje wypowiedzi i wpisz „+”, jeśli mówiąc, kierowałeś się miłością, mówiłeś prawdę i było to potrzebne oraz
„-”„ jeśli któraś z zasad dobrej mowy choć raz nie została przez Ciebie zastosowana.
TYDZIEŃ 4. W czwartym tygodniu zwróć uwagę na to, żeby to co mówisz było prawdziwe, potrzebne
i wypowiedziane z miłością.
W czwartym tygodniu zwróć uwagę na to, żeby to co mówisz było prawdziwe, potrzebne i wypowiedziane
z miłością. Wieczorem podsumuj swoje wypowiedzi i wpisz „+”, jeśli mówiąc, kierowałeś się miłością, mówiłeś prawdę i było to
potrzebne oraz „-”„ jeśli któraś z zasad dobrej mowy choć raz nie została przez Ciebie zastosowana.
Powodzenia!
Wzór wykresu do pracy własnej: