(reż. G. Skurski), "Popiół i diament" (reż. A. Wajda)

Opracowaa:
Wioletta Wojczyszyn
Olesno
Temat lekcji – Si
a symbolu na podstawie filmów : Chleb( re. G. Skurski ) , Popió i diament (re. A. Wajda)
oraz Krótka historia jednej tablicy( re. F. Falk)
( 2 godziny lekcyjne)
Cele:
po lekcji ucze powinien:
- ocenia i interpretowa dzie
o filmowe ,
- wskaza symbole wystpujce w filmach , wyjani ich znaczenie oraz uniwersalizm,
- porównywa róne teksty kultury pod ktem wspólnych motywów i wtków problemowych,
- odczyta polityczne i spo
eczne przes
anie omawianych filmów,
- zna ich kontekst historyczny,
- odczuwa potrzeb aktywnego uczestnictwa w kulturze,
- zna sylwetki i twórczy dorobek poznanych reyserów , w szczególnoci Andrzeja Wajdy,
- zna gatunki sztuki filmowej: etiuda , impresja , film fabularny.
Metody i formy pracy :
- dyskusja kierowana
- praca w grupach
- praca z fragmentem dzie
a filmowego
- prezentacja
Materiay dydaktyczne :
- filmy : Chleb re. Grzegorz Skurski ,
Popió i diament re. Andrzej Wajda,
Krótka historia jednej tablicy re. Feliks Falk
- ba – Choinka H.Ch. Andersena,
- s
owniki, encyklopedia, Internet- www.filmotekaszkolna.pl ,
- Jerzy Andrzejewski Popió i diament
Przebieg lekcji :
czynnoci metodyczne
zakres treci
Uczniowie przedstawiaj
informacje zebrane w ramach
zadania domowego
„burza
mózgów”
–
na
podstawie poznanych definicji
ze s
owników i internetu,
uczniowie podaj synonimy
s
owa symbol .
Informacje dotyczce dorobku artystycznego reyserów omawianych filmów
( zwrócenie uwagi na zas
ugi Andrzeja Wajdy w adaptacji literatury polskiej
na jzyk filmu np. : Brzezina , Pan Tadeusz , Popioy , Zemsta , Panny z
Wilka, Ziemia Obiecana, Wesele)
( czas 3minuty )
Symbol – metafora , abstrakcja, interpretacja , sztuka, skojarzenie,
www.filmotekaszkolna.pl
przeciwiestwo dos
ownoci , odniesienie
( 2 minuty )
dyskusja kierowana
- pierwszy z omawianych przez nas filmów p.t. Chleb jest impresj
filmow , z czym kojarzy si Wam s
owo impresja?
( skojarzenia z m
odopolskim kierunkiem artystycznym, )
- jakie znaczenie symboliczne ma chleb w polskiej kulturze ?
( zwyczaj witania chlebem i sol – rozpoczynanie nowego ycia, , dzielenie
si chlebem- symbol przyjani i gocinnoci , upuszczony podnosi si z
ziemi i ca
uje – gest szacunku ; odwo
anie do poezji np. C.K. Norwid Moja
piosnka II; przys
owie – Kto chleb ciska, to go po mierci bdzie zbiera
- jakie okrelenia najcelniej nazywaj Wasze wraenia po obejrzeniu
filmu ?
( poruszajcy , mocny , wstrzsajcy , smutny )
- co symbolizuj poszczególne obrazy ?
stukot kó
, rozmowy w rónych jzykach, modlitwy , p
acz dziecka –
droga do obozu zag
ady;
ubytek w desce wagonu – okno na wiat;
komin lokomotywy – krematorium;
wagon – barak obozowy;
chleb – ycie ;
chleb, który nie przechodzi przez kraty – brak nadziei i szans na
ycie;
- dlaczego ostatni obraz nasyca si barw ?
( kojarzy si ze wspó
czesnoci ; chleb porzucony w trawie – przypadek ?,
marnotrawstwo ?
- analiza gestu kolejarza
( mechanicznie , rutynowo, bezrefleksyjnie podaje chleb , który nie moe
przej przez kraty- gest pomocy przy jednoczesnej aprobacie istniejcego
z
a , prawdziw pomoc by
aby - symbolicznie – likwidacja krat ; podany w
sposób jak robi to kolejarz, jest marnotrawstwem dobra – analogia do
wspó
czesnoci, w której naprawianie wiata ogranicza si do
jednorazowych gestów i akcji ; brak wspólnoty , solidarnoci w walce ze
z
em; „dzisiaj te mog jedzi takie pocigi” )
( czas 15 minut )
wyk
ad informacyjny
Wprowadzenie nauczyciela do analizy filmu pt. Popió i diament powinno
dotyczy faktu , e film zosta
nakrcony w czasach „odwil
y” w 1958 r.
Kontrowersje wokó
filmu dotycz interpretacji wydarze historycznych i
sytuacji politycznej pokazanej w filmie. Najwicej dyskusji wywo
uje powie
Jerzego Andrzejewskiego bdca ród
em adaptacji filmowej. Nie
wchodzc w subtelnoci polityczne i historyczne skomplikowanych czasów ,
kiedy koczy si wojna i rozpoczyna „nowa niewola” , skupmy si na
uniwersalnym wymiarze niewtpliwie wartociowego pod wzgldem
artystycznym dzie
a Andrzej Wajdy.
(czas 3 minuty )
dyskusja kierowana
- gdzie i kiedy rozgrywa si akcja filmu ?
- przedstawcie g
ówne wydarzenia sk
adajce si na tre filmu i
wymiecie g
ównych bohaterów,
- czy ogldalicie ten film z zainteresowaniem ? Co poza histori
www.filmotekaszkolna.pl
opowiedzian na ekranie moe zaintrygowa widza ?
- które elementy filmu (ujcia , sceny , sekwencje, obrazy) wywieraj
na Was najwiksze wraenia ?
( wymiana wrae powinna ujawni pierwsze intuicje i sugestie
interpretacyjne wskazujce na elementy symboliczne w filmie )
(czas 10 minut )
praca w grupach,
ocena koleeska
grupy
prezentuj
wyniki
swoich prac na duych
arkuszach papieru , pozosta
e
grupy
odnosz
si
do
wypisanych hase
- jak interpretujecie nastpujce sceny i motywy ?
grupa I
- mie robotnika na drzwiach kapliczki ,
- zaorane pole,
- posta Maka w bia
ej koszuli na tle maszerujcych oddzia
ów armii
radzieckiej,
- ……………. *
grupa II
- rozmowy w ubikacji,
- scena z zapalonymi szklankami w barze,
- scena w kaplicy, Maciek odczytujcy fragment wiersza Norwida,
- …………….
grupa III
- scena w kaplicy, odwrócony krzy,
- obrazy , portrety w salonie pani Staniewiczowej,
- bezpaski, b
kajcy si bia
y ko ,
- …………….
grupa IV
- skrzypica szafa w mieszkaniu Staniewiczowej,
- motyw deszczu,
- mier Szczuki w ramionach Maka na tle fajerwerków ,
- …………………………………..
grupa V
- dziecko sk
adajce kwiatki w kaplicy,
- polonez w rytmie fa
szywie grajcej orkiestry,
- scena mierci Maka (bia
e przecierad
a poplamione krwi stado
ptaków , mietnik ) ,
- ………………….
*kada z grup moe zaproponowa dodatkowo w
asn propozycj
symbolicznej sceny i j zinterpretowa
(czas 20 minut)
dyskusja
- z któr epok literack mielicie najwicej skojarze ?
- dlaczego Maciek Che
micki przypomina bohatera romantycznego ?
(rozdarty wewntrznie, wierno przysidze , honor , samotno, poczucie
alienacji , indywidualizm, )
www.filmotekaszkolna.pl
- porównajcie postawy Maka Chemiskiego i Drewnowskiego?
( Drewnowski – symbol konformizmu, karierowiczostwa, dostosowania si
do kadej sytuacji bez wzgldu na cen )
( czas 8 minut)
pokaz
projekcja etiudy filmowej Feliksa Falka „ Historia jednej tablicy”
(czas 5 minut)
burza mózgów
- zestawienie treci bani Andersena „Choinka” z symbolik
filmu
(los upersonifikowanych przedmiotów , nastrój radoci i smutku, ogromne
zainteresowanie , poczucie opuszczenia , itp.)
Co symbolizuje tablica z napisem „Solidarno?”
(tablica jest symbolem tego, co narodzio si w wiadomoci Polaków w
1980 r. – wspólnoty , wspópracy, jednoci ….)
(czas 5 minut)
praca w grupach uczniów
wypisuj
na
arkuszach
papieru swoje skojarzenia
dotyczce
poddanego
zagadnienia. Sprawozdawcy
grup prezentuj wyniki
- dlaczego wspólnota nie wytrzymuje próby czasu ?
- „dlaczego zostaje odesana do piwnicy ?”
- czego wymaga si od wspólnoty ?
( solidarnoci , wspólnego podejmowania decyzji, zdolnoci do ponoszenia
ofiar, rezygnacji z partykularnych interesów, cigego denia do wolnoci ,
wolnoci nie zdobywa si tylko raz , odrzucenia konformizmu ,
odpowiedzialnoci za drugiego czowieka )
(czas 15 minut)
podsumowanie
- co wspólnego czy trzy zaprezentowane filmy ?
( uczniowie powinni wskaza
na sowo klucz, czyli symbol; kady z nich
„znaczy co wicej ni znaczy”; poruszaj problem wolnoci; dotycz
naszej historii )
(czas 5 minut)
www.filmotekaszkolna.pl