Łódź, dnia 9 lipca 2012 roku Pan Jan Wieruszewski Burmistrz
Transkrypt
Łódź, dnia 9 lipca 2012 roku Pan Jan Wieruszewski Burmistrz
Łódź, dnia 9 lipca 2012 roku Pan Jan Wieruszewski Burmistrz Miasta i Gminy Opoczno WK-6020/42/2012 Działając na podstawie art. 9 ust. 2 ustawy z dnia 7 października 1992 roku o regionalnych izbach obrachunkowych (tekst jednolity z 2001 r., Dz. U nr 55, poz. 577 ze zm.) informuję, że Regionalna Izba Obrachunkowa w Łodzi przeprowadziła kompleksową kontrolę gospodarki finansowej i zamówień publicznych w Urzędzie Gminy i Miasta w Opocznie. Kontrolą objęto wybrane zagadnienia z 2011 roku oraz z okresu wcześniejszego dotyczące przede wszystkim: kontroli wewnętrznej; prowadzenia rachunkowości; sporządzania sprawozdań finansowych; gospodarki kasowej; realizacji dochodów z podatków i opłat lokalnych; realizacji dochodów z majątku; wydatków osobowych; udzielania zamówień publicznych, wydatków inwestycyjnych oraz ewidencji i inwentaryzacji majątku. Stwierdzone w wyniku czynności kontrolnych nieprawidłowości i uchybienia wynikały z nieprzestrzegania obowiązujących przepisów, niedostatecznego nadzoru ze strony kierownictwa oraz braku stosownych procedur kontroli wewnętrznej. Wykazane uchybienia i nieprawidłowości dotyczyły, w szczególności: W zakresie ewidencji księgowej i sprawozdawczości 1. W obowiązujących w jednostce regulacjach wewnętrznych nie określono daty rozpoczęcia eksploatacji programów, okresów sprawozdawczych wchodzących w skład roku obrotowego, metod wyceny aktywów i pasywów, co było wymagane przez art. 10 ust. 1 pkt 1, pkt 2 i pkt 3 lit. „c” ustawy z dnia 29 września 1994 roku o rachunkowości (tekst jednolity z 2009 r., Dz. U. nr 152, poz.1223 ze zm.). 2. Nie przestrzegano zasad dotyczących sporządzania sprawozdania budżetowego Rb-ST - o stanie środków na rachunkach bankowych jednostek samorządu terytorialnego, wynikających z przepisów rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 3 lutego 2010 roku w sprawie sprawozdawczości budżetowej 1 (Dz. U. nr 20, poz. 103), poprzez wykazanie w sprawozdaniu RB-ST, sporządzonym za 2010 rok, stanu środków na rachunku jednostki niezgodnie z danymi wynikającymi z dowodów bankowych, zgodnych z zapisami w księgowości banku. 3. Dokonując zapisów w księgach rachunkowych budżetu i Urzędu Gminy nie przestrzegano obowiązku wynikającego z art. 15 ust.1 ustawy o rachunkowości, dotyczącego prowadzenia zapisów o zdarzeniach w porządku systematycznym. Powyższe dotyczyło: ─ ewidencji wpływu dotacji z Urzędu Wojewódzkiego na koncie 140 – środki pieniężne w drodze, zamiast prawidłowo na koncie 224 – rozrachunki budżetu, w korespondencji z kontem 133; ─ ewidencji należności i zobowiązań z tytułu czynszu dzierżawnego na koncie 201, zamiast prawidłowo na koncie 221. Powyższe stanowiło naruszenie zasad funkcjonowania kont 140, 224, 221 i 201 określonych przepisami rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 lipca 2006 roku w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych jednostek sektora finansów publicznych (Dz. U. nr 142, poz. 1020 ze zm.), a następnie przepisami rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 5 lipca 2010 roku w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetów państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. nr 128, poz. 861 ze zm.) oraz w zarządzeniu Burmistrza Miasta nr 138/2007 z dnia 18 lipca 2007 roku w sprawie wprowadzenia zakładowego planu kont dla budżetu Gminy Opoczno i Urzędu Miejskiego. 4. W wyniku kontroli stwierdzono, że ewidencja księgowa na koncie 909 rozliczenia międzyokresowe, prowadzona była bez wyodrębnienia tytułów poszczególnych należności i zobowiązań, w wyniku czego - w zestawieniu obrotów i sald kont księgi głównej Urzędu Gminy na koniec 2010 roku wykazywano dla tych kont tylko saldo jednostronne (per saldo). W bilansie Urzędu Gminy, jako jednostki za 2010 rok, wykazano dla tych kont zarówno zobowiązania jak i należności. Powyższe stanowiło naruszenie zasad prowadzenia konta 909 określonych w przepisach rozporządzenia Ministra Finansów z dnia w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej oraz w postanowieniach ww. zarządzenia Burmistrza Miasta nr 138/2007 z dnia 18 lipca 2007 roku. Zgodnie z rozporządzeniem, konto 909 służy do ewidencji rozliczeń międzyokresowych. Na stronie Wn konta 909 ujmuje się w szczególności koszty finansowe stanowiące wydatki przyszłych okresów, a na stronie Ma - przychody finansowe stanowiące dochody przyszłych okresów. Ewidencja szczegółowa prowadzona do konta 909 powinna umożliwiać ustalenie stanu rozliczeń międzyokresowych według ich tytułów. Konto 909 może wykazywać saldo Wn i Ma. 5. Kontrolowana jednostka nie prowadziła ewidencji analitycznej do konta 909, co stanowiło naruszenie zasad działania konta określonych w zarządzeniu nr 138/2007 z dnia 18 lipca 2007 roku oraz w zarządzeniu nr 6/2011 z dnia 2 12 stycznia 2011 roku, zgodnie z którymi - do konta prowadzona jest ewidencja szczegółowa: 909-1 – subwencja i 909 -2 odsetki od pożyczek. 6. W wyniku kontroli stwierdzono, że ewidencja księgowa rozrachunków na koncie 221 - należności z tytułu dochodów budżetowych i 201 - rozrachunki z tytułu dostaw i usług, prowadzona była bez wyodrębnienia tytułów poszczególnych należności i zobowiązań, co nie odzwierciedlało faktycznego stanu należności i zobowiązań, w wyniku czego - w zestawieniu obrotów i sald kont księgi głównej Urzędu Gminy na koniec 2010 roku wykazywano dla konta 201 tylko saldo jednostronne (per saldo) oraz dla konta 221 saldo po stronie Ma i Wn, stanowiące kwoty per saldo. W bilansie Urzędu Gminy, jako jednostki za 2010 rok, wykazano dla konta 201 zarówno zobowiązania, jak i należności, natomiast dla konta 221 wykazano inne kwoty zobowiązań i należności niż wynikało to z ewidencji księgowej. Powyższe stanowiło naruszenie zasad prowadzenia konta 221 i 201 określonych w przepisach rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 lipca 2006 roku w sprawie szczegółowych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych jednostek sektora finansów publicznych, a następnie w przepisach rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 5 lipca 2010 roku w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej. 7. Stwierdzono, że jednostka przyjmowała wartość początkową ujmowanych w ewidencji kilku nieruchomości, w jednej pozycji księgowej, jako jeden obiekt inwentarzowy, co stanowiło naruszenie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 1999 roku w sprawie klasyfikacji Środków Trwałych (KŚT) (Dz. U. nr 12, poz. 1317 ze zm.), które stanowiły, że za podstawową jednostkę ewidencji przyjmuje się pojedynczy element majątku trwałego oraz zasad ewidencjonowania środków trwałych określonych w przepisach rozporządzenia Ministra Finansów z 28 lipca 2006 roku w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych jednostek sektora finansów publicznych, a następnie w przepisach rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 5 lipca 2010 roku w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej. Zgodnie z powołanymi aktami prawnymi ewidencja szczegółowa prowadzona do konta 011 powinna umożliwić: ustalenie wartości początkowej poszczególnych obiektów środków trwałych, ustalenie osób lub komórek organizacyjnych, którym powierzono środki trwałe, należyte obliczenie umorzenia i amortyzacji. 8. Kontrolujące stwierdziły, że jednostka ujmowała w ewidencji księgowej nabyte nieruchomości na podstawie polecenia księgowania, co stanowiło naruszenie postanowień Instrukcji obiegu, kontroli i archiwizowania dowodów finansowo-księgowych, wprowadzonej zarządzeniem Burmistrza nr 126/2007 z dnia 5 lipca 2007 roku. Pk- polecenie księgowania, jest dowodem kasowym w przypadku wypłat częściowych z list płac i dowodem księgowym rozliczeniowym (§ 10 pkt 2 i 5). Zgodnie z ww. Instrukcją, właściwym 3 dowodem księgowym dotyczącym zmian w majątku trwałym było OT – przyjęcie środka trwałego. 9. Stwierdzono przypadki zmiany w ewidencji środków trwałych w zakresie nabycia nieruchomości dokonane z naruszeniem art. 16d ust. 2 ustawy z dnia 16 lutego 1992 roku o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jednolity z 2011 r., Dz. U. nr 74, poz. 397 ze zm.), który stanowił, że składniki majątku, o których mowa w art. 16a-16c, wprowadza się do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych zgodnie z art. 9 ust. 1, najpóźniej w miesiącu przekazania ich do używania. Późniejszy termin wprowadzenia uznaje się za ujawnienie środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej, o których mowa w art. 16h ust. 1 pkt 4. Ponadto z art. 20 ust. 1 ustawy o rachunkowości wynikało, że do ksiąg rachunkowych okresu sprawozdawczego należy wprowadzić, w postaci zapisu, każde zdarzenie, które nastąpiło w tym okresie sprawozdawczym. Zwrot „do używania” należy rozumieć, jako faktyczne korzystanie ze środka trwałego. W zakresie dochodów z podatków 1. Kontrolujące stwierdziły, że w okresie 2010-2011 jednostka nie przestrzegała zapisów uchwał nr V/47/07 z dnia 14 października 2007 roku w sprawie określenia inkasentów i wysokości wynagrodzeń za inkaso, nr XXXIV/291/09 z dnia 14 października 2009 roku w sprawie zmiany ww. uchwały i nr V/44/11 z dnia 30 marca 2011 roku w sprawie określenia inkasentów i wysokości wynagrodzeń za inkaso, w zakresie określenia i wypłacenia należnego inkasa, poprzez pomniejszanie należnych kwot wynagrodzenia za inkaso o kwoty dotyczące inkasa pobranego podatku od nieruchomości od podatników prowadzących działalność gospodarczą. 2. Kontrolujące stwierdziły przypadki, w których organ podatkowy w przypadku wpłat rat podatku od nieruchomości od osób prawnych nie zaliczał wpłaty proporcjonalnie na poczet kwoty zaległości podatkowej oraz kwoty odsetek, stosownie do art. 55 § 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku Ordynacja podatkowa (tekst jednolity z 2005 r., Dz. U. nr 8, poz.60 ze zm.). Zgodnie z art. 62 § 4 ustawy Ordynacja podatkowa, w sprawie zaliczenia wpłaty na poczet zaległości podatkowych wydaje się postanowienie, na które służy zażalenie. 3. Stwierdzono przypadek opodatkowania podatkiem od nieruchomości – w drodze jednej decyzji wymiarowej – gruntów stanowiących odrębną własność jednego z małżonków oraz gruntów stanowiących ich współwłasność, co stanowiło naruszenie art. 3 ust. 1 i art. 3 ust. 4 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 roku o podatkach i opłatach lokalnych (tekst jednolity z 2010 r., Dz. U. nr 95, poz. 613 ze zm.), który stanowił, że podatnikami podatku od nieruchomości są osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne, w tym spółki nieposiadające osobowości prawnej, będące właścicielami nieruchomości lub obiektów budowlanych, z zastrzeżeniem ust. 3. Z ustępu 4 wynikało, że jeżeli nieruchomość lub obiekt budowlany stanowi współwłasność lub znajduje się w posiadaniu dwóch lub więcej podmiotów, to stanowi odrębny przedmiot opodatkowania, a obowiązek podatkowy od nieruchomości lub obiektu budowlanego ciąży solidarnie na wszystkich współwłaścicielach lub posiadaczach, z zastrzeżeniem ust. 5. 4. Kontrolujące stwierdziły przypadek wystawienia decyzji zmieniającej wymiar podatku od nieruchomości na osobę niebędącą właścicielem nieruchomości. 4 Jak wskazano powyżej, podatnikami podatku od nieruchomości są osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne, w tym spółki nieposiadające osobowości prawnej, będące właścicielami (samoistnymi posiadaczami) nieruchomości lub obiektów budowlanych. Wyjątek dotyczy wyłącznie nieruchomości stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego. 5. Stwierdzono przypadki niezachowania zasady powszechności opodatkowania podatkiem nieruchomości – w przypadku najemców nieruchomości lokalowych stanowiących własność Gminy Opoczno, co stanowiło naruszenie art. 3 ust.1 pkt 4 lit „a” ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, który stanowił, że podatnikami podatku od nieruchomości są osoby fizyczne i prawne będące posiadaczami nieruchomości lub ich części albo obiektów budowlanych lub ich części, stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, jeżeli posiadanie wynika z umowy zawartej z właścicielem, Agencją Własności Rolnej Skarbu Państwa lub z innego tytułu prawnego, z wyjątkiem posiadania przez osoby fizyczne lokali mieszkalnych niestanowiących odrębnych nieruchomości. 6. W wyniku kontroli stwierdzono ustalenie zakresu przedmiotowego podatku od nieruchomości niezgodnie z treścią umów na najem lokali użytkowych zawartych z Gminą Opoczno, co skutkowało zaniżeniem wysokości podatku od nieruchomości. 7. Stwierdzono przypadki sporządzenia decyzji o umorzeniu zaległości w podatku od nieruchomości, bez uzasadnienia prawnego, co stanowiło naruszenie art. 210 ustawy Ordynacja podatkowa, który przewidywał, że uzasadnienie prawne zawiera wyjaśnienie podstawy prawnej decyzji z przytoczeniem przepisów prawa. 8. Stwierdzono przypadki dokonywania w ewidencji księgowej przypisu podatku od środków transportowych pod inną datą, niż data złożenia deklaracji na podatek od środków transportowych przez podatników - osoby fizyczne, co stanowiło naruszenie § 4 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 11 ust. 3 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 21 czerwca 2006 roku w sprawie zasad rachunkowości i planu kont w zakresie ewidencji podatków, opłat i niepodatkowych należności budżetowych dla organów podatkowych jednostek samorządu terytorialnego (Dz. U. nr 112, poz. 761 – obowiązywało do dnia 31 grudnia 2010 roku). 9. Organ podatkowy prowadził zapisy w ewidencji księgowej na koncie podatnika w podatku od środków transportowych z naruszeniem § 2 ust. 1 pkt 6 i 10 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 21 czerwca 2006 roku w sprawie zasad rachunkowości i planu kont w zakresie ewidencji podatków, opłat i niepodatkowych należności budżetowych dla organów podatkowych jednostek samorządu terytorialnego, poprzez ujmowanie zobowiązań i należności, jako kwoty per saldo. Zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 6 i 10 ww. rozporządzenia, odpis to kwota zmniejszającą zobowiązanie podatkowe, ustalona lub określona przez organ podatkowy albo zadeklarowana przez podatnika, natomiast przypis to zobowiązanie podatkowe stanowiące obciążenie konta podatnika. 10. Stwierdzono przypadki braku kontroli przez organ podatkowy prawidłowości deklaracji na podatek od środków transportowych złożonych przez osoby fizyczne, które w swej treści nie zawierały wszystkich danych pozwalających na weryfikację zastosowanej przez podatnika stawki podatku, co stanowiło naruszenie art. 272 pkt 2 i 3 oraz art. 274a ustawy Ordynacja podatkowa. Powołane przepisy przewidywały, że organy podatkowe pierwszej instancji, 5 z zastrzeżeniem art. 272a, dokonują czynności sprawdzających, mających na celu stwierdzenie formalnej poprawności dokumentów oraz ustalenie stanu faktycznego w zakresie niezbędnym do stwierdzenia zgodności z przedstawionymi dokumentami. Z art. 274a ww. ustawy wynikało ponadto, że w razie wątpliwości, co do poprawności złożonej deklaracji organ podatkowy może wezwać do udzielenia, w wyznaczonym terminie, niezbędnych wyjaśnień lub uzupełnienia deklaracji, wskazując przyczyny poddania w wątpliwość rzetelności danych w niej zawartych. 11. Stwierdzono, że decyzje dotyczące umorzenia zaległości oraz rozłożenia na raty zaległości w podatku od środków transportowych nie posiadały uzasadnienia prawnego i faktycznego, co stanowiło naruszenie art.210 § 1 pkt 6 ustawy Ordynacja podatkowa. 12. W wyniku analizy decyzji organu podatkowego dotyczących rozłożenia na raty zaległości podatkowej oraz umorzenia zaległości w podatku od środków transportowych stwierdzono zaniechanie przeprowadzenia czynności zmierzających do wszechstronnego ustalenia, czy istotnie w opisywanych sprawach zachodziły przesłanki (okoliczności) uzasadniające przyznanie przez organ podatkowy ulgi w podatku. W związku z wątpliwościami wynikającymi z przedłożonych przez podatników dokumentów potwierdzających opisaną we wniosku sytuację organ podatkowy nie wyjaśnił dokładnie okoliczności sprawy. Powyższe stanowiło naruszenie art. 122 i art. 187 § 1 ustawy Ordynacja podatkowa, zgodnie z którymi - organ podatkowy zobowiązany jest zebrać i w sposób wyczerpujący rozpatrzyć cały materiał dowodowy oraz podjąć wszelkie niezbędne działania w celu dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz załatwienia sprawy w postępowaniu podatkowym. 13. Kontrolujący stwierdzili, że prowadzona przez organ podatkowy ewidencja upomnień w podatku od środków transportowych nie zawierała wszystkich informacji przewidzianych w § 4 ust. 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 listopada 2001 roku w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. nr 137, poz. 1541 ze zm.). 14. Stwierdzono przypadki zaniechania podjęcia czynności windykacyjnych, polegające na braku wysyłania upomnień lub wystawienia tytułów wykonawczych lub wystawienia ich ze znacznym opóźnieniem - w stosunku do osób fizycznych i prawnych zalegających z zapłatą podatku od nieruchomości oraz braku wystawienia tytułów wykonawczych lub wystawienia ich ze znacznym opóźnieniem - w stosunku do osób fizycznych posiadających zaległości w podatku od środków transportowych, co stanowiło naruszenie § 2 i 3 ust. 1, § 5 ust. 1 oraz § 7 ust. 4 rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, zgodnie z którymi - wierzyciel zobowiązany był do systematycznej kontroli terminowości zapłaty zobowiązań pieniężnych, a jeżeli należność nie została zapłacona w terminie wynikającym z decyzji lub przepisów prawa, wierzyciel powinien wysłać do zobowiązanego upomnienie, z zagrożeniem wszczęcia egzekucji po upływie siedmiu dni od doręczenia upomnienia. Po bezskutecznym upływie terminu określonego w upomnieniu wierzyciel wystawia tytuł wykonawczy. Wierzyciel jest obowiązany przesyłać tytuły wykonawcze do organu egzekucyjnego systematycznie i bez zwłoki. 6 W zakresie dochodów z majątku 1. Kontrolujące stwierdziły, że jednostka nie egzekwowała odsetek ustawowych od nieterminowej wpłaty opłat za użytkowanie wieczyste, wpłat czynszu za najem lokali użytkowych oraz za dzierżawę gruntów, co stanowiło naruszenie art. 481 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks cywilny (Dz. U. nr 16, poz. 93 ze zm.). Zgodnie z ww. artykułem, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Z § 2 tego artykułu wynika, że jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe. Jednakże, gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej niż stopa ustawowa, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy. Zasady zaliczania otrzymanych wpłat reguluje art. 451 Kodeksu cywilnego. 2. W rezultacie czynności kontrolnych stwierdzono przypadek zaniechania podjęcia czynności windykacyjnych przez jednostkę w związku z brakiem wniesienia opłaty za dzierżawę gruntów, co stanowiło naruszenie art. 25 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami (tekst jednolity z 2010 r., Dz. U. nr 102, poz. 651 ze zm.), który przewidywał, że gospodarowanie gminnym zasobem nieruchomości polega, w szczególności na wykonywaniu czynności, o których mowa w art. 23 ust. 1, tj. czynności związanych z naliczaniem należności za nieruchomości udostępniane z zasobu oraz prowadzeniem windykacji tych należności. W zakresie wydatków osobowych 1. Stwierdzono rozliczenie polecenia wyjazdu służbowego w zakresie wyjazdu zagranicznego niezgodnie z § 4 i § 5 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 grudnia 2002 roku w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju (Dz. U. nr 236, poz.1991 ze zm.), poprzez nieprawidłowe ustalenie wysokości diety, bez uwzględnienia zakresu wyżywienia przysługującego w trakcie podróży zagranicznej. 2. Stwierdzono naruszenie wymogów wynikających z rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 grudnia 2002 roku w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju (Dz. U. nr 236, poz. 1990), polegające na nienaliczeniu i niewypłaceniu diet w przypadku podróży służbowej trwającej od 8 do 12 godzin oraz powyżej 12 godzin, co stanowiło naruszenie § 4 ust.2 pkt 1 ww. aktu prawnego. 3. Kontrolujące stwierdziły, że jednostka nieterminowo dokonała skorygowania planowanej przeciętnej liczby zatrudnionych do faktycznej przeciętnej liczby zatrudnionych w 2011 roku, ustalając końcowy odpis na rzecz zakładowego funduszu świadczeń socjalnych w 2012 roku, zamiast prawidłowo do końca 2011 roku, co stanowiło naruszenie § 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 9 marca 2009 roku w sprawie sposobu ustalania przeciętnej liczby zatrudnionych w celu naliczania odpisu na zakładowy 7 fundusz świadczeń socjalnych (Dz. U. nr 43, poz. 349 ze zm.), który przewidywał, że pracodawca dokona korekty w końcu roku kalendarzowego. 4. Ustalono, że w 2011 roku wysokość wynagrodzenia Burmistrza Miasta określona przez Radę Miejską w Opocznie uchwałą nr II/14/10 z dnia 17 grudnia 2010 roku, przekroczyła w okresie miesiąca siedmiokrotność kwoty bazowej określonej w ustawie budżetowej dla osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe na podstawie przepisów ustawy z dnia 23 grudnia 1999 roku o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. nr 110, poz. 1255 ze zm.), co naruszało art. 37 ust. 3 ustawy z dnia 21 listopada 2008 roku o pracownikach samorządowych (Dz. U. nr 223, poz. 1458 ze zm.). W dniu podpisania protokołu kontroli, tj. w dniu 16 maja 2012 roku, kontrolującym przedłożono uchwałę Rady Miejskiej w Opocznie nr XVIII/159/12 z dnia 27 kwietnia 2012 roku w sprawie ustalenia wynagrodzenia dla Burmistrza Opoczna, która weszła w życie z dniem podjęcia, w której wysokość wynagrodzenia ustalono zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa. Wobec powyższego w omawianym zakresie nie zachodzi konieczność sformułowania wniosku pokontrolnego. W zakresie przeprowadzenia i rozliczenia inwentaryzacji 1. W zarządzeniu Burmistrza Miasta nr 227/2011 z dnia 15 grudnia 2011 roku w sprawie przeprowadzenia inwentaryzacji składników majątkowych Gminy Opoczno: ─ nieprawidłowo określono obowiązek przeprowadzenia inwentaryzacji inwestycji rozpoczętych (środki pieniężne poniesione na środki trwałe w budowie) w drodze spisu z natury, zamiast prawidłowo metodą weryfikacji salda, zgodnie z art. 26 ustawy o rachunkowości; ─ nie określono obowiązku przeprowadzenia inwentaryzacji aktywów pieniężnych zgromadzonych na rachunkach bankowych, papierów wartościowych, wartości niematerialnych i prawnych, gruntów, środków trwałych trudno dostępnych oglądowi, należności i zobowiązań wobec pracowników, należności i zobowiązań z tytułów publiczno-prawnych, składników majątkowych będących własnością innych jednostek, co stanowiło naruszenie § 11 ust. 1 pkt 2 i 3 Instrukcji wprowadzonej zarządzeniem nr 3/2005 z dnia 17 stycznia 2005 roku w sprawie wprowadzenia instrukcji gospodarki majątkiem trwałym, inwentaryzacji majątku i zasad odpowiedzialności za powierzone mienie. 2. Kierownik jednostki nie sporządził harmonogramu inwentaryzacji określającego częstotliwość i terminy inwentaryzacji w jednostce, czym naruszył § 11 pkt 5 Instrukcji wprowadzonej zarządzeniem Burmistrza nr 3/2005 z dnia 17 stycznia 2005 roku w sprawie wprowadzenia instrukcji gospodarki majątkiem trwałym, inwentaryzacji majątku i zasad odpowiedzialności za powierzone mienie. 3. Stwierdzono, że z inwentaryzacji kasy na dzień 31 grudnia 2011 roku nie sporządzono protokołu, co stanowiło naruszenie pkt 11 Instrukcji kasowej, wprowadzonej zarządzeniem Burmistrza nr 125/2008 z dnia 12 sierpnia 2008 roku, który przewidywał, że inwentaryzację kasy przeprowadza się, m.in., w ostatnim dniu roboczym roku. Z wyników inwentaryzacji sporządza się protokół w trzech egzemplarzach podpisany przez członków zespołu i kasjera. 8 4. Zgodnie z treścią protokołu z weryfikacji sporządzonego przez zespół spisowy - wartość środków trwałych trudno dostępnych oglądowi na dzień 31 grudnia 2011 roku wynosiła 0,00 zł, podczas gdy w ewidencji analitycznej prowadzonej do konta 011 ta grupa składników majątkowych (grupa 2) posiadała wartość 101.139.827,15 zł. 5. Protokół końcowy z inwentaryzacji nie został podpisany przez członków komisji inwetaryzacyjnej, nie posiadał daty sporządzenia oraz nie zawierał oceny dokonanej przez komisję w zakresie rozliczenia inwentaryzacji, co pozostawało w sprzeczności z § 6 zarządzenia nr 3/2005 z dnia 17 stycznia 2005 roku w sprawie wprowadzenia instrukcji gospodarki majątkiem trwałym, inwentaryzacji majątku i zasad odpowiedzialności za powierzone mienie, który stanowił, że komisja inwetaryzacyjna powinna przedstawić protokół końcowy inwentaryzacji wraz z wnioskami. W zakresie kontroli wysokości średnich wynagrodzeń nauczycieli Dokonując kontroli wysokości średnich wynagrodzeń nauczycieli na poszczególnych stopniach awansu zawodowego w szkołach prowadzonych przez Gminę Opoczno i w związku z powyższym akt osobowych nauczycieli stwierdzono, że: 1. W okresie od lutego 2011 roku do kwietnia 2012 roku Dyrektor Szkoły Podstawowej w Libiszowie pobierała zawyżony dodatek mieszkaniowy. W trakcie kontroli zostało skorygowane naliczenie dodatku mieszkaniowego za okres od lutego 2011 roku do kwietnia 2012 roku na kwotę brutto 477,00 zł, netto – 332,56 zł. Kwota 332,56 zł została wpłacona przez Dyrektora w dniu 16 kwietnia 2012 roku. Z treści wyjaśnienia złożonego przez Kierownika Gminnego Zespołu Obsługi Placówek Oświatowych wynikało, że nadpłacony podatek oraz składki na ubezpieczenie społeczne zostaną potrącone z najbliższego rozliczenia miesięcznego szkoły. 2. Nieprawidłowo został naliczony dodatek stażowy nauczycielowi dyplomowanemu ze Szkoły Podstawowej w Libiszowie, za okres od dnia 1 września 2011 roku do dnia 1 grudnia 2012 roku. Nauczyciel w angażu z dnia 25 sierpnia 2011 roku przyznany miał dodatek stażowy w wysokości 13%, a zgodnie z dokumentacją znajdującą się w aktach osobowych pracownika ww. dodatek stażowy winien wynosić 12%. W dniu 18 kwietnia 2012 roku dostarczone zostało przez Dyrektora Szkoły pismo SPL.1121.19.2012 z dnia 18 kwietnia 2012 roku dotyczące korekty dodatku stażowego za okres od dnia 1 września 2011 roku do dnia 30 listopada 2011 roku. W dniu 18 kwietnia 2012 roku sporządzona została lista płac o sygnaturze LIB/04/12 dotycząca korekty dodatku stażowego za ww. okres na kwotę brutto 89,85 zł, netto – 62,55 zł. Nauczyciel w dniu 18 kwietnia 2012 roku wpłacił na konto szkoły kwotę 62,55 zł z tytułu ww. korekty. 3. Brak było w aktach osobowych dwóch nauczycieli dyplomowanych Szkoły Podstawowej w Januszewicach pism o przyznaniu ww. dodatków za pełnienie funkcji opiekuna stażowego. 4. Stwierdzono brak oryginału umowy o pracę z dnia 1 września 2003 roku w aktach osobowych nauczyciela – bibliotekarza, pracownika Szkoły Podstawowej w Libiszowie, co stanowiło naruszenie § 2 pkt 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 28 maja 1996 roku w sprawie zakresu prowadzenia przez pracodawców dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz sposobu prowadzenia akt osobowych 9 pracownika (Dz. U. nr 62, poz. 286 ze zm.), zgodnie z którym - pracodawca sporządza umowę o pracę co najmniej w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, z których jeden doręcza się pracownikowi, a drugi włącza do jego akt osobowych. 5. W aktach osobowych dyrektorów Szkół Podstawowych w Januszewicach i Libiszowie (prowadzonych przez Urząd Miejski w Opocznie) przechowywane były oryginalne dokumenty, tj.: świadectwa ukończenia szkół i dyplomy (…)1, co naruszało § 1 ust.3 ww. rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 28 maja 1996 roku, z którego wynikało, że pracodawca przechowuje w aktach osobowych pracownika odpisy lub kopie składanych dokumentów. Pracodawca może żądać od pracownika przedłożenia oryginałów tych dokumentów tylko do wglądu lub sporządzenia ich odpisów albo kopii. Odpowiedzialność za powyższe nieprawidłowości ponoszą Burmistrz Miasta i Gminy, Skarbnik i pracownicy merytorycznie właściwi, w zakresie szczegółowo wskazanym w protokole kontroli. Zawiadamiając o powyższych nieprawidłowościach proszę Pana Burmistrza o podjęcie działań mających na celu ich usunięcie oraz zapobieżenie ich występowaniu w przyszłości. W tym celu RIO w Łodzi kieruje następujące wnioski pokontrolne: 1. Dostosować obowiązującą w jednostce dokumentację przyjętych zasad rachunkowości do wszystkich wymogów wynikających z art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 29 września 1994 roku o rachunkowości. 2. Zapewnić prawidłowe sporządzanie sprawozdań budżetowych Rb-ST, stosownie do przepisów zawartych w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 3 lutego 2010 roku w sprawie sprawozdawczości budżetowej. 3. Przestrzegać obowiązku prowadzenia zapisów o zdarzeniach w porządku systematycznym, w zakresie ewidencji operacji wskazanych w pierwszej części wystąpienia pokontrolnego, zgodnie z zasadami określonymi w przepisach rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 5 lipca 2010 roku w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planu kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej. 4. Przestrzegać zasad funkcjonowania kont, w szczególności kont 140, 201, 221 i 909 określonych w rozporządzeniu Ministra Finansów w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych 1 Wyłączono dane osobowe ze względu na prywatność osoby fizycznej - podstawa wyłączenia art.5 ust.2 ustawy z dnia 6 września 2001 roku o dostępie do informacji publicznej w zw. z art.23 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks cywilny. Wyłączenia dokonał Naczelnik Wydziału Kontroli RIO w Łodzi Piotr Walczak. 10 oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej oraz w aktualnie obowiązującym zarządzeniu Burmistrza Miasta nr 6/2011 z dnia 12 stycznia 2011 roku. 5. Zapewnić prowadzenie bieżącej ewidencji analitycznej ilościowo-wartościowej do konta 011 - środki trwałe, w zakresie posiadanych przez Gminę gruntów, w myśl art. 20 ust. 1 ustawy o rachunkowości, mając na uwadze zasady funkcjonowania tego konta określone w przepisach rozporządzeniu Ministra Finansów w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planu kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej, zgodnie z którymi ewidencja analityczna prowadzona do tego konta powinna umożliwić ustalenie wartości początkowej poszczególnych obiektów środków trwałych. Wartość początkową środków trwałych ustalać w oparciu o przepisy ustawy z dnia 15 lutego 1992 roku o podatku dochodowym od osób prawnych. W ewidencji syntetycznej i analitycznej środków trwałych ujmować wszystkie operacje gospodarcze dotyczące zmian w ich stanie, zgodnie z zasadą rzetelności ksiąg rachunkowych wyrażoną w przepisach art. 24 ust. 2 ustawy o rachunkowości. 6. Przestrzegać postanowień Instrukcji obiegu, kontroli i archiwizowania dowodów finansowo-księgowych, wprowadzonej zarządzeniem Burmistrza nr 126/2007 z dnia 5 lipca 2007 roku, w szczególności w zakresie dokumentowania zmian w ewidencji składników majątkowych Gminy, np. nieruchomości. 7. W zakresie wynagrodzenia za inkaso podatków przestrzegać postanowień zawartych w uchwale Rady Miejskiej w zakresie wysokości wypłacanego inkaso. 8. W przypadku wpłaty podatnika niepokrywającej kwoty zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę, zaliczać wpłatę proporcjonalnie na poczet kwoty zaległości podatkowej oraz kwoty odsetek za zwłokę, w takim stosunku, w jakim w dniu wpłaty pozostaje kwota zaległości podatkowej do kwoty odsetek za zwłokę, zgodnie z art. 55 § 2 ustawy Ordynacja podatkowa, wydając w tym zakresie postanowienie - na podstawie art. 62 § 4 ww. ustawy. 9. Nieruchomości stanowiące współwłasność opodatkowywać w drodze odrębnej decyzji, mając na uwadze przepisy art. 3. ust. 1 i ust. 4 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 roku o podatkach i opłatach lokalnych, stosownie do których - jeżeli nieruchomość lub obiekt budowlany stanowi współwłasność lub znajduje się w posiadaniu dwóch lub więcej podmiotów, to stanowi odrębny przedmiot opodatkowania, a obowiązek podatkowy od nieruchomości lub obiektu budowlanego ciąży solidarnie na wszystkich współwłaścicielach lub posiadaczach. W sytuacji, gdy podatnicy posiadają nieruchomości stanowiące współwłasność, jak i nieruchomości stanowiące odrębną własność, podatek ustalać w drodze decyzji wymiarowych odrębnie dla nieruchomości wchodzących w skład majątku małżeńskiego i odrębnie w przypadku odrębnej własności każdego z nich. 10. Podjąć czynności w celu opodatkowania podatkiem od nieruchomości najemców lokali stanowiących własność Gminy (z wyłączeniem najemców lokali mieszkalnych – osoby fizyczne), zachowując reguły opodatkowania właściwe dla osób fizycznych i osób prawnych. 11 11. Przestrzegać art. 210 § 1 pkt 6 ustawy Ordynacja podatkowa, w zakresie obowiązku zamieszczania w decyzji podatkowej jej uzasadnienia faktycznego i prawnego. 12. Ewidencji księgowej na szczegółowych kontach podatników dokonywać zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 25 października 2010 roku w sprawie zasad rachunkowości oraz planów kont dla organów podatkowych jednostek samorządu terytorialnego (Dz. U. nr 208, poz. 1375), w szczególności w zakresie ujmowania zobowiązań podatkowych obciążających konto podatnika i kwot stanowiących zmniejszenie tego zobowiązania, jako oddzielnych operacji gospodarczych oraz dokonywania przypisu podatku. 13. Zapewnić dokonywanie czynności sprawdzających w zakresie przedkładanych deklaracji podatkowych, w celu stwierdzenia ich formalnej poprawności oraz ustalenia stanu faktycznego w zakresie niezbędnym do stwierdzenia zgodności z przedstawionymi dokumentami, stosownie do przepisów art. 272 pkt 2 i 3 ustawy Ordynacja podatkowa. W razie wątpliwości, co do poprawności złożonej deklaracji, korzystać z uprawnienia do żądania złożenia niezbędnych wyjaśnień lub jej uzupełnienia, na podstawie przepisów art. 274a § 2 ww. ustawy. 14. Prowadząc postępowanie podatkowe w sprawach dotyczących umorzenia zaległości w podatku lub odroczenia terminu zapłaty zaległości podatkowych stosować art. 122 i art. 187 § 1 ustawy Ordynacja podatkowa, zgodnie z którymi - organ podatkowy zobowiązany jest zebrać i w sposób wyczerpujący rozpatrzyć cały materiał dowodowy oraz podjąć wszelkie niezbędne działania w celu dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz załatwienia sprawy w postępowaniu podatkowym. Wyniki postępowania dowodowego należy ująć w uzasadnieniu faktycznym decyzji. 15. Ewidencję upomnień w zakresie podatku od środków transportowych prowadzić zgodnie z wymogami wynikającymi z przepisów rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 listopada 2001 roku w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. 16. Bieżąco i terminowo podejmować czynności zmierzające do wyegzekwowania zaległości podatkowych – w oparciu o przepisy ustawy z dnia 17 czerwca 1966 roku o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (tekst jednolity z 2005 r., Dz. U. nr 229, poz. 1954 ze zm.) oraz przepisy rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Po bezskutecznym przesłaniu dłużnikowi upomnienia wystawiać tytuł wykonawczy i wraz z wnioskiem o wszczęcie postępowania egzekucyjnego przekazywać właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego. 17. Od nieterminowych wpłat opłat za użytkowanie wieczyste oraz wpłat czynszu dzierżawnego i za najem lokali użytkowych dochodzić odsetek ustawowych, zgodnie z art. 481 § 1 w zw. z art. 451 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks cywilny. 18. Zapewnić podejmowanie czynności mających na celu egzekwowanie należności o charakterze cywilno-prawnym, zgodnie z art. 25 ust. 1 i 2 w zw. z art. 23 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami. 19. Ustalać wysokość diet z tytułu podróży służbowej zgodnie z wymogami określonymi w § 4 i § 5 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 grudnia 2002 roku w sprawie wysokości oraz warunków ustalania 12 należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju oraz zgodnie z wymogami określonymi w przepisach rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 grudnia 2002 roku w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju. 20. Przestrzegać rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 9 marca 2009 roku w sprawie sposobu ustalania przeciętnej liczby zatrudnionych w celu naliczania odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych, w szczególności w zakresie terminowego korygowania planowanej w danym roku kalendarzowym liczby zatrudnionych do faktycznej przeciętnej liczby zatrudnionych i ustalania wysokości końcowego odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych. 21. W regulacjach wewnętrznych dotyczących przeprowadzania inwentaryzacji w jednostce określać prawidłowo zakres inwentaryzacji składników majątkowych oraz metody jej przeprowadzania, zgodnie z art. 26 ustawy o rachunkowości oraz obowiązującą w jednostce Instrukcją inwetaryzacyjną. 22. Przestrzegać obowiązującej Instrukcji gospodarki majątkiem trwałym, inwentaryzacji majątku i zasad odpowiedzialności za powierzone mienie, w szczególności w zakresie sporządzania harmonogramu inwentaryzacji oraz zasad sporządzania protokołu końcowego z inwentaryzacji. 23. Z inwentaryzacji kasy przeprowadzanej, m.in., na koniec każdego roku sporządzać protokół, zgodnie z postanowieniem Instrukcji kasowej, wprowadzonej zarządzeniem Burmistrza nr 125/2008 z dnia 12 sierpnia 2008 roku. 24. Przeprowadzać inwentaryzację składników majątkowych zgodnie z art. 26 ust.1 pkt 3 ustawy o rachunkowości, szczególnie poprzez weryfikację środków trwałych trudno dostępnych oglądowi drogą porównania danych ksiąg rachunkowych z odpowiednimi dokumentami i weryfikację realnej wartości tych składników. 25. Wzmóc kontrolę nad prawidłowością przyznawania mieszkaniowych nauczycielom oraz poprawnością wyliczania stażowych. 26. W zakresie prowadzenia akt osobowych oraz gromadzenia dokumentów nauczycieli w ramach stosunku pracy przestrzegać przepisów rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 28 maja 1996 roku w sprawie zakresu prowadzenia przez pracowników dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz sposobu prowadzenia akt osobowych pracownika. dodatków dodatków 13 Podając powyższe do wiadomości, zgodnie z art. 9 ust. 3 ustawy z dnia 7 października 1992 roku o regionalnych izbach obrachunkowych, proszę Pana Burmistrza o przesłanie informacji o sposobie wykonania zaleceń pokontrolnych lub przyczynach ich niewykonania w terminie 30 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego. Jednocześnie informuję, że zgodnie z art. 9 ust. 4 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych, do wniosków zawartych w wystąpieniu pokontrolnych przysługuje prawo zgłoszenia zastrzeżeń do kolegium Izby. Zastrzeżenie składa właściwy organ jednostki kontrolowanej w terminie 14 dni od daty otrzymania wystąpienia pokontrolnego, za pośrednictwem Prezesa Izby. Podstawą zgłoszenia zastrzeżeń może być tylko zarzut naruszenia prawa poprzez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie. Bieg terminu, o którym mowa wyżej ulega zawieszeniu na czas rozpatrzenia zastrzeżenia w odniesieniu do wniosków pokontrolnych objętych zastrzeżeniem. Do wiadomości: 1. Przewodniczący Rady Miejskiej w Opocznie 2. Przewodniczący Komisji Rewizyjne Rady Miejskiej w Opocznie 3. a/a 14