Jagiellońskie Centrum Językowe UJ Szkolenia wewnętrzne dla

Jagiellońskie Centrum Językowe UJ
Szkolenia wewnętrzne dla nauczycieli JCJ
Kraków, 29.01 – 3.02 2016 r.
Autonomia studenta w klasie językowej?
Monika Stawicka
Cel: refleksja nad własną postawą autonomiczną na lektoratach w JCJ
Autonomia jako uniwersalna potrzeba i zdolność (capacity) ludzka.
W nauczaniu języków i w edukacji w ogóle autonomia studenta jest realizowana przez umożliwienie
studentom bycia współgospodarzami zajęć współodpowiedzialnymi za planowanie, monitorowanie
i ocenianie własnego uczenia się.
Na zajęciach autonomia studenta jest synergicznie związana z autonomią nauczyciela.
Chodzi o to aby:
- zastanowić się, na ile sami jesteśmy autonomiczni w swoim działaniu dydaktycznym
- wykorzystać autonomię, którą student przynosi ze sobą na zajęcia, do nauki języka (Little 2015)
- wywołać u studenta poczucie ‘sprawstwa’, tzn. przekonania, że ,,mam na coś wpływ , nie jestem
tylko biernym podmiotem działań nauczyciela’’
- stworzyć środowisko sprzyjające uczeniu się; od początku kursu na każdym poziomie używamy
języka nauczanego, tworzymy uczącą się wspólnotę a przynajmniej próbujemy
- spróbować traktować studenta jak partnera i specjalistę w danej dziedzinie, a siebie jak specjalistę
od języka i próbować gdzieś się spotkać
- budować raczej poziomą ( w wielu obszarach naszej aktywności w klasie to jest nie tylko możliwe
ale i wskazane), a nie hierarchiczną (szkolną) relację ze studentami
- nie korygować samodzielnie i natychmiast wszystkich błędów studentów
- uśmiechać się
Jak wspierać autonomię studenta (a tym samym naszą własną)
- Dokonajmy autorefleksji, na ile sami jesteśmy autonomiczni w naszym działaniu w klasie,
w zarządzaniu zajęciami i określmy, jakie są nasze preferencje dydaktyczne;
- Jeśli chcemy naszą autonomię (dydaktyczną) troszkę rozwinąć , to musimy się liczyć na początku
procesu z utratą części strefy własnego komfortu (comfort zone) – tak jest zawsze, gdy uczymy się
robić coś nowego i jest to zupełnie naturalne zjawisko, choć nasze reakcje na tę czasową utratę
komfortu są różne; pomyślmy w tym momencie o naszych studentach, którzy na każdych zajęciach
powinni się uczyć czegoś nowego!
- Na zajęciach językowych autonomia jest realizowana przez uczestniczenie/działanie w języku
nauczanym raczej niż przez ekspozycję na język;
Próbujemy:
 planować zajęcia pod kątem działania/przydatności w tzw. życiu (co po zajęciach/lektoracie
student będzie umiał zrobić w języku nauczanym (np. przedstawić się, zrozumieć główne tezy
oryginalnego tekstu specjalistycznego, powiedzieć kilka zdań o Krakowie, etc.)
 w konsekwencji zdefiniować/wyjaśnić cel zajęć zorientowanych na uczenie się (po co się
uczymy, tego czego się uczymy; jak możemy zastosować to, czego się uczymy)
 indywidualizować monitoring językowy









indywidualizować wyzwania
dostarczać informacji zwrotnej (jak najczęściej i czasami odroczonej w zależności od celu
i rodzaju ćwiczenia)
o stosować samoocenę
o stosować ocenę koleżeńską (‘strefa najbliższego rozwoju’ Wygotskiego); np.
zasugerować dwie kategorie, odnośnie których studenci mają dać sobie wzajemnie
komentarz, ale nie kategorię językową, np. forma, rejestr, wykonanie zgodnie
z poleceniem, etc.
o budować rusztowania (scaffoldings), po których uczący się wejdzie i sam znajdzie
poprawną odpowiedz raczej niż podawać gotowe rozwiązania
wycofać się/nie interweniować w trakcie rozwiązywania problemów, pracy w grupach,
dyskusji, etc. (choć wtedy można zbierać materiał na feedback)
znaleźć czas na posumowanie zajęć i refleksję (3-4 minuty) odnośnie celów/planu
pozostawiać studentowi wybór tekstów do czytania/ćwiczeń do wykonania w domu, etc.
przyzwyczajać studentów do tego, że mogą samodzielnie sprawdzić poprawność z kluczem,
a trudniejsze elementy ćwiczeń wyjaśnić na zajęciach – może inni studenci znają odpowiedzi
na dodatkowe pytania swoich kolegów?;
pozostawić studentowi wybór tematu prezentacji
włączyć studentów do tworzenia tematów zadań pisemnych
włączyć studentów do tworzenia kryteriów oceny prac pisemnych
Wasze pomysły??
Przykłady działań w klasie i poza nią (pierwsze dwa omówione szczegółowo na szkoleniu)
wspierających nauczanie autonomiczne
Prezentacja grupowa na dany temat (group poster praktycznie każdy temat od poziomu B1
Reading/listening report (jw. robiłam to też na A2, ale wtedy teksty wybierałam sama, aby ich
poziom językowy był tylko troszkę wyższy od poziomu językowego studentów)
Próbować robić ze studentami krótkie projekty dydaktyczne (służę pomocą w kwestiach
praktycznych; jak robić projekty ze studentami wraz z ich licznymi komentarzami opisałam w książce
W poszukiwaniu nowej równowagi … dużo info nt. autonomii tamże)
Próbować (w ramach projektów) wyjść na zajęcia w inne miejsce, np. Muzeum Narodowe, Wawel,
etc. (Kraków dostarcza wiele możliwości – służę radą i pomocą w kwestiach organizacyjnych)
Zapraszać na zajęcia Koleżanki i Kolegów i samemu przyjść czasem na zajęcia innych!
Dziękuję i zachęcam do eksperymentowania dydaktycznego (bo rutyna nas postarza;) na zasadzie
wprowadzania zmian małymi krokami, tak aby można je było łatwo objąć naszą refleksją jako
refleksyjnych praktyków 